ف ص لن ام ه عل م ی - پژ و ه ش ی
نگ ر ش ه ا ی ن و د ر ج غ را فی ا ی ان س ان ی
س ا ل س یز د ه م
، ش م ار ه او ل
، ز م س تا ن 1 1 9 9
س ن ج ش م یز ا ن ه م ا ه ن گ ی م د یر یت ی ش ه ر ج د ی د ف و لا د ش ه ر
با س ک ون ت گا ه ه ا ی پ یر ام و ن
ای ر ج خ س ر و ی ح ا ج ی ون د
دان ش ج و ی د کت ر ی ج غ را فی ا و بر نا مه ری ز ی ش ه ر ی
، گ ر وه ج غ را فی ا،
و ا ح د ن ج ف آبا د،
د ان ش گ اه آ زا د اس لا م ی
، ن ج ف آبا د،
ای را ن
ا ح م د خ اد م ال ح س ین
1ی
دان ش یا ر گ ر وه ج غ را فی ا،
و ا ح د ن ج ف آبا د،
د ان ش گ اه آ زا د اس لا م ی
، ن ج ف آبا د،
ای را ن
ح می د ص اب ر ی
اس تا دی ار گ ر وه ج غ را فی ا،
و ا ح د ن ج ف آبا د،
د ان ش گ اه آ زا د اس لا م ی
، ن ج ف آبا د،
ای را ن
مه د ی م و من ی
دان ش یا ر گ ر وه ج غ را فی ا،
و ا ح د ن ج ف آبا د،
د ان ش گ اه آ زا د اس لا م ی
، ن ج ف آبا د،
ای را ن
تا ری خ د ری اف ت : 8 2/
9/
1 1 9 9 ت ار ی خ پ ذ یر ش : 3 9/
7/
1 1 9 9
چ ک ی د ه
ح ک م ر وا ی ی خ و ب ب ه عن وا ن ال گ و ی ه زا رۀ س و م بر ا ی م د یر ی ت ش ه ر ها ش نا خ ته م ی ش و د.
ی ک ی ا ز م ه م تر ی ن چ ال ش ه ا د ر د ست یاب ی ب ه
ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی و ن ها دی نه ک ر د ن ای ن ال گ و ی د ر م د یر ی ت ش ه ر ی
، ن ح و ه م د یر ی ت ش ه ر به ع نو ان م ؤث رت ری ن
، ک م ه زی نه تر ی ن و
پای دا رت ری ن ش یو ه ه ا ی م د یر یت ی ا س ت . ب ر ه می ن مب نا ه د ف پ ژ و ه ش ح ا ض ر،
ش نا خ ت م ؤل فه ها ی تأ ثی ر گ ذا ر بر ت ح ق ق ح ک م ر وا ی ی خ و ب د ر
ش ه ر ج د ی د ف و لا د ش ه ر و می زا ن ه ما هن گ ی آ ن با س ک ون ت گ اه ها ی پی را م و ن ن ظی ر می نا د ش ت
، ن ج ف آ با د و ز ری ن ش ه ر اس ت . پ ژ و ه ش ح ا ض ر از
نو ع ک ار بر د ی و ر و ش ت ح لی ل آ ن
، ت و ص یف ی - ت ح لیل ی م ی با ش د.
د اد ه ه ا و اط لا عا ت م و ر د نیا ز پژ و ه ش ب ه د و شی و ه کت اب خ ان ه ا ی و می دا ن ی
گ ر د آ و ر ی ش د ه ا س ت . م ح د و ده ج غ را فیا ی ی پ ژ و ه ش
، ش ه ر ج دی د ف و لا د ش ه ر و س ک ون ت گ اه ها ی پی را م و ن آ ن اس ت . ج ام ع ه آم ار ی پ ژ و ه ش
م ش تم ل ب ر ج م عی ت س ا کن ا ن با لا ی 1 7 س ا ل ( 1 1 1 7 7 نف ر ) و ح ج م ن م ون ه بر اب ر با 1 1 2 نف ر از س ا کن ا ن و 0 1 نف ر از م س ئو لا ن ا س ت . ح ج م
نم ون ه با اس تف اد ه ا ز فر م و ل ک و ک را ن و به ر و ش ت ص اد ف ی س اد ه ه د فم ن د انت خ ا ب ش د ه ان د بر ا ی پا یای ی پ ر س ش نا مه ا ز ض ری ب آ لف ا ی ک ر ون با خ
،
اس تف اد ه ش د ه ا س ت . ب را ی ت ح لی ل د اد ه ه ا ا ز نر م اف زا ر وspss ا ز آ زم و ن فر ی د م ن
، ه مب س ت گ ی ا سپ یر م ن و آ زم و ن ت ی ت ک ن م ون ه ا ی ا ست فا ده
ش د ه اس ت . ا ر ز ش گ ذا ر ی مت غی ر ها با ب ه ره من د ی ا ز طی ف لی ک ر ت ص و ر ت گ رف ته ا س ت . ن تای ج پ ژ و ه ش بی ان گ ر آ ن ا س ت ک ه ت فا و ت
مع نا دا ر ی بی ن ز یر ش ا خ ص ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی ا ز دی د گ اه م س ئو لا ن و ش ه ر ون دا ن و ج و د دا ر د.
