1
ناور نیداینب یاهزاین یاضرا شقن یناجیه شوه و یعامتجا تیامح ،یتخانش
رد
شیپ هب یگتسبلد ینیب هسردم
شناد ی نازومآ
رتخد ةرود هطسوتم مود ی
یبارت همغن
ناور ،دشرا یسانشراک یوجشناد یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یتیبرت یسانش
یدابع هنیتم
راک یوجشناد ناور ،دشرا یسانش
یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یمومع یسانش
هدیکچ
ه اب رضاح شهوژپ شقن یسررب فد
ناور نیداینب یاهزاین یناجیه شوه و یعامتجا تیامح ،یتخانش
شیپ رد یگتسبلد ینیب
هب هسردم شناد ی نازومآ رتخد هطسوتم عطقم رد تشر ناتسرهش سرادم مود ی
لاس یلیصحت 98
- 1397 شور .دش ماجنا
هعماج .تسا یگتسبمه عون زا و یفیصوت رضاح شهوژپ ی
هیلک لماش یرامآ شناد ی
رتخد نازومآ ةرود
هطسوتم ی مود
هنومن شور اب هک دوب تشر ناتسرهش یریگ
یفداصت هشوخ یا 130 رفن تیاهن رد هک دندش باختنا هنومن ناونع هب 110
آدرگ ملاس ةمانشسرپ .دندش لیلحت و یردو
ارب همانشسرپ زا تاعلاطا یروآدرگ ی ی
ناور نیداینب یاهزاین ،ایدراگ یتخانش
نایار و یسد (
2000 ) همانشسرپ ، پمات ،یلاه ،سپیلیف ،سکاو یعامتجا تیامح ی
ایلیو ،نوس سا و زم
تراو ( 1986 ) ،
همانشسرپ ی
( هتاش و توش ،تاش یناجیه شوه 1998
) همانشسرپ و ب یگتسبلد ی
هسردم ه ریزلاگ و تیاو ید ،نوتوم ی
( 1993 ) هداد .دش هدافتسا صخاش اب اه
زا هدافتسا اب و ماگ هب ماگ نویسرگر لیلحت و نوسریپ یگتسبمه بیرض یرامآ یاه
رازفا مرن spss25
هتفای .دندش لیلحت نیب هک دنداد ناشن اه
ناور نیداینب یاهزاین یتخانش
تیامح ، یعامتجا
شوه و
ب یناجیه هسردم هب یگتسبلد ا شناد ی
هطبار نازومآ تشاد دوجو یرادانعم و تبثم ی
شیپ یاهریغتم هعومجم و تیلباق نیب
شیپ .دنراد ار شهوژپ نیا رد کلام ریغتم ینیب
:یدیلک ناگژاو ناور نیداینب یاهزاین یاضرا
شوه ،یعامتجا تیامح ،یتخانش هسردم هب یگتسبلد ،یناجیه
2
همدقم
فا ةمه یگتسباو هب یزاین یاراد دار لاس یگتسبلد زا هک دنتسه قلعت و
یم یشان نانآ تسخن یاه نروبلو و لنوک( دوش
،1
1991 فانیدوگ و ،2
1993 تسا ساسح نارگید هب تبسن درف هک تسانعم نیا هب یگتسبلد .) ونادرویگ و چیوکنرس(
،3
1992 ) . یم ار هسردم هب یگتسبلد تیکلام ساسحا ناونع هب ناوت
،ناملعم ریظن نآ ّمهم دارفا و هسردم هب شدنب و دنویپ ،
درولاو( درک فیرعت طبترم دارفا ریاس و نلااسمه ،نادنمراک ،4
1987 زمایلیو ؛ ،5
1987 چیراز دید زا .) (6
2004 هب یگتسبلد )
هسردم دنچ ةزاس کی7
شزرا و هجوت نیب طباور لماش یدعب گ
دنیارف و فادها هب هبناج ود یراذ مآ یاه
.تسا یشزو ،نوتوم
ریزلاگ و تیوید (8
1993 ،نوتوم زا لقن هب ، 1995
و ناونع هب ار هسردم هب یگتسبلد ) یگتسبلد و قلعت ،یمومع طباور دوج
-
خ یاه تیلاعف ای نانکراک ،ناملعم هب صا هدومن فیصوت اه
.دنا شناد یگتسبلد هزاس هسردم هب زومآ
یمهف دنمزاین هک تسا یا
ةرابرد نیب تاطابترا شناد یدرف تایصوصخ
ردم تایصوصخ ،زومآ هفلؤم و هس
د یاه ،تیو ید( تسا هسردم هب یگتسبل
1995 .) یگتسبلد یم داجیا تبثم ساسحا کی هسردم هب
وجون کرد و دنک ف زا ار نا
یم رتشیب یشزومآ دنیار ک
حا و دن لامت
یم رتلااب ار یلیصحت تیقفوم رب
نملک( د ،9
61 19 نمروف ؛ ،10
1999 تار ،جیلیو ؛ زدنانرف و وکسل ،تیمسا ،ر
،11
1989 .) فرط زا
ونع هب هسردم هب یگتسبلد هک تسا ههد کی زا شیب رگید شناد تکراشم رد یتایح لماع کی نا
نازومآ و هسردم رد
شناد شهاک و یریگدای ،فانیدوگ( تسا هدش هتخانش رطخ ضرعم رد نازومآ
1993 ،رتار و جیلیو ؛ 1986
شهوژپ ًابقاعتم .)
،
بلد ریثأت ن ناکدوک و ناناوجون ملاس لوحت رب ار هسردم هب یگتس و گنیملف ،لرتسوا ،یترگاه ،ونلااتاک( تسا هداد ناش
زنیکواه ،12
2004 ساسا رب .) تجا لرتنک ةیرظن
هدننک عنم هسردم هب یگتسبلد یعام یاهراتفر زا یمهم رایسب
تسا یعامتجا
شناد زا یضعب رد هک فیلاکت هب نازومآ
ب دنویپ و هسردم یم ینعم هسردم ا
تیعقوم نینچمه .دهد و تسکش ةبرجت دننام ییاه
یایلوا فرط زا ندش درط یسلاکمه ،هسردم
،ییاجر( دنشاب هتشاد مهس هسردم هب یگتسبلد ندش فیعض رد تسا نکمم ،اه
1381 .) ندوب هتسبلد نیاربانب تیلاعف رد تکرش ،هسردم و ملعم هب
ونتم یاه و نیناوق هب دهعت و هسردم ع
شزرا هسردم یاه
طوبرم لامعا ندرک لرتنک و شزومآ زا تیاضر بجوم ،ملعم تبثم یاهدروخزاب ةئارا اب رد یلیصحت تسکش و تیقفوم هب
شناد
،یبحم و یدحاو ،یمشاه( دوش یم نازومآ 1394
شناد هزادنا ره نیاربانب .) تبثم ار هسردم طیحم زومآ
تیاضر و رت -
یبایزرا رت شخب سن نامه هب ،دنک
نآ شرورپ ریسم تب رتراومه اه
،هلا یلو و رویدک ،نایسواک( دوب دهاوخ 1391
رد اما .)
