Vol. 14, Issue 2, No. 54, Summer 2022
: 10.22108/RPLL.2022.130579.1966 (Research Paper)
Investigating Literary and Semantic Functions of the Names of God in Persian Expressions of Mersad al-Ebad
Zohre Ahmadipooranari Fateme Jafarikamangar
Abstract
As Mersad al-Ebad is a mystical book, its most important subject is theology, and the names of God are mentioned in it frequently and in different forms. There has been a lot of research on the names of God, but there is no linguistic or rhetorical research on the names of God in Mersad al- Ebad. In this descriptive-analytical study, the names of God in the Persian expression of Mersad al-Ebad are examined to determine the most widely used ones, the properties of their uses, and their semantic application. The investigation of God's names in Mersad al-Ebad showed that their most important property is the infrequent metaphorical names and the frequent metonymical (Majazi) ones are made particularly by derivation and pun (Jenase Eshteqaq); the most frequent cause of using God's metonymical names is the mighty of God's high position as the creator and heavenly God. From a semantic point of view, the results showed that every holy name has a specific meaning and application and some of them possess aesthetic use in Mersad al-Ebad. In addition, some of the names of God in Mersad al-Ebad are Asmae Jamali (Aesthetic Names) and Asmae Jalali (Glory Names).
Introduction
Much attention has been paid to the names of God in theoretical mysticism. In addition to mystics, philosophers and theologians have paid much attention to the discussion of the names of God (divine names) and have written many works about it. The main reason for mystic's attention to the discussion of divine names is the great emphasis of religious teachings on the names of God since based on their point of view‚ the knowledge of God is the ultimate aim of mysticism and progress‚
and the knowledge of Almighty God is achieved by knowing the divine names. Najmoddin Razi, known as Najme Daye is one of the famous mystics in the seventh century AH. His most important work is Mersad al-Ebad men al-Mabdae El al-Ma'ad whose subject is about religious behavior, reaching the certainty, training of the human soul, and cognition of divine attributes. In its Persian expressions‚ the names of God are used for artistic‚ rhetorical, and precise semantic purposes‚
which are studied in this study. The following research questions were posed:
1) What are the features of linguistic and rhetorical uses of God's names in the Persian expressions of Mersad al-Ebad?; 2) What special semantic functions do the names of God have in the Persian expressions of Mersad al-Ebad?
Assistant Professor of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran (Corresponding Author Email: ahmadypoor@yahoo.com)
Assistant Professor of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran
2322-5181/ © 2022 The Authors. Published by University of Isfahan
This is an open access article under the CC-BY-NC-ND 4.0 License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/) : 20.1001.1.20085486.1401.14.2.5.8
Textual Criticism of Persian Literature, Vol. 14, Issue 2, No. 54, Summer 2022
Materials and Methods
This study was carried out using a descriptive-analytical method. First, the text of Mersad al-Ebad was read and the names of God from Persian expressions of this book were extracted to investigate what names for "God" were used. In addition to examining Mersad al-Ebad‚ the researchers of the current study have compared the use of God’s names in this book and the following two books:
Resale-ye Qoshayriyye and Kashf al-Mahjub.
Discussion of Results and Conclusions
The most frequent names of God in the Persian expressions of Mersad al-Ebad and their number of applications are Haq (350)‚ Khoda and Khodavand (134)‚ Hazrat (56)‚ (Hazrat) Ezzat (55)‚
(Hazrat) Oluhiyyat (27)‚ Hazrate Jallat (17)‚ Ahadiyyat (17)‚ and (Hazrat) Robubiyyat (11). Each of the names of God has a specific semantic and rhetoric use. One of the effective factors in using the names of God is who uses the divine names and with what social and cultural status. The results show: 1) the frequent uses of the names of God, which are made through the metonymy (Majaz), especially, for the sake of derivation with the aim of glorifying the dignity of God; 2) the frequent use of many agentive names for God, the implication of which means that attributes are used for God; 3) the rareness of the use of metaphorical names for God, and 4) the omission of the name of God in some genitive expressions because the name of God has been quite obvious. The semantic use of the names God in Mersad al-Ebad showed that "Haq" has been used in the mystical texts but
"Khoda" is less mentioned in expressions with pure mystical content. It is used in cases where God is the "creator". Also‚ in many cases the attributes have been used instead of the name of God because the direct reference to the name of the great God is in conflict with the rites of servitude. In Mersad al-Ebad, "Hazrat-e Ezzat" is one of the aesthetic names and "Hazrate Jallat" is one of the glory names.
Keywords: Haq, Khoda (God), Mersad al-Ebad, the Names of God, Divine Names, Najme Razi
References
1. Abedi, M. (Ed.). (2006). Hojviri's kashf al-mahjub. Tehran: Sorush Publication.
2. Ayinevand‚ S., & Niazi‚ Sh. (2001). The semantics of Asma Al-Hosni names. Journal of Faculty of Literature and Humanities (University of Tehran)‚ (153-154)‚ 1-18.
3. Bol Hasani‚ R., & Fazli‚ A. (2020). A comparative study of the confinement of divine names and attributes. Journal of Islamic Religions‚ 7(14) ‚ 310-334.
