لکنارف روتکیو و انلاوم هاگدید زا یگدنز یانعم
یوجشناد ،يناحبس رايناز يسانشراک
ناور دشرا تيبرت هاگشناد يمومع شیارگ يسانش
م ارهت سرد ن
ناور رایداتسا ،يناهارف للها تجح نارهت سردم تيبرت هاگشناد يسانش
هاگشناد قطنم و تمکح و هفسلف رایاتسا ،عيفر حلاف يلعناضمر نارهت سردم تيبرت
هدیکچ یانعم زا شسرپ مهم زا هراومه يگدنز
شسرپ نیرت زوح لک روط هب و يفسلف یاه
رکفت ه
هدوب یانعم زا لاوس هزورما اما ؛تسا مها و هجوت دروم هتشذگ زا شيب يگدنز
رارق تي هتفرگ
-
هزوح نارکفتم زا یايسب ليلد نيمه هب .تسا ناور و قلاخا ،هفسلف یاه
يسانش ب ه ثحب و
هتخادرپ باب نیا رد يتایرظن هئارا یرورم اب رضاح شهوژپ ور نيمه زا .دنا
ج رب عما د ءارآ و
ناور و نافرع ةزوح هتسجرب نارکفتم زا نت عوضوم نیا رتشيب نيببت هب يسانش
يم رپ .دزاد
مانب زا يناریا گرزب فراع و رعاش انلاوم راگدنام رثا رد ايند یافرع نیرت
م دوخ یونث عم ون ی
قشع ار ناسنا يگدنز یلااو فده و انعم اهنت و هتسناد يعقاو یرما ار انعم ب
ادخ ه و دنو
هتسناد یو هب لوصو ناور زا لکنارف روتکیو لباقم رد .تسا
هک رصاعم ناسانش ناينب
گ راذ
هدرک شلات و هتسناد فوشکم و يعقاو یرما ار انعم زين تسا ينامردانعم بتکم تسا
ت هب ا
ک دزومايب ام چوپ زا ات ميشاب يیانعم یوجتسج رد يلکشم و قافتا ره سپ رد ه
ن و ي ا یديما
نعم هک دنرواب نیا رب توافتم کدنا ينابز اب رکفتم ود ره .مينامب ناما رد یرادا
يب و م يیانع
.دراد يگدنز هب ناسنا شرگن هب يگتسب هژاو .لکنارف ،ينامردانعم ،انلاوم ،يگدنز یانعم :یديلک یاه
همدقم
مهم زا يگدنز یانعم هلئسم ناسنا و يفسلف لئاسم نبرتزيگنارب لمات و نیرت
م ا رصاع .تس
شسرپ دراد انعم ناسنا يگدنز ایآ ؟تسيچ يگدنز یانعم هک ليبق نیا زا يیاه ی
وهيب ا و هد
تسا رادانعم ناسنا يگدنز رگا ؟تسا هناور دصقم نيمادک هب ناسنا ؟تسا ثبع ب
آ دیا ار ن
فشک تسا ينهذ افرص ای تسا يقيقح یرما يگدنز یانعم ؟تسا يلعج یرما ای درک ؟
وجتسج ناسنا دوخ نورد رد ار نآ دیاب ای ؟يگدنز نورد ؟تساجک يگدنز یانعم ک
آ ؟در ای
شسرپ هلمج زا ... و ؟تسا يگدنز شزرا و فده یانعم هب يگدنز یانعم يمهم یاه
تسا
م يگدنز یانعم زا ثحب ةطيح رد دیاب هک .دنريگب رارق يسررب درو
يگدنز یانعم ةلئسم هب نيمز برغم نارکفتم هاگن ةچیرد زا هاگ رضاح رصع رد ن
تسیرگ ه
هزومآ وترپ رد هاگ و هدش هدش هجوت مهم نیا هب ينید یاه
ار رد يهاگ و ،تسا حرط یاتس
فرژ تیوقت و قيمعت و دمآون یاهزاين هب یوگخساپ و یداينب لئاسم دنا و یواک
و هشی ر یز
هصرع رد م ةلئسم ،هتبلا .تسا هتفرگ رارق هجوت دروم يهوژپ نید و تايهلا ی
ز یانع زا يگدن
رید زا هک تسا يلئاسم هلمج تشاد لوغشم دوخ هب ار یرايسب نارکفتم نهذ زاب
ه تسا و
هتشاد هلئسم نیا نتخاس نشور رد يعس یدایز نادنمشیدنا م ناهج رد اما .دنا
ب رصاع هجوت ا
ا شیازفا هب هشیدن
يب و چوپ ار ناسنا يگدنز هک يتارکفت و يتسيليهن یاه یاف
يم هد ش ،دنرام
هدش رادروخرب یرتشيب تيمها زا ثحب نیا هب نتخادرپ .تسا
يفده هچ و هدش هدیرفآ هچ یارب ناسنا هکنیا و يگدنز یانعم ةلئسم ،عقاو رد د ار
يگدنز ر
يم لابند يم دنک
مهم زا ناوت هغدغد نیرت
ب نهذ یاه یارب .دروآ باسح هب رش
نيمه سا ت
هدرک يعس یرشب فلتخم بتاکم بلاغ رد یرايسب نادنمشیدنا هک ب يخساپ ات دنا
یار س لاو
تاکم ریاس زا شيب يیارگدوجو بتکم نايم نیا رد .دنبايب يگدنز یرادانعم زا هب ب
ا نی
هتخادرپ هلئسم هشیدنا روحم و تسا
وا فلتخم داعبا و ناسنا ار دوخ یزرو ارق
هدادر ا و .تس
هلئسم دایز رايسب تيمها زا يکاح رما نیا .تسا يگدنز یانعم ی
يساسا زا يکی رصاعم یايند رد يگدنز یانعم ةلئسم هدش حرطم یرشب لئاسم نیرت
.تسا
نیا یارو ایآ .تسا هجاوم یدج وحن هب يگدنز يگنوگچ و يیارچ شسرپ اب زورما ناسنا دوجو یدوصقم و انعم يلاخ نتسیز هب راتشون نیا ؟تسا هناور دصقم مادک هب ناسنا ؟دراد
يم برغ و قرش رصاعم و هتشذگ گرزب نارکفتم زا نت ود رظنم زا روکذم شسرپ يسررب -
