Journal of Water and Sustainable Development تاحفص ،1398 ،3 هرماش ،مشش لاسرادیاپ هعسوت و بآ هیشرن
2020, Vol.6, No.3, Pages 11 to 18 18 ات 11
،بآ دوبمک هلاسم لح راکهار دنراد دیکات ناققحم هزورما رد .تسا اضاقت تیریدم هکلب دشاب ینم هضرع شیازفا هب و حرطم بآ یاپدر و یزاجم بآ موهفم ود ریخا یاه لاس رارق بآ هزوح ناراذگ تسایس و ناققحم هجوت دروم تدش تادراو هدیا هک دنتسه داقتعا نیا رب یرایسب .تسا هتفرگ هلاسم لح یارب یراکهار ناونع هب دناوت یم یزاجم بآ ،ساسا نیارب .دریگ رارق ناراذگ تسایس هجوت دروم یبآ مک )تارداص و تادراو( تراجت شجنس ضراح شهوژپ فده ناتسا یداصتقا یاه شخب رد بآ یاپدر نازیم و یزاجم بآ لاس لودج( هدناتس-هداد لدم زا راک نیا یارب .تسا دزی یاپدر لک دهد یم ناشن شهوژپ جیاتن .دش هدافتسا )1390 بعکمترم نویلیم 1538/8 دودح 1390 لاس رد دزی ناتسا بآ و تسا )ناتسا زا حراخ( یجراخ نآ زا یمین دودح هک هدوب نینچمه .تسا یزرواشک شخب هب طوبرم نآ زا دصرد 65/3 تادراو بعکمترم نویلیم 782/4 دودح لاس نیا رد دزی ناتسا ،تسا هتشاد یزاجم بآ تارداص بعکمترم نویلیم 442/7 و 339/7 دودح ناتسا نیا یزاجم بآ تادراو صلاخ نیاربانب یندیماشآ ،ییاذغ داوم عیانص« شخب .تسا بعکمترم نویلیم »ندعم« شخب و صلاخ هدننکدراو نیترگرزب »تایناخد و .دنتسه ناتسا نیا یزاجم بآ صلاخ هدننکرداص نیترگرزب یاه شخب ،دزی ناتسا ،یزاجم بآ ،بآ یاپدر :یدیلک یاه هژاو .یداصتقا
رد یزاجم بآ تراجت و بآ یاپدر شجنس زا هدافتسا اب دزی ناتسا یداصتقا یاه شخب هدناتس-هداد درکیور
3اگیار اریمس ،*2یعراز نارهم ،1یهللاصرن ارهز
دشرا یسانشراک یوجشناد و دشرا یسانشراک هتخومآ شناد ،رایشناد بیترت هب -3 و 2 ،1 .دزی هاگشناد ،داصتقا )E-Mail: mehr.zarei114@gmail.com ،لوئسم ی هدنسیون(*
97/06/12 :تفایرد خیرات 98/04/24 :شریذپ خیرات
Nowadays, researchers emphasise that the solution for the water crisis is the demand-side management rather than increasing the water supply. Accordingly, in recent years, concepts of virtual water and water footprint have been introduced which are highly regarded by research- ers and policymakers. Many believe that the idea of im- porting virtual water can be considered by policymakers as a solution for the water shortage problem. The aim of this study is to measure the virtual water trade )imports and exports( and the water footprint in the various eco- nomic sectors of Yazd province. For this purpose, the input-output model )table of 2011( has been used. The results show that the total water footprint of Yazd prov- ince in 2011 was approximately 1538.8 mm3, where 50%
and 65.3% of this is for external )outside of the province(
and agriculture sector, respectively. In 2011, Yazd prov- ince also imported and exported approximately 782.2 m3 and 442.7 m3 virtual water, respectively. Therefore, the net level of virtual water import of Yazd province is approximately 339.7 m3. The sectors of “food products, beverages, and tobacco” and “mining” are the biggest net virtual water importers and exporters in this province, respectively.
Keywords: Water Footprint, Virtual Water, Yazd Province, Economic Sectors.
هدیکچ Abstract
Measurement of Water Footprint and Vir- tual Water Trade in the Economic Sectors of Yazd Province uUsing the Input-Output Approach
Z. Nasrollahi1, M. Zarei2*, S. Rayga3
1,2,3- Associate Professor, Masters, M.A. Student, Economics, Yazd University, Yazd, Iran.
*)Corresponding Author Email: mehr.zarei114@gmail.com(
Received: 03-09-2018 Accepted: 15-07-2019
:هلاقم عون
Article Type:Case Study یدروم هعلاطم
