اه یرامیب عاونا
داح • :
تدم هاتوک زا رتمک ،لماک یدوبهب ای گرم ،ریذپ نامرد ،
3 ،هام
دنوش هداد قوس نمزم فرط هب تسا نکمم .
نمزم • :
دشاب هتشاد ار ریز هصخشم دنچ ای کی
: دشاب مئاد •
دوش یناوتان ثعاب • دشاب تشگرب لباقریغ تارییغت • جلاعلا بعص ای ریذپان جلاع • ینلاوط • تدم
( زا شیب 3
هام )
تدم ینلاوط یاه تبقارم و یناوتزاب یاه همانرب هب زاین •
دشاب هتشاد
نمزم یرامیب فیرعت
یرامیب • ب رد ینامسج تارییغت هک تسا یتدم ینلاوط یرامیب نمزم
داجیا ند
دنادرگ یم دودحم ار رامیب یاهدرکراک و دنک یم
. یرامیب •
لحارم و ینلاوط نآ نامرد هرود و تسا جلاعلا بعص ًلاومعم نمزم
د و تسا جلاعلا یرامیب نیا دراوم یخرب رد و دشاب یم راوشد نآ دوبهب نامر
درادن دوجو نآ یارب یصخشم و یعطق .
نیا رمع نایاپ ات ای و شرمع زا ینلاوط هرود کی یارب تسا راچان رامیب • ش اب ار دوخ و دیایب رانک نآ زا یشان ضراوع اب و دنک لمحت ار یرامیب طیار
راوشد و
ن زا دناوت یمن زگره رگید هک دریذپب و دنک راگزاس اهنآراوگان
رظ . ددرگزاب دوخ یرامیب زا لبق تیعضو هب ینامسج
نمزم یمسج یاهیرامیب نیرتمهم
ناطرس • یقورع و یبلق یاهیرامیب •
یشراوگ یاهیرامیب • (
هدعم تیرتساگ ، هدور تیلوک ، یشراوگ یاهمخز )
تلالاتخا • یدیئوریت
تلالاتخا • یویر
و مسآ • یژرلآ
یمسلاات • زدیا • (
یباستکا ینمیا صقن مردنس )
تباید • عرص • هیلک نمزم یاه یئاسران • (
هیلک گنس للاتخا ، زیلاید )
یلصفم و یناوختسا نمزم یاهیرامیب • (
مسیتامور ، زورترآ )
یمسج یاهتیلولعم • (
ب یوضع یاه جلف ، یئازان ، یللا ، ییاونشان ، ییانیبان ریظن عطق تلع ه
عاخن ،
روص ندش مرف دب ای و وضع عطق هب رجنم هک یگتخوس دننام ثداوح و یزغم هتکس ندب و ت
ددرگ یم )
جیاتن قبط ناریا تیعضو
Global burden of diseases study 2016
لاس رد • ۱۹۹۰
دودح ۴۸
نمزم یاه یرامیب زا یشان گرم دراوم لک زا دصرد
لاس رد تبسن نیا هک دنا هدوب ریگاوریغ ۲۰۱۶
دودح هب ۸۰
هدیسر دصرد
تسا .
گرم للع نیرتمهم • (
۱۰ یلصا تلع )
لاس رد ۲۰۱۶
یرامیب لماش ناریا رد
یازلآ ،نوخ یراشفرپ ،یا هداج تافداصت ،یزغم هتکس ،یبلق کیمکسیا ،رم
امیب ریاس ،یویلک نمزم یرامیب ،یویر یدادسنا نمزم یرامیب ،تباید یاه یر
دنتسه هدعم ناطرس و یقورع یبلق .
لاس زا • ۲۰۰۵
ع نیلوا اه لاس یمامت رد یبلق کیمکسیا یرامیب ،نونکات تل
تسا هدوب ناریا رد گرم .
لاس رد ۲۰۱۶
زا شیب ثعاب یرامیب نیا ۲۵
دصرد
ریم و گرم لک زا (
زا شیب لداعم ۹۰
گرم رازه )
تسا هدوب .
،رگید ترابع هب
ره زا ۴
یشان یبلق کیمکسیا یرامیب زا دروم کی ،ناریا رد گرم دروم
درادن توافت نادرم و نانز رد تبسن نیا و دوش یم
.