4. Dehkhoda‚ A. (n.d). Loghatnameh (Dictionary). (n.p).
5. Fana‚ F., & Abbasi‚ B. (2014). Truth and fact‚ two concepts and terms in Islamic philosophy and mysticism. Encyclopedia of the Islamic World, Portal Al Haq.
6. Forouzanfar‚ B. A. (Ed.). (2000). Resaleye Qoshayriee. Translated by Abu Ali Hasan ibn Ahmad Osmani. Tehran: Elmi Farhangi Publication.
7. Fotuhi‚ M. (2011). Stylistics: Theories‚ approaches and methods. Tehran: Sokhan Publication.
8. Gholamrezaei‚ M. (2013). Majaz az didgah-e balaghat (trop perspective of rhetoric).
Journal of Rhetorical Language Studies‚ 14(8) ‚ 141-168.
9. Goharin‚ S. (2010). Description of Sufism terms. Tehran: Zavvar Publication.
10. Hashemi‚ A. (2005). Translation and description of jawahar al-balaghah. Translated by Hassan Erfan. Qom: Balaghat Publication.
11. Homaei‚ J. (2010). Rhetoric and literary techniques. Tehran: Homa Publication.
12. Ibn Aqeel‚ B. A. (2003). Translation and description of Ibn Aqeel. Translated by Seyed Ali Hosseini. Qom: Dar Al-Elm Publication.
13. Kalbasi‚ I. (2009). Derivative construction of the world in contemporary Persian. Third Edition. Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies.
14. Kamali‚ M. (2009). Prohibition of divine names from the perspective of theologians‚
jurists‚ mystics. Journal of Islamic Theology‚ 67‚ 65-78.
15. Katibe‚ K., Nikubakht‚ N., Khazali‚ E., & Qobadi‚ H. (2019). Comparative study of the course of the Jamali names of God in mystical texts of the fourth and sixth centuries (case study:
kashf al-mahjoub and ruh al-arwah). Journal of Mystical Literature of Al-Zahra University, 10(19),
27-55.
16. Katibe‚ K., Nikubakht‚ N., Khazali‚ E., & Qobadi‚ H. (2020). Study of the evolution of Jalali names in mystical texts of the fourth and sixth centuries (a case study in the discovery of kashf al-mahjub and ruh al-arvah). Journal of Literary Research, 16(64), 135-167.
17. Miri‚ M. (2020). Historical study of the relationship between the mystic and the divine names in the school of ibn Arabi. Journal of Religions and Mysticism, 52(1)‚ 143-163.
18. Moballegh‚ Z. (2010). Encyclopedia of the Islamic world. (n.p): Portal Al Haq.
19. Nazarpur‚ H. (2020). Ibn Barjans approach and method in explaining the divine names.
Journal of Religion and Mysticism, 52(1), 165-179.
20. Riahi‚ M. A. (Ed.) (2006). Najme Razi’s Mersad al-ebad. Tehran: Elmi Farhangi Publication.
21. Safa‚ Z. (1989). History of literature in Iran. Fifth Edition. Tehran: Ferdous Publication.
22. Shafiei Kadkani‚ M. (1991). Imaginary images in Persian poetry. Tehran: Agah Publication.
23. Shamisa‚ S. (2002). Expression and meaning. Seventh Edition. Tehran: Ferdous Publication.
24. Shamisa‚ S. (2018). Stylistics of prose. Tehran: Mitra Publication.
25. The Holy Quran.
26. Zarrinkoub‚ A. (1990). Following the search in Iranian Sufism. Tehran: Amir Kabir Publication.
27. Zarrinkoub‚ A. (1985). Sere Ney. Tehran: Elmi Publication.
لصف
یملعهمان نتم
یسرافبدایسانش
یروانفوشهوژپتنواعم ناهفصاهاگشناد
هاجنپلاس
و
مهدراهچلاس،ديدجةرود،مهن
یپايپ(مودةرامش 54
ناتسبات،) 1401
ص،
81
ـ
69
:لوصوخيرات 28
/ 6 / 1400
:شريذپخيرات،
20 / 11 / 1400
: 10.22108/RPLL.2022.130579.1966
)یشهوژپةلاقم(
اهدرکراک ی
یبدا ییانعم و امسا
ی یهلا رد ترابع یاه یسراف
دابعلاداصرم
یدمحا هرهز یرانا روپ
؛ رگنامک یرفعج همطاف
هدیکچ دابعلاداصرم
تساینافرعیباتک
؛
نيازا
ور
عوضوم
یروحم
جادخنآ یيو
تسا
و
مان
اه ی
یلاعتم
ناوارفنآردادخ
هديد
یم
دوش .
ةرابرد للهاءامسا
شهوژپ
اه ی
هدش ماجنا یناوارف
؛ اما
نونکات
یقيقحت
و ینابز
یغلاب
ةرابرد مان
اه ی
ادخ
رد
دابعلاداصرم
تفرگنتروص ه
تسا
؛
نياربانب
هکهلاقمنيارد هب
یفيصوتشور
ـ
یليلحت ماجنا
هدش
تسا
،
مان
اه ی
ادخ
رد
دابعلاداصرم
سررب ی
یم
دوش
اهنآ نيرتدربراکرپ ات
، دربراک ةويش
نيا مان
اه
کراک و
یيانعم در اهنآ
رد
ترابع
یاه
یسراف
دابعلاداصرم
صخشم
دوش .