همدقم یروضر هداهن نینچمه و یتسیز هدیدپ ره یارب یتایح عبنم بآ یاه شخب دیلوت هک یروط هب ،تسا یداصتقا لوصحم ره دیلوت یارب دیدش شیازفا .دوب دهاوخن ریذپ ناکما عبنم نیا دوجو نودب یداصتقا هتشذگ ههد دنچ یط عبانم نیا تباث ًاتبسن هضرع رانک رد اضاقت یناهج یا هلئسم داجیا ثعاب و هدز مهرب ار یعیبط عبنم نیا لداعت یناهج فصرم یدلایم متسیب نرق رد .تسا هدش بآ دوبمک مان هب ،دوش یم ینیب شیپ و هتفای شیازفا ربارب شش دودح نیریش بآ هعماج لئاسم نیرت لومش ناهج و نیترگرزب زا یکی هب بآ دوبمک ناریا روشک .)2011 ،Yang و Duarte( دوش لیدبت 21 نرق رد یناهج دیدش دوبمک اب ،یناهج کشخ همین و کشخ دنبرمک رد تنفرگ رارق اب هدننکدودحم یلصا لماوع زا یکی هک یروط هب .تسا هجاوم بآ عبانم .دوب دهاوخ بآ عبانم دوبمک هدنیآ رد روشک یداصتقا هعسوت عبانم هضرع دوبمک اب هتشذگ زا ،یمیلقا طیاشر هب هجوتاب ناریا روشک یلماوع هتشذگ ههد دنچ یط ،رگید فرط زا .تسا هدوب هجاوم بآ شیازفا یزرواشک هعسوت و ینیشنرهش شیازفا ،تیعمج دشر ریظن هارمه شلاچ اب ار روشک یبآ طیاشر و هتشاد هارمه هب ار اضاقت دیدش تروضر بایمک عبنم نیا حیحص تیریدم ،ساسا نیارب .تسا هتخاس هنیمز رد نیون یاه شور و میهافم هب ندروآ یور نیاربانب .دبای یم یروضر یرما ،ناریا رد بآ دوبمک اب هلباقم یارب بآ عبانم تیریدم زا دروم ود 2»بآ یاپدر« و 1»یزاجم بآ تراجت« میهافم .دشاب یم تدش هب و هدش حرطم هنیمز نیا رد هک تسا یمیهافم نیرتدیدج .تسا هتفرگ رارق ناراذگ تسایس و نارگشهوژپ زا یرایسب هجوت دروم 1993 لاس رد ار یزاجم بآ موهفم راب نیتسخن )1993( Allan کی دیلوت دنیآرف فلتخم لحارم رد هک یبآ مجح هب و یفرعم .)2009 ،ناراکمه و Zhao( درک هراشا ،دوش یم فصرم لوصحم یارب یدبرهار لح هار كی ناونع هب یزاجم بآ تادراو هلاقم نیا رد هدش حرطم اقیرفآ لماش و هنایمرواخ یاهروشک رد یبآ مک هلاسم دیلوت یارب هک ییاجنآ زا .)2004 ،Hoekstra و Chapagain( تسا بآ یدایز ریداقم یزرواشک تلاوصحم هژیو هب یداصتقا تلاوصحم ندرک دراو اب دنناوت یم ناریا نوچ یبآ مک یاهروشک ،دوش یم فصرم زا یدایز ریداقم )لخاد رد اه نآ دیلوت یاج هب( رب بآ تلاوصحم یاهدروآرب ساسا رب لاثم ناونع هب .دننک هریخذ ار دوخ یبآ ریاخذ دودح طسوتم روط هب ییاذغ داوم مرگولیک ره دیلوت یارب ،دوجوم زا .)2013 ،ناراکمه و Mubako( دوش یم فصرم بآ تریل 1000 بآ میقتسم تادراو هب تبسن ییاذغ داوم ندرک دراو ،رگید فرط زاین دروم نآ یارب یرت نییاپ یژولونکت و هدوب رت هنیزه مک رایسب اب هلباقم یاتسار رد و یزاجم بآ تادراو درکیور ساسا رب .تسا ریظن یرب بآ تلاوصحم تادراو ،کشخ یاهروشک رد بآ دوبمک بآ میقتسم تادراو هب تبسن ،)یزاجم بآ تادراو( ییاذغ داوم دوبمک اب هک یقطانم ای اهروشک نیاربانب .دوب دهاوخ رتدمآراک رایسب یزاجم بآ یاوتحم اب تلاوصحم دیلوت هب دیاب دنتسه هجاوم بآ
.دنزادرپب ترشیب یزاجم بآ اب تلاوصحم تادراو و ترمک هک بآ یاپدر موهفم راب نیتسخن )2002( Hung و Hoekstra بآ یاپدر .دندونم یفرعم ار دراد یزاجم بآ اب یکیدزن طابترا یاضاقت یزاس مهارف یارب زاین دروم بآ نازیم نییعت تهج امومع بآ یاپدر یلکروط هب .دوش یم هدرب راک هب صاخ هقطنم کی ییاهن و اهلااک دیلوت یارب هدش هدافتسا نیریش بآ مجح لک« ناونع هب دوش یم فیرعت »روشک کی نانکاس طسوت هدش فصرم تامدخ نازیم هدنهد ناشن بآ یاپدر .)2007 ،Chapagain و Hoekstra(
تلاوصحم همه .تسا مدرم فصرم نیمات یارب هدش هدافتسا بآ ،دوش ینم دیلوت روشک نماه رد روشک کی مدرم طسوت هدش فصرم هدافتسا( یلخاد بآ یاپدر تمسق ود لماش بآ یاپدر نیاربانب بآ عبانم زا هدافتسا( یجراخ بآ یاپدر و )یلخاد بآ عبانم زا بآ یاپدر رگید یدنب میسقت کی رد نینچمه .دوش یم )یجراخ طوبرم یبآ بآ یاپدر .تسا یترسکاخ و زبس ،یبآ بآ یاپدر لماش یاپدر ،تسا )ینیمزریز و یحطس یاه بآ( یبآ بآ یناهج عبانم هب رد كاخ تبوطر ناونع هب كاخ رد هدش هریخذ شراب اب زبس بآ هب هک دراد هراشا یبآ مجح هب یترسکاخ بآ یاپدر و تسا طابترا .دوش یم هدولآ روشک فلتخم یاه شخب رد لااک دیلوت هطساو شهوژپ رد ،بآ یاپدر و یزاجم بآ تراجت میهافم تیمها هب هجوتاب ناونع هب دزی ناتسا یداصتقا یاه شخب حطس رد صخاش ود نیا ضراح تسا رکذ هب مزلا .دندش دروآرب روشک یاه ناتسا نیرت کشخ زا یکی یاپدر نآ رد و هدش هتخادرپ یبآ بآ یاپدر هب طقف هلاقم نیا رد هب طوبرم( یترسکاخ بآ یاپدر و )یگدنراب بآ هب طوبرم( زبس بآ بآ یاپدر هبساحم یارب یلکروط هب .تسا هدشن یسررب )بآ یگدنیلاآ ،ناراکمه و Feng( دراد دوجو 4نییاپ هب لااب و 3لااب هب نییاپ درکیور ود شخب کی بآ یاپدر هبساحم یارب لااب هب نییاپ یاهدرکیور رد .)2011 حلاطصا هب و دوش ینم هتفرگ رظن رد نیمات هریجنز یماتم ،)لوصحم ای(
