کارایی پویا در تنظیم شرکت‎های آب و فاضلاب شهری ایران

Water and Wastewater Companies of Iran

Farzaneh Jaidary^*1, Farhad Khodadad Kashi², Asghar Abolhasani³, Bagher Darvishi⁴

1. Ph.D. Student of Economics, Department of Economics, Payam-e-Noor University, Tehran, farzaneh.jaidary66@yahoo.com

2. Professor, Department of Economics, Payam-e-Noor University, Tehran, khodadad@pnu.ac.ir

3. Associate Professor, Department of Economics, Payam-e-Noor University, Tehran, abolhasani2003@yahoo.com

Received: 2019/08/17 Accepted: 2020/05/13 Abstract

The purpose of this study is to apply dynamic efficiency in regulation of urban water and wastewater companies in Iran. To this end, a dynamic stochastic frontier model that considers the heterogeneity in the long-term technical eficiency of the companies has been used to estimate the dynamic efficiency of 35 urban water and wastewater companies for the period of 2011-16 using the Bayesian approach. The research findings show that, in the absence of heterogeneity among companies, the inefficiency persistence is greater than the time when this heterogeneity is considered.

JEL Classification: D24, D21, L95, L43, L51

Keywords: dynamic efficiency, regulation, urban water and wastewater companies, the inefficiency persistence

*. Corresponding Author, Tel: 09187476546

4. Associate Professor, Department of Economics, Ilam University, darvishi_b@yahoo.com

!" #$% &#

' ( )

* (# ( +,- . +/

01 2(.

3# 4

*

)(. 1

& 36

(78 2

&"9 : $ ( 3

&<#

4

1 . ( $?<1

* ( $1 @ % A<1 (B @$CD farzaneh.jaidary66@yahoo.com

2 . E * ( $1 @ % A<1 (B khodadad@pnu.ac.ir

3 .

<1 * ( $1 @ % A<1 (B abolhasani2003@yahoo.com

4 .

<1 @,# @,# A<1 (B darvishi_b@yahoo.com

:'. # G#

26 / 05 / 1398 :J(#K% G#

24 / 02 / 1399

3 LM

!" #!$ % & '

( ) * +,

- .!( / 0 ) 1 ( & 2 %

"3 - 4!5 . ( 6 7 4!5 ) ! 8 ) / 7 4!5 ' ) ) &

) ( 5 - & . / & *( 9:; < % 9= &

>! ! ? ) 1 @ 5 1 ) < A! B ) (

5 8< ' 1

& ) - C

35

< % 9= ) ( 6 % & & *( 9:;

95 - 1389

& ' ) 8< . 6!( 6 J8 - K %

/ L1 M N & 5 ) ! 5

3 O

1 - 1 @ 5 1 -8< @1 ) (

5 1 @ 5 1 - ) 1 8L ) 1

8< ' 1 P Q R 81 . (

'S % 5 T U &

) ( 5 VC ) 1

9= W ) ( 5 / L1 9:; < % 9= &

) ! 5 9= , 1 '!1 / K

XO ) ) 1 V5 ) +, W ,( :Y A 0 % W ,( " A 0 # U 9=

9 " & 5 8 ) !" % 9= Z O !" % !1 ( /=

V K<

5 .!

0 NO 3"

:JEL D24 D21 L95 L43 L51

P ) 3 C : ) ) (

5 ) 1 & *( 9:; < % 9= &

\ 6 ( A ] 6! 1 .*

6 4 5 6 7 4 7 8 1 9 0

1 -

ِهذقه زوشؿ بٞ

ةلاهبف ٚ ةآ ی

ٝث

ٖاٛٙػ

ٝئاسا سد یسبیح ؾم٘ ،ةشؿ ةآ ربٔذخ ٖبٌذٙٞد

یٔ بفیا ٝؼٔبػ ٗیا .ذٙٙو

زوشؿ بٞ

ٝث

ٝفشك دٛػٚ ُیِد

ٝٙیضٞ ٚ عبیمٔ ٝث یبٞ

یبٞ

سبلح٘ا زِبح سد .ذٙشؼٞ یؼیجً سبلح٘ا سبشخبػ یاساد ،یشخبػشیص

ٝث

ُیِد ،زثبلس دٛج٘

ضیٍ٘ا

ٜ

ٜشٟث ٚ ییاسبو ؾیاضفا یاشث یا ٗیٙچٕٞ ٚ زیفیو بث ربٔذخ ٝئاسا ،یسٚ

ٝیبٔشػ ٝو زػا یِبح سد ٗیا .دساذ٘ دٛػٚ یسٚآٛ٘ ٚ یسازٌ

ٝیبٔشػ یسٚآٛ٘ ٚ یسازٌ

ؾِبچ بث ٝػاٛٔ سد یذیّو ُٔاٛػ ةلاهبف ٚ ةآ ذٙ٘بٔ یشخبػشیص غیبٙك سد یسآ یبٞ

ٖاسبىٕٞ ٚ اشػ( ذٙشؼٞ

،1

2011 ّٝثبمٔ یاشث .) ؾِبچ ٗیا بث

،بٞ

ٗیا زوشؿ بٞ

زحس ذیبث

ٓیظٙس .ذ٘شیٌ ساشل 2

ٓیظٙس

ٝث شیٌسبو یػبیػ فاذٞا یاشػا یاشث ی٘ٛ٘بل یبٞساضثا ی

یدبلشلا -

ٖبٔصبػ بی داشفا ٝو زػا ٗیا ی٘ٛ٘بل یبٞساضثا یٌظیٚ هی .زػا یػبٕشػا بٞ

یٔ

ذٙ٘اٛس زوشؿ بٞ

بخ یلابو ،ذٙٙو غهٚ اس یكبخ زٕیل ٝو ذٙٙو سٛجؼٔ اس اس یك

هیٙىس ،ذٙ٘بٕث یكبخ ساصبث صا عسبخ ،ذٙٙو ٝهشػ ذیِٛس ذٙیآشف سد اس یكبخ یبٞ

ٝث سبو

يٛسشٞ ( ذ٘صادشذث اس ی٘ٛ٘بل دضٕشػد ُلاذح بی ،ذ٘شیٌ

(3

1999 .))

.زػا ساصبث ٓؼی٘بىٔ ةبیغ سد ییاسبو دٛجٟث یبمسسا ٓیظٙس فاذٞا صا یىی

ٗیا صا ،ٚس

ٜصاذ٘ا ،ٓیظٙس سد ٟٓٔ ُئبؼٔ صا یىی

ٓیٕلس ذٙیآشف ٝو بؼ٘آ صا .زػا ییاسبو یشیٌ

یشیٌ

ٝث‎

ّٝیػٚ

زوشؿ بٞ

زػبیٛد زیٞبٔ یاساد ،

،

ٜصاذ٘ا یبػ ٝث ذیبث ییاسبو ،بشؼیا ییاسبو یشیٌ

ٝو بیٛد شظ٘ سد ضی٘ اس زوشؿ رذٔذّٙث فذٞ ،یسبػ ٜسٚد یٍٙیٟث فیشؼس شث ٜٚلاػ

یٔ

ٗیا صا .دٛؿ ٝشفشٌ ٜصاذ٘ا ،دشیٌ

ٓیظٙس ،ٚس ٝث ٖبٌذٙٙو

ییاسبو ٖداد ساشل فذٞ یبػ

ٝىٙیا دٛػٚ بث ٝو زػا یِبح سد ٗیا .ذٙٞد ساشل فذٞ دسٛٔ اس بیٛد ییاسبو ذیبث ،بشؼیا یكٛلخ ٝٞد صا یؼیجً سبلح٘ا ساصبث ٓیظٙس ٚ یصبػ

1980

ٜذؿ صبغآ ٖبٟػ سد ،

ٖاسبىٕٞ ٚ یّػسٛ٘ یٕیٞاشثا(

،4

2014 : 281 ٓیظٙس ربیثدا سد ،) زوشؿ

بٞ

ییبیٛد ٝجٙػ ،

یاسبو ،ٖاسبىٕٞ ٚ اشػ( زػا ٝشفشٍ٘ ساشل ٝػٛس دسٛٔ ی 2011

) .

