Effects of Estrogen and Progesterone on Behavioral Impairment and Neuronal Death in Ovariectomized Rats

(1)

Effects of Estrogen and Progesterone on Behavioral Impairment and Neuronal Death in Ovariectomized Rats

Induced by Methamphetamine

Hossein Ghalehnoei¹, Hamed Ghazvini²,

Amir Mellati³,

Seyedeh Masoumeh Seyedhosseini Tamijani², Raheleh Rafaiee²,

Leila Elyasi⁴, Mehdi Khodamoradi⁵, Ali Siahposht Khachaki⁶,

Morteza Hosseini⁷

1 Assistant Professor, Department of Medical Biotechnology, Molecular and Cell Biology Research Center, Faculty of Advanced

Technologies in Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

2 Assistant Professor, Department of Neuroscience, Faculty of Advanced Technologies in Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

3 Assistant Professor, Department of Tissue Engineering, Faculty of Advanced Technologies in Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

4 Assistant Professor, Department of Anatomy, Neuroscience Research Center, Faculty of Medicine, Golestan University of Medical Sciences, Gorgan, Iran

5 Assistant Professor, Substance Abuse Prevention Research Center, Kermanshah University of Medical Sciences, Kermanshah, Iran

6 Assistant Professor, Psychiatry and Behavioral Sciences Research Center, Addiction Institute, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran

7 Medical Student, Faculty of Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran (Received February 19, 2020 ; Accepted June 6, 2020)

Abstract

Background and purpose: Methamphetamine (METH) is one of the most powerful drugs that leads to many cognitive and behavioral side effects such as anxiety. On the other hand, studies have shown that ovarian hormones such as estrogen and progesterone have neuroprotective effects on a wide range of cognitive and behavioral disorders. The aim of this study was to investigate the role of estrogen and progesterone on anxiety-like behaviors, body temperature, brain edema, and neuronal death induced by neurotoxic regimen of methamphetamine.

Materials and methods: This study was performed in 48 ovariectomized rats divided into six groups including: control, METH (6mg / kg), vehicle (sesame oil), METH + estrogen (1mg / kg), METH + progesterone (8mg / kg), and METH + estrogen + progesterone. Body temperature and anxiety-like behaviors were investigated, then, the animals were killed and brain tissues were harvested to evaluate brain edema and neuronal death in hippocampal CA1.

Results: Body temperature, brain water content, motor activity, and anxiety-related behaviors significantly increased in animals that received METH (P<0.001), but, treatment with estrogen and progesterone attenuated motor activity, and anxiety-related behaviors induced by METH. Brain edema, body temperature, and neuronal cell death in hippocampal CA1 area partially decreased in METH+estrogen and METH + progesterone groups.

Conclusion: This study suggests that ovarian hormones such as estrogen and progesterone are effective in improving behavioral deficits and neuronal death induced by METH in ovariectomized rats.

Keywords: methamphetamine, estrogen, progesterone, anxiety, brain edema, body temperature, neuronal death J Mazandaran Univ Med Sci 2020; 30 (186): 1-12 (Persian).

* Corresponding Author: Hamed Ghazvini - Faculty of Advanced Technologies in Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran (E-mail: hghazvini1@gmail.com)

(2)

هرود ما ﯽﺳ هرﺎﻤﺷ 186 ﺮﯿﺗ لﺎﺳ 1399 ) 12 -1 (

ﺛﺎﺗ ﯿﺮ نﻮﻣرﻮﻫ ﺎﻫ

ي ﺳآ ﺮﺑ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا ﯿ

ﺐ ﺎﻫدﺮﮑﻠﻤﻋ

ي ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ ﺖﻣ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺎﻘﻟا ﯽ ﻧورﻮﻧ گﺮﻣ و ي رﺎﺘﻓر رد

شﻮﻣ يﺎﻫ

ﯽﻣﻮﺘﮑﯾراوا

ﯽﯾﻮﻧ ﻪﻌﻠﻗ ﻦﯿﺴﺣ

1

² ﯽﻨﯾوﺰﻗ ﺪﻣﺎﺣ ﯽﺘﻠﻣ ﺮﯿﻣا 3

ﯽﻨﯿﺴﺣ ﺪﯿﺳ ﻪﻣﻮﺼﻌﻣهﺪﯿﺳ ﯽﻧﺎﺠﯿﻤﺗ

2

²ﯽﺋﺎﻓر ﻪﻠﺣار

ﯽﺳﺎﯿﻟا ﻼﯿﻟ 4

⁵يداﺮﻣاﺪﺧ يﺪﻬﻣ

⁶ﯽﮑﭼﺎﺧﺖﺸﭘ هﺎﯿﺳ ﯽﻠﻋ

⁷ﯽﻨﯿﺴﺣ ﯽﻀﺗﺮﻣ

هﺪﯿﮑﭼ

ﻪﻘﺑﺎﺳ :فﺪﻫ و ﺖﻣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ ﺮــﯿﻈﻧ يرﺎــﺘﻓر و ﯽﺘﺧﺎﻨــﺷ ضراﻮــﻋ ياراد ﻪــﮐ ﺖــﺳا فﺮﺼﻣءﻮﺳ درﻮﻣ يﺎﻫوراد زا ﯽﮑﯾ

نﻮﻣرﻮﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا .ﺖﺳا باﺮﻄﺿا ورﻮﻧ رﺎﺛآ ياراد نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا يﺎﻫ

رد ﻮﯿﺘﮑﺗوﺮﭘ

ﯽﻣ يرﺎﺘﻓر و ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ تﻻﻼﺘﺧا ﺮﺑاﺮﺑ نﻮﻣرﻮﻫ ﺶﻘﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد اﺬﻟ .ﺪﻨﺷﺎﺑ

ﻪﺒــﺷ يﺎــﻫرﺎﺘﻓر رد نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا يﺎﻫ

،ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﺖﻣ ﮏﯿﺴﮐﻮﺗ زود فﺮﺼﻣزا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ و يﺰﻐﻣ مدا ،نﺪﺑ تراﺮﺣ ﻪﺟرد .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

شور و داﻮﻣ :ﺎﻫ

رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺗ زا ﯽﺑﺮﺠ 48 سار ﯽﯾاﺮﺤــﺻ شﻮﻣ ﯽﻣﻮﺘﮑﯾراوا

رد هﺪــﺷ 6 هوﺮﮔ ﻞﻣﺎــﺷ هوﺮــﮔ

،لﺮــﺘﻨﮐ يﺎــﻫ

ﺖﻣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ ) mg/kg 6(

، لﻼﺣ (ﺪﺠﻨﮐ ﻦﻏور) ،

ﺖﻣ نژوﺮﺘﺳا+ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ )

mg/kg 1(

، ﺖﻣ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ +ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ )

mg/kg 8(

و

ﺖﻣ نژوﺮﺘﺳا+ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ+

رﺎﺘﻓر ﺺﺧﺎــﺷ و نﺪــﺑ تراﺮــﺣ ﻪــﺟرد ﯽــﺳرﺮﺑ زا ﺲــﭘ .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ،ﯽﺑاﺮﻄــﺿا ﻪﺒــﺷ يﺎــﻫ

ﻪﯿﺣﺎﻧ رد ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ و يﺰﻐﻣ مدا ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﻬﺟ ﺰﻐﻣ ﺖﻓﺎﺑ و هﺪﺷ ﻪﺘﺸﮐ تﺎﻧاﻮﯿﺣ ﭗﻤﮐﻮﭙﯿﻫCA1

.ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ

ﻪﺘﻓﺎﯾ :ﺎﻫ ﯽﺑاﺮﻄــﺿا ﻪﺒــﺷ يﺎــﻫرﺎﺘﻓر و ﯽﺘﮐﺮﺣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ،يﺰﻐﻣ بآ ياﻮﺘﺤﻣ ،نﺪﺑ يﺎﻣد شﻮﻣ رد

ﺖﻣ ﻪــﮐ ﯽﯾﺎــﻫ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد راد

ﺰﯾﻮﺠﺗ و ﺖﺷاد ي نﻮﻣرﻮﻫ

،ﯽﺘﮐﺮﺣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻒﯿﻌﻀﺗ ﺚﻋﺎﺑ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا يﺎﻫ

ﻪﯿﺣﺎﻧ رد ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ و يﺰﻐﻣ مدا ،ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﻪﺒﺷ يﺎﻫرﺎﺘﻓر زا ﯽﺷﺎﻧ ﭗﻤﮐﻮﭙﯿﻫCA1

ﺖﻣ .ﺪﺷ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

:جﺎﺘﻨﺘﺳا ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ عﻮﻤﺠﻣ رد نﻮﻣرﻮﻫ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ

ﯽــﻣ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻧاﺪﻤﺨﺗ يﺎﻫ ﺗ

رد ﺪــﻧاﻮ

ﺖﻣ ﺰﯾﻮﺠﺗ زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ و يرﺎﺘﻓر تﻻﻼﺘﺧا دﻮﺒﻬﺑ .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

:يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ هژاو

ﺖﻣ باﺮﻄﺿا ،نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ ،نژوﺮﺘﺳا ،ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ ،نﺪﺑ تراﺮﺣ ﻪﺟرد ،يﺰﻐﻣ مدا ،

