هدکشناد یعیبط عبانم و یزرواشک
یشزومآ هورگ یماد مولع
دشرا یسانشراک هجرد تفایرد یارب همان نایاپ هتشر یماد مولع یسدنهم -
شیارگ ناگدننکراوخشن هیذغت
ریثأت هیذغت
ردوپ رانا هلافت
زاننات میزنآ نودب ای و اب رب
،درکلمع یذغم داوم مضه تیلباق
یخرب و هرب ینوخ یاهرتماراپ
-
یاه رن
یناغم
رگشهوژپ :
یرون یلع
امنهار داتسا :
قالشق هجقآ یئازریم دازرف
رواشم داتسا :
داشدیون نمهب -
هبج یتمارک اریمس راد
رویرهش 9911
رثا تیکلام و تلاصا گرب دام قوقح یمامت یونعم و ی
بترتم ،تاراکتبا ،جیاتن رب
یروآون و تاعارتخا ، هوشپ ژیا یا نا زا ییییشان ِیاه
هب قلعتم یلیددام ققحم هاگشناد
یم بلطم لقن .دشاب
و هط وبرم تارّرقم تی اع ر اب ،رثا ژیا زا یان رکذ اب
و ش ناد و امنهار داتس ا یان ،یلیبدرا ققحم هاگش ناد .تسا عناملاب م
بنا نیا یدونم یع
ناد هتخومآ یسانیشراک
ی دشرا هتشر
حادماویعم گگگسدنهح م
یارگ ه دنندداورگگگشنمهیذغت م
هدکییشناد لعیمطیهنحمزمی دزهگگشد
م م ققحم هاگگشناد
یلیددا م
هرامیش هب ییو شناد
4093539469 خیرات رد هک
60 0/ 44/ م زا نایاپ همان
"ناونع تحت دوخ یلیییصحت ریثأت
هیذغت ردوپ رانا هلافت زاننات میزنآ نودب ای و اب ،درکلمع رب
یذغم داوم مممضه تیلباق یخرب و
هرب ینوخ یاهرتماراپ یاه
رن یناغم هدومن عافد یم دهعتم ،یا
یویییش
"هک 9 ژیا ) نایاپ
همان چیه تفایرد يارب ًلابق ار كردم هنوگ
رد ییییشهوشپ تیلاعف هنوگره ناونع هب ای الییییصحت هاگشناد ریاس و لخاد یشهوشپ و یشزومآ تاسسؤم و اه
هدومنن هئارا روشک زا جراخ .یا
2 نایاپ تایردنم یمامت مقییس و تّحییّ تیلولییسم ) همان
یم هدهع رب ار دوخ یلیصحت .یریگ
9 ژیا ) نایاپ
همان ، ییسوت هدییش یا نا هوشپ لییّاح
یم بنا نیا .دشاب
4 ایییشهوشپ و املع ياهدرواتیییسد زا هك يدراوم رد )
هدومن هدافتیسا نارگید تارّرقم و باوض قباطم ،یا
عبنم یان ،یملع یرادتناما لّ ا تیاعر اب و هطوبرم تسرهف و ژتم رد ار نآ تاصخشم ریاس و هدافتسا دروم هدومن ركذ عبانم .یا
5 نانچ ) ای هدافتسا دصق ،لیصحت زا تغارف زا دعب هچ
هرهب هنوگ ره عارتخا تبث ،باتك رشن زا معا يرادرب
ژیا زا ... و نایاپ
همان هزوح زا ،مشاب هتشاد ار
،یلیبدرا ققحم هاگییشناد یرواّنف و اییشهوشپ تنواعم .میامن ذخا ار یزلا ياهزو م
6 هئارا ترویّ رد ) هلاقم
ژیا زا جرختسم نایاپ
ن هما
یامه رد سنارفنک ،اه
ییامهدرگ ،اهرانیمس ،اه و اه
رانك رد ار یلیبدرا ققحم هاگشناد یان ،تلا م عاونا )رواشم و امنهار دیتاسا و و شناد( ناگدنسیون یان .میامن رکذ
7 تباث قوف دراوم لاخ ،انامز عطقم ره رد هچناینچ )
( نآ زا ایییشان بقاوع ،دویییش زا
كردم لاطبا هلمی
الیییصحت ار )... و هاگییشناد ییسوت تیاکییش حرط ،
ام یم زا م ار یلیبدرا ققحم هاگشناد و یریذپ مناد
راتفر هطوبرم تارّرقم و باویییض قباطم بنا نیا اب .دیامن
یرون یلع اضما خیرات
هدکشناد یعیبط عبانم و یزرواشک
یشزومآ هورگ یماد مولع
هیهپ هحهن
م مهجددمتفهیددمیاری سهنشدهد
م دشدا م
دد م مهتشد م حادماویعم سدنهح
مشیار مهیذغت
ه دنندداورشن : اونع م
ریثأت هیذغت
ردوپ رانا هلافت
زاننات میزنآ نودب ای و اب رب
،درکلمع یذغم داوم مضه تیلباق
یخرب و هرب ینوخ یاهرتماراپ
-
یاه رن
یناغم
:رگشهوژپ
یرون یلع
م ادزادمهتلمكم دشمبیوصتمزميیهی دا هیهپ
هحهن م هی م
...مهجدد م
م
مزماهن اهن داونهخ م
مهعترح يههاشناد تمس م
م ءهضحا
م
مدا رفمرتدد قلاشقمهجقآم ئا رلح دهتسا م
مسلیدمزمهمنهادمدهتسا م ادزادمهتلمد م م
دهشدیونمنمهیمرتدد م
دهلشناد م
دزهشحمدهتسا م
م
م تحاردمارلمسمرتدد هعج داد - م
م دزهشحمدهتسا
