8
اقم ی هس مز لماوع ی
هن ا ی اهراتفر رب رثؤم ی
تبقارم دوخ ی
د ی هرونمس لوا
ی ه بقارم و اتمه طسوت شزومآ شور ود رد
تشادهب ی
رم ی م بک ی ر ی
1
نا
، دباع ارهز ی
2
نا س ،
*ی د مولظم اضر مارهم زورهب ،
314
1 . ،ییامام هورگ یبرم هدکشناد
یراتسرپ ییامام و ، هیردیح تبرت یکشزپ مولع هاگشناد .ناریا ،هیردیح تبرت ،
2 . یبرم رب ینتبم تبقارم تاقیقحت زکرم ،ییامام شزومآ هورگ
،ییامام و یراتسرپ هدکشناد ،دهاوش یکشزپ مولع هاگشناد
ناریا ،دهشم ،دهشم .
3 . یبرم .ناریا ،دهشم ،دهشم یکشزپ مولع هاگشناد ،ییامام و یراتسرپ هدکشناد ،یراتسرپ شزومآ هورگ
4 . ،دهشم ،دهشم یسودرف هاگشناد ،یتیبرت مولع هدکشناد ،یتیبرت مولع یشزومآ هورگ رایشناد .ناریا
:تفایرد خیرات 21
/ 11 / 1332 :شریذپ خیرات 21
/ 4 / 1333
همدقم : تیلاعف رد یریگرد یارب ار وا ییاناوت هک دنتسه درف نوریب و نورد رد یلماوع ،یا هنیمز لماوع دوخ یاه
یتبقارم ت تحت أ دوخ یاهراتفر هک اجنآ زا .دنهد یم رارق ریث روظنم هب هرونمسید یتبقارم
اقترا ء ماجنا نانز تملاس
دوش یم
، اذل هعلاطم رضاح فده اب م م یا هنیمز لماوع هسیاق ؤ
ود رد هیلوا هرونمسید یتبقارم دوخ یاهراتفر رب رث
دوخ یاهراتفر شزومآ شور .دش ماجنا یتشادهب بقارم و اتمه طسوت یتبقارم
شور راک : راک هعلاطم نیا آ
لاس رد هدش یفداصت ینیلاب ییامز 1311
ب یور ر 165 هرونمسید هب لاتبم درجم رتخد
اب هیلوا لقادح هبرجت 3
هاگباوخ رد كاندرد یگدعاق هرود .دش ماجنا دهشم رهش یسودرف هاگشناد یاه
دارفا روط هب
زا یکی هب یفداصت 3
اه هداد .دنتفای صیصخت لرتنک و یتشادهب بقارم طسوت شزومآ ،اتمه طسوت شزومآ هورگ
یاه همانشسرپ طسوت پ و ییاور
یایا ی دوخ یاهراتفر سایقم ،یا هنیمز لماوع و هرونمسید اب طابترا رد یتبقارم
یروآ عمج درد یرادید سایقم .دش
رازفا مرن زا هدافتسا اب یرامآ
SPSS هخسن(
11 ) سنایراو زیلانآ یاه نومزآ و
دنتفرگ رارق یرامآ لیلحت و هیزجت دروم یکوت و سیلاو لاکسورک ،هفرط كی نازیم
زا رتمکp 55 / 5 رظن رد راد ینعم
.دش هتفرگ :اه هتفای ( یندب هدوت صخاش
551 / p<5 ردام تلایصحت ،) (
555 / p<5 ( هرونمسید تدش و ) 555
/ p<5 طابترا ) آ یرام
راد ینعم ی .دنتشاد درد تدش رییغت دصرد اب یلاح رد
( نس هک 616 / 5 p=
،) ( ردپ لغش 661
/ 5 p= ( ردام و ) 322
/ 5 p= ،)
ردپ تلایصحت (
623 / 5 p= ( یگدنز یوگلا ،) 555
/
<5 دوخ راتفر تیافک و )p ( یتبقارم
555 / 5 p= هورگ هس نیب ) یشزومآ
راد ینعم یرامآ توافت ی
.تشادن
:یریگ هجیتن لماع هس
تدش و یندب هدوت صخاش ،ردام تلایصحت حطس هرونمسید
یتبقارمدوخ یاهراتفر رب رثؤم
دنشاب یم .
یدیلک تاملک :
شزومآ
،
،یتبقارم دوخ راتفر
سم هدنسیون*
ئ :تابتاكم لو ؛نایدباع ارهز
کشزپ مولع هاگشناد ،ییامام و یراتسرپ هدکشناد ی
دهشم
،
،دهشم ا ی نار . نفلت : 36661661 - 551 ؛ تسپ
:كینورتكلا [email protected]
هصلاخ
هرود
،مهدفه هرامش 601
، هحفص : 61 - 8
، هتفه ریت مراهچ IJOGI, Vol. 17, No. 106, pp. 8-15, July 2014 6131
هیلوا هرونمسید یتبقارم دوخ یاه راتفر رب رثوم یا هنیمز لماوع هسیاقم
9
همدقم
دوخ هتخومآ یاهراتفر و تامادقا زا تسا ترابع یتبقارم
فده و هناهاگآ هدش ت روظنم هب هک یراد
أ و ظفح ،نیم
اقترا ء ( دوش یم ماجنا دوخ تملاس 1
، 2 .) د ترابع هب ی
رگ
تبقارم دوخ راتفر ی
، مادقا ی دوخ فرط زا هک تسا هناهاگآ
اتسار رد درف ی
مأت ی ن ن ی اهزا ی تبقارم دوخ ی
م ماجنا ی
دوش ( 3 یاهزاین هورگ هس هب یتبقارم دوخ یاهزاین و ) دنوش یم میسقت یلماکت و یتملاس زا فارحنا ،یناگمه
( 3 ، 4 .) دوخ زا تبقارم یلماکت یاهزاین رب
ساسا دشر لحارم
طیحم هک یرثا و درب یم رس هب نآ رد هک یطیحم ،درف دراد درف هب
، یم یحارط دوش
یگدنز تارییغت هب و و
گدنز هخرچ لحارم ی
ن درف ره ی ز ( دوش یم طوبرم 4
.)
