هدکشناد ی
یعیبط عبانم و یزرواشک
تاتابن حلاصا و تعارز یشزومآ هورگ
نایاپ هجرد تفایرد یارب همان دشرا یسانشراک ی
هتشر رد تاتابن حلاصا و تعارز ی
، تعارز شیارگ
:ناونع
یسررب رثا
دربراک رمیلپ
بذاجرپوس و
ئز تیلو و حوطس فلتخم
یرایبآ رب
دشر و
درکلمع هایگ
ییوراد ایوتسا
داتسا امنهار :
یکمرب یضترم رتکد یروپیلق مویقلادبع رتکد
داتسا رواشم :
سدنهم نیرسن
تاداس دیس
یدمحم
رگشهوژپ :
سنوی اینریما یجاح هجاوخ ول
زییاپ 1395
مان يگداوناخ وجشناد
: ول هجاوخ یجاح اینریما
مان : سنوی
ناونع ناياپ همان : سررب ی لپ دربراک رثا ی
رم لوئز و بذاجرپوس ی
ت تخم حوطس و ل
بآ ف ی را ی و د شر ر ب
گ درکلمع ی
ها وراد یی وتسا ی ا
دیتاسا امنهار : یکمرب یضترم رتکد -
روپیلق مویقلادبع رتکد ی
داتسا واشم :ر یدمحم دیس تاداس نیرسن سدنهم
عطقم لیصحت :ي دشرا یسانشراک
تشر : تاتابن حلاصا و تعارز
شيارگ : تعارز
هاگشناد : ققحم یلیبدرا هدكشناد : یعیبط عبانم و یزرواشک
خيرات :عافد 14 / 7 / 1395 دادعت
حفص :تا 73
دیکچ :ه
هزورما یژولونكت زا هدافتسا تیفرظ دوبهب شيازفا و کاخ تفاب حلاصا روظنم ب ک یداوم و نيون یاه
هدش رازاب دراو کاخ بآ یرادهگن سا هدش جيار رایسب دنا
.ت سار رد شهوژپ نيا لپ دربراک رثا يسررب یات
رمی
رپوس ناخلگ رد ايوتسا ييوراد هایگ دركلمع و دشر رب یرایبآ فلتخم حوطس و تیلوئز و بذاج ققحم هاگشناد ی
لاس رد يلیبدرا 95
- 1394 فرگ ماجنا .ت ترک حرط تروص ب شيامزآ هدش درخ یاه
( تلاپ تیلیپسا )
ياپ رب
ياپ حرط کولب ی رد يفداصت لماک یاه 4
دش هدایپ راركت .
نيا رد یرایبآ رامیت راهچ ،شهوژپ یرایبآ بیترت ب
زا سپ 35 ، 70 ، 105 و 140 يلیم زا ریخبت رتم ت
سلاک ریخبت کتش حطس راهچ و يلصا روتکاف ناونع ب A
و مه اب هدام ود نيا دربراک ،بذاجرپوس رمیلپ دربراک ،تیلوئز دربراک لماش کاخ و سام رتسب ب يندوزفا داوم دوزفا هدام دربراک مدع ين
( دهاش ) نداد لیكشت ار يعرف روتکاف .د
يذغت ی اب شيامزآ لوط رد ايوتسا ناهایگ
دش ماجنا دنلگوه لولحم .
زا سپ یرایبآ داد ناشن جياتن 35
و 70 يلیم هدام مأوت دربراک اب ریخبت رتم يندوزفا ی
مویب و دركلمع ریظن يكيژولويزیف و يكيژولوفروم تافص حطس نيرتهب تیلوئز و رمیلپ مک و دندوب اراد ار سا
نيرت
زا سپ یرایبآ ب طوبرم زین تافص نيا حطس 140
يلیم زا ریخبت رتم ت
سلاک ریخبت کتش چیه دربراک مدع و A
هدام دوب يندوزفا ی .
شیب زا سپ یرایبآ رد لیفورلک نازیم نيرت 70
يلیم مک و ریخبت رتم رد نآ نازیم نيرت
زا سپ یرایبآ 140
يلیم زا ریخبت رتم ت
دمآ تسد ب ریخبت کتش .
مه ينعم فلاتخا نینچ دنق نازیم رد یراد
شن هدهاشم يشيامزآ یاهرامیت نیب ديزويوتسا .د
هرهب ،شيامزآ نيا جياتن ياپ رب رپوس رمیلپ زا یریگ
و بذاج
يم تیلوئز شنت شهاک رد دناوت
ناخلگ تشک رد ايوتسا هایگ يبآ یاه دوش عقاو رثوم نآ یا
.
هژاودیلک ه
:ا
،ايوتسا رمیلپ
،تیلوئز ،بذاجرپوس حوطس
،یرایبآ دنق ديزويوتسا
63
1-1 - همدقم
.تسا یرورض و مزلا يگدنز لاكشا مامت یارب ک تسا یدودحم عبنم بآ رتشیب
هرک رد دوجوم بآ ی
و هدوب روش تروص ب نیمز زین دوجوم نيریش بآ عبانم رتشیب
بطق رد خي لكش ب يم اه
لاع ب .دشاب ،هو
،نيریش بآ عبانم .تسین رادروخرب يتخاونكي يناكم و ينامز عيزوت زا بآ ريز چ و يحطس چ
ينیمز رد
هراق و اهروشک زا یرایسب ور اه
تشاذگ ناصقن ب زور تباقر .دنا
شخب یوس زا ينوزفا م یاه
عماج فلتخ
ن بآ تیمک یارب اهنت يم تروص زین نآ تیفیک یارب كلب
رپ زا يكي .دریگ فرصم
ب نيرت شخ رد اه
نیمز بآ ندش بایمک اب .تسا یزرواشک نيریش بآ عبانم ی گن و ظفح
ده تیمها هدافتسا لباق بآ یرا
يم یدايز زا .دباي
اجنآ اب ار بآ ات تسا راچان یزرواشک شخب ،دنتسه یدج تيدودحم راچد بآ عبانم ک
هرهب دروم یرترثؤم تروص ب و رتلااب نامدنار رارق یرادرب
يمشاه( دهد ،این
1385 .)