م م
مفلسملهمجمرتدد تازد دهلشناد م
م دزاد
م م
رویروهش26 9911
ناونع و :روآدیدپ مان ریثأت
هیذغت ردوپ رانا هلافت زاننات میزنآ نودب ای و اب ،درکلمع رب
یذغم داوم مضه تیلباق یخرب و
هرب ینوخ یاهرتماراپ یاه
رن یناغم / یرون یلع
داتسا نا امنهار : قالشق هجقآ یئازریم دازرف رتکد
داتسا :رواشم نا داشدیون نمهب رتکد
- هبج یتمارک اریمس رتکد راد
خیرات :عافد 62
2/ 99/
دادعت حفص 014 :تا
.ص
نایاپ هرامش :همان
/یماد مولع هورگ
:هدیکچ هعلاطم:فده ح فده اب رمضا لتخم خوطمس زا هدافتمسا تارثا یمسررب
ای ییاهنت هب رانا هلافت
زاننات میزنآ اب هارمه هرب هریج رد
رب نآ تارثا یمسررب و یراورپ یاه ،درکلمع
داوم مضه تیلباق
یذغم یخرب و هرب ینوخ یاهرتماراپ اه
.دش ماجنا
شور :شهوژپ یمسانمش دادعت زا شهوژپ ماجنا تهج
نزو طسوتم اب یناغم رن هرب سار25 2
±
: ماش شیامزآ یاهرامیت .دش هدافتمسا یفدامصت الماک خرط بلاق رد و رامیت راهچ رد ،93 -9
هیاپ هریج 2 ،
- + هیاپ هریج /5
رانا هلافت ردوپ دممصرد2 9 ،
- + هیاپ هریج ردوپ دممصرد5
هلافت
رانا 4 ، - + هیاپ هریج /5
+ رانا هلافت ردوپ دمممصرد2 /5
هریج یمممشخ هدام مرگولیک رد مرگ3
زاننات میزنآ 5 و
- + هیاپ هریج + رانا هلافت ردوپ دمممصرد5
/5 یمممشخ هدام مرگولیک رد مرگ3
.دندوب زاننات میزنآ هریج یممشیامزا هرود لوط
تداع هتفه ود ماممش هک دوب زور75 و یهد
۰۶
ر هرودزو هرود یط رد .دوب یدمنبراورپ ماد یدرکلمع یاهرتماراپ یمممشیامزآ
نازیم مامممش هک
یاهزور رد دوب ییاذی یدبت بیرممض و نزو شیازفا ، اروخ فرممصم و93
هرود63 شیامزآ
هزادنا هوالع .دمممش یریگ یاهتنا رد یذغم داوم ممممضه تیلباق نییعت ،نیارب
شیامزآ هرود ماجنا
.تفرگ یمسررب یارب هجنسارف تتلی رب یمشیامزآ یاهرامیت رثا
میزنآ تیلاعف و ینوخ یاه ه
یا
همنومن یدمبک هرب نوخ یامه
یامهزور رد امه و93
مج یمممشیاممزآ هرود 63 رادقم و یروآ
هجنمسارف یرت ،لورتمسلک ،زکولگ یاه
، ک نییتورپ ،دیریمسیلگ ،HDL
وLDL هروا هارمه هب
میزنآ نازیم یامه
زاتافمممسف نیلامکلآ )،ALP
زارفمممسنارتونیمآ تاتراتمممسآ )AST
و نینالآ
زارفمسنارتونیمآ )ALT
تیک هلیسوب .دش نییعت رزیلانآوتا هاگتسد زا هدافتسا اب و یراجت یاه
نولام تتلی ید
یتنآ آخاممش ناونع هب زین دیئدلآ یرامآ زیلانآ دیدرگ نییعت نوخ ینادیممسکا
هداد یرامآ رازفا مرن هلیسوب صاح یاه 9 SAS
1/ .تفرگ تروص )
هتفای اه جیاتن قباطم: هلصاح
هرود یاهدروکر زین و یشیامزآ هرود ک رد ،یا
یشیامزآ یاهرامیت
ینعم ریثأمت یراد
اروخ فرمممصم ،هنازور نزو شیازفا ،نزو شیازفا رب هرود ک رد
فرمممصم ،
هرب ییاذی یدبت بیرض و یذغم داوم مضه تیلباق ،هنازور اروخ اه
دنتشادن . هرود ، باقم رد
هنومن یرادرب یود ره اروخ فرصم هرود ک
ماد هنازور اروخ فرصم و ار هعلاطم دروم یاه
داد رارق ریثأت تحت ا رب
ی ن م ،ساسا ی ناز هرب هنازور اروخ فرصم و اروخ فرصم اه
رد هرود
مود هنومن یرادرب 93 63 ات گزور ی اقم رد ) ی هممس داقم لوا هرود اب ی
ر رتالاب ی .داد ناممشن ار رثا
لتخم خوطمممس هیذغت تیلاعف رب رانا هلافت
ینعمALT دوب راد 35 3/ P<
.) خوطمممس هیذغت
یج هب زاننات میزنآ ندوزفا زین و رانا هلافت لتخم ر
ینعم ریثأت ه هجنسارف زا یی چیه رب یراد
یاه
امیت باقتم رثا باقم رد .تمممشادن ینوخ ر
م نوخ زکولگ تتلی رب یمممشیامزآ یاه دوب راد ینع
/35 3 P<
هواملع .) هرود نیب نوخ هروا و زکولگ تمتلی ،نیارب هنومن یامه
توافت یاراد یرادرب
ینعم دندوب راد /35
3 P<
رثا زاننات میزنآ اب هارمه ای ییاهنت هب رانا هلافت ردوپ لتخم خوطممس .)