ٝث ضی٘ ٖاشیا سد یشِٚد ُیِد

ٖذ٘بٔ

شـیث

ٝىجؿ غیبٙك ش

٘ ٝػٛس دسٛٔ بیٛد ییاسبو ٚ ٓیظٙس ضحث ،یا دٛج

.زػا ٜ

زوشؿ بٞ

ضی٘ یشٟؿ ةلاهبف ٚ ةآ ی

ٝث

ٖاٛٙػ

ٝىجؿ غیبٙك

ٝث ٝچشٌا ،یا ٖاٛٙػ

زوشؿ بٞ

یٔ ٜسادا فبخ یٔبٟػ ی ذ٘ٛؿ

، بٔا

ٝث

ٗیا ُیِد ٝو

بٟ٘آ ٖاساذٔبٟػ زوشؿ

بٞ

ی

1. Serra et al.

2. regulation 3. Hertog

4.Ebrahimi Nourali et al.

یكٛلخ ،ذٙشؼٞ یشِٚد ٕٝی٘ ٚ یشِٚد بٟ٘آ یصبػ

ٚ ٝشفشٌ ساشل شٔا ٖبیِٛشٔ سبو سٛشػد سد

َبػ صا 1394

ٜبٍٙث زػشٟف سد ؾخث ٝث یسازٌاٚ زیِٛٚا سد یٕٔٛػ بی یشِٚد یبٞ

یكٛلخ ٖبٔصبػ يػٛس ٝو یكٛلخ یٔ شـشٙٔ یصبػ

دٛؿ

ٜذؿ ٜداد ساشل ، ذ٘ا

، بٔا

ٝث

ُیِد

ّٕٝػصا رلاىـٔ صا یخشث ةآ زٕیل ٖدٛج٘ یؼلاٚ

ٚ

ٝث دٛػٚ

ٖبیص ٖذٔآ ٗیا ٝشؿبج٘ا یبٞ

زوشؿ بٞ

سد

َبػ بٞ

شیخا ی ،

ٝث

ً

ٛ س ی ٗیا ٝو زوشؿ بٞ

ِٝبػ شٞ

ص هٕو ی

ٖب زِٚد صا

زفبیسد

ٜدشو یسازٌاٚ ٖٛٙوبس ،ذ٘ا

ْبؼ٘ا ٜبٍیبد( زػا ٝشفشٍ٘

علاًا ی٘بػس

،زِٚد

ٝجٙؿسبٟچ 6

ٕٟٗث 1389 -

19:58 .)

ٓیظٙس ّٝئؼٔ زیٕٞا ٝث ٝػٛس بث زوشؿ

بٞ

ٝث ٝؼِبٌٔ ٗیا سد ،ةلاهبف ٚ ةآ ی

ُٔاٛػ ٚ شطؤٔ

ٗیا ییاسبوب٘ ییبیبد شث زوشؿ

بٞ

یٔ

ذؿبث .

ؽٚس ٚ داٛٔ ،یشظ٘ ةٛچسبچ ،كیمحس ٝٙیـید ،ٝٔذمٔ ؾخث ؾؿ سد ِٝبمٔ ٗیا ،بٞ

ٝشفبی

ٝؼیش٘ ٚ ضحث ،كیمحس یبٞ

یشیٌ

ٝئاسا ٚ غثبٙٔ ،ٗیٙچٕٞ .زػا ٜذؿ أٔ

زخ سد

.زػا ٜذٔآ ِٝبمٔ یبٟش٘ا 2 - قيقحت ٌِيشيپ

یسبؼِبٌٔ

ٜصاذ٘ا ٝٙیٔص سد یاشث بشؼیا ییاسبو یشیٌ

زوشؿ بٞ

سد ةلاهبف ٚ ةآ ی

ٝیبٔشػ ٚ بیٛد ،بشؼیا ییاسبو یاشث ٚ ٖاشیا ْبؼ٘ا سٛـو صا عسبخ سد ٝٙیٟث یسازٌ

زػا ٜذؿ

ٜداد یـؿٛد ُیّحس ؽٚس صا ربؼِبٌٔ ٗیا صا یخشث سد ٝو ٚ بٞ

ؽٚس صا شٍید یخشث سد

غثبس حشؿ ٝث ٝٔادا سد .زػا ٜذؿ ٜدبفشػا ؽٚس ٚد شٞ صا ،شٍید یدساٛٔ سد ٚ یفدبلس صشٔ

یٔ ٝشخادشد ربؼِبٌٔ ٗیا یخشث .دٛؿ

یػٚس ٚ چشػا (2

2002 ٗیث رٚبفس یػسشث ٝث ،)

زوشؿ ییاسبو یبٞ

ٝشخادشد بیػآ سد یشِٚد ٚ یكٛلخ ةآ

ٜصاذ٘ا یاشث .ذ٘ا صا ییاسبو یشیٌ

ٚس یٔ ٖبـ٘ غیبش٘ .زػا ٜذؿ ٜدبفشػا یفدبلس صشٔ ُیّحس ؽ ٝو ذٙٞد

ٝٙیضٞ ییاسبو

ٝث سًٛ

.زؼی٘ رٚبفشٔ یشِٚد ٚ یكٛلخ ی٘بٍٕٞ ربٔذخ ؾخث سد یٟػٛس ُثبل ٛػبسٛث

یش٘بو ٚ (3

2003 )،

ضِٚ ٚ غیٍّ٘ا ةآ زؼٙك ؾخث سد ٝٙیضٞ ییاسبو ْذػ یػسشث ٝث

1. http:/dolat.ir/detail/198085 2.Estache & Rossi

3. Bottasso & Conti

سٛظٙٔ

ٗیا ٓیظٙس ربٔذمٔ ٖدسٚآ ٓٞاشف زوشؿ

بٞ

ٜصاذ٘ا بیٛد ییاسبو ، یشیٌ

یٔ

دٛؿ ُٔاٛػ ٚ

شطؤٔ

یػسشث دسٛٔ ضی٘ ٖآ شث یٔ ساشل

ٗیا صا .ذ٘شیٌ

شث ضحث یػسشث ٝؼِبٌٔ ٗیا صا فذٞ ،ٚس

ٗیشسضیٍ٘ا

ٓیظٙس سد ّٝئؼٔ

، یبیٛد ییاسبو یٙؼی زوشؿ

بٞ

ٖاشیا یشٟؿ ةلاهبف ٚ ةآ ی

ٝشخادشد

ٜصاذ٘ا یاشث .ذ٘ا

ٝٙیضٞ ییاسبو یشیٌ

ٜذؿ ٜدبفشػا یفدبلس یصشٔ غثبس ؽٚس صا

یٔ ٖبـ٘ غیبش٘ .زػا ٝو ذٙٞد

ٝٙیضٞ

ُیؼ٘اشفید بث ٖبٔص ًَٛ سد ذٔآسبوب٘ یسبیّٕػ یبٞ

ٗیث یذٔآسبوب٘

زوشؿ بٞ

شث یسبشخبػ ٚ یٙف ربٔاضِا ٚ زػا ٝشفبی ؾٞبو دٚذحٔ ی

یٔ شطا ٝٙیضٞ ییاسبو ذ٘سازٌ

. ضچ٘بػ بیػسبٌ

(1

2006 اذ٘ا ٝث كیمحس هی سد ،)

ٜص یشیٌ

یـؿٛد ُیّحس ؽٚس صا ٜدبفشػا بث بی٘بذػا یّحٔ زِٚد سد یسادشٟؿ ةآ ربٔذخ ییاسبو

ٜداد یٔ ٖبـ٘ غیبش٘ .زػا ٝشخادشد بٞ

ٝىجؿ ٚ زیؼٕػ ٓواشس ٝو ذٙٞد ،

شیطأس یٟػٛس ُثبل

.ذ٘ساد ییاسبو شث دٛٙیس ٚ رشثٚا

(2

2005 كیمحس هی سد ،)

