يا ﻪﻧاد مﻮﮔرﻮﺳ ﻲﺘﺑﺎﻗر تاﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ Sorghum bicolor L. Moench )
(
و رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ ﺖﺴﻳز
ةدﻮﺗ سوﺮﺧ جﺎﺗ (Amaranthus retroflexus)
ﻲﻏﺎﺑ ﻪﻨﻳوﺮﺳ يﻮﺳﻮﻣ ﺎﺿر ﻲﺘﺸﻬﺑ ﺎﺿﺮﻴﻠﻋ ،1
ﻲﻧﺎﻳﺮﻔﻌﺟ ﻲﻔﻄﺼﻣ ،2
3
هﺪﻴﻜﭼ
ﻪﺑ
ﻪﻧاد مﻮﮔرﻮﺳ و سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻲﺘﺑﺎﻗر تاﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ
حﻮﻄﺳ رد يا لﺎـﺳ رد ﻲﺸﻳﺎﻣزآ ،ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻢﻛاﺮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ
1384 ﻲﺗﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪـﻋرﺰﻣ رد
ﺪﻣآ رد اﺮﺟا ﻪﺑ ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ .
ﻲﺸﻳاﺰﻓا يﺎﻬﻳﺮﺳ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ )
ﺶﻨﻛاو لﺪﻣ (
ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﻳرﻮﺘﻛﺎﻓ ترﻮﺼﺑ
ﺪﺷ اﺮﺟا راﺮﻜﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ يﺎﻬﻛﻮﻠﺑ .
ﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﻞﻣﺎﻋود ياراد ﺶﻳﺎﻣزآ
ﺢﻄـﺳ رﺎـﻬﭼ رد سوﺮ )
0
، 2 ، 8 و 16 ﺮـﺘﻣ رد ﻪـﺗﻮﺑ
ﻊﺑﺮﻣ ( ﺢﻄﺳ ﻪﺳ رد مﻮﮔرﻮﺳ ﻢﻛاﺮﺗ و )
10 ، 15 و 30 ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ (
دﻮﺑ . سﺎﻣﻮﻴﺑ ﺮﺑ سوﺮﺧ جﺎﺗ و مﻮﮔرﻮﺳ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻲﺳرﺮﺑ
راد ﻲﻨﻌﻣ ﺮﺛا سوﺮﺧ جﺎﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ و ) )
01 / 0
<
( p ﺖﺷاد .
ﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ سﺎﻣﻮﻴﺑ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ ردو ﺢﻄـﺳ ﺪ
ﺖﺷاد ﻲﺸﻫﺎﻛ ﺪﻧور مﻮﮔرﻮﺳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ و ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ مﻮﮔرﻮﺳ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻢﻛاﺮﺗرد .
جﺎـﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ رد و ﺢﻄـﺳ ﺪـﺣاو رد رﺬـﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﺜﻛاﺪﺣ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﻮﺑ سﺎﻣﻮﻴﺑ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ياراد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﻛ مﻮﮔرﻮﺳ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻢﻛاﺮﺗ رد ﺰﻴﻧ سوﺮﺧ .
ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ هدﺎـﺳ يﺮﺘﻣﻮﻟآ ﻪﻄﺑار ﻚﻳ ﻞﻗاﺪـﺣ
سوﺮﺧ جﺎﺗ رد رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ياﺮﺑ مزﻻ سﺎﻣﻮﻴﺑ 88
/ 3 ﻲﻣ ﻪﺗﻮﺑ رد مﺮﮔ ﺪﺷﺎﺑ
.
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
ﺶﻨﻛاو لﺪﻣ ،رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ،يا ﻪﻧاد مﻮﮔرﻮﺳ ،سوﺮﺧ جﺎﺗ ،ﻲﺘﺑﺎﻗر تاﺮﺛا .
ﻪﻣﺪﻘﻣ يا ﻪــﻧاد مﻮﮔرﻮــﺳ )
Sorghum bicolor L. Moench
(
ﻪﻧﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ﻪﻟﺎﺴﻜﻳ ﻲﻫﺎﻴﮔ هداﻮﻧﺎﺧ زا
ﺖـﺳا نﺎﻴﻣﺪـﻨﮔ .
مﺎـﻘﻣ ﻪـﻛ
ﻢﺠﻨﭘ ار ﻲﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﻴﺑ رد نﺎﻬﺟ رد ﺖﺸﻛ ﺮﻳز ﺢﻄﺳ
،ﺖـﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓﺮﻴﺴـﻣ
ﻪـﻨﺑﺮﻛ رﺎـﻬﭼ
،
ﺪــﻴﻟﻮﺗو ﻚﺸــﺧ ﻂﻳاﺮــﺷ رد ﺪــﻴﻟﻮﺗ ﺖــﻴﻠﺑﺎﻗ ،ﺎــﻣﺮﮔ ﻪــﺑ ﻞــﻤﺤﺗ ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ يﺎﻬﻴﮔﮋﻳو زا ﺖﺨﺳ ﻂﻳاﺮﺷ رد دﺎﻤﺘﻋا ﻞﺑﺎﻗ و دﺎﻳز
ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﻦﻳا صﺎﺧ ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ) 1 .(
مﻮﮔرﻮـﺳ يﺎـﻫ ﻪـﭽﻫﺎﻴﮔ
ﺪﺷر ﻞﻳاوا رد اﺬـﻟ ،ﺪـﻧﺮﻳﺬﭘ ﺐﻴـﺳآ زﺮـﻫ ﻒـﻠﻋ ﺎـﺑ ﺖﺑﺎﻗر رد
ياﺮـﺑ ﺐـﺳﺎﻨﻣ يﺎـﻫ تراﺮـﺣ ﻪـﺟرد و ﻢﻛاﺮـﺗ ،ﺖﺷﺎﻛ ﺦﻳرﺎﺗ هﺎـﻴﮔ ﻊﻳﺮﺳ ﺪﺷر ﺪـﻴﻟﻮﺗ رد زﺮـﻫ يﺎـﻬﻔﻠﻋ ﺎـﺑ ﺖـﺑﺎﻗر رﻮـﻈﻨﻤﺑ
ﺖـﺳا ﺖـﻴﻤﻫا ﺰﺋﺎـﺣ لﻮﺼـﺤﻣ ﻦﻳا بﻮﻠﻄﻣ )
6 و 20 ﻢﻏﺮـﻴﻠﻋ .(
راﺮـﻓ لﺮـﺘﻨﻛ زا زﺮـﻫ يﺎـﻬﻔﻠﻋ زا يرﺎﻴﺴـﺑ ،ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻬﺷﻼﺗ
ﺪﻴﻟﻮﺗ يروﺬﺑ و هدﺮﻛ ﻲﻣ
ﻛ رﺬـﺑ ﻚﻧﺎﺑ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻨ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ هﺪﻨﻳآ ﻲﮔدﻮﻟآ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﺶﻳاﺰﻓا و )
6 .(
ﻲﻳﺎـﻬﺘﻓﺎﻴﻫر
رﺎﻜﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ رد ﻪﻛ ﻲﻣ
و ﺪﻧور ﻲﻣ روﺬـﺑ داﺪـﻌﺗ ﺪـﻨﻧاﻮﺗ
ياﺮﺑ ،ﺪﻨﻫد ﺶﻫﺎﻛ ار كﺎﺧ رﺬﺑ ﻚﻧﺎﺑ ﻪﺑ يدورو زﺮﻫ ﻒﻠﻋ
دﻮـﺑ ﺪـﻫاﻮﺧ ﺪﻨﻣدﻮـﺳ رﺎﻴﺴـﺑ ﻲﻋارز يﺎﻬﻤﺘﺴﻴﺳ )
11 .(
ﺖـﺑﺎﻗر
ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﻪـﺑ زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ ﺪﺷر ﺶﻫﺎﻛ يﺎﻫ شور
بﺎﺴﺣ ﻲﻣ ﺪﻳآ ) 19 .(
ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺶﻫﺎﻛ ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ
زﺮﻫ ﻒﻠﻋ
ﻲـﻣ ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ﻪـﻜﻠﺑ ،دﻮـﺷ
ﻲـﭘ رد ﺰﻴﻧ ار زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻴﻤﻛ و ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد .
ﺮـﺑ زﺮـﻫ يﺎـﻬﻔﻠﻋ رﺬـﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﺷراﺰﮔ
هﺎﻴﮔ ﻢﻛاﺮﺗ و عﻮﻧ ﺐﺴﺣ ﺖـﺳا توﺎـﻔﺘﻣ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ و ﻲﻋارز
ﺶﻫﺎـﻛ ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ ﺖﺑﺎﻗر ﺶﻳاﺰﻓاو ﺖﺴـﻳز
هدﻮـﺗ و رﺬـﺑ نزو ،
هﺎﻴﮔ رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ﻲﻣ
دﻮﺷ ) 21 و 23 .(
ﻲﭙﻴﺗﻮﻨﻓ يﺮﻳﺬﭘ فﺎﻄﻌﻧا
ﻪـﻜﻳرﻮﻄﺑ ،هدﻮـﺑ قدﺎـﺻ ﺰـﻴﻧ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ درﻮﻣ رد زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ يداﺪـﻌﺗ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﺰﻴﻧ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ ﻂﻳاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻲﺘﺣ
دﻮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ رﺬﺑ .