یرامیب نامرد یارب يتنس بط بلاق رد ييوراد ناهایگ زا هدافتسا يياذغ عيانص رد رگيد فراصم و اه
هب و يد زا يتشاد ر
رد يلو ،تسا هدوب جوت دروم زاب دنچ
يياهوراد زا هدافتسا ب مدرم شيارگ اب ریخا لاس
يهایگ أشنم اب
، ب وس و يبناج ضراوع لیلد شیب ثحب نيا ب نایناهج جوت ،ييایمیش یاهوراد ء
ت هدش ر
رگيد یوسزا .تسا داوم یاج ب يعیبط داوم يجيردت ينيزگياج رد يناهج تشادهب نامزاس دیکأت
يامرس ب تبسن ناهج فلتخم یاهروشک ات هدش بجوم ييایمیش مانرب ،یراذگ
هوبنا دیلوت و تشک ،یزير
ص حوطس رد ييوراد ناهایگ يتعن
رد نآ زا هدافتسا و دننک مادقا يياذغ و يتشادهب ،ييوراد عيانص
،ناراكمه و ينیسح(
1387 .) ،نینچمه نيا زا مدرم يهاگآ
يذغت ک ی
يم بسانم دارفا يتملاس رد دناوت
دشاب رثؤم ربیف و مک کمن ،ركش ،يبرچ اب يتلاوصحم ،يياذغداوم ناگدننکدیلوت هزورما ات هدش بجوم
دیلوت رتشیب ميژر نيا ک دنيامن
يم يياذغ یاه یرامیب زا يخرب زورب زا دناوت
سیئول( دنک یریگولج اه و1
،ناراكمه 2007
.)
1. Louis 2. Chase 3. Cramer and Ikan 4. Mumbai Highland 5. Mandy
64
رد لاس ،ندب لداعتم نزو و يتملاس ظفح ب تبسن يمومع جوت شيازفا لابند ب ریخا یاه
نيریش زا هدافتسا صوصخ رد یرایسب تاقیقحت هدننک
گياج عاونا نتفاي و اه نآ نيز
ه .تسا تفرگ تروص ا
یهت یارب یديدج عبانم تاعلاطم نيا نايرج رد يندوزفا نيا ی
هدش حرطم يياذغ یاه تسا
زا يكي ک
بسانم نآ نيرت ه
يم ايوتسا هایگ ا چ( دشاب
ی
2ز ، 1979 .) ايوتسا يعیبط عبنم نيریش
هدننک یاه يهایگ تسا
یفیک یاراد ک ت
یاه يم یدايز بولطم رمارک( دشاب
ناكيا و ،3
1986 ،ناراكمه و ينیسلاب يبارهس ؛
1387 ) نيریش .
يم أشنم يعیبط عبانم زا لماک روط ب ک لوصحم نيا يگدننک دریگ
170 ركش ربارب
تسا هایگ .تسا نيریش زا راشرس ايو
هدننک مک یاه
،ربیف ،یرلاک سناسا ،يندعم داوم ،نیماتيو ،نیئتورپ عاونا
تنيرتونوتیف و يم ددعتم یاه
نویلیم طسوت هدام نيا هزورما .دشاب زا ناهج فلتخم طاقن مدرم زا رفن اه
،اكيرمآ ،ناويات ،ناتسودنه ،نیچ ،هرک ،نپاژ رد و هدش جراخ )ليزرب و ئوگاراپ( هایگ نيا يلصا لحم يم هدافتسا اهروشک رياس و یسور .دوش
،يفرط زا زور شيازفا ب جوت اب
ب ،تیعمج نوزفا رد هژيو
وشک نارس شهاک نینچمه و عسوت لاح رد یاهر یاهوگلا رییغت و ينیشنرهش شيازفا ،تشادهب ی
يذغت یرامیب ب نايلاتبم شيازفا و یا يم راظتنا ،يقاچ و تبايد ریظن يياه
لاس رد ک دور هدنيآ یاه
نيریش یارب اضاقت هدننک
یبط یاه رذآ( دباي شيازفا ايوتسا ریظن يع
،ناراكمه و روپ 1392
).
1-2 - هچخیرات ایوتسا هایگ هاگتساخ و
ايوتسا (
Stevia Rebaudiana Bert.
) دنچ هایگ کي لاس
شيادیپ و تسا يفلع ی نیب نآ يعیبط
22 -
24 جرد يبونج ی و
53 - 56 جرد ب هایگ نيا .تسا ليزرب و ئوگاراپ رد يبرغ ی ابمام رد يعیبط روط
ی
ه ا
4دنلي ناخدور أشنم کيدزن و م ی
5یدنا قطنم کي(
يم دشر ) ئوگاراپ و ليزرب نیب کيراب ی دنک
مارویس(
نادنوکوم و ،1
2003 قلاع .) ،دش عورش متسیب نرق لياوا زا ايوتسا هایگ ب يملع ی يلو
نرق اه
لكش زا لبق ناتسوپخرس ،مهدزناش نرق رد يبونج یاكيرمآ رد لاغترپ و ایناپسا تارمعتسم یریگ
يناروگ وتام و2
سورگ
3و يم ار ايوتسا قلاع نآ ب ،دنتخانش
ی گرب زا و دنتشاد ناوارف نيریش یارب نآ یاه
1. Sivaram and Mukundan 2. Gurani 3. Mato Grosso 4. Honey Leaf 5. Yerba dulche 6. Moiseen 7. Asonsin 8. Rita Elkins
65
شونمد ندومن اراوگ و اهوراد ندرک اه
يم هدافتسا گرب زین يهاگ نانآ .دندرک
ب ار ايوتسا یاه کي ناونع
يم ذيذل ينيریش .دنديوج
گرب ار ايوتسا نایموب
4لسع يم دیفس نانکاس اهدعب .دندیمان قطنم نآ تسوپ
هرابرد نيریش تیصاخ ی دننک
نيریش یارب نآ زا هدافتسا ب عورش و دنتخومآ نایموب زا يبلاطم ايوتسا يگ
يندیشون و اهاذغ ،یاچ ندرک ابري اي نيریش هایگ ار ايوتسا نانآ .دندومن اه
چلود يسیلگنا .دندیمان5
رد اه
لاس 1941 ب مود يناهج گنج للاخ رد ب یدجروط
ات دنتخادرپ ديزويوتسا جارختسا ناكما يسررب
رد ادتبا ک )ديزويوتسا( بیکرت نيا .دریگب ار دوب رطخ ضرعم رد ،تارمعتسم رد ک ار ركش یاج دياش لاس 1931 دش ادج يلو
لاس ات نآ راتخاس 1963
،یراتخم و يشرطا( دوب هدشن صخشم 1393
لاس .) اه
ب هایگ نيا زا نيریش ناونع
رب هدننک زا ئوگاراپ مدرم .دش هدافتسا ييوراد ناهایگ خلت هزم ندرب نیب زا یا
ب ايوتسا مضه ناونع
يم هدافتسا تسوپ يحطس مهرم و هدننک لاس رخاوا رد .دندرک
1880 نیسيوم
6
نیسنوسآ هاگشناد سیئر ينوترب لاس رد و داد رارق علاطم دروم ار ايوتسا هایگ ، ئوگاراپ رد 7
1905
لاقم یا ا .دومن رشتنم نآ ز هایگ نيا
لاس رد راب نیلوا 1908
دش تشک يبونج یاكيرمآ رد ه
نیلوا و
تشادرب نآ لوصحم ديدرگ
تسا ه سنیكلا اتير(
، 8
1997 .)