دزادرپ هتکن و قيقد يفراع رظنم زا يگدنز یانعم نتفای يپ رد شهوژپ نیا . و قرش زا نيب
ناور جنس مهرب هب ات تسا رصاعم برغ زا دنمشیدنا يسانش تيصخش ود نیا هاگدید ي
.دزادرپب يسررب رد رضاح شهوژپ
« للاج انلاوم هاگدید زا يگدنز یانعم و و يخلب نیدلا
روتکی
لکنارف ليما »
تسا ریز تلااوس هب يیوگخساپ ددص رد :
-1 يم هنوگچ ار يگدنز یانعم انلاوم
؟دنيب
-2 هداد هئارا يگدنز یانعم زا ينيبت هچ لکنارف روتکیو
؟تسا
-3 تهابش توافت و اه ؟تسا مادک يگدنز یانعم باب رد ود نیا هاگدید یاه
شهوژپ ةنیشیپ هدش راک يکدنا دادعت عوضوم نیا دروم رد خ اهنآ يفرعم هب همادا رد هک تسا
ميهاو پ .تخادر
باتک
« يگدنز یانعم و انلاوم »
(لاس رد عراز يناپمک یدهم )1392
یاپ هلمج زا . نا
همان اه
يم هب ناوت
« لکنارف روتکیو و یولوم هاگدید زا يگدنز یانعم »
رجاه ةتشون آ
زا يیاق
( لاس رد ارهزلا هاگشناد نينچمه و درک هراشا )1394
« م رظن زا يگدنز یانعم ری يک و انلاو
دراگک » ( لاس رد زاريش هاگشناد زا یرغصا هللاآ زا
« .)1391 زا ملاس ناسنا د
و نآرق هاگدی
ناور د رب ديکأت اب يسانش لکنارف و يیابطابط هملاع هاگدی
» اب نسح تعلط زا ا ينارف
ز
( لاس رد نیدلا لوصا هاگشناد
« .)1393 روتکیو هاگدید زا يگدنز یانعم يسررب لکنارف
» زا
( لاس رد ناجنز هاگشناد زا يتمعن میرم .درک هراشا )1393
شهوژپ شور هناخباتک شور اب هعلاطم نیا م یرورم و يليلحت يسررب اب و یا
باتک ،عبان اه
لااقم ، و ،ت
نایاپ همان تیاس زا اه و کادناریا ،يهاگشناد داهج يملع تاعلاطم زکرم یاه
د وجتسج ر
تقد اب هدش یروآدرگ راثآ شهوژپ نیا رد .تسا هدش ماجنا لگوگ یوجتسج روتوم لاطم
هع
هدش ليلحت و هدش يعس عوضوم هب هجوت اب سپس .تسا
نشور و هداس لکش هب تسا م
موهف
تهابش تیاهن رد و نايب نادنمشیدنا زا مادک ره دید زا يگدنز یانعم فت و اه
توا ه ناشیا یا
.دوش هداد حرش نآ دروم رد یانعم
« یگدنز یانعم
»
هدش فیرعت يگدنز یانعم بيکرت رد انعم یارب هک يناعم زا يکی :فده هباثم هب انعم ،تسا
يگدنز ایآ ينعی تسا يگدنز فده هباثم هب انعم ثبع و هدوهيب ای ؟تسا دنمفده ناسنا
هدش هدیرفآ يجراخ فده و داينب دوخ فده نيب ناققحم فده هب انعم ريبعت رد ؟تسا
هدش لئاق زیامت کی هک تسا يفده هک ،تسا هدمآ نينچ داينب دوخ فده حيضوت رد دنا
يگدنز بحاص دوجوم یارب هداراو ملع زارحا اجنیا رد ،هدارا و ملع یاراد دوجوم مزلا طرش
يم وجتسج شیوخ کرت و لعف رد هدارا و ملع رس زا ،تسا زا فده نیا هک اجنآ زا .دنک
مان داينبدوخ فده نآ هب ،تسا هتساخرب )ناسنا( هدارا و ملع یاراد دوجوم نطاب و نورد هداد
،شنمایرف(دنا ،1385
.)56
هدمآ يگدنز يجراخ فده فیرعت رد اما ا يفده يگدنز يجراخ فده :تسا
زاس هک تس ةدن
اطعا و شهد زا ،رگید ريبعت هب ای و دوجوم کی نتخاس زا هدارا و ملع یاراد دنز ی
آ هب يگ ن
يم لابند ،دوجوم جوم نطاب و نورد رد يجراخ فده هاگتساخ نخس رگید هب .دنک
قلخ دو
س هکلب ،تسين مزلا طرش قولخم یارب هدارا و ملع زارحا اجنیا رد ،تسين هدش همشچر
و
هاگتساخ هتفهن نآ هدنزاس ريمض و نهذ رد و دوجوم نآ نوريب رد نآ
.تسا یا هب بيترت ن
يتقو
« يگدنز یانعم
» نامه
« يگدنز فده »
ه .تسا يجراخ فده یاراد يگدنز ،دشاب يفد
ذل .دسر لامک هب ،نآ هب يشخب ققحت اب ناسنا ات هدش ررقم شقلاخ یوس زا هک نز ،ا
يگد
هب نديسر یارب تسا یرازبا و همدقم ،ينامزيلع( انعم
:1390 نیاربانب ؛)13
م زا روظن
يگدنز ،رادانعم يگدنز ای يگدنز یانعم گدنز زا يعقاو فده نآ رد هک تسا یا
ولعم ي هدش م
هتفرگرارق فده یاتسار رد نآ زا يهبانتم شخب ای يگدنز لک و دشاب ( .دشاب
يناميلس
،یرکسع ،یريما :1389
.)143
گدنز درکراک هباثم هب انعم م اب هک تسا انعم يناعم زا رگید يکی درکراک :ي
یانع ه فد
اف و شقن زا شسرپ یانعم هب زيچ کی درکراک زا شسرپ .دراد يگنتاگنت طابترا هدی
ا تسا ی
دراد هدهع رب ،شیوخ زا رتگرزب ةعومجم کی همانرب و فده ققحت رد زيچ نآ هک هب .
