نقش عوامل قیمتی، درآمدی و کارایی در شدت انرژی ایران

لماوع شقن يدمآرد ،یتميق

و ییاراک رد

تدش يژرنا

ناریا

یهاگرد نسح

1

،*

هنماخ ینابايب مظاک

2

1 . رايشناد دکشناد ۀ ،یتشهب ديهش هاگشناد ،یسايس و يداصتقا مولع h-dargahi@sbu.ac.ir

2 . سانشراک یتشهب ديهش هاگشناد ،يژرنا داصتقا دشرا ،

kbiabany@yahoo.com

خیرات :تفایرد 26 / 03 / 1394 :شریذپ خیرات 25

/ 11 / 1394

هديکچ تارییغت تدش یژرنا هب هس لماع

،یدمآرد یتمیق

و دوبهب لقتسم ییارااک یژرانا ( هتاسباو هاب

راتخاس و تارییغت ینف ) طبترم ا تس . فده یلصا نیا شهوژپ ییاسانش لماوع

ررثام راب تداش

یژرنا و یبایزرا تیمها نیا لماوع رد یاضوت تاراییغت تداش

یژرانا رد دااصتقا ارایا تاسا .

هب اونع فده یبناج

، ریرأت دوبهب تیفیک یژرنا رد اقترا ی هرهب یرو لک لماوع و شهاک تداش

یژرنا یسررب هدش تاسا . هاب نایا رواظنم زا شور ایزجت ۀ ،یاصخاش شور

یااه یجناسداصتقا

ینویسرگردوخ اب

هفقو یاه یعیزوت و ویسرگردوخ یرادرب

یراتخااس (

دراکیور درااچنلاب - آواک )

یارب یبایتسد هب فادها شهوژپ هراهب هدراب هداش تاسا . یااتن ایزجت ۀ تداش یژرانا رد ۀرود

1353 - 1391 اشن یم دهد هک ییاراکان فرصم یژرنا یلصا نیرت لماع شیپ دنرب ۀ تدش یژرانا

تسا . ربانب یاتن یاهوگلا

،یدروآرب ۀطبار

تدش یژرنا اب دمآرد ۀنارس یاقیقح

، یاطخ و تابثم

هدوب و ششک یدمآرد یاضاقت یژرنا گرزب رت زا دحاو تسا . دشر مهس شخب تعناص زا ،دایلوت

اقترا ی هرهب یرو لک لماوع دیلوت و شیازفا تمیق یبسن یژرانا رد تدامدنلب و

هااتوک تدام

، زا

تدش یژرنا یم دهاک . زا رظن جرد ۀ تیمها هاب ایترت لاماوع طبترام ااب هراهب یرو ،لاک لاماع

،یتمیق لماع یراتخاس و

رد رخآ لماع یدمآرد ریرأت یرتشیب رب تدش یژرنا دانهاوخ تاشاد .

نینچمه ررا

دوبهب تیفیک یژرنا رب شهاک تدش یژرنا زا لاناک اقترا ی هرهب یرو لک دییأت دش .

هقبط يدنب :JEL Q43, O4, O13

هژاو اه يديلک ي :

، اریا داصتقا هرهب

یرو دیلوت لماوع لک ،

ییاراک ،یژرنا تدش تایفیک ،یژرنا

.یژرنا

دنسیون*

ۀ لوئسم ، 09127784253

همدقم یژرنا تدش یصخاش

یلوپ هزادنا یارب هک تسا یژرنا ییاراک یریگ

یسررب اب و تتواحت

لیلحت نمض آ رب راذگریرأت لماوع ییاسانش وحن

ۀ ،یژرانا نباانم ااب دااصتقا کی لماعت

یم یژرانا ییاراک دنور اوت و

لاماوع نیایعت داننک ۀ هراهب یرو خاشم ار یژرانا دراک

.

قیرط نیا زا هک یتاعلاطا هب

تسد یم دیآ

، تسایس رد ذگ

یرا دااصتقا و یژرانا لاک یاه

هب یبایتسد یارب ۀعسوت

رادیاپ دواب دهاوخ یدیلک و

کرد یحیحاص زا

رازابا اسانم رد

تسایس یراذگ یاه زوح ۀ یژرنا هب تسد یم دهد .

شهاک تدش یژرنا هب یانعم تظافح رتشیب زا نبانم یعیبط و رادایاپ یژرانا تینما ،

شهاک هنیزه یاه دیلوت تسا . نیازا ور یپ رد اهروشک یمامت هار

یاه شهااک یارب نکمم

یژرنا تدش و

هب نبت ییاراک دوبهب آ یژرنا

؛دنا راب اما ااهج رد هاچنآ فلااخ رد

لااح

هن اریا داصتقا ،تسا عوقو درادن رارق یژرنا تدش شهاک ریسم رد اهنت

، ااب انچمه هکلب

یداصتقا دشر دحاو ره

، فراصم لبق هب تبسن یرتشیب یژرنا یام

دانک و رف ا دانی دایلوت

روفو رب یکتم ار دوخ داهن

ۀ انب یژرنا هولااع ینونک نضو رارمتسا اب .تسا هداهن

هاکنیا راب

،داد داهاوخ تاسد زا ار یژرانا دشر هب ور یاهرازاب اریا ار یژرانا اراحب عواقو یاتح

یم اوت شیپ روشک یارب ینیب

درک . جیتن ۀ نایا ان و هدانیازف فراصم هانوگ یژرانا یارااک

هن نبانم نتفر رده اهنت

، شهاک دشر یداصتقا یلعف

تاسا یتآ دشر یارب هوقلاب دیدهت و ،

یرخت هک تسیز یاه

مه یرایسب یطیحم روشک هب

لیمحت هداش هاب .تاسا لااثم رواط

قباطم شرازگ سناژآ نیاب یاللملا یژرانا (

،IEA

2015 ) رد لااس 2012 قایرط زا ااهنت

تخوس دنازوس اه

رد اریا 532 ویلیم نت نبرک ید دیسکا دیلوت هدش رااشتنا تدش و

ید نبرک ربارب یلخاد لاخان دیلوت رتد ره یازا هب زین دیسکا

17 / 2 هدوب مرگولیک تسا

هک اریا رد نیا درکلمع ءزج 10 روشک لوا ایند رارق دراد .

