The Effect of Brain Breaks on Academic Progress, Self-Efficacy, and Interest in Physical Activity of Primary School Students

(1)

The Effect of Brain Breaks on Academic Progress, Self-Efficacy, and Interest in Physical Activity of Primary School Students

Mobina Javad Mutab¹ , Fatemeh Rezaei²^

1. Department of Motor Behavior, Faculty of Humanities, Semnan University, Semnan, Iran. E-mail: [email protected] 2. Corresponding Author, Department of Motor Behavior, Faculty of Humanities, Semnan University, Semnan, Iran.

E-mail:[email protected]

Article Info ABSTRACT

Article type: Research

Article history:

Received:

16 January 2023 Received in revised form:

5 May 2023 Accepted:

9 May 2023 Published:

20 May 2023

Keywords:

Academic progress, Brain breaks, New teaching method, Physical activity, Self-efficacy.

Introduction: This study aimed to investigate the effect of brain breaks on academic progress, self-efficacy, and interest in physical activity of primary school students.

Methods: The current research was a quasi-experimental type with a pre-test, post- test, and control group design. Its statistical population included fourth, fifth, and sixth-grade female students. Using the cluster random sampling method, 127 students were selected as the research sample and were assigned to two intervention and control groups through a simple random method. To collect data, the Self- Efficacy Questionnaire for Children (Morris, 2001) and the Children’s Attraction to Physical Activity questionnaire (Rose et al., 2009), and a researcher-made questionnaire for the educational progress of the participants were used. The intervention group performed brain breaks physical activities twice a day and three days a week for four months, while the control group did not receive any intervention. Data were evaluated using an independent t-test.

Results: Data analysis indicated that after the intervention (brain breaks), the average scores of the experimental group for three variables of academic achievement (F=3.57, P=0.001), self-efficacy (F=7.65, P=0.001), and interest in physical activity (F=10.72, P=0.001) had a significant difference compared with the control group.

Conclusion: These findings can highlight the need for planners and education officials to pay attention to the importance of the role of brain breaks activities in improving academic progress, self-efficacy, and its effect on the level of interest in physical activities of primary school girls.

Cite this article: Javad Mutab M., & Rezaaei F. (2023). The Effect of Brain Breaks on Academic Progress, Self-Efficacy and Interest in Physical Activity of Primary School Students. Journal of Sports and Motor Development and Learning, 15 (1), 63-78.

DOI: http//doi.org/10.22059/jsmdl.2023.353912.1699

Journal of Sports and Motor Development and Learning by University of Tehran Press is licensed under CC BY-NC 4| web site: https://jsmdl.ut.ac.ir/ | Email: [email protected].

(2)

Extended Abstract

Introduction

One of the new teaching methods is the use of brain and mind activation techniques for students, which includes brain breaks during teaching. Short classroom-based physical activity breaks are commonly called brain or energy breaks. These breaks can be easily implemented during teaching and integrated with school lessons or as an unstructured break. Brain breaks activities can include concentration, strength training, or aerobic training. In some studies, it has been found that it has increased students' interest in physical activity. Also, in terms of the importance of new teaching methods, research shows that compared to traditional games and sports, new methods provide a more effective way to promote physical activity, and in this way, students who are more physically active perform better in their academic studies, But the researches that have been conducted in the field of brain breaks on academic progress, self-efficacy, and interest in sports activities are very few and the noteworthy point is that it seems that no interventional research has been done in this field so far in the country.

Methods

The current research was a quasi-experimental type with a pre-test, post-test, and control group design. Its statistical population included female students studying in the fourth, fifth, and sixth grades of Dezful City in the academic year 1400-1401. Using the cluster random sampling method, 127 students were selected as the research sample based on the research scope. After conducting the pre-test, they were divided into two experimental and control groups using a simple random method. The Self-Efficacy Questionnaire for Children (Morris, 2001) and Children's Attraction to Physical Activity Questionnaire (Rose et al., 2009) were used to collect the data. According to the educational method, the experimental group performed brain breaks physical activities twice a day, three times a week for four months, while the control group did not receive any intervention. At the end of the sixteenth week, a post- test was taken from both groups. Data were analyzed using an independent t-test.

Results

In the present study, the average academic achievement of the experimental group in the post-test stage increased (M=4.83) compared with the pre-test and the control group, the average self-efficacy of the experimental group in the post-test stage increased (M=59) compared with the pre-test and the control group, and the average interest in physical activity of the experimental group in the post-test stage has increased (M=52.21) compared with the pre-test and the control group. Data analysis indicated that after the intervention (brain breaks), the average scores of the experimental group for three variables of academic achievement (F=3.57, P=0.001), self-efficacy (F=7.65, P=0.001), and interest in physical activity (F=10.72, P=0.001) had a significant difference compared with the control group.

Conclusion

Brain breaks intervention program at school that is designed to make children more active during the day, significantly improves academic achievement, self- efficacy, and interest in physical activity. The most important value of the physical activity strategy based on brain breaks may be the provision of physical activity time; Therefore, the value of brain breaks activities can depend more on the experience of teachers as well as the teacher's ability to plan more attractively and actively, because innovative teaching methods make the educational situation more attractive and increase the desire and effort of learners to learn more.

Ethical Considerations

Compliance with ethical guidelines: The present study was conducted following ethical principles. code of ethics:

IR.SEMUMS.REC.1400.196

Funding: No specific funding was used.

Authors’ contribution: The first author conceived the idea, supervised the project, and wrote the manuscript. The second author collected and analyzed the data.

Conflict of interest: The authors declared no conflict of interest.

Acknowledgments: We would like to thank all those who helped us in this study.