رش شناد هک یطیا قوقح زا و دنناوخب سرد ،دنشاب هتشاد روضح هسردم رد دنچره ،دننادب هناگیب هسردم اب ار دوخ نازومآ
ا ؛دنشاب رادروخرب ینوناق شناد ،یعامتجا فیراعت ساسا رب ام
یمن یقلت زومآ شناد ةژاو اریز ؛دنوش
مآ ینامز یعامتجا رظن زا زو
یم ققحت شناد هک دبای
تبسن نازومآ تخاسریز و هسردم هب
دنیوج تکرش هسردم ةعسوت رد و دننک قلعت ساسحا نآ یاه
،روپ قطان(
1389 ًلاومعم ،دنراد تبثم شرگن یشزومآ لماوع ریاس و دوخ هب تبسن هک ینازومآ شناد ،دنتفایرد ناققحم .)
1.Connell & Wellborn
2.Goodenow
3.Srenkovic & Giordano 4.Valverde
5.Williams
6.Zwarych
7. schoolAttachment
8.Mouton, DeWitt & Glazier
9. Coleman
10.Fuhrman
11.Wehlage, Rutter, Smith, Lesko & Fernandez
12.Catalano, Haggerty, Oesterle, Fleming & Hawkins
3
یعون یاراد سردم هب یگتسباو ساسحا
شناد زا هتسد نیا و دنتسه ه هب تبسن یرتهب یلیصحت درکلمع ًلاومعم نازومآ
لیگرآ( دنراد نارگید ،1
2006 / 1383 طاشن همجرت ، یرهوگ و گنهلااپ ،یمارهب ،تسود
مه .) زا نینچ و رثؤم طابترا قیرط
شناد اب تبثم نازومآ
، یب یاهراک زا یرود دیاف
یم ،راتفر لرتنک و ه ت
اسحا ناو شناد رد ار تبثم شرگن و تیلؤسم س
نازومآ
،ینیسحریما( درک تیوقت 1387
.) شهوژپ یم ناشن هدش ماجنا یاه تیقفوم رب یمیقتسم رثا هسردم هب یگتسبلد هک دهد
ان و نیل ،میک ،لزنج ،ساموتروم ،نایارب( دراد یلیصحت ،2
2012 .) یتوا ،نوسنویتسا ،دلیفدلوا یلیه و ز
(3
2018 یشهوژپ رد )
ک ناناوجون یگتسبلد طباور هک دنتفایرد هتفرگ لکش نلااسمه و نیدلاو اب ه
شیپ سرادم لاصتا و دنا ینیب
هدننک مهم یاه
تملاس لاونر و وند ،یاگ .دنتسه ناور (4
2017 یسر هجیتن نیا هب یشهوژپ رد ) ار یتاذ تاررقم هسردم هب یگتسبلد هک دند
شیپ یم ینیب اب طابترا هک یلاحرد ،دنک شیپ ار هدش صخشم تاررقم ،ناملعم
یم ینیب ،کاب ،رگنیلیم شهوژپ نینچمه .دنک
درلااتسا و زریپسا ،یرم وگتنوم (5
2012 ک داد ناشن ) نییعت تسا نکمم هسردم هب لاصتا ه
ةدننک رد ناور تملاس یلصا
م هب لاصتا هک تسا هدش صخشم ،صاخ روط هب و دشاب نلااسگرزب د
ةطبار ناناوجون رد یگدرسفا اب هسر .دراد یفنم
،تیو ید( تسا هدش نآ هب یکدنا تاهجوت هک تسا هزات ًابیرقت ةزاس کی هسردم هب یگتسبلد 1995
،نوتوم ؛ 1995
.) رب
هیرظن ساسا رنرب یتخانش موب تسیز ی
(6
1994 درکراک ،راتخاس( هسردم تفاب لیبق زا یلماوع ریثأت تحت هسردم اب دنویپ ) و
نیب طباور ،)...
ناور نیداینب یاهزاین یاضرا و )نلااسمه و نیدلاو ،نانکراک ،ملعم( یدرف یتخانش
هژا ،یزاجح( دراد رارق7
و یا
،ربجنر 1392 .) م هب یگتسبلد هسردم اب دنویپ داعبا زا یکی یم هراشا یتاساسحا هب و تسا هسرد
شناد هک دنک ةرابرد زومآ
اد هسردم ر
یگ و چیوکنرس( د رو
،وناد 1992 یم رظن هب نیاربانب .) یم هک ییاهرغتم زا یکی دسر
شیپ دناوت ینیب
یگتسبلد ةدننک
شناد رد هسردم هب .تسا یتخانش ناور نیداینب یاهزاین یاضرا ،دشاب نازومآ
را عماج زا یکی نیداینب یاهزاین یاض و نیرت
یدربراک هیرظن نیرت نا ثحب رد اه
روط هب هیرظن نیا .تسا شزیگ ماظن
فیصوت ،دنم و هزیگنا ،ناسنا یاهزاین ییایوپ ةدننک
د تملاس نییعت دوخ ةیرظن .تسا یعامتجا تفاب بوچراچ ر هیرظن ،یرگ
لاس رد هک تسا یا نایار و یسد طسوت ریخا یاه
8
نیمز .دش حرطم تیلاعف ّمها هک هیرظن نیا یلصا ة
یم رب رد ار نآ یاه یم شزیگنا دریگ
م نیا رب و دشاب ورف
هک تسا ینتبم هض
یساسا زا یکی یریگ تهج نیرت
زوح رد ار اه دوخ شقن ،شزیگنا ة
ییاناوت کاردا و لامعا ماجنا رد یم لیکشت اه
زکرمت .دهد
ناسنا رد طابترا و یگتسیاش ساسحا ،یراتخمدوخ هب زاین نیداینب زاین هس هب نتخادرپ و ینورد ةزیگنا رب هیرظن نیا ةدمع سناج( تسا نروییو ،ن
گناج ید و ،9
2013 دوخ .) یعون و اهراک ماجنا رد رایتخا و هدارا نتشاد ساسحا تروص هب یراتخم
یترت ار نآ صخش دوخ هک یراتفر ةبرجت یارب یتاذ لیامت یم فیرعت ،تسا هداد ب
دوش د(
لا ،یس و ردیانشا ،رلوم ،ایدراگ
نایار ،10
2006 لماعت رد ندوب رثؤم ساسحا هب یگتسیاش هب زاین .) یحم اب
ییاناوت زا هدافتسا هب لیامت و ط تراهم و اه
د اه ر
نآ رب طلست و نوگانوگ لیاسم لح هنادهعتم و هنامیمص ةطبار نتشاد هب لیامت ،طابترا هب زاین هرخلااب و دراد هراشا اه
اب
تسود و نارگید تیامح و نتشاد
تسود نینچمه و نارگید ندرک شاد
هت تیامح و ندش ید یوس زا ندش
یم طوبرم نارگ -
اوژانروک وفنوسوا ،نوئل،هنگاگ ،نایار ،یسد( دوش ،11
2001 .) دنوش هدروآرب یتخانش ناور نیداینب یاهزاین هک یتروص رد
دوخ هب دامتعا ساسحا دوخ و
یم لکش دارفا رد یدنمشزرا درف ،اهزاین نیا ندش هدروآرب مدع و تعنامم تروص رد اما دریگ
1.Argyle
2. Bryan, Moore-Thomas, Gaenzle, Kim, Lin & Na 3.Oldfield, Stevenson, Ortiz & Halley
4.Guay, Denault & Renauld
5. Millingas, Buck, Montgomery, Spears & Stallard
6.Burner
7. psychological basic needs
8. Deci & Ryan
9. Janssen, Vuuren & De Jong
10. Deci, La Guardia, Moller, Schneiner & Ryan
11.Deci, Ryan, Gagne, Leone, Usunov, Kornazheva
4