نییعت لماوع هب نتخادرپ نایا رد ارایا دااصتقا یاراب یژرانا تدش رب ررثم و هدننک

هرب ۀ ز وناق یارجا اب هک ینام یزاسدنمفده

هنارای اه یق حلاصا و لاماح تم

یژرانا یااه

ت راق دراد .تسا شیپ زا شیب یتیمها یاراد ، ههرب نیا رد

شسرپ ماهم ا نایا هاک تاس

تمیق مهس یاضوت رد یژرنا

یژرانا تداش ها اات رواشک

داح راگید لاماوع و هدواب

نییعت دننک ۀ و یژرنا تدش طس وحن

ۀ اهنآ ریرأت خاش نیا رب

؟تسا تروص ه هب

اشن یداصتقا تایبدا رد هداد

هدش تاراییغت هاک تداش

یژرانا هاب هاس لاماع میاسقت

یم دوش : رییغت اضاقت یشان زا

،تمیق رییغت ااضاقت یاشان زا دامآرد و دوابهب لقتاسم ییارااک

یژرنا (1

رذآ و تلود یدابآ ، 1999 ) رواظنم هک ، زا

دوابهب لقتاسم ییارااک

یژرانا یاشهاک رد

تدش یژرنا تسا هک هب بس تمیق یاه یژرنا هدوبن و نیا ع لما یتمیقریغ لمااش

تاراییغت

یراتخاااس و

یاانف تااسا . تااسا یهیدااب و روکذاام لااماوع ییاااسانش

هااب یریگراااک یحااص

راکوزاس یاه حلااصا رانک رد اهنآ زا تنم تامیق

یااه یام یژرانا تاسایس هاب داناوت

یراذاگ

هنیهب یژرنا تدش دوبهب ریسم رد یرت دوش متخ

.

فده زا نیا شهوژپ نتخادرپ هب

لماوع یتمیق و یاتمیقریغ ررثام

راب تداش یژرانا رد

داصتقا اریا و نییعت ریرأت نیا لماوع رد لکش یریگ دنور تدش یژرنا زکرمت و رب هبنج یااه

رتمک هجوت دش ۀ ۀطبار یژرنا و دااصتقا تاسا اات تخاناش یراتهب

زا یژرانا تداش تتواحت

هب تسد دروآ و اوتب تسایس یاه یداصتقا یرتاراک

یارب دوبهب دانور ییارااک یژرانا هاب رااک

تفرگ . رد همادا و یرظن ینابم ۀنیشیپ

شهوژپ یاه طبترم یلخاد و یجراخ هدش رورم

و سساس

کاینکت ااب یژرنا تدش تتوحت رتهب تخانش یارب ۀایزجت

تاراییغت یاصخاش رایغتم نایا

هیزجت لیلحتو ،دش دهاوخ سپ

زا آ اهوگلا و شور یسانش قایقحت و یافرعم راخآ رد

یااتن

قیقحت ریسفت دهاوخ دش . هلاقم شخب نیرخآ زین

هب هاجیتن یرایگ و داهناشیپ ااه

ااصتخا

.دراد رب يرورم يرظن ینابم

1 . يداصتقا راتخاس و دمآرد

رد دنیارف ۀعسوت ینوگرگد ،یداصتقا یااهراتفر ،هاعماج یگدانز کباس رد یراتخااس یاه

رواشک شایژرنا تداش رد یاتارییغت هاب روشک کی یدیلوت راتخاس و یفرصم یام

داماجنا .

ققحم ا داصتقا یژرنا دندقتعم هک تدش یژرنا کی روشک ماگمه اب دشر دمآرد هنارس ادتبا

زا کی زاف دشر هتشذگ و لبق زا دیسر هب کی ۀطقن فطع شهاک یم دبای . نایازا ور اطبار ۀ

آ اب دمآرد هنارس هب لکش سوکعمU

دهاوخ دوب ( کتدام و

وگیلواس

، 2

2001 .) تالع آ

1. Autonomous Energy Efficiency Improvements 2. Medlock and Soligo

خرن دشر وگانوگ شخب یاه یداصتقا رد

حوطس وگانوگ هعسوت تسا . رد نقاو دااقتعا راب

نیا تسا هک رد للاخ دنیارف ۀعسوت یداصتقا و

رد زاف یتعناص داش

هاب باس شرتاسگ

نیانص

،ردام تخاسریز اه

و رگید تیلاعف یاه یدااصتقا یژرانا

راب فراصم یژرانا شیازافا

یم دبای

، سسس رد زاف یتعنصاسپ هب

لیلد شیازفا نیانص یتامدخ و هناروانف هک دااصتقا ار زا

یگتسباو هب

داوم هیلوا جراخ یم

،دنک تداش یژرانا شهااک یام دابای . راتخااس ینواگرگد

یداصتقا یریرأت

ااب .دراد یژرنا فرصم رب ضاو ۀعاسوت

زا دااصتقا ،یدااصتقا و ییاتاسور

یزرواشک رهش هب یروحم

یور یتامداخ تادایلوت سساس و تعناص و ینیاشن یام

دروآ رد .

فرصم تورر لاح نیمه شیازفا زین اگدننک

یام دابای هاک هاب نابت یااهتاک یااضاقت آ

هناخراک یا و راترب یرواانف اب شیازافا زاین یهاافر و یلاام تامداخ ،

یام ادایپ دانک

نایا .

ینوگرگد راتخاس دیلوت و فرصم رد یراتخاس یاه

رابنا ۀ ۀیامرس راییغت زین ار هدافتسا دروم

یم .دهد ۀبساحم یرادقم نیا ینوگرگد یاه

یراتخاس رد

دنور تدش یژرنا قایرط زا رازابا

یلیلحت خاش هیزجت ماجنا1

یم .دریگ

2 . يروانف

یاضاقت یژرنا کی یاضاقت قتشم

2هدش و زا هدمآرب فرصم

رگید تساهتاک .