د ی هرونمس لوا ی ه گدعاق درد دوجو هب ی
غ رد ی با ب ی رام ی
نگل تابثا لباق ی
م قلاطا ی رظن زا و دوش روئت
ی
1مروا
ج ن ءز ی اهزا ی لماکت ی م دوخ زا تبقارم ی
دشاب ( 5 .)
مروا یروئت ساسا رب
، رد یتبقارم دوخ یاهراتفر داجیا
ت تحت درف أ
ت لماع ود ریث یتبقارم دوخ یاضاق
تیلماع و
دوخ تیلماع یاراد هک یدرف و تسا یتبقارم دوخ دشاب یتبقارم
، یتبقارم دوخ یارب مزلا تامادقا دناوت یم
یتروص رد ییاناوت نیا .دهد ماجنا ار دوخ یاضاقت اب هک
لیهست ار نآ یا هنیمز لماوع و دشاب هارمه یتبقارم دنک
دشابن نآ یارب یعنام ای
، لیدبت یتبقارم دوخ راتفر هب
( دش دهاوخ 6
.) و نورد رد یلماوع ،یا هنیمز لماوع
نتسه درف نوریب رد یریگرد یارب ار وا ییاناوت هک د
تیلاعف یاهراتفر زورب رادقم ای عون و یتبقارم دوخ یاه
ت تحت ،یتبقارم دوخ أ
یا هنیمز لماوع .دنهد یم رارق ریث
یاهوگلا ،دشر طیارش ،تلایصحت ،سنج ،نس لماش لماوع ،یگداوناخ متسیس هب طوبرم لماوع ،یگدنز انم ندوب سرتسد رد و تیافک ،یطیحم یتبقارم دوخ عب
شاب یم ن ( د 6 .)
دوخ تیفرظ ره یتبقارم
هجوت اب درف تیعضو هب
ت لماوع و یدرف یگدنز براجت ،تملاس أ
رب راذگریث
تسا توافتم یریذپ شزومآ
؛ دنتسه لماوع نیا هک ارچ
هک دارفا ریگب دای هک دنزاس یم رداق ار ن
ضرعم رد ،د
1Orem Theory
تأ رارق یگنهرف تاریث ریگ
ن ین دروم عبانم زا و د رد زا
هرمزور یگدنز دوخ
دننک هدافتسا (
6 .)
زورب رد یا هنیمز لماوع شقن تیمها هب هجوت اب دوخ یاهراتفر م یا هنیمز لماوع هسیاقم ،یتبقارم
ؤ رث
شور عاونا رد یگدعاق درد تدش رب فلتخم یاه
آ .دسر یم رظن هب یرورض یشزوم
آ ت اب اتمه شزوم أ
وگلا موهفم رب دیک یرادرب
، یمهم ءزج
زا دنور ( دوش یم بوسحم یریگدای 6
كی ضرعم رد .)
رد دناوت یم قیرط دنچ زا ،نتفرگ رارق وگلا ای قشمرس ت درف راتفر أ
( دشاب هتشاد ریث 1
، 3 .) اتمه
، یصخش تسا
ناگدننک هدهاشم هک ،ناسکی یعامتجا هورگ هب قلعتم دنراد رواب هک
یم و دنتسه ناشدوخ هیبش ییاناوت رظن زا
وت دنشاب هتشاد یریگدای رد یشزیگنا یوق تارثا دننا
( 15 .) هورگ و فلتخم یاه تیعمج رد اتمه شزومآ ینس یاه
یاه همانرب ،یروراب تشادهب هلمج زا فلتخم فادها اب هدافتسا دروم ناکدوک یزاس نمیا و سرادم تشادهب تسا هتفرگ رارق (
11 - 13 ) یزیزع هعلاطم رد . ناراکمه و
( 2551 ) رد هاشنامرک
، كشزپ طسوت زدیا زا یریگشیپ رثا
طسوت شزومآ زا رتشیب نازومآ شناد یهاگآ نازیم رب ( دش شرازگ اتمه 14
روپ سابع .) ( ناراکمه و
2556 )
درک شرازگ دن
، اتمه طسوت زدیا زا یریگشیپ شزومآ
م ؤ رث رت زا ( تسا یتشادهب نیبقارم طسوت شزومآ 15
و )
رد هعلاطم ( راکمه و یناهارف 2554
) نارهت رد
، یتوافت
یریگشیپ هنیمز رد هسردم نیرواشم و اتمه شزومآ نیب ( دشن شرازگ زدیا زا 16
.)
میک ( راکمه و 2551
) یاهراتفر شزومآ دندرک شرازگ
اتمه طسوت یسنج
، دوبهب رب یا هدننک دعاقتم دهاوش
( درادن ناناوجون یسنج درکلمع 16
یتورک .) ناراکمه و
( 2553 ) تیوقت روظنم هب اتمه ینفلت تیامح همانرب
ار تیرترآ هب لاتبم نارامیب رد یتبقارم دوخ یاهراتفر م نانآ درد تدش رب ؤ
( دنتسنادن رث 11
هک اجنآ زا .)