(3)

رثا تحارتسا ،یلیصحت تفرشیپ رب یزغم یاه

دوخ دماراک ی

یندب تیلاعف هب هقلاع و

شناد ییادتبا نازومآ

باتوم داوج انیبم

، 1

همطاف ییاضر

2

1 . گ تکرحراتفر هور ی

، ناسنا مولع هدکشناد ی

، ا ،نانمس ،نانمس هاگشناد ی

نار . :همانایار [email protected]

2 . دنسیون ۀ ،لوؤسم تکرحراتفر هورگ ی

، ناسنا مولع هدکشناد ی

، ،نانمس ،نانمس هاگشناد :همانایار .ناریا

[email protected]

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون یشهوژپ

رات ی خ رد ی تفا : 26 / 10 / 1401

:یرگنزاب خیرات 15

/ 02 / 1402

رات ی خ ذپ ی شر 19 : / 02 / 1402

رات ی خ راشتنا 30 : / 02 / 1402

دیلک هژاو :اه

تفرشیپ

،یلیصحت دوخ دماراک

،ی ،سیردت نیون شور

یندب تیلاعف

، فقو ۀ یزغم . :همدقم تحارتسا ریثأت یسررب رضاح شهوژپ زا فده دوخ ،یلیصحت تفرشیپ رب یزغم یاه

دماراک هب هقلاع و ی

شناد یندب تیلاعف .دوب ییادتبا نازومآ

:شهوژپ شور عون زا رضاح شهوژپ

همین حرط اب یبرجت پی

ش نومزآ و سپ نومزآ .دوب لرتنک هورگ اب عماج

ۀ رامآ ی

شناد لماش نآ رتخد نازومآ

اپ ی ۀ ادتبا مشش و مجنپ ،مراهچ یی

فتسا اب .دوب شور زا هدا هنومن

گ ی ر ی فداصت ی خ هشو ا ی

،

127 زا رفن شناد نازومآ هب ناونع نومن ۀ فداصت شور هب و باختنا شهوژپ ی

ود رد هداس هلخادم هورگ

و سقت لرتنک ی م

عمج یارب .دندش هداد یروآ

زا اه مانشسرپ ۀ دوخ اک دمار ی و ناکدوک روم ناناوجون

ی س ( 2001 لاعف و ) یارب یندب تی

( ناراکمه و زر ناکدوک 2009

پ و ) ی تفرش صحت یل ی تکرش ناگدننک هورگ .دش هدافتسا م

تدم هب هلخاد راهچ

هام ، د راب و

و زور رد هس هعومجم هتفه رد راب لاعف

ی ت اه ی ندب ی زغم تحارتسا ی

رد ،دنداد ماجنا ار لاح

ی لرتنک هورگ هک ه

ی چ

هلخادم ا ی رد ی تفا .دندرکن هداد اه اب ت نومزآ زا هدافتسا ی

زرا لقتسم ی با ی دندش .

ی هتفا اه : زجت ی ه لحتو ی ل هداد هک داد ناشن اه سپ

ریغتم هس رد شیامزآ هورگ نیگنایم )یزغم تحارتسا( هلخادم زا

( یلیصحت تفرشیپ 57

/ 3 ،F=

001 / 0 دوخ ،)P=

دماراک ( ی 65 / 7 ،F=

001 / 0 لاع و )P=

یندب تیلاعف هب هق

( 72 / F= 10 ، 001 / P=0 ) توافت لرتنک هورگ هب تبسن انعم

راد ی .دراد

تن ی هج گ ی ر ی : نیا ی هتفا اه م ی دناوت هجوت ترورض همانرب

ار یشزومآ نلاوئسم و نازیر ب

شقن تیمها ه اعف

لی ت اه ی

دوخ ،یلیصحت تفرشیپ دوبهب رد یزغم تحارتسا دماراک

ت و ی أ ریث هقلاع نازیم رب نآ لاعف هب

دب تی ین شناد رتخد نازومآ

هب ییادتبا .دشاب هتشاد لابند

دانتسا : باتوم داوج ، بم ی ان و اضر یی ، همطاف ( 1402 هلاقم ناونع .) یرشن .

ۀ یشزرو یتکرح یریگدای و دشر ،

( 1 ) 15 ، 63 - 78 .

2023.353912.1699 jsmdl.

/ 10.22059 http//doi.org/

DOI:

زنماک ویتیرک سنسیلا ساسا رب ار دوخ یرکف تیکلام قح و تسا ناگیار یملع هیرشن نیا CCBY-NC 4

هدرک راذگاو ناگدنسیون هب

.تسا

نایار ا هم [email protected]: رات|

ن ام https://jsmdl.ut.ac.ir :

.نارهت هاگشناد تاراشتنا :رشان

(4)

66

،لوا ةرامش ،مهدزناپ ةرود ،یشزرو یتکرح یریگدای و دشر راهب

1402

همدقم شناد هیامرس نازومآ ج یونعم و یرکف یاه

هعما هب رامش م ی دنور اب ، دوجو نیا شناد هدش هدید اهراب دادعتسا و ییاناوت ظاحل زا هک ینازومآ

توافتم یلیصحت تفرشیپ رد ،دنتسه مه هب هیبش کب( دنا

،1

2022 .) یکی زا لئاسم یساسا ماظن یشزومآ روشک ره ی ، تفررشیپ یلیرصحت

هزورما هک تسا هب

ناونع مهم ﺺخاش ی

رب زرا یا اظن یبای م اه آ ی وم ز وم یش در رق هجوت را هتفرگ ا تس

، اریز زا مهم رت ی ن كلام یبایزرا یاه

بوسحم ناملعم درکلمع یم

دوش و رعم ف وت ا اهییان ی یملع شناد نازومآ رب دورو یا هب د این ی اک ا و ر اغتش و ل رتلااب یلیصحت عطاقم ا