یژرنا یاراب

شدوخ فرصم یمن دوش

، ااب آ ایکرت هکلب راابنا

ۀ هیامراس تازایهجت(

)مزاوال و یاراب

امدخ ت ی دننام لمح لقنو دیلوت و اهتاک هب روظنم یبایتسد هب

یحطاس زا

تیااضر یدانم

فرصم یم دوش . صم نیاربانب فر

یژرانا ییارااک هاب یژرانا

، هراهب خران یرایگ

زا3

راابنا ۀ

تازیهجت یتایلمع سایقم و

هتسباو 4

هجیتن رد .تسا :تشاد میهاوخ

( 1

u )

E K



آ رد هک

،یژرنا فرصم E

خرن u

هرهب یدنم ،هیامراس زا و هیامراس یژرانا ییارااک𝜀

K

رابنا ۀ امه .تسا هیامرس هنوگ

لومرف هک 1

اشن یم

،دهد قایرط زا یژرانا ییاراک دوبهب

اقترا ی یروانف یژرنا زودنا زا یکی راکوزاس یاه .تاسا یژرنا فرصم شهاک یلصا ۀعاسوت

1. Decomposition Index 2.Derived demand 3. Utilization rate

4. The scale of the operation

ف ن یم دنمناوت ار داصتقا کی یروا یدااصتقا یااهزاین نفر یارب یرتمک یژرنا زا هک دزاس

ینوگرگد .دربب هرهب ف

ن یروا هب لکش لاقتنا ینحنم دایلوت ااسکی مااجنا یام درایگ هاک

دیلوت ره دحاو زا لوصحم ار

اب زادنا ۀ یرتمک هداهن ناکمم یام دانک . داد ااشن یاراب

ریرأت یگنوگ یروانف تفرشیپ

یژرانا تداش راب دااصتقا کای

هاس یاشخب دانریگربرد ۀ

شخب یزروااشک یااه تعناص ،A

تامداخ وI

راظن رد ارS

یام میرایگ فراصم نامج .

یژرنا شخب یژرنا ،اه فرصم

دش ۀ یام اشن ار داصتقا لک ( داهد

E=EA+ EI+ ES

تداش .)

ار شخب ره رد یژرنا اب

Ei / Yi

یم اشن هک میهد

Yi

و شاخب ره دیلوت i

شاخب راه ار

یم اشن دهد

یژرانا تداش سپ .تسا داصتقا لک دیلوت مه شخب هس ره دیلوت نمج و

لک داصتقا :دوب دهاوخ ریز لکش هب

( 2

A I S )

E E E

. . .

Y

 

  ^{A A}  ^{I I}  ^{S S}

A I S

E Y

E Y E Y

E

Y Y Y Y Y Y Y

( 3 )

. . .

 ^A _A  ^I _I  ^S _S

A I S

E E E

E θ θ θ

Y Y Y Y

آ رد هک

𝜃_𝑖

شخب مهس داصتقا دیلوت لک زاi

تسا

  1و

A I S

θ θ θ

تدش ،نیاربانب .

یژرنا .تسا شخب ره یژرنا تدش ینزو عومجم لصاح لک طاباور هاب هاجوت اب

روکذام

یم اوت وحن ۀ یژرنا تدش رب یروانف ریرأت کتدم( داد اشن ار

، 2011 :)

( 4

. . . )

 

   

 

   

     

  

S

A I

S

A I

S

A I

A I S

A I S

u

u u

K K K

ε

ε ε

E θ θ θ

Y Y Y Y

ساسارب ۀطبار 4 یژرنا ییاراک رد شیازفا (

هرهب یدنم زا یروانف یااه )دایدج راه رد

لک یژرنا تدش و شخب آ یژرنا تدش شهاک هب شخب یم

دماجنا . هب روط لاثم زا راگا

ۀطبار 4 ییاراک هب تبسن یژرنا

شخب میرایگب لیسنارفید تعنص

، خاشم هلئاسم نایا

یم :دوش

( 5

 ^/ 



^/



)

  . 

2

I I I 0

I

I I

u ε K

d E Y

dε Y θ

ایاش مهس نیرتشیب هک دوب دهاوخ یشخب رب یروانف ریرأت نیرتشیب هک تسا رکذ ار

یارب هلئسم نیا یدنمشزرا .دراد لک دیلوت زا تسایس

یراذگ یاه .تسا یژرنا

3 . يژرنا تميق

شیازفا اب

،یژرنا تمیق هزیگنا

یا دوجو دراد هک اگدنراد هیامرس

یاه یژرنا راب شیازافا

ییاراک یژرنا لیامتم دنوش هک نیا راک یام داناوت ااب یزااسهب هیامراس

یااه دواجوم اای

ینیزگیاج اهنآ

تروص دریگ . رد ره تروص نیا تامادقا دنمزاین هیامرس یراذگ تاسا هاک

ماگنه شهاک تمیق یژرنا قافتا یامن داتفا . رد هااتوک تدام شیازافا ااب تامیق

،یژرانا

هنیزه یاه هدافتسا زا هیامرس زین شیازفا یم دبای

، اریز هیامرس و یروانف تبار ا دن .

،نیاربانب

فرصم دننک ۀ یژرنا یوفترپ دوخ ار اب شهاک فرصم یژرنا اات داح ناکمم هانیهب یزااس

یم دنک . هک اجنآ زا هیامرس

و یژولونکت رد

هاتوک تدم تبار ا

،دن نیا اهنت اب شهااک نتفاای

خرن هدافتسا زا هیامرس اکما ریذپ تسا و ۀجیتن نایا شهااک هولااع راب شهااک یااضاقت

یژرنا

، شهاک تیلاعف یداصتقا زین

دهاوخ دوب . رد

،تدمدنلب اب

ااکما یریذاپ ینواگرگد

هیامرس و

،یروانف زونه مه شهاک یاضاقت یژرنا قافتا یم داتفا

، ااما ااب ینواگرگد یااه

ف ن یروا و رابنا ۀ

،هیامرس رابنا ۀ یمیدق اب یامرس ۀ دیدج و یروانف یاه یژرنا - اراک نیزگیاج

یم دوش . رد یاهرازاب

،یتباقر تمیق یاه یبسن

،یژرنا هیامرس و یورین راک نیایعت داننک ۀ

یروانف یباختنا ا دن . تمیق یاه رتشیب یژرنا یروانف یاه یژرنا زودنا اب مهس یتاب هیامراس

و یورین راک ار لیمحت یم دننک و رد لباقم تمیق یاه نییاپ یژرنا یروانف ییاه اب مهاس

رتشیب داهن ۀ یژرنا و مهس رتمک هیامرس و یورین راک ار هب دوجو یم دروآ .

