Effect of Chitosan and Nano-Chitosan Loaded Clinoptilolite on Histomorphology and Pepsin Activity in Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) Stomach

(1)

J Vet Res, Volume 78, Number 3, 2023, 183-195

Effect of Chitosan and Nano-Chitosan Loaded Clinoptilolite on Histomorphology and Pepsin Activity in Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) Stomach

Ali Khani Oushani^1, Mehdi Soltani^2, Najmeh Sheikhzadeh^3, Mehdi Shamsaie Mehrgan^4, Houman Rajabi Islami^4,Gholamreza Hamidian^5

1 Graduated from the Sciences and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Department of Aquatic Animal Health, Faculty of Veterinary Medicine, University of Tehran, Tehran, Iran

3 Department of Food Hygiene and Aquatic Animals, Faculty of Veterinary Medicine, University of Tabriz, Tabriz, Iran

4 Department of Fisheries, Sciences and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

5 Department of Basic Sciences, Faculty of Veterinary Medicine, University of Tabriz, Tabriz, Iran

Received: 9 April 2023, Accepted: 17 June 2023

Abstract

BACKGROUND: Numerous studies have investigated the positive effect of chitosan and nano-chitosan loaded clinoptilolite on growth performance, digestive enzyme activity, and intestinal histomorphology in different fish species. However, there are no data evaluating the potential effect of the composites on the fish stomach.

OBJECTIVES: In the current study, the effects of chitosan and nano-chitosan loaded clinoptilolite on histological features and pepsin activity in the rainbow trout stomach were considered.

METHODS: Chitosan and nano-chitosan loaded clinoptilolite were synthesized, and then two hundred and forty fish (~27.75 g) fish were distributed in eight groups each in three replicates. Ten days after adaptation, the fish were fed with eight diets, including control diet (CTR), clinpotilolite (T1), chitosan composites (T2, T3, T4), and nano-chitosan composites (T5, T6, T7) for 70 days. Afterward, all fish in each tank were anesthetized in clove extract (50 μl/l), and tissue samples were obtained for pepsin activity (n= 5) and histological assay (n = 5).

RESULTS: The groups administrated with nanochitosan composites showed the highest pepsin activity (P˂0.05).

Additionally, histological examinations exhibited a higher epithelial height, increased mucosal density, and oxynticopeptic cells hypertrophy in fish fed composites compared to the CTR group (P˂0.05). Meanwhile, nanochitosan composite administration could cause higher reaction of secreted granules to periodic acid–Schiff (PAS) staining.

CONCLUSIONS: The findings demonstrated the potential application of chitosan and nano-chitosan loaded clinoptilolite composites for improvements in the histomorphology and pepsin activity of the rainbow trout stomach, resulting in higher growth performance.

Keywords: Chitosan, Clinoptilolite, Histology, Nanochitosan, Rainbow trout

Publisher: University of Tehran Corresponding author: Najmeh Sheikhzadeh, Tel/Fax: +9841-36378743 How to cite this article:

Figure Legends and Table Captions

Table 1. Density of gastric fundus parts in different treatment groups of the rainbow trout administrated with composites.

Table 2. Volume density of gastric fundus parts in different treatment groups of the rainbow trout administrated with composites.

Graph 1. Gastric pepsin enzyme activity (U L^-1 per mg tissue) in the treatment groups of the rainbow trout administrated with composites.

Graph 2. Mean volume of oxynticopeptic cells per mm³ gastrin mucosal layer in the treatment groups of the rainbow trout administrated with composites.

Graph 3. Mean number of oxynticopeptic cells per mm³ gastrin mucosal layer (×10⁴) in the treatment groups of the rainbow trout administrated with composites.

Figure 1. Histologic micrograph of the parin stratum of the mucous layer in the rainbow trout administrated with the control diet (PAS-H staining, ×1000 magnification).

Figure 2. Histologic micrograph of the parin stratum of mucous layer in the rainbow trout administrated with clinoptilolite.

Figure 3. Histologic micrograph of the parin stratum of the mucous layer in the rainbow trout administrated with the 0.5-g composite.

Figure 4. Histologic micrograph of the parin stratum of the mucous layer in the rainbow trout administrated with the 5-g composite.

Figure 5. Histologic micrograph of the parin stratum of the mucous layer in the rainbow trout administrated with the 0.5-g nano-composite.

Figure 6. Histologic micrograph of the parin stratum of the mucous layer in the rainbow trout administrated with the 5-g nano-composite.

10.22059/jvr.2022.345292.3279

Khani Oushani A, Soltani M, Sheikhzadeh N, Shamsaie Mehrgan M, Rajabi Islami H, Hamidian G. Effect of Chitosan and Nano-Chitosan Loaded Clinoptilolite on Histomorphology and Pepsin Activity in Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) Stomach. J Vet Res, 2023; 78(3): 183-195. doi: 10.22059/jvr.2022.345292.3279

20.1001.1.20082525.1402.78.3.4.0

(2)

Journal of Veterinary Research هرود 87 هرامش ، 3 ، 2041 ، 291 - 273

ثأت ری ک نازوتی کونان و

نازوتی راذگراب

ی لک رد هدش تیلولیتپونی

تفاب راتخاس رب نش

سا ی لاعف و تی

زنآ می سپپ نی هام رد هدعم ی

لزق لاآ ی گنر نی نامک Oncorhynchus mykiss ( )

لع ی ناخ ی ناشوا

2ی دهم ، ی ناطلس

1ی ، ش همجن خی

3هداز دهم ، ی اسمش یی ناجرهم بجر نموه ، 0

ی ملاسا

0ی ،

مح اضرملاغ نایدی

1

قحت و مولع دحاو هتخومآ شناد4

،تاقی ملاسا دازآ هاگشناد

،ی ا ،نارهت ناری

زبآ تشادهب هورگ2

،نای کشزپماد هدکشناد

،ی ا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ناری

اذغ داوم تشادهب هورگ3

یی زبآ و

،ی ربت هاگشناد

،زی ربت

،زی ا ناری

1

ش هورگ

،تلای قحت و مولع دحاو

،تاقی ملاسا دازآ هاگشناد

،ی نارهت ناریا ،

5

اپ مولع هورگ

،هی کشزپماد هدکشناد

،زی ربت

،زی ا ناری

:تفایرد خیرات 22

درورف نی هام 4122 ، شریذپ خیرات :