تس

( رولاد ناراکمه و ،

1394 روظنم .) زا تفرشیپ

،یلیصحت درکلمع

یلیصحت ناد ش نازومآ زا یحطس بولطمان هب یحطس اضر ی ت شخب ترسا

رویلا(

و ،ناراکمه 2019

و ) هزادنا یارب جیار یکلام ،یسلاک تارمن نیگنایم یلیرصحت تفرشیپ یریگ

ترسا راوز(

نارارکمه و ،

1394 .) زا

هلمج لماوع هک یمهم هب

ناونع نیرتهب شیپ ینیب دننک ۀ یفرعم یلیصحت تفرشیپ ترسا هدش

، لمارش لرماوع یرنورد ( ،شزریگنا ،شوره

دوخ ،سفن تزع ،هرادنپدوخ دماراک

ی طابترا( ینوریب و )ینامسج تملاس و نیدلاو

و طیحم ،كدوک

،هسردم ویش ۀ شزورمآ و ورج )یرسلاک

تسا ( م ی

2ری ، 2000 .) بلاق رد ،ینوریب لماوع هاگدید

درریگ راررق هلئرسم لح تیعقوم رد دیاب ریگارف هک دنرواب نیا رب شزومآ نیون یاه هرن

شور نیاربانب ؛میهافم و بلاطم و درنراداو تریلاعف هرب ار رریگارف هک دنورب شیپ یتمس هب دیاب یشزومآ یاه

برجوم و یریگداری شیازرفا

ییاناوت دنوش یدرف یاه (

،ناراکمه و رویلا 2019

.) هنیمز نیا رد پ

شهوژ ناشن اه م ی دنهد هک لاعف ی ت ندب ی گدارمآ و ی نامرسج ی رط زا ری ق

شیازفا كرحت ذپ ،یری ب هجوت ،رتهب روضح ی

رتش و اهدرواتسد ی

صحت یل ی ب ی رتش قفوم اب ی ت شناد دراد طابترا نازومآ نیاترسرد و نورسردنا(

،3

2019 ) و حطس ی گدا ی ر ی گنا و ی شز لاعف نازومآ شناد رد رد

اقم ی هس اب شناد غ نازومآ ی ر ب لاعف لاا تسا رت گربلوس و سروت(

،4

2001 .)

یتخانش هاگدید قباطم -

عامتجا ،ی ناسنا اه رد لاعف یتادوجوم هتفرگ رظن

م ی دنوش مظندوخ هب رداق هک دنتسه دوخ راتفر میظنت و یهد

و لعفنم تادوجوم هن م

ی دنناوت ( دننک لرتنک ار اهدادیور و عیاقو ناشراتفر اب ارودنب

،5

1982 ارودنب .) هک تسا دقتعم دوخ

دماراک ی

، یتواضق

هک تسا ییاهراک ماجنا یگنوگچ زا یصخش طبترم هدنیآ هب اهنآ تاریثأت

م ی دوش و هک درف رواب هب م

ی دناوت دهد ماجنا تیقفوم اب ار یراک

،

قلاطا یم وش د رد . دوخ زا ناسنا كرد هجیتن دماراک

وا یناجیه یگتخیگنارب و درکلمع ،شزیگنا ،رکفت یاهوگلا رب ی ثأت

ی ر م ی دراذگ و هب

بعشنم یلیصحت و یعامتجا ،یناجیه دعب هس م

ی وش د ،ارودنب(

1982 .) ا رد ی ن هنیمز راکدوخ ا یدم اب یلیصحت ساسحا

ییاناوت درف رد

دم ی ر ی ت تیلاعف یاه

،یریگدای طلست

تاعوضوم رب یسرد

هدروآرب و ندرک

تاراظتنا یلیصحت ،سیروم( تسا طبترم

2001 .) اقیقحت تا رد

ناشن هنیمز نیا م

ی دنهد گارف ی نار ی دوخ هک دماراک ی ب ی رتش ی امت ،دنراد ی

،ل و شلات تماقتسا ب ی رتش ی ماجنا رد ار فیلکت

سرد ی راکب

م ی گ ی دنر نچمه . ی ن دارفا ی هب هک اناوت یی اه ی دامتعا دوخ ی

جاوم زا ،دنرادن ه

لئاسم اب ه شلاچ

گنارب ی ز همهاو اد دنر ا هک ی ن هب رما بون ۀ دوخ

ان ساسحا هب دماراک

ی رجنم یم وش د نوسکج(

،6

2012 .) سب هک اجنآ زا ی

را ی شناد زا ومآ صحت لوط رد ناز ی

ل دوخ ساسحا دوخ دماراک

ی

من ی دننک

، اربانب ی ن ی گدا ی ر ی ب و تراقح تاساسحا زا راشرس اهنآ ی

افک یت ی تسا (

7نول ناراکمه و ،

2022 لماوع زا یکی .) رثؤم

رد

دوخ دماراک ،ناملعم درکلمع ،یشزومآ یاهرازبا لماش هک تسا یشزومآ ماظن ،ی سلاکمه

ی اه سلاک راتخاس و انب ؛تساه

ماظن نیارب

دوخ یاهرواب ساسحا هک دشاب یلکش هب دیاب یشزومآ دماراک

شناد ی ،ارودنب( دوش دنمورین نازومآ 1982

.) فرط زا ی هجوت اب هب قیقحت تا ،

قیرط زا یگتخیگنارب شیازفا مانرب

ۀ یشزرو م ی دناوت ( دهد شیازفا ار ندرک هلباقم ییاناوت راویدلاز

،8

2019 نامه ،) هکروط ناراکسلاب و9

ناراکمه (

2021 ) ثأت زا ی ر تلاخادم تبثم یتکرح

سلاک رد رب سرد

شناد شرگن هب تبسن نازومآ

ی گدا ی ر ی

، دوخ دماراک ی ارب شلات و ی

رتهب ماجنا ی

ن صخش درکلمع ی

دوخ دنداد شرازگ .