ﻪﻣﺪﻘﻣ

يرﺎﯿﺴﺑ زا ناور يﺎﻫوراد نادﺮﮔ

ﻪﻠﻤﺟ زا ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ ﺎﻫ ــﺑ ﻪ

هدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻃ ﻮﺟ رد يا

راﺮــﻗ فﺮــﺼﻣ ءﻮﺳ درﻮﻣ يزوﺮﻣا ﻊﻣا ﯽﻣ

.ﺪﻧﺮﯿﮔ ﻢــﻬﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪﺘــﺳد يﺎــﻫوراد ﻦﯾﺮــﺗ

ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ ،ﺎــﻫ

ﺖﻣ ﺘﻔﻣآ ـ ﯿﻣﺎ ـ ﻦ ) Methamphetamine –

METH ( ﻤﺷ ﻪﺑ ـ رﺎ

:لﻮﺌﺴﻣ ﻒﻟﻮﻣ

ﯽﻨﯾوﺰﻗ ﺪﻣﺎﺣ يرﺎﺳ-

:

،نارﺪﻧزﺎﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﮑﺷﺰﭘ ﻦﯾﻮﻧ يﺎﻫ يروﺎﻨﻓ هﺪﮑﺸﻧاد

hghazvini1@gmail.com E-mail:

1.

رﺎﯾدﺎﺘﺳا ، ﯽﮑﺷﺰﭘ يروﺎﻨﻓ ﺖﺴﯾز هوﺮﮔ

، ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ و ﯽﻟﻮﻠﺳ يژﻮﻟﻮﯿﺑ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ،

ﯽﮑﺷﺰﭘ ﻦﯾﻮﻧ يﺎﻫ يروﺎﻨﻓ هﺪﮑﺸﻧاد ،

نارﺪﻧزﺎﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،

يرﺎﺳ ، ناﺮﯾا

ناﺮﯾا ،يرﺎﺳ ،نارﺪﻧزﺎﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﮑﺷﺰﭘ ﻦﯾﻮﻧ يﺎﻫ يروﺎﻨﻓ هﺪﮑﺸﻧاد ،بﺎﺼﻋا مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا2.

3.

دﺎﺘﺳا

،رﺎﯾ هوﺮﮔ ناﺮﯾا ،يرﺎﺳ ،نارﺪﻧزﺎﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﮑﺷﺰﭘ ﻦﯾﻮﻧ يﺎﻫ يروﺎﻨﻓ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﺖﻓﺎﺑ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ

،رﺎﯾدﺎﺘﺳا .4

ناﺮﯾا ،نﺎﮔﺮﮔ ،نﺎﺘﺴﻠﮔ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﮑﺷﺰﭘ هﺪﮑﺸﻧاد،ﺢﯾﺮﺸﺗ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،بﺎﺼﻋا مﻮﻠﻋ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ناﺮﯾا ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد،داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ءﻮﺳ زايﺮﯿﮕﺸﯿﭘ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا5.

6.

ناﺮﯾا ،يرﺎﺳ ،نارﺪﻧزﺎﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،دﺎﯿﺘﻋا هﺪﮑﺸﻫوﮋﭘ ،يرﺎﺘﻓر مﻮﻠﻋ و ﯽﮑﺷﺰﭙﻧاور تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا ناﺮﯾا ،يرﺎﺳ ،نارﺪﻧزﺎﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﮑﺷﺰﭘ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﮑﺷﺰﭘ يﻮﺠﺸﻧاد7.

: ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ 30

/ 11 / 1398 : تﺎﺣﻼﺻا ﺖﻬﺟ عﺎﺟرا ﺦﯾرﺎﺗ 10

/ 12 / 1398 : ﺐﯾﻮﺼﺗ ﺦﯾرﺎﺗ 17

/3 / 1399

(3)

ﯽﻣ نآ فﺮﺼﻣ ﻪﮐ ،دور ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻫ

ﯽﺷادﺎﭘ يﺎﻫرﺎﺘﻓر زوﺮﺑ

ﯽﻣ دﻮﺷ و نآ فﺮــﺼﻣ مواﺪﺗ ،ﺖﯿــﺳﺎﺴﺣ زوﺮــﺑ ﺚــﻋﺎﺑ ﺎــﻫ

تﻻﻼﺘﺧا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻪﻧﺎﯾاﺮﮔﻮﺠﺘﺴﺟ يﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﺰﮐﺮﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳ رد هدﺮﺘﺴﮔ ي

ﯽﻣ دﻮــﺷ )1 .( ﻦﯿــﻤﻫ رد

ﯽﻣ نﺎــﺸﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻨﯿﻣز فﺮــﺼﻣءﻮﺳ ﻪــﮐ ﺪــﻨﻫد

ﺖﻣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ ﺎﻫ ﯽﻣ ﯽﻧورﻮــﻧ ﻢﺘــﺴﯿﺳ ﺐﯿــﺳآ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻦﯾﺪــﺑ و هﺪــﺷ ﮏﯾژﺮﻨﯿﻣآﻮﻧﻮﻣ يدﺪــﻌﺘﻣ ضراﻮــﻋ ﺐــﯿﺗﺮﺗ

ﻪﻄﺳاﻮﺑ بﺎﻬﺘﻟا يﺰﻐﻣ مدا و ﺮــﺠﻨﻣ ﺎــﺘﯾﺎﻬﻧ ﻪــﮐ هدﺮﮐ دﺎﺠﯾا

ﯽﻣ ﯽﻧورﻮــﻧ گﺮﻣ ﻪﺑ دﻮــﺷ

)2 . ( ــﺑ ﻪ ﻪــﺘﻓﺎﯾ هوﻼــﻋ ﺮــﯿﺧا يﺎﻫ

ﯽﻣ نﺎــﺸﻧ ﺖﻣ ﺰﯾﻮــﺠﺗ ﻪــﮐ ﺪــﻫد زوﺮــﺑ ﻪــﺑ ﺮــﺠﻨﻣ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

و يﺮﯿﮔدﺎــﯾ و ﻪﻈﻓﺎﺣ لﻼﺘﺧا ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ تﻻﻼﺘﺧا ﯽﺑاﺮﻄﺿا يﺎﻫرﺎﺘﻓر زوﺮﺑ ﯽﻣ

دﻮﺷ )5 - . 3(

تاﺮــﺛا ﻞــﺑﺎﻘﻣ رد

ﺖﻣ فﺮﺼﻣ ﺮﻀﻣ نﻮﻣرﻮﻫ ،ﯽﺒﺼﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺮﺑ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﻫ يﺎ

ــﺑ ،ﯽﻧاﺪــﻤﺨﺗ ﻪ

نژوﺮﺘــﺳا صﻮــﺼﺧ نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و

ياراد

ﯽﻧورﻮﻧ ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ تاﺮﺛا )

Neuroprotective

ﯽﻣ ( ﺪﻨــﺷﺎﺑ )6

، . 7(

نﻮﻣرﻮﻫ ﻪــﮐ ﯽــﺸﻘﻧ ــﺑ ،ﯽــﺴﻨﺟ يﺎــﻫ

ﻪ نژوﺮﺘــﺳا هﮋــﯾو و

نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ ﯽﻣ لﺎــﻤﻋا ﯽﺒــﺼﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳ رد

زا ﺮــﺗاﺮﻓ ﺪــﻨﻨﮐ

ﻢﻬﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﺶﻘﻧ نآ

ﺎﻫ .ﺖــﺳا ﯽــﻠﺜﻣ ﺪــﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫﺪــﻨﯾاﺮﻓ رد

هﺪـــﻧﺮﯿﮔ ﻖـــﯾﺮﻃ زا نژوﺮﺘـــﺳا ،ﺰـــﻐﻣ رد ﯽﻧژوﺮﺘـــﺳا يﺎﻫ

راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ار ﯽﺒﺼﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯽﻣ رﻮـــﻀﺣ .ﺪـــﻫد ﺎـــﺘﺑ ﯽﻧژوﺮﺘـــﺳا هﺪـــﻧﺮﯿﮔmRNA

) Estrogen receptor β-ER

ﻞﯿﺒﻗ زا ﺰﻐﻣ زا ﯽﻘﻃﺎﻨﻣ رد (

و ﭗﻣﺎﮐﻮﭙﯿﻫ تﻼﯿﮑﺸﺗ ،ﻪﭽﺨﻣ زﺎﯿﭘ

دﺎﻬﻨــﺸﯿﭘ ،ﯽﯾﺎﯾﻮﺑ يﺎﻫ

ﯽﻣ يﻮــﻗ ﻪﻄــﺳاو ﮏــﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺑ هﺪﻧﺮﯿﮔ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻨﮐ .دﺮــﯿﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺰﻐﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﯾا رد نژوﺮﺘﺳا ياﺮﺑ

يور ﺮﺑ ﺎﻫﺪﯿﺋوﺮﺘﺳا ﺮﮕﯾد و نژوﺮﺘﺳا ﯽﺒــﺼﻋ تﺎــﮑﯾﺮﺤﺗ

ﯽﻣ ﺮﺛا ﺪــﻧراﺬﮔ )8

، 9 نﻮﻣرﻮﻫ ﺖــﯿﻤﻫا.(

ﯽــﺴﻨﺟ يﺎــﻫ ﺮــﯿﻈﻧ

نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا ﻞــﻣﺎﮑﺗ ياﺮــﺑ ﻪــﮐ ﺖﺳا يﺪﺣ ﻪﺑ

ﯽﻣ يروﺮــﺿ ﺰــﻐﻣ ﯽــﻌﯿﺒﻃ ﻦــﯾا رﻮــﻀﺣ نوﺪــﺑ و ﺪﻨــﺷﺎﺑ

نﻮﻣرﻮﻫ ﯽﻤﻧ ﯽــﻃ ار دﻮــﺧ غﻮــﻠﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﺮﯿﺳ ﺰﻐﻣ ﺎﻫ ﺪــﻨﮐ

.