لاس رد 1970
شور هراصع جارختسا یاه ک ديزويوتسا و تفاي عسوت ايوتسا ی
200 ات 300 راب
نيریش .دش جارختسا تسا زراکاس زا رت هدام نيا
لاس رد 1908
ب نيریش ناونع دننک
ه و دش فورعم
ب هزورما .درک ادیپ یدايز فراصم ،يلاغشا نیطسلف ،يبونج یاكيرمآ ،ليزرب ، ئوگاراپ رد یراجت تروص
يم تشک هدحتم تلاايا و دنليات ،نیچ دوش
نيریش ناونع ب يبونج هرک و نپاژ رد و هدننک
مهم یا
يم تخانش اتير( دوش
ا ،سنیكل 1997
.) گ های وتسا اي لماش 240 نوگ ی گ ناهای موب ي رمآ یاكي بونج
،ي
رمآ یاكي زکرم ی زكم و کي نوگ و اه تفاي ی هدش
شخب رد اه
ی لامش ي د دننام وي زكم
،وكي رآ انوزي ت و گ ساز
يم دشاب ،یرگسع(
1390 ناوارف .) نوگ نيرت
انايدابر :زا دنترابع هایگ نيا یاه اسولیپ ،1
يروتاپا ،2 3ا
اروتاوا ، ،4
ارملاپ ايروفكیلاس ،5
اتارس و6
يلشا و یروک(7
،8
2008 .)
1. Rebaudiana 2. Pilosa 3. Eapatoria 4. Ovatora 5. Plummera
66
1-3 - ایوتسا یداصتقا و یزرواشک تیمها
گ يگژيو ندوب اراد لیلد ب ايوتسا های ب دايز رایسب بولطم یاه
لیسناتپ اب هایگ کي ناونع یاه
يگژيو زا .تسا هدش تخانش ينامرد و یداصتقا دنمشزرا مهم یاه
يم ايوتسا یزرواشک تیلباق ب ناوت
نماد ب ندش راگزاس يب تمواقم و ندوب لاسدنچ ،يياوه و بآ طيارش زا يعیسو ی
تراسخ ربارب رد ریظن
خي
،ندوب یداصتقا ،يگدز کي زا شیب ،يشيور دايدزا ناكما ،ايوتسا گرب دیلوت
یاراد ،لاس رد تشادرب راب
رب رد دوجوم یاهدنق جارختسا تیلباق گ
ندرک دیفس و اه نآ
اه ،يياذغ عيانص عاونا رد هدافتسا تیلباق و
تيدودحم چرگا .دومن هراشا يشيارآ و ييوراد نيا اما دراد دوجو هایگ نيا راک و تشک اب طابترا رد يياه
،یزلام ،دنليات ،اكيرمآ ،کيزكم ،هرک ،ناويات ،نیچ ،نپاژ ریظن يياهروشکرد يهجوت لباق تیمها لوصحم ودنا شلات ًاریخا .تسا هدرک ادیپ یسور و اداناک ،ایلارتسا ،یزن يهجوت لباق
رب یور هوبنا دیلوت رد نآ
مهم زا .تسا تفرگ تروص زین ناتسودنه روشک تيدودحم نيرت
يم ايوتسا دیلوت رد دوجوم یاه ب ناوت
م ،يبآ مک ب ساسح ،)ندوب هاتوک زور( هاتوک زور لوط ب هایگ نيا ندوب ساسح دح زا رتمک تمواق
فلع اب نیگنس تباقر ،فیعض یلوا دشر ،يكشخ ب لادتعا
، یلوا لحارم رد زره یاه ناوج
ينز فیعض
،رذب رمع ندوب هاتوک ،رذب تارییغت ب مک تمواقم ، یمان هوق ندوب مک
و ندوب راگزاسان دوخ ،کاخ pH
،سنیكلا اتير( درک هراشا روذب گنهامهان غولب 1997
.)
هایگ طسوت ئوگاراپ رد راب نیلوا یارب ک ايوتسا هایگ يسررب اب اهدعب ،دش يياسانش ينوترب يسانش
ديزوكیلگ دوجو ،نیققحم طسوت هایگ نيا یور رب يمیشوتیف لويوتسا یاه
نيریش تیصاخ زا يگمه ک 9
-
دش تابثا دنرادروخرب یوق يگدننک نیسح(
،رابت 1391 .) يگژيو زا نيریش نيا یاه
ننک ک تسا نيا هد
يمن بذج يشراوگ متسیس طسوت تسخن دوش
، ب يتبايد دارفا اذل يم يتحار
.دننک هدافتسا نآ زا دنناوت
نيا مود یرلاک ک يم دنتسه دوخ نازور یرلاک نازیم بقارم ک یدارفا و قاچ دارفا بسانم و تسین از
-
6. Salicforia 7. Serata 8. Curry and Ashley 9. Steviol
67
دشاب نسرگيرگ(
،ناراكمه و 1
2004 ) نيریش نيا . ياقم رد هدننک
نيریش اب س هدننک
دننام يعونصم یاه
يم کانرطخ و يبناج ضراوع یاراد ک نيراخاس و ماتراپسآ دنشاب
يم يبناج ضراوع دقاف ب ،دشاب
نیمه
ب ،دندومن نآ یروآرف و شرورپ ،تشک ب مادقا اهروشک زا یرایسب هاتوک ينامز لصاف رد لیلد ک یروط
ک ،اكيرمآ یاهروشک رد هایگ نيا تشک تسا تشاد يشيازفا دنور هریغ و هرک ،نپاژ ،دنه ،نیچ ،ادانا
نیسح(
،رابت 1391 .) نيریش نيا هزورما هدننک
ينيریش ،يياذغ عيانص رد يميژر دنق ناونع ب و تاج
ب و ييوراد تادیلوت يم رارق هدافتسا دروم يتشاده
ریگ ( د درليلا ،ناراكمه و 2
2004 نادام ؛ ،ناراكمه و 3
2010 ) .
م دودح رد ايوتسا بوخ عرزم زا راتكه کي رد کشخ گرب دیلوت نازی 3000
يم مرگولیک رد .دشاب
نیب ايوتسا کشخ گرب مرگولیک ره 10
ات 20 دراد دوجو ديزويوتسا دصرد .
،رادقم نيرتمک رد اذل 300
ب ديزويوتسا ردوپ مرگولیک يم تسد
ردوپ ولیک ره يناهج تمیق اب و ديآ 200
رلاد يم اوت ن 60000 رلاد
نيزه باستحا نودب(
نیسح( تشاد راظتنا دمآرد )اه ،رابت
1391 .)