ﻞﻴﻟﺪﺑ
،رﺬـﺑ ﺪـﻴﻟﻮﺗ رد يﺮﻳﺬـﭘ فﺎـﻄﻌﻧا ﻦـﻳا
زا ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ،هﺎﮕﺘﺴﻳز ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ
1 -
مﺎﺟ ﺖﺑﺮﺗ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد سرﺪﻣ ،
2 - ﻴﻫ ﻮﻀﻋ ﺄ
ﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ﻲﻤﻠﻋ ت ﻊﺑﺎـﻨﻣ و يزروﺎﺸـﻛ تﺎـﻘ
ﺪﻬﺸـﻣ ﻲـﻌﻴﺒﻃ ،
3 - ﺰـﻛﺮﻣ رﺬـﺑ و لﺎـﻬﻧ ﺶـﺨﺑ سﺎﻨـﺷرﺎﻛ
ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ .
ﺪﺷﺎﺑ نﺎﺳﻮﻧ رد رﺬﺑ نﻮﻴﻠﻴﻣ ﺪﻨﭼ ﺎﺗ ﻲﻛﺪﻧا داﺪﻌﺗ )
5 و 10 .(
يﺎـﻫ لﺪـﻣ رد زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ ﻞﺜﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺚﺤﺒﻣ ندﻮﻤﻧ دراو
ﻲـﻋارز هﺎـﻴﮔ ﺖﺑﺎﻗر -
تﺎﺸـﻳﺎﻣزآ مﺎـﺠﻧا مﺰﻠﺘﺴـﻣ زﺮـﻫ ﻒـﻠﻋ
ﻴﻟﻮﺗ ﻪﻨﻴﻣز رد يا ﻪﻋرﺰﻣ ﻂﻳاﺮﺷ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ رﺬﺑ ﺪ
ﺖﺳا ﻲﺘﺑﺎﻗر .
زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪﻛ ﻮﺤﻧ ﻦﻳﺪﺑ
يور ﺮــﺑ ﻲــﻋارز هﺎــﻴﮔ ﺮﻴﺛﺎــﺗ ﻲــﺳرﺮﺑ ،ﻲــﻋارز هﺎــﻴﮔ يور ﺮــﺑ يﺎـﻬﻔﻠﻋ رﺬـﺑ ﺪـﻴﻟﻮﺗ يور ﺮﺑ نآ ﺮﺛا ﺎﺻﻮﺼﺨﻣ و زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ ﻒـﻠﻋ ﻊـﻣاﻮﺟ ﻲﻳﺎـﻳﻮﭘ ﻦﻴـﻴﻌﺗ رد يﺪﻴﻠﻛ يﺪﻨﻳاﺮﻓ ناﻮﻨﻌﺑ زﺮﻫ
ﺖﺳا يروﺮﺿ زﺮﻫ )
15 .(
ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻪـﺑ ردﺎﻗ فورﻮﺳ لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻌﺑ
100000
ﻪﻟوﺰﻳا ﻂﻳاﺮﺷ رد رﺬﺑ ﻲﻣ
ﻪـﻛ ﻲﻄﻳاﺮـﺷ رد ﻲﻟو ﺪﺷﺎﺑ
زا ﺮـﺘﻤﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﻂﻘﻓ دﻮﻤﻧ ﺪﺷر ﺞﻧﺮﺑ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ هﺎﻴﮔ ﻦﻳا 100
دﻮﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﺮﻫ يازا ﻪﺑ رﺬﺑ )
9 .(
ﻲﺸـﺣو فﻻﻮـﻳ هﺎـﻴﮔ ﻚﻳ
تﻼــﻏ رد ﻦﻴﻳﺎــﭘ يﺎــﻬﻤﻛاﺮﺗ رد 100
ﺪــﻴﻟﻮﺗ ﺮــﺘﻤﻛ ﺎــﻳ رﺬــﺑ
ﻲﻣ رد ،ﺪﻨﻛ ﺖـﺳا ردﺎـﻗ ﻪـﻟوﺰﻳا هﺎـﻴﮔ ﻚـﻳ ﻪـﻜﻴﻟﺎﺣ 2000
ﺎـﻳ
ﺪﻴﻟﻮﺗ رﺬﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻣ
ﺪﻳﺎﻤﻧ ) 9 .(
،زﺮـﻫ ﻒـﻠﻋ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ
ﻪـﻧﻮﮔ ﻦﻴـﺑ ﺖـﺑﺎﻗر و ﺶﻳاﺰﻓازﺮﻫ ﻒﻠﻋ يا ﻪﻧﻮﮔ نورد ﺖﺑﺎﻗر
ﺶﻫﺎـﻛ ﻲـﻋارز هﺎـﻴﮔ و زﺮﻫ ﻒﻠﻋ يا
ﻲـﻣ ﺪـﺑﺎﻳ . ﺎـﺑ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﻪـﺑ ﻲـﻋارز هﺎـﻴﮔ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﻛ ،زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا
د هﺎﻴﮔ ﺮﻫ يازا ﻪـﻛ زﺮـﻫ ﻒـﻠﻋ زا ﻲﻳﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ ياﺮﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣر
ﺶﻫﺎــﻛ يﺮﺘﺸــﻴﺑ راﺪــﻘﻣ ﻪــﺑ ﺪــﻧراد يﺮﺘﺸــﻴﺑ ﺖــﺑﺎﻗر ترﺪــﻗ ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ ) 3 .(
كارﻮﻫ و ﭻﻳوﺰﻧ )
14 ( ﻢﻛاﺮـﺗ يور يا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺪﻨﺘـﺷاد رﺎـﻬﻇا ﺎﻳﻮـﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ سوﺮﺧ جﺎﺗ ﺶﻫﺎـﻛ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ رد ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ هدﺎﻣ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻲﻟو ﺖﻓﺎﻳ ﺢﻄـﺳ ﺪـﺣاو رد هﺪﺷ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻚﺸﺧ
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا .
رد رﺬـﺑ داﺪـﻌﺗ سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ
ﺮﻈﻨﺑ ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ ﻲﻣ
نورد ﺖﺑﺎﻗر ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺳر
ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ عﻮﻤﺠﻣ ﺎﻣا ﺪﺷﺎﺑ نآ ﻞﻣﺎﻋ يا ﻪﻧﻮﮔ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻳاﺰﻓا ﻻﺎﺑ ﻢﻛاﺮﺗ رد )
13 .(
ﺎﻧ رﻮﻧ دﻮﺒﻤﻛ و ﻢﻛ ﺖﺑﻮﻃر سوﺮﺧ جﺎﺗ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ زا ﻲﺷ
ﻞﻤﺤﺗ زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ ﺮﮕﻳد زا ﺶﻴﺑ ار ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ يﻻﺎﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺰـﻴﻧ ﺪـﻌﺑ يﺎﻬﻟﺎـﺳ رد ار دﻮﺧ رﻮﻀﺣ دﺎﻳز رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺎﺑ و هدﺮﻛ ﻦﻴﻤﻀﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ) 12 .(
نارﺎﻜﻤﻫ و ﻞﻳو )
22 ( ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ
زا ﻮﺟ 135 ﻪﺑ 415 ﻲﺸﺣو فﻻﻮﻳ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
ار 70 داد ﺶﻫﺎــﻛ ﺪــﺻرد .
ﻲﺸــﺣو فﻻﻮــﻳ ﻢﻛاﺮــﺗ ﺶﻳاﺰــﻓا
داﺪﻌﺗ ﻲﻟو داد ﺶﻫﺎﻛ ار لﻮﻜﻴﻧﺎﭘ ﺮﻫ رد هﺪﺷ ﺪﻴﻟﻮﺗ رﺬﺑ داﺪﻌﺗ فﻻﻮـﻳ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﺢﻄـﺳ ﺪـﺣاو رد هﺪـﺷ ﺪـﻴﻟﻮﺗ رﺬﺑ
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﺸﺣو .
ﻲﺸﺣو فﻻﻮﻳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
زا 8 ﻪﺑ 110 زا ار ﻲﺸـﺣو فﻻﻮـﻳ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
180 ﻪﺑ 9950 ﻣ ﺮﻫ رد رﺬﺑ داد ﺶﻳاﺰﻓا ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘ
.