رد ۀیرظن ییارااک فاکاش تاایبدا ااب یژرانا فرصم رد ییاراکان زورب لیتد یداصتقا

یژرنا یم هداد یضوت 1

رد یدااصتقا ارازگرااک تامیماصت دوابن هنیهب رگنایب هک دوش

یروانف باختنا تسا یژرنا فرصم تامیمصت و اه

2. مهم نیرت و یلاصا نیرات زوراب لایلد

یژرنا یبسن تمیق دوبن یعقاو هب یژرنا ییاراک فاکش یمرب

ددراگ هاک الغا زا یاشان

هنارای تخادرپ هگن نییاپ و یژرنا یاه

تمیق یعونصم نتشاد تسا

کای و نناام یرازااب

3

یقلت یم دوش یبسن تمیق . مهم

نیرت فرصم هک تسا رازاب یتاعلاطا لانگیس و اگداننک

1. The Energy Efficiency Gap

2 فاکش . ییاراک یژرنا ار یم اوت هلئسم یا طبترم اب تدش و یگنوگ ذوفن و هرهب یریگ زا یرواانف یااه یژرانا - ارااک

تسناد و یتیعضو ار اشن یم دهد هک شنیزگ یاه ارازگراک یداصتقا هک فرصم ۀدننک یژرنا

،دنتسه هاب هانوگ یا

تسا هک ییاراک و فرصم ۀنیهب یژرنا ار آ روط هک هب ییاراک یداصتقا رجنم

،دوش یپ رد دهاوخن تشاد .

3. Market barriers

یم تفایرد اگدننکدیلوت نیالوا ااب ار یژرنا رازاب یژرنا یبسن تمیق دوبن یعقاو .دننک

یم هجاوم آ ییاراک ننام انگیاس دوب شودخم هک تسا یهیدب و دنک

نایا یتااعلاطا ل

یم متخ رازاب ارگیزاب تامیمصت رد ییاراکان هب زین رازاب نییااپ ِیژرانا ِیبسن تمیق .دوش

هیامرس تامیمصت هراومه یروانف و تازیهجت رد یراذگ

ار رتاشیب یژرانا ییارااک ااب یاه

یب یم تیمها دنک

، یدااصتقا رازگرااک هاک تاشاد داهاوخن دواجو یدااصتقا لایلد اریز

هنیزه یاه یلوا ۀ یدایز هیامرس یارب دهد ماجنا یژرنا ییاراک رد یراذگ

، یلاحرد هک مهاس

هنیزه دبس رد یژرنا جراخم یم رتداح ینامز هلئسم .تسا زی ان وا یاه

رازگرااک هک دوش

یتآ دنور دنادب یداصتقا تمیق

یاه یژرنا یبسن هامادا هتاشذگ ریس هب زین

داد داهاوخ و

هیامرس یتآ نفانم یتح هک تساجنیا .تفای دهاوخ شهاک زا ماه یژرنا ییاراک رد یراذگ

نیمخت و تفر دهاوخ ایم هیامرس

اراذگ زا یدیاع یاتآ یاشان زا هفراص ییواج یژرانا

دهاوخ ادیپ یدیدش نییاپ هب ور شروت درک

شیازفا هب زین هدیدپ نیا . نت خرن

لیز ینماض

هیامرس رد یراذگ

یم رجنم یژرنا ییاراک یاه .دوش

شیازافا تااحیجرت هاک یالیزنت خران

اشن ار یداصتقا ارازگراک ینامز یم

،دهد ره ار یژرانا ییاراک میمصت هنوگ هراابود

هاب

یم هرطاخم دزادنا

( اریدنابت و سرانیل

، 1

2010

؛ رملاپ و ماگنیلیگ

، 2

2013 .)

4 . و يراجت ندوبزاب يداصتقا

یراجت دوب زاب یژرانا تداش راب یابیکرت رارا و یاکینکت رارا ،ساایقم رارا هاس

.دراد

تراجت ناهج ی تیلاعف یاه شیازفا ار یداصتقا یم

دهد نیاربانب و هب

یتارییغت فراصم رد

هب یژرنا ینوگرگد بس تیلاعف

یاه یداصتقا رجنم

یام ساایقم رارا هاک ،دواش هداناوخ

یم ررا .دوش یبیکرت

یشهج یراتخاس رد

تیلاعف یاه یداصتقا ار

اشن یم دهد و رارا آ

م تسا نکم تبثم

ای یفنم دشاب هک هب یواگلا اصخت اهدااصتقا

و تایزم یااه یباسن

وگانوگ اهنآ

یگتسب دراد . ررا یبیکرت فرصم یژرنا کی روشک ار ینامز شهاک یام داهد

هک داصتقا آ رد شخب یاه اب یژرنا یرب رتمک صخت دراد . رارا یاکینکت هاب

ریرأات زااب

دوب یداصتقا رب

هرهب یریگ زا یروانف یاه یژرنا زودنا و هرهب یدنم زا براجت ینااهج رد

داصتقا یلخاد هراشا دراد . لاقتنا یروانف یاه یژرنا - اراک زا قیرط هیامرس یراذگ یجرااخ

1. Linares and Labandeira 2 . Gillingham andPalmer

ای تراجت یناهج ررا میقتسم یکینکت

تسا و ررا زاب دوب یداصتقا راب

داشر یدااصتقا و

شیازفا دمآرد هنارس و هب نبت آ شیارگ یمومع هب تمس طیحم تسیز کااپ رات هاب رارا

میقتسمریغ یکینکت

هراشا دراد . زاب دوب یناگرزاب نیا

اکما ار یارب یاهروشک رد

لااح

هعسوت ایهم یم دزاس هک زا یروانف یاه یاهروشک هعسوت

هتفای رد ریسم شهاک یگتاسباو

هب هداهن ییاه دننام یژرنا تکرح دننک

، نیازا ور یم دناوت یریرأت تبثم زا آ رب هرهب یرو

یژرنا راظتنا تشاد زابهش(

ارگید و1

، 2014 ).

5 . يژرنا تيفيک

فرصم ییاهن یژرنا شزرا نمج دش ۀ فرصم زا لاماح و نباانم یااه

وگاانوگ یژرانا

رد

داصتقا تسا

، هب یروط هک ۀمه یژرنا نبانم هرهب

دنرادن یناسکی یداصتقا یرو .