ه نيم
ةعومجم زج دیاب ار يناسنا درف ره يگدنز ،ليلد ا لک ةعومجم دننام یرتگرزب
ناسن ه و ا
ناسنا لک ةعومجم ناوتب ات ميهد رارق دنوادخ تاقولخم لک ةعومجم ریز ار اه
قن زا ای وا ش
ناسنا لک اگآ بحاص تادوجوم صاخ یور چيه هب انعم دربراک نیا .درک لاؤس اه
ا و يه هدار
يم لماش ار همه و تسين ، عراز يناپمک(دوش
،1399 .)17
انعم دیاش و فرع رد انعم مهم يناعم زا يکی ،تيمها ،رابتعا ،شزرا :يگدنز شزرا هباثم هب
مهم ،سدقم یايشا و صاخشا .تسا يگدنز یانعم يفاضا بيکرت رد نآ یانعم نیرت
تنس ،بوتکم ريغ و بوتکم یرنه راثآ ،تعيبط گنهرف ،اه
ناسنا ،اه ،اهداهن ،رگید یاه
هیرظن نف لیاسو يتح و يملع یاه یدنمشزرا روما هرمز زا ي
طابترا اب يناسنا درف ره هک دنا
يم اهنآ اب ،عراز يناپمک(دشخب شزرا شیوخ يگدنز هب دناوت
:1399 .)19
یگدنز یانعم دروم رد انلاوم هاگدید يم ادخ ار ناسنا يگدنز فده و انعم اهنت انلاوم یزیربت سمش هکنانچ ،دناد
ا و داتس بوبحم
هلمج رد زين انلاوم يم حیرصت نیا هب قيمع و هاتوک یا
ارصحنم انعم هک دنک تسادخ
خ یاد
ار هدرم یادخ مينک هچ ات میراد هدنز
« للها وه ينعملا »
هک تسا ينعم نامه گ
..ميتف
هچ ره و تسادخ تقيقح هکنیا ينعی للها وه ينعملا گید ترابع هب تسادخ تسه
ره ر
توکلم ات کلم زا يتسه ملاع رد ينعم زا هچنآ اد دوجو توهلا ات توسان زا و
ادخ در و تس
زا يعضوم رد انلاوم .درادن دوجو وا زج يیانعم يتسه بتارم و داعبا ةمه رد ونثم
یا هب ی ن
يم هراشا سمش نايب :دنک
يـــــنعم رحب نید خيش للها وه ينعملا :تفگ
ه بر یا ملاعلا ني
هلــمج
رد يکاشاخ وچمه نامسآ و نيمز قابطا آ
رحب ن ناور
،یولوم(
:1389 / 1 ،3345 )3344
هک زيچره يیاهن یانعم هک تسا نیا تسادخ نامه ينعم هکنیا زا انلاوم دوصقم و رد
یار
،دوجو لصا زا معا يیاروام رما نیا .تسا دنوادخ هتفرگ رارق نآ یرهاظ تروص شزرا ،فده
ه .تسا هريغ و يم يتسه ملاع رد يیزيچ ر
هیلا رد دناوت انعم زا يفلتخم یاه
هديشوپ دشاب
يم رامش هب نآ طسوتم یانعم دنوادخ دروم زا ريغ هک یانعم لاثم یارب .دنیآ
طسوتم کی
سا قشاع رظن حمطم قوشعم لامک و لامج .تسا ينيمز قوشعم ينيمز قشع رد قشاع ت
يم تذل نآ زا و يم ناريح نآ رد و درب
ش دوخ يگدنز شزرا و فده قشاع نیا دو ينچ ار
ن
يم يقوشعم يم وا ينابرق ار شیوخ تسين و تسه ةمه و دناد
لااب نیا زا .دنک گ وا رت
نام
يم تم یدوجو ثيح زا يتسار هب ،هدش نآ نوتفم قوشعم نیا رد وا هچنآ هک درب هب قلع
نیا
يم وا نوچ یرايسب و وا .تسا يناسنا صخش لبق وا هک دنرادنپ
ا(کمن و )فده(ه )شزر
يم ام هب انلاوم .تسا يتسه مدآ يگدنز یانعم رگا يتح يقوشعم نينچ هک دیوگ
ادنپ ي هتش
ره و دوب دهاوخن يیاغ یانعم رب يتروص عقاو رد و طسوتم یانعم زا شيب ،دوش هچنآ
هک
دنشاب هاگآ رما نیا هب هچ .تسا دنوادخ ،دننآ لابند هب رما تیاهن رد قلخ و
آ هچ ن هاگ اب ،دنش
،عراز يناپمک( دنشاب هتشادن رواب هچ و دنشاب هتشاد رواب ادخ هب هچ : 1399
.)61
« تبحم و اهرهم و اهوزرآ همه تقفش و اه
،اهزيچ عاونا رب دنراد قلخ هک اه ب
و ردپ ه و ردام
نامسآ و ناتسود و ردارب نيمز و اه
غاب و اه ناویا و اه ملع و اه
لمع و اه اعط و اه
م ش و اه -بار
باقن هلمج ،اهزيچ نآ و دنراد قح یوزرآ همه ،اه گب ملاع نیا زا نوچ .تساه
و دنرذ هاش نآ
باقن دنیايب ار باقن همه نآ هک دننادب ،دننيبب اه
شوپور و اه لطم ،دوب اه
د ناشبو تقيقح ر
لکشم همه ،دوب زيچ نآ لاؤس همه .دوش لح اه
لاکشا و اه اد لد رد هک ار اه
مه ،دنتش ار ه
وج يلع ار لکشم ره هک دشابن نانچ قح باوج و ددرگ نايع همه و دنونشب با لاا
دارفن ادج
لاؤس همه باوج کی هب .نتفگ دیاب باوج ادج لکشم و دوش مولعم راب کی هب اه
لح
، انلاوم(ددرگ :1385
.)32
ح يلجت زا تسا یاهولج تسا ناهج رد هچنآ هک تسا نیا انلاوم دارم ،عقاو رد ح ترض
،ق
سپ يمدآ زين و دهد ناشن ار دوخ تردق راگدورپ هک تسا نآ یارب ناهج ندیرفآ يقح نا
تق
، یديهش( دنزاس راکشآ راتفگ و رادرک رد ار دوخ ،1380
ندوب ينعم .)438 خ
اقيقد دنواد
تروص ،یدام و درجم زا معا تسا دوجوم ملاع رد هچنآ ره هک تسا ينعم نیا هب یاه
ا تس
دنوادخ تقيقح راهظا زا ار وا هک نیا .