ینعم ید نولام تتلی رب یراد هرب نوخ ینادیممسکا یتنآ آخاممش ناونع هب دیئدلآ
یراورپ یاه
.تمممشادمن ،نیارب نوزفا
نینالآ و زاتافمممسف نیناملآ تمیلامعف رب میزنآ و هملامفت مبامقتم تارثا
هرود نیب زارفسنارتونیمآ تاتراتمسآ و زارفمسنارتونیمآ نینالآ تیلاعف زین و زارفمسنارتونیمآ ه
یا
هنومن ینعم یرادرب دوب راد
/35 3 P<
.) مادنا نزو ،هوالع هب یجراخ و یلخاد یاه
یاهرامیت نیب
ینعم توافت یشیامزآ .دنتشادن راد
هجیتن :یریگ روط هب یم جیاتن ساممسا رب یلک رد ییاهنت هب رانا هلافت زا هدافتممسا هک تفگ ناوت
یم نییامپ خوطمممس درکلمع دوبهب ، اروخ هنیزه شهاک تمهج رد یدربرامک یرامکهار دمناوت
هرب و هدوب یراورپ یاه هب
شهاک یگدولآ یاه تمممسیز یطیحم
نژورتین فد شهاک قیرط زا
زین یمک دنک .
هژاو :یدیلک یاه هرب
هجنسارف ،درکلمع ،رانا هلافت ،زاننات ،یراورپ ینوخ یاه
تسرهف بلاطم
-9 فده و همدقم
...
. ...
91
-9 -9
...همدقم ...
...
...
...
...
...
...
...
91
-9 -2 ...فده .
...
...
..
...
. ...
...
22...
-2 . قیقحت هنیشیپ و ینابم ...
...
...
...
...
....
...
...
29
-2 -9 عرف تالوصحم ی
زرواشک ی ...
...
...
...
...
...
...
29
-2 -2 یاب تالوصحم هلافت ی
...
...
...
...
...
...
..
....
...
25
-2 -9 اذی شزرا یی یاب تالوصحم هلافت ...ی
....
. ...
. ...
...
...
. ...
26
-2 -4 هدروآرف زا هدافتسا یاه
بناج ی یاب تالوصحم ی
ذغت رد هی ماد ...
...
...
..
..
..
...
...
27 -2 -5
رانا . ...
. ...
...
...
...
...
...
...
...
22 -2 -5 -9 هایگ
یسانش ...
...
...
...
..
..
...
. ...
22
-2 -5 -2 کرت تابی ش ییایمی رانا ...
...
...
...
...
21
-2 -5 -9 رانا ییوراد صاوخ ...
...
...
..
...
...
. ...
99
-2 -5 -4 رانا دیلوت ...
...
..
...
...
. ...
92
-2 -6 رانا هلافت ...
...
...
...
...
...
..
...
99
-2 -6 -9 ذغت رد رانا هلافت زا هدافتسا هی
ماد ...
...
...
...
...
94
-2 -7 ننات ... اه ...
...
...
...
...
..
...
...
...
....
...
97
-2 -7 -9 ننات یاه باق زیلوردیه ...
...
...
. ...
...
. ...
...
..
...
92
-2 -7 -2 ننات یاه مکارتم ...
...
...
...
...
...
...
91
-2 -7 -9 صوصخ تای ش ییایمی ننات ...اه ..
...
...
...
. ...
..
...
. ...
43
-2 -7 -4 گدرتسگ ی ننات اه رد ... تعیبط ..
...
. ...
...
...
....
...
49..
-2 -2 زنآ می زاننات ...
...
...
...
...
49.
-2 -1 ذغت رد رانا هلافت اب طبترم تاعلاطم هی
ماد ...
...
45
-2 -1 -9 ذغت تارثا هی ماد درکلمع رب رانا هلافت ...
...
...
...
...
...
...
45
-2 -1 -2 رب رانا هلافت تارثا لباق
تی ذغم داوم مضه ... ی
...
...
...
....
...
...
42
-2 -1 -9 اهرتماراپ رب رانا هلافت تارثا ی
نوخ ... ی ...
...
. ....
...
..
...
42
بلاطم تسرهف 01
-9 ...قیقحت شور ...
52
-9 -9 امزآ ماجنا ناکم و نامز ... شی
...
...
. ...
...
...
...
...
52
-9 -2 هت هی لوا داوم ... هی ...
...
. ...
. ...
...
...
...
52
-9 -9 امزآ ماجنا هوحن شی
ماد و یاه هدافتسا دروم
...
..
..
...
..
....
...
...
59
-9 -4 امزآ هرود شی ...
...
...
...
...
59
-9 -5 ت یاهرامی امزآ یشی اروخ هوحن و یهد
...
....
...
..
...
...
59
-9 -6 هنومن یرادرب هداد تبث و یاه امزآ شی
...
...
...
..
....
...
...
55
-9 -6 -9 یفرصم یشخ هدام نازیم
...
. ...
...
. ...
...
55
-9 -6 -2 ازفا شی هدنز نزو
...
. ...
...
...
...
....
...
56
-9 -6 -9 رض بی دبت ی اذی یی
...
. ...
...
...
...
56
-9 -6 -4 مج یروآ هنومن یاه و اروخ هیزجت ش ... ییایمی ..
..
...
...
. ...
....
..
...
...
56
-9 -6 -4 -9 یشخ هدام ...
...
. ...
..
...
...
56
-9 -6 -4 -2 رتسکاخ ...
...
...
...
...
57
-9 -6 -4 -9 یتورپ نی ماخ ...
...
...
...
. ...
57
-9 -6 -4 -4 یلآ هدام
...
...
...
...
. ...
...
....
...
57
-9 -6 -4 -5 هدنیوش رد لولحمان فایلا نازیم نییعت
یثنخ ...
...
...
. ...
...
..
...
...
52
-9 -6 -4 -6 هدنیوش رد لولحمان فایلا نازیم نییعت
یدیسا ...
. ...
..
...
....
...
63
-9 -6 -5 مج یروآ عوفدم
....
. ...
...
. ...
...
....
...
...
69
-9 -6 -5 -9 هزادنا گ یری لباق تی رهاظ مضه ... ی ..
...
...
...
...
...
. ...
...
69
-9 -6 -6 هنومن یرادرب لانآ و زی هنومن یاه نوخ ی
...
..
..
...
....
...
...
...
....
...
62
-9 -6 -7 هنومن یرادرب صوصخ تبث و تای
هشال ...