یصخشم رادقم دیلوت یارب لاثم ناونع هب .دراد دوجو شرب یاطخ یجاسن تعنص تلاوصحم هلمج زا فلتخم هیلوا داوم هب زاین ،کاشوپ یا هطساو یاهلااک دنمزاین زین یجاسن هیلوا داوم نیا دیلوت .تسا ،ماد شرورپ و دیلوت یارب .تسا یرادماد تلاوصحم هلمج زا فلتخم فلتخم لحارم رد .تسا یروضر یزرواشک و یهایگ تلاوصحم دشر دوش یم هدافتسا یتعنص تلاآ نیشام زا یزرواشک تلاوصحم دیلوت هلمج زا فلتخم یا هطساو یاهلااک تلاآ نیشام نیا دیلوت یارب هک هیلوا داوم زا هیلوا داوم نیا دیلوت یارب .تسا زاین دروم یساسا تازلف همادا تیاهن یب ات هریجنز نیا هک یروط هب ،دوش یم هدافتسا یرگید هدافتسا بآ یفلتخم ریداقم هریجنز نیا یاه هقلح یماتم رد .دراد یاهدرکیور .)هقلح نآ رد دوجوم تلاوصحم دیلوت یارب( دوش یم یاه هقلح همه رد دوجوم بآ باستحا و یبایدر هب رداق لااب هب نییاپ هریجنز یاه هقلح رد هدش فصرم بآ زا یشخب و دنتسین هریجنز نیا لااب یاهدرکیور رد هک یلاحرد .دوش یم هتفرگ هدیدان لوصحم نیمات
یماتم ،بآ یاپدر هبساحم یارب ،هدناتس-هداد لدم هلمج زا نییاپ هب نیاربانب .دوش یم هتفرگ رظن رد لوصحم کی نیمات هریجنز یاه هقلح -هداد لدم زا شهوژپ نیا رد رظن دروم فادها هب یبایتسد یارب .تسا هدش هدافتسا نییاپ هب لااب درکیور کی ناونع هب هدناتس شهوژپ قباوس یخرب رب یرورم بیترت هب ،بآ یاپدر و یزاجم بآ میهافم دش هراشا هک هنوگ نماه نیاربانب .تسا هدش بآ هزوح تایبدا دراو 2002 و 1993 یاه لاس زا نیا اب .دنرادن ینلاوط نادنچ هقباس میهافم نیا اب طبترم تاعلاطم و هدوب شیازفا هب ور تدش هب هزوح نیا تاعلاطم دادعت دوجو میهافم نیا یسررب هب فلتخم یاهدرکیور اب یدایز نارگشهوژپ نیا زا دروم دنچ هب همادا رد .دنا هتخادرپ فلتخم یاهروشک رد .تسا هدش هراشا تاعلاطم و یزاجم بآ تراجت نازیم )2004( Hoekstra و Chapagain دروآرب ار 1997-2001 هرود یط فلتخم روشک 181 بآ یاپدر یلللما نیب تراجت هب طوبرم یزاجم بآ نایرج مجح لک و دندرک طوبرم ار نآ دصرد 80 و لاس رد بعکم ترم درایلیم 1625 ار اهلااک یناهج بآ یاپدر لک .دندرک ناونع یزرواشک یاهلااک تراجت هب هب بعکم ترم 1240 و لاس رد بعکم ترم درایلیم 7450 لداعم روط هب لااب صلاخان دمآرد اب یاهروشک .تسا هدوب رفن ره یازا یلااب فصرم زا یشان بلغا هک دنراد یرتلااب هناسر بآ یاپدر یبسن دنتفرگ هجیتن نینچمه اه نآ .تسا یتعنص تلاوصحم و تشوگ هدوب لاس رد بعکم ترم 1624 لداعم یناریا ره بآ یاپدر طسوتم هب طوبرم نآ دصرد 94 دودح و تسا یناهج طسوتم زا ترشیب هک روط هب ناریا روشک هرود نیا یط .تسا یزرواشک یاهلااک فصرم تادراو( صلاخ تادراو بعکم ترم درایلیم 14/63 هنلااس ،طسوتم نآ دصرد 100 هب کیدزن هک هتشاد یزاجم بآ )تارداص یاهنم .تسا یزرواشک یاهلااک تادراو هب طوبرم موهفم هدناتس-هداد لودج زا هدافتسا اب )2009( ناراکمه و Zhao .دندرک یبایزرا نیچ روشک یداصتقا یاه شخب رد ار بآ یاپ در 2002 لاس رد نیچ یلم بآ یاپدر هناسر داد ناشن اه نآ جیاتن نیا ساسا رب .تسا هدوب رفن ره یازا هب بعکم ترم 381 لداعم بعکم ترم نویلیم 23733 دودح یسررب دروم لاس رد نیچ ،جیاتن .تسا هتشاد یزاجم بآ تارداص صلاخ یاپدر و یزاجم بآ تراجت راتخاس )2014( Anadon و Zhang اه نآ جیاتن .دندرک یسررب ار نیچ روشک فلتخم یاه ناتسا رد بآ فصرم و یزاجم بآ جارختسا مجح لک 2007 لاس رد داد ناشن دودح بیترت هب نیچ یاه ناتسا نایم تراجت رد هتفهن یزاجم بآ .تسا هدوب بعکم ترم درایلیم 101 و 184 هدناتس-هداد لدم زا هدافتسا اب )2016( ناراکمه و Zhang فلتخم قطانم و عیانص رد ار بآ لدابت و فصرم یا هقطنمدنچ فصرم لک دنداد ناشن و دندرک یسررب اضاقت رظنم زا نیچ روشک
درایلیم 59/3 دودح 2007 لاس رد نیچ عیانص طسوت بآ میقتسم تبسن »بآ و زاگ ،قرب هضرع و دیلوت« تعنص و هدوب بعکم ترم هک هقطنم 30 نیب رد .تسا هتشاد ار مهس نیترشیب عیانص ریاس هب