ز یر ش ا خ ص ه ا ی قان ون من د ی و
اج تم ا ع م ح و ر ی ب ه ت رت ی ب بی ش تر ی ن تأ ثی ر ر ا بر ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی ا ز ن ظ ر ش ه ر ون دا ن د ار د و ه م چ نی ن ز یر ش ا خ ص ه ا ی
پا س خ گ وی ی و قا نو نم ن د ی ب ه تر تی ب بی ش تر ی ن تأ ثی ر را ب ر ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی ا ز نظ ر م س ئو لا ن د ار د.
بی ن ح ک م ر وا ی ی ش ه ر ی ش ه ر
ج د ی د ف و لا د ش ه ر و م د یر ی ت ش ه ر ی ش ه ر ز ری ن ش ه ر،
می نا د ش ت و ن ج ف آ با د د ر ه ری ک ا ز ابع اد م ال ی
، ا دا ر ی
، ت ص می م گی ر ی و ا ج را ی ی
9 - (ن وی س ن د ه م س ئو ل ) [email protected]
نا ه ما هن گ ی و ج و د دا ر د.
د ر م ج م و ع می ان گ ی ن می زا ن ار تبا ط ح ک م ر وا ی ی ش ه ر ی ف و لا د ش ه ر با ش ه ر ها ی پی را م و ن ک مت ر از ح د مت و س ط 2 و
بس یا ر ض عی ف ا س ت . آ زم و ن ت ی ت ک ن م ون ه ا ی ه م ن ش ا ن م ی د ه د ک ه ا ز ن ظ ر ک ار شن ا س ا ن بی ن ح ک م ر وا ی ی ش ه ر ی ف و لا د ش ه ر و
س ک ون ت گ اه ها ی پی را م و ن ه ما هن گ ی ض عی ف و م عن اد ار و ج و د دا ر د.
وا ژ گ ا ن ک لی د ی : ح ک م ر وا ی ی
، ح ک م ر وا ی ی خ و ب
، ف و لا د ش ه ر،
م ین ا د ش ت
، ز ری ن ش ه ر،
ن ج ف آ با د
مق د م ه
ادا ره ا م و ر ش ه ر ی د ر ح و زه ان د ی ش ه و ع م ل م ی تو ان د ه م زم ا ن با ظ ه و ر او لی ن ت م د ن ها ی ش ه ر ی د ر تا ری خ با ش د . ش وا ه د
ح ا ص ل ا ز ت ح قی قا ت ت ار ی خ ی ن ش ا ن م ی د ه د ک ه با ظ ه و ر ش ه ر ها
، ی ک ی ا ز ب ز ر گ ت ری ن ن گ را ن ی د ول ت ه ا ن ح و ه م د یر ی ت
ش ه ر ها ب و د.
ب ر ر س ی ها ی آ ما ر ی ن ش ا ن م ی د ه د د ر ح ال ی ک ه د ر د ه ه 3 5 ، ت ق ری بااً
8 2 د ر ص د ، و د ر ح ا ل ح ا ض ر بی ش ا ز
3 5 د ر ص د ا ز ج م عی ت ج ها ن د ر ش ه ر ها ز ند گ ی م ی کن ن د و م ط اب ق با ر ون د ر و ب ه ر ش د ی ک ه د ر ج ها ن د ر ح ا ل و ق و ع
اس ت
، د ر س ا ل 3 2 3 2
، ب ی ش ا ز 1 1 د ر ص د ج م عی ت ج ها ن د ر ش ه ر ها ز ند گ ی خ وا ه د ک ر د.
ای ن ش ه رن ش ین ی ش تاب ا ن ب ه وی ژ ه
ر ش د ک لا ن ش ه ر ها د ر ک ش و ر ها ی ک مت ر ت و س ع ه ی اف ته
، پیا م د ها ی چ ش م گ یر ی د ار د.
ت ح و لا ت اق ت ص اد ی
، ا ج تم اع ی و ف ر هن گ ی
د ر د و ره ها ی ا خ یر
، به و یژ ه د ه ه ها ی پ ای ان ی ق ر ن بی س ت م
، من ج ر ب ه و اک ن ش ه ا ی گ س تر ده و ت غی یر س ا خ تا ر س یا س ی -
ا ج تم اع ی د ر س ط و ح م خ تل ف د ول ت و ظ ه و ر ان وا ع ج د ی د ی ا ز ا رت با ط ا ت س از ما ن ی ش د ه اس ت . ی ک ی ا ز ای ن د ی د گا ه ه ا
نظ ری ه
« ح ک م ر وا ی ی خ و ب
» بو د ک ه از ا وا خ ر د ه ه 3 1 1 9،
ن ها د ها ی بی ن ال مل ل ی س یا س ی
، ا قت ص اد ی و س یا س ی آ ن ر ا ب ه عن وا ن
کل ی د م ن ط ق ت و س ع ه ت و ص ی ف م ی ک ر دن د.