یب ،یفنم ،هدننکش یکاردا گناج و نچ( داد دهاوخ شرورپ دوخ زا یداقتنا و هناگ
،1
2010 .) هیرظن نیا رب هزوح نیا نازادرپ
نرواب ناور نیداینب یاهزاین یاضرا هک د یارب یتخانش
ناسنا یگدنز زا تیاضر و یتسیزهب یژرنا اهزاین نیا .تسا یرورض اه
د یارب ار مزلا تراهم شرورپ ،طیحم اب لاعف یریگر
نا دشر و اه یم مهارف ناس
،نایر و یسد( دنزاس 2011
.) ،یدابآ انج زاقروپ
( ینابعش و 1396
ایرد دوخ شهوژپ رد ) شناد یناور یاهزاین یتقو هک دنتف
یم هدروآرب نازومآ نآ ،دوش
یسرد فیلاکت هب اه
نآ ماجنا هب و هدومن یرتشیب هجوت هقلاع اه
.دش دنهاوخ دنم ( تباث نیسح و ناوخ هدیفس ینابرق
1395 نیا هب یشهوژپ رد )
هجیتن ناور نیداینب یاهزاین هک دندیسر یم یتخانش
بیسآ یور دنناوت طابترا زا رتهب یگتسبلد کبس و یگدرسفا یسانش
( هداز برع و رویدک ،نایسواک.دراذگب ریثأت یگدرسفا و یگتسبلد کبس میقتسم 1395
ک دنتفایرد دوخ شهوژپ رد ) تیامح ه
شناد ینامرف دوخ زا ملعم دوخ زا نیدلاو تیامح ،زومآ
شناد ینامرف یسلاکمه اب طابترا و زومآ
زاین رب اه یاه ناور یساسا -
.دنراد یرادانعم و میقتسم رثا یتخانش ( یچرتفد و یملاسلاا خیش
1394 ن ) ناور یساسا یاهزاین هک دنداد ناش یم یتخانش
ت شیپ دنناو ینیب
هدننک بترم یاهریغتم ی هسردم یلیصحت تفاب اب ط
تهج ریظن ریگ
نیتسناو ،رییب ،مگتیپ نو .دنشاب یفده ی -
زننوس و تسیک (2
2012 م رد ) هعلاط میا یگتسبلد هک دنداد ناشن دوخ ی ناور نیداینب یاهزاین یاضرا اب ن
هب دارفا یتخانش
دوخ هطبار قلعت و یگتسیاش ،یوریپ .دراد تبثم ی
ج زا یم رظن هب هک یرگید یاهریغتم هلم شیپ دسر
ک ینیب هدنن هسردم هب یگتسبلد ی شناد ی
تیامح ،دشاب نازومآ
یعامتجا .تسا 3
دش تفایرد کمک و هجوت ،مارتحا ،تبقارم ،یهارمه ،تبحم زا یرادروخرب نازیم هب یعامتجا تیامح ه
هورگ ای دارفا یوس زا درف طسوت اوناخ یاضعا ریظن رگید یاه
یم نارگید و ناتسود ،هد تراوتسا و نروبرش( دوش
،4
00 20 .)
ةکبش کی یعامتجا تیامح عامتجا
ناور عبانم ،دارفا یارب هک تسا ی یم مهارف ار یسوسحم و یتخانش
اب دنناوتب ات دنک
سرتسا طیارش نهوک( دنیایب رانک هنازور تلاکشم و یگدنز یاز
،5
2004 ناونع هب یعامتجا تیامح .) رعت یتیامح
یم فی دوش
ناتسود ،هداوناخ زا درف هک س و نامزاس ،
یم تفایرد دارفا ریا ،دنک
یم ببس و دراد یو رب یتبثم تارثا ییایوپ دوش
ناور یاه -
یتخانش هبنج رد یو هب و هتفای شیازفا وا
یتکلاویگ( دنک کمک ینامسج و یتخانش ،یفطاع یاه ،6
2010 تیامح .)
ح موهفم .تسا تلاکشم لباقم رد یروآ بات و یرادیاپ نیمأت یارب یعبنم عقاو رد یعامتجا یبایزرا هب ،یعامتجا تیام
اشا شطباور زا درف یتخانش هباثم هب یعامتجا تیامح .دراد هر
عبنم کی ی هلباقم
دنیارف رد رثؤم یا براجت اب ییورایور
یگدینت یم از یرتپ و نافتسا( دشاب ،7
2015 تسا یساسا دعب ود لماش یعامتجا تیامح .) ناشن هک ینهذ ةبنج یکی ،
دنهد ة
اکاردا و تاروصت تیامح زا درف ت
ا )ینیع( یعقاو ةبنج یرگید و ،تسا نایفارطا یاه تدعاسم نازیم زا تسا ترابع هک تس
-
کمک و اه ابایب( درف هب هدش هئارا یعقاو یاه
،درگن 83 13 .) وو و گنیک (8
2014 قع ) هکبش یعامتجا تیامح هک دنراد هدی زا یا
ای مدرم نامزاس م ای زاین ماگنه رد درف هک دنتسه اه قو
یم ادیپ زاین نآ هب ازراشف تیع .دنک
یم رظن هب اب یعامتجا تیامح دسر
مرج هب باکترا رب یعنام تسا رداق یناور یاهراشف شهاک و یعامتجا قلعت ساسحا و یعامتجا دنویپ تیوقت دوش عقاو رثؤم
یدّمحم و یناخ ،رایا ،دنسپلد(
، 1391 .) ( یراوس و یجنگ ،یکروا 1397
ن نیا هب یشهوژپ رد ) فده نیب هکدندیسر هجیت
تبثم هطبار هسردم هب دهعت اب یعامتجا تیامحو یدرکلمع ،یرحبت ،وزازتنارآ ،زئوگیردور ،زلابستسا .دراد دوجو یرادانعم
اتیئوگازاوز و انرول ،ازتنارآ (9
2016 و ناملعم ،هداوناخ هک دنتفایرد ) ریثأت هسردم هب دهعت رب یریبدتدوخ قیرط زا ناتسود
12.Chen & Jang
1.Van Petegem, Beyers, Vansteenkiste & Soenens
2.Social support
3. Sherburne & Stuart
4. Cohen
5. Gülaçti
6.Stephens, M. H., & Petrie
7. King & Wu
8.Estibaliz, Rodriguez, Arantzazu, Arantza, Lorena & Zuazagoitia
5
ن .دنراذگ یراموکایجو هلاطم جیات (1
2015 مح هک داد ناشن ) شیپ نیرتهب نلااسمه و ناملعم تیا
هسردم هب دهعت ریغتم نیب
.تسا یم هک یرگید ریغتم شیپ رد دناوت
هسردم هب یگتسبلد ینیب شناد ی
یناجیه شوه ،دشاب هتشاد شقن نازومآ .تسا 2
شوه
ییاناوت هب یناجیه ناعم و میهافم صیخشت و ییاسانش
ه ی ناجی نآ نیب طباور ،اه للادتسا ،اه
دراد هراشا هلئسم لح و ندرک
( یبگاب ،3
2010 هعومجم یناجیه شوه .) تیفرظ زا یا
ییاناوت ،یتخانشریغ یاه تراهم و اه
ییاناوت رب هک تسا ییاه درف یاه
ت اب ندمآ رانک ،تیقفوم یارب یم ریثأت یطیحم یاهراشف و اهاضاق
راب( دراذگ -
آ
4ن ، 2006 ) . ةرادا ییاناوت یناجیه شوه
اع و دراد ار یناور عضو و یوخ و قلخ بولطم فده ققحت مدع نامز رد هک تسا یلم
ه یم داجیا دیما و هزیگنا صخش رد ا -
زا یکاح و دنک ساسحا زا نتفای یهاگآ ینعی یلدمه
،راکوج ،ایندادح زا لقن درف یماهت( تسا ام نوماریپ دارفا یاه 1395
.)