نژوﺮﺘــﺳا ﻪــﮐ ﺖــﺳا هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و

ﺐﺒــﺳ

ــﻧز رد ﻢــﻫ ﻪــﻈﻓﺎﺣ دﻮــﺒﻬﺑ شﻮﻣ رد ﻢــﻫ و ﻪــﺴﺋﺎﯾ نﺎ

يﺎــﻫ

ﯽﻣﻮﺘﮑﯾراوا هﺪـــﺷ

ﯽﻣ ﻮـــﺷ ﻧﺪ ) 12 - 10 ﺎﺘـــﺳار ﻦﯿـــﻤﻫ رد (.

ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ﯽﻣ نﺎــﺸﻧ ﻪــﮐ ﺪــﻨﻫد نژوﺮﺘــﺳا

ﺶﯾاﺰــﻓا ﺚــﻋﺎﺑ ﻓﺎﺣ

ﻈ ﯽﻧاﻮﯿﺣ لﺪﻣ رد ﯽﯾﺎﻀﻓ ﻪ ﯽﯾاﺮﺤﺻ شﻮﻣ

ﯽﻣ دﻮــﺷ ) 13 . (

ﻦﯿﻤﻫ رد هداد نﺎﺸﻧ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻨﯾوﺰﻗ اﺮﯿﺧا ﻪﻨﯿﻣز ﻪﮐ ﺪﻧا

نﻮﻣرﻮﻫ تﺪﻣ ﯽﻧﻻﻮﻃ ﻖﯾرﺰﺗ دﻮــﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ ﯽﻧاﺪﻤﺨﺗ يﺎﻫ

ﺖﻣ ﻖﯾرﺰﺗ لﺎﺒﻧﺪﺑ يﺮﯿﮔدﺎﯾ و ﻪﻈﻓﺎﺣ دﺮﮑﻠﻤﻋ رد ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﯽﯾاﺮﺤﺻ شﻮﻣ ﯽﻣ

دﻮﺷ ) 14

، 15 ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .( ﺪﯾﺪﺟ يﺎﻫ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺚــﻋﺎﺑ نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘــﺳا ﻖﯾرﺰﺗ ﻪﮐ ﺪﻨﻫد

ﯽﻣ ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ و يﺰﻐﻣ مدا ﺶﻫﺎﮐ طﺎــﺒﺗرا ﻪــﮐ ددﺮــﮔ

ﯽــﻘﻠﺧ يﺎــﻫرﺎﺘﻓر و ﯽﺘﺧﺎﻨــﺷ يﺎــﻫدﺮﮑﻠﻤﻋ ﺎــﺑ ﯽــﻤﻬﻣ دراد ) 19 - 16 . ( دﺎــﺣ فﺮــﺼﻣ تاﺮــﺛا ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦــﯾا رد اﺬــﻟ

وﺮﺘﺳا مدا ﺰــﯿﻧ و ﯽﺘﺧﺎﻨــﺷ دﺮــﮑﻠﻤﻋ ﺮــﺑ نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژ

يﺰﻐﻣ

، ﭗــﻤﮐﻮﭙﯿﻫ ﻪــﯿﺣﺎﻧ رد ﯽﻧورﻮــﻧ گﺮﻣ و نﺪﺑ يﺎﻣد

ﺑﻪ ﺖﻣ ﮏﯿﺴﮐﻮﺗ زود فﺮﺼﻣ لﺎﺒﻧد شﻮﻣ لﺪﻣ رد ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﯽﻣﻮﺘﮑﯾاروا ﯽﯾاﺮﺤﺻ .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هﺪﺷ

شور و داﻮﻣ ﺎﻫ

زا ﯽــﺑﺮﺠﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد 48

ر ﯽﯾاﺮﺤــﺻ شﻮــﻣ سأ

ﯾو داﮋــﻧ زا ﻎﻟﺎــﺑ ﺪﯿﻔﺳ ﯽــﻧزو هدوﺪــﺤﻣ رد رﺎﺘــﺴ

250 - 200

زا هﺪــﺷ ﻪــﯿﻬﺗ مﺮــﮔ ﯽﻫﺎﮕــﺸﯾﺎﻣزآ تﺎــﻧاﻮﯿﺣ يﻮﺘﯿﺘــﺴﻧا

ﻪــﺑ تﺎﻧاﻮﯿﺣ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا نارﺪﻧزﺎﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد داﺪﻌﺗ 4 ر سأ ﺲﻔﻗ رد يراﺪــﻬﮕﻧ صﻮﺼﺨﻣ يﺎﻫ و هﺪــﺷ