لاس‌رد‌گرم‌رطخ‌لماوع‌نیرت‌مهم • ۲۰۱۶
ناریا‌رد
لماش
:
ق‌ندوب‌لااب،ملاسان‌هیذغت،کیلوتسیس‌نوخ‌یراشفرپ
،نوخ‌دن
یگدولآ،راگیس‌فرصم،لااب‌لورتسلک،یقاچ‌و‌نزو‌هفاضا
،اوه
دام‌هیدغت‌ءوس‌و‌یفاکان‌یندب‌تیلاعف،یویلک‌یراک‌مک
و‌ر
کدوک
نمزم یاه یرامیب رامآ شیازفا للع
ینوفع یاه یرامیب زا یشان ریم و گرم شهاک تفرشیپ ، هیذغت دوبهب، یژولونکت تفرشیپ زا یشان رمع لوط شیازفا یئوراد یاه
یصیخشت یاه شور و یرگلابرغ یاهنومزآ تفرشیپ دیدج یگدنز کبس و تاداع :
، تایناخد، لکلا، یکرحت یب ....
داح یاهیرامیب عیرس نامرد
نمزم یاه یرامیب یاهیگژیو
تسا داح یرامیب نامرد زا رتارف نمزم یرامیب نامرد
•.
یگدنز کبس رییغت،دیدج ینهذ ریوصت اب قباطت هب زاین، اه شقن رییغت
•.
دراد یریغتم و هدنورشیپ ریس نمزم یرامیب
•.
دراد زاین دوخ اب بسانتم نامرد یا هرود ره رد، شکورف، دنک دنور،دیدشت
•.
تسا یمازلا ینامرد تاروتسد تیاعر، یرامیب لرتنک یارب
•.
دوشیم یرامیب دیدشت ثعاب تاروتسد تیاعر مدع
•.
دوش رگید نمزم یرامیب هب رجنم دناوتیم نامرد مدع تروص رد نمزم یرامیب کی
•.
دوشیم هیلک یئاسران ثعاب هک هدشن لرتنک تباید یرامیب لاثم
•.
دهدیم رارق ریثات تحت ار هداوناخ دارفا لک نمزم یرامیب
•.
و نامرد یارب مزلا نامز، اه شقن رییغت، اه هنیز
•...
دنتسه یرامیب نامرد لوئسم دوخ هداوناخ و رامیب درف
•.
س ندرک لتخم و یگدنز ریوصت رییغت ،شقن رییغت ،تیوه دیدهت هب رجنم دناوت یم
•کب
دوش یگدنز
.
نمزم یاه یرامیب تاریثات
تسا یفاشتکا دنیارف کی نمزم یرامیب نامرد • .
یب هدنهد فیفخت و هدننک دیدشت لماوع هک دوشیم هجوتم رامیب رورم هب شا یرام
؟تسیچ هب یلصا تیلوئسم اما تسا یتکراشم دنیارف کی نمزم یرامیب نامرد • رامیب هدهع
دشاب یم یو هداوناخ و .
و پارتویزیف، راتسرپ، کشزپ، هداوناخ، رامیب ....
تسا هنیزه رپ، نمزم یاهیرامیب نامرد • .
هعماج، هداوناخ دنکیم داجیا نامرد رداک و هداوناخ یارب یقلاخا یشلاچ، نمزم یاه یرامیب • .
؟دوش فقوتم دیاب یک نامرد نراد یتابث یب و فیلکتلاب یگدنز، نمزم یرامیب هب لاتبم نارامیب • د
.
تسا صخشمان یرامیب ریس .
دومن هجوت زین یناور یحور لئاسم هب یتسیاب یبط یاه نامرد رب هولاع •
.
نمزم یاهیرامیب لحارم تیهام
۱ • - یرامیب عورش زا لبق هلحرم
۲ • - یرامیب مئلاع روهظ زا لبق هلحرم
3 • - یرامیب ینیلاب هلحرم
۴ •
-
یناوتان هلحرم
نمزم یاهیرامیب ریس لدم
1 - عورش زا شیپ هلحرم pre trajectory (
:)
و یگدنز کبس، یکیتنژ لماوع ....
2 - یرامیب عورش trajectory onset (
: )
یرامیب صیخشت، تاشیامزآ، مئلاع عورش .
3 - ( تابث stable
: )
نامرد، تیدودحم دوجو اب هرمزور یاه تیلاعف ماجنا همادا، مئلاع لرتنک لزنم رد یرامیب .
4 - یتابث یب unstable (
: )
مرد، یگدنز دنیارف رد للاتخا ،دیدج یاه نامرد عورش، ضراوع، مئلاع دوع نا
لزنم رد .