« ناهج ناج »
و
« ناج ناج ناج »
هدناوخ ا هب دنا نی
ناج همه و تسا ملاع همه ناج دنوادخ هک تسا رطاخ يب تروص وا شيپ اه
.دنناج
فده هباثم هب انعم شزرا و يگدنز فده ينعی نآ روهشم یانعم ود هب يگدنز یانعم انلاوم راثآ رد انلاوم .تسا يسررب و قيقحت لباق يگدنز تايح تروص نیا یارو رد هک تسا رواب نیا رب
ناسنا هلمج زا و نايملاع ةمه هک دراد دوجو يفده چيه اساسا .دنراپسهر نآ یوس هب اه
هتشادن شداجیا زا يفده نآ رگتروص و شاقن هک دنرادن دوجو ملاع رد يتروص و شقن .دشاب
شقن نآ ميسرت زا شاقن هک تسا يفده يشقن ره يناعم زا يکی انلاوم هک يناهج رد .دراد
يم تسیز يم شرازگ نآ زا و دنک
رد ينطاب و انعم یوس هب یرهاظ و تروص ره دهد
يمن ار یزيچ چيه هک تسا رواب نیا رب انلاوم .تسا تکرح هدوهيب هک تفای ملاع نیا رد ناوت
هدش هدیرفآ لطاب و همه .دشاب
ناور يیوس هب ملاع نیا روما ی يم ار یزيچ و دنا
ج و دنیو
هچنآ تسا دقتعم يتح وا .دنراد یدوصقم و دصقم
« رش » و
« یدب » يم هتسناد زين ،دوش
هدعاق نينچ لومشم يم لابند ار یريخ و یريس و تسا یا
هچ ره انلاوم ةديقع هب اریز ،دنک
رد هکنانچ تسين لطاب گنرين و زردنا و یرابدرب و مشخ ليبق زا دنیرفايب دنوادخ هک ار
ين میرک نآرق هدمآ ز
هک تسا « لاطاب امهنيب ام ضرلاا و تاومسلا انقلخ امو
» یو ةديقع هب
يم ثداح روما تبسن زا رورش يهتنم تسا ضحم ريخ ،تسا قلاخ فرط زا هچنآ .دوش
حصن زو ،ملح زو بضغ زا دیرفآ نادزی هچره لطاب تسين و
ديکم
،یولوم(
:1389 /1 )1307
هراشا رورش و تاريخ ندوب يبسن ةلئسم هب تيب نیا رد انلاوم عقاو رد يم
ک يم و دن -
تادوجوم زا يخرب نانیا هچ ،دنک لیدعت و حيحصت ار هماع قلطم ينيبدب دهاوخ دپ و
هدی اه
يم قلطم رش ار يم دب تاهج عيمج زا ار اهنآ ينعی ،دنناد
ادنپ نیا و دنرمش املسم ر
باوصان
و هچ .تسا تبسن ،دنک اديپ ضراعت یدوجوم رد يبوخ و یدب تبسن هک يتق
طقاس اه -يم
يلصا رهوگ و دوش
« دوجو » يم نایامن ةدعاق قبط اریز .ددرگ
« ت اذا ناتبسنلا است اضراع
اطق
» ،
يم يش دوجو لصا هب عوجر يم و مينک
تسا مدع باجح عفار نوچ شدوجو هک مينيب و
يم هجيتن سپ تسا ضحم رش ،مدع ک میريگ
ه
« دوجو » تبسن زا رظن عطق ابتعا و اه
،تار
تسا ضحم ريخ ،ينامز(
1398 : .)681
لا ره هک دراد دوجو ،دوجوم ره يتسه رد انعم ةیلا هیلا انلاوم ةديقع هب ز ةی
يم نیری دناوت
يم ام مولعم تروص لامک زا هچنآ عقاو رد .دشاب نیربز هیلا دوصقم و فده دوش
امک ، رترب يل
یاهن هک دراد يم ادخ هب ات
ا وه ينعملا( :تسانعم نیرتلااب نامه نیا و دسر ه )لله
ةمه فد
زاب ،تسا )نوعجار هيلا انا و لله انا( ةیآ یانعم نیا و تسا هطقن نیا روص ه تشگ
ملاع ةم هب
تروص تشگزاب انيع دنوادخ یوس نامز چيه صاخ نیا و تسا يیاهن یانعم هب اه
و يناکم
اش ار هدرم و هدنز و تسين يم لم
ظنم زا نتفر ایرد هب و نتفر لااب هب .دوش لاوم ر
انعم ان زج يی
ز يناپمک( دسرب ادخ هب اتیاهن و دنک دوخ یانعم رد ريس تروص هک درادن نیا ،عرا
:1399
.)180 شزرا هباثم هب انعم شزرا نامه تسا قيقحت لباق انلاوم راثآ رد يگدنز یانعم زا هک یرگید یانعم یدنم
ز يگدن
زا .تسا يم اهب و شزرا ناسنا يگدنز هب يیاهزيچ اهنت انلاوم رظن د هک دنهد
رقت ر لصو و ب
نامه هک دوخ يلامک ريس رد ار ام دنناوتب و دنشاب راذگريثات دنوادخ هب ام ادخ ا
دش هنوگ ن
يچ نينچ نیا ار ندرک يگدنز و ندوب هدنز ناشن اساسا وا .دنناسر یرای ،تسا يیاهز
-يم
.دناد
ن نايم نیا رد تسا دقتعم و تسا قشع رب همه زا شيپ و شيب انلاوم ديکأت زي
ک قشع ه
يتخس ةمه هک تسا يتاکرب و تامعن نانچ زئاح ندیزرو يتشز و اه
ار يگدنز یاه سآ هب
ينا
يم لدبم يیابیز و و درد ره شرطاخ هب يمدآ دراد شزرا هک تسوا اهنت و دنک
ر ار يجن هب
.دنک يگدنز ملاع نیا رد و درخب ناج يم زين هنانمؤم يگدنز و دراد دوجو مه نامیا باب رد يبلطم نينچ دوجو دناوت
گید ی هب ر
يم ار رما نیا .دنک رادانعم ار ناسنا تايح یازجا ةمه و دشخبب ناسنا ناوت
د دنز ر يگ
گنج رد دش ناملسم هک نامز نآ زا هزمح .درک هدهاشم ،ربمايپ یومع ،هزمح اه
ب هرز ي و
يم رپس نیا .ديگنج لاسا هب ندیورگ زا لبق و يناوج نامز رد هک دوب يلاح رد
اب م ا هحلس
يم ديگنج ات نم دومرف ناشیا ،دندش ایوج وا زا ار راک نیا ليلد هک ينامز . ج
وب ناو هب و مد
يم ايند گنت ةدودحم نيمه رد ار ناهج ،متشادن نامیا ربمايپ و ادخ ا و مدید
نیا ز ريب ور نو
اسم ار ناهج نیا زا ندش يم یدوبان اب یو
نامیا هک نامز نآ زا اما ؛متسناد مدروآ
سناد و مت
و ملاع نیا زا ندش نوريب ،دراد دوجو گنت يتسه نیا یارو ينارکيب ناهج هک م
ار گر دورو
هصرع هب ا يم يهانتمان ی يب ارم ملاع نآ قوش و مناد
اتشم و تسا هدومن بات هدش گرم ق
.ما ،عراز يناپمک(
1399:183 .)
انعم لکنارفروتکیو هاگدید زا یگدنز ی
لکنارف روتکیو 1
1997 ( _ ناور ،)1905 ناور و کشزپ اينب و يشیرتا سانش
ن بتکم راذگ
ناور موس بتکم هب فورعم هک تسا ينامردانعم زا هک يبراجت اب یو .تسا نیو يسانش
هاگودرا رد روضح یزان یرابجا راک یاه
اسا رب و تشاد مود يناهج گنج نامز رد اه س
هدید نادنز نیا زا دوخ ةطساو نودب یاه ديکأت و داهن انب ار ينامردانعم بتکم جنر زا رپ یاه
هگن هدنز ار ناسنا هک یزيچ هک درک يم
نیا رد اهنت و تسا يگدنز یارب يیانعم نتفای دراد
جنر لمحت هب رداق ناسنا هک تسا تروص لکنارف(تسا اه
:1398 .)44
م و انعم هب فوطعم ةدارا يم ناعذا لکنارف زا لقن هب زتلوش هک روطنامه يگدنز یانع
هب دراد
دراد طابترا دشخبب یروظنم ام يتسه هب هک يیانعم یارب ،وجتسج هب ناسنا موادم زاين هب .