رد نﺎـﻫﺎﻴﮔ ﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗ هﺪﻨﻨﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺎﺗﺪﻤﻋ ﺺﻴﺼﺨﺗ يﻮﮕﻟا
رﺬــﺑ ﺪــﻴﻟﻮﺗ و روﺎــﺠﻣ نﺎــﻫﺎﻴﮔ ﺎــﺑ ﺖــﺑﺎﻗر ،ﻊﺑﺎــﻨﻣ ﺮﻴﺨﺴــﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻦﻴـﺑ ﻪـﻄﺑار تﺎﺒﺛ زا ﻲﻛﺎﺣ ﻪﻛ دراد دﻮﺟو يﺪﻫاﻮﺷ
ﺖــﺳا ﺎــﻫ ﻪــﻧﻮﮔ زا ﻲــﺧﺮﺑ رد هﺎــﻴﮔ هزاﺪــﻧا و يرورﺎــﺑ )
17 .(
ﻲﻠﻣاﻮـﻋ ﻪﻠﻤﺟزا كﺎﺧ رد دﻮﺟﻮﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﻤﻫاﺮﻓ ﻪـﻛ ﺖـﺳا
ﺪـﻫد راﺮـﻗ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ار ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺺﻴﺼﺨﺗ يﻮﮕﻟا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ .
نﺎﺸﻧ ﺪﻫاﻮﺷ ﻲﻣ
ﺎـﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﻛ ﺪﻫد
بآ و ﻲﻳاﺬـﻏ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﻪـﺿﺮﻋ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺖـﺤﺗ ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ راﺮﻗ ﻲـﻣ دﺮـﻴﮔ ) 4 .(
تاﺮـﺛا درﻮـﻣ رد ﻲﻛﺪـﻧا ﺎﺘﺒﺴـﻧ تﺎـﻋﻼﻃا
ﻔﻠﻋ ﻲﻠﺜﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ناﻮﺗ يور ﺮﺑ ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺖﺑﺎﻗر زﺮـﻫ يﺎـﻬ
ﺖﺳا سﺮﺘﺳد رد .
يراﺬـﮔ ﺮﻴﺛﺎـﺗ هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ تاﺮـﺛا ﻦـﻳا ﻪـﺘﺒﻟا
ـﺑ ،ﻲﻟﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻪ
ﻪـﻈﺣﻼﻣ ﻞـﺑﺎﻗ رﻮـﻃ ﻊـﻣاﻮﺟ ﻲﻳﺎـﻳﻮﭘ يا
راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ار زﺮﻫ ﻒﻠﻋ
ﻲـﻣ ﺪـﻨﻫد . و ﺢﻴﺤـﺻ تﺎـﻋﻼﻃا
ﻒـﻠﻋ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ رﺬـﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ درﻮﻣ رد ﻖﺛﻮﻣ ياﺮـﺑ ،زﺮـﻫ يﺎـﻫ
لﻮــﺻا ﺮــﺑ ﻲــﻨﺘﺒﻣ تﺪــﻣ زارد ﺖﻳﺮﻳﺪــﻣ يﺎــﻫرﺎﻜﻫار ﻪﻌــﺳﻮﺗ ﺖﺳا يروﺮﺿ ،ﻚﻳژﻮﻟﻮﻛا )
16 و 18 .(
ﻲﺘﺑﺎـﻗر تاﺮـﺛا ﻲـﺳرﺮﺑ فﺪـﻫ ﺎﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد و رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ رد يا ﻪﻧاد مﻮﮔرﻮﺳ ﺖﺴﻳز
هدﻮـﺗ و سوﺮـﺧ جﺎـﺗ
ﻪـﺑ زﺮـﻫ ﻒـﻠﻋ ﻦـﻳا لﺮﺘﻨﻛ رﻮﻈﻨﻤﺑ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫرﺎﻜﻫار ﻪﺋارا ﺪﻣآ رد اﺮﺟا .
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﻲـﻋارز لﺎـﺳ رد ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا 1384
ﻲﺗﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪـﻋرﺰﻣ رد
ﻣ رد ﻊـﻗاو ﺪﻬﺸـﻣ ﻲـﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎـﻨﻣ و يزروﺎﺸـﻛ تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮ
يﻮﺿر نﺎﺳاﺮﺧ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ رد
6 ﻲﻳﺎـﻴﻓاﺮﻔﺟ ضﺮﻋ رد ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻗﺮﺷ بﻮﻨﺟ يﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ 36 o
/و 16 ﻲﻳﺎــﻴﻓاﺮﻐﺟ لﻮــﻃ و ﻲﻟﺎﻤــﺷ 59 o
/و 38 ﺎــﺑ ﻲﻗﺮــﺷ
عﺎــﻔﺗرا 985
ﺪــﻣآ رد اﺮــﺟا ﻪــﺑ ﺎــﻳرد ﺢﻄــﺳ زا ﺮــﺘﻣ .
ﻂــﺳﻮﺘﻣ
ﻲﮔﺪــﻧرﺎﺑ 286
شور سﺎــﺳاﺮﺑ نآ ياﻮــﻫ و بآ و ﺮــﺘﻤﻴﻠﻴﻣ
دﺮﺳ و ﻚﺸﺧ هژﺮﺒﻣآ ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﻴﻣز و مﻮﻟ ﻲﺘﻠﻴﺳ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ
دﻮﺑ ﺶﻳآ حﺮﻃ ياﺮﺟا زا ﻞﺒﻗ لﺎﺳ رد .
لﺪـﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ
ﺑ حﺮـﻃ ﺐـﻟﺎﻗ رد ﻞﻳرﻮﺘﻛﺎﻓ ترﻮﺼﺑ ﺶﻨﻛاو ﻞـﻣﺎﻛ يﺎـﻬﻛﻮﻠ
ﺪﺷ اﺮﺟا راﺮﻜﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ .
ﻞﻣﺎﺷ ﻞﻣﺎﻋود ياراد ﺶﻳﺎﻣزآ
ﺢﻄـﺳ رﺎـﻬﭼ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ )
0 ، 2 ، 8 و 16 رد ﻪـﺗﻮﺑ
ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ ( ﺢﻄﺳ ﻪﺳ رد يا ﻪﻧاد مﻮﮔرﻮﺳ ﻢﻛاﺮﺗ و )
10 ، 15 و
30 ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ (
دﻮـﺑ . ﻦﻴـﻣز ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﺘﻤﺴـﻗزا اﺪـﺘﺑا
ﻈﻨﻤﺑ كﺎﺧ ﺐﻛﺮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﻳ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻦﻴﻴﻌﺗ رﻮ
ﺪﺷ ﻪﻴﻬﺗ كﺎﺧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ .
،ﺮﺘﺴـﺑ يزﺎﺳ هدﺎﻣآ ﺖﻬﺟ
تﺎـﻴﻠﻤﻋ ،راد نادﺮـﮔﺮﺑ ﻦﻫآ وﺎﮔ ﻂﺳﻮﺗ كﺎﺧ ﻢﺨﺷ زا ﺲﭘ زﺎـﺳرﺎﻴﺷ هﺎﮕﺘـﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و مﺎﺠﻧا ﻚﺴﻳد ﻂﺳﻮﺗ ﺢﻴﻄﺴﺗ ضﺮﻋ ﻪﺑ ﻲﻳﺎﻫ ﻪﺘﺸﭘ 65
ﻞﻣﺎـﺷ تﺮﻛ ﺮﻫ ﺪﺷ دﺎﺠﻳا ﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ 4
لﻮﻃ ﻪﺑ ﻂﺧ 6
دﻮﺑ ﺮﺘﻣ .
يزﺎـﺳ هدﺎـﻣآ زا ﺲـﭘ تﺎـﻴﻠﻤﻋ ﻦﻴـﻣز
رد و ﺖــﺑﻮﻧ ﻚــﻳ رد سوﺮــﺧ جﺎــﺗ و مﻮﮔرﻮــﺳ رﺬــﺑ ﺖــﺷﺎﻛ ﺦﻳرﺎﺗ 26 هﺎﻣ ﺖﺸﻬﺒﻳدرا 1384
ﺎـﺑ و يرﺎـﻛ ﻪﻜﺸـﺧ ترﻮﺼـﺑ
ﻖــﻤﻋ رد ﺖــﺳد 5
ﻖــﻤﻋ و مﻮﮔرﻮــﺳ ياﺮــﺑ يﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎــﺳ 2
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا سوﺮﺧ جﺎﺗ ياﺮﺑ يﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ .
رﺬـﺑ ﻪﺘﺸﭘ ﺮﻫ يور ﺮﺑ
جﺎـﺗ رﺬـﺑ ،ﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﻛ ﻪﺘﺸﭘ ﻂﺳو رد ﻒﻳدر ﻚﻳ رد مﻮﮔرﻮﺳ
ﺰـﻴﻧ سوﺮﺧ ﻢﻈﻨﻣﺎـﻧ ﻞﻜـﺷ ﻪـﺑ ﻪﺘﺸـﭘ يور ﺮـﺑ زور نﺎـﻤﻫ رد ،
ﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﻛ .
زور رد يرﺎﻴﺑآ ﻦﻴﻟوا 27
ﺪﻌﺑ زور ﻚﻳ ﺖﺸﻬﺒﻳدرا
ﺖﺸـﻛ ﻞﺼـﻓ ﺮﺧآ ﺎﺗ يﺪﻌﺑ يﺎﻬﺘﺑﻮﻧ يﺎﻫ يرﺎﻴﺑآ و ﺖﺷﺎﻛ زا ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻪﺑ 7 ﺎﺗ 8
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا زور .
ﻪـﻠﺣﺮﻣ رد و نﺪﺷ ﺰﺒﺳ زا ﺲﭘ
2 ﺎﺗ 4 و مﻮﮔرﻮﺳ ياﺮﺑ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ ﻢﻛاﺮﺗ مﻮﮔرﻮﺳ ﻲﮔﺮﺑ
ﺮﺧ جﺎﺗ زا ﺲﭘ حﺮﻃ ﻪﺸﻘﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ زا ﻚﻳ ﺮﻫ رد سو
ﺪـﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺖﺳد ﻂﺳﻮﺗ ندﺮﻛ ﻚﻨﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻪﺗﻮﺑ شرﺎﻤﺷ .
ﻪـﻠﺣﺮﻣ رد ﻲﺷﺎﭙﻤﺳ ﺖﺑﻮﻧ ﻚﻳ راﻮﺨﮔﺮﺑ تﺎﻓآ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ياﺮﺑ 4 ﺖــﻓﺮﮔ مﺎــﺠﻧا مﻮﮔرﻮــﺳ ﻲــﮔﺮﺑ .
ﻪــﻠﺣﺮﻣ رد 6
ﺎــﺗ 8 ﻲــﮔﺮﺑ
ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﺰﻴﻧو ﻲﺘﺳد ﻦﻴﺟو و ﻚﻨﺗ تﺎﻴﻠﻤﻋ زا ﺲﭘ مﻮﮔرﻮﺳ ــﻛ زا ﻦﺘﺴــﺑآ ﻪﻗﺎــﺳ ناﺰــﻴﻣ ﻪــﺑ كﺮــﺳ ﻞﻜﺸــﺑ هروا دﻮ
100
ﺪــﺷ هدﺎﻔﺘــﺳا ﺖــﺑﻮﻧ ﺮــﻫ رد رﺎــﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮــﻠﻴﻛ .
تﺎــﻴﻠﻤﻋ
و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺖﻬﺟ سوﺮﺧ جﺎﺗ ﺖﺷادﺮﺑ ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ
زا و تﺮﻛ ﺮﻫ ﻲﻧﺎﻴﻣ ﻒﻳدر ود زا 3
ﺲـﭘ طﻮـﻄﺧ ﻲﻳﺎﻬﺘﻧا ﺮﺘﻣ
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﻪﻴﺷﺎﺣ فﺬﺣ زا .
تﺪﻣ ﻪﺑ نوآ ﻞﺧاد رد سوﺮﺧ جﺎﺗ يﺎﻫ ﻪﻗﺎﺳ و ﺎﻬﮔﺮﺑ 48
ﺖﻋﺎﺳ يﺎـﻣدرد 70
ﺪـﺷ هداد راﺮـﻗ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎـﺳ ﻪـﺟرد .
زا ﺪـﻌﺑ
ﻲﻟﺎـﺘﻴﺠﻳد يوزاﺮﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻚﺸﺧ نزو ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا ﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ . ﺮﻫ رد ﻪﻧاد نزو ،دﺮﻜﻠﻤﻋ ياﺰﺟا يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا ياﺮﺑ
ﺪﺷ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا ﻪﺗﻮﺑ ﺮﻫ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ،ﻪﺗﻮﺑ .
دروآﺮﺑ ياﺮﺑ ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ زا ،ﺢﻄـﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ
ﻪﻟدﺎﻌﻣ 1 ﻔﺘﺳا ﺪﺷ هدﺎ ) 7 .(
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 1 (
b 1 pd B pd
+
=
ﺖﺴﻳزB
هدﻮﺗ
،ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ d
،سوﺮــﺧ راﺪــﻘﻣ p
ﺖﺴــﻳز هدﻮــﺗ ﻪــﺗﻮﺑ ﻚــﺗ رد سوﺮــﺧ جﺎــﺗ
ﻞـﻴﻣ ﺮﻔـﺻ ﺖﻤـﺳ ﻪﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻜﻴﻣﺎﮕﻨﻫ
ﻲـﻣ و ﺪـﻨﻛ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ b
ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ
ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪـﺑ ﻢﻛاﺮـﺗ ﻪﻜﻴﻣﺎﮕﻨﻫ ﺢﻄﺳ
ﻞﻴﻣ دﻮﺧ راﺪﻘﻣ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻲﻣ
،ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻦﻴﺑ ﻪﻄﺑار ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ ﺎـﺑ سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻢﻛاﺮﺗ و ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ
ﻲﻟوﺰﻧ ﻲﻟﻮﻟﺬﻫ ﻪﻟدﺎﻌﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا )
ﻪﻟدﺎﻌﻣ 2 ( ﺪﺷ ﻒﻴﺻﻮﺗ )
8 .(
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 2 (
d
b B ab
= +
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦﻳا رد ﺖﺴﻳزB
هدﻮﺗ ،ﻪـﺗﻮﺑ ﻚﺗ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ
d
ﺗ ،سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ a
ﺖﺴـﻳز هدﻮـﺗ جﺎـﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ
و سوﺮــﺧ
،ﻢﻛاﺮــﺗ نآ رد ﻪــﻛ سوﺮــﺧ جﺎــﺗ زا ﻲــﻤﻛاﺮﺗ b
ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ زا ﻲـﻤﻴﻧ ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ ﺖﺴـﻳز
هدﻮـﺗ ﻚـﺗ
ﺖﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻲﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ ،ﺪﺳر .
ياﺮـﺑ
ﻒـﻠﻋ ﻢﻛاﺮـﺗ و ﺢﻄـﺳ ﺪﺣاو رد رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻦﻴﺑ ﻪﻄﺑار ﻲﺑﺎﻳزرا ﻌﻣ زا ﺰﻴﻧ زﺮﻫ ﻪـﻟدﺎ
1 ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا )
7 و 8 .(
،ﻪـﻟدﺎﻌﻣ ﻦـﻳا رد
B
، ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ﺮـﻫ رد رﺬـﺑ داﺪـﻌﺗ P
ﻞﻴﻣ ﺮﻔﺻ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻜﻴﻣﺎﮕﻨﻫ هﺎﻴﮔ ﻲﻣ
، ﺪﻨﻛ
ﻢﻛاﺮـﺗ ﻪـﻜﻴﻣﺎﮕﻨﻫ ﺢﻄـﺳﺪﺣاورد هﺪـﺷﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫرﺬﺑ داﺪﻌﺗ b
ﻞﻴﻣﺮﺜﻛاﺪﺣ ﺖﻤﺳ ﻪﺑزﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻲﻣ
و ﺪﻨﻛ زﺮـﻫ ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ d
ﺖﺳا . ﺮﺑ ياﺮﺑ ﻢﻛاﺮـﺗ و ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ رﺬﺑ يﺎﻫ هداد ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا شزا
ﻪـﻟدﺎﻌﻣ زا ﺰـﻴﻧ سوﺮﺧ جﺎﺗ 2
ﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا .
ﻪـﻟدﺎﻌﻣ ﻦـﻳا رد
B
،ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ،سوﺮـﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ d
a
و سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ﺮﺜﻛاﺪﺣ جﺎـﺗ زا ﻲﻤﻛاﺮﺗ b
زا ﻲـﻤﻴﻧ ﻪـﺑ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ رﺬـﺑ داﺪﻌﺗ ،ﻢﻛاﺮﺗ نآ رد ﻪﻛ سوﺮﺧ ﺮﺜﻛاﺪﺣ
ﺖـﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮـﺷ رد سوﺮـﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ رﺬﺑ داﺪﻌﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ ،ﺪﺳر .
ﻦﻴﺑ ﻪﻄﺑار ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ سوﺮﺧ جﺎﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ و
ﺪﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻳز ﻲﻄﺧ ﻪﻟدﺎﻌﻣ زا ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد )
7 .(
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 3 (
aX Y Y= 0+
،ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ رﺬﺑ داﺪﻌﺗ Y
ﺖﺴﻳزx
هدﻮﺗ ﺎـﺗ ج
ﺖﺳا ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد مﺮﮔ سوﺮﺧ .
ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ يﺎـﻫ هداد ﻪـﺑ ﺰـﻴﻧ هدﺎـﺳ يﺮﺘﻣﻮﻟآ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻚﻳ و ﻪـﺗﻮﺑ ﻚﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﺴـﻳز
هدﻮـﺗ سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ
ﺪﺷ هداد شزاﺮﺑ )
ﻪﻟدﺎﻌﻣ 4 .(
ﻚـﻳ زا ﺮـﺘﻤﻛ رد ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﭻﻴﻫ هﺎﻴﮔ ﺺﺨﺸﻣ نزو ﻦـﻳا ﺮـﺑ ،دﻮـﺷ ﻲﻤﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ يرﺬﺑ ﻪﻧﻮﮔ
قﻮﻓ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﻚﻳ سﺎﺳا ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا
) 8 .(
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 4 (
a CW S= k−
،هﺎﻴﮔ ﺮﻫ رد رﺬﺑ داﺪﻌﺗ S
W
هﺎﻴﮔ نزو )
ﺖﺴﻳز ةدﻮـﺗ ﻚـﺗ
ﻪﺗﻮﺑ ( ، و C
ﻪﻟدﺎﻌﻣ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ k
ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ .
ﻞﻗاﺪﺣ ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ رد رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ياﺮﺑ مزﻻ
لﺪﻣ زا سوﺮﺧ )
5 ( ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ )
8 .(
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 5 (
k
c a
1
⎟⎠
⎜ ⎞
⎝
⎛
) a
ﻞﻗاﺪﺣ ﺖﺴـﻳز هدﻮـﺗ
سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ (
، و C k
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﺐﻳاﺮﺿ )
4 ( ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ .
ﺚﺤﺑ و ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ هداد شزاﺮﺑ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺐﻳاﺮﺿ ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ
هﺮﺘﻣارﺎـﭘ ود لﺪـﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺢﻄـﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﺲﻧزﻮﻛ ) ﻪﻟدﺎﻌﻣ 1 ( لوﺪﺟ رد 1
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
ﻛاﺪﺣ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺮﺜ
ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ ﺢﻄـﺳ ﺪـﺣاو رد سوﺮـﺧ جﺎﺗ
ﺪـﺣاو رد دﻮﺧ راﺪﻘﻣ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻪﺑ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻜﻴﻣﺎﮕﻨﻫ ﻞﻴﻣ ﺢﻄﺳ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ ) ﺐﻳﺮﺿ (b
يﺎـﻬﻤﻛاﺮﺗ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ رد
30 ، 15 و 10 ﺐﻴﺗﺮﺘﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ 504
، 734 و 982 مﺮﮔ
ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد .
هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﻪـﻛ رﻮﻄﻧﺎـﻤﻫ
ﻲـﻣ ﺎـﺑ دﻮـﺷ
ﺳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا زا مﻮﮔرﻮ
10 ﻪﺑ 30 راﺪـﻘﻣ ﻊـﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ سوﺮﺧ جﺎﺗ 7
/ 48 ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ .
راﺪﻘﻣ لﺪﻣ ﻦﻴﻤﻫ سﺎﺳاﺮﺑ ﺖﺴـﻳز
هدﻮـﺗ رد سوﺮـﺧ جﺎـﺗ
ﻲﻣﺎـﮕﻨﻫ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ ﺪـﻨﻜﻴﻣ ﻞـﻴﻣ ﺮﻔـﺻ ﺖﻤـﺳ ﻪـﺑ ﻢﻛاﺮـﺗ ﻪـﻛ
)
ﺐﻳﺮﺿ ( p
زا و ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـﻛ مﻮﮔرﻮـﺳ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ
راﺪﻘﻣ 55 ﻢﻛاﺮﺗ رد ﻪﺗﻮﺑ رد مﺮﮔ 10
ﻪـﺑ ﻊـﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ 39
ﻢﻛاﺮﺗ رد ﻪﺗﻮﺑرد مﺮﮔ 30
ﺪﻴـﺳر ﻊـﺑﺮﻣ ﺮـﺘﻣ رد مﻮﮔرﻮﺳ ﻪﺗﻮﺑ .
ﺶﻫﺎــﻛ ﺐــﺟﻮﻣ مﻮﮔرﻮــﺳ ﻲﺘﺑﺎــﻗر رﺎﺸــﻓ 29
ﻦــﻳا يﺪــﺻرد
ﺪـﻳدﺮﮔ مﻮﮔرﻮﺳ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺐﻳﺮﺿ .
ﺎـﺑ ﻦﻤـﺿ رد
ناﺰﻴﻣ سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ
ﺪﺣاو ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺢﻄﺳ )
ﻞﻜﺷ 1 ( ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻪﻛ ﺖـﺳﺪﺑ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺎﺑ
دﻮــﺑ كارﻮــﻫ و ﻚــﻳوﺰﻧ ﻂــﺳﻮﺗ هﺪــﻣآ )
14 .(
ﻦﻴــﻘﻘﺤﻣ ﻦــﻳا
ناﺰـﻴﻣ سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺪـﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ ﻲـﻟو ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺢﻄـﺳ ﺪـﺣاو رد زﺮـﻫ ﻒﻠﻋ
ناﺰﻴﻣ ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ
داد نﺎﺸـﻧ ﺶﻫﺎـﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ .
يﺎـﻫ ﺐﻳﺮـﺿ
ﻪﻟدﺎﻌﻣ زا هﺪﺷ دروآﺮﺑ 2
ﻪـﻄﺑار ﻒﻴﺻﻮﺗ و ﺖﺴـﻳز
هدﻮـﺗ ﻚـﺗ
جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ يﺎـﻬﻤﻛاﺮﺗ رد ﺢﻄـﺳ ﺪﺣاو رد نآ ﻢﻛاﺮﺗ و سوﺮﺧ
لوﺪﺟ رد مﻮﮔرﻮﺳ توﺎﻔﺘﻣ 2
ﺪﻧا هﺪﺷ هدروآ .
ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ )
ﺐﻳﺮﺿ (a
رد
زا و ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ،مﻮﮔرﻮﺳ ﺖﺑﺎﻗر ﺮﺛا 56
/ 56 ﻢﻛاﺮﺗ رد مﺮﮔ
10 ﻪﺑ مﻮﮔرﻮﺳ ﻪﺗﻮﺑ 86
/ 50 ﻢﻛاﺮﺗ رد مﺮﮔ 15
و 85 / 40 مﺮـﮔ
لوﺪﺟ 1 : جﺎﺗ سﺎﻣﻮﻴﺑ ياﺮﺑ ﺲﻧزﻮﻛ هﺮﺘﻣارﺎﭘ ود لﺪﻣ ﺐﻳاﺮﺿ ﻲﻨﻴﻤﺨﺗ ﺮﻳدﺎﻘﻣ
مﻮﮔرﻮﺳ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ رد ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ .
ﻞﻜﺷ
1 : ﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ سﺎﻣﻮﻴﺑ و سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻄﺑار
ود ﻪﻟدﺎﻌﻣ سﺎﺳا مﻮﮔرﻮﺳ ﻢﻛاﺮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﺲﻧزﻮﻛ هﺮﺘﻣارﺎﭘ
. يﺎﻬﻤﻛاﺮﺗ
30 ) ( ، 15 ) (.
و 10 ) ( مﻮﮔرﻮﺳ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ .
) ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ هﺪﺷ هداد شزاﺮﺑ تﻻدﺎﻌﻣ طﻮﻄﺧ و ﻲﻌﻗاو داﺪﻋا ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺸﻧ (
* دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻄﺧ (SE)
لوﺪﺟ 2 : ياﺮﺑ ﻲﻟوﺰﻧ ﻲﻟﻮﻟﺬﻫ هﺮﺘﻣارﺎﭘ ود لﺪﻣ ﺐﻳاﺮﺿ ﻲﻨﻴﻤﺨﺗ ﺮﻳدﺎﻘﻣ
مﻮﮔرﻮﺳ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ سﺎﻣﻮﻴﺑ .
* دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻄﺧ (SE)
ﻢﻛاﺮــﺗ رد 30
ــﺳر مﻮﮔرﻮــﺳ ﻪــﺗﻮﺑ ﺪﻴ
. زا ﺐﻳﺮــﺿ ﻦــﻳا راﺪــﻘﻣ
ﻢﻛاﺮﺗ 10 ﻪﺑ 30 مﻮﮔرﻮـﺳ ﻪﺗﻮﺑ 8
/ 27
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـﻛ ﺪـﺻرد .
رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﺎﺑ مﻮﮔرﻮﺳ يﻻﺎﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ناﻮﺗ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺖــﺳا ﻢﻛاﺮــﺗ ﻦــﻳا .
