A Diachronic Analysis of the Word “Yagheen” in the Quran
Haleh Badindeh*
PhD Graduate of Arabic Language and Literature, Science and Research Branch, Islamic Azad University
Hamed Sedghi
Professor, Department of Arabic Language and Literature, Kharazmi University Seyed Ebrahim Dibaji
Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Tehran Received: December 18, 2016; Accepted: May 6, 2018
Abstract
Diachronic semantics focuses on the change and development of words during a period of time. The change of Quranic words in pre- and post- Quranic eras helps scholars reread their denotations and connotations.
One of the essential words in the Quran is “yagheen” which is frequent in the terminology of ideas such as God, man, the unseen world, and intuition. This article follows the change of this word from ancient Semitic up to the Abbasid era in order to find the exact meaning of this word in Quranic definition system. The article contends that Semitic borrowed “yagheen” from Greek through Aramaic. This word had a wide range of applications in Semitic, but upon entering Arabic, it was assigned a specific and developed meaning. Then, it took a religious background in the Quran and entered human’s ideologies and thoughts.
This word primarily meant “image,” “like” and “similar” and then it changed into a verb meaning “to draw” and “to display.” It was semantically narrowed after entering Arabic, losing the meanings
“similarity” and “image” and being used as “removal of doubt.”
Moreover, it acquired new derivatives in Arabic, which can be interpreted as semantic widening. The examination of the poetry of the Age of Ignorance shows that this word was rarely used, being only utilized as meaning “much awareness” which of course led to doubt.
According to the books on “Vojouh and Nazaer,” “yagheen” is used as meaning “to affirm,” “death,” “observation,” “science” and “verity” in the Quran. However, considering of the context of Quranic verses, it can be concluded that it has only one meaning in the Quran and that is
“removal of doubt,” and that its other meanings are either the result of yagheen or its causes. This word is more commonly used in post-Quranic eras as in many Arabic poems in which it has a religious usage and is expressive of people’s worldview.
Keywords: Quran, Yagheen, Semantics, Denotation, Removal of doubt.
*. Corresponding author: hbadindeh@yahoo.com لاس ،یبرع بدا 12
ۀرامش ، 2 ناتسبات ، 1399
10.22059/jalit.2018.222854.611612 Print ISSN: 2382-9850//Online ISSN: 2676-7627
http://jalit.ut.ac.ir
انعم یواکاو یسانش
رد ژاو ینامز ة
« نیقی
» میرک نآرق رد
هدنیداب هلاه
*
شناد ةتخومآ یرتکد نابز و تایبدا یبرع هاگشناد دازآ یملاسا
، دحاو مولع و تاقیقحت نارهت
یقدص دماح
داتسا هورگ نابز و تایبدا یبرع هاگشناد یمزراوخ
دیس یجابید میهاربا
هورگ داتسا و نابز تایبدا یبرع نارهت هاگشناد
ص زا(
157 ات 180 )
:تفايرد خيرات 28
/ 9 / 1395 :شريذپ خيرات ، 29
/ 9 / 1396
هدیکچ
یسانشانعم یغت یسررب هب ینامزرد
و ری یم نامز یط رد ناگژاو تلاوحت .دزادرپ
نتفاي و رییغت تلاوحت
ینآرق ناگژاو اشیپ نارود رد
ینآرقاسپ و ینآرق
، نآرق ناهوژپ زاب رد ار و یساسا یانعم یناوخ یبسن
یراي
یم ميرک نآرق یروحم ناگژاو زا یکي .دنک
« نیقي
» رياد رد هک تسا ة
یيانعم ،ادخ ناسنا و بیغ ناهج و
تسا حرطم دوهش .
رد هلاقم نيا تسا ددص
نیقي تارییغت زا ار
نابز اه ی یسابع رصع ناياپ ات ميدق یماس
یپ دنک یيوج دباي تسد ميرک نآرق یيانعم ماظن رد نآ قیقد یانعم هب ات
. دنسيون ناگ هلاقم نيا رد هب
هدیسر هجیتن نيا ا
دن هک هژاو نیقي زا یمارآ یجنایم اب هک تسا لیخد یا ینانوي نابز
نابز هب اه یماس ی
دراو گنهرف رد هژاو نيا .تسا هدش نابز
اه یبرع نابز هب دورو زا دعب و هتشاد عیسو یدربراک یماس ی زا
کي وس یيانعم صیصخت و
وس زا عسوت رگيد ی ة
یيانعم تسا هدرک ادیپ
، سپس نآرق نتم هب دورو اب
غبص ة و هتفاي ینيد هب
و یرکف داعبا ناسنا یتدیقع
دراو تسا هدش .
ژاو ه یاه یدیلک :
نآرق ،ميرک یساسا یانعم
، یسانشانعم رد
ینامز
، نیقي .
1 . همدقم یسانشانعم هخاشريز زا
یاه ملع نابز تسا یسانش تللاد لیلحت اب و
حوطس یاه ،ناگژاو
شهوژپ زا یرایسب مامتها دروم ملع نيا هزورما .تسا طبترم تلامج و تارابع رارق نارگ
یم کیسلاک فيرعت کي ناونع هب .تسا هتفرگ :تفگ ناوت
« عم یسانشان
(Semantics)
هک تسا یشناد انعم
یسررب ار یم
نک د
»
راتخم(
رمع ، 1385 : 18
.)
شناد نيا ود
درکيور
« ینامزرد
» و
« مه ینامز
1» دراد روسوس ،درک حرطم ار درکيور ود نيا هک یسک نیلوا .
فيرعترد یو .دوب نابز
یسانش یم ینامزرد :دسيون
« نابز یسانش رصانع طباور ینامزرد
لاطم دروم ار یلاوتم یم رارق هع
نیشناج ،نامز نايرج رد هک دهد یم رگيدکي
دنوش
»
( 1392 : 203
؛)
نيا زا ور ،
« نابز ینامزرد یسانش رود ود یاراد
تسامن : یامنرود یکي
* . :لوئسم ةدنسيون ةمانايار
hbadindeh@yahoo.com
شیپ یم لابند ار نامز نايرج هک رگن و دنک
سپ یامنرود یرگيد رد هک رگن
هب نامز
زاب بقع یم ددرگ
» ( : نامه
).315
ّیمها یسانشانعم هک تسور نآ زا ینامزرد درکيور ت
ضرف شیپ ینامزرد یسانشانعم
مه ینامز .تسا
رد یواکاو یارب وستوزيا ناگژاو ینامز
نآرق هس ، نعم حطس ا
داهنشیپ ار یتخانش
یم :دنک
،یلهاج اي نآرق زا شیپ
،ینآرق ( یساّبع هّصاخلاب و ینآرق زا سپ
1393 :
)43
نيا .