شنيزگ
مان
یاه هلا ی
زا مهم
نيرت هولج
هاگ
هژاو رنه یاه
ینيزگ مجن
زار ی
هب
رامش
یم
دور
و
زا نيا
ور
هژيوهجوت
یماریا
دبلط
.
یسررب یهلایامسا
دابعلاداصرمرد
ناشن
یم
دهد
مهمهک
نيرت و ي گژ ی
دربراک مان
اه ی
ردادخ دابعلاداصرم
ندوبردان،
مان
اه ی
ویراعتسا
دربراکیناوارف مان
اه یي
،زاجمقيرطزاهکتسا هب
و ي هژ
اب
قاقتشاةقلاع
هتخاس
هدش
دنا .
زا مهم
نيرت ليلاد
دربراک
رايسب مان
اه ی
ادخ یزاجم
ی لاعتم
،
و ميخفت تشادگرزب
دوبعم ماقم
ینامسآ
تسا
.
یيانعمدربراکیسررب مان
اه ی
ادخ
ناشن
یم
دهد
هک
زاکيره
نيا مان
هبیيانعمصاخهاگياجرد،سدقمیاه
راک
یم
دور
و
یخربدربراک مان
اه ی
ترابعردادخ
یاه
یسراف
دابعلاداصرم
مکح،
یامسا یللاجویلامج
ادخ
درادار .
هژاو اه ی یدیلک
امسا ی
یهلا
؛
ادخ دابعلاداصرم؛
؛
مان
اه ی
ادخ
؛
مجن
یزار
ناريا،نارهت،نايگنهرفهاگشناد،یسرافتايبداونابزهورگرايداتسا
،)لوئسمةدنسيون(
ahmadypoor@yahoo.com
ا
ونابزهورگرايداتس ناريا،نارهت،نايگنهرفهاگشناد،یسرافتايبدا
،
jafarikamangar@gmail.com
2322-5181/ © 2022 The Authors. Published by University of Isfahan
This is an open access article under the CC-BY-NC-ND 4.0 License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/)
: 20.1001.1.20085486.1401.14.2.5.8
1 ـ همدقم
یامسا
هلا ی
زا
ثحابم
مهم
رد
نافرع
یرظن
تسا
.
نوزفا
رب
،نافراع
ناملاع
و
نافوسليف
و
ناملکتم
زين
هب
ثحب
یامسا
هلا ی
هجوت
رايسب
هتشاد
و
راثآ
یدايز
ةرابرد
نآ
اگن هتش
دنا
.
تلع
یلصا
هجوت
نافراع
هب
ثحب
یامسا
،یهلا
تأ ديک
ناوارف
هزومآ
یاه
ینيد
رب
یامسا
یانسح
یهلا
؛تسا
اريز
زا
هاگديد
،نافراع
تخانش
ادخ
« فده
یياهن
نافرع
و
کولسوريس
تسا
و
تخانش
دنوادخ
لاعتم
لصاح
یمن
ديآ
رگم
اب
تخانش
یامسا
هلا ی
»
(
،یريم
1398
:
144 )
.
نافراع
اب
تخانش
یامسا
یهلا
هب
تفرعم
ادخ
یم
دنسر
و
« نيرتلااب
دح
تخانش
یامسا
هلا ی
ار
نديسر
هب
تفرعم
و
دوهش
ینافرع
»
یم
دنناد
(
،روپرظن
1398
:
173
).
مجن
هبفورعمیزارنيدلا
« هياد
»
و
هبصلختم
« مجن
»
تسامتفهنرقةفوصتمريهاشمزا
.
مهم
رت ي ن
وارثا
داصرم
دابعلا
نم
أدبملا
یلا
داعملا
تسا
سفنتيبرتونيقيملاعهبلوصوونيدکولسنايبنآعوضومهک
تساینابرتافصتفرعمویناسنا
(
،افص
1368
،
ج
3
،
شخب
2
:
1194 )
.
دابعلاداصرم
وصباتکنيلوا
تساهيف
رثنهک
دحردینف لدتعمی
هديدنآرد
یم
رگيدترابعهب؛دوش
،
هجاوخرثننيبلدتعمنوزومرثنیعونباتکنيارثن
یخلبنيدلاديمحیضاقوللهادبع
تسا زاو نيا
ینفولسرمرثننيبور یمرامشهب
دور
(
،اسيمش 1397
:
154 )
.
«ت أ
ريث
باتک
دابعلاداصرم
لباقیوزادعبةيفوصبدارد
هظحلام
تسا
»
( نيرز
بوک
،
1369
:
108
).
ینافرعدنمشزرارثانيا تيمها هبهجوتاب
نآیلااوکبس و
نيارد،
شهوژپ
یيانعمویبدایاهدرکراک
مان
ردادخیاه
دابعلاداصرم
یمیسررب وش د
.