، ییاسبو شث ٓیظٙس شطا یػسشث ٝث

یاشث ٝٙیضٞ

ٗیؼ٘بىؼیٚ ةآ ربٔذخ

ٝشخادشد3

،ییاسبو شث ٓیظٙس شطا ؾؼٙػ یاشث بٟ٘آ .ذ٘ا

اس ةآ ربٔذخ ٜذٞبـٔ ُثبلشیغ ییاسبو ٝو یفدبلس ٝٙیضٞ صشٔ دشىیٚس هی صا

هب

‏ تروص

یبٞشیغشٔ صا یؼثبس

ٖٚشث اص یٔ فیشؼس

ٜدشو ٜدبفشػا ،ذٙو یٔ ٖبـ٘ غیبش٘ .ذ٘ا

ٝو ذٙٞد

ٝو ذٙشؼٞ یدساٛٔ ،بٟ٘آ ٗیشساسبوب٘

یجیوشس حشً هی صا

هب

‏

خش٘ ٓیظٙس تیوشس تروص

ُٕػ ،ةآ زٕیل ؾیاضفا یاشث ییلابث ٖاشو هی بث ٜاشٕٞ ،ششٕو ربػلاًا بث یٞدصبث یٔ

.ذٙٙو

ٛیو ٚ بشثسا (4

2007 )،

ٓیظٙس شطا یػسشث ٝث ٝؼِبٌٔ هی سد

ٝث زٕیل فمػ ّٝیػٚ

OFWAT⁵

ییاسبو شث ،

،

ٜداد یـؿٛد ُیّحس دشىیٚس ٚد صا ٜدبفشػا بث

ٞ صشٔ غثبس ٚ ب

ٜسٚد یاشث یفدبلس 1994

بس 2004

ٝشخادشد ، یٔ ٖبـ٘ غیبش٘ .ذ٘ا

ٓشؼیػ ٝو ذٙٞد

ظٙس ی

ٓ

ٜذٙٙو یكٛلخ سد ٜذؿ یفشؼٔ

.زػا ٜدٛث ٝ٘اسبٍ٘ا ُٟػ یصبػ

ٜصاذ٘ا ٝٙیٔص سد یٔ ضی٘ بیٛد ییاسبو یشیٌ

ٝؼِبٌٔ ٝث ٖاٛس عٚضشٔ ٚ ٖٛشٙیٛد

(6

2014 )

.دشو ٜسبؿا د ییاسبو ٝؼِبٌٔ ٗیا سد

یاشث بیٛ

زوشؿ بٞ

شظ٘ سد بث غیٍّ٘ا ةلاهبف ٚ ةآ ی

ٝیبٔشػ ٗشفشٌ

ٝث

ٖاٛٙػ یـؿٛد ُیّحس دشىیٚس صا ٜدبفشػا بث زثبط ٝجؿ ٜدبٟ٘ هی

ٜداد ی٘بٔص ٜسٚد یاشث بیٛد یبٞ

2011 - 1997 ٝؼِبٌٔ ٗیا غیبش٘ .زػا ٜذؿ ٝشفشٌ ٜصاذ٘ا

یٔ ٖبـ٘

ٜسٚد ٖبیٔ تػبٙٔب٘ قیلخس ٝو ذٞد‎

زثبط ٝجؿ ٜدبٟ٘ یا

ٟٓٔ ،ٝیبٔشػ ٗیشس

.زػا ییاسبوب٘ ُٔبػ

1. García-Sánchez 2. Aubert & Reynaud 3. Wisconsin 4. Erbetta and Cave

5. Office of Water Services (UK government) 6. Pointon and Matthews

ٝیبٔشػ ٝٙیٔص سد يػٛس ٝؼِبٌٔ هی ضی٘ ٝٙیٟث یسازٌ

ٖاسبىٕٞ ٚ یشیِاٚبو

1

( 2017

،)

ٖآ سد ٝو زػا ٝشفشٌ ْبؼ٘ا

ٝیبٔشػ یػسشث ٝث ربفّس ؾٞبو یاشث ٝٙیٟث یسازٌ

یث ًلأبو یبهبمس بث ةآ ٜذؿ ٓیظٙس زؼٙك هی سد ةآ سد یكٛلخ ربػلاًا ٚ ؾـو

دسٛٔ

ٝیبٔشػ ییاسبو

ٝشخادشد یّحٔ یسازٌ

زػا ٜذؿ زِبح ٝؼِبٌٔ ٗیا سد .

زیىِبٔ یبٞ

ذٔآسد فمػ ٓؼی٘بىٔ زِبح سد یٕٔٛػ ٚ یكٛلخ

،ضی٘

ٜذؿ ٝؼیبمٔ

ٖبـ٘ غیبش٘ .ذ٘ا

یٔ

رٚبفس ٝو ذٞد صا یؿب٘ یشٕیل یبٞ‎

رٚبفس بٞ

.زػا یِبٔ سبشخبػ ٚ زیىِبٔ سد

ٝؼِبٌٔ هی سد ضی٘ ٖاشیا سد بىٕٞ ٚ ییبهس

( ٖاس 1389 )،

ٜصاذ٘ا ٝث ییاسبو یشیٌ

زوشؿ بٞ

سد ةآ ؾخث سد یشٟؿ ةلاهبف ٚ ةآ ی

ٖبشػا بٞ

ؽٚس صا ٜدبفشػا بث سٛـو ی

ٜداد یـؿٛد ُیّحس یششٔاسبدب٘

یٞدصبث ٚ عبیمٔ ٝث زجؼ٘ زثبط یٞدصبث مشف ٚد بث بٞ

ٝشخادشد عبیمٔ ٝث زجؼ٘ شیغشٔ

.ذ٘ا

ٖاسبىٕٞ ٚ یٕیٞاشثا (

1393 ٝؼِبٌٔ هی سد ،)