ﻪــﻧﺎﺨﻧاﻮﯿﺣ يﺎــﻣد .ﺪﻨﺘــﺷاد اﺬﻏ و بآ ﻪﺑ ﻪﻧادازآ ﯽﺳﺮﺘﺳد هدوﺪﺤﻣ رد ﺖﺑﺎﺛ رﻮﻄﺑ

°C 23 1 ± هرود و يﺎﻫ ﯽﯾﺎﻨﺷور -

ﯽﮑﯾرﺎﺗ 12 .ﺪــﺷ ﻆــﻔﺣ ﻪﺘﻋﺎــﺳ ﺎــﻣزآ

ﯾ ﺶ ﺎــﻫ ﻪــﺟﻮﺗ ﺎــﺑ ﻪــﺑ

ﻤﻌﻟارﻮﺘـــﺳد ﻞ

ﻤﮐ ﯿ ﻪـــﺘ ﻧ و لﺮـــﺘﻨﮐ ـــﻈ

ترﺎ ﺣ ﺮـــﺑ ﯿ تﺎـــﻧاﻮ

ﺎﻣزآ ﯾ ﻫﺎﮕــــﺸ ﯽ ﻤﮐ و ﯿ ﻪــــﺘ قﻼــــﺧا :قﻼــــﺧا ﺪــــﮐ)

IR.MAZUMS..REC.1398.5474 مﺎﺠﻧا (

.ﺪﺷ

هوﺮﮔ شﻮﻣ يﺪﻨﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﺤﺗ ﯽﯾاﺮﺤﺻ يﺎﻫ

زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ياﺮﺑ 6

شﻮﻣ زا هوﺮﮔ ﯽﯾاﺮﺤــﺻ يﺎــﻫ

ﻎﻟﺎﺑ ﯽﻣﻮﺘﮑﯾراوا هدﺎﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ ياﺮــﺑ هﺪﺷ

و يرﺎــﺘﻓر يﺎــﻫ

ﺖﻓﺎﺑ ﻪــﺑ ﯽﻓدﺎــﺼﺗ رﻮــﻄﺑ تﺎــﻧاﻮﯿﺣ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﺳﺎﻨﺷ 6

هوﺮﮔ 8 :ﺪﻧﺪﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﯽﯾﺎﺗ

1 - هوﺮــﮔ لﺮــﺘﻨﮐ زا ﺲــﭘ ﻪــﺘﻔﻫ ﻪــﺳ هوﺮــﮔ ﻦــﯾا رد :

ﺖﻓﺎﯾرد ﻦﯿﻟﺎﺳ تﺎﻧاﻮﯿﺣ ،ﯽﻣﻮﺘﮑﯾراوا ﺪﻧدﺮﮐ

.

(4)

2 - ﺖﻣ هوﺮﮔ زا ﺲﭘ ﻪﺘﻔﻫ ﻪﺳ هوﺮﮔ ﻦﯾا رد :ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

،ﯽﻣﻮـــﺘﮑﯾراوا ﺖﻣ تﺎـــﻧاﻮﯿﺣ

) ﻦﯿﻣﺎـــﺘﻔﻣآ mg/kg

6 ( ) 14 (

ﺖﻓﺎﯾرد ﺪﻧدﺮﮐ .

3 - ﻦــﯾا رد :نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘــﺳا لﻼــﺣ هوﺮــﮔ لﻼــﺣ تﺎــﻧاﻮﯿﺣ ،ﯽﻣﻮــﺘﮑﯾراوا زا ﺲــﭘ ﻪــﺘﻔﻫ ﻪــﺳ هوﺮــﮔ

ﺪﺠﻨﮐ ﻦﻏور ﺖﻓﺎﯾرد

ﺪﻧدﺮﮐ .

4 - ﺖﻣ هوﺮﮔ +ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ ﻪــﺳ هوﺮــﮔ ﻦﯾا رد :نژوﺮﺘﺳا

ﺖﻣ ﻢــﻫ تﺎــﻧاﻮﯿﺣ ،ﯽﻣﻮﺘﮑﯾراوا زا ﺲﭘ ﻪﺘﻔﻫ و ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﻢﻫ نژوﺮﺘﺳا ) mg/kg 1(

) 14 ﺖﻓﺎﯾرد( .ﺪﻧدﻮﻤﻧ

5 - ﺖﻣ هوﺮﮔ هوﺮــﮔ ﻦــﯾا رد :نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ +ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

راوا زا ﺲﭘ ﻪﺘﻔﻫ ﻪﺳ ﯾ

ﺖﻣ ﻢﻫ تﺎﻧاﻮﯿﺣ ،ﯽﻣﻮﺘﮑ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

) نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ و mg/kg

8(

) 14 ﺖﻓﺎﯾرد ( ﺪﻧدﺮﮐ .