22 دادرخ هام 4122

هدیکچ

هنیمز هعلاطم : تارثا اب هطبار رد یدایز تاعلاطم تیزوپماک تبثم

رب تیلولیتپونیلک یور رب هدش یراذگراب نازوتیکونان و نازوتیک یاه دشر درکلمع

، تیلاعف

میزنآ هنوگ رد هدور یژولوفروموتسیه و یشراوگ یاه یم دوجوم یهام فلتخم یاه

تیزوپماک نیا لیسناتپ یبایزرا هنیمز رد یتاعلاطا اما .دشاب یهام هدعم رب اه

.درادن دوجو فده : تیزوپماک تارثا ،رضاح هعلاطم رد نازوتیکونان و نازوتیک یاه

یور رب هدش یراذگراب تیلولیتپونیلک

تفاب راتخاس رب د نیسپپ تیلاعف و یسانش

هدعم ر

لزق یهام نیگنر یلاآ .تفرگ رارق رظندم نامک

شور راک : تیزوپماک نازوتیکونان و نازوتیک یاه تیلولیتپونیلک یور رب هدش یراذگراب

.دندش هتخاس سپس

212 ًادودح( یهام هعطق 25

/ 22 هورگ تشه رد )مرگ

رارکت هس اب فلتخم هرود زا سپ و دندش عیزوت

42 ( لرتنک هریج لماش ییاذغ هریج عون تشه اب ،نویساتبادآ هزور ( تیلولیتپونیلک ،)CTR

تیزوپماکونان ،)T1 نازوتیک یاه

( T2, T3, T4 تیزوپماک و )

( نازوتیکونان یاه T5, T6, T7

تدم هب ) 22 یهام همه سپس .دندش هیذغت زور ( کخیم لگ هراصع اب کنات ره یاه

52 )رتیل رد رتیلورکیم

یب هنومن و هدش شوه ( نیسپپ تیلاعف یسررب یارب یتفاب یاه

5 n = تفاب تاشیامزآ نینچمه و ) ( یسانش

5 n = .دیدرگ ذخا )

جیاتن : هورگ رد نیسپپ تیلاعف نازیم نیرتلااب ش هیذغت یاه

تیزوپماک اب هد ( دش هداد ناشن نازوتیکونان یاه

25 /

˂2 تفاب تاعلاطم .)P شیازفا رگنایب زین یسانش

لولس یفورترپیاه و یطاخم هقبط تماخض ،یششوپ تفاب عافترا یهام رد کیتپپوکیتنیسکا یاه

تیزوپماک اب هدش هیذغت یاه هورگ اب هسیاقم رد اه

دوبCTR

( 25 /

˂2 تیزوپماک فرصم ًانمض .)P رتدیدش شنکاو داجیا ثعاب نازوتیکونان یاه

لونارگ یحشرت یاه هب

گنر ( فیش دیسا کیدویرپ یزیمآ ) PAS

درگ دی .

هجیتن یریگ ییاهن : لیسناتپ هدنهد ناشن جیاتن نیا تیزوپماک

تیلولیتپونیلک یور رب هدش یراذگراب نازوتیکونان و نازوتیک یاه س دوبهب رد

تفاب راتخا و یسانش

تیلاعف لزق یهام هدعم رد نیسپپ یلاآ

تسا نامک نیگنر یم دشر دوبهب نآ ییاهن هجیتن هک

.دشاب

تاملک یدیلک : لزق ،یسانش تفاب نیگنر یلاآ

،نامک تیلولیتپونیلک نازوتیکونان ،نازوتیک ،

پک ی ار ی

©ت هلجم قحت ی تاق کشزپماد ی : سرتسد ی

؛دازآ پک ی رادرب ی

، زوت ی ع و رشن ارب ی هدافتسا لماک اب رکذ عبنم دازآ تسا

.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم :رشان

ون ی هدنس لوئسم : ش همجن خی هداز

، اذغ داوم تشادهب هورگ یی

زبآ و

،زی ربت

،زی ا ناری

همدقم

یلپ عاونا زا یکی نازوتیک ییاذغ عیانص و یتشادهب ،یزرواشک ،یجاسن دننام فلتخم عیانص رد دربراکرپ یاهدیراکاس

یم دشاب ( 4 ).

نازوتیک تارثا

یرامیب ربارب رد تمواقم شیازفا ،ینمیا متسیس تیوقت ،دشر دوبهب رد هنوگ رد یتلایش عیانص و اه

تسا هدش صخشم یزبآ یاه (

2

، 3 ) . تاعلاطم

10.22059/jvr.2022.345292.3279 20.1001.1.20082525.1402.78.3.4.0

(3)

هلجم یکشزپماد تاقیقحت هرود▐

87 هرامش 3 ، 2041

نا اب هسیاقم رد نآ ییاراک و تیللاح دوبهب ببس بیکرت نیا تارذ هزادنا ندرک کچوک هک تسا هداد ناشن د

هزا گرزب یاه یم نازوتیک رت

هب دوش

یروط ایپلایت یهام رد نازوتیک اب هسیاقم رد نازوتیکونان دیفم تارثا دوبهب هک ی

لین (Oreochromis nilotica) تسا هدش شرازگ

( 1 ).

دراد دربراک یکشزپ و یعیبط عیانص ،یزرواشک عیانص رد هک تسا یعیبط تیلوئز یعون تیلولیتپونیلک (

5 ) . کاروخ هب بیکرت نیا ندوزفا

یم تیمومسم شهاک و تافلت شهاک ،دشر دوبهب هب رداق زین یهام دشاب

( 6 ).

ًانمض عاونا تخاس تهج هیاپ ناونع هب بیکرت نیا هب تیزوپماک

یم رامش تیزوپماک زا هدافتسا هک داد ناشن هتشذگ تاعلاطم .دور شیازفا هب رداق تیلولیتپونیلک یور رب هدش یراذگراب نازوتیکونان و نازوتیک یاه

یم ییاهنت هب تابیکرت زا مادک ره هب طوبرم دیفم تارثا دشاب

( 2 - 9 ).