5نملگ ( 2005 ) شوه یگتسیاش ناونع هب ار یناجیه ه یاه
لباق ییاناوت و یناجی یم یریگدای
درکلمع نآ دمایپ هک دناد
تیقفوم زیمآ راب .تسا نآ–
( 1995 ) م زا ار درف یناجیه شوه هک تسا دقتع یم رارق یبایزرا دروم یناجیه رظن
نیا هب ،دهد
دوخ تاساسحا و تاناجیه زا نازیم هچ هب درف هک انعم د و
نآ هنوگچ و دراد یهاگآ نارگی یم هرادا و لرتنک ار اه
،ریام .دنک
وسراک و یوولاس (6
2008 ناجیه شوه ) هب ییاناوت راهچ ةدنریگربرد ار ی
مه رد ناجیه کاردا ةتسویپ هدافتسا ،نارگید و دوخ
ناجیه زا میمصت لیهست یارب اه
رد ،یریگ ناجیه زا هدافتسا ،نارگید و دوخ
لیهست یارب اه میمصت
رد ،یریگ و ناجیه ک
یم فیرعت ناجیه تیریدم یناجیه شوه .دننک
دوخ ةفلؤم راهچ دوخ ،یهاگآ
یهاگآ ،یتیریدم تیریدم و یعامتجا
ر هطبار ا
یم لماش ،نملگ( دوش
1999 د یناجیه شوه هک تسا رواب نیا ،یناجیه شوه هب نتخادرپ لیلاد زا یکی .) موهفم ربارب ر
شیپ »رهبشوه« یتنس ینیب
تیقفوم یارب یرتهب ةدننک یم رامش هب یعامتجا یاه
،نملگ( دور 1995
یناناوجون .) یاراد هک
یم یرتلااب یناجیه شوه ک یراتفر تلاکشم و دنتسه یرتهب ناگدنریگدای دنشاب
قم رد و دنراد یرتم رتهب نلااسمه راشف لبا
یم تمواقم و دنراد نارگید اب یرتهب تاطابترا و دننک
تیاضر یاراد یم یگدنز زا یرتشیب
،اسراپ زا لقن هب نملگ ( دنشاب
1389 .) ( رف یدمحم و یفجن ،یرارحا 1397
یشهوژپ رد ) دنتفایرد
اب یعامتجا تیامح و دوخ تمرح ،یناجیه شوه هک
هطبار یلیصحت تفرشیپ ی
.دراد یرادانعم ناس و گناو ،ایج ،یل ،یل ،گنپ
(7
2019 دندیسر هجیتن نیا هب دوخ شهوژپ رد )
ون سفن تزع و هسردم طابترا عطق نیب طابترا یناجیه شوه هک یم لیدعت ار یعونصم شوه و ناناوج
.دنک
نیاربانب شناد یگتسبلد هکنیا هب هجوت اب یتخانش ناور لماوع ییاسانش ،تسا یریگدای رب رثؤم لماوع زا هسردم هب نازومآ
هک ییاجنآ زا و تسا رادروخرب یدایز تیمها زا نآ رب رثؤم ،دجنسب مه اب ار ریغتم راهچ نیا ةطبار هک دشن تفای یشهوژپ
یسررب رضاح شهوژپ فده ناور نیداینب یاهزاین یاضرا شقن
یعامتجا تیامح ،یتخانش شیپ رد یناجیه شوه و
ینیب
هسردم اب دنویپ شناد ی
هیضرف ،اتسار نیا رد .تسا نازومآ .تفرگ رارق یسررب دروم ریز یاه
1 اهزاین یاضرا نیب - ناور نیداینب ی
تیامح ،یتخانش و یعامتجا
شوه هسردم هب یگتسبلد اب یناجیه شناد ی
نازومآ
.دراد دوجو هطبار 2 ناور نیداینب یاهزاین یاضرا - انش
تیامح ،یتخ شوه و یعامتجا
م یناجیه شیپ ار هسردم هب یگتسبلد دناوت ی
ینیب
.دنک
1. Vijayakumari
2. Emotional intelligence
3.Bagby
4.Bar-On
5.Coleman
6.Mayer, Salovey & Caruso 7.Peng, Li, Li, Jia, Wang & Sum
6
شور
.دوب یگتسبمه عون زا یفیصوت رضاح شهوژپ شور عماج
شناد ةیلک ار شهوژپ یرامآ ة ةرود نازومآ
ناتسرهش مود ةطسوتم
تشر یلیصحت لاس رد 98
- 1397 یم لیکشت نآ نایم زا هک دنداد
هنومن شور زا هدافتسا اب اه هشوخ یفداصت یریگ
یا 130
تیاهن رد هک دندش باختنا هنومن ناونع هب رفن 110
یلحت و یروآدرگ ملاس ةمانشسرپ یزجت یارب .دندش ل
هداد لیلحت و ه زا اه
شور یناوارف( یفیصوت رامآ یاه شور و )رایعم فارحنا و نیگنایم ،
ه بیرض( یطابنتسا رامآ یاه و نوسریپ یگتسبم
مرن اب )نویسرگر ا
رازف SPSS هداد یروآدرگ یارب .دش هدافتسا همانشسرپ زا اه
.دش هدافتسا لیذ یاه
ناور نیداینب یاهزاین ةمانشسرپ یتخانش
:1
اگ نایار و یسد،ایدر لاس رد 2
2000 ساسحا نازیم هک دنتخاس ار سایقم نیا
ش ؛یراتخمدوخ یاهزاین زا تیامح یم ار نارگید اب طابترا و یگتسیا
لماش روکذم سایقم .دجنس 21
ساسا رب هک تسا هدام
سایقم 7 هجرد جرد )تسا تسرد ًلاماک( تفه ةرمن ات )تسین تسرد ًلاصا( کی ةرمن زا ترکیل یا ه
هس و تسا هدش یدنب
هدرخ تیامح ساسحا سایقم دوخ یاهزاین زا
( یراتخم 7
( یگتسیاش ،)لاؤس 6
و )لاؤس ( نارگید اب طابترا
8 یم ار )لاؤس -
شسرپ سایقم نیا رد .دجنس یاه
3 ، 4 ، 7 ، 11 ، 15 ، 16
، 18 ، 19 و 20 هرمن سوکعم تروص هب یم یراذگ
لقادح .دنوش
نکمم زایتما 21
رثکادح و 147
ا نیب ةرمن .تس 21
ات 42 ناشن درف رد یناور یداینب یاهزاین هک تسا نیا ةدنهد .تسا مک
نیب ةرمن 42
ات 105 ناشن یاهزاین هک تسا نیا ةدنهد سوتم یناور یداینب
زا رتلااب ةرمن و تسا ط 105
ناشن یاهزاین ةدنهد
یداینب شهوژپ رد .تسا دایز یناور نیتسناو ،کورب
زننوس ،هتیو ،تسیک زنل و
(3
2010 دعُب یارب همانشسرپ نیا یافلآ بیرض )
یگتسیاش 88
/ 0 یراتخمدوخ دعُب ، 83
/ 0 طابترا دعُب و 84
/ 0 ستاو و ینابرق ناریا رد .تسا هدمآ تسد هب
4 نو ( 2005 نیا )
هنومن رد ار سایقم یبولطم ییایاپ و ییاور هک دندرک ارجا یناریا نایوجشناد و ناریدم یاه
هک یروط هب ،تشاد نیب نآ یافلآ
74 / 0 ات 79 / 0 .دمآ تسد هب ناسون رد