...
...
...
...
...
....
...
69
-9 -7 هداد یرامآ یلحت و هیزجت اه
...
...
...
...
..
...
...
69
-4 ... ثحب و جیاتن ...
...
...
...
64
-4 -9 ذغت تارثا هی اهنت هب رانا هلافت یی
ای رنآ هارمه می هرب درکلمع رب زاننات یاه
راورپ ...ی ...
...
64
-4 -2 هجنسارف رب زاننات میرنآ هارمه ای ییاهنت هب رانا هلافت هیذغت تارثا رب ینوخ یاه
ه اه یراورپ ی ...
...
. ...
61....
بلاطم تسرهف 00
-4 -9 میزنآ تیلاعف رب زاننات میرنآ هارمه ای ییاهنت هب رانا هلافت هیذغت تارثا رب یدبک یاه
ه اه یراورپ ی . ...
79
-4 -4 رب زاننات میرنآ هارمه ای ییاهنت هب رانا هلافت هیذغت تارثا یذغم داوم مضه تیلباق
رب ه اه یراورپ ی ....
...
76.
-4 -5 مادنا نزو رب زاننات میرنآ هارمه ای ییاهنت هب رانا هلافت هیذغت تارثا رب یلخاد یاه
ه اه یراورپ ی ...
...
. ...
72
-4 -6 مادنا نزو رب زاننات میرنآ هارمه ای ییاهنت هب رانا هلافت هیذغت تارثا یاه
یجراخ رب ه اه یراورپ ی . ...
..
...
71..
-5 هجیتن -
...یریگ ...
...
..
...
22
-6 داهنشیپ اه ...
. ...
...
...
29 ...
-7 بانم ...
...
...
....
...
24
تسرهف و میالع هتوک تشون اه
:اسراپ
نایاپ هلاسر و همان
لودج تسرهف اه
9لودج 9- - هریج هدنهد یکشت یکاروخ داوم یشیامزآ یاه
...
...
....
...
...
..
...
...
54
9لودج 2- - یشیامزآ هریج ییایمیش بیکرت ...
...
...
...
. ...
55
4لودج 9- - هرود درکلمع رب یشیامزآ یاهرامیت هیذغت تارثا هرب یا
یراورپ یاه ...
...
..
...
...
65
4لودج 2- - هرب یشرورپ هرود ک درکلمع رب یشیامزآ یاهرامیت هیذغت تارثا یراورپ یاه
...
..
...
....
66
لودج -4 -9 هجنسارف رب یشیامزآ یاهرامیت هیذغت تارثا هرب ینوخ یاه
یراورپ یاه ...
...
...
72
لودج -4 -4 ارثا میزنآ تیلاعف رب یشیامزآ یاهرامیت هیذغت ت هرب یدبک یاه
یراورپ یاه ....
...
...
...
74 .
4لودج 5- - رب یشیامزآ یاهرامیت هیذغت تارثا هرب رد یذغم داوم مضه تیلباق
.یراورپ یاه ...
. ....
...
72
لودج -4 -6 مادنا نزو رب یشیامزآ یاهرامیت هیذغت تارثا لخاد یاه
هرب ی راورپ یاه ...ی ...
...
71
لودج -4 -7 مادنا نزو رب یشیامزآ یاهرامیت هیذغت تارثا هرب یجراخ یاه
یراورپ یاه ...
...
...
23
تسرهف کش اه
2 کش 9- - رانا لتخم یازجا ...
...
...
...
99
مکمممش -2 -2 اهدمحاو ی رمونوم ی ننات یاه چتاک مکارتم نی
چتاکولاگ و نی
ننات و ) یاه ه باق زیلوردی
لاگ یی الا و ییجی سا دی ) ...
...
...
..
....
...
...
43
2 کش 9- - زنآ لومعم شنکاو می
زاننات ...
...
..
...
...
...
44
تسویپ تسرهف اه
پ تسوی کلام و تلاصا : لا تی
یی ... هلاسر ...
...
4
-1 م فدهمزمهحدقح م
-1 -1 هحدقح م
یسررب رد ماوج
زورما هب ات هتشذگ زا یناسنا ناشن
هک تسا هدش هداد کشم
تأ نیم
اذی زا هلمج یتالکشم هک تسا هدوب رشب یور شیپ
اب شیازفا دنور ی
یی زا تیعمج وس
و
تیدودحم یاه
بآ و اخ وس رگید زا ثعاب
ات هدش ح اذی نیمات تالکشم هب
روط یدج
هجوت دروم دریگ رارق
. رد نیا
،صوصخ نامزاس
راوخ و راب و یزرواشک لم
دحتم وئاف
تینما ییاذی ماوج ار زا نیرتمهم یاظو
تلود اه ماوج رد هتشاد ناونع لتخم
تسا
رابج ان ص
،ر ٩٨٣١ .)
ب ه ،هوالع شهاک یارب یرایسب یعامتجا و یسایس راشف ،هزورما تیلاعف زا یشان یگدولآ
خالصا اب ،هعسوت لاحرد و هتفای هعسوت یاهروشک مامت ًابیرقت و دراد دوجو یتعنص یاه همانرب ،هجیتنرد .دنراد دوخ یتعنص تالوصحم یایاقب تفایزاب رد یعس ،دوخ یروآرف یاه
دنامسپ نیا یانص یاه
، رگید ناونع هب هکلب ،هدشن هتفرگ رتن رد هلابز ناونع هب م
ماخ داو
،یراجت تالوصحم یروآرف زا یبناج داوم رتشیب .دنتسه خرطم رگید یاهدنیارف یارب یم صاح یربیف یانص و ییاذی یانص یروآرف آ زا یرایسب هک ،دنوش
ن یاراد زین اه
یم و هدوب ماد اروخ رد هدافتسا تهج ییالاب یسناتپ یهدریش و دشر دناوت
رد ار ماد اه
و هدرک تیوقت دوش زین ناسنا یارب یکاروخ بانم دیلوت هب رجنم هجیتن رد
تالوصحم .