لاس رد م زا هدافتسا ،ریخا یاه لباقم رد تمواقم شیازفا و دشر شیازفا ،کاروخ ییاراک و مضه دنور دوبهب روظنم هب فلتخم یندوزفا داو

هنوگ رد فلتخم یازیرامیب لماوع تسا هدیدرگ لومعم یهام فلتخم یاه

( 42 - 41 ) . یندوزفا نیا تارثا ،اتسار نیمه رد تیلاعف رب اه

،یشراوگ یاه

تسا هتفرگ رارق یسررب دروم زین دشر شیازفا تیاهن رد و هدور راتخاس دوبهب و داوم بذج (

42 - 41 ).

د یسررب دنچ ره داوم نیا تارثا هنیمز ر

اما تسا هتفرگ رارق رظندم یدودح ات نیسپپ میزنآ تیلاعف نازیم رب نغور دننام تابیکرت یخرب تارثا هنیمز رد یدودحم رایسب تاعلاطم

یاه

( یدنه رانک گرب هراصع و رارف Ziziphus mauritiana

گ رد هدعم یتفاب راتخاس رب ) هنو

دیدرگ شرازگ یهام یاه (

45

، 46 ) . هب هجوت اب نادقف

هنیمز رد تاعلاطا تیزوپماک تارثا

رب تیلولیتپونیلک یور رب هدش یراذگراب نازوتیکونان و نازوتیک یاه

،یهام هدعم هیاپ رضاح هعلاطم

یزیر

تیزوپماک عون نیا رثا ات دیدرگ تفاب راتخاس رب اه

نیسپپ میزنآ تیلاعف و هدعم یسانش .دنک یبایزرا ار

راک شور و داوم

هدامآ رد هدش یراذگراب نازوتیکونان و نازوتیک یزاس تیلولیتپونیلک

: ت دنرفا تکرش زا هدش یرادیرخ یعیبط تیلولیتپونیلک اکسو

)ناریا ،ناهفصا(

نواه اب کچوک تارذ هب زا رتمک( رت

422 هدامآ یارب .دندش در یفاص زا سپس و هدش لیدبت )رتمورکیم نازوتیکونان یزاس

نازوتیک ،تیلولیتپونیلک رد هدش یراذگراب طسوتم یلوکلوم نزو اب

هیهت ( )اکیرمآ( امگیس تکرش زا هدش 26

/ 2 کیتسا دیسا لولحم اب )مرگ 5

/ 2

( دصرد 22 یلیم ( رطقم بآ و )رتیل 432

یلیم یرت لولحم سپس و دش طولخم )رتیل یلپ

( میدس تافسف 95

/ 1 )رتیل یلیم تظلغ اب

4 / 51

یلیم یلیم رد مرگ رتیل

نازوتیکونان .دش هفاضا بیکرت نیا هب زیم هب هدش هتخاس یاه

نا 25 / 2 ، 5 / 2 و 5 رگ ( تیلولیتپونیلک اب م 28

/ 41 )مرگ مه

تدم هب و دش هدز 32

.دش هکینوس هقیقد

نازیم هب نازوتیک ،تیلولیتپونیلک رد هدش یراذگراب نازوتیک نتخاس یارب 25

/ 2 ، 5 / 2 و 5 تیلولیتپونیلک و مرگ (

28 / 41 تروص هب )مرگ

( رطقم بآ اب هناگادج 52

هب و دندش لح )رتیل یلیم تدم

4 لولحم .دندش هدز مه قاتا یامد رد تعاس مه اب تیلولیتپونیلک و نازوتیک یاه

تدم هب و هدش طولخم 21

یامد رد و دش هدز مه تعاس 62

یتناس هجرد تدم هب دارگ

21 دش کشخ تعاس (

9 ).

یهاگشیامزآ یحارط :

رد رضاح هعلاطم کی

زکرم د عقاو یصوصخ یهام شرورپ هوکزوریف ر

دش ماجنا یهام یور رب هعلاطم لحارم .

لمعلاروتسد ساسارب هتیمک

قلاخا تسیز یکشزپ هاگشناد دک( زیربت FVM.REC.1396.938

،رضاح هعلاطم رد .دش ماجنا ) 212

یهام هعطق

لزق نزو نیگنایم اب ملاس یلاآ 31

/

±2 25 / 22 رد مرگ 21 ینوتب داعبا هب 2 / 4 × 62 / 2 × 32 / 2 مکارت اب و رتم 42

یهام هعطق عیزوت کنات ره رد

صخاش .دندش هعلاطم رد هدافتسا دروم هاچ بآ ییایمیشوکیزیف یاه

رضاح ( ترارح هجرد :دوب ریز رارق هب 4

/

±4 2 / 42 یتناس هجرد ،)دارگ

pH

( 3 /

±2 5 / 2 ( لولحم نژیسکا ،) 1

/

±2 2 / 8 یلیم تدم رد .)رتیل رد مرگ 42

یهام ،یراگزاس هزور ( هیاپ هریج اب اه

لودج 4 نازیم هب ) 4

/ 2 دصرد

.دندش هیذغت زور رد راب هس و رد هعلاطم رضاح ( یلبق هعلاطم دننامه ، 9

،) :دنتفرگ رارق یسررب دروم ریز رارق هب فلتخم هورگ تشه

هورگ )تیزوپماک و نازوتیکونان ،نازوتیک دقاف هیاپ هریج اب هدش هیذغت(CTR

هورگ یواح هریج اب هدش هیذغت(T1 28

/ 41 )تیلولیتپونیلک مرگولیک رد مرگ

/ 2 رد هدش یراذگراب نازوتیک مرگ 28

/ 41 )تیلولیتپونیلک مرگ

/ 2 رد هدش یراذگراب نازوتیک مرگ 28

(4)