راثیا يسک ای یزيچ هار رد ار دوخ ،میور ارف دوخ زا ميناوتب رتشيب هچره لکنارف ةديقع مينک ، ناسنا يم رت بوذجم .تسا ملاس تيصخش شرورپ و دشر يیاهن رايعم نیا .میوش
1 Wiktor Frankl
يم يتسار هب هار نیا زا اهنت .ندش دوخ یوسارف یزيچ ای صخش ،زنلوش(دش دوخ ناوت
:1382 .)161
وب ناسنا .تسا يصخش تيلوئسم انعم یوجتسج ةمزلا هک تسا رواب نیارب لکنارف عی ند
ين
انب تسا دازآ ناسنا اریز .ندوب لوئسم مه هب ار تيلوئسم دوخ رد انعم نیارب
د هار ،درا
يگدنز یراد انعم و ندرم لکش باختنا و گنهرف و هعماج نتخاس تيلوئسم ع ربانب
ةديق
يمن یرگید زيچ چيه و سک چيه هن و مدرم و رسمه هن و ردام و ردپ هن لکنارف ناوت
ام هب دن
م دوخ تيلوئسم و هفيظو نیا و دنهدب يگدنز رد انعم ساسحا ار نامهار هک تسا
اديپ رد و
ور دوخ يتسه طیارش اب هنادازآ و تيلوئسم ساسحا اب دیاب .مينک یرادیاپ نآ هب
ور و میوش
يم هزرابم هب ار ناسنا هتسويپ يگدنز .مينک اديپ یروظنم و انعم نآ رد دبلط
اپ و اسنا خس ن
يگدنز رد هک ار يیانعم دیاب .دشاب لمع دیاب ،نخس و هشیدنا یاج هب يم
يبای نايب م نايع و
،لکنرف(مينک :1390
.)152
ادب دیاب هکلب ؟تسيچ وا يگدنز یانعم هک دسرپب دیابن درف لکنارف ةديقع هب هک دن
وا دوخ رد
يم هک تسوا اهنت و تسا هتفرگ رارق شسرپ نیا ربارب پ يگدنز شسرپ هب دناوت
وگ خسا ،دی
لصا يپارتوگول نیاربانب .تسنآ لوئسم وا هک يگدنز ار ناسنا یدوجو رهوج و
د ریذپ ر نتف
يم تيلوئسم نیا : ،لکنارف(دنيب
1398 هن رد ار يگدنز لکنارف عقاو رد .)162
زج یزيچ تیا
هفيظو حيحص ماجنا و يگدنز لئاسم یارب تسرد يخساپ نتفای هدهع رب هک يیاه
م ،تسا
يمن يم رارق يتيعقوم رد درف انعم نیا رد .دناد يهار نيب دیاب هک دريگ
هک ر رشيپ ها و تف
يم رسيم ار وا هوقلاب یاهورين لوحت گید صخش زاين هب نتشاذگ مارتحا و دنک
تسد ر ب
ه
باختنا تسا نکمم طیارش نیرتهب رد نیاربانب .دنزب باختنا جنر و درد اب اه
هارمه دنشاب و
دمحم(دشاب هتفهن نآ یارو رد يیانعم هکلب دوشن لح ضراعت ،روپ
:1389 .)144
ا و هتسه يناماسبان ةمه هک تسا نآ ،لکنارف ينامرد بتکم ساس
يمرب نیا هب ،يناور یاه
يمن دوخ يگدنز یارب يیانعم صخش هک ددرگ یارب ،درادن رس رد يگدنز یارب يفده و دبای
یراميب عاونا ةمه نامرد رگا مينک فده و انعم یاقلا راميب صخش هب دیاب ،يناور یاه
ب وا يناور عضو ،تفای فده صخش يم راجنه
تساوخ ةمه ،يگدنز هب انعم دورو اب ،دوش و اه
کولس يم فوطعم فده کی هب اه يم زيچ کی بلاط نامدوجو یاپارس و دوش
،نايکلم(دوش
:1382 ينعم لکنارف رظن زا .)185
ناسنا بلغا رد يیوج .نامیا کی هن ،تسا تقيقح کی اه
هک تسا تقيقح نيمه ،تیرشب يتسه يلصا تيهام و هديقع ماهلا
يم ناسنا دوجو شخب -
بانتجا يگژیو نیا .ددرگ هديقع لاثم و تسا ناسنا ةژیو و ریذپان
مه نآ نودب هک تسين یا
هنوگ هب ناوتب ناور عون کی ار يگدنز رد انعم ندوبن لکنارف .داد يگدنزةمادا تملاس یا
-
ناور(یدنژن هشیدنا )يشیرپ
يم دازدرخ ای داز ندوبن ،تلاح نیا يگژیو .دناد
و فده و انعم
مه دروم رد لکنارف .تسا ندوب يهت ساسحا و روظنم رابگرم هاگودرا رد دوخ نادنب
يم ستیوشآ يم هک يسک نآ هراچيب :دسیون
هن ؛درادن يیانعم وا یارب رگید يگدنز تشادنپ
يم راک زا شراک و تشادن ندوب هدنز یارب يتلع رگید وا .یدوصقم هن و دراد يفده تشذگ
»
جب اهنیا رس هب یدوجو لأخ رد دنشاب هتشاد شپترپ و راشرس ساسحا يگدنز هب هکنیا یا
يم
،زنلوش(تسا لوادتم نیون رصع رد هک يتيعضو ،دنرب :1386
.)157
انعم حوطس يم حرطم ار انعم حطس ود لکنارف ای يیاهن یانعم ؛هظحل ای رضاح یانعم:دنک
عمارف .ان یو
ينلاقع تخانش عوضوم ار يیاهن یانعم يمن
يم یدوجو دهعت عوضوم هکلب دناد اد
وا .دن
،شیاين للاخ رد و هدش هبرجت يناسنا دعب نیرتلااب رد انعم نیا تسا دقتعم ت
یاشام کی
راد تهابش قفا هب يیاهن یانعم .دراد روضح...و يقيسوم هب نداد شوگ ،شیامن م و د
ي ناوت
ا نیا مهم تفرگ رظن رد ينتفاين تسد يموهفم لکش هب ار نآ یوجتسج رد هک تس
آ ن
،روپدمحم(ميشاب :1389
.)157
صاخ یانعم دیاب یدرفره هک تسا دقتعم لکنارف هظحل ای رضاح یانعم دروم رد ل
ر هظح ا
يم ار تسرد یانعم يناسک اهنت نیاربانب .دنک فشک ار نآ ندوب صاخ هک دنمهف
تبسن ب ه
حل لابق رد ار ناسنا تيلوئسم هک يمهم ةتکن .دننک کرد هظحل هظ
س ور شيپ یاه نيگن
يم يم صوصخ نیا رد و تساهنآ ندوب تشگرب لباق ريغ و ندوب ارذگ دزاس :دیوگ
« ارذگ
يم ار وا دوجو ةرهوج ای ندوب لوئسم يمدآ دوجو ندوب نانف ناسنا رگا .دزاس
ریذپا م ي دوب
اظو و اهراک ماجنا هب یزاين و دوب شریذپ لباق یزيچره رد وا للعت و ريخأت رد فی
ظحل ه
جم ناسنا هک تسا يگدنز يیارذگراشف و تیروف رطاخ هب اهنت .تشادن دوجو لاح م روب
-ي
دنک هدافتسا رذگ لاح رد نامز زا دوش .»
