لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ د :
رﺎﻴﺸﻧا هوﺮﮔ نﺎﻛدﻮﻛ ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاﺪﻧد ةﺪﻜﺸﻧاد ،
ﺪﻫﺎﺷ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاﺪﻧد E-mail:[email protected] .
دﺎﺘﺳا
رﺎﻳ هوﺮﮔ يرﺎﻤﻴﺑ ﺺﻴﺨﺸﺗونﺎﻫديﺎﻫ هﺎﮕﺸﻧاد،ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاﺪﻧدةﺪﻜﺸﻧاد،
ﺪﻫﺎﺷ .
ناﺪﻧد يﺎﻨﻴﻣ ﻮﻳزورا تﺎﻌﻳﺎﺿ ﺮﺑ ﺖﻴﺗﺎﭘآ ﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ زا ﺲﭘ ﻲﻤﺋاد يﺎﻫ
ءﺎﻣ ﺎﺑ ﻪﺟاﻮﻣ ﺮﻴﻌﺸﻟا
ﻮﮕﻘﺣازرﺮﺘﻛد
،
ﻲﺳﺎﺒﻋﺪﻳﺮﻓﺮﺘﻛد
،
ﻲﻧاﻮﺿرﺮﻗﺎﺑﺪﻤﺤﻣﺮﺘﻛد
هﺪﻴﻜﭼ
فﺪﻫ و ﻪﻘﺑﺎﺳ فﺮﺼﻣ:ﻲﻧﺪﻴﺷﻮﻧ ﻢﻬﻣيﺪﻴﺳارادزﺎﮔيﺎﻫ ﻲـﻣبﻮﺴﺤﻣنژوراﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺗاﻞﻣﺎﻋﻦﻳﺮﺗ
ددﺮـﮔ . ﻲـﻣنﺎـﺸﻧتﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﻮﻧﺎـﻧﻪـﻛﺪـﻨﻫد
درادارﻪـﻴﻟواﻲﮔﺪﻴﺳﻮﭘتﺎﻌﻳﺎﺿندﺮﻛهﺰﻴﻟاﺮﻨﻴﻣرﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘﺖﻴﺗﺎﭘآﻲﺴﻛورﺪﻴﻫ .
ﺮـﺑﺖـﻴﺗﺎﭘآﻲـﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧﺮﻴﺛﺎـﺗﻲﺑﺎـﻳزراﻪـﻌﻟﺎﻄﻣﻦـﻳازافﺪـﻫ
ﺳمﻮﺳﺮﻟﻮﻣناﺪﻧديﺎﻨﻴﻣﻲﺘﺨﺳوﺮﻜﻴﻣ دﻮﺑﻲﻫﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآترﻮﺻﻪﺑﺮﻴﻌﺸﻟاءﺎﻣﺎﺑﺎﻨﻴﻣﻪﺟاﻮﻣزاﺲﭘﻢﻟﺎ
.
ﺎﻬـﺷور و داﻮﻣ :
يورﺮـﺑﻲﻫﺎﮕـﺸﻳﺎﻣزآشورﻪـﺑﻪـﻌﻟﺎﻄﻣﻦـﻳا 18
وكﺮـﺗ،ﺶﻳﺎـﺳ،ﻲﮔﺪﻴـﺳﻮﭘﻪـﻧﻮﮔﺮﻫﺪـﻗﺎﻓوﻢﻟﺎـﺳيﺮﻴـﺷﻦﻴﻧﺎـﻛناﺪـﻧد
ﺪﺷمﺎﺠﻧانﻮﻴﺳﺎﻜﻴﻔﻴﺴﻠﻛﻮـﭙﻴﻫ هزاﺪﻧازاﺪﻌﺑ .
ناﺪﻧد،ﻲﺘﺨﺳوﺮﻜﻴﻣيﺮﻴﮔ ردﺎﻫ
ﻲﺳ40 ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗشﻮﻨﻬﺑﻲﻳﻮﻤﻴﻟﺮﺘﺴﻟد ﻲﺳ .
ﻲﺘﺨـﺳوﺮﻜﻴﻣﺲﭙـﺳ
هزاﺪﻧاﻪﻳﻮﻧﺎﺛ ﺪﺷيﺮﻴﮔ
ﺑﻪﻠﺣﺮﻣرد . ناﺪﻧدﺪﻌ
ﺪﻧﺪﺷﻢﻴﺴﻘﺗهوﺮﮔودﻪﺑﻲﻓدﺎﺼﺗترﻮﺻﻪﺑﺎﻫ .
وﺖـﻴﺗﺎﭘآﻲـﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧلﻮـﻠﺤﻣردنﺎـﻣردهوﺮـﮔ
ﻪﻟﻮﻟبآردلﺮﺘﻨﻛهوﺮﮔ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗﻲﺸﻛ
ناﺪﻧدﻲﺘﺨﺳوﺮﻜـﻴﻣ،نﺎﻳﺎﭘرد . ﺖﻓﺮﮔراﺮﻗﺶﺠﻨـﺳدرﻮﻣﺎﻫ
. ﺎـﺑهوﺮـﮔﺮـﻫﻞـﺧادﻲﺘﺨﺳوﺮﻜﻴﻣتاﺮﻴﻴﻐﺗ
نﻮﻣزآ Paired T ﺎﻫهوﺮﮔﻦﻴﺑﻲﺘﺨﺳوﺮﻜﻴﻣو
نﻮﻣزآﺎﺑ ANOVA ﺖﻓﺮﮔراﺮﻗتوﺎﻀﻗدرﻮﻣ
.
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣ : ﻪﻧﻮﻤﻧ18
ﻪﻃﻮﻏزاﺲﭘ ﻪـﺑشﻮـﻨﻬﺑﻲﻳﻮـﻤﻴﻟﺮﺘﺴﻟدرديرو
5 / 92 وﺖـﻓﺎﻳﺶﻫﺎـﻛﻪـﻴﻟواﺲﻧدرﺎـﻫوﺮﻜﻴﻣناﺰـﻴﻣﺪـﺻرد
نﻮﻣزآ Paired T ﺖـﺳارادﺎﻨﻌﻣيرﺎﻣآظﺎﺤﻟزافﻼﺘﺧاﻦﻳاﻪﻛدادنﺎﺸﻧ
) 009 / 0 P= .(
ﺲﻧدرﺎـﻫوﺮﻜﻴﻣ ﻪـﻧﻮﻤﻧ9
ﻮـﺟﻮﻣ زاﺲـﭘبآهوﺮـﮔردد
ﻪﻃﻮﻏ ﻪﺑيﺮﻬﺷبآرديرو 3
/ نﻮﻣزآوﺪﻴﺳرﻪﻳﻮﻧﺎﺛﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣناﺰﻴﻣﺪﺻرد99 Paired T
ﺎـﻨﻌﻣيرﺎـﻣآظﺎـﺤﻟزاﺮﻴﻴﻐﺗﻦﻳاﻪﻛدادنﺎﺸﻧ راد
ﺖﺴﻴﻧ ) 6 / 20 p = ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ .(
ورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧضﺮﻌﻣردﻦﺘﻓﺮﮔراﺮﻗزاﺲﭘﺖﻴﺗﺎﭘآﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧهوﺮﮔرددﻮﺟﻮﻣﻪﻧﻮﻤﻧ9 ﺖـﻴﺗﺎﭘآﻲﺴﻛ
ﻪﺑﻂﺳﻮﺘﻣرﻮﻃﻪﺑ 2
/ آوﺪﻴﺳرﻪﻳﻮﻧﺎﺛﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣﺪﺻرد98 نﻮﻣﺰ
Paired T
ﻲـﻣرادﺎـﻨﻌﻣيرﺎـﻣآظﺎـﺤﻟﻪـﺑﺮـﻴﻴﻐﺗﻦـﻳاﻪـﻛدادنﺎـﺸﻧ ﺪـﺷﺎﺑ
) 012 / 0 p= .(
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ ﻲﻣﺖﻴﺗﺎﭘآﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧﺮﺿﺎﺣﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺞﻳﺎﺘﻧسﺎﺳاﺮﺑ: ﻟدفﺮﺼﻣﺮﺛاﺮﺑهﺪﻣآدﻮﺟﻮﺑزاﻞﺻﺎﺣﻮﻳزوراتﺎﻌﻳﺎﺿﺪﻧاﻮﺗ
ارﻲﻳﻮﻤﻴﻟﺮﺘﺴ
ﺪﻳﺎﻤﻧهﺰﻴﻟاﺮﻨﻴﻣر .