شور
، رپ یشور نشور و نآرق ناگژاو مهف یارب دربراک
ریس نتخاس تلاوحت
نآ و اه
.تسا هملک رظن دروم یانعم حیجرت اما ناگژاو ینامزرد یواکاو ترورض ینآرق
یب هک تسور نآ زا لوزن زا دعب کش
نآرق
رییغت راچد نامز نآ میهافم زا یرایسب و
یيانعم لوحت دندش
؛ ور نيا زا تسد یارب
یبای
ا یرورض ناگژاو نيا یساسا یانعم هب ادتبا زا نآ لامعتسا لولدم ات تس
یسررب دوش .
تروص هب ناگژاو یيانعم لوحت عسوت نوچمه ینوگانوگ یاه
ة يانعم ی
(widening)
،
رییغت و یيانعم
« یيانعم صیصخت
»
(narrowing)
یم خر دهد (
،یوفص 1384 :
).195
یيانعم صیصخت زا روظنم ا تللاد رییغت
دودحم ،یيزج یانعم هب یلک یانعم ز نتخاس
زوح ة ظفل یيانعم و ديدحت اي
ناگژاو یانعم شهاک تسا
(
،رمع راتخم 1385
:
).196
« یيانعم عیسوت
» ،
« انعم شرتسگ »
اي
« انعم دادتما »
یم شیپ ینامز لاقتنا هک ديآ
یيانعم دهد خر ماع یيانعم هب صاخ
؛ نيدب قباس زا شیب هملک کي قيداصم هک هنوگ
یم دوش اي زوح ة هدرتسگ هتشذگ زا نآ دربراک یم رت
ددرگ (
نامه :
).195
رد یط خيرات نآرق زا یدادعت هراومه ناهوژپ
ژاو ة
« نیقي » یسررب ميرک نآرق رد ار
درک ه شهوژپ .دنا رد هک تسا یدراوم ،ريز یاه
ةهد ریخا تسا هدش ماجنا :
لاقم ة
« یامیس
و تايآ رد نیقي تاياور
» ( شون )1383
ت ة ناضمر رابت یلع یياجزوریف
رد هدش پاچ رامش
ة
83 لجم تفرعم ة
، و نیقي توافت نایب هب و ناميا
نآرق رد نیقي بتارم تسا هتخادرپ
؛
رکاش مظاکدمحم لجم رد
ینيد شهوژپ ة
، رامش ة 12 لاقم ، ة
« یهاگن ون هب یسانشانعم
کش و نیقي رد نآرق
» ( )1384
ار نایب هب نیب توافت تفرعم نیقي
نیقي و یتخانش
ناور یتخانش هداد صاصتخا ميرک نآرق رد
تسا
؛ مشاه نیسح لاقم رد زین داژن
ة
« نیقي
و یلقع مولع رظنم زا ميرک نآرق
» ( )1387
لجم شيدنا ة ة ینيد نيون رامش ،
ة 14
، هب
تغل
،نیقي یسانش
ّیهام و ت یلقع مولع رظنم زا نآ هاگياج
، و نآرق هتخادرپ تاياور
تسا
؛ لاقم ة
« هویش اه و شور یاه نآرق ميرک : لماوع داجيا نیقي و عناوم بسک نیقي زا
رظنم نآرق ميرک
» ( لجم )1388
رثوک ة رامش ، ة 30 تشون ، ة دیس قداصدمحم
ینیسح و لماوع نآ رد هک تسا تشرس و نآرق هاگديد زا نیقي بسک عناوم
تنس
تسا هدش یسررب و
ناياپ مان ة ناونع اب یمزراوخ هاگشناد رد یيافش یدهم یرتکد
هداد رظنم زا ميرک نآرق رد یفطاع و یلقع ظافلا یسررب نابز یاه
و یسانش یسانشانعم
( )1394
نآرق یلقع ناگژاو نیقي هلمج زا
ار یسررب یم هک دنک رد
چیه کي زا نيا
شهوژپ هب اه یسانشانعم تسا هدشن یهجوت هژاو نيا ینامزرد
؛ زا یرورض ور نيا
یم تسد یارب ديامن یساسا یانعم هب یبای
نیقي
،ميرک نآرق رد یيانعم تارییغت
هژاو نيا
ار دروم شاکنک میهد رارق .
رد هلاقم نيا هب ات تسا نآ ددص
:دهد خساپ ريز تلااؤس
1 . ژاو ة اشیپ رصع رد نیقي و ینآرق
اسپ یناعم هچ ینآرق یا
بور یتارییغت هچ اب و هتشاد ه
ور
تسا هدوب
؟
2 . تسیچ ميرک نآرق رد نیقي یساسا یانعم
؟
شهوژپ شور هلاقم نيا رد
هک تسا بیترت نيدب تسد یارب
یساسا یانعم هب یبای
2
ژاو ة نیقي
، ةشير نيا هژاو رد نابز اه ی یماس و یمارآ نوچمه یسررب ینايرس
دش ،تسا ه
هب هجوت اب سپس
ّیمها یلهاج راعشا ت یبرع لاثما و
، راثآ یخرب رد موهفم نيا یناعم
نيا موظنم رصع
لاثما و یسررب
دش ه و یيانعم درکراک هاگنآ آ
ن و ميرک نآرق رد
یناعم بتک رد هک یا و هوجو
رئاظن هدش نایب
، .تسا هدش هدیشک دقن هب یبایتسد یارب
هب یانعم رد هژاو نيا ینآرقاسپ روصع
، هژاو نيا یناعم یسررب هب رد
ا راعش زا نت دنچ
یارعش یملاسارصع -
وما سوماق هکیياجنآ زا و میتخادرپ ی و اه
باتک زا تغل یاه نرق
ب یرجه مود باتک نيا رد ار هژاو نيا یناعم ،دندمآرد شراگن هب دعب ه
زین اه ميدرک نایب
یواکاو هب ناياپ رد و رصع یارعش زا نت دنچ ناويد
یسابع دش هتخادرپ .
ناگدنراگن
لاقم ة درکيور اب رضاح یسانشانعم
ینامزرد و رییغت
ژاو یيانعم تلاوحت ة
نیقي یسررب ار
هدرک ا دن .
2 ثحب . نیقی ةرابرد
1-2 . ژاو راتخاس ة
نیقی
دام زا نیقي ة
« /ق /ی ن
» اي لاثم لعف ئ
تلع و تسا ردان رایسب یبرع رد هک تسا ی
ود ظفلت تبوعص نآ تردن .تسا بئاغ عراضم رد ءاي
« ئاي لاثم دعاق ی ة درادن یصاخ
،
طقف یتروص رد ءاي ؛دشاب همض نآ زا لبق هک
یم ليدبت واو هب دوش
؛ نقوم دننام
»
( لا
،یرهوج ت.د : 6 / 2219
.)