هژاو
هتسجربردینيزگ
راتشونکبسیزاس
ت أ
ريث
؛درادرايسب
تيمها
هژاو
یخربهکتساجنآاتینيزگ
« کبس
»
هژاورنهار
یمینيزگ
دنناد
.
هبنجزایکي
هژاویاه
ینيزگ
،
« ارگون
»
هبویي
راک
ندربن
ناگژاو
« یداع
»
تسا
(
،یحوتف
1395
: 250 .)
دربراک
یامسا
یهلا
رددابعلاداصرم
رگنايب
تغلاب
ملاک
و
یيارگون
مجن
یزار
تسا هک
رد
نيا
هلاقم
نادب
هتخادرپ
یم
دوش .
1 ـ 1 هلئسم نایب
دابعلاداصرم
زا ش ي ر ي ن
رت ي ن
و نغ ی
رت ي ن
ک تسا هنايفوص نوتم
ه اوتحم یانغ
،
یفطاع نحل ،یبدا نابز
و
خ ي لا
گنا ي ز ی
یخرب
زا
لوصف
نآ
،
تايبداةصرعرد
نايفوص ه
مک
ريظن یمرظنهب
ديآ .
رگيددننامباتکنياعوضوم
نوتم
هنايفوص
،
یيوجادخویسانشادخ
تسا
؛
زا نيا
باتکنيارسارسردور
،
مان
اه ی
ادخیلاعتم
یمهديد
دوش .
هب
یلک روط
دربراک ةويش مان
یادخ یاه
د لاعتم
ردابعلاداصرم
،
هجوت
و واکجنک ی
یمرب ار
دنازيگنا
. مهم
رت ي ن
س ؤ
یتلاا هک
ماندربراکةنيمزرد
ادخیاه لاعتمی
دابعلاداصرم
رد
نهذهب م ی
آي د
خساپو آن اه
شهوژپنيارد هئارا
م ی
دوش
،
ترابع
ا زادن :
یسرافتارابعرد
دابعلاداصرم
،
« ادخ
»
اب
هچ مان
اه یي
داي هدش
تسا
؟
دربراک مان
ه ا ی
ردادخ
دابعلاداصرم
یغلاب و ینابز رظنزا
یگژيو هچ
؟دراد یياه
مان
اه ی
یسراف تارابع رد ادخ
دابعلاداصرم
هچ
یاهدرکراک
؟دنرادیصاخیيانعم
1 ـ 2 نیشیپ شهوژپ ة
ءامساةنيمزرد
للها شهوژپ
اه ی
ماجنایناوارف
هدش
تسا
؛
هکنياهبهجوتاباما
نيا
شهوژپ
،
یغلابوینابزیقيقحت
تسا
،
شهوژپ
اه ی
طوبرم
دهاوخرکذليذرد،هلاقمعوضومهب
دش :
آ يي هن
دنو
یزاينو
( 1379
رد)
ةلاقم
« للهاءامسایسانشانعم
»
للهاءامسایيانعمطباورهبنتخادرپاب
دننامیلئاسم،
اهدرکراک یهلایامسایيانعمویبدای
ترابعرد
یاه
یسراف
یدمحاهرهز/دابعلاداصرم
یراناروپ
*
رگنامکیرفعجهمطافو 71/
مه
انعم یي
،یيانعم داضت ،یيانعمدنچ ، شنمه
ين ی
اه
و قاقتشا
اه ی
یفرص
یناگژاو ةزوح کي بلاق رد ار امسا
یسررب
هدرک
دنا
.
قيقحتنيا
یدرکيور نابز
هناسانش
دراد .
هبيتک
( 1398
)
رد
یرتکدةلاسر
دوخ
ناونعاب
ريس
لوحت
دربراک
ءامسا للها
رد
نوتم
روثنم
ینافرع
ات
ناياپ
نرق
متفه
( اب
يروحم ت
حور
حاورلاا
یناعمس )
،
ءامسا دربراک
للها
ار
یسررب یغلاب رظنزا رک
هد
تسا
. هلاسر نيا رد
،
نياهبهدنسيون هديسرهجيتن
ءامسادربراکهک
رظنزاللها هشيدنارظنزاونتمیزاسابيزوتغلاب
،
وحت
یداينبیل
تفاي ه
تسا .
یمناشنقيقحتةنيشيپ یسررب
هکدهد
نونکات یشهوژپ
یغلابوینابز
رد
ةراب مان
اه ی
ردادخ
دابعلاداصرم
دشنماجنا ه
تسا .
2 ـ ثحب
يفوص نا
داقتعا
دنراد
هک
یارب دنوادخ
ملاع
،
نسحلاءامسا ی
دودعمان
تسا
.
هدع
یا
ینسحلاءامسا
ار
رازه
و
کي
مسا
یم
اد نن د
هک
یکي
زا
اهنآ
« مسا
مظعا
»
تسا
.
یثيدح
زا
هريرهوبا
لقن
هدش
تسا هک
رب
یانبم
نآ
،
للهاءامسا
دون
و
هن
مسا
تسا
.
رتشيب
خياشم
للهاءامسا
ار
یهانتيلا
یم
دنناد
و
نيا
مقر
دون
و
هن
و
رازه
و
کي
ار
هب
مسا
اه ی
صاخ
یهلا
قلاطا
یم
دننک
هک
رد
راکذا
و
داروا
و
هيعدا
زا
آن اه
هدافتسا
یم
دننک
.