5وسگنایج و دنتسه یزاجم بآ هدننک رداص هقطنم 15 ،دندش یسررب یزاجم بآ هدننکرداص نیرت گرزب بعکم ترم نویلیم 3846 تارداص اب یزاجم بآ هدننک دراو رگید هقطنم 15 لباقم رد .تسا یا هقطنم نیب نیرت گرزب بعکم ترم نویلیم 2412 تادراو اب 6گنودگناوگ ،دنتسه یارب یتعنص تلایدعت دندقتعم ناققحم .تسا یزاجم بآ هدننک دراو دناوت یم ،بآ مک قطانم رد لااب یرب بآ اب عیانص دیلوت ندرک دودحم زا ناوت یم نینچمه .دوش قطانم نیا رد بآ یاضاقت شهاک ثعاب بآرپ قطانم زا یزاجم بآ تنفای نایرج و یا هقطنم نیب تراجت قیرط عیزوت و بآ عبانم یناکم عیزوت نیب یگنهماهان ،بآ مک قطانم هب رب راشف قیرط نیا زا و درب نیب زا ار یتعنص یاه تیلاعف و تیعمج .داد شهاک ار یلخاد بآ عبانم اب بآ یاپدر شجنس هنیمز رد یلخاد هعلاطم نیلوا )1392( یلضفت هدافتسا اب نآ رد هک ،داد ماجنا ار )نییاپ هب لااب( یمومع لداعت درکیور کیکفت هب ناریا روشک بآ یاپدر 1385 لاس هدناتس-هداد لودج زا دهد یم ناشن تابساحم نیا جیاتن .دش هبساحم یداصتقا یاه شخب بعکم ترم نویلیم 70947 دودح 1385 لاس رد ناریا بآ یاپدر لک ناریا روشک لاس نیا رد .تسا یجراخ نآ دصرد 23 دودح هک هدوب هدوب یزاجم بآ بعکم ترم نویلیم 3340 هدننکرداص صلاخ روط هب هدناتس-هداد لدم زا هدافتسا اب )2015( ناراکمه و Banouei.تسا رد ار نآ هب طبترم یاه صخاش یخرب ،ناریا روشک یلم بآ یاپدر یلم بآ یاپدر هناسر داد ناشن اه نآ جیاتن .دندرک دروآرب 1385 لاس هب تبسن هک تسا بعکم ترم 1433 دودح رفنره یازا هب ناریا رد روشک دنداد ناشن اه نآ نینچمه .تسا ییلااب مقر یناهج طسوتم 12627 دودح مجح اب یزاجم بآ صلاخ هدننکرداص کی ناریا یا هعلاطم رد )1393( ناراکمه و یقداص .تسا بعکم ترم نویلیم تارثا هعلاطم هب )SAM( یعماتجا یرادباسح سیرتام تفایهر اب .دنتخادرپ ناریا رد بآ یاپدر رب یداصتقا یاه شخب یا هطساو فصرم ار 1390 لاس رد ناریا روشک بآ یاپدر لک شهوژپ نیا یاه هتفای 12 و یلخاد نآ دصرد 88 هک داد ناشن بعکم ترم درایلیم 97/7 بآ تیعضو )1396( ناراکمه و روپ یماهت .تسا یتادراو رگید دصرد ار یراجت هدمع یاکشر اب ناریا یتعنص تلاوصحم تراجت رد یزاجم تیعضو یزاجم بآ تارداص صلاخ دنور دندرک ناونع و دندرک لیلحت هدننک دراو زا ناریا روشک هک یروط هب .دهد ینم ناشن ار یبولطم هب )بعکم ترم نویلیم 112 مجح اب( 1390 لاس رد یزاجم بآ صلاخ رد )بعکم ترم نویلیم 115 مجح اب( یزاجم بآ صلاخ هدننکرداص بآ تادراو و تارداص مجح نیترشیب .تسا هدش لیدبت 1393 لاس نیچ و یبرع هدحتم تاراما یاهروشک هب طوبرم بیترت هب یزاجم .تسا هدوب بعکم ترم نویلیم 99 و 119 اب بیترت هب
اه هداد و شهوژپ شور یاه تیلاعف یشخب نیب طباور هک تسا یلیلحت یلدم ،هدناتس-هداد ریوصت هب لودج کی بلاق رد و یلیصفت لکش هب ار یداصتقا هئارا هدناتس-هداد لدم کی هداس بوچراچ )1( لودج رد .دشک یم یشخب نیب تلادابم سیرتام رگنایب لودج نیا )1( هیحان .تسا هدش یداصتقا شخب ره دیلوت دهد یم ناشن سیرتام نیا یاهرطس .تسا یاه نوتس ،)هضرع( دوش یم عیزوت رگید یاه شخب نیب هنوگچ هچ شتلاوصحم دیلوت یارب یداصتقا شخب ره دهد یم ناشن نآ هدرک فصرم هداهن ناونع هب ار رگید یاه شخب تلاوصحم زا رادقم رد یمقر ،رطس رد مقر ره ،یسیرتام نایب هب هجوتاب .)اضاقت( تسا هب رگید شخب یارب یا هداهن شخب ره دیلوت هجیتن رد ،تسا نوتس ییاهن یاضاقت رادرب )2( هیحان .)1393 ،درگناهج( دیآ یم باسح ییاهن یلااک ناونع هب هک شخب ره هدناتس زا یرادقم و تسا صلاخ فصرم لماش رادرب نیا صرانع .دهد یم ناشن ار دسر یم فصرم هب صلاخ و صلاخان هیامسر لیکشت ،تلود ییاهن فصرم ،راوناخ ییاهن لماوع نازیم )3( هیحان .تسا )تادراو یاهنم تارداص( تارداص ار شخب ره رد هدش هتفرگ راک هب )راک یورین و هیامسر( هیلوا دیلوت .درک دادملق هدوزفا شزرا رگنایانم ار نآ ناوت یم هک دهد یم ناشن
)1393-درگناهج( هدناتس-هداد لودج هداس بوچراچ -1 لودج تیلاعف هتشر
ییاهن یاضاقت لک هدناتس صلاخ
تیلاعف هتشر xij )1 هیحان(
yj )2هیحان(
xi
هدوزفا شزرا vij )3 هیحان(
)هداد( هداهن xj لک
هطبار لکش هب نآ یسیرتام مرف و هدناتس-هداد لدم یساسا هطبار :دوش یم هداد شیانم )1(
j ij ij
j ij j i
j ij i
i x
a x y
x a y x
x =∑ + =∑ + , =
)1(
i شخب هک تسا یا هداهن لک شزرا هدنهد ناشن xij ،هطبار نیا رد شخب تادیلوت لک xj و )لودج 1 هیحان( دنک یم راذگاو j شخب هب رد هدناتس دحاو کی دیلوت یارب دهد یم ناشن aij صرنع .تسا j شخب ییاهن یاضاقت زین yj .تسا زاین i شخب هداهن زا ردقچ j شخب هطبار تروص هب هطبار نیا یسیرتام مرف .)لودج 2 هیحان( تسا ماi :دوش یم هتشون )2(
Y AX
X = + )2(
هدیمان ینف بیاضر سیرتام A و یشخب نیب طباور رادرب ،X نآ رد هک یداصتقا یاه شخب ییاهن یاضاقت رادرب هدنهد ناشن زین Y .دنوش یم :دیآ یم تسد هب )3( هطبار ،)2( هطبار یسیرتام لح اب .تسا
Y A I
X =( − )−1 )3(