ب را ی ر ها ی ی ا ز م ش ک لا ت م نا ط ق ش ه ر ی
، د ر ک م عن ا ی ح ک م ر وا ی ی خ و ب و
تو س ع ه س از و کا ر ها ی م رت ب ط ب را ی ا ر زی اب ی ع مل ک ر د و ف را ه م ک ر د ن پ ای ه ا ی ب را ی ب هب و د ام و ر ، ض ر و ر ت د ار -د
(
Daneshpajooh and Qureshi, 2019: 46
).
مف ه و م ح ک م ر وا ی ی ب ه ان دا زۀ ت م د ن ان س ا ن ق د م ت د ار د و بن اب را ی ن
، ب ه م عن ا ی چ یز ها ی م خ تل ف ب را ی اف را د م خ تل ف ا س ت .
خ ا س ت گ اه م عا ص ر ای ن ا ص ط لا ح ب ه بان ک ج ها ن ی ن س ب ت د اد ه ش د ه اس ت . رئ ی س با ن ک د ر پی ش گ فت ار گ زا ر ش ت و س ع ه ج ها ن ی
1 8 1 9 ، ا ظ ها ر دا ش ت ک ه اب ت ک ار ب خ ش خ ص و ص ی و س از و کا ر ها ی با زا ر مه م ا س ت
، ام ا آ ن ها با ی د با ت ح ق ق ح ک م ر وا ی ی
خ و ب
، د س ت ب ه د س ت ه م د هن د (
Butchoi, 2015: 3
).
بی ش تر ن وی س ن د گا ن د ر م و ر د ح ک م ر وا ی ی م تف ق الق و ل ه س تن د ک ه
ای ن م و ض و ع م رب و ط ب ه ت ص می م گی ر ی د ر م و ر د ج ه ت ا س ت . ح ک م ر وا ی ی ه نر ه دا ی ت ج وا م ع و س از ما ن ها ا س ت . د ر وا ق ع
،
ح ک م ر وا ی ی ت عا م ل بی ن س ا خ تا ر ها
، فر این د ها و س ن ت ه ای ی ا س ت ک ه ت عی ی ن م ی کن ن د چ گ ون ه ق د ر ت و م س ئو لی ت ه ا،
ا ع م ا ل
ش و د،
چ گ ون ه ت ص می م ها
، ات خ اذ گ ر د د و چ گ ون ه ش ه ر ون دا ن ی ا س ای ر ذ ین ف عا ن
، م ط الب ا ت خ و د ر ا بیا ن ن ما ین د.
ا س ا س ااً
ح ک م ر وا ی ی د ر خ ص و ص ق د ر ت
، ر وا ب ط و پ ا س خ گ وی ی ا س ت : چ ه ک س ی ت أثی ر د ار د،
چ ه ک س ی ت ص می م م ی گی ر د و ای ن ک ه
ت ص می م گی رن د گا ن چ گ ون ه پ ا س خ گ و ه س تن د.
ای ن م فه و م م م ک ن ا س ت د ر ز می نه ها ی م خ تل ف ( ج ها ن ی
، مل ی
، نه اد ی و
ا ج تم ا ع ) کا رب ر د دا ش ته با ش د (
Graham et al., 2003: 2
).
د ر پ ژ و ه ش ه ا ی م رت ب ط با ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی
، را بط ۀ ح ک م ر وا ی ی ش ه ر ی و پ ای دا ر ی (
Badach and Dimnika,
2017; Kaoko, 2012
).
ح ک م ر وا ی ی ش ه ر ی و س ی س ت م غ ذا ی ی ش ه ر ی (
Smith, 2016
).
ح ک م ر وا ی ی خ و ب و ح ق و ق
کا رب ر ی ز می ن (
Korus et al., 2013; Arghan et al., 2016
).
ح ک م ر وا ی ی و ت ا ب آ و ر ی (
Maleki et al., 2018
)،
ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی و م ح له ها ی ش ه ر ی (
Poorahmad et al., 2018
)،
ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی و ک اه ش
آ س ی ب پ ذ یر ی م س ک ن ش ه ر ی د ر بر اب ر ز لز له (
Hatami Nejad et al., 2017
)،
ح ک م ر وا ی ی ش ه ر ی و ب رن ام ه ها ی ت و س ع ه و
س یا س ت ه ا ی ز می ن ش ه ر ی (
Shams Pouya et al., 2017
).
را بط ه ح ک م ر وا ی ی خ و ب ک ش و ر ها و ک یف ی ت ز ند گ ی ش ه ر ها
(
Sharifzadegan and Qanuni, 2017
) بر ر س ی و ت ح لی ل ش د ه اس ت . ب ا عن ای ت ب ه ای ن ک ه ت اک نو ن پ ژ و ه ش ی د ر را بط ه با
را بط ۀ ح ک م ر وا ی ی و س ک ون ت گ اه ها ی پی را م و ن ان ج ام ن گ رف ته ا س ت
، ب ناب را ی ن ان ج ام آ ن ض ر و ر ت د ار د.
