Analysis of barriers to entrepreneurship development in deprived areas using Delphi and ANP methods

(1)

Analysis of barriers to entrepreneurship development in deprived areas using Delphi and ANP methods

Nasrallah Qiyasi Fard¹ | Hossein Mohebbi²^ | Morteza Nabi Meybodi ³

1. Management Department, Faculty of Humanities, Meybod University, Yazd, Iran.

Email: [email protected]

2. Corresponding Author, Management Department, Faculty of Humanities, Meybod University, Yazd, Iran.

3. Management Department, Faculty of Humanities, Meybod University, Yazd, Iran.

Article Info ABSTRACT

Article type:

Research Article

Article history:

Received 22 September 2023 Received in revised form 26

January 2022 Accepted 8 April 2023 Published online 15 December

2022

Keywords:

Analysis Network Process, Delphi Method, Deprived Areas Entrepreneurship Development.

Objective: Entrepreneurship plays an important role in the economic growth of countries and job opportunities. The purpose of this study is to analyze the barriers to entrepreneurship development in deprived areas of Chaharmahal and Bakhtiari province using Delphi and ANP methods.

Method: The present research is applied research in terms of purpose and survey-descriptive in terms of nature. The statistical population are the experts of Imam-Khomeini Relief Foundation and entrepreneurs of Chaharmahal and Bakhtiari province. Data collection was done in the summer of 2021. The data collection tool is a semi-structured interview and a questionnaire. First, the criteria and sub-criteria related to barriers to entrepreneurship development in deprived areas were identified, and then, using the Delphi method, screening and approval of the identified criteria and sub-criteria were performed. Then, using the ANP method in Super Decision software, the approved criteria and sub-criteria were prioritized.

Results: The existence of challenges in rural settlements and disadvantaged areas (poverty, unemployment, food insecurity, low welfare, etc.), people's risk aversion and conservatism, difficult access to suitable facilities and financial credits, low teamwork spirit, lack of necessary capital for entrepreneurship, lack of acceptance of promoters' ideas and opinions, low participation of women, were determined as the most important obstacles to entrepreneurship in deprived areas.

Conclusion: The findings indicate the important role of policy makers in removing the entrepreneurial obstacles through policy making to promote entrepreneurial culture, develop entrepreneurial actions, also review banking, insurance, tax, customs, labor and trade laws, etc. according to requirements of time.

Citation: Qiyasi Fard, N., Mohebbi, H., & Nabi Meybodi, M. (n.d.). Analysis of barriers to entrepreneurship development in deprived areas using Delphi and ANP methods. Journal of Entrepreneurship Development, 16(1)61-76.

https://doi.org/10.22059/jed.2023.348813.654053 (In pesrian)

DOI: https://doi.org/10.22059/jed.2023.348813.654053

(2)

لحت ی ل رفآراک هعسوت عناوم ین

ی فلد شور زا هدافتسا اب مورحم قطانم رد ی

آرف و ی دن لحت ی ل هکبش ا ی

ق هلارصن ی سا درف ی

|1

یبحم نیسح

2

یدبیم یبن یضترم|

3

1 . دم هورگ ی ر ی ت هدکشناد ، یناسنا مولع ناریا ،دزی ،دبیم هاگشناد ، .

:همانایار

@gmail.com 65

gheyasi

2 ،لوئسم هدنسیون. هدکشناد

یناسنا مولع

، دم هدکشناد ی ر ی ت رادباسح و ی

، م هاگشناد ی

،دب ی

،دز ا ی نار . :همانایار [email protected]

3 . دم هورگ ی ر ی

،ت هدکشناد یناسنا مولع

، م هاگشناد ی

،دب ی

،دز ا ی نار . :همانایار [email protected]

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون یشهوژپ هلاقم

رات ی خ رد ی تفا : 31 / 6 / 1401

رات ی خ یرگنزاب : 25 / 11 / 1401

رات ی خ ذپ ی شر 19 : / 1 / 1402

رات ی خ راشتنا : 18 / 3 / 1402

دیلک هژاو :اه

رفآراک هعسوت

،ینی ،یفلد شور

آرف دنی لیلحت هکبش یا

، قطانم

مورحم . :فده

تصرف داجیا اب ینیرفآراک یم افیا اهروشک یداصتقا هعسوت رد یمهم شقن ،یلغش یاه

،شهوژپ نیا فده .دنک

لاحمراهچ ناتسا مورحم قطانم رد ینیرفآراک هعسوت عناوم لیلحت دنیآرف و یفلد شور زا هدافتسا اب یرایتخبو

لیلحت

هکبش یا ( )ANP تسا .