دام ة
« /ق /ی ن
» رد تفه تروص فلتخم یضام
)ُتنقیتسا(
،
عراضم : نونقوي
( راب هدزاي
نونقوت ،) (
کي )راب
و
َنقیتسَیل
( کي )راب
مسا ، : نونقوم
( جنپ )راب
،
نقیتسُم
( کي )راب
و نیقي
( تشه )راب
رد 29 يآ ة ب ميرک نآرق ه
.تسا هتفر راک نآرق رد
شير ة
« ن.ق.ی
» لکش رب هولاع ردصم
ی و لاعفا باب ود رد طقف لاعفتسا
دربراک دراد و
چیه راتخاس رد یرییغت هنوگ نآ
یمن هدهاشم یم رظن هب ؛دوش
نودب راتخاس نیمه دسر
لحرم هب هک یسک هک تسا بلطم نيا رگنایب رییغت ة
نیقي یم
،دسر هب توبث نانیمطا و
.تسا هدیسر 2-2 . هشیر نیقی یسانش
یلوا یانعم تفايرد یارب تسا یرورض ة
هب هژاو نيا نابز
اه هعجارم یماس ی نک
ات می
هب یماس نابز .میبايرد رتهب ار نآ یيانعم تارییغت نابز
اه یي یم قلاطا رد هک دوش
نامز نیمزرس رد رود یاه و ایسآ یاه
آ تسا هدوب عياش اقيرف
( نوسنفلو ، 1929 : 2
.)
روکشم
ددعتم یناعم ار ريز
ژاو یارب ة یم نایب نیقي ( دراد
1357 : 1003
:)
و ديدرت مدع کش
رد
« یمارآ
» Certain: Aram. Ayqwnyn, Yaqwnâ
و لکش ايرس رد ريوصت ین
Image, picture: Syr. root: yaqen
مسر و ندرک حرش نداد
، و هیبش رد دننامه
« نايرس ی
»
To depict, to describe: Syr. Yuqnâ, Syr. Yuqni (pl. ( Likeness, resemblance: Syr. Myaqnona, Myaqnonoyâ
یم هظحلام یب رگيدکي اب یناعم نيا دوش
طابترا و دنتسین رد
ود و یمارآ نابز
ینايرس
، مه ة یب یناعم ريوصت ،ههبش
مسر ، و ندرک و توبث رد ،یدننامه یرادياپ
کارتشا
عم یيان دنراد .
3-2 . هژاو نیقی لیخد یا
یرفجروترآ نیقي تسا دقتعم
:تسا لیخد ناگژاو زا
« زا نامه رظن لوا هب ینشور مولعم یم دوش هک
،نیقي هژاو کي
هژاو یضرق تسا
؛ اريز
شير ة نآ رد نابز یماس هدماین
،تسا اب دوجو نيا یم مینیب هک ژاو ة نیقي و تروص یاه
یلعف نآ رد ميدق ی نيرت هنومن یاه رعش یبرع هب راک هتفر تسا و نيا ناشن یم دهد هک
نيا هژاو رد ینامز ميدق هب نابز یبرع هار هتفاي .تسا يرظن ة لوادتم نآ تسا هک نیقي
زا هب و هدش هتفرگ یمارآ نابز یجنایم هب ینانوي یانعم
،ريوصت دننام و هیبش رد تسا
ینايرس و هب یمارآ رد یانعم
ريوصت تسا هدمآ و
زا تروص نآ ینايرس نیقي لعف
هب
یانعم فیصوت
،ندرک شقن ندرک و ندیشک هتخاس هدش تسا
» ( 1385 : 419 ).
4-2 . یلهاج رصع راعشا رد نیقی
رابرد وستوزيا ة
ّیمها یسررب ت راعشا
یلهاج رصع یم
دسيون :
« هاگ ظاحل زا نوچ ،یرامش
هسياقم ،تسا نآرق ناگژاو رب مّدقم یلهاج رعش ناگژاو یا
رایسب ًانیقي ود نآ نایم
دوب دهاوخ شخبرمث
؛ یم ور نآ زا رون هک تشاد عّقوت ناوت
ی ینعم رب
« یساسا
» زا یضعب
دباتب ،دراد دوجو نآرق رد هک یدیلک تاحلاطصا
»
( 1393 : 26
.)
رود نوتم ة
و ددعتم یلهاج عونتم
دنا نيا زا ؛ ور
، راعشا و تاقلعم باحصا زا نت دنچ
باختنا هنومن ناونع هب کیلاعص و
دندش یسررب .
ب یسررب نيا لصاح نيد
:تسا حرش
ارّش طبات ناويد
( 530
:)م
یو ناويد رد ملک
ة و نیقي ب شتاقتشم
ه ؛تسا هتفرن راک
ؤرما سیقلا
( 500 - 540
ود :)م
راب تاملک َنقيأ
( 2004 : 96
َنقيَأ و ) ( نامه : 111
؛)
نب دیبع
صربا
( 554 م
ود :)
راب تاملک ًانیقي
( 1994 : 86
و )
نیقیلا
( نامه : 123
دنا هدرب راک هب ار )
؛
رط ةف دبع نب
( 543 - 569
و )م
هزلح نب ثراح
( 580
رد)م
دوخ راعشا هدافتسا هژاو نيا زا
هدرکن ورع ؛دنا ة درو نب
( 596
راب کي :)م
ةملک
َنقيَأ
( 1998 : 93
؛ )
ورمع موثلک نب
( 600
: )م
رد
یو ناويد یدروم چیه
ینایبذ هغبان ؛دشن هدهاشم
( 604
رابود)م
تاملک
َنقيأ
( 2005 : 14 )
و َنقيأ
( نامه : 85
؛)
تنع ة دادش نب
( 525 - 615
راب ود :)م
تاملک
ُتنَقيأ
( 1964 : 216
و )
ْنیقَیلا
( نامه : 326
یملس یبا نب ریهز ناويد رد ؛) (
53 - 627
هژاو نيا )م
یتیب چیه رد
یشعا ؛تسا هدماین
( 530 - 629
زین)م
ار هژاو نيا دوخ راعشا نایم رد هب
هدربن راک تسا
. رد
هعیبر نب دیبل ناويد
( 560 - 661
راهچ)م
راب تاملک ینیقي
( 2004 : 19
ْتَنقيأ ،) ( نامه : 113
،)
ُتنقيأ
( نامه : 128
و)
َنقيأ
( نامه : 104
هب)
تسا هتفر راک .
هک یتایبا زا تیب دنچ هنومن یارب نیقي
رد نآ اه ب ه تسا هتفر راک هدروآ ليذ رد
یم :دوش حاص یکب
هَنود َبرَّدلا یأر َ الم یب ارصیَقب ناقحلا انّأ َنقیَأو
( سیقلا ئرما
، 2004 : 96 )
( ةزاورد نوچ نم هارمه [
مور ] تسيرگ ،دش میهاوخ قحلم رصیق هب ام هک تسناد و ديد وا نودب ار .)