هبنج طقف عقاو رد يگدنز یارذگ یاه
دنتسه ک ه
يم ليکشت ار يمدآ ةوقلاب یاهورين اهورين نیا دناوتب رتدوز هچره وا ،دنهد
قلاب ی ب ار هو لعفلا
خ رتدوز دنک ا و یدوبان زا هجيتن رد و تسا هدرک لیدبت تيعقاو کی هب ار دو
رش ز گ هتشذ
يم صلاخ .وش
،روپدمحم(
:1389 .)152
یگدنز یانعم ندوب یفشک ای یلعج
يم فشک يگدنز رد ،يگدنز یانعم لکنارف رواب ربانب يمن و دوش
ش هداد دناوت لا و دو
ب و هتب دیا
دوخ نادجو اب ،دوش تفای درف دوخ طسوت اکما نیا ام هب نادجو عقاو رد ،درف
ار ن م ي دهد
تيعضو مامت يتاذ هک يیانعم هب هک هتشر مهاب و دنتسه درف هبرصحنم یاه
ر یا ن هب ا ما
يم يگدنز ز یاوتحم و انعم یارب شیوجتسج رد ناسنا نیاربانب .ميسرب ،دنزاس
ب يگدن ا
يم يیامنهار و تیاده نادجو م ناسنا لکنارف ةديقع هب .دوش
ديشخب انعم لوئس ز هب ن
يگدن
تيعضو هب خساپ یو رظن زا .تسا شیوخ شسرپ هب نداد خساپ ای يگدنز یاه
يیاه ک رد ه
يم حرطم تيعضو ره يم ،دنوش
ديقع هب عقاو رد .دوش يقلت يگدنز یانعم دناوت کنارف ة
ل
ا یاتسار رد یريسفت ينعی ،تسا يگدنز ريسفت يگنوگچ رب خساپ ناسنا تيلوئسم ی يهل
ا
يب ، لکنارف(يیادخ :1396
.)170
يمن ،تفای دیاب ار انعم هک دراد هتکن نیا رب یدایز ديکأت لکنارف نآ ناوت
ر هب ا ک داد يس هب .
يم يقلاخا ةظعوم هب نداد انعم یارب شلات وا ةديقع تسا رارق رگا و دماجنا
قلاخا قاب تاي ي
وم هب هتفای يتسه تايقلاخا .دنوش تسه دیاب ریزگان دننامب و رش و ريخ هظع
ا هکنی چ دیاب ه
يمن مينک دیابن هچ و مينکب یانعم ققحت هب هک یزيچ ناونع هب ريخ .دزادرپ
ه مک يتس ک
يم يم قیوعت هب ار انعم نیا ققحت هک یزيچ ناونع هب رش و دنک یرعت ،دزادنا
يم ف ش .دنو
يم هتفگ يتقو و درک فشک دیاب ار انعم هکنیا ينعی ،تسا ينتفای انعم دوش
خا ک عارت يندر
.تسين ،هدش راتتسا ينامرد انعم يلک روط هب ينهذ افرص هن و تسا ينيع انعم م
يموهف زا
یا .تسا يتاذ يیانعم یاراد شدوجو هک تسا يناحور دوجوم کی ناونع هب ناسنا نعم ن
هک ا
کنارف(دوش هديمهف و هتفای درف دوخ طسوت دیاب تسا درف هبرصحنم درفره یارب 1399،ل
:
.)75 و هليسو ار نادجو لکنارف روتکی يم انعم فشک یارب یا
يم وب ار انعم يیوگ،دناد نادجو .دشک
يم هک اجنآ زا .دوش فیرعت تيعضو کی نديمهف یارب ناسنا یدوهش دادعتسا ناونع هب دناوت
يمن رارق يلک یانعم کی ةزوح رد تسا درف هب رصحنم انعم نیا یدوهش دادعتسا و دريگ
هنت نادجو دننام نادجو انعم یارب شیوجتسج رد ناسنا یامنهار تسانعم نديمهف رازبا ا
.تسا هدیدپ نادجو يم و تسا يناسنا یا
اهنت هن نادجو .دشاب ناسنا صتخم طقف دناوت
يم تیاده انعم یوس هب ار ناسنا يم هکلب ،دنک
نیا دوش مه وا ينادرگرس بجوم دناوت
دنک اطخ تسا نکمم تسا ناسنا رهوگ یاضتقا يمن و
نم نادجو اب قح تفگ نيقی هب ناوت
يم يتوافتم مکح هک یرگید نادجو و تسا يتقيقح هک تسين نیا هلئسم .تساطخ رب دنک
يم تقيقح کی اهنتو دراد دوجو تقيقح .دشابن راک رد يمن سک چيه اما ،دشاب دناوت
دناوت
،لکنارف(تسا هتفای تسد تقيقح نیا هب هک دبايب قلطم نانيمطا :1398
.)115
يب يتيعضو هب انعم لکنارف رظن هب يب يصخش و ريظن
تسوربور نآ اب هک ريظن ب
يمر درگ رد .د
يب هک انعم ربارب شزرا تسا ريظن
شخب یارب و دنتسه يلک شيب و مک اه اک یاه
زا يلم
يم يتح ،دنکرتشم نيعم تيعمج شزرا ناوت
ناهج ناونع هب ار اه ت يیانعم یاه
درک فیرع .