شور : یفیصوت عون زا ،تیهام رظنزا و یدربراک ،فده رظنزا رضاح شهوژپ -

شهوژپ نیا یرامآ هعماج .تسا یشیامیپ

ماما دادما هتیمک ناسانشراک لاحمراهچ ناتسا نانیرفآراک و ینیمخ

وب یرایتخ هداد یروآدرگ هک دنتسه ناتسبات رد اه

1400

.دش ماجنا مریز و اهرایعم ادتبا ،شهوژپ نیا رد راک هعسوت عناوم هب طوبرم یاهرایع

آ زا هدافتسا اب ،مورحم قطانم رد ینیرف

هبحاصم و عوضوم تایبدا همین یاه

لابرغ ،یفلد شور زا هدافتسا اب و ییاسانش ناگربخ اب هتفایراتخاس .دندش دییأت و یرگ

سپس شور زا هدافتسا اب مرن رد نآ لیلحت وANP

رازفا Super Decision تیولوا ،

دنب یاهرایعمریز و اهرایعم ی

تأ .تفرگ ماجنا ،هدش دیی

هتفای :اه دوجو شلاچ اه ی تنوکس هاگ اه ی اتسور یی ب ،رقف( مورحم قطانم و ی

راک ی

، نماان ی اذغ یی

، ،)...و ،مک هافر

ری کس رگ ی ز ی هظفاحم و سرتسد ،دارفا ندوب راک ی

هست هب راوشد ی

تلا لام تارابتعا و ی

اپ ،بسانم یی ن حور ندوب ی ه راک

هورگ ی

، امرس دوبمک ی

ه ارب مزلا ی رفآراک ین ی

، ا زا لابقتسا مدع ی

هد اه ورم تارظن و ،ناج

و تکراشم نییاپ ،نانز هب ناونع

مهم .دندش نییعت مورحم قطانم رد ینیرفآراک عناوم نیرت

هجیتن :یریگ هتفای تسایس و نلاوئسم مهم شقن زا یکاح ،شهوژپ یاه اک عناوم نیا عفر رد ناراذگ

قیرطزا ینیرفآر

تسایس همانرب و یراذگ یارب یزیر

ورت ی ج رفآراک گنهرف ین

هعسوت ،ی رفآراک تامادقا ی

،هنان ن و ی ز رگنزاب ی ناوق رد ی ن و

کناب تاررقم ی

، بی هم ا ی

، لام ی تا ی

، کرمگ ی

، راک نوناق و تراجت

، هریغ و ضتقم هب هجوت اب ی

تا نامز .تسا

دانتسا : للهارصن ،درف یسایق

؛ یضترم ،یدبیم یبن و نیسح ،یبحم (

1402 .) لحت ی ل رفآراک هعسوت عناوم ین

ی فلد شور زا هدافتسا اب مورحم قطانم رد ی

آرف و ی دن لحت ی ل

هکبش ا ی رفآراک هعسوت . ،ینی

16 ( 1 ،) 61 - 76 . https://doi.org/10.22059/jed.2023.348813.654053

Doi:https://doi.org/10.22059/jed.2023.348813.654053

ان :رش تاراشتنا هاگشناد نارهت .

.ناگدنسیون©

(3)

لحت ی ل رفآراک هعسوت عناوم ی

ن ی م رد مورحم قطان درف یسایق( ...

)ناراکمه و

61

همدقم ازفا اب هک رضاح رصع رد شی

عمج

،تی نامزاس و عماوج هب اه

و شرتسگ لاحرد تعرس تفرشیپ

رفآراک ،دنتسه ینی

رد کی لماعت

وسدنچ هی ا موهفم رد مه ، داجی

ا موهفم رد مه ،لاغتشا داجی

روآون هار زا لوحت ی

ارف دوبهب و اه اهدنی

لک لماع ناونع هب مه و یدی

رد

داصتقا هعسوت و دشر ی

ن دروم تدش هب ،اهروشک زای

تسا

(Fallah Haghighi, 2017)

. نانیرفآراک زا

یگدیچیپ یاه نیا رد رصع

تهج ییاسانش تصرف و اه تیاده تمس هب هعومجم تیقفوم

هدافتسا یم دننک ، ییاهراک هک دیاش دارفا زا یداع یمن ناوت راظتنا

هتبلا .تشاد هشیمه

و عناوم تیدودحم یاه

ز یدای هعسوت هار رس رب رفآراک

ینی دراد دوجو

(Saeedikia, 2006)

. یسررب ا نی عناوم

ن دنمزای دج هجوت ی حان و تفاب هب هی

رفآراک هعسوت ینی

رفآراک گنهرف دشر ،عقاو رد .تسا ینی

همانرب نودب ر

یزی حان هی یا ینعی

رب ر یس و تخانش و تیعض قطانم

، تیلباق اه و اهانگنت ی نادنچ نآ یندش

تسین ؛ رچ ا هک آ یهاگ زا اقن ط وق ت و ﻒعض ون ا یح

، رما ی

رورض ی ارب ی ارا هﺋ حرط همانرب و اه اه

ی هقطنم ا ی هب م رامش ی دیآ

(Movahed et al., 2011)

. نیاربانب نیا هب شهوژپ عناوم لابند

رفآراک هعسوت ینی

.تسا شهوژپ تفاب رد

ا رد نی م نای و مورحم قطانم ییاتسور

مهم شخب ی

م لکش ار هعسوت لاح رد عماوج زا ی

هد هب هجوت هک دن م نآ

ی دناوت فادها

هعسوت ا ی لم حطس رد ار ی

ن زی مأت نی دنک

(Oliaei & Karimian, 2011)

ا هب هجوت اب . هکنی

ا نی لد هب قطانم لی

تیدودحم ییاه

دننام

م اهرهش هب ترجاهم و رقف ی

دنناوت بقع راچد گداتفا

ی ییاه لحت هب هجوت موزل ،دنشاب هدش لی

سوت عناوم رفآراک هع

ینی ا رد نی قطانم

م ی دناوت اتن جی تبثم ی ارب ی هعسوت رادیاپ هافر و یداصتقا دشاب هتشاد هارمه هب

(Khorsand et al., 2021)