هﺪــﻨﻫد نﺎﺸــﻧ ﻪــﻛ ﻪــﻟدﺎﻌﻣ ﺮــﮕﻳد ﺐﻳﺮــﺿ
نآ رد ﻪﻛ سوﺮﺧ جﺎﺗ زا ﻲﻤﻛاﺮﺗ ﺖﺴﻳز
هدﻮـﺗ ﻪـﺑ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ
ﺮﺜﻛاﺪﺣ زا ﻲﻤﻴﻧ ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ
اﺮﺷ رد ﻲﻳﺎﻬﻧ ﺖﺑﺎﻗر ﻂﻳ
ﻲﻣ ﺪـﺳر
) ﺐﻳﺮﺿ (b
ﻢﻛاﺮﺗ رد 10
، 15 و 30 ﺐـﻴﺗﺮﺘﺑ مﻮﮔرﻮﺳ 95
/ 16
،
33 / 15 و 8 / 11
ﺪـﺷ دروآﺮـﺑ ﻊـﺑﺮﻣ ﺮـﺘﻣ رد سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻪﺗﻮﺑ .
راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻢﻛاﺮﺗ رد b
10 ﻊـﺑﺮﻣ ﺮـﺘﻣ رد مﻮﮔرﻮـﺳ ﻪـﺗﻮﺑ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
ﺢﻄـﺳ ﺪﺣاو رد مﻮﮔرﻮﺳ ﺮﺘﻤﻛ ﻪﺗﻮﺑ داﺪﻌﺗ ﻞﻴﻟﺪﺑ
ﻢﻛاﺮﺗ رد 10
ﺶﻫﺎﻛ ياﺮﺑ ،مﻮﮔرﻮﺳ 50
رد ﺶﻳاﺰـﻓا و يﺪﺻ
جﺎـﺗ ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻢﻛاﺮـﺗ ﻪـﺑ زﺎﻴﻧ سوﺮﺧ جﺎﺗ يا ﻪﻧﻮﮔ نورد ﺖﺑﺎﻗر
ﺖﺳا ﺎﻬﻤﻛاﺮﺗ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ سوﺮﺧ .
ﺶﻫﺎـﻛ ﺎـﺑ ﺮﮕﻳد نﺎﻴﺑ ﻪﺑ
جﺎـﺗ يﺎـﻫ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ ياﺮـﺑ يﺮﺘﺸـﻴﺑ يﺎﻀـﻓ مﻮﮔرﻮﺳ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪــﻧﻮﮔ نورد ﺖــﺑﺎﻗر ﺐﻳﺮــﺿ و هﺪــﻧﺎﻣ ﻲﻗﺎــﺑ سوﺮــﺧ يا
جﺎــﺗ
ﺖــﻓﺎﻳ ﺪــﻫاﻮﺧ ﺶﻫﺎــﻛ سوﺮــﺧ .
ﻞﻜــﺷ رد ﻪــﻛ رﻮﻄﻧﺎــﻤﻫ 2
ﺳاﺪﻴﭘ ،سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ،ﺖ ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـﻛ مﻮﮔرﻮـﺳ يﺎـﻬﻤﻛاﺮﺗ ﻲﻣﺎـﻤﺗ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ .
ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ ﻢﻛاﺮـﺗ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ 2
و سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻊـﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ 10
ﺖـﺳﺪﺑ مﻮﮔرﻮـﺳ ﻪـﺗﻮﺑ
ﺪــﻣآ . ﻞﻴﻟﺪــﺑ ﺢﻄــﺳ ﺪــﺣاو رد سوﺮــﺧ جﺎــﺗ ﻢﻛاﺮــﺗ ﺶﻳاﺰــﻓا
رد ﺖــﺑﺎﻗر تﺪــﺷ ﺶﻳاﺰــﻓا ﺶﻫﺎــﻛ ﻪــﺑ ﺮــﺠﻨﻣ يا ﻪــﻧﻮﮔ نو
ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ مﻮﮔرﻮـﺳ ﺎـﺑ ﺖـﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮـﺷ رد ﻪﻛ ﺪﺷ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ
ﻦـﻳا ،دﻮـﺑ ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﺶﻫﺎـﻛ ﻦـﻳا تﺪـﺷ ،ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺗﻮﺑ داﺪﻌﺗ ﻞﻴﻟﺪﺑ
دراد ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ كارﻮـﻫ و ﻚـﻳوﺰﻧ يﺎـﻫ ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﺎـﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ )
14 .(
ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺎﺑ زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر يزﺎﺴﻟﺪﻣ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺲﻧزﻮﻛ
ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪـﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻲـﻋارز هﺎـﻴﮔ و زﺮـﻫ ﻒـﻠﻋ
ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ )
7 .(
ﺎـﺑ ،زﺮـﻫ يﺎـﻬﻔﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻪﻛ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺮـﺛا ،دراد ﻲﻤﻴﻘﺘﺴـﻣ ﻪـﻄﺑار ﺎﻬﻧآ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ
هﮋﻳﻮـﺑ ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ
ﺶﻫﺎﻛ ،نآ يﻻﺎﺑ يﺎﻬﻤﻛاﺮﺗ رد ﻲﻣ
ﺪﺑﺎﻳ . ﻦـﻳا رد ﺰـﻴﻧ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺶﻫﺎــﻛ ﺚــﻋﺎﺑ مﻮﮔرﻮــﺳ ﻢﻛاﺮــﺗ ﺶﻳاﺰــﻓا ﺖﺴــﻳز
هدﻮــﺗ جﺎــﺗ
جﺎـﺗ ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻬﻤﻛاﺮﺗرد ﺶﻫﺎﻛ ﻦﻳا ناﺰﻴﻣ ﻪﻛ ﺪﻳدﺮﮔ سوﺮﺧ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ مﻮﮔرﻮﺳ و سوﺮﺧ .
ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ ﺮﺜﻛاﺪﺣ رد رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﺢﻄﺳ ) ﺐﻳﺮﺿ (b
يﺎـﻬﻤﻛاﺮﺗرد مﻮﮔرﻮﺳ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ رد
30 ، 15 و 10
ﺮﻣ ﺮـﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ ﺐـﻴﺗﺮﺘﺑ مﻮﮔرﻮـﺳ ﻊـﺑ
137916
،
144524 و 162936 دﻮــﺑ ﻊــﺑﺮﻣ ﺮــﺘﻣ رد ﻪــﻧاد )
لوﺪــﺟ 3 .(
ﺎــﺑ
ﻪﻛ ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﻳﺮﺿ ﻦﻳا ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﻲﺘﺑﺎﻗر رﺎﺸﻓ ﺶﻫﺎﻛ جﺎـﺗ رﺬـﺑ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺮـﺑ مﻮﮔرﻮـﺳ ﻢﻛاﺮـﺗ ﻲـﻔﻨﻣ ﺮـﺛا هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ
ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . زا مﻮﮔرﻮـﺳ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰﻓا
10 ﻪﺑ 30
ﺐﺒـﺳ ﻊـﺑﺮﻣ ﺮـﺘﻣ رد ﻪـﺗﻮﺑ جﺎـﺗ رﺬـﺑ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺶﻫﺎـﻛ
ﺪﺷ سوﺮﺧ .
ﺐﻳﺮـﺿ ﻦـﻳا 35
/ 15
داد نﺎﺸـﻧ ﺶﻫﺎـﻛ ﺪـﺻرد .
ﺐﻳﺮﺿ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻢﻛاﺮـﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ b
10 مﻮﮔرﻮـﺳ ﻪـﺗﻮﺑ
دﻮﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد .
ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ هداد
ﺲﻧزﻮـﻛ هﺮﺘﻣارﺎـﭘ ود لﺪـﻣ ﻪـﺑ مﻮﮔرﻮـﺳ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ رد ) ﻪﻟدﺎﻌﻣ 2 ( ﺪﺷ دروآﺮﺑ )
ﺪﺟ لو 3 .(
ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺪﻴﻟﻮﺗ رﺬﺑ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ 16
جﺎـﺗ ﻪـﺗﻮﺑ
ﻢﻛاﺮﺗ رد سوﺮﺧ 10
رﺬـﺑ ناﺰـﻴﻣ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ و مﻮﮔرﻮـﺳ ﻪـﺗﻮﺑ
ﻢﻛاﺮﺗ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ يﺪﻴﻟﻮﺗ 2
رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ 30
ﻪﺗﻮﺑ
ﻞﻜﺷ 2 : سﺎﺳا ﺮﺑ سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ سﺎﻣﻮﻴﺑ و سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻄﺑار
مﻮﮔرﻮﺳ ﻢﻛاﺮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﻲﻟوﺰﻧ ﻲﻟﻮﻟﺬﻫ ﻪﻟدﺎﻌﻣ .
يﺎﻬﻤﻛاﺮﺗ 30
) ( ، 15 ) (.
و 10 ) ( ﻮﮔرﻮﺳ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ م
.