ٜصاذ٘ا ٝث ییاسبو یشیٌ

زوشؿ بٞ

ةآ ی

ةلاهبف ٚ

ٝث

ٖاٛٙػ یاشث ٓیظٙس نشحٔ ساضثا هی كیشً صا ٝهشػ ٚ ذیِٛس ییاسبو هیشحس

ٜذؿ ٝئاسا ربٔذخ زیفیو دٛجٟث ٚ ٝٙیضٞ ؾٞبو

ٝث

ّٝیػٚ

غیصٛس شخادشد ،ةآ ٖبٌذٙٙو

ٝ .ذ٘ا

یٔ ٖبـ٘ غیبش٘

ذٞد

ٝو

ٜشٟث

ٜسٚد ًَٛ سد ٖاشیا ةلاهبف ٚ ةآ زؼٙك یسٚ

2008 بس

2011

ٝشفبی ؾٞبو .زػا

یشٍؼػ ٚ ٖبیئبهس ( داظ٘

1393

ٜداد یـؿٛد ُیّحس ؽٚس صا ٜدبفشػا بث ،) ٝىجؿ ٚ بٞ

یػٛٙلٔ یجلػ

، ث

ٝ دشىّٕػ یثبیصسا زوشؿ

بٞ

یاشث ٖاسذ٘صبٔ ٖبشػا ةلاهبف ٚ ةآ ی

َبػ یبٞ

1389 ٚ 1390 .زػا ٝشخادشد ، یٔ ٖبـ٘ غیبش٘

ٚ ٝجسس ی٘صٚ تیوشس بث ٝو ذٞد

سبو

ٝجسس ٜذؿ ٓیظٙس شیدبمٔ ٗیششٟث بث ییا هیٙىس ٚد شٞ یاشث ٜذؿ ٝجػبحٔ یبٞ

ٜدسٚآ زػد ٝث شثاشث یشیدبمٔ

.ذ٘ا ( ٖاسبىٕٞ ٚ شف یدبؼػ 1397

قخبؿ ُیّحس ٝث ،) یبٞ

ٜشٟث یسٚ

زوشؿ بٞ

یاشث ،یشٟؿ ةلاهبف ٚ ةآ ی 34

زوشؿ آ

ٚ ة ٜصبث یً ،ةلاهبف

ی٘بٔص 1395 - 1385

ٝشخادشد ، یمحس ٗیا سد .ذ٘ا

ٗیٕخس یاشث هیششٔاسبد ؽٚس صا ك

ٜشٟث

ٝشفبی .زػا ٜذؿ ٜدبفشػا ذیِٛس ُٔاٛػ یسٚ

یٔ ٖبـ٘ ؾٞٚظد یبٞ

ٜشٟث ٝو ذٞد یسٚ

ُٔبػ ُو ٚ یطش٘ا ،ٝیبٔشػ سد ذیِٛس یبٞ

َبػ بٞ

ی 1394 ٚ 1395 ٚ ٝشفبی ؾٞبو

ٜشٟث یٔ ٝظحلأ .زػا ٜذ٘بٔ زثبط ًبجیشمس سبو یٚشی٘ یسٚ

ٜداد صا ٝؼِبٌٔ ٗیا سد دٛؿ یبٞ

ربٔذخ زیفیو زوشؿ

بٞ

ٔ ٚ ةلاهبف ٚ ةآ ی ش

ٜشٟث ٝجػبحٔ سد یٌیحٔ یبٞشیغ یسٚ

.زػا ٜذـ٘ ٜدبفشػا

1. Cavaliere et al

ٗیا صا یٔ ٝظحلأ ٚس‎

زوشؿ یاشث ٝو دٛؿ یشٟؿ ةلاهبف ٚ ةآ یبٞ

، ؼِبٌٔ

یسب ٝو

ٖآ سد

ٜصاذ٘ا ٗیضیث دشىیٚس صا ٜدبفشػا بث بیٛد ییاسبو سد .ذٙشؼٞ دٚذحٔ ،دٛؿ یشیٌ

،عٕٛؼٔ

بٌٔ ٗیا ؼِ

ٝجٙػ یاساد شٍید ربؼِبٌٔ ٝث زجؼ٘ ٝ :زػا شیص حشؿ ٝث یسٚآٛ٘ یبٞ

،ٝىٙیا َٚا زیفیو قخبؿ ،سٛـو ُخاد ربؼِبٌٔ سد

ربٔذخ ییاسبو ٝجػبحٔ سد

زوشؿ بٞ

ٜذـ٘ ٍبحِ

ذ٘ا سد یِبح ٝو قخبؿ شهبح ٝؼِبٌٔ سد ربٔذخ ٝئاسا زیفیو یبٞ

ةآ

ٝشفشٌ ساشل ٝػٛس دسٛٔ

ذ٘ا ،ًبی٘بط . بیٛد ییاسبو َذٔ

بس زػا ٜذؿ ٜداد ؽششؼٌ

رذٔذّٙث یىیٙىس ییاسبو سد یٍٕ٘ٛٞب٘

زوشؿ بٞ

ٖبىٔا یىیٙىس ییاسبو .دٛؿ شیزد‎

ٗیث سد رٚبفس ،زِبح ٗیا سد رذٔذّٙث زوشؿ

شث بٟٙس ٝ٘ اس بٞ

ٝػسد عبػا فّشخٔ یبٞ

ییاسبوب٘ یساذیبد

،

ٝث ٝىّث سد رٚبفس ُیِد یٌظیٚ

بٞ

ی فبخ یٔ ٗىٕٔ ،زوشؿ شٞ

.دصبػ

ٖٚضفا شث یاشث ٗیضٍیبػ ؽٚس هی صا ،ٗیا

َذٔ

یصبػ ٜذؿ ٜدبفشػا ییاسبوب٘ یساذیبد

.زػا 3 - يزظً بَچراچ

یٔ اس ییاسبو فیشؼس ٝٙیٟث ذیِٛس حٌػ ٝث یدبلشلا ذحاٚ هی یثبیشػد ٖاضیٔ ٖاٛس

یسبػ ذیِٛس ٖاضیٔ زجؼ٘ صا اس ٖآ یٕو ٖاضیٔ ٚ دشو دسٚآ زػد ٝث ٜٛمِبث ذیِٛس ٝث

،یدضیا(

1388 : 16 .) یٔ اس ییاسبو

ٝجٙػ صا ٖاٛس

ٝشػد ٝث فّشخٔ یبٞ

یفّشخٔ یبٞ

سد .بیٛد ٚ بشؼیا ییاسبو ،دساد دٛػٚ ییاسبو عٛ٘ ٚد ،ی٘بٔص ٜسٚد ٝجٙػ صا .دشو ٓیؼمس

ٜصاذ٘ا ٝث بشؼیا ییاسبو یٔ ٝشخادشد ٖبٔص صا ٌٝم٘ هی سد زوشؿ هی ییاسبو یشیٌ

دٛؿ

٘ا ٖبٔص یً سد زوشؿ ییاسبو بیٛد ییاسبو سد یِٚ

ٜصاذ یٔ یشیٌ

عاٛىػا( دٛؿ ،1

2016 .)

بو ضحبجٔ

ییاس

ٝث رسٛك یػسشث يػٛس ٝشفبی ْبظ٘ ٚ ٖٚذٔ

ٚشثد ربؼِبٌٔ ٚ بٞ

2

( 1959 ضٕٙدٛو ٚ ٚ ) (3

1951 ذؿ صبغآ )

ٜ

َسبف يػٛس ٚ (4

1957 شفبی ٝٔادا )

،ٝ

ٖبىٔا یِٚ

ٜصاذ٘ا یّٕػ َبػ سد ییاسبو یشیٌ

1977 ( یؼٙػدبلشلا ؽٚس بث َبػ سد ٚ )SFA

1978

ٝٔب٘شث ؽٚس بث یٌخ یضیس

( ذؿ ٓٞاشف ،)DEA

زػا ٜ ،یذجیٔ یٔبٔا(

1379:127 .)

غد

صا

ٖآ بممحٔ

ٖ یسبیؼث سد

ٗیا

ٝٙیٔص عٚشؿ

ٝث زیِبؼف دشو

ٜ ا ذ٘

، بٔا ؽلاس ْبٕس بٞ

فٌٛؼٔ

ٝث‎

ٜصاذ٘ا یشیٌ

ییاسبو بشؼیا دٛث زػا ٜ .

َٛٔشف یاشث ٝكلاخ ْشف َذٔ ٚد بیٛد ییاسبو یذٙث

1. Skevas 2. Debreu 3. Copmans 4. Farrell

1ٜذؿ ٚ

َذٔ

بٞ

بشخبػ ی

2یس

ٜذؿ یفشؼٔ

.ذ٘ا

َذٔ

یبٞ

ْشف

ٝكلاخ

ٜذؿ صا زیّثبل زِٟٛػ

سد دسٚآشث یؼٙػدبلشلا ذ٘سادسٛخشث

ٚ

َذٔ

یبٞ

سبشخبػ ی

ٝث رسٛك فبفؿ سبشخبػ یبیٛد

ّٝئؼٔ

ٓیٕلس یشیٌ

ٜبٍٙث اس یفشؼٔ

یٔ

.ذٙٙو دسٚآشث

ٓیمشؼٔ

َذٔ‎

یبٞ

یسبشخبػ بی

ٝث

ُیِد سد عششػد

ٖدٛج٘

ٜداد بٞ

ٚ بی

ٝث

ُیِد دٚذحٔ

زی یبٞ

یسبجػبحٔ

سد یسبیؼث صا

دساٛٔ

سٚذمٔ

زؼی٘

،

،ٗیاشثبٙث یسبیؼث

صا ؽٚس یبٞ

ٗیٕخس

ٗیا

َذٔ

بٞ

شث

ٝیشظ٘

یٍ٘بٌٚد

بیٛد

ٝیىس یٔ

غیسبِٔٛاٛٔا( ذٙٙو ،3

2006 .)

ٜصاذ٘ا ٚ ییاسبو ضحث .زػا ٓیظٙس سد ٟٓٔ ضحبجٔ صا یىی ٖآ یشیٌ

ٓیظٙس

، هی ساضثا

یػبیػ صا زیبٕح یاشث زِٚد زػد سد یٞدصبث ُلاذح ٗیٕوس ٚ ٖبیششـٔ غفبٙٔ

ُثبل

َٛجل

ٝیبٔشػ یاشث ؾخث سد ٖاسازٌ

یسبلح٘ا سبشخبػ بث بٞ

.زػا شث یٕٟٔ شطا ،ٓیظٙس

ربخسا ٚ ٝؼػٛس ٚ كیمحس سد یسازٌ ٝیبٔشػ یاشث ٜضیٍ٘ا شث شطا ُىؿ ٝث بیٛد ییاسبو یسٚآٛ٘

دساد ذیذػ یبٞ

ٖاسبىٕٞ ٚ یصٛىؼیٚ(

،4

1995 .) ٖٛ٘سٚ ،یصٛىؼیٚ

ٚ

ٖٛشٍٙیسبٞ

(5

1995 : 5 - 534 یسٚآٛ٘ شث اس زٕیل ٓیظٙس شطا سبٟچ ،)

هب

‏

حشٌٔ شیص تروص

ٜدشو :ذ٘ا 1

ٗشؿاد ٍٝ٘ ٗییبد بث ٝو یٕیظٙس . زٕیل

تجػ شیغ ٚ زؼٙك ٖذؿ سٚآ دٛػ

بجلس دٚسٚ غ٘بٔ

یسٚآٛ٘ ؾٞبو ،دٛؿ دساد یدسد اس

. 2 ٝٙیضٞ شیص اس زٕیل ،ٓیظٙس شٌا . ٍٝ٘

دساد زوشؿ ٖبیص تػٛٔ ٚ

ٞ ب

ٓیظٙس ٝو زػا ٗىٕٔ دٛؿ

، یسٚآٛ٘ خش٘ سد ؾٞبو هی اس

.ذٞد ٝؼیش٘

3

ٓیظٙس شٌا .