1. Back

2. Meyer

3. Anderson & Durstine

4.Torres & Solberg

5.Bandura

6.Jackson

7. Lon, Lupu & Nicolae

8. Zaldivar

9. Blaskran

(5)

رگید دروم رد

شهوژپ یتایلمع فیرعت .تسا یندب تیلاعف هب هقلاع عوضوم ،رضاح هب هقلاع

یانعم تسود تشاد ن یمیهافم لماش و

واکجنک دننام ی

هاگ و شرگن ،تذل ، ی

شزرا تاقوا اه

تس ( ،ناراکمه و ناراکسلاب 2021

.) لماش هقلاع ود

وی گژ ی

؛تسا ی ک ی تلاح

ناور تخانش ی نآ هک تسا

« رد شنکاو اه ی ف ی ز ی ژولو ی ک ی - بصع ی درف تبسن ط هب ی ف سو یع ی شا ،دارفا زا ی

ءا و فیلاکت ریاس ر

ی هش دراد

» ؛

،یرگید گنا عبنم ی شز ی و صاخ هبرصحنم درف نآ هک تسا

« زی انبر ی وحن ۀ و تکراشم ،ساسحا ،لمع ی

گدا ی ر ی دارفا لیکشت ار م

ی دهد »

( ماگنیناک و1

،ناراکمه 2008

) . رد نیا عقاو و ود

ی گژ ی درف رد مهرد نت ی هد طبترم و ا دن و لباقتم طابترا بجوم

م ی هقلاع هک دوش هب

ناونع

ی ک گنا كرحم ی

شز ی وق هب ،ی هژیو ناکدوک رد هعسوت ناناوجون و

ی دبا . لوقعم دهاوش ی

هنیمز نیا رد عمج

روآ ی ناشن هک تسا هدش

م ی هد ن د قلاع ۀ عقوم یت

،ی شناد ارب ار نازومآ ی

لاعف رد تکرش ی

ت ندب ی مرب ی گنا ی دز و فرط زا ی ثأت تسا نکمم ی

ر مک ی پ رب ی تفرش ی گدا ی ر ی

دشاب هتشاد

؛ ا اب ی ن م ناملعم ،لاح ی

نآ دنناوت راکتسد و لرتنک ار

ی حم ات دننک ی

ط ی گدا ی ر ی یباذج ار ا ی داج دننک (

2یوت ،ناراکمه و

2022 .) ،یفرط زا لدم

اه ی عامتجا ی - ژولوکا ی ک ی هک اهراتفر رب ی

لاعف ی ت ندب ی کأت ی د دنراد ، تحت ثأت ی ر درف تلاماعت ی

، عامتجا ی و

حم ی ط ی رارق م ی گ ی دنر تیگنیو(

،ناراکمه و3

2018 ) ؛ نیازا ور قلاع ۀ ش صخ ی هب ی ک لاعف ی ت عم ی ن ن ی ز رد رظن ی ۀ عتدوخ یی ن ،یرگ هب ناونع

لک رگناشن ی

د ی گنا ی شز نورد ی

، زا مهم رت ی ن گنا لاکشا ی

شز صوت ی ف م ی دوش ؛ ا اب ی ن ،لاح لاحرد ی هک داعبا گنا ی ز ۀ نورد ی تذل دننام هب

روط

لماک هب ناونع پ ی ش بی ن ی دننک ۀ لاعف ی ت ندب ی سررب ی هدش ( تسا یسد و نایر ،4

2000 )،

اما مک تاعلاطم ی

هب روط شقن رب صاخ وقلاب

ۀ

هقلاع

، هب ناونع ی ک گتسبمه ی ناور تخانش ی ی ا پی ش بی ن ی دننک ۀ لاعف ی ت ندب ی

، هب وی هژ هطبار رد حم اب

ی ط عامتجا ی

، گدنز کبس ی

اس و ی ر

گتسبمه ی اه ی ناور ی زوح رد ۀ شناد نازومآ هدش زکرمتم .دنا

تکن ۀ نایاش یدشر ناصصختم یارب هجوت زاب

ۀ ینس 6 - 12 ( لاس لاس اه ی ار نآ هک تسا )هسردم لوا

« رود ۀ لاط یی دشر

» م ی دنمان ،

اریز دشر همه هبناج هلمج زا وی گژ ی اه ی ینامسج

، تخانش ی تکرح و ی هعسوت لاح رد و

تسا طبترم رایسب یندب تیلاعف یفاک حطس اب

میرکلادبع(

2017 یلناد ؛

2016 فیرگ ید ؛ کمه و7

،نارا 2018 .) مه هب ی ن

،لیلد حوطس صوت ی ه دش ۀ تیلاعف

یندب لماش ،نارود نیا رد لقادح

60 قد ی هق طسوتم تدش اب زور رد ات

یدش د تسا ( ردنلوم ،ناراکمه و8

2015 هک ) خرب طقف ی نکمم نآ زا

رط زا تسا ی

ق سرد اه ی برت ی ت ندب ی دوش هداد ششوپ هسردم فاک و

ی رد ؛تسین هجیتن

هب هجوت ش ی هو اه ی یارب سیردت نیون ورت

ی ج

یندب تیلاعف شناد تفرشیپ و

انیزاو( تسا تیمها زئاح نازومآ ،ناراکمه و9

2019 ی .) ک ی زا شور اه ی زا هدافتسا ،نیون شور

یاه

لاعف دننک ۀ شناد نهذ و زغم نازومآ

و سیردت للاخ رد یزغم تحارتسا لماش تسا

. تحارتسا اه ی هاتوک تدم لاعف ی ت ندب ی نتبم ی رب

تحارتسا نآ هب ًلاومعم هک سرد سلاک اه

ی زغم ی ی ا ژرنا ی هتفگ از م ی دوش . ای ن هفقو ار اه م ی ناوت هب تحار ی رد نامز سیردت ارجا و اب