ینااسمهان

هرهب نیا یرو

، یم فیرعت یژرنا تیفیک ارگید و دنلولک .دوش

( 2000 ار یژرانا تایفیک )

« یدنمدوس یبسن

یداصتقا ماه یازا هب

زرا تخواس یاشیامرگ وگاانوگ یااه

» فایرعت

یم دننک

،میریگب رظن رد ار وگانوگ یژرنا نبانم ایم یناسمهان هچنان . هب

شاهج لیلد

زا تخوس یاه یااهدربراک ایکرت رد ینواگرگد اای رتاشیب تایفیک هاب رتمک تیفیک اب

تخوس اه ناکمم ،رتدایفم و رتدیدج تاعارتخا و ییارااک تاسا

یژرانا رد لواط اامز

ینوگرگد .دبای شیازفا یام دوبهب ار یژرنا تیفیک هک ینف یاه

داشر رد زاین دانهد

TFP

و روش .تفای دنهاوخ ساکعنا

2ترشن ( 1960 ) زا نیلوا ینارگشهوژپ دندوب

هک یدنماشزرا

یداصتقا تیفیک

یژرنا ار اشن دنداد . اهنآ اایب داندرک هاک شاهج هاب تایفیک یژرانا

،رتشیب یژرنا مزت یارب دیلوت کی دحاو یلوپ ارGDP

شهاک یم نمفااک .دهد (3

2003 )

یژرنا فرصم شهج زا

لاغز گنس هب تفن ار رد شهاک تدش یژرنا یارب ااکیرمآ ررثام

گنیک .تسناد (4

2010 داصتقا یسررب اب زین )

،اکیرمآ زا یدهاوش ریرأات

تایفیک شهااک

زورب رد یژرنا یاهدوکر

یداصتقا یم ایب

دنک .

1. Shahbaz

2. Schurr and Netschert 3. Kaufmann

4. King

رب يرورم نيشيپ

ۀ شهوژپ

رد تاعلاطم تدش اب طبترم

یژرنا ، یزجت ۀ تدش یژرنا هب لاماوع لیکاشت دانهد ۀ آ زا

هلمج تاعوضوم دروم

هجوت ققحم ا هدواب تاسا . هاب هایلینروک لااثم رواط و

رزوااهکنف

1

( 2004 ) اب یزجت ۀ تدش یژرانا یاهرواشک لااحرد

راذاگ رد ۀرود 1992 - 1998 هاجیتن

یم دنریگ هک یژرنا تمیق و

ینوگرگد یاه

یراتخاس ود

لماع مهم نییعت داننک ۀ ییارااک

یژرنا رد نیا اهروشک تس .

2گنیو ( 2008 ) شهاک تدش یژرنا ااکیرمآ رد ۀرود 1960 -

2000 ار هب لیلد ینوگرگد یاه

یراتخاس رد

ایکرت نیاناص و ۀعاسوت اناروانف ۀ ،عوانتم

دوجو رارآ یلاقتنا زا هدمآرب شهج

تمیق یاه یبسن یژرنا و هفرص ییواج یااه لاصاح زا

آ یم دناد . نمفاک ( 2004

« ) مسیناکم دوبهب

لقتسم ییاراک یژرنا » یاراب ار آ

ااکیرم رد

ۀرود 1929 - 1999 یسررب رک هد هاب هاک هتشاد هجوت یژرنا تدش رد یشهاک هب و لایلد

ینوگرگد .تسا هدوبن یژرنا تمیق یاه

هتفای یاه یم اشن یو هک دهد

عون تخوس یااه

یفرصم و راوناخ یفرصم جراخم رب

ینوگرگد رب یژرنا تمیق و یژرنا یژرانا تداش یااه

هب یژرنا ییاراک لقتسم دوبهب و تسا ررثم بس

نوگرگد ی دااجیا یراتخااس اای ینف یاه

.تسا هدش رتسا

(3

2012 ) اب هدافتسا زا کی وگلا زرم دیلوت یفدااصت یزااسلدم4

دانور

ییاراک یژرنا ار رد 85 روشک رد لوط ۀرود 1961 - 2007 داد ماجنا .

سااسارب یو یااتن

طبار ۀ تبثم یب ن ییاراک یژرنا اب هرهب یرو لک لماوع

،دیلوت لوپ رتمک شزرا یراذگ

5هدش

و ریاخذ راتمک تخواس یااه ،یلیاسف تیفافاش

و ینواگرگد یااه

هاناروانف دواجو

دراد .

نینچمه ۀطبار

جرد ۀ زاب دوب یراجت و تدش یژرنا تبثم هب تسد هدمآ هاک یام داناوت

اشن دنهد ۀ مدع هرهب یریگ زا یروانف یاه یژرنا ارااک و نیانچمه تایلاعف

یااه رتاشیب

یناگرزاب رد

نیانص یژرنا رب دشاب . وا هجیتن یم دریگ هک تکرح هب تماس ینواگرگد یااه

ف ن هناروا و ۀعسوت یامرس ۀ یناسنا هب دوبهب تدش یژرنا و یگدولآ تاسیز یاطیحم کامک

یم دنک . یکاسروداس (6

2013 ااب ) اعلاطم ۀ 76 رواشک رد لااح رد هعاسوت ۀرود

1980 -

1. Cornillie and Fankhauser 2. Wing

3 . David i. Stern

4. Stochastic production frontier 5. Undervalued currencies 6. Sadorsky

2010 یم اشن تدش هک دهد

یژرنا اب دمآرد ۀطبار ،یافنم و ااب ینیاشنرهش و

یتعناص

دش ۀطبار تبثم اب .دراد نیا لاح وا اعذا یم هک دراد تاسایس یااه

شیازافا دامآرد

و

زادنا ۀ یم یدمآرد دشر دناوت

هب هنوگ یا دشاب هک راب رارا دانیازف ۀ ینیاشنرهش و

یتعناص

دش لاغ ش دو و رد تیاهن تدش یژرنا ار شهااک اهد د .

1 یال ارااکمه و (

2013 ااب )

زا هدافتسا هداد

یاه رد یلناپ ۀرود

2000 - 2009 راتخااس ،یدااصتقا راتخااس لاماوع ررا

یژرنا تدش رب ار یروانف تفرشیپ و یژرنا فرصم هس

قطنم ۀ نیا یباایزرا رک داند رد .