یم خرطم ماد اروخ ناونع هب هک یبناج متسیس رد ،دنوش
اروخ شزرا رب زور هب زور یهد
نآ یم هدوزفا اه تمیق رد ماد اروخ ناونع هب هدافتسا تهج هک ارچ ،دوش
اب یتباقر ییاه
دنتسه سرتسد رد رگید بانم ک
و ت تماس ا ،ناراکمه و یس .)2394
یبناج تالوصحم نیا
بانم ناونع هب ،دنتسه ناسنا یکاروخ یاذی ناونع هب یمک یداصتقا شزرا یاراد هک هدمع تیمها زین هدنیآ رد و هدوب ریش دیلوت زا تیامح یارب ،هریج یژرنا و یذغم داوم زا یا
دش دهاوخ رتریگمشچ رما نیا ،نوسنیبار و سیدیماب
.)2336 دیسکا راشتنا ،رگید ییوس زا
ینارگن زا یکی ،نژورتین هک ارچ ،تسا ییاوه و بآ تارییغت رد یطیحم تسیز هدمع یاه
مرگ یسناتپ نآ یگدننک
تسا نبرکدیسکا ید ربارب 993 IPCC
9117 ، ) هدافتسا .
نژورتین زا دمآراکان یکاروخ
یم هبمکش رد راشتنا هب میقتسم روط هب دناوت
نژورتین زا
یگدولآ هب یمک و تاناویح درکلمع شهاک هجیتن رد و دوش رجنم ناگدننکراوخشن تالوضف دراد لابند هب ار تسیز طیحم
ج ،ناراکمه و وتن هزو .)2396
یبناج تالوصحم زا یرایسب
یم دنتسه خرطم ماد اروخ ناونع هب هک یانص طیحم هب ماد طسوت نژورتین فد زا دنناوت
یریگولج زین تسیز یریگبآ زا سپ هدنامیقاب هلافت ،یبناج تالوصحم نیا زا یکی .دنیامن
تسا رانا ک
و تماست ا ،ناراکمه و یس .)2394
هناد شخب هس زا هک تسا یریسمرگ همین و یریسمرگ قطانم هویم رانا ٨
،)دصرد
رادبآ شخب و )دصرد 93
تفاب و هتسوپ دودح ینورد یاه
یم یکشت )دصرد 67 دوش
،مالاو .)9112 ناریا رد رانا هنایلاس دیلوت 93۵
7× تسا لاس رد نت ،ناراکمه و یروصنم
.)2399 یم فرصم ناهج رد یدایز نازیم هب هویم نیا هویمبآ تعنص رد صوصخ هب ،دوش
یم هویم هتسوپ زا یدایز ریداقم تشابنا هب رجنم نآ رد هک ،یریگ دوش
و یلیاجدلا
یعامسا 2392 ،
.) هدنامیقاب داوم هک دنتسه خرطم یتاعیاض ناونع هب رانا یریگبآ زا صاح
یتنآ ناونع هب هک دنتسه یتابیکرت یاراد هک ارچ ،دنتسه ییالاب یرایسب شزرا یاراد یم ناطرس هدننک لرتنک و باهتلا دض ،هدرک مع نادیسکا دنشاب
و شاکارپ شاکارپ
،
.)2399 یم یکشت رانا هتسوپ ار نآ هدمع هک تاعیاض نیا ریتن یتابیکرت زا ینی دهد
لونف دیئونوالف ،اه یلپ ،نینایسوتنآورپ تابیکرت ،)نیجالاکینوپ ماش ننات یجالا و اه
-
،میزینم ،میسلک ،نژورتین ،میساتپ ریتن یناوارف یندعم داوم و هدش سکلتمک یاهدیراکاس دنتسه میدس و رفسف ادویو
- ،ناراکمه و سوترام .)2393
زا یشخب رانا هتسوپ یواح و هتشاد ییالاب رایسب ینادیسکا یتنآ تیصاخ هک تسا هویم
یلپ زا ییالاب ریداقم لونف
تسا اه ،ناراکمه و یل
.)2336 ببس رانا هتسوپ تیصاخ نیا
یرامیب یرایسب زا یریگشیپ هب رجنم و هدش یماد تالوصحم دوبهب و یریش یاهواگ رد اه
بنم یی ناونع هب رانا هلافت ندش هتخانش دوش یریش واگ شرورپ رد بوخ یکاروخ
یزمر
،ناراکمه و .)2395
اذی تیفیک ظفح رد نینچمه ،رانا هلافت ینادیسکا یتنآ تیصاخ
یم افیا ار یمهم شقن یم دیتیل نویسادیسکا زا یریگولج ببس هک ارچ ،دننک
دوش
،ناراکمه و رونیاکورا .)2392
د رانا یبناج تالوصحم یدایز رایسب ریداقم ر
زا یرایسب رد
یم دیلوت ناهج طاقن نآ دیفم یایازم هب هجوت اب و دنوش
هتسوپ ،اه هراصع و رانا یاه
یاه
نآ ماد هیذغت رد ًاریخا اه دنا هتفرگ رارق هجوت دروم اه
،ناراکمه و ماریوآ .)2334
م
یلد هب یربیف بانم زا هدافتسا یارب یدرف هب رصحنم تیفرظ یاراد ،ناگدننکراوخشن وجو یرتکاب د هبمکش یاه
هدوب یا و یدایز دح ات دنناوت یم تالی هک تسا ینعم نیا هب نیا
دنوش نیزگیاج یبناج تالوصحم نیا هلیسو هب ،یعراز
.)2399 یریگبآ زا صاح یایاقب
یم ار رانا ندوب دعتسم هب هجوت اب اما ،دناسر ناگدننکراوخشن هیذغت هب هزات تروص هب ناوت
ًالومعم ،داسف هب شور اب
یم ،هفولع یرادهگن و ظفح یاه نآ ناوت
دومن یرادهگن زین ار اه
،ناراکمه و دلانودکم .)9971
م
-1 -2 فده
م م
شرازگ دوجو هب هجوت اب ییاه
هدروآرف هیذغت دنمدوس تارثا هرابرد یزرواشک یبناج یاه