م یجراخ لماوع لرتنک ؤ
روحم ،كاندرد یگدعاق رب رث
یگدعاق اب طابترا رد یتبقارم دوخ یاهراتفر ینوریب د یم لیکشت ار كاندرد دنه
، هعلاطم اذل رضاح
فده اب
م یا هنیمز لماوع هسیاقم ؤ
یتبقارم دوخ یاهراتفر رب رث
نایریبک میرمناراكمه و
01
دوخ یاهراتفر شزومآ شور ود رد هیلوا هرونمسید .دش ماجنا یتشادهب بقارم و اتمه طسوت یتبقارم
راک شور
راک هعلاطم نیا آ
لاس رد هدش یفداصت ینیلاب ییامز
1311 یور رب 135 ب لاتبم درجم رتخد هیلوا هرونمسید ه
ینس هنماد اب 25
- 13 هاگباوخ رد لاس هاگشناد یاه
هعلاطم هب دورو یاهرایعم .دش ماجنا دهشم رهش یسودرف لماش : لقادح هبرجت 3
یط كاندرد یگدعاق هرود 6
هام
هجرد كاندرد یگدعاق ،هتشذگ 1
، 2 ای 3 رایعم ساسا رب
ُب دنچ فرصم مدع ،مظنم یگدعاق هرود ،یراتفگ یدع
صرق اه ی کاروخ ی گولج ی ر ی زا رادراب ی یط 6 هام
هتشذگ یبط یرامیب نتشادن ، و
یاهوراد زا هدافتسا مدع
م ؤ دوب ناور رب رث .
یریگ هنومن هب
اب سرتسد رد یا هلحرم دنچ شور
یفداصت صیصخت دش ماجنا
دحاو هک هب شهوژپ یاه
بقارم ،اتمه طسوت شزومآ هورگ هس هب یفداصت روط رتنک و یتشادهب رب هنومن مجح .دنتفای صیصخت ل
تولیاپ هعلاطم هجیتن ساسا (
2 و 3 ) زا كی ره یارب
شیب .دش هبساحم یا هنیمز لماوع یاهریغتم نیرت
رب اه نیگنایم هسیاقم لومرف رد هنومن مجح ساسا
نس ریغتم ،
52 هبساحم رفن ش
لامتحا اب هک د 25
هنومن تفا دصرد
، 65 هورگ ره رد رفن هتفرگ رظن رد
.دش ،یا هنیمز لماوع یسررب مرف لماش شهوژپ یاهرازبا دوخ یاهراتفر سایقم هرونمسید اب طابترا رد یتبقارم
(1
درد یرادید قباطت سایقم و )DSCS دوبVAS
.
یروئت میهافم زا هتفرگرب یا هنیمز لماوع یسررب مرف دوخ یلماوع و یحارط رگشهوژپ طسوت مروا یتبقارم
شر تیعضو ،نس :ریظن BMI( د
یگدنز یوگلا ،)
هب طوبرم لماوع ،)شزرو و هیذغت ،باوخ تیعضو(
و تیافک ،)ردام و ردپ تلایصحت و لغش( هداوناخ متسیس دوخ عبانم ندوب سرتسد رد .دوش یم لماش ار یتبقارم
وتحم ییاور شور هب رازبا ییاور ا
شور هب نآ ییایاپ و و
رک افلآ بیرض هبساحم اب ینورد یناسمه و
خابن 61 / 5
= r
.دش نییعت
1 Dysmenorrhea Self Care Scale
دوخ یاهراتفر سایقم هرونمسید اب طابترا رد یتبقارم
DSCS( )،
تفای رییغت مرف ه
دوخ یاهراتفر رازبا یتبقارم
گنیچ ةلاقم رد كاندرد یگدعاق هب لاتبم ناناوجون رد ( كنیس 1 تسا ) هک لماش 25 سایقم اب ترابع 5
هطقن
=زگره( ترکیل یا 1
=ًاتردن ، 2
=یهاگ ، 3
=ًلاومعم ، 4
،
=هشیمه 5 دشاب یم ) تیلاعف یدنب میسقت رب قبطنم هک
دشاب یم مروا دوخ زا تبقارم یاه هک
زا هدافتسا اب
تسا هدش یرگنزاب رگشهوژپ طسوت ربتعم یملع عبانم .
دحاو ،یبتک تیاضر بسک زا سپ شهوژپ یاه
تهج
یا هنیمز لماوع یسررب مرف لیمکت
، رارق هبحاصم دروم
دروم رد یتبقارم دوخ یاهراتفر سایقم و دنتفرگ .دندرک لیمکت ار هیلوا هرونمسید تبث مرف سپس
دحاو رایتخا رد یگدعاق لرتنک هرود تاعلاطا یاه
هرود تاعلاطا لیمکت زا سپ و تفرگ رارق شهوژپ دحاو ،لرتنک ره رد شهوژپ یاه
یشزومآ لکتورپ هورگ
.دندرک ارجا ار ( اتمه شزومآ هورگ رد 65
رفن )،
14 شزومآ ناونع هب رفن
باختنا اتمه هدنهد هدش
كی رد بختنم دارفا سپس و
هزور كی هاگراک
"
اتمه هدنهد شزومآ شزومآ
"
تکرش
هیلوا هرونمسید یتبقارم دوخ یاهراتفر .دندرک شور هب
شسرپ ،یا همانرب شزومآ ،ینارنخس ثحب ،خساپ و
كمک لیاسو و ندرک یزاب شقن و یلمع شیامن ،یهورگ رد و دش هداد شزومآ نانآ هب رگشهوژپ طسوت یشزومآ اهتنا 15 شیب هک رفن تراهم شجنس سایقم هرمن نیرت
دندرک بسک ار یشزومآ یاه
، هدنهد شزومآ ناونع هب
باختنا اب اتمه هدنهد شزومآ ره و دندش باختنا اتمه هورگ كی 6
- 6 نایوجشناد زا هرفن
، یشزومآ همانرب دوخ
ار
( 4 و تعاس 5 ات 25 ثحب شور هب نایاتمه یارب )هقیقد
.دندرک ارجا یلمع شیامن و یهورگ تشادهب بقارم طسوت شزومآ هورگ رد ی
( 65 رفن )،
دحاو
اه ی ط و هورگ هس رد شهوژپ ی
2 لاوتم زور ی رد سلاک
شزومآ ی ارب .دندرک تکرش ی
شزومآ همانرب هورگ ره ی
4
نارنخس شور زا هدافتسا اب هتعاس ی
، ثحب هورگ ی و
امن ی ش لمع ی امام طسوت ی
د شزومآ ی هد دش هئارا .