سورد هسردم درک ماغدا یا

با( داد ماجنا راتخاس نودب تحارتسا لکش هب ردان ی

ناراکمه و10

، 2019 لاعف .) ی ت اه ی زغم تحارتسا ی

م ی دناوت لماش رمت رمت ،ساوح زک ی

تان تردق ی ی ا رمت ی تان زاوه ی اررپ( دشاب ناراکمه و11

، 2015 .) هب روط لک ی

، سپ لیلحتارف زا نوستاو

12

و ناراکمه (

2017 ) هنیمز نیا رد ا هب

ی ن تن ی هج سر ی دند هک یندب تیلاعف تاریثأت

نایاش هجوت ی رب تیلاعف یلیصحت یاه شناد

نازومآ رد

لخاد راد هسردم د

. هب روط لک ی

، ب س ی را ی زا نارگشهوژپ قفاوم

ا تحارتسا هک دن اه

ی زغم ی م ی دناوت راتفر دوبهب هب شناد

پ ،نازومآ ی تفرش

صحت یل ی

، تملاس و راک ماجنا نامز یمومع

مسج ی ناور و ی لاک( دنک کمک ی

13ن و ناراکمه ، 2021 ؛

14كوم ناراکمه و ،

2020

؛ با ی ردان

1. Cunningham

2. Tou

3. Wigate

4. Ryan & Deci

5. Abdelkarim

6.Donnelly

7. De Greef

8.Mullenderr

9.Wassenaar

10. Abi Nader

11. Perera

12. Watson

13. Cline

14. Mok

(6)

68

1402

،ناراکمه و 2019

؛ ای

1رگ ، 2019 لما ؛ ی ساوناج ،2

2018 ؛ ،ناراکمه و اررپ 2015

.) یخرب رد تاقیقحت

زین هدش مولعم تسا

هک بجوم

شیازفا قلاع ۀ ،ناراکمه و ناراکسلاب( تسا هدش یندب تیلاعف هب نازومآ شناد 2021

اکسپاپ ؛ ،ناراکمه و3

2018 نینچمه .) رد

مز ین ۀ

تیمها شور اه ی اپلاگ ،سیردت نیون ( ناراکمه و4

2018 دندرب یپ ) هک

شور اه ی ن نیو اقم رد ی هس زاب اب ی اه شزرو و اه ی تنس ی

، هار

رترثؤم ی ارب ی ورت ی ج یندب تیلاعف م هئارا

ی دهد بلاق نیا رد و شناد

نازومآ ی لاعف هک ی ت ندب ی ب ی رتش ی رتهب درکلمع ،دنراد ی

تاعلاطم رد

یلیصحت نراد دوخ

ناک و لازیر ،رجاه( د ،5

2019 ؛ اررپ ،ناراکمه و 2015

.) اما شهوژپ اه یی د هک ر نیمز ۀ تفرشیپ یور یزغم تحارتسا

دوخ ،یلیصحت دماراک

و ی هقلاع دنم ی یشزرو تیلاعف هب هتفرگ ماجنا

تسا

، تسا كدنا رایسب .

تکن ۀ نایاش هک تسا نیا هجوت هب

رظن

م ی دسر شهوژپ روشک لخاد رد نونکات هلخادم

ا ی ماجنا هنیمز نیا رد ن

تفرگ ه یدایز نارگشهوژپ هتبلا .تسا جراخ رد

شک زا نیا هب رو

هتخادرپ عوضوم تاسلج كدنا دادعت زا ،ناشتاعلاطم رد اما ،دنا

هلخادم ا ی هدافتسا هدش رب یزغم تحارتسا کینکت ریثأت یلاخ یاج نینچمه ،

دوخ دماراک یندب تیلاعف هب هقلاع و ی دودح ات

یلاخ یدایز تسا

. نیازا ور خساپ یپ رد رضاح شهوژپ ییوگ

نیا هب شسرپ ایآ هک تسا

رتسا سرد نیب رد یزغم تحا تخس و مهم یاه

هب ،)ییادتبا مشش ات مراهچ هیاپ رد مهم و یلصا سورد زا( مولع و یسراف ،یضایر دننام رت

دوخ ،یلیصحت تفرشیپ دماراک

یندب تیلاعف هب هقلاع نینچمه و ی شناد

نازومآ یاپ ۀ ناتسبد مشش ات مراهچ رجنم

یم دوش

؟ریخ ای

شور شهوژپ یسانش

ضاح شهوژپ ر

همین یبرجت عون زا یدربراک حرط اب پ ی ش نومزآ - سپ نومزآ هورگ اب .دوب لرتنک

تکرش ناگدننک

عماج ۀ مامت لماش شهوژپ یرامآ شناد

رد لیصحت هب لوغشم رتخد نازومآ یتلود سرادم

یاپ ۀ ناتسرهش ییادتبا مشش و مجنپ ،مراهچ

یلیصحت لاس رد لوفزد 1400

- 1401 .دوب نیدب زا هک بیترت 20

سردم ۀ یتلود رود ۀ ،هنارتخد ییادتبا شش

هسردم هب روط باختنا یفداصت

نیب زا سرادم نآ هب هعجارم اب سپس ،دش شناد

نازومآ سلاک دنچ مراهچ

، ،مشش و مجنپ هس

سلاک هب تروص هداس یفداصت و باختنا

زا

بی ن نازومآ شناد سلاک ره

دادعت هب طیارش دجاو دارفا ، 127

رفن شناد زومآ ا رب ساس هب شهوژپ هب دورو رایعم باختنا دنمفده تروص

:زا دندوب ترابع هک دندش شناد

نازومآ یاپ ۀ ات مراهچ هک ییادتبا مشش

سورد رد یلیصحت ای یریگدای تفا راچد یسراف و مولع ،یضایر

نی م ۀ لوا لاس صحت یل ی ( دندوب حطس هب رتلااب حطس کی زا لوزن زا تسا ترابع یلیصحت تفا اپ

یی ن رت د صحت ر ی ل شزومآ و هک

طقن ۀ

تسا یلیصحت تفرشیپ لباقم ؛)