ییاب و هلافت نوچمه اه
و ناگدننکراوخشن هیذغت رد جوت اب
ه هکنیا هب خوطس
یالاب ی زا نیا
هدروآرف روشک رد اه لوت
ی یم د دنوش هب . مالقا نیا ینیزگیاج تاعلاطم زا یرایسب رد هک یروط
تارثا شهاک زین و هریج هنیزه شهاک ،ماد تمالس یاقترا یاتسار رد هریج یلصا یازجا اب هدروآرف نیا فد یطیحم تسیز ءوس ودحم هب هجوت اب ،وس رگید زا .تسا هدش هیصوت اه
د
رگید یخرب و یکاروخشوخ شهاک رتن زا ننات نوچمه تابیکرت یخرب روضح ندوب هدننک هعلاطم نونکات ،تارثا میزنآ زا هدافتسا یسررب هب یا
تروص هب تابیکرت نیا هدننک راهم یاه
وت أ ماد هریج رد ننات بنم اب م فده اب رضاح هعلاطم اذل .تسا هتخادرتن هدننکراوخشن یاه
ییاهنت هب رانا هلافت ردوپ لتخم خوطس هیذغت ءوس تارثا هدننک یدعت میزنآ هارمه هب ای
هرب رد ننات نآ ندوزفا تارثا یسررب و یراورپ یاه
هجنسارف ،درکلمع رب هریج هب اه یاه
هرب هشال تایصوصخ یخرب و ینوخ یراورپ یاه
.تسا هتفرگ ماجنا
-2 م نهعح م
پمز ل ش ل هن م ققت
م
ل-6 -4 یزرواشک یعرف تالوصحم
هرهب یرادرب یب هیور زا بانم هیاپ ببس تیدودحم رد
هعسوت تادیلوت
،یزرواشک
بیرخت تارم و تیدودحم بانم
تبسن هفولع هب
یاهزاین تیعمج یماد
هدش تسا اما رد
نیع
،لاح هنالاس مجح یمیتع زا یایاقب یزرواشک صاح
یم دوش هک یم ناوت زا اهنآ رد
هیذغت ماد هدافتسا دومن یلئاضف و
یدهاز 9929 ،رف
هب .) روط
،یلک سپ هدنام یاه
یزرواشک و
بانم ماش یعیبط یداوم
دنتسه هک زا لوصحم یلصا
صاح زا
،تعارز
،یرادیاب
، گنج دیص و
،یدایص شرورپ
،نایزبآ شرورپ ماد
،رویط و شرورپ
تارشح
دننام مرک
،)مشیربا نینچمه
یانص ییاذی و رگید یانص فرصم هدننک تالوصحم یهایگ
و رب یناویح یاج
یم دننام اب . شرتسگ رد
عونت تالوصحم و
زین تفرشیپ یانص
،ییاذی
عونت سپ اهدنام زین شیازفا تفای هب یوحن یرایسب هک زا
نآ اه زا رتن نارادماد هتخانشان
هدوب و یارب هدافتسا هنیهب زا اهنآ زاین هب تاعالطا دیدج
یم ،یلئاضف دشاب )9919
هوالع.
رب نیا
، شخب یلصا سپ یاهدنام یزرواشک
ار داوم یزلولسونگیل یکشت
یم دنهد هک
شزرا ییاذی و تیلباق هدافتسا اهنآ یارب ماد نییاپ اه یم
دشاب هک زاین هب یروآرف و -ینی
یزاس
،دنراد ره دنچ هک هوقلاب یاراد شزرا ییاذی و یژرنا ییاز ییالاب ،یلئاضف دنتسه
یارب .)9922 یدبت نیا سپ اهدنام زاین هب بانم یماد یدبت هدننک یم دشاب
،هک عونت
یعیسو زا ماد یاه
،هدننکراوخشن هب
هژیو دنفسوگ و
زب رد بلیا قطانم روشک دوجو دراد .
سپ نام د اه و تاعیاممض هویم
و یزبممس مجح باق هجوت و عونت یعیممسو ار
رد روممشک
ماممش یم دوممش هک رد غاب اه و
،عرازم نادیم یاه هرت
،راب یانممص ییاذی و هریی هدنکارپ
.دنتممسه تبممسن
هدام یممشخ نآ
اه رایممسب نییاپ هدوب اما اتدمع زا
،اهدنق هتممساممشن و
یاهدیمسا یلآ
هدوب هک یاراد شزرا ییاذی رایسب یبسانم دنتسه
نیا. داوم ار یم ناوت اب
هدافتسا زا عاونا هاک
،اه تهج بذج
،یفاضا تبوطر ولیس
.دومن
هلافت تابکرم هب
یلد یژرنا ییاز اتبممسن الاب یم دناوت یدودحات هب
یاج تالی رد
هریج ییاذی ناگدننکراوخممشن فرممصم
دوممش ،یلئاممضف
؛9979 یمممساق یدورکممشخ
و
،ناراکمه .)9925
نییتورپ ماخ
رد نیا عون هلافت اه 6 دودح 1ات
دممصرد و یژرنا باق
ممسیلوباتم 9زین
2/ 7 ات 2/ .تمسا ریغتم مرگولیک رد یرلاکاگم فرصم
هلافت تابکرم 94 ات
دمصرد رد هریج
،ییاذی هب یاج هناد وج رد هیذغت هلایزب یاه رد لاح دمشر ببس دوبهب
هدمش هبمکمشpH و
شراوگ هباشم یریذپ اب
هریج دهاش هتشاد تسا هدازیلق و
،نایرصان
.)2393 رد یمشیامزآ 93 هک
دمصرد هناد تالی هرتنامسنک رد شیم
هدریش یاه اب
هلافت
یممشخ تابکرم نیزگیاج دممش
نازیم فرممصم اروخ و درکلمع دیلوت و تابیکرت ریممش
تبسن هب هریج دهاش هباشم ) دوب سورگیف و
،ناراکمه .)9115
-6 -6 هلافت ییاب تالوصحم هلافت نوچمه هتسباو یانص و یرادیاب تاعیاض یزرواشک یعرف تالوصحم هلمج زا