شزرا اه تنس یزورما داسف ريثأت تحت و رييغت شوختسد گ اهنیا زا ،دنتسه اه
اب ،هتشذ باتز
يب ساسحا تروص هب يصخش حطس رد ،يگنهرف یاضف نیا ساکعنا و رد لأخ ،يیانعم
ای ينو
يمن لاقتنا تنس اب انعم .تسا دوهشم ،یدوجو لاخ ا فلاخرب انعم اریز ،دبای
شزر اه يلک هک
ط زا و تسا هناگی ،دنتسه صخش يهاگآ هب يیانعم نينچ هک تسا يصخش نادجو قیر
رد
يم
،لکنارف(دبای يم لاقتنا نآ هب و دیآ :1398
.)119
هجیتن یریگ يب و یرادانعم لکنارف و انلاوم رظن زا قلت و ریوصت رد هشیر يگدنز يیانعم
ا ام ي يگدنز ز
ن زا .دوش قیرزت نآ هب يگدنز ققحت زا سپ هک تسين یزيچ انعم .دراد اهنآ رظ
م انع ی ک
نآ .تسا يقيقح و ينيع رما کی هکلب ينهذ افرص رما کی هن و تسا تقيقح اب اه
هيکت رب
ما نیا هب لئاق ،وا ندوب درف هبرصحنم يگژیو و ناسنا رايتخا و یدازآ تردق تسه ر
هک دن
درد ،گرم نوچمه یروما و يگدنز هب تبسن دوخ شرگن ةويش رد رييغت اب ناسنا و
جنر و
افتا يم خر يناسنا ره يگدنز رد هک يتاق نوچمه يخرب رظن زا هک یروما( ،دهد
يليهن تس اه
يب ار يگدنز يم انعم
يم )دزاس لاخ زا و هتخاس رادانعم ار دوخ يگدنز دناوت
نيمه ل ا
روم
عم لوئسم ناسنا هک دنتسه رما نیا هب لئاق اهنآ .دبايب و دنک فشک ار انعم خب ان
هب نديش
وا و تسا شيگدنز د .دنک فشک ار انعم نیا نیا دوخ نورد هب هعجارم اب دیاب
قاو ر يکأت ،ع د
رف ره هک تسا رما نیا رب لئاق لکنارف هکنانچ .تسا يسانشدوخ رب ودره يلصا یاب د
اب د
ره زا لبق شيلصا ديکأت زين انلاوم و دبايب ار انعم شیوخ نادجو هب هعجارم زيچ
ب ر
ب ةشیر رکفتم ود ره .تسا يسانشدوخ عون ار يگدنز رد ناسنا تلاکشم زا یرايس
شرگن وا
يم يگدنز هب .دنناد
يم ادخ ار ناسنا يگدنز فده و انعم اهنت انلاوم يلجت ملاع رد زيچ همه انلاوم رظن زا .دناد
ره رگید ترابع هب .تسين شيب يتروص تسا نآ رد هچنآ ره و ناهج نیا و تسا دنوادخ زا يتسه ملاع رد ينعم زا هچنآ و تسادخ دراد دوجو توهلا ات توسان زا و توکلم ات کلم
باب رد انلاوم هیرظن ،عقاو رد .درادن دوجو وا زج يیانعم يتسه بتارم و داعبا ةمه رد ناسنا و يسانشدوخ رب ديکأت نيع رد و تسا يقافآ و سفنا يگدنز یرادانعم رب ،يسانش
وخ هب اررکم ار ناسنا وا .تسا ينتبم يصاخ يسانشادخ يم توعد يسانشد
هک یدوخ دنک
هنيیآ زا وا .تسا هتفای يلجت نآ رد لکش نیرتلماک و نیرتيلاع رد دنوادخ و تسا يیادخ ی
يم ام هب .مينيبب دنوادخ دوجو رد و شیوخ نورد زا ،تسادخ نامه هک ار انعم هک دهاوخ
نعم اب يگدنز ينيشنمه نوهرم انلاوم رظن زا رادانعم يگدنز نتشاد يلک روط .تسا فرژ يیا
يم و تسين يعازتنا افرص یرما و دراد یددعتم قیداصم فرژ یانعم نیا فده مه دناوت
نييعت مه و دشاب يگدنز هدننک
شزرا ی و نامیا ،قشع ،ادخ بيترت نیدب .نآ يیاغ یاه
يم رامش هب يیانعم نينچ قیداصم يناسنا يلاع بتارم هب لوصو .دنیآ
عم حطس ود انلاوم انعم ثحب رد يم يفرعم ار ان
دنک طسوتم یانعم .1 انعم .2
يیاغ ی .
خ تسا هتفرگ رارق نآ یرهاظ تروص یارو رد هک ار زيچره يیاهن یانعم انلاوم دنواد
لاعتم
يم يچ ره .تسا هريغ و شزرا ،فده ،دوجو لصا زا معا يیاروام رما نیا .دناد رد یز
ع ملا
يم يتسه و دشاب انعم زا يفلتخم حوطس یاراد دناوت
زج هب يگمه بيترت نیدب خ
دنواد
يم رامش هب طسوتم یانعم دجاو شع رد قشاع کی طسوتم یانعم لاثم یارب .دنیآ
ق
ينيمز قوشعم ،ينيمز يم شقوشعم ار دوخ يگدنز شزرا و فده قشاع صخش .تسا
ناد و د
يم ام هب انلاوم .دنک انف وا هار رد ار دوخ يتسه ةمه تسا رضاح نچ هک دیوگ
عم ني يقوش
ح وپ عقاو رد و طسوتم یانعم زا شيب ،دوش هتشادنپ يمدآ يگدنز یانعم رگا يت ب يشش
ر
نوادخ ،دننآ لابند هب رما تیاهن رد قلخ هچنآ ره و دوب دهاوخن يیاغ یانعم تسا د
هب هچ .