ریغتم قیرط زا یروانف تفرشیپ شهوژپ نیا خاش زا هدافتسا اب هک TFP

ملام تسیئوک

و هداهن یاه دروآرب یژرنا و هیامرس یدوجوم ،راک یورین اش

هد ااشن ، هداد هداش .تاسا

ۀیاپرب یاتن

، لماوع ه رگا ررثام

تاسین ااسکی فالتخم قطاانم رد یژرانا تداش راب ،

یروانف تارییغت مهم

نیرت لماع ررثم آ دوابهب و تاسا یژرانا تدش تارییغت رب ریرأات

یخ .تاشاد دهاوخ یژرنا ییاراک دوبهب رد ییازسب ودااکرم و زانم

(2

2014 اشهوژپ رد ) ی

یاراب ار یژرانا تداش دنور ۀرود

1970 - 2010 کای رد انومن ۀ 75 زا یرواشک اقطنم

ۀ

آ یاکیرم یسررب نیتت دندرک

یاتن . اهنآ دوبهب هک داد اشن ییاراک

لاماع ماهم شهااک

تدش یژرنا هدوب و ینوگرگد رد

یکرت تیلاعف یاه یداصتقا ینوگرگد

یااه یناشور رد

تدش یژرنا ار جوم هدشن تسا . یاتن ویسرگر اشن

یم دهد هک دمآرد

،هنارس تمیق

هدروارف یاه

،یتفن یکرت یژرنا اه و یاعیبط نبانم تنار ، داشر

دایلوت لااخان یالخاد

لماع یاه نییعت دننک ۀ تدش یژرنا و ییاراک یژرنا هدوب دنا . نینچمه ۀطبار

لکشU

ایم

دمآرد هنارس و تدش یژرنا و ود خاش رگید یارب نیا هاعومجم اهرواشک

دراد دواجو

،

شهااک یژرانا تداش ،هناراس دمآرد شیازفا اب ینعی یام

دابای هالحرم رد و یدوعاص یا

یم دوش اب ، نیا لاح رد خاش ۀ .تاسا هدانهاک یژرانا تداش داشر خران ،ینحنم یدوعص

چیووسیلیف اراکمه و3

( 2015 لماوع ) ررثم رد ار یژرانا تدش رب ایداحتا

ۀ یاسررب ااپورا

درک دن ا تمیق دنتفایرد و یژرن

هب هژیو أت نیرتشیب قرب تمیق یژرنا تدش رب ار ریر

اد در و

یتسایس رازبا یژرنا تایلام یررثم

.تسا یژرنا ییاراک دوبهب یارب

1.Li

2. Jimenezand Mercado 3. Filipović

رد دروم یتمه ، اریا (

2006 ) ۀطبار شور زا هدافتاسا ااب ار یژرانا تداش و هنارس دمآرد

ردARDL ۀرود 1967 - 2002 و یسررب ۀطبار

سوکعمU

نیب هناراس دامآرد و یژرنا تدش

ار دییأت هدرک .تسا ارگید و یمشیربا (

1389 ماه دراکیور زا هدافتسا اب ) رااقتمان یاعمج

1

ۀطبار تمیق و هرهب یرو یژرانا رد ارایا یاراب ار ۀرود 1350 - 1385 یباایزرا داندرک یااتن .

اشن یم شهاک هک دهد یژرنا تمیق

ۀطبار یوق یرات تباسن هاب شیازافا یژرانا تامیق ااب

هرهب فرصم یرو یژرنا

دراد یدوبهب . و

ارگید ( 1389 هاب ) ۀایزجت تداش و یژرانا یاسررب

لماوع ررثم رب شور ااب آ ردARDL

ۀرود 1346 - 1385 هایزجت یااتن .دانتخادرپ رگناایب

شیازفا تدش یژرنا رد روشک رد ررا رییغت راتخاس تیلاعف یاه یدااصتقا شهااک و

هراهب یرو

رد هرهب یریگ زا یژرنا تسا . وگلا نیمخت یاتن ی

هاتوک تدم ۀعلاطم رارا هاک داد اشن روکذم

تمیق خاش ،راک یورین هب هیامرس تبسن هدننکدیلوت

هیامرس تبسن ، هب یراذگ

ۀیامرس لاک

رایغتم یراض .تاسا یافنم یژرنا تمیق ررا و تبثم یژرنا تدش رب هنارس دمآرد و تباسن

رب تادراو و تارداص اما یفنم ررا زینGDP

یب یانعم ااکاین و رواظنم .دراد (

1393 ) ۀاطبار

ۀعسوت یداصتقا و

تدش یژرنا رد یاهرواشک واضع

واکا شور زا هدافتاسا ااب ار

PSTRM

رد

ۀرود 1990 - 2008 دروآرب دندرک . ساسارب یاتن شاشک یدامآرد راتمک یژرانا یااضاقت

زا

دحاو تسا و اب دشر دیلوت لاخان یلخاد یاضاقت هعلاطم دروم یاهروشک رد یژرنا هب

اامه

هزادنا دشر دهاوخن یانب .دراک یناسحم و یداسا

( 1393 ) رارا کواش یااه یامئاد و تاقوم

هرهب یرو رب تدش فرصم یژرنا رد اریا شور زا هدافتسا اب ار دراچنلاب

- رد آواک ۀرود 1353 -

1389 یسررب دندرک . هبساحمTFP هدش دایلوت نباات زا و کیردانک شور زا قایقحت نایا رد

ود هداهن یا .تسا هیامرس و راک یورین یاتن

اشن یم دهد هک کوش یاه یتقوم هراهب یرو رارا

یژرنا تدش رب تبثم دراد

و مهم نیرت نبنم تارییغت تدش فرصم یژرنا رد هاتوک تدم ا دان . زا

یوس رگید کوش یاه یمئاد هرهب یرو هب شهاک تداش فراصم یژرانا رد تدامدنلب راجنم

یم دنوش . اراکمه و یلابقا (

1394 هدافتاسا اب یتفنریغ و یتفن یاهروشک رد ار یژرنا تدش )

زا هداد یاه یسررب یلناپ دندرک

تحاسم و تیعمج هک دنتفرگ هجیتن و ۀطبار

رایغتم و تابثم

هنارسGDP

ۀطبار .دراد یژرانا تدش اب یفنم ایااش ۀاتکن

رد هاجوت ۀاجیتن

شهوژاپ نایا

رادانعم دوبن و یژرنا تمیق ررا (TFP

هبساحم هدش شور هب ملام ود اب تسیئوک ۀداهن

هیامراس

1.Asymmetric Cointegration

و یاتفنریغ یاهرواشک یژرانا تداش رب )راک یورین و دواب تابثم

یژرانا تداش رابTFP

.تسا یتفن یاهروشک شهوژپ يداهنشيپ يوگلا 1 . یزجت ۀ ناریا داصتقا رد يژرنا تدش

کینکت ۀیزجت تدش یژرنا نیا یم مهارف ار تیلباق هک دزاس

ررا تارییغت راتخااس و یدااصتقا

.مینک کیکفت و ییاسانش داصتقا کی یژرنا تدش رب ار یژرنا ییاراک تاعلاطا

هب تاسد هدامآ

زا ۀیزجت تدش یژرنا میهافم یمیقتسم هب

روظنم تسایس یراذگ یاه یژرنا هاب هارامه دانراد .