لرتنک هورگ رد
، نایاپ رد و تفرگن تروص یا هلخادم
تاعلاطا یروآ عمج هرود
، رد قلاخا تیاعر روظنم هب
شهوژپ
، یتبقارم دوخ یاهراتفر یشزومآ هوزج
هیلوا هرونمسید یتبقارم دوخ یاه راتفر رب رثوم یا هنیمز لماوع هسیاقم
00
رایتخا رد هیلوا هرونمسید نانآ
زا سپ .تفرگ رارق نایاپ
یشزومآ تاسلج
، 2 رد یریگیپ هرود تاعلاطا تبث مرف
و نیلوا یط رد هک تفرگ رارق شهوژپ یاهدحاو رایتخا هب و لیمکت ار اه مرف یدعب یگدعاق هرود نیمود .دنداد لیوحت رگشهوژپ اه هداد یروآدرگ زا سپ فا مرن زا هدافتسا اب
راز یرامآ
هخسن(SPSS 11 ) و كی سنایراو زیلانآ یاه نومزآ و
یکوت و سیلاو لاکسورک و هفرط ود دروم
هیزجت و
لیلحت تفرگ رارق .
رد ا ی ن ( هعلاطم 55 / p<5 ناونع هب )
نعم حطس ی راد ی هتفرگ رظن رد دش
.
اه هتفای
ط ی 2 هام هرود پ ی گ ی ر ی رد هورگ لرتنک 13
،رفن رد هورگ
شزومآ طسوت اتمه 6 رفن و رد هورگ آ شزوم طسوت
بقارم تشادهب ی 15 رفن هرود پ ی گ ی ر ی ار لماک دندرکن و زا هعلاطم فذح دندش و رد اهن ی ت زجت ی ه و لحت ی ل هداد
اه رب ور ی 165 رفن زا دحاو اه ی شهوژپ ماجنا دش .
ساسا رب هفرط ود سنایراو زیلانآ نومزآ جیاتن ریثأت ،
نس
راد ینعم درد تدش رییغت دصرد رب دوبن
( 616 / 5
= .)p
راد ینعم نس و هورگ نیب لباقتم رثا نینچمه دوبن
( 436 / 5 p= .)
ینعم درد تدش رییغت دصرد رب یندب هدوت صخاش رثا راد دوب ( 551 /
>5 )p هنوگ هب ؛ هک یا
شیب دصرد نیرت
( اتمه طسوت شزومآ هورگ رد درد تدش رییغت 1
/
±16
5 / 33
= و )x ( یتشادهب بقارم طسوت شزومآ 6
/
±23
6 / 43
= یندب هدوت صخاش هب طوبرم و تبثم تهج رد )x
3 / 23 - 22 عبرم رتم رب مرگولیک .دوب
لرتنک هورگ رد
( 1 /
±242 6 / 65 -
= طوبرم مه زاب و یفنم تهج رد ،)x
یندب هدوت صخاش هب 3
/ 23 - 22 عبرم رتم رب مرگولیک دوب
لودج(
1 .)
لودج 1 - كیكفت هب درد تدش رییغت دصرد نیگنایم هسیاقم یندب هدوت صخاش
هورگ هس رد
هورگ
لرتنک یتشادهب بقارم طسوت شزومآ اتمه طسوت شزومآ
درد تدش رییغت دصرد نیگنایم رایعم فارحنا
نیگنایم± نیگنایم±رایعم فارحنا نیگنایم±رایعم فارحنا 5
/
±45 3 / 3
- 42/6±22/6 35/5±25/5 13/1-21/3
BMI (kg/m2 )
1 /
±242 6 / 65
- 43/6±23/6 33/5±16/1 22-23/3
1 /
±145 1 / 65
- 4/5±126/2 24/1±34/4 24-26
2 /
±141 1 / 45
- 32/3±64/5 32/3±25/2 لک
:هفرط ود سنایراو زیلانآ نومزآ جیاتن
F=5/6 df=1و154 p=5/452 یلکرثا
F=2/5 df=2و154 p=5/135 یشزومآ یاههورگ رثا
F=15/3 df=2و154 p<5/551 یندب ةدوت صخاش رثا F=5/1 df=4و154 p=5/516 یندب ةدوت صخاش و هورگ لباقتم رثا
نآ نومزآ جیاتن ا
هبساحم رد هفرط ود سنایراو زیل
لماوع كیکفت هب درد تدش رییغت دصرد نیگنایم ردام تلایصحت داد ناشن هداوناخ متسیس هب طوبرم ریثأت اد درد تدش رییغت دصرد رب یراد ینعم تش
( 555 / p<5 ) هب ؛ یا هنوگ طسوت شزومآ هورگ رد هک
اتمه
، شیب تهج رد درد تدش رییغت دصرد نیرت
وبرم و تبثم لکیس دح رد ردام تلایصحت حطس هب ط
دوب ( 3 /
±11 3 / 45
= هورگ رد و )x طسوت شزومآ یاه
( یتشادهب بقارم 5
/
±22 5 / 55 - x= لرتنک و )
( 3 /
±44 4 / 234 -
= شیب )x درد تدش رییغت دصرد نیرت
یب ناردام هب طوبرم و یفنم تهج رد داوس
دوب . رد اس ی ر
غتم ی اهر ی س هب طوبرم ی
متس هداوناخ ی نع ی ،ردام لغش
صحت ی تلا ن ردپ لغش و ی
ز توافت آ رام ی نعم ی راد ی ب ی ن
هورگ هس دوجو تشادن لودج(
2 .)