نﺎﮔژاو ﺪﻴﻠﻛ
،نژورا: وﺮﻜﻴﻣ ﻲﺘﺨﺳ
، ﺎﻨﻴﻣ ﺖﻴﺗﺎﭘآﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ,
ﺗ ﻪﻟﺎﻘﻣﺖﻓﺎﻳردﺦﻳرﺎ :
3 / 8 / ﻲﻳﺎﻬﻧحﻼﺻاﺦﻳرﺎﺗ 1389
: 23 / 1 / ﻪﻟﺎﻘﻣﺪﻴﻳﺄﺗﺦﻳرﺎﺗ 1390
: 12 / 2 / 1390
هرود،ﻲﺘﺸﻬﺑﺪﻴﻬﺷﻲﻜﺷﺰﭘمﻮﻠﻋهﺎﮕﺸﻧادﻲﻜﺷﺰﭙﻧاﺪﻧدهﺪﻜﺸﻧادﻪﻠﺠﻣ هرﺎﻤﺷ،29
،3 ﺰﻴﻳﺎﭘ
،1390 154 - 149
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷﺰﻴﻧناﺪﻧدﻲﺤﻄﺳﻞﻴﻠﺤﺗناﻮﻨﻋﺎﺑﻪﻛﻲﻧاﺪﻧدﺶﻳﺎﺳ
ﻲﻣ ﻪﺳوﺮﭘﻚﻳ،دﻮﺷ ﺶﻳاﺰـﻓاﺎـﺑﻪﻛﺖﺳالﺎﻣﺮﻧﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ
ﻲﻣخرﻦﺳ ﺪﻫد
. رﺎﺘﺧﺎـﺳﻦﺘﻓرﺖﺳدزاناﺰﻴﻣﻪﻛﻲﻣﺎﮕﻨﻫﺎﻣا
،يدﺮـﻜﻠﻤﻋتﻼﻜـﺸﻣدﺎـﺠﻳاﺚـﻋﺎﺑﻪـﻛﺪـﺷﺎﺑيﺪﺣردناﺪﻧد ﺣﺎﻳﻲﻳﺎﺒﻳز
ﻪـﺳوﺮﭘﻚـﻳارنآﺪـﻳﺎﺑ؛ددﺮـﮔﻲﻧاﺪـﻧدﺖﻴـﺳﺎﺴ
ﺖـﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﻚﻳژﻮﻟﻮﺗﺎﭘ ﺐـﻳﺮﺨﺗ ،زا ﺖـﺳا ترﺎـﺒﻋ نژورا .
ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﻲﻧاﺪﻧد يﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺖﺸﮔزﺎﺑ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﻴﻏ ﻪـﺳوﺮﭘ ﻚﻳ
يﺮﺘﻛﺎـﺑﺖـﻴﻟﺎﻌﻓﺎـﺑﻪﻛﻦﻳانوﺪﺑنﺪﺷﻞﺣﺪﻨﻧﺎﻣﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﺎـﻫ
ﺪﺷﺎﺑهاﺮﻤﻫناﺪﻧديورﺮﺑ .
راﺮـﻗنژوراﻲﻠـﺻاﺖـﻠﻋًﻻﻮﻤﻌﻣ
ردﻦﺘﻓﺮﮔ
ﺖـﺳاﺪﻴﺳاضﺮﻌﻣ
) 1 .(
دﺎـﺠﻳاﻢـﻬﻣﻞـﻳﻻدزاﻲـﻜﻳ
ﻪﺑﺎـﺷﻮﻧفﺮـﺼﻣﻲﻧﺎـﻬﮔﺎﻧﺶﻳاﺰﻓانژورا ،ﻞـﻜﻟانوﺪـﺑيﺎـﻫ
ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ هﻮﻴﻤﺑآوﻲﻤﻳژريﺎﻫ ﺖـﺳاﺎﻫ
. ﻪـﺑﺖﺒـﺴﻧﻞـﻣﺎﻋﻦـﻳا
ﻢﻬﻣ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺗا ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻳﺎﺳ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺮﺗ
ﺪﺳر ) 2 .(
ﺮـــﺑﺮﻴﻌـــﺸﻟاءﺎﻣﺮﻴﺛﺄـــﺗزاﻞـــﺻﺎﺣضراﻮـــﻋﻪـــﺑﻪــﺟﻮﺗﺎﺑ ـﻛﺖـﺳامزﻻ،ﺎﻨﻴﻣﻲﺘﺨﺳوﺮﻜﻴﻣ هدﺎـﻣﻪ
هﺰـﻴﻟاﺮﻨﻴﻣرياﺮـﺑيا
دﻮـــﺷﻮﺠﺘــﺴﺟتﺎﻌﻳﺎـــﺿﻦـــﻳاندﺮــﻛ ﻖـــﻳﺮﻃزاًاﺮـــﻴﺧا.
ﺖــﻳزﻮﭙﻣﺎﻛﻮﻧﺎﻧوﺎــﻫﺮﻠﻴﻓﻮﻧﺎﻧﻪــﻴﻬﺗنﺎــﻜﻣايژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎــﻧ ﺎــﻫ
ﺖـﺳا هﺪﻳدﺮﮔ ﻢﻫاﺮﻓ ﺶﻨﻳﺮـﻓآ زا ﺖـﺳا ترﺎـﺒﻋ يروﺎـﻨﻓﻮﻧﺎﻧ .
ﻢﺘﺴﻴﺳ و تﺎﻌﻄﻗ ،داﻮﻣ سﺎـﻴﻘﻣ رد ﺎـﻬﻧآ لﺮـﺘﻨﻛ ﺎـﺑ ﺪـﻴﻔﻣ يﺎﻫ
ـﺻﻮﺼﺧزايرادﺮﺑهﺮﻬﺑوﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧﻲﻟﻮﻃ هﺪـﻳﺪﭘوتﺎﻴ
يﺎـﻫ
سﺎﻴﻘﻣنآزاﻞﺻﺎﺣﺪﻳﺪﺟ )
و3 4 .(
ﻲـﻜﻳ،ﻮﻧﺎـﻧيروﺎﻨﻓﺚﺤﺑ
ﺞﻳارزا ﺖـﺳﺎﻴﻧدﻲـﻤﻠﻋ ﺚـﺣﺎﺒﻣﻦﻳﺮﺗ )
5 .(
ﻲـﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎـﻧ
ﻮﻧﺎﻧيروﺎﻨﻓﻚﻤﻛﻪﺑﻪﻛﺖﺳايداﻮﻣزاﺮﮕﻳدﻲﻜﻳﺰﻴﻧﺖﻴﺗﺎﭘآ ﺖـﺳاهﺪﺷﻪﻴﻬﺗ .
هدﺎـﻣﺖـﻴﺗﺎﭘآﻲـﺴﻛورﺪﻴﻫ يرﺎﮔزﺎـﺳﺎـﺑيا
ﻻﺎــﺑﻲﺠــﺴﻧ ﻲــﻣ
ﻲــﺴﻛورﺪﻴﻫتارذ،ﺪــﺷﺎﺑ دﺎــﻌﺑاﻪــﺑﺖــﻴﺗﺎﭘآ
لﺎﺘـﺴﻳﺮﻛرﺎﺘﺧﺎـﺳﺎـﺑيﺮﺘـﺸﻴﺑﺖﻫﺎﺒﺷ،ﻲﻳﻮﻧﺎﻧ يﺎـﻨﻴﻣيﺎـﻫ
ﺪﻧرادﻲﻧاﺪﻧد لﺎـﺳرد .