ٝث سسٛك ی زٕیل ٝو ذؿبث صا ؾیث اس فّشخٔ رلاٛلحٔ یبٞ

ذح

،دساد ٍٝ٘ لابث ٝؼیش٘ اس یسٚآٛ٘ صا یشسلابث خش٘

یٔ

.ذٞد 4

ٝفلٚ . یسسبظ٘ ذٙیآشف سد بٞ

يػٛس یسٚآٛ٘ ٝث زوشؿ

بٞ

یٔ شؼٙٔ ،ٜذؿ ٓیظٙس ی دٛؿ

.

یٔ ٝظحلأ

ٝیبٔشػ ٖاضیٔ شث ٓیظٙس ٝو دٛؿ ٚ ٝؼػٛس ٚ كیمحس سد زوشؿ یسازٌ

یٔ شطا یسٚآٛ٘

.دسازٌ

ٝث سٛظٙٔ

ٜٛیؿ ششٟث نسد سازٌشیطأس

ٓیٕلس ذٙیآشف شث ٓیظٙس ی -

ٝیبٔشػ ٝٙیٔص سد زوشؿ یشیٌ

ٝیبٔشػ ٜشیخر حٌػ ٗییؼس ٚ یسازٌ

، اشیشد ٖبیص غثبس صا

6

( 2001 سبىٕٞ ٚ ٝٙیدٛد يػٛس ٝو )

7ٖا ( 2014 ،)

ٝث سبو یٔ ٜدبفشػا ،ٜذؿ ٝشفشٌ

.دٛؿ

شث

ٝٙیضٞ ٜذؿ ُیضٙس یسبظش٘ا عٕٛؼٔ زوشؿ ،عبػا ٗیا

ٝٙیضٞ ٚ ٜذٙیآ ُیذؼس یبٞ

یبٞ

1. Reduced-form models 2. Structural models 3. Emvalomatis 4. Viscusi et al.

5. Viscusi, Vernon and Harrington 6. Pereira

7. Poudinehet al.

ػ زؿبج٘ا ذٙیآشف ذیل ٝث ٝػٛس بث اس ٝیبٔشػ ٜشیخر ٝٙیٟث شیؼٔ صا فاشح٘ا ،ٝیبٔش

ٝث رسٛك

یٔ ٕٓیٙیٔ شیص :ذٙو

( 1



^ )

  



  



0

2 2

i

i t i

t i i t

t [(K K ) b(In )

MinE

i t i t i t i

t K I K

K : t .

s _1 _  _  _

ٝو

1 0

ػ

ٚ زػا ُیضٙس ُٔب

)2

In ( b _ti

ٝو زػا ْٚد ٝػسد غثبس هی ،

ٝئاسا ٚ زػا ُیذؼس ٝٙیضٞ ٜذٙٞد

‏b

ٖبـ٘

ْذػ ٝٙیضٞ سد ُیذؼس ٝٙیضٞ زیٕٞا ٜذٙٞد

َدبؼس یٔ

ٚ ذؿبث Et

بػلاًا عٕٛؼٔ سد یًشؿ سبظش٘ا شٍّٕػ ، زوشؿ یاشث عششػد سد ر

ٖبٔص سد یاشث َٚا ٝجسشٔ ىشؿ ،ٝشؼؼٌ ٖبٔص راشییغس ةبؼح صا ٜدبفشػا بث .زػا t

ٝٙیٟث ّٝئؼٔ

( سد بیٛد یصبػ 1

( ٌٝثاس سد شِٚا ِٝدبؼٔ ٝث شؼٙٔ ،) 2

یٔ ،) دٛؿ

، شیؼٔ ٝو

یٔ ٖبـ٘ اس ٝیبٔشػ ٜشیخر یاشث ٝٙیٟث :ذٞد

( 2

* )

t t

t t

t K

) ( K b

) K (

] b

) K [(

E  















  ^{ } _ ^

 1

1 1

1 ¹

1 1

1 2 1

صا ٜدبفشػا بث مشف ٗیا

ٜدبػ صبػ ی ( زػا شفك نلاٟشػا خش٘ ٝو

0

هی ٚ ) 

شیص ٌٝثاس ٝث لابث ٌٝثاس ،یًشؿ راسبظش٘ا شٍّٕػ یٔ ُیذجس

:دٛؿ

( 3

* )

t t t

tK b E K

E ) B

B^{2 1} 1 ₁ ¹

  







ٝو

0 1 ¹ ¹ 





 [ b^{ } ]

ٚ

ٝث ٝو زػا شٍّٕػ هی ،B

رسٛك‎

j t t t jEtx E x

B^  _

یٔ فیشؼس ، .دٛؿ

ِدبؼٔ

( ٝ 4 یٔ ،) ٖآ ُٔاٛػ ٝث ذ٘اٛس

هب

‏

شیص تروص

:دٛؿ ٝیضؼس ( 4

* )

t t t

tK b E K

E ) B )(

B

(₁ ^1 ₂ ^1 _1 ^1

 ٝو









_{1 2}

 ٚ









_{1 2} یٔ ٝو . ٝـیس ٚد شٞ ٝو زفشٌ ٝؼیش٘ ٖاٛس

( ٌٝثاس .ذٙشؼٞ زجظٔ

4 ساذیبدب٘ ٝـیس ٝث ٝػٛس بث ،)

2

وشح ِٝدبؼٔ ٝث شؼٙٔ ، ٜشیخر ز

ٝیبٔشػ

هب

‏

یٔ شیصتروص

:دٛؿ

( 5



^ )

 

   





0 1 1 1 1 1

i

*t i i t t

t K b ( ) E K

K

( ٌٝثاس فشً ٚد شٞ شٌا 5

( سد ،)

11 B

دٛؿ ةشه ،)

، یاشث ٝثبـٔ ِٝدبؼٔ هی

ٝیبٔشػ زوشح

ٝث یسازٌ

رسٛك ( ِٝدبؼٔ

6 )

ٝث یٔ زػد :ذیآ

( 6



^ )





   





0 1 1 1 1 1

i

i t i t t

t I b ( ) E I

I

ٝو

t t

t K K

I  _1

ٚ



_t K_t K_t

I ₁

ٗیا صا . ( ٝیبٔشػ حٌػ ،ٚس

ٝیبٔشػ بی ،)یسازٌ

یسبػ ٜسٚد سد

ٝث سًٛ

ٗیٙچٕٞ ٚ ُجل ٜسٚد سد ٖآ ساذمٔ صا ٓیمشؼٔ

بی( ٝیبٔشػ ساذمٔ

ٝیبٔشػ

ٜذٙیآ سد ٖآ یسبظش٘ا ٚ یسبػ ٝٙیٟث )یسازٌ

، شیطأس یٔ

ذٙیآشف هی دٛػٚ .دشیزد

ٝیبٔشػ یاشث ٛیػشٌسدٛخ ٌٝثاس هی ،یسازٌ

یٔ ٝؼیش٘ یىیٙىس ییاسبوب٘ یاشث اس ذٙ٘بٕٞ

-

ُىؿ .ذٞد 1

اس زوشؿ هی یدبلشلا ٚ یلیلخس ،یىیٙىس ییاسبو ،

هب

‏

یسادٕٛ٘ تروص

یٔ ٖبـ٘

یٔ مشف .ذٞد ٝیبٔشػ( ٜدبٟ٘ ٚد صا زوشؿ ٝو دٛؿ

(

ٜدبٟ٘ شٍید ٚ )K

بٞ

( ،))L

یٔ ٜدبفشػا ذحاٚ ٜذ٘بشػ هی ذیِٛس یاشث یساذمٔ ٓٞ یٙحٙٔ .ذٙو

ٖبـ٘ ،SSˊ

صشٔ ٜذٙٞد

زػا ذیِٛس يخ .