نایریبک میرمناراكمه و
01
لودج 2 - هورگ هس رد هداوناخ متسیس هب طوبرم لماوع كیكفت هب درد تدش رییغت دصرد نیگنایم هسیاقم
نومزآ جیاتن اوونآ
مان ریغتم یلک رثا
هورگ رثا ریغتم رثا
ریغتم و هورگ لباقتم رثا
ردام تلایصحت 511
/ 5
= 551 p /
>5 515 p / 5
= 336 p
/ 5
= p
ردام لغش 334
/ 5 p= 552 / 5 p= 322 / 5 p= 164
/ 5 p=
ردپ تلایصحت 446
/ 5 p= 551 / 5 p= 623 / 5 p= 664
/ 5 p=
ردپ لغش 266
/ 5
= 553 p / 5
= 661 p / 5
= 333 p
/ 5
= p
هب طوبرم لماوع یسررب رد هفرط ود سنایراو زیلانآ جیاتن درد تدش رییغت دصرد نیگنایم داد ناشن یگدنز یوگلا ( هنازور باوخ تاعاس بسح رب 143
/ 5
= تاعاس و )p
( هنابش باوخ 351
/ 5 p= توافت ) آ
یراد ینعم یرام
ادن تش تدش رییغت دصرد نیگنایم نینچمه . رب درد
هیذغت یوگلا بسح
، توافت آ تشادن یراد ینعم یرام
؛
( نیئتورپ فرصم رثا ینعی 654
/ 5 p= تاردیهوبرک ،)
( 653 / 5
= ( تاج هویم ،)p 121
/ 5
= تلاقنت و )p
( 255 / 5
= رظن زا )p آ
نومزآ جیاتن .دوبن راد ینعم یرام
داد ناشن هفرط ود سنایراو زیلانآ هس
هورگ شزومآ ی
،لرتنک(
شزومآ
،اتمه شزومآ طسوت بقارم تشادهب ی )
اد درد تدش رییغت دصرد رب یراد ینعم رثا تش
( 556 / 5 p= ( یشزرو تیلاعف ماجنا رثا اما .) 416
/ 5 p= و )
( یشزرو تیلاعف ماجنا و هورگ نیب لباقتم رثا 352
/ 5
= ) p
رب مود یریگیپ یگدعاق ةرود درد تدش رییغت دصرد
راد ینعم لرتنک یگدعاق ةرود هب تبسن دوبن
.
ن هسیاقم جیات م
ی گنا ی ن دصرد غت یی ر تدش درد هب کفت ی ك
افک ی ت راتفر دوخ تبقارم ی رظن زا هورگ هس نیب داد ناشن دوخ راتفر
دوجو یراد ینعم یرامآ توافت یتبقارم
ادن تش ( 555 / 5
= .)p
تدش رثا داد ناشن هفرط ود سنایراو زیلانآ نومزآ جیاتن هرونمسید رب(
ساسا سایقم دنچ یدعُب )یراتفگ رب
راد ینعم یگدعاق درد تدش رییغت دصرد دوب
( 555 / p<5 )؛
ب د طسوت شزومآ هورگ رد هک تروص نی
اتمه
، شیب تبثم تهج رد درد تدش رییغت دصرد نیرت
هجرد كاندرد یگدعاق تدش اب نارتخد هورگ رد 2
دوب
( 6 /
±26 6 / 34
= هورگ رد و )x بقارم طسوت شزومآ یاه
( یتشادهب 6
/
±24 1 / 31 - x= و ) ( لرتنک 6 /
±25 5 / 31 -
= )،x شیب رد یفنم تهج رد درد تدش رییغت نیرت
هجرد كاندرد یگدعاق تدش اب نارتخد هورگ 1
دوب .
رد هجرد كاندرد یگدعاق هورگ 1
و 3
، نومزآ جیاتن
هورگ هس نیب داد ناشن سیلاو لاکسورک دروم
هعلاطم
هرود ،لرتنک یگدعاق هرود درد تدش نیگنایم رظن زا گیپ یگدعاق ینعم یرامآ توافت مود یریگیپ و لوا یری
ادن دوجو یراد تش
لودج(
3 .)