لع ی ناخ ی ناشوا ی ناراکمه و رثا\

زوپماک تی زوپماکونان و تی لزق رد لاآ

رد هدش یراذگراب نازوتیک مرگ 28

/ 2 رد هدش یراذگراب نازوتیکونان مرگ 28

رد هدش یراذگراب نازوتیکونان مرگ 28

/ 41 مرگ )تیلولیتپونیلک

هیاپ هریج رد دوجوم تابیکرت (

9 ) تیزوپماک ای و تیلولیتپونیلک زا هدش رکذ ریداقم اب زا ینز تلپ زا دعب و طولخم لااب رد هدش هتخاس یاه

یفاص یاه 1 - 5 / 3 یلیم کیتسلاپ رد و دش در یرتم یامد رد فرصم نامز ات هناگادج یاه

1 یتناس هجرد هگن دارگ

دعب .دش یراد هرود مامتا زا

یهام ،یراگزاس هگن یاه

هورگ رد هدش یراد تدم هب فلتخم یاه

22 هب ار لااب رد هدش رکذ رامیت ای و لرتنک هورگ هب طوبرم کاروخ یپایپ زور

ازیم ن 4 / 2 - 2 .دندومن تفایرد هنازور تروص هب ندب نزو دصرد

نیسپپ تیلاعف نازیم یسررب :

زور رد 22 ما ، 5 ات ره رد یهام هعطق کن

و باختنا یفداصت ًلاماک تروص هب سپ

هراصع رد یشوهیب زا

( کخیم لگ 52

رفاب اب وشتسش زا سپ و دش ادج لماک تروص هب یهام ره هدعم تفاب ،)رتیل رد رتیلورکیم (PBS

Phosphate buffer saline ،)

تفاب تفاب ،ندومن هل زا دعب .دش زیرف عیام نژورتین رد رظن دروم یاه هدش نگمه یاه

دیرلکوردیه سیرترفاب اب 25

یلیم .دندش طولخم رلاوم

تدم هب هدش داجیا بیکرت 45

هقیقد رتناس ژویفی ( 1222 لولحم و دش )هقیقد رد رود عمج ییور

یامد رد و هدش یروآ 22

- هجرد یتناس دارگ

.دش یزاس هریخذ نیسپپ میزنآ تیلاعف نازیم یسررب تهج یارب یهام هدعم تفاب رد دوجوم ینیئتورپ یاوتحم نازیم ادتبا ،نیسپپ تیلاعف یسررب یرول شور هب اه

( 42 ) هبساحم دیدرگ ،هعلاطم نیا رد .

سبوس ناونع هب نیبولگومه یواگ نیبولگومه یواح رظن دروم بیکرت .تفرگ رارق هدافتسا دروم ارت

4 ( دصرد 5 / 2 یلیم رد هدش لح )رتیل

کیردیرلکدیسا 225

/ 2 ( یدعم نژومه اب رلاوم 1

/ 2 یلیم تدم هب نویسابوکنا و دش طولخم )رتیل 32

یامد رد هقیقد 32

یتناس هجرد ماجنا دارگ

درگ دی یرت ندوزفا اب شنکاو . دیسا کیتساورلک

42 ( دصرد 4 یلیم سپس و دش فقوتم )رتیل رتناس

ژویفی ( 1222 تدم هب )هقیقد رد رود 42

هقیقد

ماجنا درگ دی یرول شور هب یدعم نژومه رد نیسپپ میزنآ تیلاعف اب هدش یزاسدازآ )مرگورکیم( نیزوریت نازیم اهتنا رد . (

42 ) دش هبساحم (

2 ).

هعلاطم تفاب یسانش : ره زا ،شرورپ هرود مامتا زا سپ کنات

یفداصت روط هب 5

زا سپ و باختنا یهام لگ هراصع رد یشوهیب

( کخیم 52 ل رد رتیلورکیم ،)رتی

نیلامرف هدننک تیبثت لولحم رد و ادج تقد اب و لماک روط هب هدعم سپس و جراخ شراوگ هلول لک ادتبا

رفاب 42 هنومن نداد رارق زا لبق .دش هداد رارق دصرد هدننک تیبثت لولحم زا یرادقم گنرس هدافتسا اب هدننک تیبثت لولحم رد یتفاب یاه

ات دش قیرزت هدعم یلخاد هرفح نورد هنومن لاقتنا زا سپ .دریذپ تروص یبوخ هب یطاخم هقبط تیبثت

تفاب هاگشیامزآ هب اه ش

زا ،یسان

شرب هدعم لک یلاوتم یاه

4 یتناس و هیهت یرتم یارب

بلاق و یتفاب ژاساپ هاگتسد زا هدافتسا اب نیتور و درادناتسا شور هب یریگ

لدم تنیکوتسیه 2222

زا سپس .دش هدامآ )ناملآ ،اکیلا(

بلاق شرب ینارود موتورکیم طسوت ینیفاراپ یاه تماخض هب کزان یاه

5

لاطم تهج( رتمورکیم هع

شرب و )یژولوتسیه تماخض هب میخض یاه

32 )کیژولویرتسا و یرتموفروموتسیه تاعلاطم تهج( رتمورکیم

گنر دروم ندش کشخ زا سپ ات دش هیهت یلاوتم تروص هب نیلیسکوتامه یزیمآ

( نیزوئا– H&E

،) ( فیش دیسا کیدویرپ و )PAS

( ولب نیسلآ .دنریگ رارق )AB

یارب تاعلاطم هیلک .دش هتفرگ هرهب یژولویرتسا و یرتموفروموتسیه تاعلاطم زا هدعم یتفاب راتخاس تارییغت یمک و قیقد هسیاقم

هنایار متسیس و هتسب رادم نیبرود ،روتیکورکیم هب لصتم پوکسورکیم زا هدافتسا اب کیژولویرتسا هرامش هخسن هب زهجم یا

9 رازفا مرن

Stereo- investigator مامت رد .دش هدافتسا تولیاپ هعلاطم زا ،عطاقم نیب لصاوف لقادح و عطقم نیلوا نییعت روظنم هب .دش ماجنا

هنومن لحارم ص نیدب .دش هتفرگ رظن رد مظنم تخاونکی یفداصت باختنا لصا تیاعر ،کیژولویرتسا تاعلاطم تهج یریگ