مﺎـﺠﻧايرﺎﻴـﺴﺑتﺎـﻘﻴﻘﺤﺗﺮـﻴﺧايﺎـﻫ
هﺪﺷ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺪﻧا ناﺪـﻧد ﺮﻴﻤﺧ ﺪﻨﻫد
ﻪﻳﻮـﺸﻧﺎﻫد و ﺎـﻫ يﺎـﻫ
ندﺮــﻛ هﺰــﻴﻟاﺮﻨﻴﻣر ﻲﻳﺎــﻧاﻮﺗ ﺖــﻴﺗﺎﭘآ ﻲــﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ يوﺎــﺣ ﺪـﻧراد ار ﻪﻴﻟوا ﻲﮔﺪﻴﺳﻮﭘ تﺎﻌﻳﺎﺿ )
6 فﺪـﻫ.(
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا زا
يﺎـﻨﻴﻣﻲﺘﺨﺳوﺮﻜﻴﻣﺮﺑﺖﻴﺗﺎﭘآﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧﺮﻴﺛﺎﺗﻲﺑﺎﻳزرا ﻪـﺑﺮﻴﻌـﺸﻟاءﺎﻣﺎـﺑﺎـﻨﻴﻣﻪﺟاﻮﻣزاﺲﭘﻢﻟﺎﺳمﻮﺳﺮﻟﻮﻣناﺪﻧد دﻮﺑﻲﻫﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآترﻮﺻ .
ﺎﻬﺷور و داﻮﻣ :
يورﺮـﺑﻲﻫﺎﮕـﺸﻳﺎﻣزآشورﻪﺑﻪﻌﻟﺎﻄﻣﻦﻳا 18
ﺮﻟﻮـﻣناﺪـﻧد
ﻳﺎﻌﻣرد،هﺪﺷجرﺎﺧﻲﺣاﺮﺟشورﻪﺑﻪﻛﻪﺘﻔﻬﻧﻲﻤﺋادمﻮﺳ ﻪـﻨ
و كﺮـــﺗ ،ﺶﻳﺎـــﺳ ،ﻲﮔﺪﻴـــﺳﻮﭘ ﻪـــﻧﻮﮔ ﺮـــﻫ ﺪـــﻗﺎﻓ ﻲـــﻜﻴﻨﻴﻠﻛ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ،ﺪﻧدﻮﺑ نﻮﻴﺳﺎﻜﻴﻔﻴﺴﻠﻛﻮﭙﻴﻫ .
ناﺪﻧد ﻊﻤﺟ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻲﻃ ﺎﻫ يروآ
تﺪـﻣ) هﺎـﻣ4 فوﺮـﻇ رد (
ﻪﺸﻴﺷ ﺪـﻧدﻮﺑهﺪـﺷيراﺪـﻳﺮﺧرﻮـﻈﻨﻣﻦـﻳاﻪـﺑﻪـﻛﻲﻳﻮـﻧيا
ﺪﻧﺪﺷيراﺪﻬﮕﻧ ﻪﻟﻮﻟبآزافوﺮﻇ .
ﻪﻘﻄﻨﻣﻲﺸﻛ 6
ناﺮـﻬﺗﺮﻬﺷ
راﺮـﻗقﺎـﺗايﺎـﻣدرد،هﺪـﺷﺮﭘ ﺪـﻨﺘﻓﺮﮔ
. ياﺮـﺑتﺪـﻣﻦـﻳارد
ﻪﺘﻔﻫ،ﻲﮔدﻮﻟآوﻲﺤﻄﺳتاﺮﻴﻴﻐﺗدﺎﺠﻳازايﺮﻴﮔﻮﻠﺟ رﺎـﺑوديا
ﻪﺸﻴﺷﻞﺧادبآ ﻲﻣضﻮﻋﺎﻫ
ﺪﺷ .
ناﺪــﻧدﺢﻄــﺳ ﺮــﻴﻤﺧزاهدﺎﻔﺘــﺳاﺎــﺑ،ﻲﻜﻴﻧﺎــﻜﻣشورﺎــﺑﺎــﻫ
رﻮﺗﻮﻣﺮﻳاوﻞﮕﻧآ،ﺪﻳارﻮﻠﻓﺪﻗﺎﻓوﺲﻴﻣﺎﭘيوﺎﺣﻲﺴﻛﻼﻴﻓوﺮﭘ W&H ﻦﻴـﺑﻲـﺼﺨﺸﻣﻲﺸﺧﺮﭼهدوﺪﺤﻣﺎﺑﻦﻴﻳﺎﭘﺖﻋﺮﺳﺎﺑ
ﺎــﺗ500 زاژﺎــﺳﺮﺑصﻮــﺼﺨﻣسﺮــﺑوﻪــﻘﻴﻗدردرود1500
ﺪﺷكﺎﭘيﺮﺑدومﺮﺟ .
ناﺪﻧدﺲﭙﺳ ﻲﻳﺎـﻤﻨﮔرﺰﺑﺎﺑپﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣﻮﻳﺮﺘﺳاﻂﺳﻮﺗﺎﻫ
40
تﺎﻌﻳﺎـﺿ،ﻲﻳﺎـﻨﻴﻣتﻻﻼﺘـﺧاﻪـﻧﻮﮔﺮـﻫدﻮـﺟوﺮـﻈﻧزاﺮﺑاﺮﺑ وﺪـﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣكﺮﺗوپﻮﻜﺳوﺮﻜﻴﻣﻲﮔﺪﻴﺳﻮﭘ
ﺎـﻬﻧآنﺎﻴﻣزا 18
ﺪﻧﺪـﺷبﺎـﺨﺘﻧاﻪـﻌﻟﺎﻄﻣياﺮـﺑدﺪـﻋ ـﺳ .
ﺲﭙ
دﺎـﻌﺑاﻪـﺑﻞﻜﺷﻲﻌﺑﺮﻣﻲﺒﺴﭼﺮﺑ 5
× 5 ﺢﻄـﺳيورﺮـﺘﻣﻲـﻠﻴﻣ
ناﺪﻧدلﺎﺘﺴﻳد
هﺪـﻧﺎﻣﻲﻗﺎـﺑحﻮﻄـﺳمﺎـﻤﺗوﺪـﺷهﺪﻧﺎﺒـﺴﭼﺎﻫ
ناﺪﻧد زا ﺲﭘ ﺎﺗ ،ﺪﻧﺪﺷ هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ فﺎﻔﺷ ﺖﺨﭘ دﻮﺧ ﻞﻳﺮﻛآ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪﺳوﺮﭘ
،ﻞﻳﺮﻛآنﺪﺷﺖﺨﺳ ,
ﻪـﻤﻫسﺎـﻤﺗردﺢﻄﺳ ناﺪـﻧد
ﺎـﻫ
ﺪـﺷﺎﺑنﺎـﺴﻜﻳهوﺮﮔﺎﻳهزاﺪﻧا،ﻞﻜﺷزاﺮﻈﻧفﺮﺻ .
نﺎـﻣزرد
آ ﺮــﺛاردتاﺮــﻴﻴﻐﺗدﺎــﺠﻳازايﺮﻴﮔﻮــﻠﺟﺖــﻬﺟيراﺬــﮔﻞــﻳﺮﻛ
ﻪﻧﻮﻤﻧ،ﻞﻳﺮﻛآنﺪﺷﺖﺨﺳزاﻲﺷﺎﻧيﺎﻣﺮﮔ دﺮـﺳبآنوردﺎﻫ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ .
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺢﻄـﺳ ،ﺲﻧدرﺎـﻫوﺮﻜﻴﻣ ﺢﻴﺤـﺻ ﺶﺠﻨـﺳ ياﺮﺑ رد ﺎـﻫ
هدﺎﺒﻤﺳ ﺎﺑ ،بآ رﻮﻀﺣ فﺎـﺻ ﺢﻄـﺳ ﺎـﺗ ﺪﻧﺪـﺷ ﺶﻴﻟﺎﭘ5000
ﻞـﺑﺎﻗ زﺮـﻜﻳو ﺲﻧدرﺎـﻫوﺮﻜﻴﻣ ﺶﺠﻨﺳ هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ هﺪﺷ دﺎﺠﻳا ﻲﺳرﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧﺢﻄﺳ،ﺶﻴﻟﺎﭘزاﺪﻌﺑ. ﺎـﺑوﺪـﺷﻚﺸﺧﺎﻫ
زﺮـــﻜﻳوﺲﻧدرﺎـــﻫوﺮﻜﻴﻣﺶﺠﻨـــﺳهﺎﮕﺘـــﺳدزاهدﺎﻔﺘـــﺳا )Shimadzu لﺪﻣ
g5037 ﻦـﭘاژﺖﺧﺎﺳM
( ﺲﻧدرﺎـﻫوﺮﻜﻴﻣ
ﻪﻴﻟوا ناﺪﻧد ﺪﺷهﺪﻴﺠﻨﺳﺎﻫ .
وﺮـﻴﻧلﺎـﻤﻋاﺖـﻬﺟﻪـﻄﻘﻧﻦﻳﺮﺘﻬﺑ
ﺪﻳدﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻲﻳوﺮﻴﻧ ﺲﭙﺳ .
ﻪﻄﻘﻧ ﻪﺳ رد مﺮﮔ50
ﻞﻜﺷﻪﺑ ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣناﺰﻴﻣوﺪﺷلﺎﻤﻋاﻪﻧﻮﻤﻧﺮﻫيورL
ﺪﻳدﺮﮔﺖﺷاددﺎﻳوﻪﺒﺳﺎﺤﻣﺮﺛاﺮﻫ .
ناﺪﻧد،ﻪﻴﻟواﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣﺶﺠﻨﺳزاﺪﻌﺑ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣيﺎﻫ
ﻪﻃﻮﻏشﻮﻨﻬﺑﻲﻳﻮﻤﻴﻟﺮﺘﺴﻟدرد ﺪﻧﺪﺷرو
ناﺪﻧدزاﻚﻳﺮﻫ . ﺎـﻫ
تﺪﻣﻪﺑ ردﻪﻘﻴﻗد5
ﻲﺳ40 زاﺲـﭘﻪﻠـﺻﺎﻓﻼﺑﻪﻛ،ﺮﺘﺴﻟدﻲﺳ
فﺮــﻇ رد يﺮــﻄﺑ برد نﺪــﺷ زﺎــﺑ ؛دﻮــﺑ هﺪــﺷ ﻪــﺘﺨﻳر جرﺪــﻣ
ﻪــﻃﻮﻏ ﺪــﻧﺪﻳدﺮﮔ رو ﻪــﻧازور فﺮــﺼﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗﺎﺑ .
ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ نﺎﻫد رد ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ و ﻲﻠﻜﻟاﺮﻴﻏ يﺎﻫ
تﺪﻣﻪﺑ ﻪﻴﻧﺎﺛ20
) قاﺰـﺑﻪﻠﻴـﺳوﻪـﺑيزﺎﺴﻛﺎﭘزاﺶﻴﭘ (
تﺪـﻣ،
ﻪﻧازورفﺮﺼﻣنﺎﻣز ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ
ﻲـﻠﻜﻟاﺮﻴﻏرادزﺎﮔيﺎﻋ 5
ﻪـﻘﻴﻗد
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 7 .(
ﻪﻃﻮﻏزاﺲﭘ ﺪﺷرو
ناﺪﻧد،ن هﺎﮕﺘﺳدﺎﺑًادﺪﺠﻣ،هﺪﺷجرﺎﺧﺎﻫ
ناﺪﻧدﻪﻳﻮﻧﺎﺛﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣ،زﺮﻜﻳو ﺪـﺷهﺪﻴﺠﻨـﺳﺎﻫ
. ﺲﭙـﺳ
ﻪﻧﻮﻤﻧ هوﺮـﮔودﻪـﺑﻲﻓدﺎـﺼﺗترﻮـﺻﻪـﺑﺎﻫ 9
ﻢﻴـﺴﻘﺗﻲﻳﺎـﺗ
ﺪﻧﺪﺷ : نﺎﻣردهوﺮﮔ ﻞﻣﺎﺷ :
ﻪـﻃﻮﻏناﺪﻧددﺪﻋ9 لﻮـﻠﺤﻣردهﺪـﺷرو
ﺖﻴﺗﺎﭘآﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ لﻮﺼﺤﻣ)
nano shell (
ﺪﻫﺎﺷهوﺮﮔ ﻞﻣﺎﺷ :
ﻧددﺪﻋ9 ﻪﻃﻮﻏناﺪ ﻪـﻟﻮﻟبآردهﺪـﺷرو
-
ﻪﻘﻄﻨﻣﻲﺸﻛ ناﺮﻬﺗ6
،ﺖﺳا ﺮﻛذ ﻪﺑ مزﻻ ﻲـﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ و يﺮﻬﺷ بآ ،ﺮﺘﺴﻟدpH
هﺎﮕﺘـــﺳدﺎـــﺑ،هدﺎﻔﺘـــﺳازاﺶﻴـــﭘﺖـــﻴﺗﺎﭘآ PH meter
METROHM Ltd لﺪــﻣ
Herisau CH-9101 ﺖﺧﺎــﺳ
ﺲﻴﺋﻮﺳ هزاﺪﻧا ( ﺪﺷيﺮﻴﮔ لوﺪﺟ)
1 .(
لوﺪﺟ 1 - pH ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ تﺎﻌﻳﺎﻣ
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ تﺎﻌﻳﺎﻣ pH
شﻮﻨﻬﺑ ﻲﻳﻮﻤﻴﻟ ﺮﺘﺴﻟد 02
/ 4
ﻪﻟﻮﻟ بآ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﺸﻛ ي
ناﺮﻬﺗ ﺮﻬﺷ6 67
/ 6
ﺖﻴﺗﺎﭘآ ﻲﺴﻛورﺪﻴﻫ ﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ )
10 (%
8 /
~6 5 / 6
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺢﻄﺳ ﻪﻃﻮﻏ زا ﺲﭘ ﺎﻫ
ﻪـﺑ نﺎﻣرد و ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ رد يرو
تﺪﻣ ناﺪـﻧد ﺲﻧدرﺎﻫ وﺮﻜﻴﻣ ناﺰﻴﻣ و ﺪﺷ ﻪﺘﺴﺷ ﻪﻘﻴﻗد10 ﺎـﻫ
ﻢﻴﺴﻘﺗ زا ﻪﻛ يدﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ ادﺪﺠﻣ هﺎﮔآ يﺪﻨﺑ
ﻢﻧ و دﻮﺒﻧ ﺖﺴﻧاﺪﻳ
هدﺎﻣﻪﭼردناﺪﻧدﺮﻫ هزاﺪـﻧا،ﺖﺳاﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗيا
ﺪـﺷيﺮـﻴﮔ .