یب . گنهرف هعسوت رد کش

هب ینیرفآراک هژیو

ره یراذگریثأت هجرد و ییاسانش دراد ترورض هک دنلیخد یددعتم لماوع ،مورحم قطانم رد صخشم اهنآ زا کی

دوش

(Segal et al., 2005)

ههد لوط رد . یاه

بدا ،هتشذگ ی

هاگشناد تا ی

ثأت ی ارش هجوت لباق ر ی

حم ط ی ط ی لاعف رب ی رفآراک ت ین ی ار

عورشم ی شخب ت ی ا .تسا هد نی

ارش طی حم یطی م ی دناوت رفآراک رب نانی دج ،هوقلاب دی

بثت و تی اهداصتقا رد هدش ی

هعسوت هتفای لاح رد و

ثأت هعسوت ری راذگرثا هتبلا .دراذگب ی

خرب برخم ی

ن لماوع زی لاعف رد تی یاه رفآراک ینی هب هدش هتخانش نآ عناوم ناونع دنا

(Serrano-

Guerrero et al., 2011)

ا . نی د زا عناوم دی

پ نارگشهوژپ نیشی

شلاچ ، اه یی قف ،رقف دننام ناد

ینوگانوگ داصتقا

ی ، یراکیب رد ار ...و

هب روشک لک یو

هب مورحم قطانم هژ تسا هتشاد هارمه

(Heidari Sareban, 2012)

ا دنچ ره . نی

من ار لماوع ی

ناوت ا هب دودحم نی

و هقطنم ره نوچ ،تسناد دراوم یگژی

یاه مهم هتکن هتبلا .دراد ار دوخ صاخ ﺋزج و تقد ،رت

تای لماوع رب نوزفا هک تسا لماوع

لک ی ، زاین اسانش هب یی ﺋزج لماوع ی

رت ب .دراد دوجو هقطنم تفاب هب هجوت ا

نیاربانب داصتقا تلاکشم هب هجوت اب ی

گنهرف و ی هنیمز تیوقت ترورض و مورحم قطانم رد دوجوم هعسوت و داجیا یاه

یرفآراک ن ی

ا رد ی هب رضاح شهوژپ ،قطانم ن لابند

ییاسانش رفآراک هعسوت عناوم ین

ی لاحمراهچ ناتسا مورحم قطانم رد تخبو

ی را ی هب ناونع تفاب

اسانش زا سپ ات تسا شهوژپ یی

ا ی اجنآ زا ،رثؤم عناوم ن یی

هک یگتسباو رگیدکی اب اهنآ زا یضعب ینورد

کینکت زا هدافتسا اب ،دنراد

هکبش لیلحت دنیآرف ( یا

مرن کمک اب و هتخادرپ عناوم نیا یبسن تیمها یسررب هب )ANP

رازفا

Super Decisions

تیولوا نیا یدنب

ا تهج ار عناوم هﺋار

ییاهراکهار ارب

ی رفآراک هعسوت ین

ی داصتقا قنور و ی

ا ی .دهد ماجنا قطانم ن

2 . یرورم نابم رب ی رظن ی پ و هنیشی شهوژپ

ینیرفآراک زا

میهافم هب تسا شرتسگ هب ور و هزات تبسن هک

رد هسیاقم ملع اب تیریدم ،داصتقا هعماج ،

ناور ،یسانش یسانش

و ، رگید

عوضوم اه ی طبترم نیا اب عوضوم یتمدق هاتوک رایسب دراد

(Khajouei Nasab Karani, 2018)

رفآراک . ینی هب و ششوک دامن ناونع

قفوم تی بسک رد رفآراک و تسا راکو نانی

ن زی ناربهر دامن ی

خشت رد هک دنتسه دنمناوت

،صی هرهب و ،تخاس گ

یری تصرف زا و اه

پ یزاتشی قلاخ رد تی روآون و ی م و دنراد شقن ی

دنناوت مهم مهس ی

داصتقا دشر رد ی

ا افی دننک

(Kiakojouri & Fazeli Veisari,

2010)

. هقباس یخیرات ینیرفآراک شهوژپ رد

اه ی جراخ ی م ناشن ی دهد پ هک شی رت ارب بتکم شش زا ی

رفآراک موهفم کرد ین

ی هدافتسا

یم دندرک

(Cunningham & Lischeron, 1991)

گرزب صخش بتکم : و هب هجوت(

ی گژ ی اه ی رفآراک گرزب صاخشا ی

بتکم ،)ن

(4)

ینیرفآراک هعسوت

، هرود 16 هرامش ، 1

،

1402

62

وی گژ ی اه ی ناور تخانش ی ن هب هجوت(

ی کرحم ،اهزا شرگن ،اه

شزرا و ،اهرواب ،اه اه

ی عت یی ن رفآراک رد هدننک ین

ی سلاک بتکم ،) ی

ک

رفآراک ین ی امت(

ی ب ز ی دم ن ی ر ی رفآراک و ت ین

ی دم بتکم ،)هناروآون و هناقلاخ راتفر هب هجوت اب ی

ر یت ی رفآراک هب هاگن(

ین ی هب هجوت اب

رظن ی ه اه ی دم ی ر یت ی ربهر بتکم ،) ی

ربهر شقن هب هاگن(

ی نف داعبا زا رتارف و ی

دم ی ر یت ی رفآراک رد ین ی رفآراک بتکم و ،) ی

نامزاس ن ی

دربهار شقن هب هاگن(

ی رفآراک ین ی ارب ی اهزرم هعسوت ی

نامزاس ی رد رازاب هزوح و

روانف ،تامدخ ی

،اه یا شور اه ی .)هناروآون

میسقت یدنب یاه هزات شهوژپ رد رت اه

ی جراخ ی د هس زا هاگدی رفآراک هب ینی م هاگن ی دننک رفآراک : ینی هب نامزاس تفاب ناونع ی