ک ترو نیلوا ه

تماخض هب شرب 32

تماخض هب شرب راهچ نآ زا سپ و )یفداصت دادعا زا هدافتسا اب( باختنا رتمورکیم 5

.دش باختنا و هیهت رتمورکیم

سپس 122

ًاددجم و هدش هتشادرب تفاب زا نورکیم تماخض هب شرب کی

22 تماخض هب شرب راهچ و رتمورکیم 5

و هیهت رتمورکیم

درگ باختنا ی

و د ادیپ همادا ینیفاراپ کولب رد هنومن یاهتنا ات لمع نیا درک

کولب ره زا هک یوحن هب 45

ات 48 تاعلاطم تهج میخض شرب

گنر و یتفاب عطاقم هیهت لحارم هیلک هک نیا هب هجوت اب .دش باختنا کیژولویرتسا هورگ همه رد یزیمآ

ًلاماک اه وب هباشم و ناسکی هب و هد

ماجنا درادناتسا شور هورگ همه رد لحارم نیا زا یشان یتفاب یگدیکورچ نازیم اذل ،تفرگ

یمک تابساحم رد نآ رثا و هدوب ناسکی اه

(5)

87 هرامش 3 ، 2041

هورگ نیب اهریغتم هسیاقم تهج .دشن هتفرگ رظن رد فلتخم یاه

یارب متسیس زا هدافتسا اب یششوپ تفاب عافترا نییعت Stereo- investigator

آ هدعاق ات یششوپ لولس حطس هلصاف یور رب هک ن

یئیش زنل اب دراد رارق هیاپ ءاشغ 422

رد 42 لقادح و عطقم ره زا لولس 422

هزادنا یهام کی رد لولس شرازگ نآ نیگنایم و دش یریگ

هزادنا یارب .دیدرگ ود زا هیحان راهچ رد یزورس و ینلاضع ،یطاخم ریز ،یطاخم هقبط لماش هدعم هراوید فلتخم تاقبط تماخض یریگ

ومع رطق یلخاد زا مه رب د یجراخ ات زرم نیرت

وبرم زرم نیرت ط

هزادنا هقبط نآ هب رد هقبط ره تماخض ناونع هب نآ نیگنایم و هدش یریگ

.دش هتفرگ رظن رد عطقم ره یارب هطقن شرامش کینکت زا هدافتسا اب یزورس و ینلاضع ،یطاخم ریز ،یطاخم تاقبط ره و یششوپ تفاب یمجح تبسن نییعت یا

یلاگچ هطقن دیرگ و بسانم ییامنگرزب زا هدافتسا اب هراوید لک هب تبسن راتخاس ره )یبسن مجح( یمجح ش هبساحم ریز لومرف اب یا

د :

VV(structure/wall) = P(structure) / P(Wall)

نآ رد هک

"

(structure)

"P و راتخاس ره اب هدرک دروخرب طاقن دادعت

"

(Wall)

"P لک اب هک دیرگ طاقن دادعت دروخرب هدعم هراوید تفاب

یم تسا هدرک .دشاب

لولس دادعت طسوتم ای یددع مکارت نیمخت یارب یلیم ره رد کیتپپوکیتنیسکا یاه

شور زا هدعم طاخم ریز هقبط زا بعکم رتم

شرب یور رب یرون روتکسیاد :دش هدافتسا میخض یاه

NV(cell/ref) :=

 





h A

Q

" هک

"∑Q- دادعت هتسه لولس هدش شرامش یاه ،کیتپپوکیتنیسکا یاه

"