هویم .دنراد ار ماد هیذغت رد هدافتسا تیلباق هک تسا ناریا
زا هلمج یاهروشک هدمع
دیلوت
هدننک تابکرم رد
ناهج هب رامش یم دور هب یوحن هک دیلوت عاونا هنالاس نیا
لوصحم
روشکرد رتالاب
5 زا 9/ نویلیم نت دروآرب یم .دوش هنافساتم تبسن
تاعیاض زین
رایسب الاب
و هدوب یم ناوت دروآرب درک هک مهس تاعیاض و زین سپ دنام صاح زا یانص یروآرف تابکرم
شیب زا یی نت نویلیم دسرب
. هویم یاه ییاب اتدمع هب تروص هزات دروم هدافتسا یناسنا
دراد اما یشخب زا نآ زین یارب دیلوت هویمبآ فرصم یم .دوش رد لاس یاه ریخا هناخراک یاه
یددعتم هب
روتنم لاصحتسا هراصع
هویم اه رد ثادحا روشک هدش
.تسا سپ یاهدنام
صاح زا جارختسا هراصع
زا تابکرم ماش
هتسوپ
،یجراخ شخب
یاه یلخاد هناد و اه
یم دشاب هک شخب باق یهجوت زا هویم ار هب دوخ صاصتخا یم
.دهد هلافت هدنامیقاب زا
دنیآرف یریگبآ ییاب تالوصحم رد
53 دودح دصرد زا نزو هویم ار ماش یم .دوش دیلوت
یناهج هلافت یشخ ییاب تالوصحم ییدزن
2 هب نویلیم نت یم دسر 47هک
دصرد نآ ار
یزرب 21و دصرد ار اکیرمآ دیلوت یم دنک ،یماد مولع تاقیقحت هسسوم ).9914
زا یگژیو یاه آخاش هلافت تابکرم ینی ندوب زا نیتکپ و اتب اهدیئونیتوراک و
اراد
ندوب تیصاخ یتنآ
،ینادیسکا نیماتیو
الاب C
و نییتورپ هلضع
یم .دشاب دوجو تابیکرت
یلونف رد هتسوپ تابکرم هزات زین رگید زا یگژیو یاه نیا تالوصحم یم
.دشاب نازیم نیتکپ
25 دودح
،دصرد داوم 92 یدنق
43 ات دصرد شخب و یربیف هراوید )یلولس رد هلافت
تابکرم 29 دودح
دصرد شرازگ هدش تسا هک ناشن هدنهد یژرنا شزرا ییاز
اتبسن الاب
رد نیا لوصحم یعرف
یم دشاب اهدنق. هب تروص ترادیهوبرک یاه
لولحم رد تمسق مامت
یاه هویم تابکرم هب یانثتسا بآ
هویم یاه یدیسا دننام بآ ومیل دوجو دنراد و ییدزن
43 هب دصرد نزو یشخ تسوپ هویم یاه لاقترپ و پیرگ تورف ار یکشت یم دنهد هک رد
نیا نایم زوتکورف ،زکولگ و
زوراکاس زا یاهدنق یلصا دنتسه . داوم ینیتکپ 53دودح
93-
،دصرد زلولس -43 دصرد23 یمه و زلولس 23دودح
93- زا دصرد هلافت
تابکرم ار ماش
یم دنوش رد . نیع لاح تابیکرت ییایمیش
تابکرم هلافت قطانم
لتخم نکمم تسا رایسب
توافتم ،یماد مولع تاقیقحت هسسوم دنشاب ).9914
-6 -5 شزرا ییاذی هلافت ییاب تالوصحم
هلافت ییاب تالوصحم یواح
نییتورپ اتبسن
نییاپ اما هب یلد اراد ندوب داوم یدنق
اتبسن الاب و ربیف
،نییاپ اتبسن یژرنا
ییاز ییالاب دنراد هچرگ. تیفیک و شزرا ییاذی نیا
هتسد زا هدروآرف یاه یعرف زین هتسب عون هب و مقر تیفیکو لوصحم
،یلصا تبسن تسوپ
و هناد و زین هوحن دنیآرف ریغتم یم دشاب . هب ناونع هلافت :لاثم لاقترپ
تبسن هب هلافت ومیل
یواح نییتورپ و
رتالاب )زراکاس دنق و
شخب یربیف یرتمک تسا اما . هب روط یلک نیا
هلافت اه ار یم ناوت نیب یداوم دننام هلافت ردنغچ و داوم مکارتم هتسد )تالی یدنب
.دومن
اب نیا توافت هک هب ًاضعب یلد ندوب اراد هتسه
،دایز یاراد یبرچ باق یهجوت یم دنشاب
نازیم یبرچ رد هتسه الاب
،)تسا نییتورپ ماخ
رد نیا عون هلافت اه 6دودح 1ات
دصرد
و یژرنا مسیلوباتم باق /9
ات2 /7 یرلاکاگم2 رد
مرگولیک هدام
یشخ یم .دشاب الاب ندوب
میسلک هب یلد هدافتسا یهآ زا رد دنیآرف یشخ ندرک هلافت ییاب تالوصحم یم
نیا .دشاب
هلافت اه ار یم ناوت یشخ درک و دننام داوم رگید یکاروخ
رد هریج ماد اه فرصم .دومن رد
یتروص هک ناکما یشخ ندرک دوجو هتشادن و ای هنیزه
،دشاب رب یم
ناوت نآ اه ار دننامه
هفولع ولیس دومن شراوگ. یریذپ هلافت ییاب تالوصحم 25ات
دصرد و یژرنا مسیلوباتم باق
نآ زین 2133ات یرلاک رد مرگ شرازگ هدش .تسا زا نیا ور یم ناوت نآ ار هب یاج یشخب
تالی زا رد هرتناسنک ناگدننکراوخشن
فرصم درک اب نیا توافت هک بانم یژرنا ییاز نآ
تاردیهوبرک لولحم یاه
و ربیف باق مضه یم دنشاب رد یلاح هک بنم یژرنا ییاز تالی
اتدمع هتساشن سا ت ،یماد مولع تاقیقحت هسسوم )9914
.