و(

ی گژ ی اه ی امتم ی نامزاس هدننکز ی

رفآراک راتفر هک ین

ی م ششوپ ار ی

کلام ،نامزاس نس ،نامزاس هزادنا دننام دنهد ی

درف ت ی ی عمج ا ی

،)...و ،نامزاس ینیرفآراک

رب هیاپ یاهرایعم یدرکلمع

رفآراک تشادرب(

ین ی نامزاس زا تکرش ،اه ،اه

ی هب حطس اب دارفا ا فاک هزادنا

ی لااب

عم ود و دراد دوجو درکلمع زا ی

درکلمع را ی

ار ی پ رد ج ی ش ی شهوژپ هن ینعی

نکمم ار نآ شجنس ،دشر و ندوب هناروآون یم

دنزاس و ،)

راتفر ینیرفآراک ور زکرمت(

ی وی گژ ی اه ی دارفا ی نامزاس ا اه یی رفآراک راتفر هک ی

زا هنان م ناشن دوخ ی

تسخن ؛دنهد ی

ن یگژیو اناوت ، یی

خشت ی ص ی تصرف هک تسا تصرف ک زاس

ی ن ی ز ی ک ی هنوگ زا اه ی مود و تسا نآ ی

هرهب ،دروم ن رادرب

ی ی راجت ا ی زاس ی تصرف

)تسا

(Audretsch, 2012)

. تیدودحم ،نانچمه هزورما نیا زا یرایسب هک دراد دوجو ینیرفآراک هعسوت یارب یددعتم عناوم و اه

ن و اهنآ تسرد تخانش و کرد مدع ِدمایپ و هدوب هتساوخان عناوم زی

هب وم نیا ،دراوم یخرب رد .تسا اهنآ اب هلباقم نونف یریگراک عنا

یم حیجرت دارفا هک دنتسه برخم یردق هب اب .دننک بانتجا هنانیرفآراک راتفر زا دنهد

نیا رتمک تاعلاطم ،لاح ی

مز رد هنی بت نیی عناوم

هعسوت ینیرفآراک هک تسا هدش ماجنا

یم رتمهم هب ناوت نی

تفاب رد هدش ءاصحا عناوم یاه

هب :درک هراشا ﻒلتخم عناوم ،لاثم ناونع

رفآراک ینی ز رفآراک عناوم ،نان ینی

نامزاس

،ی رفآراک عناوم ینی

عامتجا

،ی رفآراک عناوم ینی

حم

،یطی رفآراک عناوم ینی

تکرش رد اه

ی

غ و طسوتم و کچوک هری

رب نوزفا . نیا

رفآراک هعسوت عناوم

،ینی فده نیا بت ،شهوژپ نیی

لحت و لی ا نی هب مورحم قطانم رد عناوم

تسا شهوژپ تفاب ناونع .

اتن جی سررب ی پ هنیشی ا رد شهوژپ نی

مز هنی عم ، اهرای ز و یاهرایعمری رفآراک هعسوت عناوم

ینی قطانم رد

هعسوت رتمک هتفای

( لودج قباطم 1

ا جارختسا .دنتسه ) نی

پ زا عناوم هنیشی رب شهوژپ یانبم

هعسوت رد توافت یگتفای

ن و یگتفای عماوج

هب و هژی م هک تسا هدوب مورحم قطانم رد ی

ناوت راهچ رد ار اهنآ رایعم

لباق تی یاه درف

،ی داصتقا

،ی عامتجا ی - گنهرف ی ز و یتخاسری -

حم طی یتسیز هتسد دنب ی .درک

لودج 1 . اهرایعم و یاهرایعمریز رفآراک هعسوت عناوم

ینی پ زا هدش جارختسا هنیشی

رایعم اهرایعمریز

عبانم

یدرف ذپ مدع

شری ارش طی ر مدع ،تسکش لمحت مدع ،ماهبا کسی

ذپ

،یری رفآراک کرد مدع

،هنانی قلاخ مدع تی

روآون و

،ی اپ نیی اپ سفن هب دامتعا ،راکتشپ ندوب

،نیی فاطعنا یریذپ اپ

،نیی تکراشم نییاپ مدع ،مدرم

براجت لاقتنا یصخش

اتسور نایی مز رد هنی رفآراک

،ینی گدامآ مدع ی ذپ تهج شری د هاگدی یاه ،ناجورم

امت مدع لی اه سلاک رد تکرش تهج ی

رفآراک

،ینی اپ نیی هقلاع ندوب دنم ی ا تهج داجی دج راک

،دی

انشآ مدع یی پماک اب رتوی ا و ی لاعف ماجنا نادقف ،تنرتن تی

داصتقا ی ناوجون رد ی ناوج و

،ی نییاپ ندوب

هقلاع دنم ی تهج یریگراکب روانف ی اه ی ون

،نی اپ نیی قلاخ ندوب تی صخش ی ماجنا تهج یاهراک

داصتقا

،ی اپ نیی هبرجت ندوب اه ی راک ی اهدحاو رد ی لوت

،یدی دوبن هدیا رفآراک

،ینی حور دوبن هی

رفآراک

،ینی ا هبرجت دوبن داجی بسک دج راکو

،دی نییاپ انشآ هب دامتعا ندوب نای

راک ماجنا تهج ناتسود و

هورگ

،ی ا زا لابقتسا مدع هدی

اه ی ون نی لغش

،ی اپ نیی م ندوب نازی لوئسم تی ذپ

،یری نییاپ ر ندوب کسی

ذپ شری دج لغش دی . (Abdulghaffar & Akkad,

2021; Abtin, 2011;