د ر ای ن م یا ن
، م س ائ ل و م ش ک لا ت م د یر یت ی د ر ش ه ر ها ی ج د ی د با ع ث نا ر ض ای ت ی ب س یا ر ی ا ز س اک نا ن ا ز ک یف ی ت ز ند گ ی
،
نا ر س ای ی خ د ما ت ش ه ر ی
، اف زا ی ش نا هن ج ار ی ها ی ا ج تم اع ی و ..
. ش د ه اس ت و د ر ای ن ر اس تا ش ه ر ج د ی د ف و لا د ش ه ر و
م د یر ی ت ش ه ر ی د ر آ ن نی ز ا ز ای ن ق اع د ه م س تثن ی نی س ت . ا ج را ی نا کا رآ م د ط ر ح م ن س و خ ش د ۀ ج ام ع ب ه ج ا ی ط ر ح ها ی
نو ی ن ه م چ و ن ط ر ح
، CDS
د و گ ان گ ی م د یر یت ی ش ه ر ی
، تو ج ه ف ق ط ب ه ک الب د
، ع د م ه ما هن گ ی بی ن س یا س ت ها ی ا س ک ا ن
ج م عی ت ی با س یا س ت ها ی ای ج اد م را ک ز اش تغ ا ل
؛ ن بو د چ ش ما ند از ص ح ی ح
، و ج و د ف ش ار ها ی س یا س ی خ ار ج ا ز ح و زۀ م د یر ی ت
ش ه ر ی ب ر م د یر ان ش ه ر ی و ا ع ما ل ن ف و ذ آن ا ن
، اس تف اد ۀ نا کا ف ی ا ز م د یر ان م ت خ ص ص و م تع ه د و نب و د ت ع ری ف ه وی ت
م ش خ ص ب را ی ش ه ر ج د ی د ف و لا د ش ه ر م و ج ب ض ع ف ها ی ز یا د ی د ر مق ول ه ها ی ی ا ز ج مل ه م ش ار ک ت و م د یر ی ت ش ه ر ی
،
ح ر ک ت و د س تر س ی
، م ح ی ط ک الب د ی و ک یف ی ت
، ش د ت ا س تف اد ه از ز می ن و ف ض ا،
ف عا لی ت و اق ت ص اد ش ه ر ی
، ج م عی ت و
ا ج تم ا ع ش ه ر ی گ ر دی د ه اس ت . ت دا خ ل و ظ ای ف و ت دا خ ل د و ح و زۀ م د یر ی ت ش ه ر ی ف و لا د ش ه ر ( ش ر ک ت ع م را ن ش ه ر
ج د ی د ف و لا د ش ه ر و ش ه ر دا ر ی ف و لا د ش ه ر ) به د لی ل م ش ک ل س ا خ تا ر ی ش ه ر ها ی ج د ی د و ن ها یتااً
م د یر ی ت نا کا رآ م د و نا تو ان
من ج ر ب ه ع د م ت ح ق ق ط ر ح ش ه ر ج د ی د ف و لا د ش ه ر گ ر دی د ه اس ت . د ر و اق ع م د یر ی ت ش ه ر ی ک نو ن ی ف و لا د ش ه ر ا ص و ل
ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی ر ا ک ه م ه م تر ی ن ر اه بر د ت و س ع ه ش ه ر ی ا س ت ر عا ی ت نم ی کن د.
و ج و د م ش ک لا ت ی د ر ز می نه
چ گ ون گ ی و اگ ذا ر ی ز می ن
، ر ون د س ا خ ت و س از
، چ ن د گا نگ ی م د یر یت ی
، ه م س و نب و د ن ا ه دا ف م د یر یت ی ش ر ک ت ع م را ن با
ش ه ر دا ر ی ف و لا د ش ه ر،
ع د م و ج و د م ش ار ک ت م ر دم ی و ..
. ا ز ض ر و ر ت ها ی ب ه کا ر گی ر ی ش ا خ ص ه ا ی ح ک م ر وا ی ی خ و ب د ر
ف و لا د ش ه ر ا س ت . بر ه می ن م بن ا،
ه د ف پ ژ و ه ش ح ا ض ر،
س ن ج ش م یز ان ه ما هن گ ی م د یر یت ی ش ه ر ج د ی د ف و لا د ش ه ر با
س ک ون ت گ اه ها ی پی را م و ن ن ظ یر ن ج ف آب اد
، ز ری ن ش ه ر و م ین اد ش ت ا س ت . د ر را س تا ی ا ه دا ف پ ژ و ه ش
، به د نبا ل پ ا س خ گ وی ی
به س ؤا ل ها ی ز یر ا س ت :
ع •
وا م ل ت أثی ر گ ذا ر بر ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی د ر ش ه ر ج د ی د ف و لا د ش ه ر چ ی س ت
؟
چ •
ه را بط ه ا ی بی ن ح ک م ر وا ی ی ش ه ر ی ش ه ر ج د ی د ف و لا د ش ه ر و م د یر ی ت ش ه ر ی س ک ون ت گ اه ها ی پی را م و ن و ج و د دا ر د
؟
دا ک ر و ز و ه م ک ار
9 ان ( 1 9 3 2 ) د ر م قا له ا ی ب ه م ر و ر م و ض و ع ها ی ف عل ی و ا ول وی ت ه ا ی آ ین د ۀ ح ک م ر وا ی ی ج د ی د ش ه ر ی
پر دا خ ته ان د.