نينچمه
للهاءامسا
ر ا
هب
هس
ةتسد
امسا
ی یتاذ
و
یتافص
و
یلاعفا
ميسقت
هدرک
دنا
:
« امسا ی
یتاذ
»
هب
نآ
هتسد
زا
للهاءامسا
قلاطا
یم
دوش
هک
نيبم
تاذ
تسوا
؛
دننام
مسا
« لوا
»
و
« رخآ
»
و
« امسا ی
یتافص
»
طوبرم
هب
تافص
قح
تسا
نوچ
« ملاع
»
و
« رداق
»
و
« امسا ی
لاعفا
»
نايب
ةدننک
لاعفا
تسوا
؛
دننام
« قلاخ
»
و
« قازر
»
(
،نيرهوگ
1388
،
ج
1
:
232
.)
هب
روط
یلک
نيا
امسا
یرهاظ
دراد
و
ینطاب
هک
رهاظ
نآ
رب
همه
سک
راکشآ
تسا
و
نطاب
نآ
طقف
ب ر
نامه
ناسنا
ريبک
اي
یلو
و
بطق
و
دشرم
رهاظ
تسا
هک
رد
راکذا
ناکلاس
تبسن
هب
دادعتسا
و
تايقلخ
وا
زا
نآ
هدافتسا
یم
دننک
( نامه :
233 )
.
مسا
یاه
یهلا
ار
تياهن
تسين
و
یناعم
امسا ی
یهلا
زين
یتياغ
درادن .
2 ـ 1 قوت ی ف ی ندوب ی ا امسا ندوبن ی
هلا ی
یهلایامسایسرربرد
،
یکي
مهملئاسمزا
،
یفيقوت
ايندوب
ندوبن یماسانيا
تسا
.
یفيقوتهبهکاهنآ
یامساندوب
دندقتعمدنرادروابیهلا :
«
رابخاايتاياورايباتکردهکنآرگمدوشهتفگادخربیتفصايمساتسينزياج
دشابصوصنمهحيحص
»
( یلضفوینسحلاوب
،
1399
:
311
.)
رابردفيقوتهتبلا ة
ملعیامسا
دننام
« للها
»
تسينحرطم
.
بابرد تسه رگا مه یفلاتخا امسا
ي ی
ادخ لاعفا و تفص زا هک تسا ذخا
م ی
دوش
لاثم ؛
مسا
« بجاو
»
اي
« تلع
للعلا
»
یمنزياجیخربار
دنناد
.
ةتکن
هکنآرگيد
« یفيقوت
یهلایامساندوب
»
توافتنافرعابملاکوهقفرد
زادارمیملاکویهقفثحبرد؛دراد
«ا امس
»
،
امسا ی
تسایراتشونايیظفل
؛
نافرعوهفسلفرداما
،
هولاع
رب
امسا ی
زا،یظفل امسا
ی
ثحبزينینيوکت
یم
یفيقوتزادارمودوش
یهلایامساندوب
،
صاصتخا
یمسارهنتشاد
زا للهاءامسا
تسادوخصاخنطومهبینيوکت
( نامه
.)
دابعلاداصرم
رد
زاهدنسيون امسا
ی
دننامملع
« ادخ
» هدرکهدافتسا
تسا
نيا ردهک هراب
یفيقوت
یامساندوب
حرطمیهلا
یمن
دوش
.
ایزارمجننينچمه مس
یياه
دننام
« تلجترضح
»
،
« تزعترضح
»
،
« تيهولاترضح
»
و
« تيدحاترضح
»
ار هدروآ
تسا
یاربیفصوعقاوردهک
« ديمحت
»
و
« ليلجت
»
تسا .
یهلایامسا
،
«
رگا هب
ناونع
فصو
،
فلاتخاليبقزافدارمظفلهبیظفلةمجرتاينآلاثماوليلجتوهيزنتوديمحتورکذواعددرومرد نابز
اه دشاب
،
یسراف رد هکنانچ
« یادخ
»
یکرت رد و
« یرگنت
»
هب ار ادخ هک طرش نيا هب ؛تسا زياج دنيوگ
نادبهکدنناوخبیفاصوا
تسافوصوماه
»
( یلامک
،
1387
:
78
.)
ونتتروصرههب مانع
یاه
یفصو
ویراعتساو
یيانک
رد ادخ
دابعلاداصرم
ناشن
یم
مجن هک دهد
یملاک رظنزا هچرگ یزار تسا یرعشا
،
رب
زا یرايسب فلاخ
یفيقوتهبنايرعشا
تافصوامساندوب درادنیداقتعا
.
2 ـ 2 دربراک دماسب امسا
ی یهلا رد ترابع یاه یسراف
دابعلاداصرم
دابعلاداصرم
شوخنوتمهلمجزا بذجدوخهبارهدنناوخهکتساساسحازاراشرسوگنهآ
یم
دنک
.
عوضوم
،باتکنيا
تسانافرعوقشع ببسنيمههب؛
جومباتکنيارسارسردساسحاوهفطاع
یم
ودنز
یهاگ
اررثن
کيدزنرعشهب
یم
دنک .