ٖبـ٘ ،شٍید یٛػ سد ،CCˊ

ٜدبٟ٘ ربجیوشس ٝٙیضٞ ٕٓیٙیٔ ٜذٙٞد بٞ

یٔ

ذؿبث .

( ٝیبٔشػ )K

S A

B K^*

ٜدبٟ٘ شٍید L( بٞ

S^ˊ ) R

C

Cˊ

L^*

O

رادَوً

1 يداظتقا ٍ یظيظخت ،یکيٌکت ییاراک .

:غجٙٔ

( ٖاسبىٕٞ ٚ ٝٙیدٛد‏ 2014

)

ٌٝم٘ ٝو ذیٙو مشف اس یىیٙىس ییاسبو ،ذؿبث زوشؿ هی ٜذؿ ٜذٞبـٔ دشىّٕػA

یٔ

ٖاٛس

ٝث رسٛك

OA / OB TE

ٝث اس یلیلخس ییاسبو ٚ رسٛك‎

OB / OR AE

ُكبح صا یدبلشلا ییاسبو شٍید یٛػ سد .دشو فیشؼس یدبلشلا ٚ یىیٙىس ییاسبو ةشه

ٝث رسٛك شیص یٔ دبؼیا :دٛؿ

( 7 )

OA / OR AE TE

EE  

ٖبٕٞ

سًٛ

ث ٛیػشٌسدٛخ ذٙیآشف هی ذؿ شور ٓٞ ًلاجل ٝو

ٝیبٔشػ یاش

، ٌٝثاس هی

یٔ ٝؼیش٘ اس زوشؿ ییاسبوب٘ یاشث اس ذٙ٘بٕٞ

.ذٞد

ٗؿٚس ( ُىؿ سد ٝو زػا 1

2 ،)

2 *

* L

K

OB 

ٝو زػا

K*

* ٚ ٖبـ٘ L

ٜدبٟ٘ شیبػ ٚ ٝیبٔشػ یاسبو حٌٛػ ٜذٙٞد .ذٙشؼٞ بٞ

ٝث سًٛ

،ٝثبـٔ

2

2 L

K

OA 

زػا ٝو ( ٌٝثاس ذٙیآشف صا K

5 یٔ یٚشید )

ٝث یىیٙىس ییاسبو فیشؼس بث .ذٙو رسٛك

) exp( u_t TE 

ٝو ut

حٌػ ،

ٓیساد ،زػا ییاسبوب٘

:

















 log(TE) log(OB/OA) log( K^*2 L^*2 / K² L²) u_t

( 8 )

)) L K /(

) L K

log( ^{2 2 *2 *2} 2

1  

یٔ ٝو ششـیث اس ٖآ ٖاٛس

ٜدبػ صبػ ی :دشو

( 9 ) LS

KS K

K

u_t 1/2log[( / ^*)² 

)) ٝو

K / L ( /(

KS1 1 ^{*2 *2} ) ٚ

L K /(

L

LS ^{2 *2} ^*2

( ٌٝثاس شٌا 5

( ٌٝثاس سد ) 9

:ٓیساد ،ٓیٙو یسازٍیبػ )

( 10 ) ] )

) ( log[(

2

1 ₂

* 0

* 1

1 1 1 1

LS K KS

K E b

K

u ⁱ

i t t i t

t 







^

 



  



یٔ ٝو اٛس

٘ ذ

ٝث رسٛك :دٛؿ یؼیٛ٘صبث ٜسبثٚد شیص

( 11 )

} ) ) ( )(

( 2 ) ) ( ( )

log{(

2 1

*2

0 0

* 1 1 1 1 1 2

* 1 1 1 2

* 1

1 KS

K

K E b

K K

E b

LS K KS

u K ^{i i}

i t t i t

i t t i t

t

^ 





 



































 

ٝث یسًٛ

ٝو ،

، ( ٌٝثاس 11 ٝث ) یٙؿٚس یٔ ٖبـ٘

ٝو ذٞد

ٜسٚد سد ییاسبوب٘ بث یسبػ ٜسٚد سد ییاسبوب٘

یؼٙػدبلشلا ٝخؼ٘ .زػا ٝشؼجٕٞ ُجل یبٞ

یاشث ٌٝثاس ٗیا

،

ٝث رسٛك شیص :زػا

( 12 )

ٝو

،زػا زثبط هی ،

t

یاسبوب٘ حٌػ یاشث یفدبلس نٛؿ هی ،

ٚ یسبػ ٜسٚد سد ی

 1

یٔ ٖبـ٘ اس ییاسبوب٘ ییبیبد ، یٙؼی ( ذٞد

،

ییاسبوب٘ ُیذؼس زػشػ یٔ

ذؿبث .)

] )

log[(

2

1 2

* 1

1 KS LS

K

u_t  K^t 

ut t

t

t u

u (1) _1 

رسبجػ

) 1

1

(  _

  u_t

( ٌٝثاس سد  16

)،

ساذمٔ

یسبظش٘ا ut

مشف بث

1

ut

.زػا

ٝث رسبجػ سبظش٘ا ،ٛیػشٌسدٛخ ذٙیآشف هی سٛوح ٚ ییاسبوب٘ یّجل حٌػ مشف بث ،شٍید

یٔ

زوشؿ ییاسبوب٘ ٝو دٚس

، ( زثبط رسبجػ هی صا یجیوشس ُجل ٜسٚد سد ٖآ ییاسبوب٘ ٚ )

(

1

ut

) ذؿبث بث ٝو (

1

u_t بح شٞ ٝث .زػا ٜذؿ ُیذؼس یوذ٘ا )

ٝث ،ُٕػ سد َ ُیِد

نٛؿ بٞ

فبخ ی یٙؼی (

t

یٔ ییاسبوب٘ ٜذؿ ٜذٞبـٔ حٌػ ،) صا ششـیث بث ششٕو ذ٘اٛس

بث یسبظش٘ا ساذمٔ

ٗیا .ذؿ نٛؿ

بٞ

ٚ ذ٘ساد شفك یهبیس ذیٔا تجػ

یٔ

ییاسبوب٘ ذ٘ٛؿ

غّىیػ ٚ ٖآ .ذؿبث ٝشؿاد فاشح٘ا ،ٖآ یسبظش٘ا شیؼٔ صا زوشؿ

، 1

ٗیا نٛؿ بٞ

اس یؿب٘

صا یطِٛٛٙىس سٟٛظ زجؼ٘ ،بجلس سبشفس سد راشییغس ٚ ٓیظٙس ْذػ بی ٓیظٙس ،یذػ یبٞ

ٜداد

ٝیبٔشػ .ذ٘ا

ٜسٚد نٛؿ دبؼیا سد ٟٓٔ ُٔبػ هی ضی٘ یسازٌ

حٌػ یاشث فبخ یا

ٜسٚد یاشث ٝو زػا ییاسبوب٘ یسبػ یٔ یلبث یِاٛشٔ یبٞ

.ذ٘بٔ

( ٌٝثاس صا 12

یٔ ٜذیٕٟف ) یاسبوب٘ َبمش٘ا ٝو دٛؿ

ٜسٚد ٗیث سد ی ی٘بٔص بٟٙس بٞ

ٝو

1

، 

،ذؿبث شٌا .دساد دٛػٚ

1 0

ذؿبث

، ث ٝ ییاسبوب٘ َبمش٘ا خش٘ ٝو زػا یٙؼٔ ٗیا

ٜذٙٞبو ٖبٔص سٚشٔ ٝث یٔ

هی ،يیاشؿ ٗیا زحس ٝو .دٛؿ يسضث

شس ُیذؼس هی شث زِلاد

غیشػ

ٌػ هی ٚ رذٔذّٙث َدبؼس زٕػ ٝث شس

ٗییبد ح ،غىػشث .دساد ییاسبوب٘ ییبیبد شس

 هی ششٕو

، ٝث شیخأس

ٗیا صا ٚ ییاسبوب٘ ییبیبد ٖدبشفا ذیِٛس ییب٘اٛسب٘ ٚس

ٝٙیٟث سد ٜذٙٙو

ٖدشو غیشػ

ٝٙیضٞ

ؽا یٔ ٖبـ٘ اس

ٞد شٌا شٍید یٛػ سد .ذ زِلاد ،ذؿبث شفك یٚبؼٔ 

.دساد َدبؼس ٌٝم٘ هی ٝث زـٌشث یاشث ییاسبوب٘ ُیبٕس ْذػ شث ا ٝچشٌ

ٜبسٛو سد سد ،زػا ٝشؼثاٚ ٖآ ٝشؿزٌ ساذمٔ ٝث زوشؿ ییاسبوب٘ ،رذٔ

ساذمٔ ٝث بٟٙس رذٔذّٙث

ٚ α شٌا .دساد یٍشؼث ، 1

0

ٚ

t

ذیفػ ٝفٛ٘ ذٙیآشف هی

یسبظش٘ا رذٔذّٙث ییاسبوب٘ ،ذؿبث



،

ذٞاٛخ .دٛث

ٗیا صا سد ٚس ٝث ىٛثشٔ ءضػ هی .دساد ءضػ ٚد یىیٙىس ییاسبوب٘ ،مٚشفٔ ٜسٚد شٞ

( فبخ ٜسٚد راشطا

t

( ُجل ٜسٚد صا ییاسبوب٘ شٍید ءضػ ٚ زػا )