سوکعم سیرتام )I - A(-1 و تسا ینماه سیرتام I ،نآ رد هک دهد یم ناشن سیرتام نیا زا lij صرنع .دوش یم هدیمان فیتنوئل زا ردقچ ،j شخب ییاهن یاضاقت رد یلوپ دحاو کی شیازفا یارب .7دوش یم فصرم میقتسمریغ و میقتسم تروص هب i هداهن هدناتس-هداد لودج تسا مزلا ،شهوژپ فادها هب یبایتسد تهج یدماتعا لباق شور هب دزی ناتسا )یا هطساو تادراو نودب( یلخاد
8گلف یتعنص صاخ یناکم مهس شور زا روظنم نیا یارب .دوش هیهت دزی ناتسا 1390 لاس هدناتس-هداد لودج و هدش هدافتسا )SFLQ(
)2( لودج حشر هب یداصتقا شخب 20 لماش لودج نیا .دش هیهت .9تسا ره میقتسم یرب بآ شجنس ،شهوژپ نیا تابساحم لوا هلحرم میسقت زا و )4( هطبار زا هدافتسا اب راک نیا .تسا یداصتقا شخب تسد هب شخب نآ )لوصحم( هدناتس هب یفصرم بآ مجح لک :دیآ یم
j d j
j x
w = w
)4(
ماj شخب هدناتس و بآ فصرم لک بیترت هب xj و wj ،نآ رد هک شخب میقتسم یرب بآ Wjd .دنهد یم ناشن ار یسررب هرود یط ماj شخب هک تسا یبآ رادقم هدنهد ناشن و دوش یم هدیمان ماj میقتسم روط هب دوخ هدناتس رد شیازفا یلوپ دحاو کی روظنم هب و میقتسم( لک یرب بآ هبساحم یدعب هلحرم .دنک یم فصرم فصرم بآ همه هلحرم نیا رد ،رگید ترابع هب .تسا )میقتسمریغ هبساحم لوصحم کی نیمات هریجنز یاه هقلح یماتم رد هدش :دیآ یم تسد هب )5( هطبار قیرط زا صخاش نیا .دوش یم
n ij
i id
tj w l
w =∑ ×
=1 )5(
-هداد لودج رد فیتنوئل سوکعم سیرتام صرانع lij ،نآ رد هک ره )میقتسمریغ و میقتسم( لک یرب بآ wjt .تسا ناتسا هدناتس کی داجیا یارب دهد یم ناشن صخاش نیا .دهد یم ناشن ار شخب میقتسم لکش هب بآ نازیم هچ ماj شخب رد ییاهن یاضاقت دحاو )تلاوصحم نیمات هریجنز یاه هقلح رد دوجوم بآ( میقتسمریغ و میقتسم و لک یرب بآ توافت زا میقتسمریغ یرب بآ .دوش یم فصرم .دیآ یم تسد هب لباق شخب ره بآ یاپدر ،میقتسمریغ یرب بآ هبساحم زا سپ یجراخ و یلخاد شخب ود لماش صخاش نیا .دوب دهاوخ هبساحم تلاوصحم دیلوت یارب دهد یم ناشن یلخاد بآ یاپدر .تسا نیا یلخاد یبآ عبانم زا رادقم هچ ،دزی ناتسا نادنورهش یفصرم یارب ده یم ناشن یجراخ بآ یاپدر .دش دهاوخ فصرم ناتسا دهاوخ فصرم یجراخ بآ عبانم زا رادقم هچ تلاوصحم نیا دیلوت یارب ،)2009( ناراکمه و Zhao طسوت هدش هئارا شور قباطم .دش :دوش یم هدافتسا )6( هطبار زا یلخاد بآ یاپدر هبساحم
t j j j
j t w f
t
T =[ ,] = × )6(
تسا j شخب ییاهن یاضاقت زا یشخب هدنهد ناشن fj هطبار نیا رد ماj شخب یلخاد بآ یاپدر tj .دوش یم فصرم ناتسا لخاد رد هک یا هطساو تسق ود هب ریز طباور قباطم یجراخ بآ یاپدر .تسا :دوش یم میسقت ییاهن و
in
f S
S
ENWF = + )7(
jf tj jf jf
f s s w m
S =[ ] = × )8(
j n
i t ij
in i in j
in sj s w m v
S ×
×
=
=
∑
=1
]
[ )9(
نیمات یارب مایقتسم هک تسا یزاجم بآ مجح Sjf ،قوف طباور رد بآ یا هطساو تادراو Sjin .دوش یم دراو یلخاد ییاهن فراصم تلاوصحم شزرا mij و j شخب ییاهن تادراو شزرا mjf ،یزاجم j شخب رد یا هطساو هداهن ناونع هب هک تسا ماi شخب یتادراو تارداص یاهنم ییاهن یاضاقت تبسن vj صرنع .دوش یم هدافتسا )9( هطبار رد لیدعت بیضر ناونع هب و تسا ییاهن یاضاقت لک رب .دوش یم دراو ار نآ یزاجم بآ تادراو هقطنم کی یجراخ بآ یاپدر عومجم
هطبار زا هدافتسا اب شخب ره یزاجم بآ تارداص .دهد یم ناشن :دوش یم هبساحم )10(
t j j j
j u w e
u
U =[ ], = × )10(
تارداص لک مجح uj و تلاوصحم تارداص لک شزرا ej نآ رد هک بآ تادراو صلاخ نیاربانب .دنهد یم ناشن ار ماj شخب یزاجم بآ :اب تسا ربارب )NVWI( یزاجم
U S S
NVWI =( f + in)− )11(
ناتسا یداصتقا یاه شخب بآ فصرم یاه هداد تسا رکذ هب مزلا ناتسا یزرواشک داهج نامزاس لماش یرامآ فلتخم عبانم زا ،دزی ،ناریا رامآ زکرم یتعنص یاه هاگراک زا یریگرامآ حرط جیاتن ،دزی ناریا رامآ زکرم یرادرب هرهب لاح رد نداعم زا یریگرامآ حرط جیاتن زا یخرب رد و یروآدرگ ناریا بلاضاف و بآ یسدنهم تکشر و تادراو و تارداص شزرا نینچمه .تسا هدش هدز نیمخت اه شخب ،تاضورفم یخرب تنفرگ رظنرد اب ،ناتسا یداصتقا یاه شخب یاضاقت هیحان( هدناتس-هداد لودج 2 هیحان زا یشخب ناونع هب .10تسا هدش دروآرب )ییاهن