Ghadirimasoum et al., 2014;

Jafarnejad et al., 2013; Jain &

Ali, 2013; Khanin et al., 2022;

Smith et al., 2020)

یداصتقا غت ناکما مدع

ریی اپ ،مورحم قطانم رد لغش نیی

انشآ ندوب یی ن اب یاهزای دج دی تصرف دوبن ،راک رازاب

اه ی راک ی اپ ،مورحم قطانم رد بسانم نیی

گنا دوجو ندوب هزی

پ تهج تفرشی لغش

،ی ناکما مدع

سرتسد ی لام تارابتعا هب

،ی تارابتعا دوبن یلام

اپ ،دوس خرن رظن زا بسانم نیی

تصرف ندوب اه

ی لغش ی

اپ ،مورحم قطانم رد نیی

سرتسد ندوب ی

نف تامدخ هب ی

م ندوب لااب ،بسانم نازی

،مورحم قطانم رقف

رد ناکما مدع تفای

امرس تارابتعا هی

ا

،ی نییاپ هب ندوب گراک یری سازیناکم نوی ارف رد دنی لوت دی ،لوصحم

اپ نیی قوشم هﺋارا ندوب اه

ی داصتقا ی بق زا لی د ششخب درکری هست تلای وسزا ی اپ ،کناب نیی ندوب

م نازی سرتسد ی هداهن هب اه ی لوت

،دی اپ نیی روآدوس ندوب ی

لاعف تی اه ی داصتقا ی ،مورحم قطانم رد

امرس لاقتنا هی لام ی اتسور طسوت نایی اپ ،رهش هب نیی امرس ندوب هی لام ی رفآراک تهج مزلا

،ینی اپ نیی

سرتسد ندوب ی لوت لماوع هب یدی

. (Abdulghaffar & Akkad,

2021; Ghadirimasoum et al., 2014; Jafarnejad et al., 2013;

Jain & Ali, 2013; Jamini &

Jamshidi, 2021; Khanin et al., 2022)

(5)

63

یعامتجا و

یگنهرف مأت مدع

نی ن یاهزای ف

،یکیژولویزی عمج تاطابترا دوبمک

،ی وه تی گنهرف ی راتخاس ،مورحم قطانم صاخ

نس ی اپ ،اهرهش هب ناناوج ترجاهم ،مورحم قطانم و اهاتسور رد نسم نیی

م ندوب نازی لاعف تی هد یرای

اروش و ی لاسا یم ا تهج اتسور ی

اهرتسب داج ی رفآراک

،ینی اپ نیی رد شزومآ تهج ناجورم روضح ندوب

مز هنی رفآراک

،ینی اپ نیی امح ندوب تی وس زا ی یاهداهن اپ ،لوئسم نیی لکشت دوجو ندوب اه

هیداحتاو اه

هزوح رد اه ی بسک ﻒلتخم اپ ،راکو

نیی راکمه ندوب ی م نای یاروش ملاسا ی ﺋاپ ،اتسور مدرم اب نی

ندوب

ناکم قلعت ساسحا ی

ب نی اپ ،مورحم قطانم ناناوج نیی

حور ندوب هی هورگ راک ی م رد نای ﺋاتسور

،نای

هقلاع م یدن لاعف تهج مک تی

زرواشک شخب رد

،ی مک مز ندوب هنی اه ی لاعف تی اتسور نارتخد و نانز

،یی

مک م ندوب نازی دم لابقتسا ناری کناب ا زا اه هدی اه ی رفآراک ون

،ینی اپ نیی ﺋاتسور داوس حطس ندوب نای

و

،نانز تکراشم ندوب مک ،مورحم قطانم عیزوت

عمج بسانمان

،تی راذگرثا شهاک ی

عامتجا هافر رب ی

. (Abdulghaffar & Akkad, 2021; Abtin, 2011;

Ghadirimasoum et al., 2014;

Khanin et al., 2022; Masoomi

& Hayati, 2017)

یتخاسریز و

طیحم یتسیز رد ﻒعض

تخاسریز یاه ژرنا ی و حطسم ،مورحم قطانم رد هچراپکی

ضارا ندوبن ی زرواشک ی قطانم رد

ز دوبن ،مورحم تخاسری

اه ی ف یکیزی ز دوبن ،مورحم قطانم رد بسانم تخاسری

اه ی مومع ی رد بسانم

ز دوبن ،مورحم قطانم ری

تخاس اه ی ون

،نی لاب موادم عوقو یای

بط یعی دننام

،لیس لاسکشخ و هلزلز ی

رد

اپ ،مورحم قطانم و اهاتسور نیی

هجت ندوب تازی نردم نویسازیناکم .مورحم قطانم و اهاتسور رد

(Ghadirimasoum et al., 2014;

Jain & Ali, 2013; Jamini &

Jamshidi, 2021)

3 شور.