1 1



 ( )z_t

)

یٔ

ذؿبث ٗیا . یٔ ٖبـ٘

ٝو ذٞد ییاسبوب٘

ذٙشؼٞ ٝیبٔشػ ٝشؼٞآ ُیذؼس ٝث ىٛثشٔ ٝو ییبٞ

ٝٙیضٞ ٚ ذؼس یبٞ‎

یٔ یلبث ٖبٔص ًَٛ سد ٝشؼثاٚ ُی ٝىٙیا ٖٚذث ذٙ٘بٔ

زوشؿ بٞ

َششٙو

ٜبسٛو سد بٟ٘آ شث یدبیص .ذٙؿبث ٝشؿاد رذٔ

1. Ann and Sickle

4 - شٍر ٍ داَه اّ

،بیٛد ییاسبو ٝجػبحٔ یاشث ٝؼِبٌٔ ٗیا سد صا

يػٛس ٝو یِذٔ

ٖاسبىٕٞ ٚ ِٗبٌ

1

( 2015

ٜذؿ یفشؼٔ ،) یٔ ٜدبفشػا ،

َذٔ ٝث زجؼ٘ َذٔ ٗیا .دٛؿ سد ٝو ییبٞ

ربؼِبٌٔ

2یّجل

ٜذؿ ٝشفشٌ سبو ٝث

،ذ٘ا ٓٞاشف اس ییاسبوب٘ سد ییبیبدب٘ ٚ بیبد یاضػا یصبػاذػ ٖبىٔا

زػا ٜدشو

ٗیٙچٕٞ ،

ُٔبؿ یٌظیٚ

بٞ

یاشث یسار ٜظیٚ ی زوشؿ

بٞ

یٔ

ذؿبث .

ٗیٙچٕٞ

ٗیا ،

ٗیث شییغس یاشث اس ییاسبوب٘ ییبیبد ءضػ ٖدشو دساٚ ٖبىٔا َذٔ

زوشؿ بٞ

اس ٓٞاشف یٔ

ٙو .ذ

سد

ٝٔادا

،

ٕٝٞ ٝو یّو یبیٛد َذٔ ٗیا یٌظیٚ

بٞ

زػا ٜذؿ ٜدسٚآ ،دساد اس قٛف ی .

( 13 )

) , ( N

~ v , u v X

y_it _it _it _{it it} 0_v²

( 14

) )

, ( N

~ , Y z u

log _it_it _it _it _it 0²

( 15

T )

,..., t ), , ( N

~ , _it

it t , i i

it ₁  0² 2

 _{ }

( 16 )

. 1 1 ),

, 0 (

~

1 , ²

2 1

1 

 

  N t

i i

i i

it 

 

 

  ^

( يثاٚس سد ٜذؿ ٝئاسا یفدبلس صشٔ

13 ( ٚ ) 14 یاسبوب٘ یاشث ییبیٛد حیشلس ،)

ٝو زػا ی

it

،

ٝئاسا

ٜذٙٞد ییبیبد ءضػ یٔ

ذؿبث یٌظیٚ ٝث ٝشؼثاٚ ٝو

،زؼی٘ زوشؿ یبٞ

zit

، هی

زوشؿ ٜظیٚ یٍٕٙٞب٘ یبٞشیغشٔ صا یشٌػ سادشث ،زػا بٞ

ٚ بٞششٔاسبد صا سادشث هی ،

it

،

٘بیساٚ بث ذیفػ ضیٛ٘ ذٙیآشف هی زثبط غ

ٝو زػا

ٝئاسا

ٜذٙٞد نٛؿ بٞ

ی یفدبلس

یٔ

ذؿبث یٔ ٗىٕٔ اس ٖبٔص سد ییبیبدب٘ ٝو ییبیبد ءضػ .دصبػ

it

ذٙیآشف هی صا ،

( ٌٝثاس سد ٝو ی٘ٛیػشٌسدٛخ 15

یٔ یٚشید ،زػا ٜذؿ ٝئاسا ،) ٝو ذٙو

زثبط هی ،

یٔ

ذؿبث

،

i

ٚ ییبیبد ششٔاسبد هی صا ٝو ییاسبوب٘ یبیٛد ؾخث زجؼ٘ ٝو زػا زوشؿ ٜظی

یٔ ُمشٙٔ ذؼث ٜسٚد ٝث ٜسٚد یٔ ٜصاذ٘ا اس ،دٛؿ

،ْبؼ٘اشػ .دشیٌ

it

کوش ،

‏ یفدبلس یاه اس

یٔ ٝئاسا

٘ غیصٛس هی صا ٝو ذٞد ،غ٘بیساٚ بث َبٔش

2

یٔ یٚشید 

یٔ مشف .ذٙو ٗیا دٛؿ

د ذٙیآشف ( ٌٝثاس ٚ بیب 16

.زػا ٖآ ٝیِٚا ساذمٔ ،)

یٔ ٗیٕوس ییبیبد ییبیٛد ٝو ذٙو

یفٙٔ بی زجظٔ زٕػ ٝث ییاسبوب٘ ٓشیسبٍِ یبٞ

یث‎

ىشؿ زػا ْصلا بیبد یبٞششٔاسبد یاشث .ذٙٙى٘ ُیٔ زیبٟ٘

1

_i

، ٗیا .ذؿبث ساشلشث

1. Galan et al.

2. Tsionas and Kumbhakar (2014), Filippini and Hunt(2015), Filippini and Greene (2016), Badunenko and Kumbhakar (2016), Tsionas (2006), Emvalomatis et al. (2011), Emvalomatis (2012a), Galfian et al.(2015).



2



ٝث َذٔ

زوشؿ بٞ

یٔ اس ٖبىٔا ٗیا صا یخشث ٝو ذٞد

یٌظیٚ

بٞ

ناششؿا ٝث اس نششـٔ ی

ّو رذٔذّٙث ییبیٛد ءضػ هی بٟ٘آ .ذ٘سازٍث ی

ٝث

رسٛك ؾـو ، یاشث نششـٔ یبٞ

،زؼٞ بیبد ٖبٔص سد ٝو ییاسبوب٘ یبیٛد ؾخث نششـٔ زجؼ٘ هی ٚ یٌیحٔ یبٞشیغشٔ

زوشؿ ٜظیٚ ییبیبد رسبجػ ،ْبؼ٘اشػ .ذ٘ساد

i

یٔ مشف دٛؿ

ٗیٍ٘بیٔ هی َٛح ٝو

شییغس ،ٜظیٚ شییغس زیّثبل بث یـخث ییبیبد یٔ

.ذٙو

( رلادبؼٔ ٓشؼیػ سد ٜذؿ دبٟٙـید یبیٛد ربلخـٔ

14 ( بس ) 16 شٍید ،)

َذٔ

بٞ

سد

سد اس ییبیٛد ربیثدا

ٔشث ی

ٌ ی دش یٔ ٜصبػا ٚ

ٝیهشف یخشث ٝو ذٞد ٗشفشٌ شظ٘ سد بث بٞ

زیدٚذحٔ

ٝٙیضٞ .ذ٘ٛؿ ٝؼیبمٔ ،بٞ

ٍٕٗٞ یبٞ

ٕٝٞ یاشث ُیذؼس زوشؿ

بٞ

یٔ اس بث ٖاٛس

.دشو یػسشث ،ىشؿ ُیٕحس یٔ ٜدبفشػا بیٛد ییاسبو ٗیٕخس یاشث ٗیضیث عبشٙشػا صا ٝؼِبٌٔ ٗیا سد .دٛؿ