"∑A باق عومجم تحاسم همه رد هدش شرامش یاه

نادیم رازفا مرن طسوت یسررب دروم دید یاه Stereo- investigator

" و

"h .تسا یرون روتکسیاد عافترا

لودج 2 . هورگ رد هدعم هندب هراوید فلتخم یحاون تماخض لزق یهام فلتخم یاه

یلاآ نیگنر تیزوپماک اب هدش هیذغت نامک .اه

صخاش یاه

یتفاب یششوپ تفاب عافترا

)رتمورکیم(

یطاخم هقبط تماخض )رتمورکیم(

ریز هقبط تماخض )رتمورکیم( یطاخم ینلاضع هقبط تماخض

)رتمورکیم(

یزورس هقبط تماخض

CTR 32a

/

±4 22 /

a 21 22 /

±5 22 / 325 11

/

±4 12 / 93 66

/

±2 62 / 496 99

/

±2 22 / 38

T1 98ab

/

±2 62 /

ab 28 15 /

±2 22 / 324 22

/

±4 22 / 95 52

/

±2 62 / 222 68

/

±2 12 / 12

T2 42ab

/

±4 62 /

bc 22 21 /

±3 22 / 332 23

/

±4 12 / 93 56

/

±2 22 / 224 21

/

±4 82 / 12

T3 19ab

/

±2 22 /

cd 29 42 /

±8 22 / 364 66

/

±4 82 / 93 39

/

±3 62 / 498 36

/

±4 82 / 12

T4 33b

/

±4 12 /

d 29 82 /

±6 22 / 368 53

/

±4 22 / 93 22

/

±2 82 / 496 22

/

±4 22 / 11

T5 42b

/

±4 62 /

e 32 82 /

±9 22 / 142 13

/

±4 22 / 91 22

/

±3 22 / 221 21

/

±4 22 / 12

T6 42b

/

±4 12 /

e 34 22 /

±6 22 / 146 29

/

±4 62 / 91 28

/

±2 82 / 498 53

/

±4 82 / 12

T7 42b

/

±4 12 /

e 32 22 /

±8 22 / 133 38

/

±4 22 / 96 62

/

±4 22 / 226 42

/

±4 62 / 12

لودج 1 . هدعم هندب هراوید فلتخم یحاون یمجح تبسن هورگ رد

لزق یهام فلتخم یاه نیگنر یلاآ

تیزوپماک اب هدش هیذغت نامک .اه

صخاش یاه یتفاب هب یطاخم هقبط یمجح تبسن

هراوید )دصرد(

ریز هقبط یمجح تبسن هراوید هب یطاخم )دصرد(

تبسن یمجح هقبط ینلاضع هب

هراوید ( )دصرد تبسن

یمجح هقبط یزورس هب

هراوید ( )دصرد

CTR 32a

/

±2 1 /

d 13 22 /

±2 1 /

d 41 58 /

±2 4 /

ab 35 19 /

±2 2 / 6

T1 32ab

/

±2 2 /

cd 11 32 /

±2 3 /

d 41 31 /

±2 92 /

ab 31 44 /

±2 96 / 6

T2 44b

/

±2 12 /

bcd 15 46 /

±2 62 /

cd 43 28 /

±2 24 /

ab 31 23 /

±2 92 / 6

T3 19c

/

±2 38 /

bcd 12 26 /

±2 34 /

bc 43 48 /

±2 64 /

ab 32 24 /

±2 22 / 6

c T4 48 /

±2 84 /

bcd 12 44 /

±2 28 /

ab 43 22 /

±2 91 /

b 34 44 /

±2 42 / 2

T5 18d

/

±2 8 /

a 52 21 /

±2 2 /

a 42 12 /

±2 5 /

ab 34 42 /

±2 5 / 6

T6 52d

/

±2 81 /

ab 52 28 /

±2 4 /

ab 42 12 /

±2 4 /

ab 32 24 /

±2 21 / 6

T7 13d

/

±2 5 /

a 54 25 /

±2 2 /

a 42 34 /

±2 1 /

a 32 41 /

±2 21 / 6

(6)

لولس مجح طسوتم نیدب .دش هدز نیمخت روتوئلکون شور اب کیتپپوکیتنیسکا یاه

ییامنگرزب رد هک تروص 4222

زنل(

یئیش 422 x

مرن رد نآ صوصخم همانرب قیرط زا سپس و دش صخشم کیتپپوکیتنیسکا لولس یسدنه زکرم رد عجرم هطقن ،)

متسیس رازفا Stereo- investigator

دش داجیا عجرم هطقن رد مه رب دومع روحم ود

، ن هب ح اشغ هک یو ء

رد ار لولس 1

عطق هطقن

نیا .درک 1

تملاع هطقن ح رازفا مرن و دندش یراذگ

لومرف ساسا رب ار )بعکم رتمورکیم بسح رب( راتخاس مج

o3

3 πl .

=4 VO

هبساحم دومن لومرف نیا رد هک .

"

lo

"

اشغ هدش عطق هطقن و عجرم هطقن نیب یلوط تمسق نیگنایم هدنهد ناشن ء

یم دادعت .دشاب

لولس لولس دادعت اب ربارب هدش یبایزرا یاه یارب شرامش باق هلیسو هب هدش باختنا یاه

یگنایم تیاهن رد .دوب یددع مکارت نییعت ن

ب دادعا ه ( هدمآ تسد / n

VO

) = Σ (µm3

VO

.دیدرگ شرازگ عطقم ره رد کیتپپوکیتنیسکا لولس مجح طسوتم ناونع هب )

یرامآ زیلانآ :

هداد دراوم مامت رد درادناتسا یاطخ تروص هب اه

( نیگنایم ± mean±SEM

زا هدافتسا اب و هدش شرازگ )

مرن یرامآ رازفا هخسن SPSS

24 ( تارییغت بیرض .تفرگ رارق لیلحت و هیزجت دروم ( اطخ بیرض نیگنایم و )CV

هداد )CE یاه

هداد رابتعا یسررب تهج یژولویرتسا شور هب اه

Gundersen ناراکمه و

لاس رد 4999 لامرن عیزوت یسررب تهج .دیدرگ هبساحم

هداد فوروگوملوک نومزآ زا ،اه -

فونریمسا هداد هسیاقم تهج و

یاه ،نیسپپ تیلاعف هب طوبرم و کیژولویرتسا و یرتموفروموتسیه

نآ هسیاقم هورگ نیب اه

سپ و هفرط کی سنایراو زیلانآ یرامآ نومزآ زا هعلاطم دروم یاه .دش هدافتسا یکوت )یبیقعت نومزآ( نومزآ

جیاتن

هعلاطم رد رضاح

هورگ رد نیسپپ میزنآ تیلاعف نازیم ، د یاه

اب هسیاقم رد نازوتیکونان و نازوتیک تیزوپماک هدننک تفایر

هورگ ( لرتنک یاه ( تیلولیتپونیلک هدننک تفایرد هورگ و )CTR

ینعم شیازفا )T1 تفای یراد

( 222 / 2

= .)P فلتخم یاهزود هسیاقم

تیزوپماک تیزوپماکونان رد تیلاعف نازیم نیرتلااب هک داد ناشن اه

( لااب زود رد صوصخ هب اه ( دش هدهاشم )T7

رادومن 4 .) تماخض

( هندب هراوید فلتخم یحاون fundus

هدعم ) تیزوپماک و تیلولیتپونیلک فرصم زا دعب رد هدش یراذگراب نازوتیکونان و نازوتیک یاه

رد تیلولیتپونیلک لودج

4 هعلاطم .تسا هدش هداد ناشن رضاح

داد ناشن تیزوپماک یلااب زود رد هدعم یششوپ تفاب عافترا هک

( نازوتیک )T4

( 211 / 2

= )P ( تیزوپماکونان فلتخم یاهزود و T5-T7

ینعم شیازفا ) داد ناشن لرتنک هورگ اب هسیاقم رد یراد

هب(

بیترت 226 / 2

= ،P 222 / 2

= وP 222 / 2

= )P تیزوپماک فرصم اب هدعم یطاخم هقبط تماخض . کونان عون صوصخ هب اه

شیازفا تیزوپما

تفای ( لرتنک اب هسیاقم ردT2 235

/ 2

= وP اتT3 لرتنک هورگ اب هسیاقم رد T7 222

/ 2

= )P .