،هﺪــﺷﺰﻴﻟﺎــﻧآيرﺎــﻣآﺮــﻈﻧزاهﺪــﻣآﺖــﺳدﻪــﺑﺞﻳﺎــﺘﻧﺲﭙــﺳ ناﺪﻧدﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣتاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎـﺑهوﺮﮔﺮﻫﻦﻴﺑوﻞﺧادردﺎﻫ
نﻮﻣزآ Paired T ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ توﺎـﻀﻗ درﻮﻣ
ﻪـﻜﻨﻳا نوﺪـﺑ)
ﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ لﻮﻠﺤﻣ مﺎﻧ زا يرﺎﻣآ روﺎﺸﻣ هﺎﮔآ هوﺮﮔ ﺮﻫ رد هد
ﺪﺷﺎﺑ .(
هﺪـﻧور وﺮـﻓ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ دﺎﺠﻳا سﺮﻀﺗ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ رد ،هﺎﮕﺘـﺳد
ﻪـﻳﻮﻧﺎﺛﺲﻧدرﺎـﻫوﺮﻜﻴﻣﺶﺠﻨـﺳ؛ﺮـﺛاﻞﺤﻣ ﻪـﻄﻘﻧنﺎـﻤﻫ
ﺮـﺛا
نﺎﻜﻣا درﻮـﻣﻪـﻴﺜﻟﺎﺛوﻪـﻳﻮﻧﺎﺛﻲﺘﺨـﺳﻪـﭼﺮﮔﺎـﻣا،دﻮـﺒﻧﺮﻳﺬـﭘ
هزاﺪﻧا ﻪﻄﻘﻧﻪﺑطﻮﺑﺮﻣيﺮﻴﮔ مﺪـﻋﻪـﺑﻪـﺟﻮﺗﺎﺑﻲـﻟودﻮـﺒﻧلوا
ﻲﻨﻌﻣفﻼﺘﺧا ﻦﻴـﺑيرﺎﻣآراد
ﺮـﻫﺮـﺛاطﺎـﻘﻧﺲﻧدرﺎـﻫوﺮﻜﻴﻣ
ﻲﻣ،هوﺮﮔ ردﺢﻄـﺳﻲﺘﺨﺳزايدﺎﻤﻧارﻪﻄﻘﻧﺮﻫﻲﺘﺨﺳناﻮﺗ
ﺖﻓﺮﮔﺮﻈﻧ )
8 .(
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : ﻪـــﻴﻟواﺲﻧدرﺎـــﻫوﺮﻜﻴﻣﻦﻴﮕﻧﺎـــﻴﻣ ﻪـــﻧﻮﻤﻧ18
،
2kgf/mm
40 /
±25 24 / دﻮﺑ340 ﻪﻃﻮﻏ زا ﺲﭘ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳا . ﺮﺘﺴﻟد رد يرو
ﻪـﺑشﻮـﻨﻬﺑﻲﻳﻮﻤﻴﻟ
2kgf/mm 89
/
±33 67 / 314 ﻪـﻛ،ﺪﻴـﺳر
5 / دﻮﺑﻪﻴﻟواﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣناﺰﻴﻣﺪﺻرد92 نﻮﻣزآ .
Paired
ﺖـﺳارادﺎـﻨﻌﻣيرﺎـﻣآظﺎـﺤﻟزاﺮـﻴﻴﻐﺗﻦـﻳاﻪﻛدادنﺎﺸﻧT ) 009 / 0 P= لوﺪﺟ) ( 2 .(
ﺲﻧدرﺎــﻫوﺮﻜﻴﻣﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ ﻪــﻧﻮﻤﻧ9
،بآهوﺮــﮔرددﻮــﺟﻮﻣ
2
kgf/mm 79
/ 36
± 85 / دﻮﺑ312 اﺰﻴﻣﻦﻳا . ﻪﻃﻮﻏزاﺲﭘن يرو
ﻪــــﺑ ﻂــــﺳﻮﺘﻣ رﻮــــﻃ ﻪــــﺑ يﺮﻬــــﺷ بآ رد
2kgf/mm
44 / 31
± 81 / ﻪﻛ،ﺪﻴﺳر310 3
/ 99 ﺲﻧﺎـﻫدوﺮﻜﻴﻣناﺰﻴﻣﺪﺻرد
دﻮﺑﻪﻳﻮﻧﺎﺛ نﻮﻣزآ .
Paired T زافﻼﺘـﺧاﻦـﻳاﻪﻛدادنﺎﺸﻧ
ﺎﻨﻌﻣيرﺎﻣآظﺎﺤﻟ ﺖﺴﻴﻧراد
) 6 / 20 = p لوﺪﺟ) ( 2 .(
ﻪــﻳﻮﻧﺎﺛﺲﻧدرﺎــﻫوﺮﻜﻴﻣﻦﮕﻴﻧﺎــﻴﻣ ﻪــﻧﻮﻤﻧ9
هوﺮــﮔرددﻮــﺟﻮﻣ
،ﺖــﻴﺗﺎﭘآ ﻲــﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ
2kgf/mm 65
/
±30 18 / دﻮــﺑ315 .
ﻪﻃﻮﻏ زا ﺲﭘ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳا ﻂـﺳﻮﺘﻣ رﻮـﻃ ﻪﺑ يﺮﻬﺷ بآ رد يرو
ﻪﺑ
2kgf/mm 74
/
±24 99 / 320 ناﺰـﻴﻣﻦـﻳاﻪـﻛﺪﻴـﺳر 2
/ 98
دﻮﺑﻪﻴﺜﻟﺎﺛﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣﺪﺻرد .
نﻮـﻣزآ Paired T
نﺎـﺸﻧ
ﻲــﻣرادﺎــﻨﻌﻣيرﺎــﻣآظﺎــﺤﻟﻪــﺑفﻼﺘــﺧاﻦــﻳاﻪــﻛداد ﺪــﺷﺎﺑ
) 012 / 0 p= لوﺪﺟ) ( 3 .(
ﻪﺘﻓﺎﻳ مﻮـﺳﺮﻟﻮﻣيﺎﻬﻧاﺪﻧدﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣناﺰﻴﻣدادنﺎﺸﻧﺎﻫ
ﻪﺘﻔﻬﻧ ﻪـﺑ ،شﻮـﻨﻬﺑ ﻲﻳﻮـﻤﻴﻟ ﺮﺘـﺴﻟد دﺮﺑرﺎـﻛ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﻲﻤﺋاد ي
ﻲﻨﻌﻣ ناﺰﻴﻣ ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ يراد
.
لوﺪﺟ 2 ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ- ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣ ناﺰﻴﻣ
2 )
kgf/mm ناﺪﻧد (
ﻪﺘﻔﻬﻧ مﻮﺳ ﺮﻟﻮﻣ يﺎﻫ ﻪﻃﻮﻏ زا ﺲﭘ و ﺶﻴﭘ ﻲﻤﺋاد
ﺮﺘﺴﻟد رد يرو
ﻲﻫﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ ﻂﻳاﺮﺷ رد شﻮﻨﻬﺑ ﻲﻳﻮﻤﻴﻟ
يرﺎﻣآ ﺺﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ
SD
± Mean P- value
ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣ
ﺮﺘﺴﻟد هوﺮﮔ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ ﻪﻴﻟوا
ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ ﻪﻴﻟوا
ﺮﺘﺴﻟد 18
18 25
/
±40 24 / 340 89 /
±33 67 / 314 009
/ 0
لوﺪﺟ 3 ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ- ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣ ناﺰﻴﻣ
2 )
kgf/mm ناﺪﻧد (
ﻪﺘﻔﻬﻧ مﻮﺳ ﺮﻟﻮﻣ يﺎﻫ ﻪﻃﻮﻏ زا ﺲﭘ و ﺶﻴﭘ ﻲﻤﺋاد ي
بآ رد يرو
ﺖﻴﺗﺎﭘآ ﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ لﻮﻠﺤﻣ و يﺮﻬﺷ
يرﺎﻣآ ﺺﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ
SD
± Mean P- value
ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣ
هوﺮﮔ ﺎﻫ ﻪﻴﺜﻟﺎﺛ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ
ﻪﻴﺜﻟﺎﺛ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ
بآ ﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ 9
9
9 9
79 /
±36 85 / 312 44 /
±31 81 / 310
65 / 30
± 18 / 315 74 / 24
± 99 / 320 6
/ 0
012 / 0
ﻪﺘﻓﺎﻳ ناﺪـﻧدﺲﻧدرﺎـﻫوﺮﻜﻴﻣناﺰﻴﻣﺪﻧدادنﺎﺸﻧﺎﻫ ﺮﻟﻮـﻣيﺎـﻫ
ﻪﺘﻔﻬﻧمﻮﺳ ﻪـﺑﺖﻴﺗﺎﭘآﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧدﺮﺑرﺎﻛلﺎﺒﻧدﻪﺑﻲﻤﺋاد
ﻣناﺰﻴﻣ ﭻﻴـﻫبآيﺮﻴﮔرﺎـﻛﻪـﺑﺎـﺑﻲﻟوﺖﻓﺎﻳﺶﻳاﺰﻓايرادﺎﻨﻌ
ﻲﻨﻌﻣيرﺎﻣآتوﺎﻔﺗ ﺪﺸﻧهﺪﻫﺎﺸﻣيراد
.