1-4 - ایوتسا هب یلک هاگن
وتسا اي نوگ ا ی دنچ توب ، لاس ا
ی هاتوک و هداوناخ زا دق ی
Asteraceae (Compositae)
يحاون يموب ،
يبونج یاكيرمآ يلامش تسا
مه ک
، ئوگورا ، ئوگاراپ یاهروشک رد نونکا ،ليزرب ،یزکرم یاكيرمآ
و دنليات ب نیچ
تشک یراجت تروص يم
دوش طسوتم یامد ب هایگ دشر.
15 ات 38 جرد ی يتناس و دارگ
تبوطر 80 شمار( دراد زاین دصرد ،ناراكمه و4
2006 .) گ نيا ی بآ رد ها و
مین یاوه يبوخ ب یریسمرگ
م دهشر ي سن و دنک جوت بلاج رایسب نآ دوس ب نيزه تب
قلاع دارفا یارب و تسا يم دايز هدزاب ب دنم
-
ح نيا اب .دشاب بسانم دناوت ا
سا ل ت جو مدع ب جوت اب عیسو سایقم رد هداف شور دو
ش یصوت یاه هد
تسا دودحم ،يفاک ادوموک(
،2
2006 .)
1. Gregersen 2. Lailerd 3. Madan 4. Ramesh
1. Kumuda
68
1-4-1 - یگژیو ایوتسا یهایگ یاه
گرب یاراد و يفلع يهایگ ايوتسا يم يكچوک یاه
ب ک دشاب دنراد رارق قاس یور بوانتم تروص
.
لگ مک شفنب ينایم تمسق رد و دیفس کچوک هایگ نيا یاه گنر
شوخ تروص ب و رهاظ قاس یور یا
يم يم امرس ب ساسح و هاتوکزور هایگ نيا نینچمه ،دنوش ( دشاب
ناراكمه و روپرذآ ،
1392 ).
لکش 1 - 1 - ایوتسا کشخ گرب (
زا لقن ا لاهنس راکودام و ،1
2011 .)
1-4-2 - ایوتسا هایگ رد دوجوم تابیکرت
گرب يم دیلوت کیتامورآ نيزر عون کي ايوتسا یاه دنک
.تسا ناسنا شراوگ هاگتسد یوقم ک ب
روط
هایگ نيا يلک 12
/ 0 ات 16 / 0 دودح ک دراد یرورض نغور 43
/ 0 لگ رد نآ يم عمجت نيذآ
ينيریش .دباي
ید روضح ب طوبرم ايوتسا رد پرت
نروئاک تناديزوكیلگ ن و هدوب لولحم بآ رد ک تسا 3
300 نيریش راب -
،ناراكمه و شمار( تسا )زورکوس( يلومعم ركش زا رت 2006
شخب .) لماش هایگ هدافتسا دروم یاه
تمسق يم هدنز هایگ زا نیمز حطس یلااب یاه شخب نيا ک دشاب
لكش ب و هدش ردوپ ،هدش کشخ اه یاه
رارق سرتسد رد فلتخم يم
نيریش کي ايوتسا .دریگ یارب نميا و رفص نوخ دنق یاراد يعیبط هدننک
تسا تبايد ب لاتبم نلااسگرزب و ناکدوک ،یرذآ نایميرک(
1390 .)
ب کي زا ک دنتسه کیناگرا يتابیکرت اهديزوكیلگ ریغ شخب کي و )نيریش( ينوكیلگ شخ
ينوكیلگ
زونمار زا تسا نكمم لوكیلگ .دنا هدش لیكشت زونیبارآ ،زولياز ،زوتکورف ،
تمسق .دشاب هدش لیكشت هریغ و
2. Snehal and Madhukar 3. Kaoren Glykosant Dyterpen
69
ریغ ،سنیكلا اتير( دشاب هریغ و دیئونتراک ،ننات ،لورتسا لماش تسا نكمم ينوكیلگ 1997
ايوتسا گرب .)
ید کیلكياسارتت لويوتسا زا ک تسا يفلتخم یاهديزوكیلگ یاراد هدش قتشم نپرت
ب ديزويوتسا .دنا
ناوارف ناونع نيرت
نيریش بیکرت هدننک
5 ات 10 يم لماش ار کشخ گرب نزو دصرد ديزويدوبير .دوش
A
( 2 ات 4 ديزويدوبير ،)کشخ نزو دصرد و B
(C
1 ات 2 ديزويدوبير ،)دصرد و D
(E
4 / 0 ات 7 / 0 و )دصرد
وكلاد نینچمه ديز
،ناراكمه و شمار( تسا دوجوم هایگ نيا رد زین ديزویب لويوتسا و A
2006 ؛
پيدوستچ تاسارپ نام و گنو
،1
2009 ،نهآ ،رفسف ،تاردیهوبرک ،ربیف ،نیئتورپ یاراد نینچمه ايوتسا .)
نیماتيو ،یور ،ميزینم ،میساتپ ،ميدس ،میسلک یاه
وA
،سنیكلا اتير( تساC
1997 .)
مان اب ايوتسا رفاو نوگ س هدش جارختسا تابیکرت یور ک يقیقحت رد اپا و اسولیپ ،انايدابر یاه
ايروت
هراصع ک داد ناشن جياتن ،دش ماجنا ی
يتنآ تردق یاراد اسولیپ ايوتسا ينادیسکا
رتشیب بجوم و هدوب ی
شهاک رتشیب مه ،دش يبرچ دیسکارپ سيدنا نيریش تابیکرت يفرصم تظلغ نینچ
رب میقتسم رثا هدننک
يتنآ تیصاخ نازیم ينادیسکا
نآ اه هزمح( دراد ،ناراكمه و يئول
1388 .) مه نینچ یور تاقیقحت رد
مس ،زتنسویب يذغت تارثا و مسیلوباتم ،ييادز
يامزآ ،ايوتسا یا ش
و يفنم ديزويوتسا یور تّیمس یاه
ب هدش یفصت ديزويوتسا زا هدافتسا هدش ملاعا زاجم يمومع تملاس رظن طقن زا رترب يندوزفا کي ناونع
يم ار ايوتسا جیتن رد .تسا ب ناوت
ریش کي ناونع ني
هدننک میک( درک هدافتسا ملاس ی ،ناراكمه و 2
2002
،ناراكمه و شمار ؛ 2006
.)
1. Chatsudthipong and Muanprasat 2. Kim
70
1-4-3 -
ییوراد صاوخ
1-4-3-1 -
نوخ دنق و ایوتسا
ب ايوتسا زا هدافتسا نيریش ناونع
هدننک ی بولطم ثعاب يياذغ تلاوصحم يم نآ ندش رت
ددرگ
، نودب
نيا نيریش تارضم ک هدننک
تشاد ار رگيد یاه وئار و گنیس( دشاب
،1
2005
،ناراكمه و شمار ؛ 2006
.)