لودج 3 - هورگ هس رد هرونمسید تدش كیكفت هب درد تدش رییغت دصرد نیگنایم هسیاقم مود یریگیپ یگدعاق ةرود لوا یریگیپ یگدعاق ةرود لرتنک یگدعاق ةرود هورگ
تدش نیگنایم رایعم فارحنا درد
نیگنایم± نیگنایم±رایعم فارحنا نیگنایم±رایعم فارحنا 5
/
±1 2 /
5 1/5±1/2 6/6±1/1 اتمه طسوت شزومآ
ةجرد ةرونمسید1
5 /
±3 2 /
3 5/5±4/5 1/6±2/3 یتشادهب بقارم طسوت شزومآ
2 /
±2 6 /
6 3/2±5/3 5/6±3/5 لرتنک
313 / 5
p= p=5/633 p=5/454 سیلاو لاکسورک نومزآ ةجیتن
1 /
±1 6 /
5 6/2±2/6 6/4±2/2 اتمه طسوت شزومآ
هجرد ةرونمسید2
4 /
±2 6 /
5 6/3±2/1 6/1±2/4 یتشادهب بقارم طسوت شزومآ
4 /
±2 6 /
6 6/1±2/5 6/5±2/3 لرتنک
P<5/551 p=5/513 p=5/115 هفرطكی سنایراو زیلانآ نومزآ ةجیتن 6
/
±1 5 /
6 6/1±2/5 3/3±1/2 اتمه طسوت شزومآ
ةجردةرونمسید3
6 /
±1 1 /
6 3/5±1/5 3/6±5/1 یتشادهب بقارم طسوت شزومآ
3 /
±1 4 /
1 3/5±5/6 1/3±2/5 لرتنک
212 / 5
p= p=5/146 p=5/313 سیلاو لاکسورک نومزآ ةجیتن
هیلوا هرونمسید یتبقارم دوخ یاه راتفر رب رثوم یا هنیمز لماوع هسیاقم
01
هجرد كاندرد یگدعاق هورگ رد 2
، زیلانآ نومزآ جیاتن
رظن زا هورگ هس نیب داد ناشن هفرط كی سنایراو لرتنک یگدعاق هرود درد تدش نیگنایم یرامآ توافت
ادن دوجو یراد ینعم تش
( 115 / 5
= )p زا هورگ هس اما ،
لوا یریگیپ یگدعاق هرود درد تدش نیگنایم رظن اد یراد ینعم یرامآ توافت دنتش
( 555 /
>5 )p رد هک
ب ود هسیاقم ود ه
ی هورگ یکوت نومزآ زا هدافتسا اب اه
،
تشادهب بقارم و اتمه هورگ ود ی
( 612 / 5 p= ) و ود هورگ
اتمه لرتنک و ( 113 / 5 p= ) راد ینعم یرامآ توافت ی
،دنتشادن یتشادهب بقارم و لرتنک هورگ ود اما
زا رظن
م ی گنا ی ن تدش درد راد ینعم یرامآ توافت ی
دنتشاد
( 513 / 5 p= هس نیب نینچمه .) نیگنایم رظن زا هورگ
یرامآ توافت مود یریگیپ یگدعاق هرود درد تدش اد دوجو یراد ینعم تش
( 551 / 5
= )p نومزآ هجیتن .
ود داد ناشن یکوت ( اتمه و لرتنک هورگ
551 / 5 p= ،)
( یتشادهب بقارم و لرتنک 551
/ 5 p<
) نیگنایم رظن زا
درد تدش راد ینعم یرامآ توافت
دنتشاد ی .
ود اما
و اتمه هورگ درد تدش نیگنایم رظن زا یتشادهب بقارم
راد ینعم یرامآ توافت مود یریگیپ یگدعاق هرود ی
دنتشادن ( 465 / 5
= لودج( )p 3
.)
ثحب
هعلاطم رد م یا هنیمز لماوع نیب زا رضاح
ؤ رب رث
یتبقارم دوخ یاهراتفر
، هدوت صخاش ،هیلوا هرونمسید
اب كاندرد یگدعاق تدش و ردام تلایصحت حطس ،یندب د ینعم یرامآ طابترا یگدعاق درد تدش رییغت دصر
راد دنتشاد ی .
ًلاومعم هیلوا هرونمسید كمخت نودب یاه هرود رد
ناونع هب زین ندب نزو تارییغت و دهد یمن خر یراذگ كمخت نودب یگدعاق یاه هرود اب طبترم لماوع زا یکی شیازفا هطساو هب قاچ نانز .تسا هدش هتخانش یراذگ ورتسا موادم یراذگ كمخت نودب یگدعاق یاه هرود ،نژ
كمخت نودب یگدعاق یاه هرود و دننک یم هبرجت ار للاتخا زا یساکعنا زین نزو شهاک اب هارمه یراذگ سوملااتوپیه روحم درکلمع -
زیفوپیه - یم نادمخت
( دشاب 13 .) كاندرد یگدعاق هب لاتبم نارتخد نزو رضاح هعلاطم رد
اب یعیبط هنماد رد هیلوا یندب هدوت صخاش
26 - 1 / 13
ةدوت صخاش رثا یسررب رد و دوب عبرم رتم رب مرگولیک هقبط هس رد یندب 3
/ 21 - 1 / 13 ، 3 / 23 - 22 و 26 - 24
جیاتن ،یگدعاق درد تدش رییغت رب عبرم رتم رب مرگولیک لودج 1 درد تدش رییغت دصرد نیرتشیب داد ناشن
یندب ةدوت صخاش هب طوبرم 3
/ 23 - 22 رتم رب مرگولیک
عبرم دوب اتمه طسوت شزومآ هورگ رد درد تدش رییغت .
تبثم تهج رد یتشادهب بقارم طسوت شزومآ و
؛ ینعی
تهج رد لرتنک هورگ رد و یگدعاق درد تدش شهاک .دوب یگدعاق درد تدش شیازفا ینعی یفنم رگنایب عوضوم نیا تسا نیا
یم یندب هدوت صخاش هک
یم رد یا هنیمز لماع كی ناونع هب دناوت هویش ریثات ناز
دوخ یاهراتفر یشزومآ یاه لاتبم نارتخد رد یتبقارم
هعلاطم رد هک تسیلاح رد نیا .دشاب رثوم هرونمسید هب ناراکمه و یردیح (
1335 و یندب هدوت صخاش نیب )
تسا هدشن شرازگ یطابترا هرونمسید (
565 / 5
= )p
( 25 .) وناخ متسیس هب طوبرم لماوع ا
یگد
، یا هنیمز لماوع زا
تیلاعف ماجنا یارب دارفا ییاناوت رب هک تسا دوخ یاه
ت یتبقارم أ
دراد ریث ( 5 رب دناوت یم قیرط نیا زا و )
زین یگدعاق درد تدش رضاح هعلاطم رد .دراذگب رثا
زا
نیب 4 لغش ،ردام تلایصحت نازیم ،ردام لغش لماع
ردپ تلایصحت نازیم و ردپ ،
نازیم نیب طابترا
حت راد ینعم یگدعاق درد تدش رییغت اب ردام تلایص
دوب شیب اتمه هورگ رد . درد تدش شهاک دصرد نیرت
رد و لکیس دح رد ردام تلایصحت حطس هب طوبرم لرتنک و یتشادهب بقارم هورگ
، شیب دصرد نیرت
یب ناردام هب طوبرم درد تدش شیازفا .دوب داوس
گنیس گنیچ ( ناراکمه و
2554 ) ا هعلاطم یط هک ی
ناور و یحارط فده اب دوخ یاهراتفر رازبا یجنس
ماجنا كاندرد یگدعاق هب لاتبم ناناوجون رد یتبقارم داد دن
، سیون یم وااچ زا لقن هب ن
" د حطس هک یناناوجون
هداوناخ تلایصحت ب
ه نآ ناردام صوصخ ،تسا رتلااب اه
تراهم و یگدعاق هب طوبرم تاعلاطا هب یتبقارم یاه
ش شهاک روظنم یم دای رتشیب ار یگدعاق درد تد
نایریبک میرمناراكمه و
01
تصرف و دنریگ نتشاذگ نایم رد یارب یرتشیب یاه
دنراد هداوناخ اب ناشتلاکشم
"
( 1 .)