یسانش

نیا دربراک فده ظاحل زا شهوژپ ی

هب و درگ هوحن ظاحل یروآ

هداد عون زا اه تاقیقحت

صوت یفی - پ یشیامی رامآ هعماج .تسا ی

ا نی

دم شهوژپ ناری

ناسانشراک و هتیمک

ماما دادما ینیمخ

سانشراک کردم لقادح و راک هقباس لاس جنپ لقادح اب( )هر(

ی رفآراک و ) نانی

لاحمراهچ ناتسا تخبو

یرای هنومن شور اب هک دندوب گ

یری هلولگ یفرب ح رد .دندش باختنا نی

زا ،لوا هربخ اب هبحاصم ماجنا یو

ار عوضوم زا علطم دارفا ات دش هتساوخ یفرعم

دیامن و نیمه مود هربخ زا لاوس زین

هدیسرپ دش . ا نی ش هوی هنومن گ یری سر ات ندی هب

اعلاطا رد عابشا دح مکت و ،ت

لی همادا ناگربخ هورگ تفای

اهن رد . تی رارقرب اب ی فرعم دارفا اب طابترا ی

،هدش 12 اهنآ زا رفن لیامت

هب

یراکمه ا ناگربخ هورگ هک دنتشاد نی

ار شهوژپ لیکشت

ا رد .دنداد نی

هناخباتک تاعلاطم زا هدافتسا اب ،اتسار یا

و بتک هعلاطم(

شهوژپ یاه ،یجراخو یلخاد شیف

یرادرب هاگیاپ رد وجتسج و م تاعلاطم و )یتاعلاطا یاه

ینادی هب تبسن )همانشسرپ و هبحاصم(

عمج یروآ هداد یاه دروم زاین همانشسرپ .دش مادقا یاه

همانشسرپ ود لماش شهوژپ

"

"ﻒلا

" و

"ب حرش هب لیذ :تسا

همانشسرپ 

"

"ﻒلا : نیا هب همانشسرپ لابرغ روظنم

یرگ و أت دیی اهرایعم و یاهرایعمریز رفآراک هعسوت عناوم هب طوبرم

ینی

فلد شور ساسا رب مورحم قطانم رد ی

قم اب سای ط ﻒی ل ترکی زگ جنپ هنی یا حارط ی .دش

همانشسرپ 

"

"ب : نیا هب همانشسرپ ولوا روظنم

تی یدنب عم اهرای ز و یاهرایعمری ت

دییأ شور ساسا رب هدش هدافتسا ابANP

رتام زا سی یاه اقم تاسی جوز ی حارط ی .دش

سررب یارب ی

اور یی همانشسرپ

"یاه

"ﻒلا

" و

"ب دب .تسا هدش هدافتسا اوتحم رابتعا شور زا نی

هس هب همانشسرپ هک تروص

رفآراک زا رفن

،نانی کی دم زا رفن ناری زا رفن هس و دیتاسا

یهاگشناد مز رد هربخ

هنی رفآراک ینی تلااؤس دروم رد اهنآ زا و دش هداد

هاوخرظن ی نآ همه هک دش همانشسرپ اه

ت ار اه دییأ اپ .دندومن ییای همانشسرپ

"

"ﻒلا شخب رد هتفای

اه هدیجنس اجنآ زا .تسا هدش یی

همانشسرپ هک

"

"ب اقم عون زا تاسی جوز ی اقم و تسا تاسی

جوز ی طقف کی رتام سی ر یضای انعم و تسا ی

رامآ همانشسرپ ی

درادن

(Mohebbi & Amini, 2021)

اربانب ، نی اپ نومزآ ییای ارب ی رتام سی اقم تاسی جوز ی انعم یی راگزاسان خرن زا نآ رد و درادن ی

هدافتسا

م ی ماجنارس .دوش هیزجت

لیلحتو هداد یاه عمج یروآ هب هدش وا روظنم تیول یدنب رفآراک هعسوت عناوم ینی

مرن زا هدافتسا اب رازفا

Super

Decisions

( لکش رد .تفرگ تروص 1

بوچراچ ،) یارجا

.تسا هدش هداد ناشن شهوژپ

(6)

، هرود 16 هرامش ، 1

،

1402

64

لکش 1 )هتخاس ققحم( شهوژپ ماجنا لحارم :

4 . هتفای اه

1-4 فیصوت یگژیو یاه تیعمج یتخانش

تکرش ا رد ناگدننک نی

،هعلاطم 2 دم زا رفن ناری و 7 مک ناسانشراک زا رفن هتی

مخ ماما دادما ینی

و )هر(

3 رفآراک زا رفن نانی

ناتسا

لاحمراهچ تخبو

،یرای دادعت هب اعمج 12

لماش هک دندوب رفن 9

( درم 75

% و ) 3 ( نز 25

% هک ) 5 صحت عطقم اب رفن یلی

سانشراک ی

( 7 / 41%

،) 6 عطقم اب رفن یسانشراک

( دشرا 50

% و ) 1 عطقم اب رفن یرتکد

( 3 / 8

% هک دندوب ) 2

هقباس اب رفن ییارجا

5 ات 10 لاس

( 7 / 16%

،) 6 هقباس اب رفن ییارجا

10 ات 15 ( لاس 50

% و ) 4 هقباس اب رفن ییارجا

شیب زا 15 ( لاس 3 / 33

% .دنتشاد روضح )