ساسا رب دنورپ

ۀ هسردم زا رهب ۀ شوه ی لامرن رادروخرب

؛دندوب اراد ی تکرح رحبت حطس ی

ی ناسک زا و رظن

؛دندوب نگمه نزو و دق ه

ی چ مادک زا تکرش ناگدننک قباس ۀ نینچ رد تکرش هرود

اه یی ؛دنتشادن لبق زا یاراد

قلاع ۀ لاعف هب یمک یندب تی

و قباس ۀ یداصتقا ،یگنهرف ،یعامتجا حطس یاراد ؛دندوب یشزرو حطس و

هداوناخ تلایصحت رقت

ی

ًاب یمسج رظن زا و هباشم و

ناور ی ملاس

زا ؛دندوب شش سردم ۀ دروم یسررب ، 127 شناد زومآ هب روط سپس ،باختنا دنمفده تکرش

ناگدننک ریز لودج قباطم هب

تروص یفداصت

هورگ هب هداس اه

.دندش میسقت لرتنک و هلخادم ی نینچمه

عم ی را جورخ نتشاد :زا دندوب ترابع رمن

ۀ ،یضایر سورد زا یکی رد بوخ یلیخ

نتشاد ؛یسراف و مولع و یضایر سورد رد یریگدای رد للاتخا لکشم نتشاد ؛یلبق یلیصحت لاس رد یسراف و مولع هنوگره

قباس ۀ

یشزرو و مظنم رد روضح مدع هس

اسلج زا هسلج .سیردت ت

شیپ یارجا زا سپ ،نومزآ

تکرش ناگدننک هداس یفداصت شور هب هب

هورگ ود

.دندش میسقت لرتنک و هلخادم

1. Egger

2. Emeljanovas

3. Popeska

4. Glapa

5. Hajar

(7)

رازبا

عمج یارب هداد یروآ

زا اه باتک

لاعف ی ت اه ی یزغم تحارتسا یندب

راهام

ناراکمه و1

( 2006 ،) رد یلیصحت تفرشیپ ﺺخاش

تکرش ناگدننک توافت هک رمن

ۀ ورد ناحتما نییعت مود تبون و لوا تبون نیب یسراف و مولع ،یضایر س

ش د ، مانشسرپ ۀ دوخ دماراک ی

ناناوجون و ناکدوک سیروم

2 ( 2001 و ) مانشسرپ ۀ ناکدوک یارب یندب تیلاعف

3زر ناراکمه و (

2009 .دش هدافتسا )

- تسب ۀ رمت ی تان زغم تحارتسا ( ی

2006 ) : باتک

لاعف ی ت اه ی یزغم تحارتسا یندب

لماش

تراهم اه ی مج زا یفلتخم یداینب یتکرح هل

،ندرک مرگ تانیرمت شخب

اه یی شزرو زا یزاب و فلتخم یاه و یتکرح یاه

م تاناویح تاکرح و نوزو تسا

و لماش لاعف ی ت اه ی عونتم

و یتردق ،یزاوه و تسا یزکرمت

اپ رب ی ۀ یاهدرادناتسا لاعف

ی ت اه ی ناکدوک یتکرح تسا

( کمه و راهام ،نارا

2006 .)

- زرا ی با ی پ ی تفرش صحت یل نومزآ :ی هس رد یسراف و مولع ،یضایر سرد هس رد یلیصحت تفرشیپ یاه

یاپ ۀ چ پ ،مراه مشش و مجن

ییادتبا هب تروص ققحم ناریبد طسوت هک یفیک و هتخاس تکرش

ناگدننک یسرد و هیاپ ره رد ط

،تسا هدش یحار ون ود رد

تب هب تروص

شیپ و )لوا تبون ناحتما( نومزآ سپ

هلخادم زا مه

سپ نومزآ یلیصحت تفرشیپ ﺺخاش .دش هتفرگ )مود تبون ناحتما(

رد

تکرش ناگدننک توافت رمن ۀ مود تبون و لوا تبون نیب یسراف و مولع ،یضایر سورد ناحتما ا رب

ساس ترکیل سایقم هب

تروص یمک

تسا هدوب رمث(

،ی 2007 ).

- مانشسرپ ۀ دوخ دماراک ی ناناوجون و ناکدوک (

SEQ-C )

: مانشسرپ ۀ وخ د ک را ا یدم ون و ناکدوک ( سیروم طسوت ناناوج

2001 ) اب و

زا سابتقا مانشسرپ

ۀ دوخ دماراک ارودنب ی ناراکمه و

( 1996 ) .تسا هدش هتخاس مانشسرپ

ۀ دوخ دماراک دوک ی لماش ناناوجون و ناک 23

هدام

هس زا هک تسا هدرخ

دوخ نومزآ دماراک

دوخ ،یعامتجا ی دماراک

دوخ و یلیصحت ی دماراک

لیکشت یناجیه ی هدش

ا ت و تس ییاناو

تکرش ناگدننک تیعقوم رد ار

فلتخم یاه یم

دجنس ( سیروم . 2002

) یلماع راتخاس یسررب رد انشسرپ

م ۀ دوخ دماراک ی هس لماع

یناجیه و یلیصحت ،یعامتجا همانشسرپ

ار أت یی د درک رد . قیقحت ( سیروم 2001 ) هولاع ییاور یسررب رب ه

پ ،یسایقم یارگاو و ارگم ییایا

هدرخ یقم سا دوخ دماراک ،یعامتجا ی 78

/ 0

، دوخ دماراک یناجیه ی 80

/ 0 دوخ و دماراک یلیصحت ی 87

/ 0 ش شرازگ رد .تسا هد

قیقحت

نایسامهط یرانا و

( 1388 ) سایقم لک ینورد یناسمه بیرض 73

/ 0 دوخ ، دماراک یعامتجا ی 66

/ 0 دوخ ، دماراک یناجیه ی 84

/ 0 و

دوخ دماراک یلیصحت ی 74

/ 0 هب تسد شور هب ییایاپ .دمآ نومزآ

- ب سایقم لک یارب نومزآزا 89

/ 0 دوخ ، دماراک یعامتجا ی 81

/ 0 ،

دوخ دماراک یناجیه ی 88

/ 0 دوخ و دماراک یلیصحت ی 87

/ 0 .دش شرازگ

- مانشسرپ ۀ ناکدوک یارب یندب تیلاعف زر

( ناراکمه و 2009

) زر طسوت همانشسرپ نیا : ناراکمه و

( 2009 .تسا هدش یحارط )

مانشسرپ ۀ لاعف ی ت اه ی رب یندب لماش ناکدوک یا 25

یارب متیآ هزادنا

گ ی ر ی د ناکدوک هقلاع نازیم جنپ اب یندب تیلاعف ر

هدرخ دوجو سایقم

)فلا .دراد لیم و هقلاع

هب لیم )ب ،شزرو و یزاب هب

لیم )ج ،شزرو و یندب تیلاعف هب

یمسج تیلاعف )د ،مظنم

پ اکمه شریذ ر

ی رد

و شزرو زاب ی اه .شزرو تیمها )ه و ، انشسرپ نیا

ور و هدش یحارط ناراکمه و زر طسوت ناکدوک یارب هم و ییا

یاپ رپ نیا ییا همانشس

دییأت

زا رتشیب و 72

/ 0 تسا هدش شرازگ .