،رضاح هعلاطم رد 65
هب لاتبم نارتخد زا دصرد
ینس هنماد اب هیلوا هرونمسید 25
- 13
،لاس تیولوا رد
نایب یارب یدرف ناونع هب ار دوخ رهاوخ ای ردام لوا تلاکشم .دندرک باختنا دوخ یگدعاق
مزلام هعلاطم رد
ناراکمه و (
1313 هک تسا هدش نایب نینچ زین )
5 / 66 زا یگدعاق درد عفر یارب ناوج نارتخد زا %
دنتفرگ یم كمک دوخ ناردام (
21 .) رظن هب نیاربانب
ردام نیب یفطاع هطبار و ناردام یهاگآ حطس دسر یم اب ردام تلایصحت حطس نیب طابترا داجیا رد رتخد و .دشاب هتشاد شقن یگدعاق درد تدش رییغت كاندرد یگدعاق تدش هجرد رضاح هعلاطم رد نینچمه ینعم یرامآ طابترا یگدعاق درد تدش رییغت دصرد اب جیاتن .تشاد یراد لودج
3 اتمه هورگ رد داد ناشن
،
شیب رد تبثم تهج رد درد تدش رییغت دصرد نیرت
هجرد كاندرد یگدعاق تدش اب نارتخد هورگ 2
دوب رد و
هورگ لرتنک و یتشادهب بقارم یاه
، شیب دصرد نیرت
اب نارتخد هورگ رد یفنم تهج رد درد تدش رییغت هجرد كاندرد یگدعاق تدش 1
دوب .
اح هعلاطم رد رض
یگدعاق تدش اب نارتخد هورگ رد
هجرد كاندرد 1
، چیه شور زا كی راتفر شزومآ یاه
م هیلوا هرونمسید درد تدش شهاک رب یتبقارم دوخ ؤ
رث
،یتبقارم دوخ راتفر داجیا رد هکنیا هب هجوت اب .دندوبن یتبقارم دوخ یاضاقت ،یتبقارم دوخ تیلماع رب هولاع دراد شقن زین
، و مدع ناوتب دیاش راد ینعم توافت دوج
یگدعاق هرود درد تدش نیگنایم رظن زا هورگ هس نیب اب نارتخد هورگ رد مود یریگیپ و لوا یریگیپ ،لرتنک هجرد كاندرد یگدعاق تدش 1
ار حطس ندوب نییاپ هب
.داد تبسن دارفا یتبقارم دوخ یاضاقت هجرد كاندرد یگدعاق هورگ رد 2
یاهراتفر شزومآ ،
ش ،یتبقارم دوخ و لوا یریگیپ یگدعاق هرود درد تد
روط هب ار لرتنک یگدعاق هرود هب تبسن مود یریگیپ داد شهاک یراد ینعم و اتمه شزومآ هورگ ود نیب و
توافت درد تدش شهاک نازیم رظن زا یتشادهب بقارم .تشادن دوجو یراد ینعم یرامآ رضاح هعلاطم رد
رد یتبقارم دوخ یاهراتفر شزومآ
یگدعاق هورگ هجرد كاندرد
3 درد تدش شهاک رب
م هیلوا هرونمسید ؤ
هب هجوت اب هک دوبن رث آ
ًلابق هک هچن
رد یگدعاق درد تدش هجرد دیاش دش هتفگ زین یتبقارم دوخ یاهراتفر شزومآ یاه همانرب تیقفوم .دشاب هتشاد شقن همانرب یزیر هیاپ هب ناوت یم هعلاطم نیا توق طاقن زا و ارودنب یتخانش یعامتجا یروئت یانبم رب یشزومآ هراشا ارودنب یتبقارم دوخ یروئت رد نآ دربراک یگنوگچ .درک همانرب یزیر هیاپ هب ناوت یم هعلاطم نیا توق طاقن زا و ارودنب یتخانش یعامتجا یروئت یانبم رب یشزومآ گنوگچ هراشا ارودنب یتبقارم دوخ یروئت رد نآ دربراک ی ندوب درجم لیلد هب ینگل هنیاعم ماجنا مدع .درک هرونمسید یعطق صیخشت تهج شهوژپ یاهدحاو هیلوا ، .دوب حرط نیا یاه تیدودحم ءزج رد یهاگآ بسک
یا هنیمز لماوع زا فلتخم عبانم زا یتبقارم دوخ هنیمز ورگ یفداصت باختنا اب هک تسا .دوش لرتنک دش یعس اه ه
یریگ هجیتن
،یتبقارمدوخ یاهراتفر رب رثوم یا هنیمز لماوع نیب زا و یندب هدوت صخاش ،ردام تلایصحت حطس لماع هس هورگ ود رد هرونمسید تدش آ
و اتمه طسوت شزوم
ادهب بقارم رد و دنتشاد توافت رگیدکی اب یتش
نیا
مهم ناونع هب هعلاطم رد هک یلماوع نیرت
یاهراتفر زورب
دوخ اذل .دنوش یم یفرعم دنراد شقن یتبقارم داهنشیپ
همانرب تیریدم رد دوش یم دوخ یاهراتفر یشزومآ یاه
.دنریگ رارق رظندم هیلوا هرونمسید یتبقارم
ركشت و ینادردق
نیا هلاقم دادرارق هرامش هب ییوجشناد همان نایاپ زا جتنم
16355 هک دشاب یم اب
تیامح یلام تنواعم مرتحم
یشهوژپ هاگشناد
یکشزپ مولع دهشم
و تأ دیی هتیمک
قلاخا هاگشناد ماجنا تفرگ و عفانم اب ناگدنسیون
یطابترا هتشادن تسا . نیدب هلیسو زا مامت سم ئ نلاو
دهشم ییامام و یراتسرپ هدکشناد
، ینادردق و رکشت یم
دوش .