تیامح ةمانشسرپ یعامتجا
:5
تراوسا و زمایلیو ،نوسپمات ،یلاه ،سپیلیف ،سکاو طسوت همانشسرپ نیا لاس رد ،6
1986
یاراد سایقم نیا .دش هتخاس 23
یوگ هک تسا ه یم رب رد ار نیریاس و ناتسود ،هداوناخ ةطیح هس
تلااؤس .دریگ 3
، 10 و 13
هرمن سوکعم تروص هب یم یراذگ
جنپ فیط اب سایقم نیا .دوش هجرد
( دایز یلیخ زا ترکیل یا 5
( مک یلیخ ات ) 1
هرمن ) -
یم یراذگ نیب هرمن نیرتشیب و نیرتمک .دوش
23 ات 115 .تسا مک یعامتجا تیامح رگنایب هرمن ندوب نییاپ و تسا ریغتم
لآ شور ود هب ییایاپ بیارض ،کاشم شهوژپ رد بیترت هب سایقم ّلک یارب فیصنت و خابنورک یاف
72 / 0 و 70 / 0 تسد هب
یدوو و یدوو .دمآ هدرخ و سایقم ّلک یارب ار روکذم ةمانشسرپ خابنورک یافلآ بیارض ،7
سایقم زا نآ یاه 83
/ 0 ات 90 / 0
اب یعامتجا تیامح ةمانشسرپ ییایاپ بیارض زین نیّدلا فرش و یرگسع قیقحت رد .دندرک شرازگ یافلآ شور زا هدافتسا
هب هک دش هبساحم فیصنت و خابنورک بیترت
75 / 0 و 71 / 0 هب .دمآ تسد
شوه ةمانشسرپ یناجیه
:8
نیا همانشسرپ طسوت
هتاش و توش ،تاش رد9
لاس 1998 و ساسارب یوگلا هیلوا شوه یناجیه
ریام و یوولاس ( 1990 ) هتخاس دش . نیا سایقم لماش 33 هلمج یفیصوت یم دشاب . نیا سایقم 3 ؤم هفل دراد هک دنترابع زا :
ةفلؤم میظنت ناجیه هک لماش ؤس لا یاه 13،14،16،17،20،23،26،27،30،31 و
هفلؤم یبایزرا و نایب ناجیه هک لماش
لاؤس یاه 3،4،9،10،11،15،18،19،22،25،29،33 و
هفلؤم هرهب یرادرب زا
ناجیه هک
لماش ؤس لا یاه
1. school Attachment Questionnaire
2. Guardia, Desi & Ryan
3. Broeck, Vansteenkiste, Witte, Soenens & Lens
4. Watson
5. psychological basic needs Questionnaire
6. Wax, Philips, Holly, Thompson, Williams & Swart
7. Woody & Woody
8. Social support Questionnaire
9. Shot, Shoot & Shoteh
7
1،2،5،7،8،12،21،24،28 یم
شاب د . ندومزآ ی ةجرد قفاوت ای تفلاخم دوخ ار اب ره هلمج رد کی سایقم جنپ هنیزگ یا ترکیل
هک زا ًلاماک فلاخم : 1 ات ًلاماک قفاوم : 5 ، باختنا یم
،دنک هتبلا هلمج یاه 28،5 و 33 هب تروص سوکعم هرمن یراذگ یم دنوش .
لقادح و رثکادح هرمن رد سایقم یشرازگدوخ شوه
یناجیه توش 45 و 165 یم اب دش . یزابهش رد یط یشهوژپ ییایاپ لک
هنومن هب بیترت 88 / 0 و 79 / 0 و ییاور یقارتفا ار اب همانشسرپ
1کب یارب لک هنومن 03 / 0 - هب تسد دروآ (
،تراشب 2007 .)
هسردم هب یگتسبلد همانشسرپ :2
کی ةمانشسرپ 20
هدام یا تسا هک طسوت
،نوتوم ید تیاو و ریزلاگ (3
1993 یحارط )
هدش ا تس و شفده صخشم ندومن شناد ینازومآ تسا هک یاراد یگتسبلد دایز
و یم مک هرمن شور و .دنشاب یاراد یراذگ
هجرد جنپ فیط
=مفلاخم ًلاماک زا ترکیل یا 1
=مقفاوم ًلاماک ات 5
یم .دنشاب نیا همانشسرپ لماش
هس ؤم هفل تسا هک دنترابع
طباور :زا ؤس( یلک
لا یاه 3 ، 8 ، 9 ، 10 ، 15 ، 17 و 20 ؤس( قلعت ،) لا
یاه 1 ، 2 ، 12 ، 13 ، 14 و 18 و ) یگتسبلد یاه صاخ
ؤس(
لا یاه 4 ، 5 ، 6 ، 7 ، 11 ، 16 و 19
ّلک خابنورک یافلآ بیرض و ) ار همانشسرپ
86 / 0 هدومن شرازگ شهوژپ رد .دنا
هدنهوژپ
ناراکمه و (
1392 هداد ماجنا ار همانشسرپ نیا یبایراجنه هک ) لماع دادعت دنا
ع هس زا اه میسقت لماع راهچ هب لما
یدنب
طباور :زا دنترابع هک دیدرگ ؤس( یلک
لا یاه 3 ، 8 ، 10 ، 14 ، 15 و 20 ؤس( قلعت ،) لا
یاه 1 ، 11 ، 12 ، 13 و 18 یگتسبلد ،) -
یاه ؤس( صاخ لا
یاه 4 ، 7 و ، 9 تیمها و ) ؤس( نتشاد
لا یاه 6 ، 17 و 19
ّلک خابنورک یافلآ بیرض .) همانشسرپ
82 / 0
اور و .دمآ تسدب نشسرپ هزاس یی
.دیدرگ شرازگ بولطم زین روکذم هما
قیقحت یاه هتفای
( لودج 1 :) یاه ریغتم رایعم فارحنا و نیگنایم اضرا
ی ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن ناور یتخانش
، امح ی ت عامتجا
،ی ه شوه ی ناج و ی
گتسبلد ی هسردم هب
نومزآ مزآ ،دنتسه راوتسا هعماج رد ریغتم عیزوت ندوب یعیبط رب هک ار ییاه نو
نیا زا هدافتسا یارب .دنیوگ کیرتماراپ یاه
شور هضورفم دیاب رگشهوژپ اه هضورفم نیا زا یخرب .دنک تیاعر ار ییاه
:زا دنترابع اه 1
هداد ) و هتسویپ هدافتسا دروم یاه
هزادنا سایقم ،رگید ترابع هب ای دشاب مظنم هلصاف یریگ
نومزآ ،ضرف نیا ساسا رب .دشاب یبسن ای یا اپ یاه
هب کیرتمار
هلصاف سایقم .دنتسه دودحم یبسن ای یا
2 ،رولاد( دشاب یعیبط عیزوت یاراد هعماج رد شهوژپ دروم ریغتم ) 1388:482
-
481 هداد .) شهوژپ نیا رد هدافتسا دروم یاه هب
تروص یم مظنم و هتسویپ هزادنا سایقم طرش رگید ترابع هب .دشاب
یریگ
یم رارقرب مزلا هک اجنآ زا .دشاب
نومزآ زا هدافتسا طورش زا رگید یکی هداد عیزوت ندوب لامرن ،کیرتماراپ یاه
یارب اذل ؛تساه
شیپ نیا یسررب فورگوملاک نومزآ زا ضرف