ای ن م قا له م ر و ر ی ب ه ب ر ر س ی ب ر خ ی ا ز م فا هی م
، ر ون د ها و ر وی ک ر د ها ی ک لی د ی د ر ت ح قی قا ت ح ک م ر وا ی ی
مع ا ص ر ش ه ر ی پ ر دا خ ته ا س ت . ب ر ا س ا س ت ح لی ل ا دب یا ت ا خ یر و ن ظ ر س ن ج ی ا ز م قا ما ت د ول ت م ح ل ی
، ت ص وی ر ب ز ر گ ی د ر
خ ص و ص ای ن م و ض و ع ا را ئه د اد ه و ز می نه ها ی ی ب را ی ت ح قی قا ت آ ین د ه را م ش خ ص ن م و ده ا س ت . ا ی ج اد ش ک ا ف بی ن ت م ر ک ز
پژ و ه ش ه ا ی ع ل م ی و ا د را ک و ال زا ما ت م د یر ان ش ه ر ی ی ک چ ال ش ب ز ر گ ب را ی م و ض و ع ح ک م ر وا ی ی ش ه ر ی ا س ت . ا فز و ن
بر ای ن
، با ب ر ر س ی ا دب یا ت پ ژ و ه ش
، 3 2 چ ال ش ح ک م ر وا ی ی ش ه ر ی ر ا ب ه ت رت ی ب م ن د ر ج د ر ج د و ل ش ما رۀ 9 م ش خ ص
نم و ده ا س ت .
ج د و ل 1:
چ ال ش ه ا ی ح ک م ر وا ی ی ش ه ر ی
ر دی ف چ ال ش ر
دی ف چ ال ش
م 1 ش ار ک ت ش ه ر ون دا ن ( ش ه ر ون دا ن ف ر د ی ) د ر ت ص می م گی ر ی 9
9 تع ه د س یا س ی ب ه رأ ی د هن د گا ن
کا 2 س ت ی ها ی ن ها د ی م و ج و د(
بر ا ی ت ح ق ق ا ه دا ف م نا س ب نی س ت
، من س و خ ش د ه اس ت ) 2 9 ح ک م ر وا ی ی م ش ار ک ت / ه می ار ی
تو 2 انا ی ی د ول ت ( ع م و م ی ) 9
9 د س تر س ی د ول ت ب ه مه ار ت و د ان ش
تع 4 ه د س از ما ن ج ام ع ه م دن ی با ت ص می م گی ر ی 4
9 ت ط اب ق س ا خ تا ر ها ی ح ک م ر وا ی ی با ت غی یر ش را ی ط
کا 5 ر د ر لا یه ه ا ی د ول ت ی ( ه م اه ن گ ی ع م و د ی ) 5
9 ار ائ ه خ د ما ت د ول ت ی ب ه ب خ ش خ ص و ص ی
م 6 ر ز ها ی ق ض ای ی 1
9 کا رآ ی ی د ول ت
م 7 ش ار ک ت ب خ ش خ ص و ص ی د ر ح ک م ر وا ی ی 7
9 ا ج را ی س یا س ت گ ذا ر ی
افت 9 را ق ن ها د ی 8
9 تو انا ی ی م دی ری ت د ول ت
ا 8 ص لا ح /با ز س ا خ ت ح ک م ر وا ی ی 1
9 ک مب و د اط لا عا ت / م ها ر ت ب را ی ت عا م ل با ش ه ر ون دا ن
0 م 1 ح د و دی ت ب و د ج ه ع م و م ی 3
2 م د یر ی ت / چ ش م ان دا ز اس تر ات ژی ک د ول ت
Source: Da Cruz et al., 2019
ای س لا
2م ( 7 9 3 2 ) د ر مق ال ه ا ی ب ه را بط ۀ بی ن ح ک م ر وا ی ی و ت و س ع ه پر دا خ ته ا س ت . ن تا ی ج پ ژ و ه ش و ی ن ش ا ن د هن د ۀ آ ن ا س ت
ک ه ح ک م ر وا ی ی د ار ا ی س ه با زی گ ر ک لی د ی ا س ت . ح ک م ر وا ی ی م رب و ط ب ه ف رآ ین د ها ی ت عا م ل و ت ص می م گ یر ی د ر م یا ن
با زی گ را ن د ر گی ر ی ک م ش ک ل ج م ع ی ا س ت ک ه من ج ر به ای ج اد
، ت ق وی ت ی ا ب از تو لی د ه ن ج ار ها و ن ها د ها ی ا ج تم اع ی م ی ش و د.
تو س ع ه ف را ین د ی ا س ت ک ه د ر آ ن ش خ ص ی ا چ یز ی ر ش د م ی ک ن د ی ا تغ یی ر و پی ش رف ت م ی ن ما ی د.
دی د گا ه تو س ع ه ص رف ااً
تع د ی ل د ی د گا ه او لی ه مف ه و م ی ا س ت ک ه ح ک م ر وا ی ی نا می د ه م ی ش و د.