یارجا دنور شهوژپ

ادتبا رد رضاح شهوژپ تیمک

ۀ نانمس یکشزپ مولع هاگشناد زا قلاخا دک اب

قلاخا

IR.SEMUMS.REC.1400.196

دیسر تبث هب .

سپ طوبرم زوجم ذخا زا زا ه

رادا ۀ تیاضر تفایرد و لوفزد ناتسرهش ،ایلوا زا همان

سلاک یاه قوف همانرب و مولع ،یضایر سورد یارب

هس رد یسراف یاپ

ۀ و دش نیودت ییادتبا مشش و مجنپ ،مراهچ هنومن

اه ی سلاک نآ رد شهوژپ لودج قبط .دندرک تکرش اه

1 ، 18

.دش لیکشت سرد سلاک زا ققحم ادتبا

تکرش ناگدننک هب ات تساوخ شسرپ

یاه مانشسرپ ۀ دوخ دماراک خساپ یندب تیلاعف هب هقلاع و ی

نینچمه ،دنهد اهنآ زا

نومزآ و دش هتفرگ ناملعم طسوت یسراف و مولع و یضایر یاه شناد

نازومآ ی هک رمن ۀ شلات هب زاین دنتشاد رتشیب

1. Mahar

2. Muris

3.Rose

(8)

70

1402

( ساسا رب هاوخرظن

ی زا هس ملعم هسردم هبرجتاب ﺺصختم و یسراف سورد رد

نازومآ شناد هرمن هچنانچ ،دش ﺺخشم یضایر و مولع و

لیاوا ات هامرهم زا( یلیصحت لاس لوا همین رد نمهب

هام ؛دشاب هتشاد یلوزن ریس رتشیب ،هرمن و رتمک رایسب یسلاک نیگنایم هرمن هب تبسن )

رد هجیتن شناد زومآ تسا یریگدای تفا یاراد سرد نآ رد )

ار هب ناونع شناد فیعض نازومآ اهنآ تارمن و یقلت یریگدای رظن زا

هب ناونع

شیپ تارمن تبث نومزآ

ش د ب . یار شناد امزآ هورگ نازومآ ی

ش ی لوط رد ی ک هعومجم هسردم زور ا

ی رمت زا ین تا لاعف ی ت هورگ ی 3 ات 5

قد ی هق ا ی سلاک رد هب

تروص رازگرب یروضح ش

د . شیپ ،هلخادم زا هب

امزآ هورگ ناملعم ی

ش طسوت رگشهوژپ و

وم رد در شور اه ی ارجا ی

و هلخادم وحن

ۀ اده ی ت رمت ی تان شزومآ دش هداد . تدم هب تانیرمت نیا راهچ

هب هام شناد هئارا شیامزآ هورگ نازومآ ش

د . تانیرمت

یزغم تحارتسا 3

ات 5 قد ی هق دندوب ر رد راب ود هک ( زو

سرد سلاک میات 45

هک دوب هقیقد هقیقد رد

20 و 45 ارجا تانیرمت م

ی دش ) ره و

ه هتف 3 هعفد )هبنشراهچ و هبنشود ،هبنش(

هئارا .دش شناد ه لرتنک هورگ نازومآ ی

چ هلخادم ا ی رد ی تفا دندرکن شزومآ اهنآ هب طقف و یسرد

د هدا .دش سپ یارجا زا هام راهچ تشذگ زا مانرب

ۀ زا ،یزغم تحارتسا تکرش

ناگدننک سپ نومزآ دوخ نازیم و یلیصحت تفرشیپ دماراک

و ی

ع نازیم نینچمه هقلا

.دش هتفرگ یندب تیلاعف هب نانآ یدنم مانرب

ۀ شهوژپ نیا ینیرمت ساسا رب

هلخادم ا ی اب ،دش هداد حیضوت هک مانرب

ۀ

تدم هب ریز هام راهچ

ارجا شیامزآ هورگ یارب یلاوتم ش

د ( ناو پیرتسا ناراکمه و1

، 2021

؛ كراپساک ،2

2021 و باتک تحارتسا یامنهار

ناراکمه و راهام یزغم

، 2006 لودج( ) 1 .)

لودج 1 . وتحم ا یزغم تحارتسا ینیرمت ی

تاسلج 20

قیقد ۀ لوا قیقد

ۀ 20 ات 25 قیقد

ۀ 25 ات 45 قیقد

ۀ 45 ات 50 قیقد

ۀ 50 ات 60

1 - 4 - 7 - 10 - 13 - 16 -

19 - 22 - 25 - 28 - 31 -

37 - 40 - 42 تیلاعف و تانیرمت

یاه

طوبرم ملعم سرد ندیود( یکباچ تاکرح

و ریسم رییغت اب هارمه سد ندش گنهامه و ت

)فلاخم یاپ بلاق رد( یششک تاکرح )تاناویح تیلاعف و تانیرمت

یاه

طوبرم ملعم سرد زا نوریب رد تاکرح

سلاک تاکرح( یباترپ تاکرح هناشن هب یباترپ ﺺخشم هدش )