صخشم هک تسا نیا نومزآ نیا ماجنا زا فده .تسا هدش هدافتسا فونوریمسا–
هداد ایآ دوش .هن ای دنرادروخرب لامرن تیعضو زا اه
( لودج 1 ) تن هجی آ فورگوملاک نومز فونوریمسا–
ارب ی زوت ندوب لامرن عی
هداد اه
ریغتم هنومن دادعت
رادقم رادانعم حطس Z
ی
یتخانشناور نیداینب یاهزاین یاضرا
110 419
/ 1 098
/ 0
یعامتجا تیامح
110 965
/ 0 125
/ 0
یناجیه شوه
110 532
/ 1 142
/ 0
هسردم هب یگتسبلد
110 014
/ 1 099
/ 0
1. Beck
2. Emotional intelligence Questionnaire
3. Moton, Daylight & Glazier
8
یاتن هب هجوت اب فورگوملاک نومزآ ج
- ( لودج رد فونوریمسا 1
یم ) ینعی شهوژپ یلصا یاهریغتم هک دومن راهظا ناوت اضرا
ی
نی اهزا ی نب ی دا ی ن تخانش ناور ی
، امح ی ت عامتجا ی
، ه شوه ی ناج ی گتسبلد و ی هسردم هب یم لامرن
یرادانعم حطس اریز ؛دنشاب
ریداقم اهریغتم زا کیره رد Z
گرزب رت زا 05 / 0 یم ( دشاب 05 / p>0 یم نیاربانب .) زا ناوت
نومزآ اه ی لیلحت یارب یرتماراپ
لاؤس اه و ضرف ی ه اه .درک هدافتسا شهوژپ ی
( لودج 2 سررب ) هطبار ی اضرا ی ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن تخانش ناور ی
، امح ی ت عامتجا و ی ه شوه ی ناج ی اب گتسبلد ی هسردم هب زا هدافتسا اب
:نوسریپ یگتسبمه نومزآ اهریغتم هطبار سبلد
هب یگت هسردم
نیداینب یاهزاین یاضرا یتخانشناور
یگتسبمه بیرض 652
/ 0
یرادانعم حطس
0001 /
**0
یعامتجا تیامح
یگتسبمه بیرض 552
/ 0
یرادانعم حطس
0001 /
**0
یناجیه شوه
یگتسبمه بیرض 418
/ 0
یرادانعم حطس
0001 /
**0
حطس رد * 05
/ 0 .تسا رادانعم
حطس رد **
01 / 0 رادانعم .تسا =دادعت 110
(لودج رد نوسریپ یگتسبمه نومزآ جیاتن 10
- 4 نیب هک داد ناشن ) اضرا
ی ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن تخانش ناور ی
، امح ی ت عامتجا ی
ه شوه و ی
ناج ی گتسبلد اب ی
هسردم هب بیترت هب
652 / 0 ، 552 / 0 و 418 / 0 حطس رد یرادانعم و تبثم هطبار 01
/ 0 دوجو
اب یترابع هب ؛دراد 99
دصرد یمطا یم نان شیازفا اب هک تفگ ناوت اضرا
ی ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن تخانش ناور ی
، امح ی ت عامتجا ی و
ه شوه ی ناج ی ، گتسبلد ی هسردم هب یم شیازفا
.سکعلاب و دبای
شیپ یارب ینیب
گتسبلد ی هسردم هب ساسا رب
اضرا ی ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن تخانش ناور ی
، امح ی ت عامتجا ی ه شوه و ی
ناج ی و
ت تدش هسیاقم نینچمه ریثأ
لقتسم یاهریغتم .دش هدافتسا نامزمه هناگدنچ نویسرگر لیلحت زا
تسا مزلا نویسرگر ماجنا زا لبق پ
ی ش ضرف اه و نیلوا .دوش تیاعر نویسرگر ی مهم
رت ی ن پ ی ش ضرف ندوب یطخ ،نویسرگر
.تسا هتسباو و لقتسم یاهریغتم نیب طباور ساسا رب
هچنآ ب طباور ،تسا هدش حرطم نوسریپ بیرض رد یاهریغتم نی
یطخ هتسباو ریغتم و لقتسم تسا
لامرن زین هتسباو ریغتم عیزوت نینچمه . ( تسا
لودج 1 .) تاجردنم قبط نیا رب هولاع
لوادج(
3 و 4 نوستاو نیبرود هرامآ زا ،) هرامآ رادقم .تسا هدش هدافتسا هدنامیقاب یگتسبمه ندوب لقتسم شجنس یارب 1
اب ربارب )نوستاو نیبرود 89
/ 1 تسا یم ناشن هک دهد
قاب ی هدنام اه دنرادن یگتسبمه مه اب ،نینچمه .دنتسه مه زا لقتسم و2
یطخ مه طباور یگنوگچ زا یهاگآ یارب .تسا تباث و ربارب مه اب اهاطخ سنایراو ب3
ی ن سنرلوت هرامآ زا لقتسم یاهریغتم
.تسا هدش هدافتسا ساسا رب
صخاش یطخ مه یاه ( ندوب
سنرلوت مروت و4
راو ی نا س VIF ( یاهریغتم نیب ؛)) پ
ی ش بی ن -مه
1. Durbin-Watson
-2
نیب هرامآ نیا رادقم 0
ات 4 هدنامیقاب رگا .تسا هب کیدزن هرامآ نیا ،دنشاب هتشادن یگتسبمه رگیدکی اب اه
2 .دوب دهاوخ
-3
چیه هناگدنچ نویسرگر رد زا کی
.دنشاب هتشاد لقتسم یاهریغتم ریاس اب یطخ هطبار دیابن لقتسم یاهریغتم
-4
نیب سنارلوت بیرض 0
و 1 هب کیدزن سنارلوت بیرض هچره ،نیاربانب .تسا ناسون رد 1
.تسا رتمک یطخ مه نازیم ،دشاب
9
نویسرگر لدم زا لصاح جیاتن و هتشادن دوجو یطخ لباق
اکتا یم رارقرب نویسرگر زا هدافتسا طیارش نیاربانب .تسا .دشاب
رادقم حطس رد نویسرگر رد هدش هدهاشمF 01
/ 0 رادانعم ( هدوب 01 / 0 p<
یم ینعی ؛) قیقحت ینویسرگر لدم هک تفگ ناوت
بسانم لدم نیاربانب .دنهد حیضوت ار هتسباو ریغتم تارییغت هک دنرداق قیقحت یاهریغتم و تسا هتسباو ریغتم نییبت یارب ی
.تسا رارقرب نویسرگر زا هدافتسا تاضورفم
( لودج 3 نیب نامزمه هناگدنچ نویسرگر ) اضرا
ی ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن تخانش ناور ی
، امح ی ت عامتجا ی ه شوه و ی ناج ی ، گتسبلد ی هب
سردم ه :
صخاش اه عومجم تاروذجم
SS هجرد
دازآ ی
df نیگنایم
تاروذجم هرامآ
حطس F یرادانعم بیرض
گتسبمه ی
R( ) بیرض
عت یی ن
R2 بیرض
نییعت حلاصا