ح ک م ر وا ی ی ج ای گ زی ن ی ب را ی د م و ک را تی ک س از ی ف را ه م
م ی ک ن د ک ه پی ش ش ر ط ت و س ع ه اس ت . ا ی ن ا رت با ط م س تق یم ی با خ ر و ج ی ه ا ی ت و س ع ه دا ر د.
ه م چ نی ن ح ک م ر وا ی ی م ی تو ان د
به ع نو ان اب زا ر ی ب را ی ت ق وی ت ت و س ع ه ان س ان ی و ت رق ی ت و س ع ه پای دا ر م و ر د اس تف اد ه قر ار گ یر د.
م ؤل ف ه مه م ت و س ع ه اقت ص اد ی
، ب از ار ک ار آم د ا س ت ک ه م ی تو ان د ت و س ط ک ار گ زا را ن ح ک م ر وا ی ی م ؤث ر ت ض می ن ش و د.
ه م چ نی ن م رب و ط ب ه تو س ع ه م ش ار کت ی
و اق دا ما ت س یا س ی ا س ت ک ه با ت و س ع ه س از گا ر ی د ار ند . ح ک م ر وا ی ی م ی تو ان د ثب ا ت س یا س ی ب ه ه م را ه آو ر د و ب ه ع نو ان
من ط ق ه م ان د گا ر د ر م ط ال عا ت ت و س ع ه ع م ل ک ن د.
بن اب را ی ن
، د و ا ص ط لا ح ح ک م ر وا ی ی و ت و س ع ه با ی ک د ی گ ر ا رت با ط ن ز دی ک ی
دا رن د.
ا ز دی د گا ه و ی م ه م تر ی ن م ؤل ف ه ها ی ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی م ش تم ل ب ر پا س خ گ وی ی
، ع دا ل ت
، م ش ار ک ت
، ش فا فی ت
و کا رآ م د ی ا س ت .
1 da Cruz et al
2 Islam
ش ک ل 1:
س ه با زی گ ر کل ی د ی ح ک م ر وا ی ی
Source: Islam, 4: 2017
بد ا چ و د یم نی ک ا(
7 9 3 2 ) د ر مق ال ه ا ی ب ه مف ه و م ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی و ک ار بر د ها ی آ ن د ر بر نا مه ر یز ی ش ه ر ی پ ای دا ر
پر دا خ ته ان د.
نت ای ج پ ژ و ه ش ن ش ان گ ر آ ن ا س ت ک ه م د ل ا دا ره ش ه ر ب ه نا م ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی با م ف ه و م تو س ع ه پای دا ر
را بط ه ب س یا ر نز دی ک ی د ار د.
ای ن م د ل م بتن ی ب ر ا ص و ل ش م و ل
، ش ه ر ون د ی
، م س ئو لی ت پ ذ یر ی
، فر آین د پ ذ یر ی و اث رب خ ش ی
اس ت . ا گ ر چ ه ای ن ر وی ک ر د کا م لااً
ج د ی د نی س ت
، ا ما م عت بر ب و ده و ب ر چ ال ش ه ا ی ج د ی د م رت ب ط با ب رآ و ر ده ک ر د ن نی از ها ی
ان س ا ن د ر م ح ی ط ش ه ر ی ب ر ا س ا س م فا هی م ج د ی د م انن د ح ک م ر وا ی ی ه و ش من د
، ح اک می ت ش ه ر ه و ش من د ، ح ک م ر وا ی ی
ش ب ک ه و ش ب ک ه ها ی ح ک م ر وا ی ی ت م ر ک ز ک ر ده ا س ت . ا ز م زا یا ی ای ن ر وی ک ر د مب تن ی ب ر ف ر ض چ ن د ب ع د ی ب و د ن و ذ هن ی ت
،
تط بی ق ع لا ی ق م خ تل ف و ب ه ظ اه ر م تن اق ض با ا ح س ا س م س ئو لی ت ب را ی ا رت قا ی ک یف ی ت ز ند گ ی د ر م ح ی ط ش ه ر ی ا س ت .
ای فت یم وا ی
9ی ( 5 9 3 2 ) د ر مق ال ه ا ی ب ه اب عا د هن ج ار ی و ت و ص یف ی ح ک م ر وا ی ی خ و ب پ ر دا خ ته ا س ت . د ر ای ن پ ژ و ه ش
، م فه و م
ح ک م را ن ی خ و ب با ت و ج ه ب ه د و ب ع د ا ص ل ی م و ر د ت ج زی ه و ت ح لی ل ق را ر گ رف ته ا س ت : بع د ه ن ج ار ی ک ه ش ام ل ا ص و ل
،
ار ز ش ه ا و ه ن ج ار ها ی ی ا س ت ک ه ه دا ی ت ج ام ع ه بی ن ال مل ل ی و د ول ت ه ا را د ر م د یر ی ت ف را ین د س یا س ت گ ذا ر ی ان ج ام
م ی د ه د.