" خاش ررا یراتخاس

"

هب تسد مآ هد زا هیزجت اشن دنهد ۀ ررا یکرت تیلاعف یااه یدااصتقا

تسا یژرنا تدش رب هک

ًابیرقت هب روط لماک رتارف زا ۀزوح یالرتنک تاسایس اراذاگ زا قایرط

ییاهرازبا دننام

رییغت تمیق یاه یژرنا تسا . رد لباقم

،

" خاش ررا

"یتدش هب لاماک رواط زا

یلماوع دننام

،تمیق تایلام اه

، یاهدرادناتسا ،یاتاررقم

هزایگنا یااه یلاام و یلئااسم زا نایا

تسد ریرأت یم دریذپ . نیاربانب

،قیقحت یاهوگلا دروآرب زا شیپ ۀیزجت

کرد هاب یژرانا تداش

شیپ لماوع رتهب دنرب

ۀ کمک یژرنا تدش یم

دنک هب یژرنا تدش یضایر مرف . زا یعباات تروص

داد اشن یژرنا ییاراک و داصتقا کی راتخاس یم ه

:دوش

( 6

   )

    

  

 

t i t i t

t i t i t

t i i t t

E E Y

I I S

Y Y Y

آ رد هک

Et

لاس رد یژرنا فرصم لک ،t

Eit

یداصتقا شخب ره یژرنا فرصم لاس ردi

،t Yt

لاس رد یلخاد لاخان دیلوت وt

Yit

شاخب راه دایلوت لااس ردi

نیداب .تاساt

یم یترت شخب ره یژرنا تدش زا یعبات ار داصتقا کی یژرنا تدش اوت

Iit

راه مهاس و

یلخاد لاخان دیلوت زا شخب

Sit

.داد اشن یاتن1

یزجت ۀ رد ارایا یژرانا تداش دانور

رادومن 1 و 2 اشن هداد هدش .تسا

1 . بساحم یارب ۀ

خاش تارییغت نیا یرادقم خاش هلمج زا یفلتخم یاه

و هاشاپ و زریسست ،ایژیوید یددع یاه

هدیا خاش هدش یفرعم رشیف لآ

خاش .دنا هدیا

لآ هک رشیف بساحم زا ۀ نیگنایم یسدنه خاش زریساست و

هشاپ لصاح یم دوش

، رابارب یتدش ررا آ رد هک تسا دنامسپ ودب

/ . /

  0  0 0  0 int

t i t i i i i t i t i i t

F I S I S I S I S

و

ربارب یراتخاس ررا

/ . /

  0  0 0  0 str

t i i t i i i t i t i t i

F I S I S I S I S

یتداش رارا و یراتخااس رارا ایترت نیا هب .تسا

هیزجت هدیا خاش شور هب هدش ب رشیف لآ

ه یم تسد .دیآ

رادومن 1 . یزجت ۀ يژرنا تدش رادومن

2 . لک رثا و یتدش رثا ،يراتخاس رثا دشر

یاتن یزجت ۀ یم اشن یژرنا تدش هک دهد

فرصم ییاراکان یژرنا

ک(

یتداش رارا ااب ه

یم هداد اشن مهس )دوش

هدمع یا ،دراد اریا یژرنا تدش رد هب

یوحن هک اک دوبهب ییارا

یژرنا تدش شهاک هب رجنم ژرانا فرصم ییاراکان شیازفا و

یژرانا تداش شیازافا ااب ی

هارمه .تسا

2 . ياهوگلا یجنسداصتقا

شهوژپ و هداد اه

شهوژپ نیا رد یارب

یژرانا تدش رب ررثم لماوع قیقد تخانش

، هاب ار واگلا رااه رااک

تفرگ میهاوخ .

ررثم لماوع ،لوا یوگلا رد ساسارب ،دش دهاوخ یزاسلدم یژرنا تدش رب

هئارا یرظن ینابم رد رایز لکاش هاب یعباات ار اریا یژرنا تدش ،نیشیپ تاعلاطم و هدش

رظن یم میریگ :

( 7

  )

EIf GDP, IND, RP, TFP, DUM

هرهب مود یوگلا رد ار دیلوت لماوع لک یرو

هب اونع راب راذگررا و یدیلک روتکاف کی

میهاوخ یسررب یژرنا تدش درک

هرهب دوبهب . هن دیلوت لماوع لک یرو

فراصم ییاراک اهنت

شیازفا ار یژرنا یم

دهد ، هکلب یلصا نیرت .تاسا یدااصتقا داشر نبنم ماهم

رات زا هاکنیا

یوگلا دروآرب قیرط یکینکت ررا و یژرنا تیفیک دوبهب رراTFP

جرد ۀ یرااجت دواب زاب

رب وTFP هب نبت هراهب یوگلا ساسا نیا رب .دش دهاوخ یبایزرا یژرنا تدش آ لاک یرو

رظن رد ریز لکش هب یعبات ار دیلوت لماوع یم

میریگ :

( 8

  )

TFPf QU, TR, SG, DUM

0 1 2 3 4

1353 1357 1361 1365 1369 1373 1377 1381 1385 1389

یتدش رثا یراتخاس رثا

لک رثا -0.1

0 0.1 0.2

1354 1358 1362 1366 1370 1374 1378 1382 1386 1390

یتدش ررا تارییغت یراتخاس ررا تارییغت لک ررا تارییغت

،اهنآ رد هک یژرنا تدشEI

( فرصم تبسن ربارب تافن لدااعم هکاشب وایلیم هب یژرنا ییاهن

لاس تبار تمیق هب یلخاد لاخان دیلوت هب ماخ 1376

) ، هناراس یلخاد لاخان دیلوتGDP

هنارس دمآرد(

هب تمیق یاه لاس تبار 1376

) ، یژرانا یباسن تامیقRP رابارب(

خااش ااب

یلخاد لاخان دیلوت ینمض خاش رب میسقت یژرنا تمیق نینچمه .تسا )

هراهبTFP یرو

دیلوت لماوع لک تسا

ظاحل اب هک درک

ااب و دایلوت نباات رد رااک یوراین و هیامراس ،یژرانا

.تاسا هداش هبساحم تسیئوک ملام خاش شور زا هدافتسا خااشTR

ۀاجرد زااب دواب

داصتقا ( ربارب اب عومجم تارداص یتفنریغ و تادراو میسقت رب ۀنیزه لااخان یالم

هاب تامیق

تبار لاس 1376

،) یالخاد لاخان دیلوت هب تلود ینارمع جراخم تبسنSG ،

خااشQU

تیفیک دبس یژرنا و یزاجم ریغتمDUM

تسا یاراب آ راداقم هاک ۀرود

57 - 1353 رابارب

و کی یارب لاس اه ی رگید

، رفص هدش هتفرگ رظن رد

1تسا . ،مواس یوگلا رد ۀاطبار

یاطخریغ

هنارس دمآرد اب یژرنا تدش لوا یواگلا هب هنارس دمآرد روذجم ریغتم دوزفا قیرط زا

وامزآ

یم دوش .