2 هدش R نیبرود نوستاو
نویسرگر 654
/
6 15
609 / 2 138 / 15 0001 / 652 0 / 0 348 / 343 0 / 0 89 / 1
هدنامیقاب 019
/
104 135
298 / 1
لک 673
/
110 150
رادقم هب هجوت اب R2
دعت ی ل هدش ، اضرا ی ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن تخانش ناور ی
، امح ی ت عامتجا ی ه شوه و ی
ناج ی ًاعومجم ، 3
/ 34
تارمن سنایراو زا دصرد گتسبلد
ی هسردم هب یم نییبت ار
اهنت رگید ترابع هب .دننک 3
/ 34 تارییغت زا دصرد گتسبلد
ی هب
هسردم زا یشان ، اضرا
ی ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن تخانش ناور ی
، امح ی ت عامتجا ی ه شوه و ی ناج ی .تسا
( لودج 4 یارب نامزمه هناگدنچ نویسرگر لیلحت جیاتن ) پ
ی ش ب ی ن ی گتسبلد ی هسردم هب ساسا رب
اضرا ی ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن ناور
تخانش ی ، امح ی ت عامتجا ی ه شوه و ی ناج ی :
درادناتساریغ بیارض بیارض
درادناتسا
حطس t یرادانعم فم
هضور اه مه ی یطخ
نیگنایم B یاطخ
درادناتسا سنرلوت Beta
Toleranc e مروت راو ی سنا
VIF
تباث رادقم
632 / 3 109 / 0 148
/ 18 0001
/ 0
یتخانشناور نیداینب یاهزاین یاضرا
524 / 0 062 / 0 239
/ 0 815
/ 1 001
/ 0 321 / 0 132 / 3
یعامتجا تیامح
315 / 0 041 / 0 125
/ 0 298
/ 0 002
/ 0 122 / 0 415 / 3
یناجیه شوه
318 / 0 075 / 0 084
/ 0 485
/ 0 032
/ 0 197 / 0 098 / 4
هب روظنم ریثأت تهج و تدش هسیاقم و ییاسانش اضرا ساسا
ی ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن تخانش ناور ی
، امح ی ت عامتجا ی شوه و
ه ی ناج ی زین اتب بیارض ، هبساحم
هدش هب هجوت اب ، داقم
ی Betaر ینعم حطس و ریداقم یراد
( لودج ردt 4
،) لقتسم یاهریغتم
دش نویسرگر لدم دراو و هتشاد ریثأت .
نیاربانب اضرا ساسا ی
ن ی اهزا ی نب ی دا ی ن تخانش ناور ی
، امح ی ت عامتجا ی شوه و
ه ی ناج ی ییاناوت پ ی ش بی ن ی گتسبلد ی هسردم هب ریثأت .دراد ار
نیداینب یاهزاین یاضرا هزادنا هب و تبثم
524 / 0 ریثأت ، تیامح
یعامتجا ثم
هزادنا هب و تب 315
/ 0 ریثأت و یناجیه شوه هزادنا هب و تبثم
318 / 0 ینعم حطس هکنیا هب هجوت اب .تسا یراد
10
رادقم تسد هب t زا رتمک هدمآ
05 / 0 نیا ،تسا اهریغتم
ینعم مهس شیپ رد یراد
ینیب گتسبلد ی هسردم هب راد
ن .د بیرض
ترابع ییاهن لدم .تسا هدمآ ریز رد ،لدم رد رثؤم ریغتم :زا تسا
632 / 3 ( + یناجیه شوه )
318 / 0 ( + یعامتجا تیامح )
315 / 0 ( + یتخانشناور نیداینب یاهزاین یاضرا )
524 / 0 =
گتسبلد ی هسردم هب
و ثحب هجیتن یریگ
ناور نیداینب یاهزاین یاضرا نیب ةطبار یسررب رضاح شهوژپ فده تیامح ،یتخانش
شوه ،یعامتجا هب یگتسبلد اب یناجیه
رد هسردم شناد
هداد لیلحت و هیزجت جیاتن .دوب تشر ناتسرهش مود ةطسوتم عطقم نازومآ یاضرا نیب هک داد ناشن اه
ناور نیداینب یاهزاین یتخانش
هفلؤم و نآ یاه شناد ةسردم هب یگتسبلد اب .دراد دوجو یرادانعم و تبثم ةطبار نازومآ
هب
نایب هفلؤم ،رگید و یگتسیاش ،یراتخمدوخ هب زاین یاه
طابترا شیپ رد شناد ةسردم هب یگتسبلد ینیب نازومآ
.دراد شقن
هتفای هتفای اب یعون هب هنیمز نیا رد رضاح شهوژپ یاه انج یاه
( ناراکمه و یدابآ 1396
( ناراکمه و ینابرق ،) 1395
،)
( ناراکمه و نایسواک 1395
خیش ،) ( یچرتفد و یملاسلاا 1394
نو و ) ( ناراکمه و مگتیپ 2012
ب ینبم ) نیب تبثم ةطبار ر
ناور نیداینب یاهزاین یاضرا .تسوسمه هسردم هب یگتسبلد و یتخانش
یم هطبار نیا نییبت رد تفگ ناوت
ةرود رد دارفا
ساسحا هب زاین یناوجون طابترا و یگتسیاش ،یراتخمدوخ
و دنراد نآ یاهزاین نیا هک یتقو هقلاع دوش هدروآرب اه
هب دنم
ردم یاهتیلاعف رد تکراشم یم نلااسمه و نیملعم اب طابترا ،یریگدای فیلاکت ،هس
،دنشاب لیلحت و هیزجت جیاتن نینچمه
هداد هفلؤم و یعامتجا تیامح نیب هک داد ناشن اه و دراد دوجو یرادانعم و تبثم ةطبار هسردم هب یگتسبلد اب نآ یاه
م هفلؤ شیپ رد نارگید و ناتسود ،هداوناخ تیامح یاه م هب یگتسبلد ینیب
شناد ةسرد .دنراد شقن نازومآ
هتفای شهوژپ یاه
هتفای اب یعون هب هنیمز نیا رد رضاح ( ناراکمهو یکروا یاه
1397 ( ناراکمه وو زلابستسا ،) 2016
( یراموکایجو و ) 2015
)
.تسوسمه هسردم هب یگتسبلد و یعامتجا تیامح نیب تبثم ةطبار رب ینبم یم هطبار نیا نییبت رد
تفگ ناوت هک یتقو
شناد یم تفایرد طرش و دیق نودب تبحم و قشع دوخ ردام و ردپ زا هداوناخ رد نازومآ دننک
لماعت دوخ نادنزرف اب نیدلاو و
شناد لباقم رد ،دنراد یلدمه و تبثم اب زین نازومآ
یسلاکمه ،ناتسود رد یلک روط هب و هسردم طیحم رد نیملعم ،اه
حا و ینابرهم اب مأوت یاهراتفر اب عامتجا درکدنهاوخ رارقرب طابترا مارت
هداد لیلحت و هیزجت جیاتن رخآ رد و هک داد ناشن اه