هدناوخیمانهچاببطاخمهکتسامهمرايسب،یطابترارهرد
یم
دوش
.
هولاع
تيفيکرب
،
مان تيمک
تيمها مه ندرب دراد یرايسب
؛ هب
رظن
م ی
دسر
مان
ندرب
ةناشن ،ددعتم یاه قلعت
دشاب رطاخ
.
رد
دابعلاداصرم
ماندماسب
وعونتوادخیاه ةويش
نآنايب لمأت
زيگنارب
یبیتحو
تساريظن .
نيرتدربراکرپ مان
اه ی
ردادخ
ترابع
یاه
یسراف
دابعلاداصرم
ترابع
ا زادن :
«
قح ( یلاعت )
»
،
« ادخ
»
و
« دنوادخ
»
،
« ترضح
»
،
« ( ترضح
) تزع
»
،
« ( ترضح
) تيهولا
»
،
« تلجترضح
»
،
« تيدحا
»
،
« ( ترضح
) تيبوبر
».
لودجرد
دشرکذیهلایامسازاکيرهرارکتدماسبريز ه
تسا :
لودج ةرامش 1 : دماسب دربراک یامسا دربراکرپ یهلا رد ترابع یاه یسراف دابعلاداصرم
قح
( یلاعت )
ادخ
و
دنوادخ
ترضح
( ترضح
) تزع
( ترضح
) تيهولا
ترضح
تلج
تيدحا
تيبوبر
350
راب
134
راب
56
راب
55
راب
27
راب
17
راب
17
راب
11
راب
« قح
» تسادخ یارب ناونع نيرتدربراکرپ .
دربراک ناونع
« قح
»
ابيرقت
هس
دربراک ربارب ناونع
« ادخ
»
رد
دابعلاداصرم
تسا
.
زانينچمه
« ادخ
»
یزاجمناونعاب
« ترضح
»
زين ف دشدايناوار ه
تسا
.
مان
یاه
« یراب
»
( 4
راب )
،
«
بر
نيملاعلا
»
( 3
راب )
،
« وبحم ب
»
( 2
راب
)
و
« قلاخ
»
رگيد و مان
اه ی
ادخ لاعتم ی
زين هب
تردن
هب
راک
هتفر
دنا .
ماندربراکردیعونتنينچ
رگيدردادخیاه نوتم
هديدینافرع
یمن
لاثمیارب؛دوش
ةلاسر
رد هيريشق
« ادخ
»
اب
ماننيا
رکذاه
دش ه
تسا
:
« ادخ
»
( 783
راب )
،
« دنوادخ
»
( 63
راب )
،
« قح
»
( 236
راب )
،
« راگديرفآ
»
( 5
راب )
،
« هدننيرفآ
»
( 3
راب )
،
« دوبعم
»
( 3
راب )
،
« تقيقحناطلس
»
( 3
راب )
،
« دزيا
»
( 2
راب
)
« بوبحم
»
،
« نمحر
»
،
« یلاعتیراب
»
و
« عناص
»
( یريشق
،
1379 )
.
ةدنسيون
ةلاسر
هيريشق
رد
دربراک مان
،ادخ کرابم یاه عونت
ینادنچ دادن جرخ هب
ه
تسا
.
دربراکرپ
ردماننيرت
ةلاسر
هيريشق
« ادخ
»
تيفرظزاهدنسيونوتسا
هبیغلابیاه
هژيو
« زاجم
»
سایارب
زاهدافت
مان
هدربنهرهبادخیاه
تسا
.
فشک
رد بوجحملا
بلغازين
،
« قح
»
و
« ادخ
»
خناونعهاگياجرد رارقاد
هتفرگ
تسا
؛
هکنانچ
رد
تفه
باب
لوا
نيا
باتک
ـ هک
یمين
زا
باتک
ار
رد
رب
یم
دريگ
ـ
217
راب
ناونع
« قح
»
(
،قح
قح
،یلاعت
قح
لج
،هللاج
قح
هناحبس
و
،یلاعت
قح
زع
،همسا
قح
یلاعت
و
،سدقت
قح
زع
و
،لج
ترضح
،قح
ترضح
قح
،یلاعت
ترضح
قح
لج
هللاج )
،
132
راب
ناونع
« دنوادخ
»
(
،دنوادخ
دنوادخ
،یلاعت
دنوادخ
زع
و
،لج
دنوادخ
لج
،هللاج
دنوادخ
یلاعت
و
سدقت
) و
103
راب
ناونع
« ادخ
»
(
،ادخ
یادخ
،یلاعت
یادخ
اهدرکراک یهلایامسایيانعمویبدای
ترابعرد
یاه
یسراف
یدمحاهرهز/دابعلاداصرم
یراناروپ
*
رگنامکیرفعجهمطافو 73/
،لجوزع
یادخ
لج
،هللاج
یادخراب
) هب
راک
هتفر
تسا
( ر ک .
،یريوجه
1384 )
هکنانچ .