).
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ هﺪﺷ هداد شزاﺮﺑ تﻻدﺎﻌﻣ طﻮﻄﺧ و ﻲﻌﻗاو داﺪﻋا ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺸﻧ (
لوﺪﺟ
3 : رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﺲﻧزﻮﻛ هﺮﺘﻣارﺎﭘ ود لﺪﻣ ﺐﻳاﺮﺿ ﻲﻨﻴﻤﺨﺗ ﺮﻳدﺎﻘﻣ مﻮﮔرﻮﺳ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ رد ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ .
* دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻄﺧ (SE)
ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد مﻮﮔرﻮﺳ )
ﻞﻜﺷ 3 .(
ﻢﻠﺴـﻣ ﻪـﭽﻧآ
رد رﺬـﺑ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺐﺒـﺳ زﺮﻫ ﻒﻠﻋ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﺳا و
ﺪﺷ ﺢﻄﺳ ﺪﺣا .
ﺎـﺑ زﺮـﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر يزﺎﺳ لﺪﻣ ﺎﺑ فاﺮﻛ
ﻲـﻋارز هﺎـﻴﮔ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻒـﻠﻋ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ و ﺶﻫﺎﻛ زﺮﻫ يﺎﻬﻔﻠﻋ ﺖﺑﺎﻗر ترﺪﻗ ﺪﺑﺎﻳ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ زﺮﻫ )
15 .(
) ﺐﻳﺮﺿ ( p
ﺰـﻴﻧ سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻞﻗاﺪﺣ ﻢﻛاﺮﺗ رد رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ
يﺎﻬﻤﻛاﺮﺗ رد 10
، 15 و 30 ﺐﻴﺗﺮﺘﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد مﻮﮔرﻮﺳ ﻪﺗﻮﺑ
11123 ، 10368 و 8252 دﻮﺑ . زا مﻮﮔرﻮـﺳ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎﺑ
10 ﻪﺑ 30 سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
8 / 25 ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد .
ﺎـﺑ ﺖـﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮـﺷ رد سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻟوﺰﻧ ﻲﻟﻮﻟﺬﻫ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻂﺳﻮﺗ مﻮﮔرﻮﺳ )
ﻪﻟدﺎﻌﻣ 2 ( وآﺮﺑ در .
نﺎﺸـﻧ ،ﻲـﻟوﺰﻧ ﻲﻟﻮﻟﺬـﻫ ﻪـﻟدﺎﻌﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺐﻳاﺮﺿ دروآﺮﺑ سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ رﺬـﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﻛ داد
) ﺐﻳﺮـﺿ ( a
رد
ﻢﻛاﺮﺗ 10 ﺎـﻬﻤﻛاﺮﺗ ﺮﻳﺎـﺳ زا ﺶﻴـﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد مﻮﮔرﻮﺳ ﻪﺗﻮﺑ
دﻮﺑ . زا ﺐﻳﺮﺿ ﻦﻳا راﺪﻘﻣ 9196
ﻢﻛاﺮـﺗ رد رﺬﺑ دﺪﻋ 10
ﻪـﺗﻮﺑ
ﻪﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد مﻮﮔرﻮﺳ 7176
ﻢﻛاﺮﺗ رد رﺬﺑ دﺪﻋ 30
ﻮﺑ رد ﻪﺗ
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـﻛ ﻊـﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ .
ﺐـﺟﻮﻣ مﻮﮔرﻮـﺳ ﺖـﺑﺎﻗر ﺶﻳاﺰـﻓا
ﺶﻫﺎﻛ 97 / 21 ﺪﻳدﺮﮔ ﺐﻳﺮﺿ ﻦﻳا يﺪﺻرد .
ﺐﻳﺮﺿ ﺖـﺳا سوﺮـﺧ جﺎﺗ زا ﻲﻤﻛاﺮﺗ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﻛ b
ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺒﺳ ﻪﻛ 50
جﺎـﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ رﺬـﺑ ﺪـﻴﻟﻮﺗ رد يﺪﺻرد
سوﺮﺧ ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻢﻛاﺮـﺗ رد 10
، 15 و 30 رد مﻮﮔرﻮـﺳ ﻪـﺗﻮﺑ
ﺐﻴﺗﺮﺘﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ 2
/ 24 ، 9 / 25 و 8 / 8 دروآﺮﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
ﺪﺷ . جﺎـﺗ زا يﺮـﺘﻤﻛ ﻢﻛاﺮـﺗ ﻪـﺑ مﻮﮔرﻮـﺳ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎﺑ
ﺎـﺗ سوﺮـﺧ جﺎـﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻦﺘﺳﺎﻛ ﺖﻬﺟ سوﺮﺧ 50
ﺪـﺻرد
زﺎﻴﻧ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد مﻮﮔرﻮﺳ ﺮﺘﻤﻛ ﻪﺗﻮﺑ داﺪﻌﺗ ﻞﻴﻟﺪﺑ
ﻢﻛاﺮﺗ رد 10
ﺶﻫﺎـﻛ ياﺮـﺑ ،ﻊـﺑﺮﻣ ﺮـﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ 50
يﺪـﺻرد
ﮔ نورد ﺖﺑﺎﻗر ﺶﻳاﺰﻓا و رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﻧﻮ
ﻪﺑ زﺎﻴﻧ سوﺮﺧ جﺎﺗ يا
ﺖﺳا زﺎﻴﻧ سوﺮﺧ جﺎﺗ زا يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻢﻛاﺮﺗ .
جﺎــﺗ ﻪـﺗﻮﺑ ﻚـﺗ رﺬـﺑ ﺪــﻴﻟﻮﺗ مﻮﮔرﻮـﺳ ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻢﻛاﺮـﺗ رد نآ راﺪـﻘﻣ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ ﻪﻛ ،ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻢﻫ سوﺮﺧ
16 ﻢﻛاﺮـﺗ و سوﺮـﺧ جﺎـﺗ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ 30
ﺮـﺘﻣ رد ﻪـﺗﻮﺑ
ﻢﻛاﺮﺗ رد نآ راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و مﻮﮔرﻮﺳ ﻊﺑﺮﻣ 2
ﺮـﺘﻣ رد ﻪـﺗﻮﺑ
ﻢﻛاﺮـﺗ و سوﺮـﺧ جﺎﺗ ﻊﺑﺮﻣ 10
مﻮﮔرﻮـﺳ ﻊـﺑﺮﻣ ﺮـﺘﻣ رد ﻪـﺗﻮﺑ
ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ )
ﻞﻜﺷ 4 .(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد كارﻮﻫ و ﻚﻳوﺰﻧ ﺮـﺑ ﻪﻛ يا
ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺪـﻧدﻮﻤﻧ زاﺮـﺑا ﺪـﻧداد مﺎﺠﻧا سوﺮﺧ جﺎﺗ يور ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ )
13 .(
ﻪﻄﺑار ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ ﺪـﺣاو رد نآ رﺬـﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ و سوﺮﺧ جﺎﺗ
ﻜﺷ رد ﺢﻄﺳ ﻞ
5
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
سوﺮﺧ جﺎﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ
ﻞﻜﺷ 3 : ﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻄﺑار ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ و سو
مﻮﮔرﻮﺳ ﻢﻛاﺮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﺲﻧزﻮﻛ هﺮﺘﻣارﺎﭘ ود ﻪﻟدﺎﻌﻣ سﺎﺳاﺮﺑ .
يﺎﻬﻤﻛاﺮﺗ 30 ) ( ، 15 ) (.
و 10 ) ( ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
مﻮﮔرﻮﺳ ) . هﺪﺷ هداد شزاﺮﺑ تﻻدﺎﻌﻣ طﻮﻄﺧ و ﻲﻌﻗاو داﺪﻋا ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺸﻧ
ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ (
لوﺪﺟ 4 : ياﺮﺑ ﻲﻟوﺰﻧ ﻲﻟﻮﻟﺬﻫ هﺮﺘﻣارﺎﭘ ود لﺪﻣ ﺐﻳاﺮﺿ ﻲﻨﻴﻤﺨﺗ ﺮﻳدﺎﻘﻣ
مﻮﮔرﻮﺳ ﺎﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ رد سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ .
* دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻄﺧ (SE)
ﻞﻜﺷ 4 : سﺎﺳا ﺮﺑ سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗرﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ و سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻄﺑار
دﺎﻌﻣ مﻮﮔرﻮﺳ ﻢﻛاﺮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﺲﻧزﻮﻛ هﺮﺘﻣارﺎﭘ ود ﻪﻟ .
يﺎﻬﻤﻛاﺮﺗ 30
) ( ، 15 ) (.
و 10 ) ( مﻮﮔرﻮﺳ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ .
يراد ﻲــﻨﻌﻣ و ﻲــﻄﺧ ﻪــﻄﺑار ﺢﻄــﺳ ﺪــﺣاو رد )
77 / 0 =
R2
(
) 01 / 0
p<
( ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ ﺢﻄـﺳ ﺪـﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ
ﺖﺷاد . ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﺴﻳز
ةدﻮﺗ جﺎﺗ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ،ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد نآ رﺬﺑ .
ﻘﺤﻣ زا ﻲـﺧﺮﺑ ﺰـﻴﻧ ﻦﻴـﻘ
ﻦﻴﺑ ﻲﺘﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ زﺮـﻫ يﺎـﻫ ﻒـﻠﻋ رﺬﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ و
ﺪﻧا هدﺮﻛ شراﺰﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ )
2
، 3
، 9 و 12 .(
ﻪﻄﺑار ﺖﺴﻳز هدﻮﺗ ﻚـﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗو سوﺮﺧ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ
راد ﻲﻨﻌﻣ ﻪﺗﻮﺑ )
01 / 0
p <
( ، ) 54 / 0 =
R2
( دﻮﺑ ) ﻞﻜﺷ 6 ( .
ﺘﻣﻮـﻟآ ﻪـﻟدﺎﻌﻣ شزاﺮـﺑ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺐﻳاﺮـﺿ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
،يﺮ
راﺪﻘﻣ ﻞﻗاﺪﺣ ﺖﺴﻳز
هدﻮﺗ سوﺮـﺧ جﺎـﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ياﺮﺑ 88
/ 3
ﺪـﻣآ ﺖﺳﺪﺑ مﺮﮔ .
كارﻮـﻫ و ﻚـﻳوﺰﻧ )
13 ( ﻲﺑﺎـﻳزرا رد ﺰـﻴﻧ
ناﺰـﻴﻣ ،ﻢﻛاﺮـﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﺪﻨﺘـﺷاد رﺎـﻬﻇا سوﺮﺧ جﺎﺗ ﺖﺑﺎﻗر ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ رﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1 - ع ،ﻲﺘﺸﻬﺑ . 1374 . رد ﻢﻛاﺮﺗ و ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ
مﻮﮔرﻮﺳ
ﺎﻳﻮﺳ و .
ﺪـﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻪﻣﺎﻧ نﺎﻳﺎﭘ
،ﺖـﻋارز ،يزروﺎﺸـﻛ هﺪﻜﺸـﻧاد هﺎﮕﺸـﻧاد
ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ .
2- Acker, R.C.V., P.J.W. Lutman and R.J. Froud-Williams. 1997. The influence of interspecific interference on the seed production of Stellaria media and Hordeum vulgare (volunteer barley). Weed Res. 37: 277-286.
3- Aldrich, R.J. 1987. Predicting crop yield reduction from weeds. Weed Technol. 1: 199-206.
4- Aldrich, R.J. and R.J. Karmer.1997. Principles of weed management. Iowa State University Press. Second edition. 5- Boote. K.J. 1989. Determinate and indeterminate type soybean cultivar responses to pattern, density and planting
date. Crop Science. 29: 150-157.
6- Cardina, J., and H.M. Norquay. 1997. Seed production and seedbank dynamic in subthreshold velvetleaf (Abultilon theophrasti) population. Weed Sci. 45: 85-90.
7- Cousens, R. 1985. A simple model relating yield loss to weed density. Annals of Applied Biology .107: 239-252. 8- Cousens, R., and M. Mortimer. 1995. Dynamics of weed population. Cambridge university press. Dewit. 1960. On
competition. Versl. Landbouwkd. Onderz. 66: 1-82.
9- Fawcett, R.S., and F.W. Slife. 1978. Effects of field application of nitrate on weed seed germination and dormancy. Weed Sci. 26: 594-596.
10- Holt, J.S. 1988. Ecology and physiological characteristic of weeds. In, MA. Altieri and M. Liebman. eds. Weed Management in Agroecosystem: Ecological Approach. CRC Press.
11- Kegode, G.O., F. Forcella and S. Clay. 1999. Influence of crop rotation, tillage, and management input on weed seed production. Weed Sci. 47: 175-183.
12- Kigel, J., M. Ofir and D. Koller. 2005. Control of the germination responses of Amaranthus retroflexus L. Seeds by their parental photothermal environment.Oxford University Press.Online ISSN 1460-2431.
13- Knezevic, Z.S., M.I. Horak and R.L. Randerlip.1999. Estimates of physiological determinants for redroot pigweed.
Weed Sci. 47: 291-296.
ﻞﻜﺷ 5 : ﻪﻄﺑار ﺖﺴﻳز ﺗ ةدﻮ جﺎﺗ ﺪﻴﻟﻮﺗ و سوﺮﺧ ﺪﺣاو رد سوﺮﺧ جﺎﺗ رﺬﺑ
ﺢﻄﺳ ).
ﻲﻣ هﺪﺷ هداد شزاﺮﺑ تﻻدﺎﻌﻣ طﻮﻄﺧ و ﻲﻌﻗاو داﺪﻋا ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺸﻧ ﺪﻨﺷﺎﺑ
( ﻞﻜﺷ
6 : ﻪﻄﺑار ﺖﺴﻳز ةدﻮﺗ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ جﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗرﺬﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ و سوﺮﺧ
سوﺮﺧ .
14- Knezevic, Z.S., M.I. Horak. 1998. Influence of emergence time and density on redroot pigweed. Weed Sci. 46:
665-672.
15- Kropff, M.J. 1988. Modeling the effects of weed on crop production. Weed Res. 28: 465-471.
16- Lotz, L.A.P, J. Walling and M.J. Kropff. 1995. Crop-weed interaction: quantification and prediction. In: Ecology and Intergrated farming systems. (Eds.). D.M., Glen, M.P. Greaves and H.M. Anderson. John Wiley and Sons Ltd.
17- Muller, I., B. Schmid and J. Weiner. 2000. The effect of nutrient availability on biomass allocation patterns in 27 species of herbaceous plant. Perspective in Plant Ecology, Evolution and Systematics. 3 (2): 115-127.
18- Norris, R.F. 1996. Weed population dynamic; seed production. 2nd Int. Weed Control Cong. Copenhagen, Denmark, PP. 15-20.
19- Norris. R.F., C.L. Elmore, M. Rejmanek and W.C. Akey. 2001. Spatial arrangement, density and competition between barnyardgrass and tomato: barnyardgrass growth and seed production. Weed Sci. 49: 69-76.
20- Nymbo, D.B., T. Matimati, A.L. Komba and K. Jana. 1980. Influence of plant combination and planting configuration on three cereals (maize, sorghum, millet). intercropped with two legumes (soybean, green-gram). In:
Keswani, C.L. and B.J. Ndunguru (eds.) Intercropping. Proceedings of the Second Symposium on Intercropping in Semi-Arid Areas, Morogoro, Tanzania.
21- Radosevich. S.R., J.S. Holt and C. Ghersa. 1997. Weed Ecology: Implication for management. 2th Edition. John Wiley and Sons. New York.
22- Wille, M.J., D.C. Thill and W.J. Price. 1998. Wild oat (Avena fatua) seed production in spring barley(Hordeom vulgare) as affected by the interaction of wild oat density and herbicide rate. Weed Sci. 46: 336-343.
23- Wilson, B.J., K.J. Wright. Brain, M. Clements and E. Stephans. 1995. Predicting the competitive effects of weed and crop density on weed biomass, weed seed production and crop yield in wheat. Weed Res. 35: 265-278.
Investigating grain sorghum (Sorghum bicolor L. Moench) competitive effects on pigweed (Amaranthus retroflexus)
seed and biomass yield
R. Mousavi Sarvineh Baghi, A. R. Beheshti, M. Jafaryani 1
Abstract
In order to predict competitive effects of redroot pigweed on yield and yield components of grain sorghum by observation of relative leaf area an additive series experiment (response model) with factorial in randomized complete block design were conducted in 2005 growing season at Research Farm of Khorasan Agriculture and Natural Resources Research Center. Two factors were involved in the experiment, redroot pigweed density in four levels (0, 2, 8 and 16 plant/m2) and sorghum density in three levels (10, 15 and 30 plant/m2). Investigation about the pigweed growth index showed that sorghum and pigweed density was significant (p<0.01) on pigweed biomass. Pigweed seed and biomass production was affected by competition between sorghum and pigweed. The highest pigweed biomass was obtained at minimum sorghum density and with increase sorghum density pigweed biomass decreased. Maximum pigweed seed was produced at the same sorghum density where pigweed biomass was maximum. A alometric relation showed that minimum biomass pigweed needed for seed production in pigweed is 3.88 g/plant.
Keywords: Competitive effects, redroot pigweed, grain sorghum, seed production, response model
1-Contributon from Islamic Azad University of Torbat jam, and Khorasan Agriculture and Natural Resources Research Center, respectively.