هچ و دنشاب هتشاد رواب ادخ هب هچ ،دنشابن هاگآ هچ و دنشاب هاگآ رما نیا ب
ن روا ب هتشاد .دنشا
وم ،عقاو رد ک يیاغ یانعم هب ار ناسنا هک يتروص رد ار طسوتم یاهانعم انلا
فده ه انعم و ی
يم شزرا یاراد دننک لئان ،تسا يگدنز يلصا .دناد
:تسانعم زا حطس ود هب لئاق انعم ثحب رد زين لکنارف هظحل یانعم .1
ای يیاهن یانعم .2
انعمارف . يمن ينلاقع تخانش عوضوم ار يیاهن یانعم لکنارف ناد
دهعت عوضوم ار نآ و د
يم یدوجو يم هبرجت ناسنا یدوجو دعب نیرتلااب رد هک دناد
هظحل یانعم دروم رد .دوش
نآ و هدرک کرد ار هظحل صاخ یانعم هک دراد تيلوئسم یدرف ره هک تسا دقتعم لکنارف تصرف و تسا رذگ لاح رد نامز اریز دنکن یرپس ار يگدنز تاظحل هدوهيب و دنک فشک ار گدنز هبنج هک تسا دقتعم لکنارف ،عقاو رد .تسا تشگزاب لباق ريغ و هاتوک ي یارذگ یاه
يم ليکشت ار يمدآ هوقلاب یاهورين يگدنز ار هوقلاب یاهورين نیا دناوتب رتدوز هچره وا ،دنهد
هدرک لیدبت تيعقاو کی هب ار دوخ رتدوز دنک لعفلاب رش زا و یدوبان زا هجيتن رد و تسا
يم صلاخ هتشذگ .دوش
ناهج کی دنراد يگدنز یانعم باب رد دنمشیدنا ود نیا هک یرگید تهابش ج ينيب
و عما
يگدنز یدنمانعم يلصا طرش لکنارف مه و انلاوم مه نآ قبط رب هک تسا کرتشم ر
زا ا
يم یرگید یارب نتسیز و ندمآ نورب دوخ يم هک روطنامه .دنناد
حم قشع ميناد یرو
یرت ن
یو و .تسانلاوم موهفم م بيغرت و نآ تيمها نايب رد يعس دوخ راثآ يمامت رد
یارب ا نتفای
ارب ناهج يساسا هزيگنا و تکرح لماع ار قشع هک یروج .دراد نامنورد رد قشع ادا ی
هم
يم تايح :دناد
قشع تسا نتسیز یرگید یارب قشع موهفم يلصا هتسه هک تسا نیا تسا نايع هچنآ هب
هدنب قشع دننام دشاب هک يلکش ره ود نيب قشع ،دنزرف هب ردام قشع ، ادخ هب
ناسنا ای
ارب و نتفر نورب دوخ زا موهفم .تمدخ ای لغش ای تلاسر کی هب یدرف قشع يتح گید ی
یر
شعم اب ندوب ورگ رد ار دوخ يتسه و يگدنز قشاع درف .دراد دوخ رد ار نتسیز يم قو
و دناد
دوخ قشع تمدخ رد هک تسا رادانعم شیارب يگدنز ينامز يم هجيتن سپ .دشاب
ريگ هک می
و ربک ،يهاوخدوخ ،دوخ زا روبع هب بيغرت ار ام قشع موهفم بلاق رد انلاوم غ
ک رور و هدر
يم انعم زا راشرس و ناجيه و روش اب ام يگدنز يتروص رد هک تسا هتشاد نايب دوش
ک ليلد ه
.دشاب ادج نامدوخ زا نامتسیز نيمه رب زين لکنارف روتکیو رگید فرط زا و تانايب رد یريس کدنا اب و تسا لئاق مهم
هشیدنا يم رد یو یاه و دوخ زا ام ندرک رود رد يعس انعم موهفم نايب اب هراومه هک ميبای
انعم عبانم زا ار قشع و شلات و راک یو دش هتفگ هک روط نامه .دراد نتسیز یرگید یارب هتسناد يم ينامز ام ينعی تسا گدنز یارب يیانعم ميناوت
راک فقو ار دوخ ای هک ميبايب دوخ ي
هدرک یزيچ ای يسک هب قشع فقو ای تمدخ و نیا هب نردم ناسنا هب قيمع يهاگن اب .ميشاب
يم يپ مهم هتکن درف شیازفا و هتينردم تمس هب عماوج نتفر شيپ اب .میرب
رکفت ،يیارگ
ناسنا و تفای جاور روحمدرف رب و هدرک اهر ار هتشذگ ننس و بادآ اه
راتفر تذل لصا ساسا
نم تذل بجوم هک یزيچ ای یدرف ای یراک ره هک انعم نیا هب دندرک ميظنت ار دوخ دوش
تشذگ ،راثیا ،قشع دننام يميهافم رکفت نیا اب .دب دهد رازآ ارم هک یزيچ ره و تسا بوخ نیا .دندش هدرپس يشومارف هب ليبق نیا زا يميهافم و دهاش رضاح لاحر د هک دش هنوگ
وپ يب و يچ تلع زا يکی هک يگدرسفا للاتخا هک یروط هب ميتسه نردم يگدنز يیانعم
يب و يچوپ نيمه نآ يلصا یاه يم نرق یراميب هب لیدبت تسا يیانعم
نیا اب .دوش
يم دنمشیدنا ود نیا ةناميکح هاگدید هب تاحيضوت و رادانعم يگدنز نتشاد یارب هک ميسر
رپ و هتفر ارف دوخ زا دیاب طاشن .مينک تسیز یرگید یارب
عبانم - ( ،میرک،ينامز .تاعلاطا :نارهت ،یونعم یونثم عماج حرش ،)1398
- ( ،یرکسع ،یريما يناميلس هرف و مولع هاگشهوژپ :مق ،يگدنز یانعم ،)1389
گن
.مود پاچ ،يملاسا ( ناود ،زتلوش وگلا لامک يسانشناور ،)1382
وخ يتيگ ةمجرت ،ملاس تيصخش یاه ،لدش
.ناکيپ :نارهت - ( ،رفعجديس ،یديهش .يگنهرف و يملع :نارهت ،یونثم حرش ،)1380
- ينایرد سابع ريما ،ينامزيلع ( میرم ،لصا
،)1390
« هاگدید زا يگدنز یانعم ناج
ماهگنيتاک »
ةرامش ،نید هام ةلجم .165
- ( ،روتکیو ،لکنارف ،حور و کشزپ ،)1390
سرد :نارهت ،دازهب فيس خرف ةمجرت .ا
- ( ،روتکیو ،لکنارف رايتلود هدنزورف ةمجرت ،انعم یوجتسج رد ناسنا ،)1398
:نارهت ،ی
.مود پاچ ماجرفکين - ( روتکیو ،لکنارف یروبص دمحا ةمجرت ،يیاغ یانعم یوجتسج رد ناسنا ،)1396
سابع ،
.موس پاچ ،نايشآ :نارهت ،ميمش - ( ،روتکیو ،لکنارف ت ،ينامردانعم یاهدربراک و ينابم ينامردانعم ،)1399
نيهم ةمجر
.مهن پاچ ،اسويل :نارهت ،ينلايم - ( ،دوعسم ،شنمایرف ،)1385
« ظفاح هشیدنا و رعش رد دوصقم شقن
» دقن ةلجم ، و
،رظن
11لاس 44 ، 43- .
- ( ،یدهم ،عراز يناپمک .رصاعم هاگن :نارهت ،يگدنز یانعم و انلاوم ،)1399
- پدمحم ( ،دمحا ،رو ناينب لکنارف ليما روتکیو ،)1384
ارف ينامردانعم راذگ رب یدید
ناور و يسانشناور .هژناد :نارهت ،یدوجو ينامرد
- (،يفطصم ،نايکلم ،)1382
« حارتفا » ق هيملع ةزوح تاغيلبت ،مق ،رظن و دقن هرامش ،م
-30 .29
- للاج انلاوم ( ،دمحم نیدلا
تاحيحصت ،هيف ام هيف ،)1384 عیدب يشاوح و
زلا ،رفنازورف نام
.ريبکريما :نارهت - للاج انلاوم ( ،دمحم نیدلا
تسيب پاچ ،عولط :نارهت ،یونعم یونثم ،)1389 و
.موس