ﺚﺤﺑ : ﻪﻄﺳاوﻪﺑﻲﻧاﺪﻧديﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳﺐﻳﺮﺨﺗزاﺖﺳاترﺎﺒﻋنژورا
يﺮﺘﻛﺎـﺑﺖﻴﻟﺎﻌﻓﺎﺑﻪﻜﻨﻳانوﺪﺑﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻞﻣﺎﻋﻚﻳ يورﺮـﺑﺎـﻫ
ﺪـﺷﺎﺑهاﺮـﻤﻫناﺪﻧد )
6 ﻪـﻫدرد.(
ﺶﻫﺎـﻛﺐـﻗﺎﻌﺘﻣﺮـﻴﺧايﺎـﻫ
تﺪﺷوعﻮﻴﺷ ﻲﮔﺪﻴﺳﻮﭘ
ًﺎـﺻﻮﺼﺧنﺎـﻛدﻮﻛردﻲﻧاﺪـﻧديﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳﻪﻌﺳﻮﺗيﺎﻫرﻮﺸﻛرد )
7 ( ﻪـﻈﺣﻼﻣﻞـﺑﺎﻗﺶﻳاﺰﻓا، رديا
ﺖـﺳاهﺪـﺷهﺪﻫﺎﺸﻣﻲﻧاﺪﻧدنژوراﺪﻨﻧﺎﻣتﻻﻼﺘﺧاﺮﻳﺎﺳ .
ﻪـﺑ
لﺎﺳزاﻞﻴﻟدﻦﻴﻤﻫ 1980
ﻪـﻈﺣﻼﻣﻞـﺑﺎﻗتﺎـﻌﻟﺎﻄﻣنﻮﻨﻛﺎﺗ يا
هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا نژورا صﻮـﺼﺧ ﻪﺑ و ناﺪﻧد ﺶﻳﺎﺳ يورﺮﺑ ﺪـﻧا
) 9 ﻣ رد ﻲﻘﻓاﻮﺗ ،( رد و دراﺪـﻧ دﻮـﺟو نژورا عﻮﻴﺷ ناﺰﻴﻣ درﻮ
ﻦﻴﺑ نژورا عﻮﻴﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﻻﺎﻘﻣ ﺎﺗ25
هﺪـﺷ ﺮـﻛذ ﺪﺻرد60
ﺖﺳا . ﻪـﺑورنژوراعﻮﻴـﺷ،تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗﺞﻳﺎـﺘﻧسﺎـﺳاﺮـﺑﺎـﻣا
ﺖﺳاﺶﻳاﺰﻓا )
10 ( ردﻦﺘﻓﺮـﮔراﺮﻗنژوراﻲﻠﺻاﺖﻠﻋﻻﻮﻤﻌﻣ،
ﺖﺳاﺪﻴﺳاضﺮﻌﻣ )
6 .(
فﺮـﺼﻣﻲﻧﺎـﻬﮔﺎﻧﺶﻳاﺰـﻓانژورادﺎـﺠﻳاﻢـﻬﻣﻞـﻳﻻدزاﻲﻜﻳ ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ ﻪﺑﺎـﺷﻮﻧ،ﻞﻜﻟانوﺪﺑيﺎﻫ هﻮـﻴﻣبآوﻲـﻤﻳژريﺎـﻫ
ﺎـﻫ
ﺖﺳا ﻢـﻬﻣﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺗاﻞﻣاﻮﻋﺮﻳﺎﺳﻪﺑﺖﺒﺴﻧﻞﻣﺎﻋﻦﻳا . ﻪـﺑﺮـﺗ
ﻲـﻣﺮﻈﻧ
هوﺮـﮔردﻞـﻣاﻮﻋﺮﻳﺎـﺳاﺮـﻳز،ﺪـﻳآ زاﻲـﺻﺎﺧيﺎـﻫ
ﻲﻣهﺪﻳدﺖﻴﻌﻤﺟ ﻦـﻳافﺮﺼﻣﻲﻨﻴﺸﻧﺮﻬﺷﺪﻧورﻲﻃﺎﻣاﺪﻧﻮﺷ
ﻲﻧﺪﻴﺷﻮﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ داﻮﻣ ياﺮـﺑ ﻪـﺑذﺎﺟﺮﭘ و سﺮﺘـﺳد رد يﺎـﻫ
ﺎﻤﺗ هوﺮﮔ م ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ،ﻲﻨﺳ يﺎﻫ يور ﺮﻴﺧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .
هداد نﺎﺸﻧ ﻲﻳاﺬﻏ ﻢﻳژر ﺶﻫﺎـﻛ نﺎﻛدﻮﻛ رد بآ فﺮﺼﻣ ﻪﻛ ﺪﻧا
و فﺮﺼﻣ ﻲﻧﺪﻴﺷﻮﻧﻦﻳا ﺖﺳاﻪﺘﻓﺎﻳﺶﻳاﺰﻓاﺎﻫ
) 11 .(
ﻪـﺟﻮﺗﺎـﺑ
ناﺪـﻧدﺮـﻴﻤﺧﺖـﺒﺜﻣتاﺮﻴﺛﺎﺗﻪﺑ ﻲـﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧيوﺎـﺣيﺎـﻫ
آ ﻪﻴﻟواﻲﮔﺪﻴﺳﻮﭘتﺎﻌﻳﺎﺿيورﺮﺑﺖﻴﺗﺎﭘ )
12 ( ﻪـﺑﻪـﺟﻮﺗﺎﺑو،
ﻪــﻤﻫرديژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻧﺎــﻧﻢــﻠﻋﺖﻓﺮــﺸﻴﭘ ﻪــﺑﻪــﺟﻮﺗﺎﺑومﻮــﻠﻋ
ناﺪﻧديﺎﻨﻴﻣﺮﺑﺮﻴﻌﺸﻟاءﺎﻣﺮﻴﺛﺎﺗونژوراضراﻮﻋ
،ﻲﻤﺋاديﺎﻫ
زاﻞــﺻﺎﺣﻮــﻳزوراضراﻮــﻋﺮﺑهدﺎــﻣﻦــﻳاﺮﻴﺛﺄــﺗﻲــﺳرﺮﺑ ﻲﻣﺮﻈﻧﻪﺑيروﺮﺿ،ﺮﻴﻌﺸﻟاءﺎﻣ ﺪﺳر
.
ناﺪـﻧدﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣﻪﻛدادنﺎﺸﻧﺮﺿﺎﺣﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺞﻳﺎﺘﻧ يﺎـﻫ
ﺴﻟد ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ هﺰﻴﻟاﺮﻨﻴﻣد ضﺮـﻌﻣ رد يﺮﻴﮔراﺮﻗ زا ﺲﭘ ،ﺮﺘ
ﺖــﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰــﻓا يرادﺎــﻨﻌﻣ رﻮــﻃ ﻪــﺑ ﺖــﻴﺗﺎﭘآ ﻲــﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ .
ﻮﮕﻘﺣ ) 2010 ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد( و ﺮﻴﻌـﺸﻟاءﺎﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ،ﻲﻫﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ يا
يورﺮﺑارﻪﺑﺎﺷﻮﻧ 30
ﻲـﺳرﺮﺑﻪﺘﻔﻬﻧﻲﻤﺋادمﻮﺳﺮﻟﻮﻣناﺪﻧد ﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﻪﻛدﻮﺑنآﺮﮕﻧﺎﻴﺑﻞﺻﺎﺣﺞﻳﺎﺘﻧودﺮﻛ
ناﺪﻧدﻪﻴﻟوا ﻮﻣردﺎـﻫ
ﻪﺑﺎـﺷﻮﻧﺎـﺑﻪـﺟا ﺮﺘـﺴﻟدوﻻﻮـﻛمﺰـﻣز
ﺖﺳاﻪﺘﻓﺎﻳﺶﻫﺎﻛيرادﺎﻨﻌﻣناﺰﻴﻣﻪﺑشﻮﻨﻬﺑﻲﻳﻮﻤﻴﻟ )
8 .(
ﻲﺣﻼﻓ داﮋﻧ ) 2007 ﻪﻌﻟﺎﻄﻣردﺰﻴﻧ ( ﻪﺴﻳﺎﻘﻣﻪﺑيا
ﻪﺑﺎـﺷﻮﻧعﻮـﻧ
ﺎﺑرادزﺎﮔ ﻪﻛﺖﻓﺮﮔﻪﺠﻴﺘﻧوﺖﺧادﺮﭘيﺪﻴﺳاpH
ﺢﻄﺳزاCa
ناﺪـﻧديﺎـﻨﻴﻣﺲﻧدرﺎـﻫوﺮﻜﻴﻣ،هﺪـﺷﻪﺘـﺷادﺮﺑناﺪـﻧديﺎﻨﻴﻣ ﻲﻣﺶﻫﺎﻛ ﺪﺑﺎﻳ
) 13 .(
ﺲﻧدرﺎـﻫوﺮﻜﻴﻣتﺎـﻌﻟﺎﻄﻣﻦﻳاﻪﺑﻪﺟﻮﺗﺎﺑ
ﺎﺑ ﻪﺟاﻮﻣ زا ﺲﭘ ناﺪﻧد ﻲﻧﺪﻴﺷﻮﻧ يﺪﻴﺳاpH
ﻲـﻣ ﺶﻫﺎـﻛ ﺎـﻫ -
ﺪﺑﺎﻳ . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﺣﻼﻓوﻮﮕﻘﺣتﺎﻌﻟﺎﻄﻣﻪﺑﺎﺸﻣﺰﻴﻧﺮﺿﺎﺣ
داﮋـﻧ
ناﺪﻧدﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣﻪﻛدادنﺎﺸﻧودﻮﺑ يﺮﻴﮔراﺮﻗزاﺲﭘﺎﻫ
ﻲﻣﺶﻫﺎﻛيرادﺎﻨﻌﻣرﻮﻃﻪﺑﺮﺘﺴﻟدضﺮﻌﻣرد ﺪﺑﺎﻳ
.
ﻣﻦﻳارد ﻪﻠﺧاﺪﻣﻞﻣاﻮﻋمﺎﻤﺗﺪﺷﻲﻌﺳﻪﻌﻟﺎﻄ ﺪﻧﻮـﺷفﺬـﺣﺮﮔ
ناﺪﻧدزاﻞﻴﻟدﻦﻴﻤﻫﻪﺑو ﺪﺷهدﺎﻔﺘﺳاﻲﺳرﺮﺑياﺮﺑﻪﺘﻔﻬﻧيﺎﻫ
توﺎﻔﺗﻖﻳﺮﻃﻦﻳازاﺎﺗ ﻢـﻳژروﻲﻧﺎـﻫدتادﺎـﻋزاﻲـﺷﺎﻧيﺎـﻫ
ناﺪﻧدﻪﻛيداﺮﻓاﻲﻳاﺬﻏ هﺪـﺷهﺪﻴـﺸﻛيﺎﻫ
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣﺎـﻬﻧآ
ﻪـﻧﻮﻤﻧﻂﻳاﺮـﺷ،هدﺮـﻜﻧدﺎﺠﻳاﻪﻌﻟﺎﻄﻣردﻲﻠﻠﺧ،ﻪﺘﻓﺮﮔراﺮﻗ ﺎـﻫ
،دﺮـﻴﮔ راﺮـﻗ ﻲﺑﺎﻳزرا درﻮﻣ ﺮﺘﺴﻟد ﺮﺛا ﺎﻓﺮﺻ ﺎﺗ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ مﺮﻧ زا ﻪﻌﻟﻼﻄﻣ ﻦﻳا رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ هدﺎﺒﻤـﺳ ﻲـﻨﻌﻳ هدﺎﺒﻤـﺳ ﻦﻳﺮـﺗ
ناﺰﻴﻣ ﺖﺷادﺮﺑ زا ﻲﺷﺎﻧ بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ تاﺮﺛا ﺎﺗ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا5000 ﺪـﺳﺮﺑﻦﻜﻤﻣناﺰﻴﻣﻞﻗاﺪﺣﻪﺑ،ﺎﻨﻴﻣزايﺮﺘﺸﻴﺑ .
ﻪﺑﺎـﺸﻣﺖـﻬﺟ
فﺮـﺼﻣﻂﻳاﺮـﺷﺎـﺑيزﺎﺳ ﺮﺘـﺴﻟديﺎـﻣد،نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛ
ﻲﻳﻮـﻤﻴﻟ
ﻲﺳرﺮﺑنﺎﻣزردﺶﻳﺎﻣزآردهدﺎﻔﺘﺳادرﻮﻣشﻮﻨﻬﺑ 9
ﻪـﺟرد
ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ لﺎﭽﺨﻳيﺎﻣددوﺪﺣ) ﺖﻗدﺮﺑﺎﺗﺪﺷﻪﺘﻓﺮﮔﺮﻈﻧرد (
دﻮﺷهدوﺰﻓاﻪﻌﻟﺎﻄﻣ .
ﻪﻧازورفﺮﺼﻣﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣﻪﻛﻲﻠﺒﻗتﺎﻌﻟﺎﻄﻣﻪﺑﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ
-
ﻪـﺑنﺎـﻫدردﻪﺑﺎـﺷﻮﻧيراﺪـﻬﮕﻧنﺎـﻣزتﺪﻣوﻲﻠﻜﻟاﺮﻴﻏيﺎﻫ تﺪﻣ ﻪﻴﻧﺎﺛ20 زا ﺶﻴﭘ) ﻪﻠﻴـﺳو ﻪـﺑ يزﺎـﺳ كﺎـﭘ قاﺰـﺑ
تﺪـﻣ (
ﻪﻧازور فﺮﺼﻣ نﺎﻣز ﻪﺑﺎﺷﻮﻧ
ﻲـﻠﻜﻟاﺮﻴﻏ رادزﺎﮔ يﺎﻫ ﻪـﻘﻴﻗد5
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧرد )
و8 7 .(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲـﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧﻪـﻛدادنﺎـﺸﻧﻦﻴﻨﭽﻤﻫﺮﺿﺎﺣ
ﺮﻴﺛﺎــﺗزاﻞــﺻﺎﺣتﺎﻌﻳﺎــﺿندﺮــﻛهﺰــﻴﻟاﺮﻨﻴﻣرناﻮــﺗﺖــﻴﺗﺎﭘآ درادارﺮﻴﻌﺸﻟاءﺎﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣرد .
)Kim 2007
،( Jeong ) 2006 (
و Kjolhede )
2009 ترﻮﺻﻪﺑﻪﻛ ( in vitro
،ﺖـﻓﺮﮔمﺎـﺠﻧا
ﺲـﻣادآوناﺪـﻧدﺮـﻴﻤﺧ،ﻪﻳﻮـﺸﻧﺎﻫدردﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑهدﺎﻣﻦﻳازا ﺪﺷهدﺎﻔﺘﺳا )
16 - 14 .(
داﻮـﻣﻦـﻳاﻲﻣﺎﻤﺗﻪﻛﺪﻧدادنﺎﺸﻧﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻪـﻤﻫردﺎـﻣا،ﺪﻨﺘـﺷادنﻮﻴﺳاﺰﻴﻟاﺮﻨﻴﻣرﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣﻦـﻳا
هدﻮــﺑﺖــﻴﺗﺎﭘآﻲــﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧهاﺮــﻤﻫيﺮــﮕﻳدداﻮــﻣ ﻪــﻛﺪــﻧا
ﻲﻣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻳارﻮﻠﻓ نﻮﭽﻤﻫ ﺪﻨﻧاﻮﺗ Haung
) 2008 ﻪﺘﺷاد ﺖﻴﺗﺎﭘآ ﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ رﺎﻨﻛ رد ﻲﻜﻳژﺮﻨﻴﺳ ﺮﺛا(
ﺪﻨﺷﺎﺑ ) 17 ﻲـﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ زا ﺮـﺿﺎﺣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ .(
ﻦﻳا ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺎﺗ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺺﻟﺎﺧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺖﻴﺗﺎﭘآ ﺎﺗناﻮﺘﺑ،ﻪﺘﺷاددﻮﺟوﻲﻳﺎﻬﻨﺗﻪﺑهدﺎﻣ ناﺰـﻴﻣردﺖـﺒﺜﻣتاﺮﻴﺛ
ﺖﺒﺴﻧﺖﻴﺗﺎﭘآﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧﻪﺑﺎﻬﻨﺗارناﺪﻧدﺲﻧدرﺎﻫوﺮﻜﻴﻣ داد . ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣرد ﻪــﻛيا
Haung نارﺎــﻜﻤﻫو )
2008 ﻦﻴــﭼردﻪــﻛ (
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﺖﻴﺗﺎﭘآ ﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يﺎـﻫ
1 ،% 5 ،% 10 %
و 15 ﺪﻳدﺮﮔ ﻲﺳرﺮﺑ % ﻪـﻛ ﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد .
ﺖــﻈﻠﻏ نﺎــﻴﻣ ﻲﺗوﺎــﻔﺗ يﺎــﻫ
10 و% 15 دراﺪــﻧ دﻮــﺟو % )
17 ،(
ﺖﻈﻠﻏزاﺰﻴﻧﺮﺿﺎﺣﻪﻌﻟﺎﻄﻣردﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ 10
ﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ %
ﺪﺷهدﺎﻔﺘﺳاﺖﻴﺗﺎﭘآ .
تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣردﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ Haung
) 2009
،( Xiangcai )
2005
،(
Kim ) 2007 و ( Jeong ) 2006 ناﺪﻧد ( تﺪﻣﻪﺑﺐﻴﺗﺮﺗﻪﺑﺎﻫ 12
،زور وزور10 ﺪﻧﺪــﺷيراﺪــﻬﮕﻧﺖﻋﺎــﺳ48
) 17 - 14 زاﻪــﻛ (
ﻨﻴﻠﻛﺮﻈﻧ ناﺪﻧدندادراﺮﻗنﺎﻜﻣاﻲﻜﻴ ﻞﻜـﺸﻣنﺎـﻣزﻦـﻳاردﺎـﻫ
ا ﻲﻧﻻﻮﻃﻞﻴﻟدﻪﺑوﺖﺳ نﺎﻣزندﻮﺑ
ﻲﻜﻴﻨﻴﻠﻛدﺮﺑرﺎﻛ دراﺪﻧ
رد . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
نﺎﻣز تﺪﻣ رد هدﺎﻣ ﻦﻳا تاﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ 10
ﺎـﺑ ار ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ناﻮـﺘﺑ ﺎﺗ هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻪﻘﻴﻗد داد ﻖﻴﺒﻄﺗ ﻲﻜﻴﻨﻴﻠﻛ دﺮﺑرﺎﻛ ﺮـﺜﻛا ﻪـﻜﻨﻳا ضﺮﻓ ﺎﺑ ﻲﻠﻌﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ .
تﺪـﻣﻪـﺑارهدﺎـﻣﻦـﻳايراﺪـﻬﮕﻧﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗنارﺎﻤﻴﺑ 10
ﻪـﻘﻴﻗد
ﺖﻓﺮﻳﺬﭘترﻮﺻ،ﺖﺷادﺪﻨﻫاﻮﺧ .
ﺮﻴﺛﺎﺗﻲﻠﻌﻓﻪﻌﻟﺎﻄﻣرد تﺎﻌﻳﺎـﺿﺮـﺑﺖـﻴﺗﺎﭘآﻲـﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧ
ترﻮﺻﻪﺑﻮﻳزورا in vitro
ﺪﻳدﺮﮔﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻣدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ .
دﻮﺷ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣرد insitu
تﺎﻌﻳﺎـﺿﺮﺑﺖﻴﺗﺎﭘآﻲﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧﺮﻴﺛﺎﺗ
دﺮﻴﮔراﺮﻗﻲﺳرﺮﺑدرﻮﻣﻮﻳزورا .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ :
ﺖــﻴﺗﺎﭘآﻲــﺴﻛورﺪﻴﻫﻮﻧﺎﻧﺮــﺿﺎﺣﻪــﻌﻟﺎﻄﻣﺞﻳﺎــﺘﻧسﺎــﺳاﺮــﺑ ﻲﻣ ﺼﻣزاﻞﺻﺎﺣﻮﻳزوراتﺎﻌﻳﺎﺿﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻳﻮـﻤﻴﻟﺮﺘـﺴﻟدفﺮ
ﺪﻳﺎﻤﻧ هﺰﻴﻟاﺮﻨﻴﻣر ار .
References
1. Neville Bw, Damm D, Allen Gm, Bouquot JE. Oral and Maxillofacial Pathology. 2ndEd, New York, Sheefer John 2002; chap 2: 55-58.
2. Bello LL, AL- Hammed N. Pattern of fluid consumption in a sample of Saudi Arabian adolescents aged 12-13 years. Int J Pediatr Dent 2006;16:168-173.
3- Freitas RA Jr. Nanodentistry. J Am Dent Assoc 2000;131:1559-1565
4 – Jhaveri HM, Balaji PR. Nanotechnology: the future of dentistry. J Indian Prosthodontic Society 2005;5: 15-17 5. Saravanakumar R, Vijayalakshmi R. Nanotechnology in dentistry. Indian J Dent Res 2006; 17: 62-65
6. Haung SB, Gao SS, Yu HY, Effect of nano- hydroxyapatite concentration on remineralization of initial enamel lesion in vitro. Biomed Mater 2009;4: 034104
7. Kitchens Michael, Barry M Owens. Effect of carbonated beverages, coffee, sport and high energy drinks and bottled water on the in ivitro erosion characteristics of dental enamel. J Clin Pediatr Dent 2007;31: 153-159.
8. Haghgoo R, Foruzesh Tabar F. Invitro evaluation on effect of soft drink and soft bear on enamel microhardness. J Dentistry Shiraz University of Medical Sciences2010;11: 153-160.
9. Shaw L, Smith AJ, Nunn J. Dental erosion The problem and some practical solutions. Br Dent J 1998;86:115-118.
10. Peterson HG, Bratthal D. The caries decline: a review of European Journal of Oral Science. Eur J Oral Sci 1996;104: 436-443.
11. Brown CJ, Smith G. The erosive potential of flavored sparkling water drinks. Int J Pediatr Dent 2007;17:86-91.
12. Zhng LK, Meng JX, Lixy XC. Remineralization effect of the nano- hydroxylapatite toothpaste on artificial caries.
Key Engineering Materials 2007; 330-332: 267-270
13. Fallahinejad Ghajar M, Nabavi Razavi S. Comparing the effect of Iranian soft drinks with the standard sample, calcium ion analysis. J of Dentistry, Tehran University of Medical Sciences2007; 20:27-32
14. Kim MY, Kwon HK, Choi CH, Kim BI. Cswombined effects of nano- hydroxyapatite and NaF on remineralization of early caries lesions. Key Engineering Materials 2007; 330-332: 1347-1350
15. Jeong SH, Jang SO, Kim KN, Kwon HK, Park YD, Kim BI. Remineralization potential of new toothpaste containing nano- hydroxyapatite. Key Engineering Materials 2006; 309-311: 537-540
16. Kjolhede T, Gyldenvang L. Chewing gum comprising hydroxyapatite. Fresh Patents 2009;1:424-448
17. Xiangcai M, Xingyi L, Kuilong L. Study of nano- hydroxyapatite on the remineralized teeth . Material Science 2005; 457-479: 2423- 2426