5 - ( داح acute : )
د یرتسب هب زاین،ضراوع روهظ، ینتفاین نیکست و دیدش مئلاع زورب و ناتسرامیب ر
تیلاعف شهاک و تحارتسا
.
نمزم یاهیرامیب لحارم
6 - نارحب هلحرم crisis (
: )
هدننک دیدهت یسناژروا نامرد دنمزاین و یگدنز
7 - تشگزاب come back (
: )
نز هب تشگزاب و ضراوع رب هبلغ و لرتنک هقیرط یریگدای، یجیردت دوبهب لوبق اب یگد
یشخبناوت یاه شور و اه تیدودحم 8 - یلوزن downwark (
: )
ب ای تعرس هب تفرشیپ لاح رد یرامیب، نامرد و لرتنک تهج شلات مغر یلع ه
جیردت .
9 - ندرم dying (
: )
یگدنز ینایاپ یاهزور
Prevention
:Primary prevention • یرامیب‌عورش‌زا‌لبق‌هلحرم‌رد
Secondary prevention •
یرامیب‌روهظ‌زا‌لبق‌هلحرم‌رد :
ینیلاب Tertiary prevention •
تیلاعف‌عورش‌و‌یناوتان‌هلحرم‌رد :
یناوتزاب‌یاه
یراتسرپدنیارفدربراک یاهیرامیبرد
نمزم
1 • ) نییعت یرامیب هلحرمو هژیو لکشم
( یسررب
:) نیلوا •
یب طسوت هک تسا یصاخ لکشم نییعت رامیب یسررب ی هلحرم رام
, هداوناخ
, . دوشیم صخشم تامدخ هدنهد هئارا دارفا ریاسوراتسرپ هب • یبط هژیو لیاسم هک دهد یم ناکما راتسرپ ,
یعامتجا ,
یا زا یشان یناور هلحرم ن
دهدیم صیخشت یرامیب ریس رد ار . :) صیخشت ( فده نییعت ) 2 •
صیخشت • میظنتو رامیب طسوت هدش هبرجت صاخ تلاکشم
فادها
لاثم • :
دراد ینیژنآ یاه درد هک یرامیب ,
مدع زا دناوت یم یراتسرپ صیخشت لمحت
تیلاعف یناوتان و
میب زا یشان یتحاران و درد اب هطبار رد دوخ زا تبقارم رد یبلق یرا
و دشاب دشاب درد یاه هلمح ندناسر لقادح هب ای یریگشیپ دناوت یم فده
. : فده یبایتسد یارب یزیر همانرب ) 3 •
همانرب •
رامیبو راتسرپ قفاوت درومو هنانیب عقاو یتبقارم
4 • ) تلاخادم همانرب یارجا
:
تیامح ،میقتسم تبقارم ماجنا
•رامیب قوقح زا
،هرواشم ،شزوما ، ب دوخزا تبقارم شزومآیدروم تیریدمو عاجرا
ه رامیب
نمزم یرامیب هب لاتبمرامیبزا تبقارم تهج هداوناخورامیب شزومآ
•م کمک تفایرد یارب رتدوزو هداد صیخشت رتهب ار ضراوع دایز لامتحا هب دنا هدید شزومآ هک ینارامیب
•یم هعجار
دننک
.
•نداد یهاگآ و شزومآ
یریگ میمصتو هناهاگآ باختنا دیلک نمزم یرامیب ریسزا هلحرمرهرد رامیب هب
بسانم
تسا .
5 • ) یبایشزرا
:
فده
•تسا موادم لرتنک ,
فده یوس هب تفرشیپ اه تیعقوم زا یرایسب هن و
قفوم هدمع تارییغت داجیا
تی . دوش یم بوسحم
ایآ
•هدافتسا اب فادها زا رایعم زا
؟ هن ای هدش هدروارب هدش نییعت لبق
ظن دیدجت و یریگدای اددجم تروصنیا ریغ ردو میا هدیسر فده هب رامیب یدوبهبو تفرشیپ تروص رد
•مینک یم ر
.
یراتسرپدنیارفدربراک یاهیرامیبرد
نمزم
نمزم یاهیرامیب زا یشان یناور تلاکشم و تلالاتخا
1 - یگدرسفا
2 - ساسحا مشخ
3
-
نادقف ، گوس
4 - هانگ ساسحا :
بقارم شنادنزرفو رسمه و هداوناخ زا دناوت یمن شیرامیب تلاکشم لیلد هب رامیب هک اجنآ زا و دنک ت
دنک یم هانگ ساسحا دروآ مهارف یگدنز رد ار اهنآ شمارآ و تداعس هنیمز دناوت یمن .