ریگرد( یشلاچ تاکرح )ندب فرط ود ندرک یسرد لاکشا عفر

2 - 5 - 8 - 11 - 14 - 17 -

20 - 23 - 26 - 29 - 32 -

35 - 38 - 41 - 44 اعف و تانیرمت

تیل یاه

هطوبرم ملعم سرد رانک( یتعرس ندیود

نامرف اب و هداتسیا كولب )هدرک ندیود هب عورش یلداعت و یتردق تاکرح یور(

گنر اه ی رظندم

)ندیرپ تیلاعف و تانیرمت

یاه

هطوبرم ملعم سرد سلاک زا نوریب

رفن ود( یزاوه تانیرمت اهوزاب و هداتسیا ود هب ود و بلاق هب

تروص

هریاد یا )دنرپب یگنهامه تانیرمت یور( یلداعت و یتردق هطقن کی هب تروص هریاد

و هدیخرچ هب

تروص

اپ کی یور یلداعت ماجنا ار نامرف م

ی دنهد ) یسرد لاکشا عفر

3 - 6 - 9 - 12 - 15 - 18 -

24 - 27 - 30 - 33 - 36 -

39 - 42 - 45 تیلاعف و تانیرمت

یاه

هطوبرم ملعم سرد

یشبنج تاکرح

شهج(

و اپ کت یاه شرپ و اپ تفج )

یتردق و یلداعت تاکرح لثم ار وزاب و نتفر هار(

)دناخرچب تخرد تیلاعف و تانیرمت

یاه

طوبرم ملعم سرد سلاک زا نوریب

یشلاچ تاکرح هبناجود

ندب یتقد یتعرس تاکرح یسرد لاکشا عفر

1. Van Stryp

2. Kasparek

(9)

لودج 2 ، وی گژ ی اه ی یتخانش تیعمج تکرش

ناگدننک ناشن ار لرتنک و شیامزآ هورگ م

ی دهد .

لودج 2 وی . گژ ی یاه عمج ی ت یتخانش ندومزآ ی اه

عطقم شیامزآ هورگ

نیگنایم

سلاک رد دادعت یضایر سلاک رد دادعت

مولع سلاک رد دادعت

یسراف نس

)لاس(

دق تناس(

ی رتم ) نزو ک(

ی مرگول )

مراهچ 8

6 8

16 /

±2 10 94

/

±1 / 131 10

/

±3 33

8 مجنپ 7

7 11

/

±1 11 86

/

±2 / 139 80

/

±0 40

8 مشش 6

7 02

/

±2 12 516

/

±0 / 141 40

/

±1 49

لرتنک هورگ

سلاک رد دادعت یضایر سلاک رد دادعت

مولع سلاک رد دادعت

یسراف

مراهچ 8

6 8

05 /

±3 10 71

/

±1 / 133 51

/

±0 38

8 مجنپ 6

6 09

/

±1 11 61

/

±0 / 141 05

/

±2 40

7 مشش 6

7 10

/

±0 12 20

/

±4 / 145 47

/

±0 47

یرامآ شور

هب روظنم هداد لیلحت شهوژپ یاه

ﺺخاش زا ادتبا هتفای فیصوت یارب یگدنکارپ و یزکرم شیارگ یاه

هدافتسا اه دش

. ومزآ زا ن

فونریمسا فورگوملوک ارب

ی عت یی ن زوت ندوب لامرن ی

ع هداد اه دش هدافتسا ت و

غ یی تار پ ی ش نومزآ سپ هب غتم نومزآ ی

ر اه اب ا زا هدافتس نومزآ

لقتسم یت زرا

ی با ی .دش زجت ی ه لحتو ی ل هداد اه هب یسو ۀل رن م اهرازفا

21 ی

ا سا سا یپ س

( و 2016 ) لسکا رادانعم حطس و هدش ماجنا ی

ن ی ز

05 /

≥0 هتفرگ رظن ردP

.دش

هتفای شهوژپ یاه

رد قیقحت شیامزآ هورگ یلیصحت تفرشیپ نیگنایم ،رضاح لحرم رد

ۀ سپ نومزآ اقم رد ی هس پ اب ی ش نومزآ تفای شیازفا لرتنک هورگ و

( 83 / 4 دوخ نیگنایم ،)M=

راک دما شیامزآ هورگ ی لحرم رد

ۀ سپ نومزآ اقم رد ی هس پ اب ی ش نومزآ ( تفای شیازفا لرتنک هورگ و 59

و )M=

رد شیامزآ هورگ یندب تیلاعف هب هقلاع نیگنایم لحرم

ۀ سپ نومزآ اقم رد ی هس پ اب ی ش نومزآ ( تفای شیازفا لرتنک هورگ و 21

/ 52 .)M=

قتسم یت نومزآ زا توافت نیا یرادانعم یسررب یارب .دش هدافتسا ل

شیپ ،لقتسم یت نومزآ ماجنا زا هضورفم

اه ی یسررب نآ دش

یارب .

ک نومزآ زا هداد ندوب لامرن یسررب و

فورگومل - .دش هدافتسا فونریمسا هجوت اب

یرادانعم حوطس هب هب

تسد تفرشیپ یاهریغتم ،هدمآ

دوخ ،یلیصحت دماراک

رد یندب تیلاعف هب هقلاع و ی لحرم

ۀ پ ی ش نومزآ و سپ آ نومز ( دندوب لامرن عیزوت یاراد 05

/ 0 یسررب یارب .)P≥

ینگمه راو ی سنا اه دوخ ،یلیصحت تفرشیپ ریغتم یارب نومزآ نیا جیاتن هک دش هدافتسا نیول نومزآ زا دماراک

یندب تیلاعف هب هقلاع و ی

05 / 0 هک دوب .P≥

یب رگنا ینگمه هضورفم ندوب رارقرب راو

ی سنا اه ی نیاربانب .تساطخ هجوت اب

ب ندش ققحم ه ضورفم

اه ی ،یلصا زا

نومزآ یارب لقتسم یت سیاقم

ۀ م ی گنا ی ن اه ی یاهریغتم رظندروم

.دش هدافتسا