هفلؤم و دراد دوجو یرادانعم و تبثم ةطبار هسردم هب یگتسبلد و یناجیه شوه نیب نایب و یبایزرا ،ناجیه میظنت یاه
هرهب و ناجیه شیپ رد ناجیه زا یرادرب
شناد ةسردم هب یگتسبلد ینیب نازومآ
.دراد شقن هتفای
نیا رد رضاح شهوژپ یاه
هتفای اب هنیمز ( ناراکمه و یرارحا یاه
1397 ( ناراکمه و گنپ ،) 2019
و یناجیه شوه نیب تبثم ةطبار رب ینبم )
.تسوسمه هسردم هب یگتسبلد یم هطبار نیا نییبت رد
تفگ ناوت لرتنک ییاناوت ةدنریگرب رد یناجیه شوه هکیئاجنآ زا
دوخ تاناجیه لااب نازیم هب تیلباق نیا زا رادروخرب نازومآ شناد نیاربانب ،تسا یرگید و
، ًاملسم هسردم هب یرتشیب قلعت
یسلاکمه و نیملعم اب یرتهب طایترا یرارقرب هب رداق و هتشاد .دنتسه دوخ یاه
یم داهنشیپ ،شهوژپ نیا جیاتن ساسا رب نیاربانب هسردم هب یگتسبلد شیازفا یارب ات دوش
ی شناد یاهزاین یاهریغتم نازومآ
ناور نیداینب و دریگ رارق هجوت دروم یناجیه شوه و یعامتجا تیامح ،یتخانش
هدروآرب تهج رد ار یاهدربهار سرادم
ناور یساسا یاهزاین ندش روطنیمه ،دنریگ راک هب یتخانش
شلات و هسردم ،هداوناخ فرط زا تیامح شیازفا یارب ار مزلا یاه
جنا نلااسمه یم داهنشیپ نینچمه .دنهد ما
شناد یناجیه شوه تیوقت اب دوش نآ رد ار هسردم هب یگتسبلد نازومآ
اه
تیدودحم هلمج زا .داد شیازفا شناد نیب رد نآ ماجنا ،شهوژپ نیا یاه
میمعت هک دوب مود ةطسوتم ةرود نازومآ جیاتن یهد
ر نآ یم دودحم یلیصحت عطاقم ریاس هب ا تیدودحم ،دنک
رگید شناد نیب رد نآ ماجنا شهوژپ میمعت هک دوب رتخد نازومآ
-
شناد هب ار نآ جیاتن یهد یم دودحم رسپ نازومآ
یم داهنشیپ ور نیا زا ،دنک و یلیصحت عطاقم ریاس رد شهوژپ نیا هک دوش
شناد نیب رد .دریگ رارق یسررب دروم زین رسپ نازومآ
11
عبانم
دامع ،یرارحا و دومحم ،یفجن ؛نیدلا
دمحم ،رف یدمحم ( .یلع
1397 هطساو شقن :یلیصحت تفرشیپ و یناجیه شوه ةطبار .) تمرح یا
ناور تاعلاطم همانلصف .یعامتجا تیامح و دوخ ،یسانش
14 ( 30 ،) 1 - 28 .
م ،لیاگرآ لکیا ( . 1383 ناور .) :همجرت .یداش یسانش طاشن
،تسود دیمح داهج :ناهفصا .یرهوگ .م و گنهلااپ .ح ،یمارهب .ف اد
.یهاگشن
یلصا نابز هب راشتنا 2006
.
( .میرک ،یراوس و هیقر ،یجنگ ؛دمحم ،یکروا 1397
هب دهعت اب یعامتجا تیامح و تفرشیپ فادها هناگدنچ و هداس هطیار یسررب .)
شهوژپ همانلصف .هسردم ،یزاجم و یهاگشزومآ یریگدای رد
6 ( 1 ،) 63 - 74 .
ایب درگناب .لیعامسا،
( 1378 .) اهشور ی یریگولج زا تفا یلیصحت نارهت. ، نامتاس ایلوا و نایبرم .
،اسراپ نیرسن .(1389).
شوه یناجیه
،
،نارهت .دشر
( .باتهم ،ینابعش و باهولادبع ،زاقروپ ؛نیسح ،یدابآ انج 1396
هسیاقم یسررب .) هطبار یا
ناور نیداینب یاهزاین ی دوخ یتخانش
نییعت
شناد رد یدرف یراگزاس و یرگ شوهزیت نازومآ
همانلصف .یداع و ناور ی
،هسردم یسانش 6
( 3 ،) 23 - 45 .
هژا ؛ههلا ،یزاجح ( .رافغ ،ربجنر و داوج ،یا
1392 شیپ .) همانلصف .نلااسمه و نیدلاو هب یگتسبلد ساسا رب هسردم اب طابترا ینیب ی
،یهوژپ هداوناخ 9
( 1 ،) 37 - 97 .
،ایندادح س سوری و
،راکوج رصان .(1395) . هطبار
شوه یونعم و ه شو یناجیه اب راتفر ینامزاس یدنورهش ،ناریبد
همانلصف -یملع
یشهوژپ یتفایهر ون رد تیریدم یشزومآ ، 7 ( 26 ،) 26 - 38 .
دیعس ،یناخ ؛یلع ،رایا ؛لماک ،دنسپلد پ ،یدمحم و
ناخیر ( . 1391 یداع و مرجم ناناوج یقیبطت هعلاطم :مرج و یعامتجا تیامح« .)
ت و تاعلاطم همانلصف ،»ملایا رهش یقح
،یعامتجا تاق 1
( 2 ) ، 89 - 120 .
،ییاجر اضریلع ( 1381 ).
شقن
،هداوناخ
،هسردم نلااسمه و هناسر یاه یهورگ رد یاهراتفر ناناوجون یفارحنا . رسپ
شناد و
،شهوژپ
هاگشناد دازآ یملاسا
،ناگساروخ مولع
یتیبرت و ناور
،یسانش هرامش ی مهدزای و
،مهدزاود راهب و ناتسبات
، 45-74 .
خیش
،یملاسلاا
؛هیضار
،یچرتفد ( .تفع 1394 .) شیپ. ینیب ینهذ شناد نازومآ رب ساسا تهج فده یاهریگ و
یاهزاین یساسا ناور
یتخانش هلجم. ناور یسانش
، 19 ( 2 ،) 147-174 .
هدیفس ینابرق ( .هدیرف ،تباث نسح و هیضرم ،ناوخ
1395 صخاش نیب یگتسبمه یسررب .) هزاین یاضرا و یگتسبلد کبس یاه
یا
ناور نیداینب اد یشهوژپ ةلجم .یگدرسفا اب یتخانش
،یتشهب دیهش یکشزپ مولع هاگشن 21
( 1 ،) 13 - 20 .
،نایسواک داوج پ ،رویدک ، نیور یلو و ،.
ف ،هلا دازر ( . 1391 ناور یاهزاین شقن :هسردم یتسیزهب اب یلیصحت ،یطیحم یاهریغتم ةطبار .) -
ناجیه و یشزیگنا یمیظنتدوخ ،یتخانش یلیصحت یاه
ناور تملاس رد شهوژپ ةلجم ، ،یتخانش
2 ( 6 ،) 2 - 6 .
برع و نیورپ ،رویدک ؛داوج ،نایسواک ( .یدهم ،هداز
1395 هطساو شقن اب یلیصحت درکلمع اب یطیحم یاهریغتم ةطبار .) یاهزاین یا
ناور دوخ ،یتخانش ناجیه و یمیظنت
ناور ةّلجم .یلیصحت یاه یسانش
80 ، 20 ( 4 ،) 424 - 438 .