داوناخ یاضعا ءلاتبا بجوم وا یمسج یرامیب هک دنک یم شنزرس ار دوخرامیب دراوم زا یخربرد شا ه
تسا هدش یرامیب نیا هب (
زدی ا یرامیب )
ا هب شدنزرف و رسمه ءلاتبا بجوم هکنیا زا رامیب یرامیب نی
یرامیب لوئسم ار دوخ و دراد یدیدش هانگ ساسحا ، دنک یم شنزرس تدش هب ار دوخ تسا هدش دناد یم هداوناخ .
5 - یشکدوخ هب مادقا ، یشکدوخ راکفا
6 - بارطضا :
لیلد هب رامیب شیرامیب هدننک ناوتان مئلاع زا سرت
و گرم زا سرت ب و شنت ، بارطضا راچد
یم یرارقی
دوش . تروص هب ای دهد یم ناشن فلتخم لاکشا هب ار دوخ بارطضا نیا رشتنم بارطضا
ص هب ای و تسا ترو
ساره تلامح دوش یم هدید
.
تروص هب دناوت یم رامیب بارطضا یتح یساوسو لامعا ای راکفا
دشاب .
دنتسین کانسرت هسفن یف هک ییاهزیچ زا یقطنم ریغ یاه سرت (
ایبوف )
یب نیا رد زین دیآ یم دیدپ رام
.
یب لماع ای یرامیب عورش روآ دای هک یا هنحص اب ههجاوم و ندروآ رطاخ هب زا رامیب تاقوا یهاگ شیرام
دهد یم ناشن یرگشاخرپ مئلاع و دوشیم تشحو راچد تسا (
هحناس زا سپ سرتسا للاتخا . )
7 - یگدش درط و اوزنا ، ییاهنت ساسحا :
مارتحا و تبحم دروم هداوناخ دارفا و نایفارطا طسوت هک دنک یم روصترامیب د رگید دنک یم رکف و دنک یم اوزنا و ییاهنت ساسحا وا ، تسین یگشیمه تسو
تسین ینتساوخ و ینتشاد دنتسین وا اب طابترا یرارقرب هب لیام نارگید و .
ب یزیچ رسدرد و تمحز زج هک دنک یم رکف و دناد یم نارگید رابرس اردوخ وا یار
درادن شنایفارطا .
ش یم یدیما ان و یگدروخرس ساسحا راچد عوضوم نیا زا وا دو
ک یریگ هرانک نارگید اب طابترا یرارقرب زا وا هک ددرگ یم ببس رما نیاو و دن
دوش یوزنم .
8 - باوخ للاتخا :
یباوخ یب ای یباوخرپ
9 - اهتشا للاتخا :
ییاهتشا یب ای ییاهتشا رپ
10 - یتخانش للاتخا :
تواضق، یبای تهج و یرایشه ، زکرمت ، هظفاح رد للاتخا .
11 - یسنج للاتخا :
یسنج هطیار دنور رد للاتخا و یسنج لیم شهاک .
12 - تیصخش رییغت :
سا ما یرامیب ریظن
13 - یشوه درکراک للاتخا :
یزغم روموت ریظن
14 - نابز و ملکت للاتخا :
یزغم یاهروموت
15 - دایتعا
16
-
یرامیب طیارش و ندب لرتنک مدع ساسحا
ب زا یشان یناور تلاکشم اب هلباقم یاهراکهار یاهیرامی
م نمز
1 - شریذپ یرامیب
2 - هنانیب عقاو تاراظتنا
3 - نامرد شریذپ (
یمسج یرامیب نامرد )
4 - ناور و هرواشم ینامرد
5 - نامرد یکشزپناور
6 - رامیب زا بسانم و حیحص تبقارم
7 - یعامتجا یاهتیامح هکبش
8 - و یلغش ، یدرف یاهتیلاعف ماجنا یعامتجا
10
-
یرنه یاهتیلاعف ماجنا
زا یشان یناور تلاکشم اب هلباقم یاهراکهار یاهیرامیب
نمزم
11 - میلاعت یبهذم
12 - ینلاضع شمارآ (
نشیسکلیر )
هبقارم و (
نشیتیدم )
13 - شزرو یاهتیلاعف ماجنا و
ینامسج
14 - دیما
15 - ، حیرفت یمرگرس
16 - هویش رییغت یگدنز
17 - عوضوم زا ساوح ندرک ترپ یرامیب
18 - زا بانتجا سرتسا
19 - رکفت تبثم
20
-
گرم شریذپ