ب ع د ت و ص یف ی ک ه به ج نب ه ها ی ع مل ی ا ج را ی ا س تان دا ر د ها ی ح ک م را ن ی خ و ب ب ه عن وا ن س یا س ت ه ا،
ب رن ام ه ها و
ا ص لا ح ا ت س ا خ تا ر ی با ه د ف ح ل ی ا ب هب و د م ش ک لا ت ک ش و ر ها ی د ر ح ا ل ت و س ع ه اش ار ه دا ر د.
زی ار ی و ه م ک ار ان ( 1 1 9 9 ) به ت ح لی ل ع مل ک ر د م د یر ی ت ش ه ر ی با ت اک ی د ب ر ش ا خ ص ه ا ی ح ک م ر وا ی ی خ و ب ا ز م ن ظ ر
ش ه ر ون دا ن د ر ش ه ر س ار ی پ ر دا خ ته ان د.
نت ای ج ب ه د س ت آ م د ه ن ش ا ن م ی د ه د
، می ان گ ی ن ک ل ش ا خ ص ه ا ی ح ک م ر وا ی ی خ و ب ا ز
من ظ ر ش ه ر ون دا ن با م ق دا ر 8 15 9 ا ز 9 د ر و ض عی ت نا م ط ل وب ی ق را ر د ار د.
با ت و ج ه ب ه نت ای ج
، د ر بی ن ش ا خ ص ه ا ی
بر ر س ی ش د ه،
ش ا خ ص ک ار ای ی و اث رب خ ش ی ف عا لی ت م د یر ان و م س ئو لا ن ش ه ر ی با م یان گ ی ن 1 45 2 ا ز 9 بی ش تر ی ن م یز ان د ر
بی ن ش ا خ ص ه ا را د اش ته ا س ت و ل ی ک مت ر ا ز می ان گ ی ن ا س تان دا ر د اس ت ک ه ن ش ا ن د هن د ه م ؤث ر نب و د ن ر و ش ف عا لی ت م د یر ان
د ر ع ر ص ه ش ه ر ی ا س ت و ش ا خ ص م ش ار ک ت با م ق دا ر 7 15 9 ا ز 9 ک مت ری ن م ق دا ر را د اش ته ا س ت د رن تی ج ه ب را ی اف زا ی ش
م ش ار ک ت ش ه ر ون دا ن د ر ام و ر م د یر یت ی لا ز م اس ت ک ه م س ئو لا ن ش ه ر ی ز می نه م ش ار ک ت ش ه ر ون دا ن ر ا فر اه م ک نن د.
نت ای ج
ع د م ر ض ای ت ش ه ر ون دا ن ر ا ب یا ن م ی ک ن د ک ه د ر ای ن ر اب ط ه م س ئو لا ن ش ه ر ی با ی د با ب ه کا ر گی ر ی ن ظ را ت اف را د د ر ع ر ص ه
م د یر یت ی و س یا س ت گ ذا ر ی ه ا،
ز می نه ر ا ب را ی اف زا ی ش ر ض ای ت ا ز زن د گ ی د ر ش ه ر را ف را ه م ن ما ین د.
ر ح مت ی د لی ر و مل ک
1 Iftimoaei
ح س ین ی ( 8 1 9 9 ) به ب ر ر س ی م یز ان ان ط با ق پ ذ یر ی م د یر ی ت ش ه ر ی ای را ن با ا ص و ل ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی د ر ش ه ر
کن گ او رم با ر د ت ن م و ده ان د.
نت ای ج پ ژ و ه ش ح ا ض ر ن ش ا ن م ی د ه د ک ه م د یر ی ت ش ه ر ی د ر م ح د و ده م و ر د م ط ال ع ه با ا ص و ل
ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی ت ط اب ق ن دا ر د و با تو ج ه به ش ا خ ص ه ا ی آ ن ا ز و ض عی ت م نا س ب ی ب ر خ و ر دا ر نی س ت . ا ر زی اب ی ای ن
پژ و ه ش ح اک ی ا ز آ ن ا س ت ک ه ش ه ر دا ر ی و د ی گ ر ا ر گا ن ها ی د ول ت ی د ر چ ار چ و ب ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی ع مل ک ر د
من ا س ب ی ن دا ر د.
زی ار ی و ه م ک ار ان ( 7 1 9 9 ) به س ن ج ش و ا ر زی اب ی اث را ت ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی ب ر زی س ت پ ذ یر ی ش ه ر
بو ش ه ر پ ر دا خ ته ان د.
ب ر ا س ا س نت ای ج ا س نا د ی
، ش ا خ ص ه ا ی پ ژ و ه ش د ر ب خ ش ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی ش ام ل ش فا فی ت
،
کا را ی ی و اث رب خ ش ی
، ع دا ل ت
، قان ون من د ی
، م س ئو لی ت پ ذ یر ی
، پا س خ گ وی ی
، م ش ار ک ت و ا ج ما ع م ح و ر ی م ی با ش د ک ه ر اب ط ه
آ ن ها با ا س تف اد ه از آ زم و ن ها ی ت ی ت ک ن م ون ه ا ی
، ض ری ب ه مب س ت گ ی پی ر س و ن و ر گ ر س یو ن چ ن د م تغ یر ه ت ح لی ل گ ر دی د ه
اس ت . نتا ی ج ن ش ا ن د اد از بی ن ش ا خ ص ه ا ی 8 گ ان ه ح ک م ر وا ی ی خ و ب ش ه ر ی
، ش ا خ ص ه ا ی ش فا فی ت
؛ ع دا ل ت و
م س ئو لی ت پ ذ یر ی
، با ض ری ب بت ا ی 7 3 1 /3
، 9 1 5 /3 و 9 9 5 /3 ب ه ت رت ی ب بی ش تر ی ن ت أثی ر ر ا ب ر ز ی س ت پ ذ یر ی ش ه ر ب و ش ه ر
دا رن د.