تسا رثؤم ركش فرصم و یرلاک نازیم شهاک رد نینچمه و
يم ار ناشنوخ دنق حوطس ک یدارفا ب دناوت
يم لرتنک دننک
دنک کمک
، يندیشون و اهاذغ نيریش هزم زا ک يلاح رد دنربب تذل اه
،یرذآ نایميرک(
1390 )
لکش 1 - 2 - سویب ( ایوتسا یاهدیزوکیلگ زتن زا لقن
،ناراکمه و شمار 2006
.)
1. Singh and Rao
71
لودج 1 - 1 - ( نآ هب طوبرم نیریش بیکرت دنچ و دیزویوتسا زا هدش قتشم یاهراتخاس زا لقن
و گنوپیدوستچ
،تاسارپ نام 2009
.)
شيامزآ داد ناشن ايوتسا یور فلتخم یاه هایگ نيا ک
يم .دنک کمک نوخ دنق لداعت ب دناوت ب
نیمه هراصع و هایگ نيا فرصم لیلد ی
زا یرایسب رد نآ یارب يعقاو یوراد کي ناونع ب اهروشک
سیلگوپیه يتبايد نارامیب ی
1ام يم داهنشیپ داد ناشن تاعلاطم .دوش
ک تسا ه فرصم اب نوخ دنق نازیم
نامرد و میظنت ايوتسا يم
ددرگ رد ايوتسا دشاب لامرن نوخ دنق نازیم رگا و شهاک
يب نآ ریثأت يم دشاب
نیسح(
،ناراكمه و 2
2008 ،تاسارپ نام و گنوپيدوستچ ؛ 2009
.) علاطم رد رثا یور ليزرب رد ک یا
عون تبايد یرامیب رب ايوتسا تبثم 2
ب جياتن دش ماجنا ديزويوتسا ک داد ناشن هدمآ تسد
، دنق حطس
عون يتبايد نارامیب رد نوخ 2
رد و هداد شهاک ار ا جیتن
و تشاد زکولگ مسیلوباتم یور رب یدیفم تارث
عون تبايد نامرد رد تسا نكمم 2
رگ( دشاب دنمدوس ي
،ناراكمه و نسرگ 2004
.) ،نینچمه علاطم رد
ی
یرگيد .درادن نوخ دنق یور رب یرثا چیه روکذم هایگ ک دنتفايرد تبايد یرامیب رب ايوتسا ریثأت یور رب
جرد اب ايوتسا تقیقح رد ی
ولخ نميا نزو لرتنک و نوخ راشف لرتنک ،نوخ دنق لرتنک تهج لااب ص
يم دشاب ،یرذآ نایميرک(
1390 .)
1. Hypoglysima 2. Hosein
72
1-4-3-2 -
نزو شهاک و ایوتسا
هديا ميژر کي ايوتسا زا هدافتسا يم ک تسا یدارفا یارب لآ
اي و دنهد شهاک ار دوخ نزو دنهاوخ
یرلاک نآ رد دوجوم دنق اريز .دنراد گن تباث از
يم و تسین نزو ندوزفا نودب دناوت
دارفا ينيریش ب لیم
دنک اضرا ار .
مه يم شهاک ار برچ یاهاذغ ندروخ ب لیم ايوتسا نینچ لماوع رگيد زا اهتشا لرتنک .دهد
ايوتسا زیگنارب ریثأت ا
يگنسرگ نازیم ک دندقتعم دارفا يخرب .تس نآ
اه ايوتسا ندروخ اب 15
ات 20 قیقد
هدعو زا لبق يم شهاک يياذغ ی
ک تسا نكمم اّما درادن دوجو نیمز نيا رد يملع تاعلاطم چرگ .دباي
يب سح کي جیتن رد و کمک زغم يقایتشا مزیناكم ندناشنورف ب ايوتسا رد دوجوم یاهديزوكیلگ یزاین
تياضر و نک اقلا ار یدنم
ن لماع .د رتشیب
یرامیب يمدیپا یاه و
دنق یاراد یاهاذغ فرصم يقاچ يبرچ و
بآ .تسا تابن
لیتساپ ،اه ينيریش و اه
اه يکاروخ و یرلاک اب یاه دايز يبرچ
دنتسه . ب ايوتسا زا هدافتسا
نيریش ناونع ب ،تلاوصحم لیبق نيا رد هدننک
نایم اي و يندیشون کي ناونع شهاک ثعاب نيریش هدعو
يم نزو شيازفا لرتنک اي و نزو
،سنیكلا اتير( دوش 1997
.)
1-4-3-3 -
مسیناگراورکیم لرتنک و ایوتسا اه
يم ازنلاوفنآ و يگدروخامرس زا یریگولج بجوم ايوتسا فرصم .دوش
مه نینچ شيامزآ يخرب ناشن اه
تناتوم رب ايوتسا يبوركیم دض تیلاعف هدنهد سوکوکوتپرتسا یاه
يم دنشاب ،وئار و گنیس(
2005 .)
1-4-3-4 -
یتنآ صاوخ ینادیسکا
خ يتنآ یلااب صاو نآ يياذغ شزرا ايوتسا هایگ رد هدش شرازگ دیئونولاف لنف یلااب نازیم و ينادیسکا
يم رتشیب ار ناهدات( دنک
1ي ،ناراكمه و 2007
وش ؛
2لاک ،ناراكمه و 2009
.) يسررب یور رب هدش ماجنا یاه
شنکاو راهم رد نآ ریثأت و ديزويوتسا ينعي ايوتسا بلاغ بیکرت یسادیسکا یاه
یدوخ ب دوخ نو
1. Tadhani 2. Shukla
73
نغور ب ديزويوتسا ک داد ناشن يکاروخ یاه هراصع رد بلاغ بیکرت س زا يكي ناونع
یاراد ايوتسا یاه
يتنآ تردق رثکادح ينادیسکا
تسا يم ديزویب لويوتسا نآ زا سپ و رليو( دشاب
،ناراكمه و 1
2008 .)
1-4-3-5 -
ناهد یرامیب
يم ار ايوتسا یریگولج یارب ناوت
هراصع روظنم نيا ب .درک هدافتسا ثل یرامیب و نادند يگدیسوپ زا
نادندریمخ ب يهاگ ار ايوتسا ناهد و اه
يوش يم فاضا اه ،وئار و گنیس( دننک
2005 ناراكمه و يياقآ .)