شهوژپ جیاتن هئارا )2( لودج رد شهوژپ تابساحم زا هدمآ تسد هب جیاتن رد بآ فصرم لک 1390 لاس رد جیاتن نیا ساسا رب .تسا هدش نویلیم 1199 دودح یداصتقا تلاوصحم دیلوت یارب دزی ناتسا رد دزی ناتسا بآ یاپدر لک هک یلاحرد .تسا هدوب بعکم ترم .تسا هتشاد بعکم ترم نویلیم 1539 دودح یمجح ،لاس نیا یاپدر( یدزی نادنورهش فصرم یارب زاین دروم بآ رگید ترابع هب ناتسا نیا تادیلوت یارب زاین دروم بآ زا شیب دصرد 20 دودح )بآ دزی ناتسا بآ یاپدر لک زا یمین دودح ،جیاتن نیا ساسا رب .تسا ناتسا زا جراخ یبآ عبانم زا و تسا یجراخ )دصرد 50/1 دودح(
هناسر 1390 لاس رد ناتسا تیعمج هب هجوتاب .تسا هدش نیمات هدوب رفن ره یازا هب بعکم ترم 1432 دزی ناتسا رد صخاش نیا هب دزی ناتسا رد بآ یاپدر لک زا یزرواشک شخب مهس .تسا یاه شخب »یزرواشک« شخب زا سپ .دسر یم دصرد 65/3 دودح 24/4 اب »تامدخ« و »تایناخد و یندیماشآ ،ییاذغ داوم عیانص«
ار دزی ناتسا بآ یاپدر لک زا مهس نیترشیب دصرد 4/8 و دصرد .دنا هداد صاصتخا دوخ هب نویلیم 355/7 تارداص اب 1390 لاس رد ناتسا »یزرواشک« شخب شخب نیا .تسا یزاجم بآ هدننکرداص نیترگرزب بآ بعکم ترم بآ هدننکدراو نیرت گرزب ،بعکم ترم نویلیم 403/1 تادراو اب یاهنم تارداص( تارداص صلاخ رگا اما .دور یم رماش هب یزاجم رظن رد )تارداص یاهنم تادراو( تادراو صلاخ و )تادراو
بعکم ترم نویلیم 15/1 تارداص اب »ندعم« شخب ،دوش هتفرگ ،ییاذغ داوم عیانص« شخب و صلاخ هدننکرداص نیترگرزب بآ بعکم ترم نویلیم 209/5 تادراو اب »تایناخد و یندیماشآ 1390 لاس رد ناتسا یزاجم بآ صلاخ هدننکدراو نیرت گرزب 339/7 دورو اب لاس نیا رد دزی ناتسا اه شخب لک رد .دنا هدوب رماش هب یزاجم بآ صلاخ هدننکدراو کی بعکم ترم نویلیم یاه شخب رد یزاجم بآ تادراو صلاخ )1( لکش رد .دیآ یم .تسا هدش هئارا دزی ناتسا فلتخم
-20 0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220
۳ ۲۰ ۱ ۴ ۱۵ ۱۹ ۵ ۱۶ ۱۱ ۱۷ ۱۳ ۱۴ ۱۲ ۷ ۱۸ ۶ ۸ ۹ ۱۰ ۲ لوﺪﺟ رد یدﺎﺼﺘﻗا ﺶﺨﺑ ﻒﯾدر هرماﺷ
۲
یاه شخب رد یزاجم بآ تادراو صلاخ -1 لکش )بعکم ترم نویلیم( 1390 -دزی ناتسا یداصتقا
بآ یاپدر و یزاجم بآ تراجت هب طوبرم تابساحم جیاتن -2 لودج
فیدر فصرم لک شخب
یاپدر لک بآ بآ تادراو بآ
یزاجم تارداص
یزاجم بآ تادراو صلاخ
یزاجم بآ یرب بآ
میقتسم لک یرب بآ
)بعکم ترم نویلیم(
)لایر نویلیم هب بعکمترم(
1 یزرواشک
1121/4 1005/4
403/1 355/7
47/3 63/57
63/89
2 ندعم
14/9 1/9
0/5 15/6
-15/1 0/92
1/06
3 تایناخد و یندیماشآ ،ییاذغ داوم 8/0
375/6 262/5
58/3 209/5
1/62 34/69
4 تاجوسنم تخاس
1/7 27/9
26/6 0/5
26/1 0/42
0/48
5 یغابد و مرچ ،کاشوپ عیانص
0/1 4/0
3/8 0/1
3/8 1/42
4/15
6 یبوچ تلاوصحم و بوچ تخاس 0/1
0/7 0/6
0/1 0/5
1/04 1/43
7 راشتنا و پاچ ،اوقم ،ذغاک ،عیانص 0/2
1/0 0/9
0/1 0/8
0/55 0/63
لاغز ،تفن ،ییایمیش عیانص 8 یا هتسه یاه تخوس و 0/9
1/0 0/9
1/5 -0/1
0/54 0/67
زا تلاوصحم تخاس 9 کیتسلاپ و کیتسلا 0/8
1/0 0/7
2/9 -1/9
0/40 1/53
10 یزلفریغ یناك تلاوصحم ریاس
5/0 2/4
1/5 4/0
-2/5 0/48
0/48
11 یساسا تازلف تخاس
11/9 14/3
8/8 6/0
2/9 0/67
0/68
زجب یكیرباف یزلف تلاوصحم 12 تازیهجت و تلاآ نیشام 0/9
1/8 1/2
0/3 0/9
0/68 0/70
تازیهجت و تلاآ نیشام تخاس 13 رگید یاج رد هدشن یدنب هقبط 1/0
2/6 2/1
1/0 1/2
0/80 1/15
یقرب یاه هاگتسد تخاس 14 یترفد تلاآ نیشام و 0/3
1/9 1/3
0/3 1/1
0/13 0/32
و یکشزپ ،یطابترا عیانص 15 یکینوترکلا رازبا ریاس 0/4
4/9 4/6
0/1 4/5
3/13 3/38
16 لقن و لمح تازیهجت تخاس
0/3 4/0
3/8 0/1
3/7 2/21
2/68
یدنب هقبط تاعونصم ،نمالبم تخاس 17 تفایزاب و رگید یاج رد هدشن 1/2
2/6 1/8
0/3 1/4
1/44 1/46
18 زاگ و قرب ،بآ
5/8 6/3
0/7 0/0
0/7 0/93
0/93
19 نماتخاس
1/6 6/2
4/5 0/0
4/5 0/14
0/16
20 تامدخ
22/9 73/4
52/7 2/3
50/5 0/37
0/38
- لک
1,199/1 1,538/8
782/4 447/5
339/7
یریگ هجیتن و یدنب عمج هن ار یبآ مک هلئسم اب هلباقم راکهار نارگشهوژپ هزورما اضاقت تیریدم رد هکلب هضرع رد یشیازفا یاهدرکیور ،روشک بآ دوبمک هلاسم اب هلباقم یاتسار رد نیاربانب .دنناد یم .دسر یم رظن هب یتایح یرما بآ دوجوم عبانم حیحص تیریدم و یزاجم بآ موهفم رب ینتبم یژتاترسا ،ریخا یاه لاس رد حرطم یبآ مک هلاسم اب هلباقم تهج بآ یا هقطنم نیب تلادابت ناراذگ تسایس و نارگشهوژپ هجوت دروم تدش هب هک هدش کشخ قطانم ،یژتاترسا نیا ساسا رب .تسا هتفرگ رارق فلتخم دیلوت و لااب یرب بآ اب تلاوصحم ندرک دراو اب دنناوت یم یمیلقا دوبمک هلاسم زا یشخب ،نییاپ یرب بآ اب تلاوصحم تارداص و درکیور یدلایم ضراح نرق لیاوا زا نینچمه .