ج ام ع ه آم ار ی پ ژ و ه ش ش ام ل ش ه ر ون دا ن و م د یر ان ش ه ر ج د ی د ف و لا د ش ه ر و س ک ون ت گ اه ه ا ی پی را م و ن م ی با ش د .
ر و ش ن م ون ه گی ر ی د ر پژ و ه ش ح ا ض ر،
ر و ش ن م ون ه گی ر ی ت ص اد ف ی س اد ه ه د فم ن د ا س ت ک ه با ا س تف اد ه از ف ر م و ل ک و ک را ن
م ح ا س به ش د ه اس ت . ب ر ای ن ا س ا س پ ر س ش نا مه ه ا ی س اک نا ن بی ن 5 7 9 ن م ون ه ا ز ش ه ر ون دا ن ت و زی ع ش د ه اس ت . ا ز آز م و ن
فر ی د م ن
، ه مب س ت گ ی ا س پی ر م ن و آ زم و ن ت ی ت ک ن م ون ه ا ی ب را ی ت ح لی ل د اد ه ه ا ا س تف اد ه ش د ه اس ت .
n=
ح ج م ن م ون ه د ر ش ه ر ف و لا د ش ه ر چ نی ن م ح ا س به ش د ه اس ت :
= N
ج م عی ت آ ما ر ی س اک نا ن با لا ی 5 9 س ا ل:
7 1 7 9 9 نف ر؛
=Z
1 15 9؛
وP
=q
55 3 و
=d
5 35 3
n= =375
بر
ا ی س ن ج ش م یز ان پ ای ای ی پ ر س ش نا مه ا ز اب زا ر وSPSS
ض ری ب آل فا ی ک ر ون با خ ا س تف اد ه م ی ش و د.
ش ا خ ص ها ی ی ک ه
ض ری ب آل فا ی ک ر ون با خ ب را ی آ ن ها بی ش ا ز 7 /3 م ی با ش د
، بر ا ی ت ح لی ل م نا س ب ه س تن د.
ب ر ای ن ا س ا س آل فا ی ک ر ون با خ
ش ا خ ص ها ی پ ژ و ه ش ا ز ن ظ ر ش ه ر ون دا ن ع با ر ت ان د ا ز:
پ ا س خ گ وی ی ( 2 8 /3 )،
م س ئو لی ت پ ذ یر ی ( 7 7 /3 )،
ق ان و ن
من د ی ( 2 1 /3 )،
م ش ار ک ت ( 1 /3 )،
ش فا فی ت و ا ط لا ع ر س ان ی ( 7 /3 )،
ع دا ل ت ( 79 /3 )،
ک ار آی ی و اث رب خ ش ی ( 1 /3 )،
ا ج تم ا ع م ح و ر ی ( 2 8 /3 ) و ت ما م س وا لا ت ( 5 8 /3 ).
آل فا ی ک ر ون با خ ش ا خ ص ها ی پ ژ و ه ش ا ز ن ظ ر م س ئو لا ن ع با ر ت ان د ا ز:
پا س خ گ وی ی ( 4 8 /3 )،
م س ئو لی ت پ ذ یر ی ( 1 /3 )،
ق ان و ن م ن د ی ( 1 7 /3 )،
م ش ار ک ت ( 2 8 /3 )،
ش فا فی ت و ا ط لا ع ر س ان ی ( 8 1 /3 )،
ع دا ل ت ( 8 1 /3 )،
ک ار آی ی و اث رب خ ش ی ( 19 /3 )،
ا ج تم ا ع م ح و ر ی ( 9 1 /3 )،
اق ت ص اد ( 3 8 /3 )،
ا ج تم اع ی ( 9 8 /3 )،
ز ی س ت
م ح ی ط ی ( 5 8 /3 )،
ع وا م ل ت س هی ل گ ر ( 1 8 /3 )،
ع وا م ل م ح د و د کن ن د ه(
1 /3 ) و تم ام س وا لا ت ( 7 1 /3 ).
ر وی ک ر د نظ ر ی
به ط و ر س اد ه،
ح ک م ر وا ی ی ب ه مع نا ی ف را ین د ت ص می م ها ی ی ا س ت ک ه ا ج را ی ی ش د ه اس ت . د ر وا ق ع
، ح ک م ر وا ی ی ا ع ما ل اق ت دا ر
س یا س ی
، ا قت ص اد ی و ا دا ر ی ب را ی م د یر ی ت ا م و ر ی ک م ل ت ا س ت . ه می ن ط و ر م ج م و ع ها ی ا ز س از و کا ر ها
، فر این د ها
، ر وا ب ط و