ْدُذت لم نإ ْتَنقیأو انُهَدوذتل َنم َّمحأ دق نأ
اهُما حِ فوتُلحا
( دیبل ، 2004 : 113 )
( نآ زا هکنيا یارب نانز
ینک تيامح
، نآ زا رگا هک دنتفايرد نیقي هب نانآ ارف ناشگرم ینکن تيامح اه
یم دسر .)
ُهَدنج َملسَأ ناموَلحا َةیشَعو ُموزهَم هَّنأ َنقیأو ٌسیق
( :نامه 104 )
( هب وا و دروآ ملاسا سیق رگشل ناموح گنج بش رد تسا هدروخ تسکش هک تسناد نیقي
)
ءارعش نيا تایبا دادعت یسررب اب یم هظحلام
دوش هک ره ب هچ ميرک نآرق لوزن رصع ه
کيدزن یم رت ميوش
، و مدرم نایم رد هژاو نيا ارعش
و رتانشآ رصع نآ ی رپ
رتدربراک
یم زاب نآ رد و دوش ة
ملع زا یوق یدعُب هب ینامز و
یرما رد کش لاوز هب هک یهاگآ
یم یم قلاطا ،هدیماجنا و یردصم تروص هب ًابلاغ رصع نآ رد هژاو نيا .تسا هدش
لعف
ديزم
( لاعفا باب ًاصوصخ
.تسا هتشاد دربراک)
5-2 . یبرع لاثما رد نیقی
و مکح لاثما یط و رییغت شوختسد نامز هدشن تلاوحت
و دنا یم نآ رابتعا هب ناوت هک
و دنتسه یميدق یميدق هکلب
دنتسه یبلاطم نيرت ام تسد هب یبرع نابز زا هک
هدیسر دنا
، نآ رب مهم زا اريز ؛درک هیکت اه یگژيو نيرت
یماس یاه زا هک دوب نيا اه
نامز ميدق یاه و مکح هب یديدش ليامت
دنتشاد لاثما
(
،نوسنفلو 1929
: 212
.)
زا نیقي
یبرع لاثما زا یدادعت رد هک تسا یتاملک هتسد نآ هديد
یم دوش دننام ؛
«
:ةنيفج دنع
ينقيلا برلخا
»
(ا یعافر نب
، 2003 : 163 ) ( تسا هدروآ ار هنیهج مان هنیفج یاج هب ینادیم (
1366 :
1 / 405 ).
«
)،ينقيلا ةّحص نيّدلا سأر
»
(لا یبلاعث
، 2003 : 117
،)
و ،ًاّكش اهرثكأ روملأا ّرش «
ينقيلا نع رفسأ ام اهيرخ »
( :نامه 265
«
)،يرخ ينقي یلع مون کش یلع ةلاص نم
»
نامه(
:
421
«
)،ينقي نم يرخ لقاعلا ّنظ لهالجا
»
(لما
،ینادي 1366 : 1 / ۴61
،)
ا كّندسفي لا « ىلع ّنّظل
ينقيلا كحلصأ دق قيدص
»
(لا
،بىلاعث 2003 : 269 و )
لا ّكشب هبشأ هيف ّكش لا ًانيقي تيأر ام «
ينقي تولما نم هيف
»
نامه(
: 239
. )
نيا رد لاثما ژاو ة نیقي کش لباقم رد لوادتم یانعم نامه رد و
( لاوز کش
ب)
ه راک
.تسا هدش هتفرگ 2 - 6 . میرک نآرق رد نیقی
نآ زا لبق ژاو یناعم هب هک
ة اب مینک هراشا ميرک نآرق رد نیقي نآ هب هجوت
نيا ًارهاظ هک
تسانعم دنچ یاراد ميرک نآرق رد هژاو
، مینادب تسا مزلا
« یيانعم دنچ
polysemic( )
هژاو هب هراشا یارب یيانعم لیلحت رد هک تسا یحلاطصا دنرادربرد هک یا
ة یناعم فلتخم
یم راک هب دشاب دور
» (
اّوعلا ، 1389 :
)51
و نایم ینشور طباور ًابلاغ هژاو نيا توافتم یناعم
دراد دوجو (
نامه :
).52
سم ئ ل ريد زا یيانعم دنچ ة نآرق هجوت دروم زاب
؛تسا هدوب ناهوژپ
ور نيا زا
، باتک یاه
« رئاظن و هوجو
» هدش هتشاگن هنیمز نيا رد ژاو یانعم کنيا .دنا
ة
ار نیقي باتک نيا رد اه
یسررب یم نک .می
نعم ود یروباشین و گرم ی
ملع
( 1984 : 560
نعم جنپ یناغماد ؛)
،ندرک قيدصت ی
و ملع ،نایع ،گرم ( قدص
ت.د : ۴7۸
؛) یزوج نبا ینعم جنپ
،هدهاشم ،قدص ،قيدصت
و گرم یعطق ملع
( ک.ر 1987 : 634 - 636
و)
یسیلفت ود ینعم و گرم یب نامگ
یب(
ار)کش
نیقي یانعم یارب هدرک نایب
دنا
( 1371 : /1 199
. )
سپ نانآ رظن زا نیقي
ميرک نآرق رد
تسانعم جنپ یاراد کنيا هک
یناعم نيا زا کيره ار
صاخ تايآ رد هدش نایب
رد
باتک رئاظن و هوجو یاه
، یسررب یم
3مینک :
:ندرک قیدصت
َكْيَلِإ َلِزْنُأ اِبِ َنوُنِمْؤُ ي َنيذَّلا و
َو َكِلْبَ ق ْنِم َلِزْنُأ امَو ْمُه ِةَرِخ ْلِْبِ
َنوُنِقوُي
( نامه ب هک ىياه ه
لزان وت زا لبق هچنادب و هدش لزان وت رب هچنآ )دنراد نیقي ترخآ هب و ناميا هدش
هرقب(
( 1 - 3 ) : 4 )
ليذ رد نامیلس نب لتاقم هيآ نيا
تسا هدروآ :
« نونمؤي نيذلا »
هيآ نيا رد
، ینعي :
« اهنآ دمحم یا یم قيدصت
ان وت رب هچنآ هک دننک تسا دنوادخ یوس زا ،تسا هدش لز
»
( 1423 : 1 / 81 .)
تسا هدروآ ار انعم نیمه زین یربط
( 1412 : 1 / 81
.)
رد یطویس ریسفت
روثنملاردلا عم دوخ
ان یم قيدصت ار هيآ یادتبا نونمؤي ی دناد
( 1420 : 1 / 27
.)