دننک فرطرب ار بآ حرطم بآ یاپدر موهفم بلاق رد بآ عبانم تیریدم زا ینیون هقطنم کی نانکاس فصرم نازیم هب ار بآ فصرم هک هدش .دنک یم طبترم یجراخ و یلخاد عبنم تنفرگ رظنرد نودب و یزاجم بآ تراجت قوف یاهدرکیور هب هجوتاب ضراح شهوژپ زا یکی ناونع هب( دزی ناتسا یداصتقا یاه شخب رد ار بآ یاپدر .تسا هدرک دروآرب )روشک یاه ناتسا نیرت کشخ دزی ناتسا رد تراجت یوگلا دهد یم ناشن شهوژپ جیاتن ناتسا نیا یلخاد بآ عبانم عفن هب یا هظحلام لباق روط هب رد دزی ناتسا هدش ثعاب وگلا نیا رگید ترابع هب .تسا .دشاب هتشاد یزاجم بآ تادراو یدایز ریداقم یجراخ تراجت صلاخ روط هب 1390 لاس رد دزی ناتسا ،جیاتن نیا ساسا رب یزاجم لکش هب بعکم ترم نویلیم 339/7 رب غلاب یبآ مجح یزاجم بآ تراجت قیرط زا ناتسا نیا ینعی .تسا هدرک دراو یبآ عبانم زا بعکم ترم نویلیم 339/7 دودح تسا هتسناوت هک تسا یبآ ربارب 7 دودح رادقم نیا .دنک هریخذ ار دوخ .تسا هدش فصرم لاس نماه رد ناتسا نیا یاهراوناخ طسوت و دونم یم هدافتسا یرگید یوگلا زا دزی ناتسا تراجت هچنانچ یلخاد عبانم زا نآ نیمات ،دش ینم ناتسا دراو بآ رادقم نیا رظن هب نیاربانب .دروآ یم دراو عبانم نیا رب یدایز رایسب راشف دیما یراکهار دناوت یم یزاجم بآ تادراو تسایس دسر یم دزی ناتسا رد هژیو هب و ناریا رد یبآ مک هلاسم لح یارب شخب بآ هدننکرداص نیرت گرزب .دریگ رارق ناراذگ تسایس هجوت دروم مجح لک هک یروط هب هدوب »یزرواشک« شخب دزی ناتسا یزاجم .دسر یم بعکم ترم نویلیم 355/7 دودح هب شخب نیا تارداص روظنم هب ،دزی ناراذگ تسایس دوش یم داهنشیپ ساسا نیا رب ار دوخ زکرتم دیاب ناتسا نیا بآ بایمک و دنمشزرا عبانم ظفح نیا هتبلا .دننک فوطعم یزرواشک شخب ندرک دودحم یور رب و لاغتشا نوچمه یرگید لئاسم تنفرگ رظن رد اب دیاب عوضوم .دریگ تروص ییاذغ تینما ترم نویلیم 15/1 تارداص اب »ندعم« شخب تسا رکذ هب مزلا
داوم عیانص« شخب و صلاخ هدننکرداص نیترگرزب ،بآ بعکم ترم نویلیم 209/5 تادراو اب »تایناخد و یندیماشآ ،ییاذغ لاس رد ناتسا یزاجم بآ صلاخ هدننکدراو نیرت گرزب بعکم .دنا هدوب 1390 ترم نویلیم 1539 دودح 1390 لاس رد دزی ناتسا بآ یاپدر لک ناتسا تیعمج هب هجوتاب صخاش نیا .تسا هدمآ تسد هب بعکم ره هک یتامدخ و اهلااک نیمات یارب دهد یم ناشن 1390 لاس رد بعکم ترم 1432 دودح دنک یم فصرم لاس کی رد یدزی دنورهش تلاوصحم دیلوت یارب زاین دروم بآ هک یلاحرد .تسا زاین بآ .تسا هدوب بعکم ترم نویلیم 1199 دودح دزی رد هدش داجیا یدزی نادنورهش فصرم نیمات یارب زاین دروم بآ رگید ترابع هب تلاوصحم دیلوت یارب زاین دروم بآ زا ترشیب دصرد 20 دودح بآ یاپدر لک زا یمین دودح .تسا ناتسا نیا رد هدش داجیا رب یراشف و دوش یم نیمات ناتسا زا جراخ یبآ عبانم زا دزی ناتسا .دروآ ینم دراو ناتسا نیا بآ یلخاد عبانم متسیس رد هدش فصرم بآ زا دصرد 93/5 دودح دوجو نیااب »یزرواشک« شخب هب )بآ میقتسم فصرم لک( دزی ناتسا یداصتقا ناتسا بآ یاپدر لک زا دصرد 65/3 دودح طقف ،دراد صاصتخا درکیور اب دهد یم ناشن هجیتن نیا .دوش یم طوبرم شخب نیا هب یداصتقا یاه شخب یرب بآ هب تبسن دناوت یم اه هاگدید ،بآ یاپدر یبآ یاه یراذگ تسایس رد دوش یم داهنشیپ نیاربانب .دنک رییغت بآ یاپدر موهفم هب ،عبانم نیا حیحص تیریدم یاتسار رد و ناتسا یارب راکهار کی ناونع هب یزاجم بآ تادراو و دوش یترشیب هجوت .دریگ رارق هجوت دروم یبآ مک زا ییاهر ره رد یزیر همانرب و شهوژپ هکنیا هب هجوتاب تیاهن رد رد و دوجو دنمزاین یبآ مک تیمهااب عوضوم هلمج زا یا هزوح دوش یم داهنشیپ ،تسا زور هب و حیحص یاه هداد ندوب سترسد یاه ناتسا یداصتقا فلتخم یاهدحاو رد بآ فصرم یاه هداد .دریگ رارق نارگشهوژپ سترسد رد و یروآدرگ تقد اب روشک شهوژپ یاه تیدودحم زا هدافتسا رد هک تسا ییاه تیدودحم یاراد شهوژپ نیا تیدودحم لیلد هب ناریا رد .دوش هژیو هجوت دیاب نآ جیاتن هیحان رد هژیو هب یناتسا هدناتس-هداد لوادج دروآرب ،اه هداد یاه یراوشد اب )تادراو و تارداص دننام( ییاهن یاضاقت یازجا یاه هداد هب طوبرم رگید تیدودحم .تسا ور هبور یدایز رظن دروم یاه هداد شهوژپ نیا رد دنچره .تسا بآ فصرم هب هجوتاب اما ،تسا هدش یروآدرگ نکمم یرامآ عبانم همه زا اب اه شخب یضعب رد اه هداد نیا ،دوجوم یاه تیدودحم .دنا هدش دروآرب تاضورفم یخرب تنفرگ رظنرد