هديد
یم
دوش
،
م ؤ فل
فشک
بوجحملا
زا
ونع ا ن
یاه
« قح
»
و
« ادخ
»
هارمه
اب
تفص
رايسب
هدافتسا
هدرک
؛تسا
رد یلاح
ردهک
دابعلاداصرم
مانعونت
اه ی
ةويشوادخ
نآدربراک
ـ دشدهاوخهدادناشنهکنانچ
ـ باسح
،هدش تسایبداویرنه .
2 ـ 3 یاهدرکراک یبدا
و یانعم ی یهلا یامسا
دابعلاداصرم
ردةنيمزرد
دربراک مان
اه ی
ردادخ
دابعلاداصرم
،
مهم
رت ي ن
یبدایاهدرکراک
ترابع
ا زادن :
2 ـ 3 ـ 1 دافتسا ة رکذ رد زاجم زا ناوارف مان
اه ی ادخ
« زاجم
»
تسایلصاینعمريغردظفللامعتسا
( یيامه
،
1388
:
47 )
هنوگ.
ا ی
ردهکزاجمزا
دربراک مان
اه ی
ردادخ
دابعلاداصرم
تسادربراکرپ،
تساقاقتشاةقلاعهبزاجم
.
هلمجزایقاقتشادنويپویگتسباو هقلاع
اه ی
تسازاجم
زاتساترابعو
« نيزگياج
ندرک ص ي هغ
ا ی
هب
یرگيدةغيصیاج
»
( یمشاه
،
1383
،
ج
2 :
122 ).
زينیسرافنابزرد
زاجمعوننيا
ريزتيبردلاثمیارب؛دراددربراک
« دب
»
زازاجم،
« یدب
»
قاقتشاةقلاعهب
تسا :
تـــسانـــشورتارـــچلدردـــناشـــناد
هــمهزو دــب
تــسانــشوجوــتنــترــب
( اضرملاغ یي
،
1392 :
39 )
ب نياربان
قلاع هبقاقتشاة
راک
زایکيندرب قتشم
اه ی
یوغل هب
تساهشيرنامهزایرگيدقتشمیاج
.
نيازا
رداهزاجمعون
داصرم دابعلا
گرزبیارب د
تشا
ماقم قحترضح
،
ناوارف هدافتسا
هدش
تسا
؛
ترابعردلاثمیارب
ريز
« دحا تي
»
زازاجم
« دحایادخ
»
تسا
دنوسپندوزفاسپسوفوصومفذحابهک
«
ي ت
»
هتخاسنآهب
دش ه
تسا :
« رونوترپزایدمحمحور یدحا
ت
دمآديدپ
»
( یزار مجن
، 1384
: 43 )
.
« نيدنچ
لاسرازه
زا
وترپ
رون
تافص
للاج
ت یدحا
شرورپ
هتفاي
دوب
»
( نامه
:
74
؛
و
زين
ر ک .
:نامه 43
،
44
،
63
،
64
،
102
،
158
،
185
،
207
،
218
،
224
،
294 ).
اشرد ه
د لااب
ینعيفاضم،
« ادخ
»
زا کرت ي ب
اه ی
«
يدحارون ت
»
و
« تيدحاللاج
»
فذح
هدش
و
« تيدحا
»
هب
یاج
« دحا
»
دمآ ه
تسا
.
« تيدحا
»
تسایلعجردصم
.
هفاضازایلعجردصم
وددشمیايندش ات
ي
ی
رخآرد
مسا هتخاس
م ی
دوش
نآیانعمو
،
؛تسامسانآمزلاتفص
دننام :
« تيبوبر
»
هکیتفصینعي
«
بر
»
تفصنآیاراد
تسا
( نبا
ليقع
،
1382
:
204
.)
یلاعتیادخماندربراکةرابرد هب
ردصمتروص هتفگ
هدش
تسا
:
«
زایخرب امسا
ی
ادخ
دننام
« ملاسلا
»
و
« قحلا
»
و
« لدعلا
»
دنرادیردصمهجو
.
ةغيصهبقحلمارنازوازاليبقنيانايوحنزایخرب
هغلابم هتسناد
دنا
؛
زاهکیلداعدننام؛دوشرکذیردصمظفلهبواردثدحمسجتتدشزافوصومهکیيوگ
اتفرتدش
مسجتلدعردهنلاداعر یم
دباي
»
( آ يي هن
دنو
و
،یزاين 1379
:
6
).
دابعلاداصرم
رد
یضعبزين امسا
ی
ادخ
دننام
« تيهولا
»
،
« تزع
»
،
« تلج
»
و
« تيدحا
»
دیردصمهجو
؛دنرا
دننام :
«
تزع ت یبوبر
مدآدنمدردلدودنمتسمناجابتمظعوايربکزا م
ی
تفگ :
اروتنم
ليلذکاخیتشمزا
منيرفايب
»
( یزارمجن
،
1384
:
94
؛
زين
ر ک
:نامه.
96
،
211
،
218
،
239
،
303
،
336
،
337
،
446
،
218
،
320 ).
« تيهولا
»
زين
زاجم
زا
« للها
»
تسا
؛
اريز
تيهولا
« مان
هبترم
یا
تسا
هک
عماج
عيمج
بتارم
امسا
و
تافص
یهلا
تسا
هک
زا
نآ
هب
یمامت
قياقح
دوجو
و
ماکحا
و
رهاظم
نآ
ريبعت
یم
دننک .