بحاص
نیللاج ریسفت هيآ نیمه ليذ
« نونقوي
» ار
« نوملعي
» تسا هدرک ریسفت (
،ةيلمح 1۴16 :
5 . ) یم رظن هب ژاو یارب ندرک قيدصت یانعم دسر
ة و دشابن بسانم نونقوي نآ دربراک
.،تسا رتهب ناميا یارب یارب قيدصت یانعم ریسافت نيا رد عقاو رد
« نونمؤي
» هدش هدروآ
هن تسا یارب
نونقوي و ناميا مزاول زا قيدصت هکنيا نمض . تسا نیقي
، نیقي دوخ هن .
دراد هارمه هب دوخ اب ار نیقي بحاص قيدصت ،ینیقي ره ًاملسم
؛ ور نيا زا
، هيآ نيا رد
تسرد یانعم کش مدع یم رظن هب نیقي یارب یرت
تمایق زور هب نانمؤم نيا ینعي ؛دسر
اد نیقي دنر و .دنرادن یکش نآ رد
:گرم یم نآ یسررب هب کیکفت هب هک تسا هدش رکذ هيآ ود رد انعم نيا :ميزادرپ
1
َو
.َنوُلوُقَ ي اِبِ َكُرْدَص ُقيضَي َكَّنَأ ُمَلْعَ ن ْدَقَل َو َكِّبَر ِدْمَِبِ ْحِّبَسَف
َنيدِجاَّسلا َنِم ْنُك َو
ْدُبْعا
َكَيِتَْيَ َّتََّح َكَّبَر ُينقَيْلا
( ىم ام هنیس وت هک میناد ىم هچنآ زا تا
ىم گنت دنيوگ دوش
) ( زا و ىوگ حیبست تراگدرورپ شياتس هب
هدجس شاب نانک ) ( تدابع ار شيوخ راگدرورپ دسر ارف )گرم( نیقي تيارب ات نک
) رجح(
( 14 ) : 97 - 99 .)
ليذ یربط هيآ نيا
نیقي ، گرم یانعم هب ار یم
دناد و یم :دسيون
« هک یگرم ات
ارف تسا یعطق دسرب
»
( 1412 : 14 / 51
. )
ریبک ریسفت رد (
لارخفلا یزار ، 1۴20 : ۴ / 55 و ) ناقتا
یطویس
( 1421 : 2 / 214
.تسا هدمآ انعم نیمه زین )
یسربط نایبلا عمجم رد
زا لقن هب
آ هداتق رو تسا هد :
تولما دنع رشلاو يرلخا نم ينقيلا کيتيَ یتح
«» 1372 ( : 6 / 53۴ .) هملاع
زین یيابطابط نازیملا رد
یم :دسيون
« ءارو رد هچنآ هب تسا یلک نیقي ملاع ترخآ ملاع
و دراد رارق باجح ینیقي زا ریغ نيا
یم لصاح تدابع اي هاگن اب هک تسا دوش
» 1390( :
12 / 196 ).
2
َو ُک
.ِنيِّدلا ِمْوَيِب ُبِّذَكُن اَّن َنَتاَأ َّتََّح
ُينقَيْلا
( ىم غورد ار ازج زور و ميدرمش
) ( ا ات ني دیسررد ،دوب ريذپانديدرت ىتقیقح هک نامگرم هک )
( رثدم ( 29 ) :
46-47 ).
رد یطویس ریسفت
ردلا روثنملا
( 1421 : 6 / 285 ،)
رد یسربط نایبلا عمجم
( 1372 : 26 /
85
هيآ نيا ليذ رد )
هدروآ گرم یانعم هب ار نیقي .دنا
یيابطابط هملاع زین
ریسفت رد
نازیملا یم :دسيون
« هدرک ریسفت گرم هب ار نیقي دنا
؛ دوجو یکش نآ دوجو رد اريز
درادن
»
( 1390 : 20 / 97
.)
دش نایب هچنآ زا
، یم تفرگ هجیتن ناوت هک
ود نيا رد نیقي گرم یانعم هب هيآ
تسین
، یم لصاح گرم ماگنه رد هک تسا یکش لاوز نامه نآ یانعم هکلب دوش
؛ رد
تسا گرم لوصحم هيآ نيا رد نیقي عقاو
، گرم دوخ هن یم ینیقي هب گرم اب ناسنا .
-
و کش چیه هک دسر یمن هار نآ رد یديدرت
.دباي
:نایع
َنوُمَلْعَ ت َفْوَس َّلاَك َُّثُ
َنوُمَلْعَ ت ْوَل َلا َک َمْلِع
ِينقَيْلا َميحَْلجا َّنُوََتَل
اَّنَُّوََتَل َُّثُ
َْينَع
ِينقَيْلا
( ىم دیکات ،هن هب هک منک
دیمهف دیهاوخ ىدوز )
( ىم دیکات زاب ،هن ملع هب رگا هک منک
دیسرب نیقیلا )
( نآ
ديد دیهاوخ ار خزود تقو )
( نیع هب تقو نآ درک دیهاوخ هدهاشم شنیقیلا
) رثاکت(
( 30 ) : 4 - 7 .)
يآ ود ليذ رد هک تسا نایع یانعم نیقي یارب موس یانعم ة
5 و 7 روس ة کرابم ة
ارسفم .تسا هدمآ رثاکت يآ ليذ رد ن
ة 5 نيا هروس :دنا هتشون نینچ
« ملع یملع ،نیقیلا
یم شمارآ هب کش دوجو زا دعب ناسنا هک تسا دسر
. (لا »
،یبرط 1۴12 : 10 / ۸12 ،)
« ملع
نیقیلا
، تسا هدش هفاضا تفص هب فوصوم هک تسا ینیقي
؛ رخلآا راد دننام ة
و هکنيا اي
و گرم یانعم هب اجنيا رد نیقي و ثعب
و تسا تمایق گرم
، تسا هدش هدیمان نیقي .
»
( لارخفلا یزار ، 1۴20 : 32 / 273 ) ملع یانعم ، نیقیلا
« هنياعم »
،یناشاک ضيف( تسا 1۴15
: 5 /
369 ؛ لحا
،یزيو 1۴15 : 5 / 662 . ) رد يآ ليذ ة 7 یفلتخم یناعم نارسفم زین هروس نیمه
یارب
« نیع نیقیلا
» هدروآ :دنا
« نیع و تقیقح نیقیلا تسا نیقي تياغ
( » ،یبلاعثلا 1۴1۸ :
5 / 623 )
« ،
نیع لا تسا نیقي نامه هک تسا یتيؤر نیقی ینعسر( »
، 1۴29 : ۸ / 721 )
،
« نیع یتيؤر نیقیلا یم یهتنم نیقي هب هک تسا
دوش ( » لا رخفلا یزار ، 1۴20 : 20 / 390
، )
تسا نیقي نیع هک تسا یتيؤر نیقیلا نیع ياج هتبلا ؛
و ملع ار تيؤر یانعم تسا ز
تفرگ رظن رد تریصب (لا »
ز ،یرشمخ 1۴07 : ۴ / 793
،)
« نیع نیقیلا
، هک تسا صلاخ نیقي
،تيؤر نآ زا دوصقم تسا نکمم و ملع
دشاب نديد (لا»
،یسبرط 1۴12 : ۴ / 532 ) .