تشون یپ 1- Virtual Water Trade
2- Water Footprint 3- Bottom-Up Approaches 4- Top-Down Approaches 5- Jiangsu
6- Guangdong
عوجر هدناتس-هداد لدم هنیمز رد ترشیب تاعلاطا بسک تهج -7 .)1393( درگناهج و )2009( Blair و Miller هب دوش 8- Industry-Specific Flegg Location Quotient
هلمج زا یناکم مهس یاه شور هنیمز رد ترشیب علاطا بسک یارب -9 یهللاصرن هب ،هدناتس-هداد لوادج یزاس یا هقطنم رد SFLQ شور .دوش عوجر )1396( یعراز و هب اه هداد نیا نیمخت یگنوگچ دروم رد ترشیب تاعلاطا یارب -10 .دوش عوجر )1395( یعراز عبانم داصتقا فلتخم یاه شخب رد بآ یاپدر شجنس .1392 .ح ،یلضفت یسانشراک همان نایاپ .هدناتس-هداد درکیور زا هدافتسا اب ناریا
.1392 .ییابطابط هملاع هاگشناد .داصتقا هدکشناد ،دشرا .س ،یهدرهاوج ،.س ،یجوراف نابتشد ،.م ،یدنرز روپ یماهت یاهروشک اب ناریا یتعنص تلاوصحم تراجت یبایزرا .1396 یشهوژپ-یملع هیشرن .یزاجم بآ هاگدید زا فلتخم .187-143 :)30(8 ،یزاس وگلا و داصتقا یزیر همانرب ،یروانف :هدناتس-هداد یاه لیلحت .1393 .ا ،درگناهج ،هرامآ شرن :نارهت .)قیفوت زوریف ترکد زا یا همدقم اب( هعسوت و
.لوا پاچ یاه شخب رد بآ فصرم یسررب و شجنس .1395 .م ،یعراز هدکشناد .دشرا یسانشراک همان نایاپ .دزی ناتسا و ناریا یداصتقا
.1395 .دزی هاگشناد .یرادباسح و تیریدم ،داصتقا روپرغصا ،.ع.م ،دازآرکفتم ،.ز ،ولناکت یمیرک ،.ک.س ،یقداص یاه شخب بآ یاپدر شجنس .1393 .ی ،شیادنا و .ح ،یچروق یعماتجا یرادباسح سیرتام تفایهر اب ناریا رد یداصتقا .111-81 :)3(11 .یرادقم داصتقا همانلصف .)SAM(
یناکم مهس شور یبایزرا و یفرعم .1396 .م ،یعراز و .ز ،یهللاصرن -هداد لوادج یزاس یا هقطنم رد )SFLQ( گلف یتعنص صاخ یاه شهوژپ .1390 دزی ناتسا یدروم هعلاطم :یلم هدناتس .140-112 :)13(24 .یا هقطنم هعسوت و داصتقا Allan J.A. 1993. Fortunately there are substitutes for
water otherwise our hydro-political futures would be impossible. Priorities for water resources allo-
cation and management, 13)4(: 13-26.
Banouei A.A., Banouei J., Zakeri Z. and Momeni. M.
2015. Using Input-output Model to Measure Nation- al Water Footprint in Iran. Business Perspectives, 14)2(: 75-87.
Chapagain A. K. and Hoekstra A.Y. 2004. Water foot- prints of nations. Value of Water Research Report Series No. 16. Delft., The Netherlands: IHE.
Duarte R. and Yang H. 2011. Input–output and wa- ter: introduction to the special issue. Economic Systems Research, 23)4(: 341-351.
Feng K., Chapagain A., Suh S., Pfister S. and Hubacek K. 2011. Comparison of bottom-up and top-down approaches to calculating the water footprints of na- tions. Economic Systems Research, 23)4(: 371-385.
Hoekstra A.Y. and Hung P.Q. 2002. Virtual water trade: A quantification of virtual water flows be- tween nations in relation to international crop trade, Value of Water Research Report Series No.11, Delft, The Netherlands: IHE.
Hoekstra A. Y. and Chapagain A. K. 2007. Water footprints of nations: water use by people as a function of their consumption pattern. Water re- sources management, 21)1(: 35-48.
Miller R. E. and Blair P. D. 2009. Input-Output Anal- ysis: Foundations and Extensions. Cambridge Uni- versity Press.
Mubako S., Lahiri S.and Lant C. 2013. Input–output analysis of virtual water transfers: Case study of Cali- fornia and Illinois. Ecological Economics, 93: 230-238.
Zhang C and Anadon L. D. 2014. A multi-regional input–output analysis of domestic virtual water trade and provincial water footprint in China.
Ecological Economics, 100: 159-172.
Zhang B., Chen Z. M., Zeng L., Qiao H.and Chen B.
2016. Demand-driven water withdrawals by Chi- nese industry: a multi-regional input-output anal- ysis. Frontiers of Earth Science, 10)1(: 13-28.
Zhao X., Chen B.and Yang, Z. F. 2009. National water footprint in an input–output framework- a case study of China 2002. Ecological Modelling, 220)2(: 245-253.