( 1390 هراصع زا هدافتسا اب ) لوناتم ،يلوناتا یاه
ايوتسا هایگ گرب يبآ و ينوتسا ،ي یرتکاب رب دنق رثا
جیتن نيا ب و هدرک يسررب ار سناتوم سوکوکوتپرتسا دندیسر
مه ک هراصع ی ايوتسا هایگ گرب یاه
دض تیصاخ یاراد يم يبوركیم
.دنشاب اذل هراصع يگدننک تعنامم رثا ب جوت اب و يلوناتا ،يلوناتم ی
ايوتسا هایگ گرب ينوتسا سناتوم سوکوک وتپرتسا دشر یور رب
هراصع زا هدافتسا رد هایگ نيا ی
ریمخ ناهد و نادند يوش
اه ار یصوت دندرک ،ناراكمه و يياقآ(
1390 .)
1-4-4 - یکیژولوکا طیارش
يلامش قطانم یبش نآ يگدنراب نازیم ک ئوگاراپ ينعي ايوتسا هایگ هاگداز يمیلقا طيارش ب جوت اب
يم روشک دشاب
چلاهن زا یدادعت راب نیلوا یارب يا یاه
گلج قطانم رد هایگ ن یا
ناريا لامش رد قباطت ک
عافترا اب قطانم رد نونکات و دش تشاک تشاد هایگ نيا دشر طیحم اب يبسانم 500
ايرد حطس زا رتم ب
هدرک دشر يبوخ نیسح( تسا
،رابت 1391 .) یگ نيا بآ رد ها و
مین یاوه وخ ب یریسمرگ
ب م دشر ي -ي
نک د ،ادوموک(
2006 ب و ) یامد طسوتم 15
ات 38 جرد ی يتناس تبوطر و دارگ 80
دراد زاین دصرد
،ناراكمه و شمار(
2006 .)
1-4-5 -
کاخ طیارش
شير ب جوت اب ی
داوم زا ينغ ،کبس کاخ ،يبادنام طيارش ب هایگ نيا ندوب ساسح و ايوتسا ناشفا
يم هایگ نيا دشر بسانم ،بآ یرادهگن تردق یاراد و يلآ زا .دشاب
نآ اج رد لاس دنچ یارب هایگ نيا ک
1. Wheeler
74
يم يقاب نیمز لخاد دنام
هدمع شقن يملع و يلوصا روط ب نیمز ندرک هدامآ لوصحم نازیم رد یا
مزلا .تشاد دهاوخ ی
شكهز داجيا ،حیطست راک نيا زا هدافتسا اب کاخ ندرک زیخلصاح ،بسانم یاه
نازیم ب يناویح و يلآ یاهدوک 50
ات 100 تكه رد نت يناویح دوک ندرک طولخم و قیمع مخش ندز ،را
يم هایگ تشک زا لبق کاخ اب مه .دشاب
ييایمیش یاهدوک يتسياب نینچ
N-P-K
و رفسف ،نژورتین(
ب )میساتپ ناونع
رصانع حطس رد تشک زا لبق فرصمرپ عرزم
نیسح( ددرگ يشاپدوک ،رابت
1391 .)
لماوع کاخ ي ن زی ارب ی گ ناهای وراد يي مها ی ت ز یداي ب رد .دنراد نی
کاخ ب طوبرم لماوع رصانع شقن
اذغ يي مها زا تی ب یرتشی تسا رادروخرب
، ز اري ا ني ب لماوع تحار
ي غت لباق ریی دنتسه م و ي غت اب ناوت ریی
نآ اه غت تاریی هجوت لباق ي
مک رد ار تی
ک و تیفی گ ناهای وراد يي ا داجي ت اب .دومن جو
شور عسوت ب اه
ی
دنا و جارختسا هزا
گ یری گ هرثؤم داوم ناهای
وراد يي نكت و کی اه ی پ تفرشی ی قحت ،دوجوم تاقی
ددعتم ی رد
ثأت دروم ری حم لماوع
،يطی دوک و بآ هد
ي م رب نازی لوت دی مادنا اه ی گ هدافتسا دروم های
وراد يي لوباتم و -تی
اه ی وناث ي اذغ رصانع .تسا ماجنا لاح رد دوجوم يي
ازفا رد اهنت ن شي
م نازی لوصحم گ
ناهای وراد يي
قب دننامه ی
ی گ ناهای دنرثؤم ک كلب تیفی لوت لوصحم یدی
ن ار زی غت ریی م ي ما( دنهد دی
ب
،يگی 1394 .)
1-5 - نژورتین
يسررب هداد ناشن اه دوک ک دنا
يمن رادياپ یزرواشک دیلوت یارب يياهنت ب يماد اي و ييایمیش یاه -
ت نیمأت ور نيا زا ،دنوش عقاو دیفم دنناوت هدافتسا اب يياذغ رصانع يقیفل
دوک زا و يلآ ،ييایمیش یاه
يتسيز لصاح ،هدرک ناربج ار يياذغ داوم دوبمک ب ار لوصحم رادياپ دیلوت و هدش ظفح کاخ یزیخ
دمحم( دراد هارمه ،1
1999 نژورتین .) رصانع زا يكي ناونع ب
رپ ناهایگ يذغت رد یرورض و فرصم
یكشت يلصا رصنع نیمراهچ د ل
ه هدن ی یكشت یازجا زا يكي و هایگ کشخ نزو د ل
هدنه ی زا یرایسب
لوكلوم نیئتورپ دننام مهم یاه نومروه يخرب ،کیئلکون یاهدیسا ،اه
داوم زا یرگيد عاونا و لیفورلک ،اه
يوناث و یلوا هدنزاس ی
،ناراكمه و یوراس یراهب( تسا ناهایگ 1391
.)
1. Mohammad 2. Cakmakci 3. Havlin 4. Letchamo
75
1-5-1 - یگ رب نژورتین دوک ریثأت و شقن ییوراد ناها
مهم زا هدننک نیمأت داوم نيرت ی
يهم يهنژورتین یاهدوک ييوراد ناهایگ ومن و دشر اب
نهش یاههدوک .د
هدمع ریثأت ينژورتین قاس رد یا
گرب ،يياز ناوج و يياز
هب و دنراد ناهایگ ينز يهشيور دهشر يهلک روهط
يم تعرس ار ناهایگ ب ار نژورتین .دنشخب
هلتخم یاهدوک تروص رد یدهیمآ اهي و يهتارتین ،يکاهینومآ ف
يم رارق ناهایگ رایتخا
،يگیب دیما( دنهد 1394
.) يكي نژورتین و هاهیگ دهشر یارهب مهم يياذغ رصانع زا
کیئلکون لیكشت ساسا يم نیئتورپ و دیسا
كمكک( دشاب س
2ي ،ناراكمه و 2007
) . ن نژورتی غ
ری نآ زا ب ک
ئتورپ تروص نی
گ رد های دراد دوجو صنع
لصا ر ي كشت لی دنهد ه فورلک لی ن زی م ي لهصا لهماع هک دشاب ي
رد
نبرک گ یری هایگ تسا . اذل ره ن تظلغ چ نژورتی
گرب رد ازفا اه دباي شي نبرک تدش
گ یری ز رتداي م ي دوش
( یدهتجم و ينيد رلااس
، 1367
؛ كچوک ي ، 1374 ؛ ناش چ
،ي 1383 .)