رادومن 2 . یلیم رد رتیل رد دحاو( هدعم نیسپپ میزنآ تیلاعف نازیم هورگ رد )تفاب مرگ

لزق یهام فلتخم یاه نیگنر یلاآ

تیزوپماک اب هدش هیذغت نامک .اه

(7)

87 هرامش 3 ، 2041

رادومن 1 . طسوتم مجح لولس یاه کیتپپوکیتنیسکا رد

ره یلیم رتم بعکم هقبط یطاخم هورگ رد هدعم لزق یهام فلتخم یاه

نیگنر یلاآ اب هدش هیذغت نامک

تیزوپماک .اه

رادومن 3 . طسوتم دادعت لولس یاه کیتپپوکیتنیسکا رد

ره یلیم رتم بعکم هقبط یطاخم

1 ( 42

× هورگ رد هدعم ) یاه

لزق یهام فلتخم نیگنر یلاآ

هیذغت نامک

تیزوپماک اب هدش .اه

هدعم هندب هراوید فلتخم یحاون یمجح تبسن تیزوپماک و تیلولیتپونیلک فرصم زا دعب

گراب نازوتیکونان و نازوتیک یاه ذ

هدش یرا

رد تیلولیتپونیلک رد لودج

2 تسا هدش هداد ناشن .

هدعم هراوید هب یطاخم هقبط یمجح تبسن یطاخم هقبط تماخض هباشم یوگلا

ار

هورگ رد داد ناشن فلتخم یاه (

لرتنک اب هسیاقم ردT2 236

/ 2

= وP اتT3 لرتنک هورگ اب هسیاقم ردT7 222

/ 2

= )P تبسن ،لباقم رد .

یطاخم ریز هقبط یمجح (

لرتنک اب هسیاقم ردT3 211

/ 2

= ،P نک اب هسیاقم ردT4 لرت

228 / 2

= وP اتT5 لرتنک هورگ اب هسیاقم ردT7

222 / 2

= )P ینلاضع هقبط و (

لرتنک اب هسیاقم رد T3 224

/ 2

= وP اتT4 لرتنک هورگ اب هسیاقم رد T7 222

/ 2

= )P رد هدعم هراوید هب

هورگ .تفای شهاک لرتنک هورگ اب هسیاقم رد فلتخم یاه

،یژولوفروم ،مکارت رد تارییغت ،هولاع هب گنر تدش و هزادنا

لولس یریذپ یطاخم هقبط نیراپ هیحان رد یدعم ددغ یحشرت یاه

لزق یهام هدعم هراوید نیگنر یلاآ

هورگ رد نامک دش هدهاشم فلتخم یاه

( ریوصت 4،2،3،1،5،6 .)

لولس مکارت و هزادنا یاه

( کیتپپوکیتنیسکا oxynticopeptic cells

( تیلوئز هدننک تفایرد هورگ رد یدعم ددغ ) ( لرتنک هورگ هب تبسن )T1

ادیپ شهاک )CTR

درک ( 222 / 2

= ) P گنر تدش اما لونارگ یریذپ

گنر هب نآ یمسلاپوتیس یاه یزیمآ

ینعم رییغت راچدPAS .دشن یراد

(8)

ریوصت 2 . لزق یهام رد هدعم هراوید یطاخم هقبط نیراپ هیحان کیژولوتسیه فارگورکیم نر یلاآ

نیگ هیاپ هریج اب هدش هیذغت نامک گنر(

یزیمآ PAS-H ییامنگرزب ،

4222

× .)

ریوصت 1 . لزق یهام رد هدعم هراوید یطاخم هقبط نیراپ هیحان کیژولوتسیه فارگورکیم نیگنر یلاآ

.تیلولیتپونیلک اب هدش هیذغت نامک

( لااب و طسوتم یاهزود اب نازوتیک تیزوپماک ندوزفا و T3

لولس مجح نیگنایم شیازفا ثعاب )T4 دش کیتپپوکیتنیسکا یاه

( 222 / 2

= )P هورگ رد تارییغت نیا . یاه

( نازوتیک تیزوپماک یلااب زود هدننک تفایرد ( طسوتم و مک یاهزود هب تبسن )T4

وT2 )T3

دوب رتشیب (

222 / 2

= ).P لولس کیژولوتسیه تیعضو رب نازوتیکونان تیزوپماک فلتخم یاهزود ندومن هفاضا رثا تپپوکیتنیسکا یاه

کی

دوب نازوتیک تیزوپماک هباشم یاهزود زا رتشیب (

222 / 2

= )P هب ، ( نازوتیکونان تیزوپماک یلااب زود هدننک تفایرد هورگ رد هک یوحن ،)T5

لولس مجح نیگنایم لولس و تفای شیازفا یحشرت یاه

لونارگ اب گرزب یاه

ًارثکا هک صخشم یحشرت یاه گنر اب تدش هب

شنکاوPAS

دوب هدهاشم لباق ،دنداد ناشن تبثم (

رادومن 2

،لباقم رد .) تیزوپماک فرصم

ینعم رییغت نازوتیکونان و نازوتیک یاه دادعت رد یراد

لولس یاه یهام هدعم کیتپپوکیتنیسکا ( درکن داجیا لرتنک هورگ اب هسیاقم رد اه

رادومن 3 .)

ثحب

ماک مرف رد و ییاهنت هب تیلولیتپونیلک و نازوتیکونان ،نازوتیک ییاراک نیشیپ تاعلاطم تسیس تیوقت ،دشر رب تیزوپ

ییایمیشویب م

دنداد ناشن ار هدور راتخاس دوبهب و ینمیا و (

2 - 9 ) . تیزوپماک فرصم ،رضاح هعلاطم رد تیلاعف شیازفا ببس نازوتیکونان و نازوتیک یاه

تفاب راتخاس دوبهب و نیسپپ لولس مجح نیگنایم و یطاخم هقبط تماخض ،یششوپ تفاب عافترا رظن زا هدعم یسانش

یسکا یاه کیتپپوکیتن

.دیدرگ لرتنک هورگ اب هسیاقم رد

(9)