،وگلا هس نیا دروآرب زا شیپ دیاب

ۀجرد هب یاهریغتم ییانام راک

هتفر ییاسانش ار دراک

.

زا روظنم نیا هب ومزآ

یاه ۀشیر یکید دحاو -

میمعت رلوف توویز و هتفای

- تاسکش هک( زویردنا

رد زین ار یراتخاس ومزآ

اه یم ظاحل دش هدافتسا )دنک

. سااسارب شهوژاپ یااهریغتم یااتن

لضافت رد یخرب و هدوبن انام طس رد یگمه ۀبترم

هب ،دنتسه انام لوا عوان ود راه ااب یترابع

یاهریغتم وI(0)

هجاومI(1) ا می

2. یرادراب ویسرگردوخ شور زا اهوگلا دروآرب یارب نیاربانب

هفقو اب یعیزوت یاه 3

هئارا هدش نیش و ارسپ طسوت (

1998 میهاوخ هدافتسا ) درک

ااکما هک

دروآرب ۀطبار و تدمدنلب یلداعت هاتوک

تدم تیعاضو نیا رد ار هاب

یبواخ مهاراف یام دروآ ااما .

زا هدافتسا اب دیاب دروآرب زا شیپ ومزآ

یاه مه اسانم یگتشابنا

، دواجو زا ۀاطبار

تدامدنلب

فای انیمطا وگلا یاهریغتم ایم تابراب ارک ومزآ زا روظنم نیا هب هک ت

اه ( نیاش ، اراسپ

تیمسا و ،

2001 ) درب میهاوخ هرهب .

1 هداد . یاه دروم زاین شهوژپ زا کناب یزکرم یروهمج یملاسا اریا و ۀمانزارت یژرنا ترازو ورین جارختسا هدش دانا

و زا لاس 135 - 1391 ار رد یمرب دنریگ . مرف یعبت یاهوگلا شهوژپ هب لکش یطخ هدوب و هب لیلد یرس یناامز

دوب هداد و اوخ یبولطم هک تتداعم یمتیراگل - یمتیراگل رد یجنسداصتقا یراس

یناامز ،دانراد زا یماامت

اهریغتم متیراگل یعیبط هتفرگ هدش تسا .

2 هب . روظنم خسن رد یاتن هلاقم مجح شهاک ۀ

هدشن هئارا هلاقم ییاهن ،

.تسا هئارا لباق زاین تروص رد 3. Autoregressive Distributed Lag Models

شور هدافتاسا اب لوا یوگلا ،قیقحت مراه یوگلا رد یزااسلدمSVAR

هداش زا و

دراچنلاب درکیور -

ییااسانش یاراب آوک یااهرتماراپ

دراب میهاواخ هراهب یراتخااس

، ارایز

امه هکروط یم میناد

، ۀطبار ایم هدیدپ یاه یداصتقا لغا

رتارف زا ۀاطبار تایلع اایم

تساهنآ . هکنیا یاهریغتم یداصتقا

هب کوش یاه دراو هدش هنوگ شنکاو اشن یم دانهد

و ییایوپ یاه طباور تدمدنلب و

هاتوک تدم ایم اهنآ هب ه لکش تسا

، دوخ یام داناوت زا

هلمج دراوم دروم هجوت هب هژیو رد تسایس یراذگ یاه یداصتقا دشاب

.

جیاتن شهوژپ

1 . دوجو نومزآ ۀطبار

تدمدنلب

یارب ومزآ زا هدافتسا اب دیاب ادتبا اهوگلا دروآرب ارک

اه دواجو زا ۀاطبار

تاابراب تدامدنلب

لصاح انیمطا اهریغتم ایم درک

هائارا شور رد . ، اراسپ طاسوت هداش

تیماسا و نیاش

1

( 2001 ،) ۀیضرف ومزآ رفص دوبن

ۀطبار اایم رادایاپ تدمدنلب

yt

و

xt

فایرعت یام دواش و

راف هاب هتسباو ومزآ یدح نیزوت اایI(1)

یمااگنه ااما .تاساهریغتم دوابI(0) هاک

آرف کی زا لقتسم یاهریغتم ا

دنی وI(1) یم یوریپI(0)

یانارحب یبنااجم ریداقم ود ،دننک

ارک یاه هئارا هدش

، ومزآ رادرب دوجو مه

یگتشابنا تسا

. یتروصرد هک

ۀرامآ هب تاسد هدامآ

زا ومزآ دناب زا ارک یتاب ریداقم ینارحب گرزب2

رت دشاب

، ۀیاضرف رفاص در یام دواش و رد

هجیتن کی ۀطبار تدمدنلب ار تابراب

ایم اهریغتم یم اوت تفریذپ . وامزآ یاتن اراک

ااه

رد لودج 1 .تسا هدش هئارا

لودج 1 . دوجو نومزآ ۀطبار

تابثاب تدمدنلب

نانيمطا حطس 99

يوگلا دصرد يژرنا تدش يوگلا

هرهب يرو لک لماوع ديلوت يوگلا

یطخريغ تدش يژرنا و دمآرد

ارک و تاب نییاپ I(1)

I(0) I(1)

I(0) I(1)

I(0)

ینارحب ریداقم 46

/ 5 03 / 4 69 / 5 37

/ 4 40

/ 5 81

/ 3

ۀرامآ ارک ومزآF اه

87 / 15 90

/ 4 31

/ 6

1.Pesaran, Shin and Smith

2 ایارن . ( 2004 ) ریداقم ینارحب سانم ار یارب هنومن یاه زا رتمک 80 هدهاشم هئارا درک .