هچنآ هب هجوت اب دش رکذ
، دیعب یم رظن هب ملع دسر
و نیقیلا نیع
ره نیقیلا کي ود
و دنشاب هتشاد انعم و نایع یانعم نآ
ملع میهاوخب رگا .دشاب هنياعم يآ رد نیقیلا
ة 5 ار
نیع دننام يآ رد نیقیلا
ة 7 هتفر اطخ هب ،مینک انعم ارچ ؛ميا
لحرم ود ،ود نيا هک ة
توافتم
نیقي زا دنتسه میهاوخب رگا و يآ رد ار نیقي
ة 7 رد انعم نيا هک مینک انعم نایع فاضم
نآ
« نیع
» و دراد دوجو فاضا
ة زياج شدوخ هب زیچ کي
؛تسین ور نيا زا
، هيآ ود نيا رد
.تسا نیقي لحارم رگناشن فاضم ود ندروآ و دراد ار دوخ یساسا یانعم نامه نیقي
َو
:ملعىَسيع َحيسَمْلا اَنْلَتَ ق َّنَِإ ْمِِلِْوَ ق ْمَُلِ َهِّبُش ْنِكلَو ُهوُبَلَص امَو ُهوُلَتَ ق امَو َِّللَّا َلوُسَر ََيَْرَم َن ْبا
َو يفَل ِهيف اوُفَلَتْخا َنيذَّلا َّنِإ ْلِع ْنِم ِهِب ْمَُلِ ام ُهْنِم ٍّّكَش
َو ِّنَّظلا َعابِّتا َّلاِإ ٍّم ُهوُلَتَ ق ام
ًانيقَي
( ار ميرم نب ىسیع حیسم ام هک ناشراتفگ نيا و نيا اب ،میتشک
داتسرف هک ة
دوب ادخ
، ار وا هن ىلو
دنتخيوآ راد هب هن و دنتشک
، یحان زا هکلب ة
نآ و دش هبتشم نانآ رب رما ادخ د هک اه
ر راب فلاتخا ىو ة
رد مه زونه دندرک کش رد ىسیع هراب
ىم ملع ىاعدا رگا ،دن ىم غورد دننک
نظ ىوریپ زج ىکردم ،دنيوگ
ن کن ار وا نیقي هب و دنراد هتش
دنا ) ءاسن(
( 4 - 6 ) : 157 )
تسا هدش نایب نیقي یارب هک یمراهچ یانعم
، یانعم
« ملع
» تسا ليذ رد هک نيا
يآ ه زا یضعب .تسا هدمآ ارسفم
:دندقتعم ن
« ًانیقي تعن ]توعنم یارب[
هک تسا فوذحم
نآ ريدقت
ًانيقي ًاملع هوملع ام
«» تسا (لا » ینابرط ، 200۸ : 2 / 327 ) تعن ار نیقي رگيد یخرب.
«
ًلاتق
» یم ردقم دنناد
؛ دننام عماجلا عماوج ریسفت لمج ار نآ ريدقت هک
ة
ًلاتق هولتق امو
«ًانيقي
» یم دناد ( یسبرطلا، 1۴12 : 1 / 301 یيابطابط هملاع و) رد
نازیملا ریسفت نآ ريدقت هک
ةلمج ار
ينقي لتق هولتقامو
«» یم رامش هب دروآ
رگيد ریسافت رد .
، یلصا یانعم هب نیقي
دوخ
، دننام ؛تسا هدش انعم کش مدع ینعي روشاع نبا ریسفت
یم هک :دسيون
هولتق ام
«هلتق يننقيتم
(» 1۴20 : ۴ / 30۸ ) .
دش رکذ هچنآ زا یم هتسناد ،
هک دوش رد نیقي
ارچ ؛تسین ملع یانعم هب هيآ نيا هک
ّوا
َلا
، نظ هن تسا لهج داضتم ملع
؛
ًایناث
، یم زین هيآ قایس یسیع اهنآ هک دناسر
( ع
اب ار)
و نیمخت هتشک کش
و دنا یور زا هن نیقي
؛
ًاثلاث
، ترابع هس
« یفَل
ُهْن م ٍّکَش
» و
« ْمُهَل ام
ٍمْل ع ْن م ه ب
»
«
وَّلاِإ ِّنَّظلا َعابِّتا
بلطم نيا ديؤم»
ا یانعم نامه هيآ نيا رد نیقي هک دن
لاوز ديدرت مدعو کش ار
.دراد
َينبِئاغْلا َنِم َناك ْمَأ َدُهْدُْلِا ىَرَأ لا َِلِ ام َلاقَف َْيرَّطلا َدَّقَفَ ت َو
:قدصًاديدَش ًبِاذَع ُهَّنَ بِّذَعَُلأ
ٍّينبُم ٍّناطْلُسِب ِّنَّيِتْأَيَل ْوَأ ُهَّنََبِْذََلأ ْوَأ ْنِم َكُتْئ ِج َو ِهِب ْطُِتُ َْلَ اِبِ ُتْطَحَأ َلاقَف ٍّديعَب َْيرَغ َثَكَمَف
ٍّإَبَنِب ٍّإَبَس ٍّينقَي
( ىمن ار دهده ارچ :تفگ و دش ناغرم ىايوج و منیب
، تسا بياغ وا رگم )؟
( ىم باذع ار ىو منک
؛ ىباذع
ىم ار شرس اي و تخس مرب
، دروایب نشور ىرذع هکنآ رگم )
( دعب ىمک :تفگ و دمآ دده و رسب هناش
هديد ىزیچ هديدن وت هک ما
ب و ىا بس زا وت ىار أ
هدروآ تسرد ربخ ما
) لمن(
( 19 - 20 ) : 20 - 22 .)
هيآ اهنت هيآ نيا ب دوخ ینيد ریغ یانعم رد نیقي هک تسا ميرک نآرق رد یا
ه راک
ارسفم ءارآ .تسا هتفر رابرد ن
ة
« نیقي إبن
» :تسا نینچ
« هيف کش لا ينقي ثيدح
»
لتاقم(
،ناميلس نب 1۴23
: 3 / 301 )
«
،هيف کش لا برخ
»
( لا یسوط ، ت.د : ۸ / ۸۸ )
«
،ينقي برخ
»
( یبرطلا ،
1۴12 : 19 / 91 )
«
،هيف کش لا ققمح برخ
»
( لما
،یدبي 1371 : 7 / 205 )
«
،ققحتم برخ
»
( لا
،یواضيب
1۴1۸ : ۴ / 15۸ )
«
،ذلا برلخا ي هيف کش لا ام ينقيلاو ةيهمأ هل
»
( لا ،یيابطابط 1390
: 15 / 355 ) ،
« قح برخ
»
،تماح یبا نبا(
1۴19 : 9 / 2۸65
؛ لا یطويس
، 1۴20 : 5 / 105
،)
« حيحص برخ »
(لا
،یمق 1363 : 2 / 127 ،)
« هيف کش لا قدص برخ
»
( لا
،یدنقرمس 1۴21
: 2 / 57۸
؛ لا ینابرط
،
200۸ : 5 / 17
، )
« قداص برخ
»
(لا یسبرط
، 1372 : 7 / 3۴0 و)
« ينقي قح قدص برخ
»
،يرثک نبا(
1۴19 : 6 / 16۸ .)