نژورتین لوا ًاتدمع
نی اذغ رصنع يي
طانم رد ک تسا ن و کشخ ق
می م هدهاشم نآ دوبمک کشخ -ي
ا .دوش ني نيا ب لد لی لآ داوم رادقم ک تسا ي
هدمع ک رت
ني خذ عبنم هری
ن نژورتی م بوسحم
ي دوش رد
ا ني چان قطانم زی
توكلم( تسا ي
يسیفن و
، 1374 .) يم ينامز هایگ ًلاومعم لیمكت ار یدشر لحارم دناوت
رد کرحتم رصانع نیمأت ظاحل زا ک ديامن راچد یدشر لحارم زا مادک چیه رد نژورتین دننامه کاخ
نیلواه( دشابن دوبمک ،ناراكمه و 3
2004 .) وماچل (4
1993 شيامزآ ماجنا اب ) نوباب یور رب يياه
يناملآ ی
ب ک درک شرازگ نژورتین دوک دربراک حطس شيازفا ا
جنپ دادعت ، قاس دركلمع ،هایگ عافترا لگ یاه
-
ت و کشخ نزو ،هدنهد خاش ،هایگ کشخ هدام و ناد دركلمع ، فولع ر
لگ يعرف یاه خاش ،هدنهد
یاه
لگ دادعت و یلوا يعرف ب اه
ظحلام لباق روط چیه يلو ،تفاي شيازفا یا
هدام تابیکرت رد یرییغت نوگ ی
.دشن لصاح هرثؤم راموک
( ناراكمه و 1
2013 علاطم رد ) تحت ايوتسا يفیک و يمک دركلمع یور یا
ریثأت
لولحم دربراک و ينزرس رامیت ناوج کون ينزرس ک دندرک شرازگ يشاپ
خاش ی اب سياقم رد ايوتسا یاه
ناوج کون ينزرس مدع شيازفا ثعاب اه
13 ات 17 خاش دصرد ا و يهد
نودب کشخ گرب دركلمع شيازف
1. Kumar
76
ریثأت لولحم دربراک نینچمه .دش نآ تیفیک یور باق ریثأت يياذغ رصانع يشاپ
یور ار يهجوت ل
ينعم شيازفا و لیفورلک یاوتحم ،دركلمع لیبق زا دشر یاهرتماراپ نازیم ب کشخ گرب دركلمع راد
8 ات
26 ناوج ينزرس نياربانب .داد ناشن دهاش رامیت ب تبسن دصرد خاش یاه
لولحم دربراک و ايوتسا یاه -
( میساتپ تارتین يشاپ
KNO3
( میسلک تارتین و )
)2
Ca(NO3
يم ) ب ايوتسا دیلوت شيازفا ثعاب دناوت
طساو ناوج دشر دوبهب ی .دوش هایگ یژولويزیف تیلاعف و اه
1-6 - ریخبت تشت
تيدودحم یبآ زا يشان تلاكشم ،بآ عبانم يفیک و يمک
ین زا شیب یرا بآ يگدولآ و هایگ زا
یاه
هدمع زا ينیمزريز ت
شم و اهانگنت نير يم روشک یزرواشک تلاك
ا .دشاب گيد فرط ز نوزفا زور شيازفا ر
يم باجيا ار رتشهیب يياذغ داوم دیلوت ب زاین تیعمج رب بلغ تهج يياهراكهار نتفاي نياربانب .دنک
تيولوا زا هراومه بآ دوبمک یزرواشک تلاوصحم ناوتب اهت تسا هدوب يشهوژپ و يتاعلاطم یاه
یارب ار
دايدزا ب ور تیعمج نيا وت اب اذل .دومن دیلوت
هرهب ترورض ب ج هداهن ،کاخ ،بآ زا هنیهب یرادرب
و اه
ههمانرب ،يياذههغ داوههم نیمأههت و يههلم صلاههخان دهمآرد دهشر تههج رد روشک يناسنا یورین یاههه
کرهش عههسوت ناخلگ یاه
تيولوا زا يكي یا يم روشک یزرواشهک شهخب یاهه
،يمامخ بوبحم( دشاب
1383 ناخلگ .) هزاس اه
مهارهف لاهس لوهط ماهمت رد ار هایگ بولطم دشر طيارش دياب ک دنتسه يياه
بوبحم( دنيامن حلاصا ينوریب میهلقا اهب سياقم رد ار هایگ زاین دروم يمیلقا طيارش ک یروط هب .دهنيامن
،يمامخ 1383
؛
1لياب ناراكمه و
، 01 20 ریخبت قیقد نیمخت هناخلگ هدش لرتنک طيارش رد .) -
قرعت
ب ناهایگ زاهین دروهم بآ نازهیم نیهیعت یارهب ریخبت زا روظنم .تسا یرورض رایس
- قرعت تسا يهبآ رادقم
هرود لوهط رد ات دوش هداد هایگ ب دياب ک ی
فرهص شهيور نمض و هدومن
لیمكت دوخ دشر دح
رثکا
دنک دیلوت ار لوصهحم رادهقم دوش جاوم يبآ شنت اب ک نآ نودب
. مهم لماع راهچ ينعي ناخلگ يطیحم
نازهیم ،رون شبات تدش
CO2
ریخبت یور يبسن تبوطر دصرد و اهمد ، -
ناخلگ ناهایگ قرعت ب ریثأهت یا
-
1. Baille 2. Kirnak 3. Fernandes 4. Blanco and Folegatti
77
ندوب ریغتم ب جوت اب و دنراد ييازس نآ
اه ریخبت نیمخت -
شور طهسوت عهجرم هاهیگ قرهعت یاهه
،لياب( تهسا يلكشهم راهک يتابهساحم 1994
؛ ک ی
2کانر ناراكمه و
، 2002 ملاس و راسخر نیهاش ؛ ت
،نای
1380 ،ناراكمه و يياپوک یدباع ؛ 2009
رهیخبت .) -
عهجرم قرهعت
) ETo
يم (
ب دناوت رتمیسيلا لیسو
هب شور نيا اما .ددرگ نییعت نيزه تهلع
ی رارهق هدافتهسا دروهم رهتمک نآ دربراهک تلاكشهم و داهيز
يم ،ناراكمه و يياپوک یدباع( دریگ 9
0 0 2
؛ سدنانرف ،ناراكمه و3
2003 يم يعس نياربانب .) ک دوش
ETo
ب لیسو ی تشت لمج زا تازیهجت يخرب ریخبت
سلاک دوش هدز نیمخت اههرتمومتآ و کهچوک تشت ،A
( ه و سدنانرف ،ناراكم
2003 ریخبت ناخلگ طيارش رد .) -
حطهس قرهعت شور ب عجرم
لباق يفلتخم یاه
يهم نیهمخت اهما .دهشاب
سلاک ریخبت تشت شور شور زا يهكي A
رهیخبت نیهمخت رد جهيار رایسهب یاهه
- يم هناخلگ رد قرهعت هنيزه ،يگداس لیلد ب ک دشاب
ی و ریخبت نیهمخت يياهناوت و مهک ًاتبسهن قرعت
يم هدافتسا ناهج رد هدرتسگ روط ب نازور
،لياب( دوش 1994
؛ انرف ن ،ناراكمه و سد 2003
؛ وكنلاب و
يتاگلوف ،4
2004 .)