عبشٙشػا

یاشث ٗیضیث

َذٔ

بٞ

یفدبلس صشٔ ی

ٝث

ّٝیػٚ

ٖاسبىٕٞ ٚ نٚشث ٖد ٖٚ

(1

1994 یفشؼٔ ،)

ٔ ،ؽٚس ٗیا یّكا یبیاضٔ ٖبیٔ سد .زػا ٜذؿ ی

ٖاٛس

ٝث بػ ٚ زیؼٌل ْذػ ششٔاسبد ٖداد

ییاسبو ٝیِٚا ٓواشس عاشخشػا ( رلادبؼٔ ٕٝٞ .دشو ٜسبؿا زوشؿ شٞ یاشث بٞ

14 ( بس ) 16 ،)

ٝث

ّٝیػٚ

یٔ ؽصاشث ٗیضیث ؽٚس غیصٛس بٞششٔاسبد یاشث ،ؽٚس ٗیا سد .ذ٘ٛؿ

ٝیِٚا یبٞ

یٔ مشف یمیمح غیصٛس ٗیا ٖدسٚآ زػد ٝث یاشث .دٛؿ

بمٔ ٚ ٝیِٚا یبٞ

صا ٝیِٚا شید

یٔ ٜدبفشػا یّجل ربؼِبٌٔ

2دٛؿ .

ٝث سًٛ

یٔ مشف ،ٜظیٚ

غیصٛس دٛؿ سد بٞششٔاسبد یاشث بٞ

زفبؼٔ غثبس

هب

‏

تروص

یشٌل غیشسبٔ هی ، ٝو ذٙشؼٞ ،

ساذمٔ ٗشفشٌ شظ٘ سد بث 0.001

ٝث

ٖاٛٙػ غ٘بیساٚ عٛىؼٔ .زػا تیاشه ٕٝٞ یاشث زلد

ػ َدبؼٔ ٝو زػا بٔبٌ غیصٛس یاساد ،ٜظیٚ یبٌخ رسبج

، ٝو زػا

a

ٚ ،b

01 / 0 یٔ ٝشفشٌ شظ٘ سد .ذ٘ٛؿ

( ِٝدبؼٔ سد 14

)،

یٔ یٚشید یٕشیسبٍِ َبٔش٘ غیصٛس هی صا ٝو ییاسبوب٘

ٗیا صا ،ذٙو

ٚس

ءضػ ٚد ٝث ٗیٍ٘بیٔ ءضػ ٝو

یٔ ٓیؼمس ٜذؿ ٜذٞبـٔ یٍٕٙٞب٘ ءضػ ٚ ٜذـ٘ ٜذٞبـٔ یبیٛد ششٔاسبد .دٛؿ

ییبیٛد ٝو ٜذـ٘ ٜذٞبـٔ یبٞششٔاسبد یاشث غیصٛس اس بٞ

َذٔ

یصبػ یٔ

ٝث ،ذٙٙو رسٛك

یاشث ،

t=2,…,T

:ٝو ٓیساد ،ییبیبد مشف بث .ذٙشؼٞ ،

1. van den Broeck et al.

2.Galán et al. (2015) ٚSkevas(2016).

) , 0 (

~



^

 N

^1 ) , (

2 ~

b a

v G



) , (

~ , ,

,  _²   _²

_{it it it it}

it z LN z

u 

) , (

~ , , , ,

, ² _{, 1} ²

1

,        



_{it it} s_{it i} N s_it  _{i it}

نششـٔ ّٕٝػ یاشث غیصٛس ،

تیسشس ٝث ٖآ زلد ٚ ٗیٍ٘بیٔ ٝو زػا َبٔش٘

5 / 1 - ٚ 1

بد یاشث غیصٛس .زػا ٜذؿ ٝشفشٌ شظ٘ سد یبٞششٔاس

نٛؿ بٞ

ی ساذیبد ٜذؿ ٜذٞبـٔ

ٝث رسٛك یشٌل غیشسبٔ هی ، ٝو ذٙشؼٞ

یٔ

ذؿبث ٚ

ساذمٔ غیصٛس زلد یاشث 0.1

یبٞششٔاسبد یاشث غیصٛس ،ْبؼ٘اشػ .زػا ٜذؿ ٝشفشٌشظ٘ سد

ٝلخـٔ

هی ، ٝو :صا ذٙسسبجػ ییاسبوب٘ سد زوشؿ

ساذمٔ ،تیشه شٞ زلد یاشث ٝو زػا یشٌل غیشسبٔ

1 / 0 یٔ ٝشفشٌ شظ٘ سد ٝػٛس بث .دٛؿ

یٔ مشف ،یساذیبد یبٞششٔاسبد ٝث یٔ ٗیٕوس اس ییبیبد ، دٛؿ

،ٝو بؼ٘آ صا .ذٙو

ٗیث سد ذ٘ساد ٜصبػا ،یساذیبد یبٞششٔاسبد زوشؿ

بٞ

اس یجساشٔ ّٝؼّػ هی ،ذٙٙو شییغس

هب

‏

یٔ فیشؼس بٟ٘آ یاشث شیصتروص

:ٓیٙو

ذیبد ذیل ٝو یشِبح سد یٍٕٙٞ یسا

یٔ ُیٕحس ، بث ،دٛؿ

صا ٝو یاh

یٔ فیشؼس ،زػا ٜذؿ فیشؼس ُجل دٛؿ

. زِبح ٗیا سد یٔ مشف

عٛىؼٔ دٛؿ

یٔ یٚشید بٔبٌ غیصٛس هی صا غ٘بیساٚ

ُجل صا شیدبمٔ بث ، ٝو ذٙو

ٝث ٜذؿ ٓیظٙس یسشس

ت

ٝث رسٛك : یٚبؼٔn

10 ، یٚبؼٔd

01 / 0 ٚ یٚبؼٔn

1 ٚ یٚبؼٔd

005 / 0 یٔ

ذؿبث .

ٗیا یٌذیچید

َذٔ

بٞ

ؽٚس صا ٜدبفشػا یبٞ

تیوشس ِٛسبو ز٘ٛٔ ٜشیؼ٘ص ذٙ٘بٔ یدذػ

( فٛوسبٔ

MCMC¹

)

ٚ

ٝث سًٛ

ٓشیسٍِٛا ٜظیٚ

ٕٝ٘ٛ٘

ٌ ی ش ی

2غجیٌ

ٜداد ؾیاضفا بث اس ،بٞ

ٖبٕٞ

ٌٝ٘ٛ

ٖاسبىٕٞ ٚ حٛو يػٛس ٝو (3

1995 ٜذؿ یفشؼٔ ،) یٔ یٔاضِا ،زػا

ٙو یاشث .ذ

َذٔ

بٞ

ٝؼِبٌٔ ٗیا ی صا ،

ْش٘

ساضفا

WinBUGS

ٜذؿ ٝئاسا یٕٔٛػ ؽٚس صا یٚشید ٝث يػٛس

ُیشػا ٚ ٗیفیشٌ

(4

2007 یٔ ٜدبفشػا ،) شٞ ٝث ٜذؿ ٜداد ٝیِٚا ساذمٔ شٌا ٝو بؼ٘آ صا .دٛؿ

صا ذؼث بٟٙس ییاشٍٕٞ ،ذؿبث سٚد ششٔاسبد ٖآ غیصٛس ٗیٍ٘بیٔ صا یّیخ ششٔاسبد 50000

سبث

یٔ ُكبح ساشىس

ٗیا صا دٛؿ صا بؼٙیا سد ،ٚس

88000 فٛوسبٔ ٜشیؼ٘ص یاشث ساشىس سبث

یٔ ٜدبفشػا شٞ ٝو دٛؿ

25 یٔ ٝشفشٌ شظ٘ سد بٞساشىس ٗیث ٝفلٚ هی ساشىس سبث .دٛؿ

1. Markov Chain Monte Carlo 2. the Gibbs Sampling algorithm 3. Koop et al.

4. Griffin and Steel

 1 ) 1 ,

(

~ ,

, ,

, ₂

2 2

1 1

i i

it i

i i

N s

s 







 







 _ ^







) , 0 (

~ ^

 N

^1

) , 0 (

~



^

 N

1

i



_i 

1

2 

 h



 ^1

) , (

~ , ²

2 ^ G n d





 