هظحلام ارسفم هک دش
نیقي یناعم ن
)کش یب(
، و قدص ،قح نيا ليذ رد ار حیحص
ژاو یارب هيآ ة
هدروآ نیقي
ّیناقح ناگدنراگن رظن هب .دنا و ت
هکس یور کي ینیقي ره قدص
تسا
، هچ و بذک لصاح هک ینیقي اسب دشاب لطاب
؛ یم عقاو رد :تفگ ناوت
نیقي لوصح
ةرابرد تسرد یارب یتنامض چیه رما کي تسین نآ ندوب
؛ ور نيا زا
، یم رظن هب دسر
ار ديدرت مدع نامه هيآ نيا رد نیقي .دشابن تسرد هيآ نيا رد نیقي یارب قدص یانعم یم نایب ارسفم رثکا هک دراد هدرک هراشا نآ هب زین ن
؛دنا ارچ هک مادا رد هديد هيآ ة
یم یم نامیلس ترضح هک دوش ديامرف
َأ ُرُظْنَنَس َلاق
:َتْقَدَص
َينبِذاكْلا َنِم َتْنُك ْمَأ
( لمن
( 19-20 ) : 27
تسا قداص شربخ هک هتشاد اعدا دوخ دهده ).
، مولعم عقاو ملاع رد یلو
بذاک اي تسا قداص ربخ نآ تسین
؟
کش مدع هک تسا هدمآ ميرک نآرق رد یناوارف تايآ رد کش مدع یانعم هب نیقي :
چیه ارسفم زا کي و کش مدع زج یيانعم ن
یب یارب ار ینامگ هدرکن نایب نآ
دننام ؛دنا
:هدئام 50 :لمن ، 22 :مور ، 60 :هدجس ، 12
:هیثاج ، 20
:روط ، 36 :هعقاو ، 95 :هقاح ، 51 ،
:رثدم 31 :رثاکت ، 5 :رثاکت و 7 .
هکنآ ملاک لصاح دوخ یساسا یانعم هب ميرک نآرق رد نیقي
، و تسا کش مدع ینعي
تسا هتفر راک هب ینيد قایس رد نوچ
، غبص ة ناهج ینیب و هتفرگ دوخ هب ینآرق هب
مدع یانعم کش
و یبیغ روما هب یورخا
تسا . روصع رد هملک نيا یانعم یواکاو
.تسا بلطم نيا ديؤم ینآرقاسپ 7-2 . رصع رد نیقی یملاسا
- یوما
نانچ یم هک دوب ینغ رایسب یلهاج رصع رد نابز میناد
، غبص یلو ة یودب رب تاجهل و یرگ
نآرق هک ینامز .دوب بلاغ نآ دش لزان
، و ظافلا یقیسوم زا یلیس تمس هب ابيز ریباعت
ظافلا زا یضعب ؛دش ريزارس یبرع نابز
، و دنتفاي ديدج یناعم درک دشر رگيد یضعب
دن و
نماد و دندش عیسو ة
زین تاغل یخرب یيانعم تفاي شهاک
نآرق لوزن هک تسین یديدرت .
نامز نآ رب مکاح ینيد یگدنز و ميرک
، یب یبرع بدا رب ت
ءارعش زا یرایسب و دوبن ریثأ
رد ار ینيد حور نيا ناويد
یاه ینيد حور تاملک یخرب دبلاک رد و دندرک سکعنم دوخ
هدیمد ژاو ،دش ة رما نيا زا زین نیقي ینثتسم
دوبن
؛ ملاسا عولط زا لبق ات هک ینیقي
یانعم و ملع تشاد یهاگآ
، ملاسا زا دعب تسبراک نيا رب هولاع
، تفرعم سابل یتخانش
درک نت هب یتدیقع و
رق لوزن زا دعب آ
ناهج دامن رتشیب ن یسررب هب کنيا .دوب دارفا ینیب
یم رصع نيا یارعش زا نت دنچ راعشا رتهب ار یيانعم رییغت نيا ات ميزادرپ
ا ح اس س نک .می
تباث نب ناّسح
( د 40 ات 54 ـه
،تسا یملاسا یلهاج یارعش زا هک )
رد هُن
5تیب زا
ناويد تایبا یانعم یهاگ یو ناويد رد نیقي .تسا هدرک هدافتسا هملک نيا زا دوخ
دوخ یساسا
، ینعي ار کش مدع
؛دراد لاثم :
ْدقو َحوسلما َنسبلی بهاورلا ُلثم ی داَبلا ةمعنلا َدعب سؤُبلبا َّنقیأ
( 1947 : 1 / 272 )
( نانز هبهار نوچمه ]وا گوس رد[ ربمایپ سابل اه
نت رب هایس یاه یم
یم نیقي هب و دننک زا دعب هک دنناد
تسه زین یتخس ،یتمعن ره )
و تفرعم یانعم یهاگ
؛دراد ینيد یتخانش م
لاث :
هَببا َقلغأ َّثم هیدی َّفکف لفاغب َسیل َالله َّنأ َنقیأو
:نامه(
1 / 511 )
( دنوادخ هک درک ادیپ نیقي و تسب ار شرد سپس تسب ار شتسد ود وا چیه زا[
تسین لفاغ ]زیچ )
قدزرف
( 38 - 110
ژاو زا زین قدزرف)
ة رد نیقي هُن
6تیب هدرک هدافتسا دوخ ناويد رد .تسا
ود تیب ريز
، یتخانش تفرعم یانعم رد نیقي ینيد
ب ه هتفر راک تسا
:
ةجح َینعست ُسیلبا یا کُتعطأ ینانأ ُتنقیأو یابر یلإ ُتعجر ی ماتم َّتمو ی رمع یَضقنا ااملف
ی ما حِ نونـــلما میالأ قلاُم
( 1987 : 540 )
( لاس دون سیلبا یا رس هب مرمع نوچ مدرک تعاطا وت زا
ديآ زاب مراگدرورپ یوس هب ، هب و تشگ مهاوخ
یم نیقي دیسر دهاوخ ارف مگرم یزور هک مناد )
هک تسا نآ یسررب نيا لصاح
ًلاوا و نآرق لوزن زا دعب هژاو نيا دماسب رصع رد
یملاسا ندمت یيافوکش ارچ ؛تسا هدش رتشیب یلهاج رصع زا
نيا هک مدرم یارب هژاو
و رتانشآ سوملم
و هدش رت ماک نآ تسبراک