2-4 دنیآرف یارجا شهوژپ

)1

ییاسانش رفآراک هعسوت عناوم ینی

:

نیا رط زا ،عناوم قی

بدا رورم تای هبحاصم و عوضوم یاه

ن همی هتفایراتخاس ماجنا ناگربخ اب

ا رد .دش نی دودحم هب هجوت اب ،هلحرم تی

یاه ش عوی اب دنتسناوت نارگشهوژپ ،انورک 12

هب ناگربخ زا رفن تروص

ن همی هتفایراتخاس امن هبحاصم

دنی ن هبحاصم . همی

هتفایراتخاس کرت

یبی شسرپ زا اه ی ب رتشی دب .تسا دنمراتخاس رتمک و نی

هب رتدنمراتخاس شخب رد هک تروص صاخ تاعلاطا لابند

ی خساپ همه زا غ شخب رد و ناگدنهد

رتدنمراتخاسری هب

لابند

ا هدی یاه خساپ هزات تسه عوضوم هرابرد ناگدنهد می

؛

،نیاربانب شسرپ زا اه یی م هدافتسا ی مینک ترت و ترابع هک بی

پ زا شی

عت نیی هدش یا دنرادن

(Merriam, 2009)

هبحاصم لکتورپ . ارب

ی ا هب ناگربخ زا شسرپ نی

هک دوب تروص کی

یرس

شسرپ اه ی جارختسا عناوم نامه عقاو رد ،تباث ی

پ زا هنیشی سرپ شهوژپ هدی

د ات دش هاگدی هبحاصم ا شقن هرابرد هدنوش نی

هب عناوم آ تسد دی . کی یرس ن زی شسرپ اه ی فاطعنا ذپ ری هام اب تی فاشتکا ی هبرجت عناوم ات دوب رفآراک هدش

ینی رد هقطنم ی

سررب دروم ی

هب تسد آ دی . یارب زجت هی لیلحتو ور زا هبحاصم هی

هلحرمود ا ی راذگدک ی وگلا و یبای شهوژپ رد هدافتسا دروم اه

ی

ک یفی دب .دش هدافتسا نی

هب هک هبحاصم ره زا شخب ره ،لوا هلحرم رد هک تروص کی

رفآراک عنام ینی

،تشاد هراشا

راذگدک ی هب هبحاصم ره اب( دش ناونع

کی ا ،مود هلحرم رد سپس .)دش دروخرب دروم نی

م رد اهدک نای

هبحاصم همه اه

ارب ی سر ندی اهوگلا هب ای

عم نامه اهرای ز و اهرایعمری تفاب عناوم(

ی رفآراک ینی وگلا ) یبای تن .دندش هجی ا نی ور

،هی غت ،فذح

،ریی

ای خرب ندش هفاضا ی

اتن .دوب مورحم هقطنم تفاب هب هجوت اب عناوم زا جی

ا نی جت ز هی لیلحتو ( لودج رد 2

هک تسا هدمآ ) 4

عم رای و 29 ز رایعمری رفآراک هعسوت عناوم هب طوبرم ینی

سررب دروم ِمورحم هقطنم رد ار ی

م ناشن ی دهد .

(7)

65

لودج 2 . اهرایعم و یاهرایعمریز ییاسانش

هدش

عناوم رفآراک ی ن ی عم

ی اهرا

درف ی داصتقا

ی عامتجا

ی - گنهرف ز ی

ی تخاسر ی - حم ی -ط

ز ی تس ی

زیعمریاهرا

نیﺋاپ ندوب کسیر

شریذپ لغش دیدج نیﺋاپ ندوب یسرتسد هب

لماوع یدیلوت . تیامح مک یاهداهن

و لوئسم نایلوتم دوبن

تخاسریز یاه نیون

ندوب نییاپ هقلاع تهج یدنم

دیدج راک داجیا نیﺋاپ

آ ندوب ییانش اب

یاهزاین دیدج راکرازاب لکشت دوجو دوبمک و اه

هیداحتا هزوح رد اه یاه

بسک ﻒلتخم راکو

موادم عوقو یایلاب یعیبط

دننام

،لیس و هلزلز

یلاسکشخ

هیحور نادقف ینیرفآراک یروآون و ناکما مدع

یسرتسد هب

تارابتعا نیﺋاپ یلام

داوس حطس ندوب نیﺋاپ

ندوب تازیهجت نردم

نویسازیناکم

رد یفاک شناد نادقف تراهم رفآراک یاه ینی نییاپ ندوب نازیم

قطانم مدرم دمآرد مورحم دوجو

یاهرواب هشیلک یا مدرم هرابرد

مورحم قطانم شهوژپ ندادن ماجنا

یاه

هعسوت هنیمز رد یدربراک ینیرفآراک

براجت لاقتنا مدع ینیرفآراک رد یصخش تصرف دوبن

یراک یاه بسانم یهورگراک گنهرف دوبن

یتاعلاطا متسیس نادقف تاعلاطا هب یبایتسد یارب

مدع یگدامآ شریذپ

هاگدید یاه ناجورم تامدخ هب مک یسرتسد

بسانم ینف عیزوت

بسانمان تیعمج تیعقوم دب ییایفارغج قطانم

مورحم

نیﺋاپ ندوب تیقلاخ

یصخش ماجنا تهج

یاهراک یداصتقا نیﺋاپ

ندوب هیامرس

یلام تهج مزلا

ینیرفآراک ترجاهم

-

- یروآدوس

مک تیلاعف اه نانز مک تکراشم -

2 أت ) دیی رفآراک هعسوت عناوم ینی

زا قیرط شور یفلد :