-6 -9 هدافتسا زا هدروآرف یبناج یاه تالوصحم
ییاب رد هیذغت ماد
یط یشهوژپ هلافت
یشخ ییاب تالوصحم رد
هسیاقم اب وج رد هیذغت یاهواگ یراورپ
دروم یسررب
،تفرگ رارق زا
تبسن یاه رفص 63 و دصرد هلافت ییاب تالوصحم رد
هریج
ییاذی ماد هدافتسا اه .دش
جیاتن ناشن داد هک ندوزفا اب هلافت
ییاب تالوصحم هب
هریج
ییاذی شیازفا نزو هنازور و هدزاب هشال ماد اه یط هرود توافت راورپ ینعم
یراد ار ناشن
.دادن نیاربانب اب هجوت هب نییاپ ندوب نییتورپ هلافت
ییاب تالوصحم رد
هسیاقم اب 6 وج رد
باقم
،)93 رد تروص ناربج نییتورپ دروم زاین هریج
،ییاذی هلافت ییاب تالوصحم یم
دناوت
هب ناونع یژرنا بنم رد
هریج ییاذی نیزگیاج وج
دوش ،یماد مولع تاقیقحت هسسوم
).9914 رد یرگید شیامزآ 93هک
دصرد هناد تالی هرتناسنک م
ی ش یاه هدریش اب یشخ هلافت
تابکرم نیزگیاج لداعم دش
93دودح دصرد ک هدام یشخ هریج
،)ییاذی نازیم فرصم
اروخ و درکلمع دیلوت ریش و تابیکرت ریش
تبسن هب هریج دهاش هباشم دوب فرصم . دایز
هلافت ییاب تالوصحم رد
هریج ییاذی شیب 93 زا
دصرد )هرتناسنک نکمم
تسا ببس
یرامیب یکیلوباتم وتارکاراپ
ز سی .دوش نامه یروط هک هریج یاه مک هفولع و رپ هرتناسنک
زین نینچ هضراع یا ار رد رب دنهاوخ نازیم دیلوت .تشاد یدایز
زا یاهدیسا برچ
،رارف هب
هژیو دیسا
،ییریتوب ببس
گرزب ندش هزادنا یاهزرپ هبمکش ینیتارک و ندش
نآ اه یم دوش
مع هک بذج
ار دودحم یم دزاس فرصم. هلافت ییاب تالوصحم رد
هریج ییاذی یاهواگ
هدریش شیب 23زا دصرد ک هدام یشخ هریج یمن هیصوت دوش
ارچ هک نکمم تسا ببس
شهاک فرصم اروخ و شهاک درکلمع دیلوت ریش دوش اما هریج رد ماد
یاه یراورپ
یم 23ناوت دصرد و یمک رتشیب فرصم .دومن
رد هریج رویط زین یم 5ناوت 7 ات دصرد
زا هلافت یشخ ییاب تالوصحم هدافتسا
.دومن
-6 -3 رانا
-6 -3 -4 هایگ یسانش
مان یملع رانا اکینوپ موتانارگ هداوناخ هب قلعتم هتلود ناهایگ
زا ،یا هخاش نادازادیپ و
هدر ناهن ناگناد هچتخرد کش هب رانا یرهاظ ظاحل هب .تسا عافترا هب ییاه
۵ ات ٣ رتم اب
هخاش یاه متنمان و یم دشر راخ یاراد یدودحات گرب .دبای
یاه نآ
،هداس بوانتم و فافش
گ یاراد و هدوب یاه
هدوب هدام و رن گ
هدنریگربرد زین یاه ۴
یلا ٣ گربساک
،یمرچ زمرق
تشوگو نآ تیعقوم هک دنتسه راد رد نداد هویم زا دعب یتح اه
یالاب هویم یم ظفح .دوش
مچرپ یاراد نینچمه یاه
ددعتم دادعت اب ریغتم
هکدنتسه ًاعومجم
یناتحت نادمخت ار
هب دوجو یم .دنروآ هویم یعون رانا هتس
تسا و نینچمه یصاخ عون
زا هویم یناتحت بوسحم
هدش و یاراد دنچ هرجح دادعتو یدایز رذب تسا و نوچ رد یکشت هویم ریاس و تمسق یاه
گ زین هوالع رب نادمخت تلاخد
،دنراد یم ناوت نآ ار هویم بذاک مه رد رتن هتسب .تفرگ
،مقر هب تسوپ گنر
لتخم تسا رانا عون ییاسانش رد مهم تایصوصخ زا نیا و هدوب
،یلیلجریم .)9921
هویم رانا یاه زا
یدادعت هرجح یکشت هتفای دنا هک هلیسو هب هیال
یاه یکزان زا رگیدکی
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Agriculture and Natural Resources
Department of Animal Science
Effects of pomegranate peels powder feeding with or without tannase on performance,
nutrient digestibility and some blood parameters of Moghani male lambs
By:
Ali Nouri
Thesis submitted to the Graduate Studies Office In partial fulfillment of the requirement for the degree of
M.Sc. in
Animal Science/ Ruminant Nutrition Approved as: ………..
Signature Responsibility
Degree Name
Supervisor & Chairman Prof.
Farzad Mirzaei Aghjehgheshlagh
Advisor Assossiate Prof.
Bahman Navidshad
Advisor Samira Karamati -
Jabehdar
Referee Assossiate Prof.
Jamal seifdavati
Sep 2020