هیلوا هرونمسید یتبقارم دوخ یاه راتفر رب رثوم یا هنیمز لماوع هسیاقم
01
عبانم
1. Ching-Hsing H, Meei-Ling G, Hsin-Chun M, Chung-Yi L. The development and psychometric testing of a self- care scale for dysmenorrhic adolescents. J Nurs Res 2004 Jun;12(2):119-30.
2. Kabirian M, Abedian Z, Mazlom R, Mahram B. Self-management in primary dysmenorrheal: toward evidence- based education. Life Sci J 2011;8(2):13-8.
3. Memarian R. [Application of nursing concepts and theories].Tehran:Tarbiat Modarres University;1999:50-7. [in Persian].
4. Aggleton P, Chalmers H. Nursing models and the nursing process. Houndmills:Macmillan Education;2003..
5. D'Hooghe TM. Endometriosis. In: Berek JS, Berek DL. Berek & Novak's gynecology. 15th ed.
Philadelphia:Lippincott Williams & Wilkins;2012:506-56..
6. Rafiee S, Attarzadeh M, Ahmadzadeh Asl M, Dejpasand SS, Tehrani Banihashemi SA, Mohammadi Blok Z, et al. [Comprehensive system to enable people of self care]. Tehran:Department of Community Health Education, Ministry of Health and Medical Education;2005:30-40, 57-84. [in Persian].
7. Turner G, Shepherd J. A method in search of a theory: peer education and health promotion. Health Educ Res 1999 Apr;14(2):235-47.
8. . Ministry of Health and Medical Education, Department of Health. Learning or social cognitive theory., Available at: www.iec.hbi.ir/Books/level3/first/book3/L303-section5-Models%26theories.pdf
9. Abedian Z, Kabirian M, Mazlom SR, Mahram B. The effects of peer education on health behaviors in girls with dysmenorrhea. J Am Sci 2011;7(1):431-8.
10. Topping KJ. Peer assisted learning: a practical guide for teachers. New York:Brookline Books;2001:85-100.
11. Ozcebe H, Akin L. Effects of peer education on reproductive health knowledge for adolescents living in rural areas of Turkey. J Adolesc Health 2003 Oct;33(4):217-8.
12. Mellanby AR, Rees JB, Tripp JH. Peer-led and adult-led school health education: a critical review of available comparative research. Health Educ Res 2000 Oct;15(5):533-45.
13. Boom JA, Nelson CS, Laufman LE, Kohrt AE, Kozinetz CA. Improvement in provider immunization knowledge and behaviors following a peer education intervention. Clin Pediatr (Phila) 2007 Oct;46(8):706-17.
14. Azizi A, Amirian F, Amirian M. [Effects of peer education, education by physician and giving pamphlets on HIV knowledge in high school students: a comparative study] [Article in Persian]. J Facul Nurs Midwifery 2008;14(1):5-12.
15. Abbaspour Z, Saidian M, Abedi P. Peer education vs health provider education in knowledge and attitude about prevention and transmission of AIDS in high school students. Pak J Med Sci 2007 Jan;23(1):108-10.
16. Khalaj Abadi Farahani F, Ebadifar Azar F. Comparing the effect of peer-led versus adult-led AIDS education on knowledge, attitude and self-efficacy of female students in high schools in 4th region of education ministry in Tehran, using socio-cognitive theory, 2002-2003. J Reprod Infertil 2004 Jan-Mar;5(1):77-91.
17. Kim CR, Free C. Recent evaluations of the peer-led approach in adolescent sexual health education: a systematic review. Int Fam Plan Perspect 2008 Jun;34(2):89-96.
18. Crotty M, Prendergast J, Battersby MW, Rowett D, Graves SE, Leach G, et al. Self-management and peer support among people with arthritis on a hospital joint replacement waiting list: a randomized controlled trial.
Osteoarthritis Cartilage 2009 Nov;17(11):1428-33.
19. Fritz MA, Speroff L. Clinical gynecologic endocrinology and infertility. 8th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins;2011:539-40.
20. Haidari F, Akrami A, Sarhadi M, Mohammad Shahi M. Prevalence and Severity of Primary Dysmenorrhea and its Relation to Anthropometric Parameters. Journal of Faculty of Nursing and Midwifery, Tehran University of Medical Sciences.2011; 17(1): 70-77.
21. Molazem Z, Alhani F, Anooshe M, Vagharseyyedin SA. Epidemiology of dysmenorrhea with dietary habits and exercise. Zahedan J Res Med Sci (ZJRMS) 2011; 13(3): 41-45.