فلد لوا رود رد

،ی لوا تسرهف هی

عناوم ییاسانش لماش هک هدش 4

رایعم و

29 رایعمریز همانشسرپ بلاق رد دوب یا

تخا رد رای اضعا ی ( لناپ 12 و دننک رظنراهظا اهنآ دروم رد ات تفرگ رارق )هربخ

،نینچمه

پ بلاق رد ار دوخ تارظن یاهداهنشی

حلاصا و ماغدا ،هفاضا ،فذح اهرایعم

و اهرایعمریز ا رد .دنهد هﺋارا

نی اضعا هلحرم ی

زا لناپ

ب نی 29 رایعمریز ای ،دوجوم عنام داهنشیپ

ندش هفاضا 1

دج دروم

،دی 6 ،حلاصا دروم 2

رد ماغدا دروم رگیدکی

و 5 ار فذح دروم

،مود رود رد .دنداد 4

م رایع و 24 رایعمریز طسوت یاضعا جنسرظن ،لناپ ی

م ات دش نازی مها تی ز ره رایعمری ساسا رب ﻒیط

ترکیل

جنپ ییات عت نیی رد .دوش نیا ،رود 5 رایعمریز هک نیگنایم ددع زا رتمک 3

اپ .دندش فذح ،دندرک بسک ییای

رض و بی گنهامه ی لادنک

ترت هب مود رود رد بی

اب ربارب 774 / 0 و 704 / 0 لماوع ،موس رود رد .دش دییات

اب لبق هلحرم هدش 4

رایعم و 19 رایعمریز یط همانشسرپ

یا رد رایتخا یاضعا رد .دش هداد رارق لناپ نیا

،رود نیگنایم تازایتما لبق رود زین رد رایتخا ساسا رب ءاضعا ات تفرگ رارق ناگربخ

نیگنایم لک میمصت یریگ رد .دننک ا نی أت مود رود دننامه ار دوخ تارظن ناگربخ رثکا ،رود دیی

اتن .دندرک جی فلد موس رود ی

لودج رد

( 3 أت زا ناشن هک تسا هدش هدروآ ) دیی

ز همه اهرایعمری اپ .تسا

ییای رض و بی گنهامه ی ترت هب موس رود رد لادنک بی

اب ربارب 814 / 0

و 762 / 0 .تسا

لودج 3 . اتن جی فلد موس رود ی رامآ

یفیصوت

رایعمریز رایعم

نیرتمک رادقم

نیرتشیب

رادقم نیگنایم فارحنا رایعم

2 5 3/2 1/0041 ندوبراکهظفاحمویزیرگکسری

2 5 3/7 1/0212 یدنمناوتوتراهم،شنادحطسندوبنیﺋاپ یدرف

1 4 3/3 1/1593 ناجورمتارظنواههدی ازالابقتسامدع

1 5 3/5 1/3194 یداصتقایاهراکماجناتهجیروآونوتیقلاخندوبنیﺋاپ

(8)

، هرود 16 هرامش ، 1

،

1402

66

2 5 4 0/9428 یدیلوتلماوعهبیسرتسدندوبنیﺋاپ

داصتقا ی 2 5 3/8 1/2292 راکوبسکرازابدیدجیاهزای نابمکییانشآ

2 5 4/1 1/3142 بسانمیلامتارابتعاوتلایهستهبراوشدیسرتسد 2 5 3/9 0/9826 یینرفآراکتهجمزلایلامهیامرسدوبمک 2 5 3/6 1/1635 مورحمقطانمردیداصتقایاهتیلاعفندوبنهفرصهبنورقم 2 5 3/6 0/8432 لوئسمیاهناگراونایلوتمیوسزایفاکتیامحمدع

عامتجا ی -

گنهرف ی 2 4 3/4 0/8432 راکوبسکﻒلتخمیاههزوحردبولطمیاهرواشمتامدخدوبن 1 5 3/4 1/2425 مدرمنای میهورگراکهیحورندوبنیﺋاپ

3 5 4/2 0/8164 تیعمجبسانمانعیزوتوترجاهم

1 4 3/6 1/1731 نانزتکراشمندوبنییاپ

2 5 4 0/8755 بسانمیمومعیاهتخاسری زدوبن

ز یتخاسری -

حم طی

ز یتسی 1 5 3/2 1/1352 )یلاسکشخوهلزلز،لیس (ییعبطییالابموادمعوقو

1 5 3/9 1/1005 هزیناکمونردمتازیهجتدوبمک

2 4 3/6 0/6992 بسانمتاعلاطاهبیسرتسدتهجیتاعلاطایاهمتسیسنادقف 4 5 4/5 0/5270 مکهافر، ییاذغینماان، یراکی ب،رقف (هاگتنوکسیاهشلاچدوجو

و )...

3 ولوا ) تی یدنب رفآراک هعسوت عناوم ینی

شور اب دنیآرف لیلحت هکبش یا :

هب لد لی دوجو یگتسباو یاه نورد ی طباور و یلماعت نایم

شور زا ،رصانع نزو تهجANP

هد ی هبتر و دنب ی هکبش راتخاس اب قباطم عناوم یا

میمصت یریگ ( لکش رد 2

.دش هدافتسا )

لکش 2 لک رادومن. ی هکبش میمصت یریگ