مان
نيا
هبترم
هک
نيرتلااب
بتارم
تسا
زا
ظاحل
امسا ی
یهلا
« للها
»
تسا
»
(
،نيرهوگ
1388
،
ج
1
:
26
).
« سفن
ناسنا
دوب
هک
ةنيآ
لامج
امن ی
ترضح
ت یهولا
تساوخ
دوب
»
(
،یزارمجن 1384
:
3
؛
زين
ر ک :نامه.
194
،
345
،
196 ).
« تيدمص
»
زاجم
زا
« یادخ
دمص
»
تسا
هک
فاضم
نآ
فذح
دش ه
تسا
و
« تيدمص
»
هب
یاج
« دمص
»
هب
راک
هتفر
تسا
:
« حور
ةناورپ
عمش
لامج
ت یدمص
دوش
»
( نامه
:
18
و
زين
نامه.کر
:
224
،
381
،
22
.)
لودج ةرامش 2 : رکذ مان یاه سدقم ادخ اب زاجم یقاقتشا
مان یاه ادخ دربراک
یزاجم ةقلاع
زاجم
للها
( مسا )
تيهولا
( ردصم )
قاقتشا
بر
( مسا )
تيبوبر
( ردصم )
قاقتشا
زيزع
( تفص )
تزع
( ردصم )
قاقتشا
ليلج
( تفص )
تلج
( ردصم )
قاقتشا
دحا
( تفص )
تيدحا ( ردصم )
قاقتشا
دمص
( تفص )
تيدمص (
ردصم )
قاقتشا
زاهدنسيون ارچ اما مان
اه ی
یزاجم
درکهدافتسا ه
تسا یغلاب رظنزا؟
؟دراد یزايتما هچ یزاجم مان دربراک
هکتسانآخساپ هبیقيقحظفلرگا
راک
دور
ةمه
نهذهبنآینعمبناوج م
ی
دسر
ماهبااما؛
رد زاجم
،
ببس
یم
دوش
تسج یارب یقوش هدنناوخ رد
و
هزات موهفم بلط و وج هتخيگنارب
دوش
هک تسا یناور یلماع نيا و
ارنخس تأ
ريث یمرتشيبیذوفنو
دشخب .
رگيدزايتمانينچمه دربراک
نيا
مان
نيایزاجمیاه
تسا
هک
ظفلترظنزا
تسانکممراتفگةريجنزردو هداس
رت
و شوخ
گنهآ
رت
دشاب
(
،ینکدکیعيفش 1370
:
106 )
هکنانچ؛
دابعلاداصرم
رد
ببس،یقاقتشایاهزاجمدربراک شوخ
گنهآ ی
یگتسجربو
دش ه
تسا .
ليلد
رگيد مانرکذیاربزاجمزاهدافتسا
یاه
« ادخ
»
هارهکتسانآ
یاه هب
ندمآدوجو
زاتساترابعزاجم
:
عاستا
،
تأ ديک
و
هيبشت
.
«ت أ ديک
»
یمميخفتببس
دوش
( نامه )
یارب؛تسابسانمشنيرفآدوبعممانرکذیاربو
یمهدنسيونیتقولاثم
ديوگ :
« وبرفاطلا
يب ت
»
گرزبوميخفتوقارغا
نخسردیتشاد
ردهکتسا
بيکرت
«
فاطلا
بر
»
،
هغلابمرادقمنآ درادندوجو
.
دشلقنهچنآهبهجوتاب
،
ماندربراک
ردیزاجمیاه
دابعلاداصرم
هبرصحنمیگژيوکي،
ببسهکتسادرف
نابز یگتسجرب
و
یانغ دش نتم یقيسوم ه
تسا
و
اب
نيا
تيمک
و
تيفيک
رد
رگيد
آ راث
ینافرع
نام ن د
فشک
بوجحملا
و
ةلاسر
یريشق
هديد
یمن
دوش .
2 ـ 3 ـ 2 مان اه ی ییانک
« ادخ »
دابعلاداصرم
رددابعلاداصرم
رد
یمانهدنسيونهاگ دننام
« هاشداپ
»
یاربار
« ادخ
»
دروآ ه
تسا
؛
تفصابارماننآاما
ی لثم
« یقيقح
»
هدرکهارمه
تسا
هراعتسازرمزاارنآات هب
دناربیقيقحیانعمیوس
.
رد لاثم
اه ی
ريز
زاروظنم
« هاشداپ
»
،
« ادخ
»
تفصابهکتسا
«
دقتویلاعت س
»
(
صوصخمهک دخ
تسا
) تفصو
« یقيقح
»
هدشديقم
و
« فوصومزاهيانک
»
دمآديدپ ه
تسا
.
هکتسانآفوصومزاهيانک
« مينکهداراارمسادوخنآزاومييوگباریمسافصو
»
( اسيمش
،
1381
:
94 ).
«
تيانعهبديما ب
ی
تلع
مرکو ب ی
اهن ي ت
دقت و یلاعت هاشداپ س
زاارفيعضنيانانبونايبهکتسانانچ