87 هرامش 3 ، 2041

اب هدش هیذغت نامک 5

/ 2 مرگ .تیزوپماک

مرگ .تیزوپماک

ندوزفا تیزوپماک لزق یهام کاروخ هب نازوتیکونان و نازوتیک یاه نیگنر یلاآ

دیدرگ نیسپپ میزنآ تیلاعف شیازفا ببس نامک

؛ ره دنچ

هسیاقم رد

، یوق رثا نازوتیکونان تیزوپماک اطم رد .داد ناشن لرتنک هورگ اب هسیاقم رد ار یرت

ل یندوزفا فرصم بقاعتم زین نیشیپ تاع فلتخم یاه

یهباشم رثا ،لاثم ناونع هب .دیدرگ شرازگ

( یهام لیف کاروخ رد دوجوم موب هرب یلوناتا هراصع Huso huso

) ببس نیسپپ تیلاعف شیازفا

دیدرگ ( 48 ) . هنزگ لماش یندوزفا ،اتسار نیمه رد (

Urtica dioica و )

هبنا ( Mangifera indica )

لزق یهام کاروخ رد نیگنر یلاآ

رداق نامک

دوب نیسپپ تیلاعف شیازفا هب (

49 ).

میزنآ تیلاعف نارادناج ندب رد کیلوباتم مهم لامعا زا یشراوگ یاه

یم دشاب شیازفا ببس تیاهن رد هک

م دشر نازیم ی

یم رظن هب نیاربانب .دوش تیزوپماک نیا فرصم بقاعتم دشر شیازفا هک دسر

یلبق هعلاطم رد هک اه (

9 ) یدودح ات دیدرگ شرازگ

میزنآ تیلاعف شیازفا اب طبترم ام یشراوگ یاه

.دشاب نیسپپ دنن

یگژیو لولس کیتیلوئتورپ درکلمع و یراتخاس یاه یاه

کیتپپوکیتنیسکا هدعم دجاو یناوختسا نایهام زا یرایسب هدعم هندب هیحان رد

لزق دننام یقیقح نیگنر یلاآ

امک تسا هدش هتخانش یبوخ هب ن (

46

، 22 ) لولس نیا هک تسا هدش صخشم یبوخ هب . یم اه

دنناوت نیئتورپ یاه

هریجنز هب ار ییاذغ میژر کچوک یدیتپپ یاه

دبت رت دننک هزیرمیلپ و هدرک لی (

24 - 23 ) جراخ و هیلوا مضه ،لولس نیا تاحشرت و تادیلوت .

نیئتورپ یلولس لاقتنا سپس و ییاذغ هریج رد دوجوم یاه

یم مهارف ار لولس نورد هب ءاشغ قیرط زا نآ رتدمآراک یدنیآرف درکلمع نیا .دنک

نیئتورپ تشادرب هب تبسن ه و زوتیسونیپ لمع اب اه

نآ یلولس نورد مض یم اه

دشاب ( 21 ) یریگراک هب هک داد ناشن رضاح هعلاطم جیاتن .

تیزوپماک لولس دادعت رد یرییغت نازوتیکونان و نازوتیک یاه یاه

کیتپپوکیتنیسکا یمن داجیا

نآ زا هدافتسا اما دنک یو روط هب و اه

زا هدافتسا هژ

(10)

/ 2 مرگ .تیزوپماکونان

مرگ .تیزوپماکونان

لولس نیا مجح و هزادنا رد رییغت ثعاب هریج رد نآ فرصم رادقم و زود هب هتسباو تروص هب نازوتیکونان یم اه

یلاعف شیازفا هدنهد ناشن هکدوش ت

نآ درکلمع و نیسپپ میزنآ تیلاعف نازیم یبایزرا جیاتن .دوب نیسپپ میزنآ حشرت شیازفا ،نآ ییاهن هجیتن هک تسا نازوتیکونان روضح رد اه

م هدع

.دومن دییأت ار هلئسم نیا زین رضاح هعلاطم رد هعلاطم رد رضاح

تیزوپماک تارثا رتهب مهف ات دش ماجنا هدعم کیرتموفروم زیلانآ ، هاگتسد زا یشخب حطس رد هدافتسا دروم یاه

ت نآ ییاهن هجیتن هک دوش ماجنا شراوگ أ

یم یهام دشر رب ریث هورگ رد یششوپ تفاب عافترا .دشاب

ت یاه تیزوپماک اب هدش رامی صوصخ هب اه

تیزوپماکونان عون زا .تفای شیازفا لرتنک هورگ اب هسیاقم رد اه

رد هدعم فلتخم یحاون یششوپ تفاب هک داد ناشن لبق تاعلاطم یسررب

هناوتسا عون زا ،یقیقح هدعم دجاو یناوختسا نایهام و دراد رارق هدعاق هب کیدزن هیحان رد هتسه هک تسا هداس یا

یسأر مسلاپوتیس رد

نآ یم هدهاشم لباق نیسوم اه دشاب

( 22 ) لولس . یم دیلوت یثنخ نیسوم ،یناوختسا نایهام رثکا رد هدعم یششوپ یاه سوکوم هک دننک

نآ طسوت هدش حشرت فاحم شقن اه

یم افیا طاخم یارب یتظ دیامن

( 25 ) کونان زا هدافتسا هک داد ناشن رضاح هعلاطم جیاتن . تروص هب نازوتی

یم رظن هب .دش یششوپ تفاب عافترا شیازفا ثعاب زود هب هتسباو لولس عافترا شیازفا دسر

و ییاراک شیازفا هدنهد ناشن یششوپ یاه

نآ تیلاعف یم اه

.دشاب

شیازفا ثعاب زود هب هتسباو تروص هب نازوتیک تیزوپماک زا هدافتسا یطاخم هقبط تماخض

ا دروم نیا رد .دش هدعم نان مرف رث

نازوتیکو

ینعم روط هب هلول ددغ زا ًاساسا هدعم هندب هیحان یطاخم هقبط .دوب نازوتیک زا رتشیب یراد

هداس بعشنم یا هک تسا هدش لیکشت یا

لولس یاراد یحشرت یاه

کیتپپوکیتنیسکا یم

ب یگریوم رتسب و )ایرپورپ انیملا( نیراپ هب طوبرم کزان دنبمه تفاب ددغ نیبام .دشاب س

رای