ًایناث .تسا هداتفا اج ًلا هک یيارعش راعشا رد
هتشاد ینيد ضارغا دنا
، غبص اب هژاو نيا ة
و ینيد یقب رد ة نامه رد یرعش ضارغا یانعم
ب دوخ لوادتم ه
تسا هتفر راک یناعم رگيد زا یرثا و
.تسین حرطم
2-8 هشیر . نیقی یناگژاو یسانش
رد باتک گنهرف و اه اه
تغل ی :تسا هدش رکذ انعم جنپ نیقي ةشير یارب
:لوا یانعم لیلخ
ليذ ةدام
« نقي
» یم دسيون
«
:ُنَقَيلا ُينِقَيلا قيقتُو کشلا ةحازإ نّعبِ ،
َنَقْ يَأ دق و[ رملأا ُنِقوُي
نِقوُم وهف ًنَاَقيِإ َنِقَي و ،
ُنَقْيَ ي نِقَي وهف ًانَقَ ي ُتْنَّقَيَ ت و ،
و ،رملأبِ
ُتْنَقْيَتْسا ]هب
»
. یو نیقي ار هب یانعم ةلازا کش ققحت و رما یم (دناد ت.د : 5 / 220 . ) یخربیارب نيا هشير
، ردصم
نْقَ ي
«» ار مه نایب هدرک ،هديس نبا( دنا ت.د
: 6 / 511
؛ ،یرهزا ت.د :
9 / 2۴5 مه نیقي .) هب
تروص یدعتم هسفنب هب راک یم دور مه و یدعتم اب فرح ءاب رج :
ُهُتْنِقَي
(«)
وُتْنِقَي
( ) ه ب » یمويفلا( ، ت.د : 2 / بحاص .)6۸1 نبدابع
َنِقَي
«ٍّنلافب نلاف
» ار هب
یانعم
« ةتفیش وا دش
» یم دناد ت.د ( : 6 / ).36
یرهوج :مود یانعم حاحص رد
یم دسيون : نیقي یهاگ هب یانعم نظ دراد دربراک زین
( ت.د : 6 / 2219 .)
یانعم :موس یانعم هک یرگيد
یارب نیقي
،هدش رکذ گرم
،یدبِآزويرفلا( .تسا :ت.د
۴ / 2۸۸
؛ یديبزلا
، :ت.د 1۸ / 59۸ .)
:مراهچ یانعم تباث
حضاو ،دش نشور و
،دش تسا نیقي رگيد یانعم ،یمويفلا(
ت.د :
2 / 6۸1 .)
مجنپ یانعم :
یحيرط نیقي
ار هب یانعم ملع یم زین دناد
( 1375 : 6 / 331
و )
نبا روظنم
نیقي ار داضتم کش یم دناد و ملع ار ضیقن (لهج ت.د : 13 / ۴57 ) .
نيا سپ تغل بتک رد هشير
یانعم جنپ هب 1
. لاوز کش و ققحم ندش
؛یرما 2 .
؛نظ 3 .
؛گرم 4 . توبث و حوضو و 5 . هدمآ ملع تسا
رد هحورطم یناعمرد رظن تقد اب
باتک یم تغل یاه یناعم نامه یناعم نيا بلاغ تفايرد ناوت
یا بتک نابحاص هک تسا
و هوجو نایب رئاظن .دنا هدرک
زج هب ناگدنراگن رظن زا
« ديدرت مدع
»
، یقب ة عم نيا اهان یارب
رابرد .تسین هتفريذپ هژاو نيا ة
چیه هک تفگ دياب نظ بتک نابحاص زا کي
مان دادضا
رد ار نیقي هدرواین دادضا ليذ
نظ یانعم نیقي هک تسا هدرک اعدا یرهوج طقف و دنا
هدروآ هژاو نيا یارب هيآ کي هب دانتسا اب طقف زین ار گرم یانعم .دراد تسا هدش
رد هک
رابرد نظ یناعم تمسق ة
نخس نآ در .میتفگ
رابرد ة نانچ زین ملع نایب روظنم نبا هک
درک
، ضتم ملع کنآ لاح ،تسا لهج دا
رگا و ملع هن تسا کش داضتم نیقي ه نیقي هچ
و ملع لصاح یهاگ تسا للادتسا
اما،
درادن ملع یانعم .
رابرد ة و توبث دياب زین حوضو
ره تفگ نیقي لصاح یعون هب ود
اريز ؛دنا ديدرت مدع ،دسرب نیقي هب یرما رد هک یسک
یم بجوم یو توبث هب شيارب حوضو هب رما نآ دوش
دسرب
؛ یم ور نيا زا تفگ ناوت
یانعم لاوز .تسا هژاو نيا یساسا یانعم ،کش
یددعتم یحلاطصا یناعم نیقي یارب
زین یمویف .تسا هدش نایب رد
فيرعت نیقي
یم دسيون :
« نیقي ملع لصاح زا رظن و للادتسا تسا
و هب نیمه لیلد ملع دنوادخ نیقي
هدیمان یمن دوش ( » :ت.د 2 / 6۸1 .) یدیبز جاترد
سورعلا یم دسيون :
« هتفگ هدش هک نیقي
دهاشم ة ملاع بیغ اب یافص لد و ظحلام ة رارسا ب ه لیسو ة تظفاحم رب
تسا راکفا ( »
ت.د :
1۸ / 596 . ) نیقي هب یمویف عقاو رد و للادتسا زا لصاح
نآ هب هک تسا هدرک هراشا ملع
نیقي
« تفرعم یسانش » یبلق دوهش زا لصاح نیقي هب یدیبز و دنيوگ اشا
تسا هدرک هر
نآ هب هک
« نیقي یبلق
» یم دنيوگ زین یوفطصم . یم
دسيون :
« نیقي
، داقتعا مزاج تباث
قباطم تیعقاو تسا ( » 1371 : 1۴ / 263 . ) بیکرت
« تیعقاو قباطم »
لحم فيرعت نيا رد
و تسا بذاک شنیقي هک دراد نیقي یرما هب ناسنا یهاگ اريز ؛تسا لاکشا اب قباطم
.تسین تیعقاو اما اسا یم یا یبرع رد هک زا
شير ة قتشم نیقي هدش
دنا
، ترابع دنا :زا
.1 نَقي ن قي و هنَقي و : باتک رد میجلا
، هنقي
، ینعي یدرف هک یزیچ ار بيذکت یمن دنک
،ینابيش(
ت.د : 511 . ) یرهزا یم :دسيون نذأ لجر«
و » نقي لجر« ره »
ود هب کي انعم دنتسه
؛