1-7 - تیلوئز دربراک
ب تیلوئز گنس ينعم
نيز ينانوي ملک ود زا تفرگ رب و ناشوج یاه ب1
سوتیل و ناشوج ينعم ب2
تسا گنس ينعم .
تیلوئز يم یددعتم صاوخ یاراد اه يم صاوخ نيا لمج زا .دنشاب
تیصاخ ب ناوت
جرد ،يحطس بذج
،ندش رادبآ یلااب ی ندش تاردیهد( بآ نداد تسد زا
ب ددجم یریگبآ و )3
روط
تشگرب تياده ،ينویتاک لدابت تیفرظ ،ندش تاردیهد نامز رد لاتسيرک نامتخاس یرادياپ ،ريذپ
لاناک و گرزب ينامتخاس تارفح یاراد( لخلختم ،يكيرتكلا يگژيو ،)دايز یدورو یاه
،یروزیلاتاک یاه
يترارح یرادياپ راشا ... و 4
تیلوئز رد .دومن ه هزادنا ب ينامتخاس بوچراچ اه
يم و تسا زاب يفاک ی دناوت
1. Zein 2. Lithos 3. Dehydration 4. Thermal stability 5. Clinoptilolite
78
لوكلوم نویتاک باشم مه ار بآ یاه لاناک رد اه
اه هرفح و نيا زا .دهد یاج دوخ یاه لوكلوم ور
و بآ یاه
نویتاک كبش لخاد رد يناسآ ب اه ی
يم تکرح تیلوئز نيا نودب دننک
گد راچد كبش راتخاس ک ينوگر
نویتاک کرحت .دوش ديدپ داجيا ثعاب اه
ه ی نویتاک رياس اب ينویتاک لدابت يم طیحم رد دوجوم یاه
.دوش
ب راب نزاوت مدع ينوي لدابت تیصاخ داجيا رد ار يمهم شقن تیلوئز بوچراچ رد مینیمولآ روضح تلع
يم یزاب دنک
،ناراكمه و روپرذآ(
1392 ).
تیلویتپونیلک تخانش 5
ش هد رپ و نيرت دربراک
نیمز رد نآ دربراک ک تسا يعیبط تیلوئز نيرت یاه
،کاخ حلاصا روظنم ب یرورپماد و یزرواشک رادهگن
شهاک و کاخ رد نژورتین لمج زا يياذغ رصانع ی
جورخ و ييوشبآ نآ
اه نیهب ،هایگ سرتسد زا نیهب ،کاخ تبوطر ظفح شيازفا اب بآ فرصم یزاس
یزاس
هدوک فرصم هریج ،ا
ماد يياذغ ی تیلوئز رياس اب سياقم رد ... و اه
نونکات هدش تخانش يعیبط یاه
لوادتم رت تسا . تاقیقحت ناشن
يم دهد ک یزاسدازآ يجيردت
اهدوک طسوت تیلوئز اه يم دناوت رد
کاخ یاه يعیبط و يعونصم ب
طساو شنکاو یاه لدابت ينوي و اي بیکرت شنکاو یاه لدابت ينوي و
يزجت داوم يناک تروص ریگ .د رد شور مود تیلوئز اه رد بیکرت اب يناک یاه اب جرد ی للاحنا نیياپ
Surname: Amirnia Haji Khajeh loo Name: Younes Title of Thesis :
Effect of super absorbent polymer and zeolite with different levels of irrigation on growth and yield of herb stevia.
Supervisors: Dr. Morteza Barmaki and Dr. Abdolghayyum Gholipuri Advisor: M.Sc. Nasrin Sadat Seyed Mohamadi
Graduate Degree: M.Sc. Major: Agriculture engineering Specialty: Agronomy University: Mohaghegh Ardabili Faculty: Agriculture and Natural Resources Graduation date: 2016.10.05 Number of pages: 73
Abstract:
Today, the use of new technologies and materials that have been introduced to improve the soil texture and increase the capacity of water storage has become very common. This research was conducted to investigate the effect of application of super absorbent polymer and zeolite in different irrigation levels on the growth and yield of stevia plant in a greenhouse of University of Mohaghegh Ardabili in 2016. The experiment was carried out in a split plot design (split plot) based on a randomized complete block design with four replications. In this research, four irrigation treatments as: irrigation after 35, 70, 105 and 140 mm evaporation from class A evaporation pan as the main factor. As a sub factor, zeolite, superabsorbent polymer, both of these two substances and the non-use of them (control) were used along with sand in pots. Stevia plants were fed during the experiment with Hoagland solution. The results showed that irrigation after 35 and 70 mm evaporation with combined application of polymer additive and zeolite had the best level of morphological and physiological traits such as yield and biomass, and the lowest level of these traits was obtained from irrigation after 140 mm evaporation and use of no soil additive. The highest amount of chlorophyll was obtained in irrigation after 70 mm evaporation and in irrigation after 140 mm evaporation resulted in the lowest chlorophyll index. Also, There was no significant difference in the amount of stevioside between experimental treatments. Based on the results of this experiment, the use of super absorbent polymer and zeolite can be effective in reducing the water stresses of the stevia plant in its greenhouse culture.
Keywords: Stevia, Super Absorbent Polymer, Zeolite, Irrigation levels, Stevioside
University of Mohaghegh Ardabili
Faculty of Agricultural Technology and Natural Resources Department of Agriculture and Plant Breeding
Thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of M.A.
In the field of agriculture and plant breeding tendency to agriculture
Title:
The effect of super absorbent polymer and zeolite and different levels of irrigation on growth and yield of stevia
Supervisors:
Morteza Barmaki (Ph.D) Abdolghayyum Gholipuri (Ph.D)
Advisor:
Nasrin Sadat Seyed Mohammadi (M.Sc)
By:
Younes Amirnia Haji Khajeh Lu
Autumn 2016