6 - ﺖﻣ هوﺮﮔ +ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ +نژوﺮﺘــﺳا

رد :نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ

راوا زا ﺲــﭘ ﻪــﺘﻔﻫ ﻪﺳ هوﺮﮔ ﻦﯾا ﯾ

ﻢــﻫ تﺎــﻧاﻮﯿﺣ ،ﯽﻣﻮــﺘﮑ

ﺖﻣ و ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ و نژوﺮﺘﺳا

ﺖﻓﺎﯾرد نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ ﺪﻧدﺮﮐ

.

ﺎﻫرﺎﺘﻓر ي ﺑاﺮﻄﺿا ﯽ ــﺘﮐﺮﺣ و ﯽ ﺖــﺴﺗ زا هدﺎﻔﺘــﺳا ﺎــﺑ

Open field ﺲﭘ .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا

نﻮﻣزآ مﺎﺠﻧا زا يرﺎــﺘﻓر يﺎﻫ

ﺣ ﯿ تﺎﻧاﻮ ﻪﻤﻫ هوﺮﮔ ﺎــﻫ ﻧﺎــﺑﺮﻗ ﯽ نآ ﺰــﻐﻣ ،هﺪــﺷ جرﺎــﺧ ﺎــﻫ

دﺮﮔ ــﯾ ﺪ ﻧ و ﯿ ــﻤ ﯽ زا ﻪــﻧﻮﻤﻧ هوﺮــﮔ ﺮــﻫ يﺎــﻫ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮــﻣ

ﺖﻓﺎﺑ ﺳﺎﻨﺷ ﯽ ﻧ و ﯿﻤ ﯽ ﺮﮕﯾد ﺰــﻐﻣ مدا ﺮﻈﻧ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ي

اﺮــﺟا شور .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ي

ﺎــﻣزآ ﯾ ﺶ ﺎﻤــﺷ رد ي ــﻠﮐ ﯽ رد

ﺮﯾﻮﺼﺗ هرﺎﻤﺷ 1 ﺎﻤﻧ ﯾ ﺶ .ﺖﺳا هﺪﺷ هداد

ﺑاﺮﻄﺿا و ﯽﺘﮐﺮﺣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺳرﺮﺑ ﯽ

رﻮــﺗﻮﻣﻮﮐﻮﻟ ﺖــﯿﻟﺎﻌﻓ ــﺑ

ﻪ ﻂــﺳﻮﺗ و ﻪــﻧﺎﮔاﺪﺟ ترﻮــﺻ

) زﺎﺑ ﻪﺒﻌﺟ نﻮﻣزآ Open field test

ﻦﯾﺪــﺑ .ﺪــﺷ ﯽــﺳرﺮﺑ ﺰــﯿﻧ ( ﻪﺒﻌﺟ ﮏﯾ زا رﻮﻈﻨﻣ

دﺎﻌﺑا ﺎﺑPVC 40cm×40cm×40cm

ﻪﺑ ﻪﺒﻌﺟ ﻒﮐ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا 16

ﺪــﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ هزاﺪﻧا ﻢﻫ ﻊﺑﺮﻣ

ﻪﮐ ﯽﺣاﻮﻧ ﻞﻣﺎﺷ ﯽــﻄﯿﺤﻣ و يﺰــﮐﺮﻣ

ﯽــﻣ ﺪــﺷ ﺪﻧ ﺖــﯿﻟﺎﻌﻓ .

ﯿــﺑرود ﮏﯾ ﻂﺳﻮﺗ (لﺎﯾاﺮﺗ ﺮﻫ رد) تﺎﻧاﻮﯿﺣ ﯽﺘﮐﺮﺣ ﻪــﺑ ﻦ

تﺪﻣ 5 ﻪــﮐ ﯽﯾﺎــﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ .ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻘﯿﻗد ﯽــﺳرﺮﺑ

ﺪــﺷ

ﻞﮐ ﻞﻣﺎﺷ (ﯽﻘﻓا ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ) هﺪﺷ ﯽﻃ ﺖﻓﺎﺴﻣ

ياﺮــﺑ ﯽــﺳرﺮﺑ

رد هﺪــﺷ ﯽﻃ نﺎﻣز تﺪﻣ و رﻮﺗﻮﻣﻮﮐﻮﻟ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻊــﺑﺮﻣ

يﺎــﻫ

ﯽﻄﯿﺤﻣ و يﺰﮐﺮﻣ و

داﺪﻌﺗ Rearing و Grooming ﺖــﯿﻟﺎﻌﻓ)

ياﺮﺑ (يدﻮﻤﻋ ﯽﺑاﺮﻄﺿا يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﯽﺳرﺮﺑ

دﻮﺑ ) 20

، 21 .(

ﺰﻐﻣ بآ ياﻮﺘﺤﻣ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا شور

ناﺰﯿﻣ مدا يﺰــﻐﻣ بآ ياﻮــﺘﺤﻣ زا هدﺎﻔﺘــﺳا ﺎــﺑ يﺰﻐﻣ

هزاﺪﻧا .ﺪﺷ يﺮﯿﮔ ياﺮﺑ

هزاﺪﻧا

،ﺰــﻐﻣ بآ ياﻮﺘﺤﻣ يﺮﯿﮔ ار نآ

جرﺎﺧ دﺎﯾز يرﺎﮑﺘﺳد نوﺪﺑ ًﺎﻌﯾﺮﺳ هدﻮﻤﻧ

نآ نزو ﺲﭙﺳ و

هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ ﺲﭙﺳ . يﺎﻣد رد 70 - 60 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد داﺮﮔ

ﻪﺑ تﺪﻣ 72 راﺮﻗ ﺖﻋﺎﺳ ﺖﻓﺮﮔ

ﮏﺸﺧ ﺖﻓﺎﺑ نزو ناﺰﯿﻣ ﺎﺗ

ﺑﻪ ناﺰــﯿﻣ ﺮــﯾز لﻮــﻣﺮﻓ زا هدﺎﻔﺘــﺳا ﺎﺑ ﺖﯾﺎﻬﻧرد و ﺪﯾآ ﺖﺳد

ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ مدا ﺺﺧﺎﺷ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﻐﻣ ﺖﻓﺎﺑ بآ ﺪﺷ

) 17 .(

100 × ﮏﺸﺧ ﺖﻓﺎﺑ نزو -

بﻮﻃﺮﻣ ﺖﻓﺎﺑ نزو بآ ياﻮﺘﺤﻣ ﺪﺻرد =

بﻮﻃﺮﻣ ﺖﻓﺎﺑ نزو

نﺪﺑ تراﺮﺣ ﻪﺟرد

نﺪﺑ ﯽﻠﺧاد يﺎﻣد تر

ﻂــﺳﻮﺗ ﺎﻫ Thermistorprobe

ﺎﺗ ﻪﮐ 2 ﯽﺘﻧﺎﺳ ــﺧاد ﻪــﺑ ﺮﺘﻣ ـ

ﺘﮐر ﻞ ــــ ﯽﻣ دراو مﻮ ﯾدﺮﮔ

ــــ ﺪ

هزاﺪﻧا ﺖﻣ ﻖﯾرﺰﺗ زا ﻞﺒﻗ ،ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ نﺪــﺑ يﺎــﻣد ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﻮﯿﺣ ﻪﺘﻓﺮﮔ هزاﺪﻧا نا ﺪﺷ

و ه ﺲﭘ زا ﺖﻣ ﻖﯾرﺰﺗ ﻣﺎﺘﻔﻣآ ﯿ ﻦ رد

هرﺎﻤﺷ ﺮﯾﻮﺼﺗ

.ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ياﺮﺟا شور ﮏﯿﺗﺎﻤﺷ ﺮﯾﻮﺼﺗ 1:

) ﯽﻣﻮﺘﮑﯾاروا :OVX

، نژوﺮﺘﺳا :E

، نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ :P

، ﺖﻣ :METH

(ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

(5)

نﺎﻣز يﺎﻫ 0 ، 2 ، 4 و 6 ﻊــﻗاو رد ﻪــﮐ ﻖــﯾرﺰﺗ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ

يازا ﻪــﺑ يﺎــﻫزود 1 و 2 و 3 و 4 ﺖﻣ ﻖــﯾرﺰﺗ هدﻮــﺑ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ هزاﺪﻧا شﻮﻣ ﺮﻫ نﺪﺑ يﺎﻣد ﺪﺷ

)4 .(

ﺖﻓﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﺳﺎﻨﺷ

زا ﺲــﭘ ﺶﯾﺎــﻣزآ مﺎــﺠﻧا شﻮﻣ ،يرﺎــﺘﻓر يﺎــﻫ

يﺎــﻫ

و هﺪــﯾدﺮﮔ شﻮــﻬﯿﺑ ﺮــﺗا ﺎــﺑ ﯽﻫﺎﮕــﺸﯾﺎﻣزآ نآ ﺰــﻐﻣ

زا ﺎــﻫ

جرﺎـﺧ ﻪـﻤﺠﻤﺟ ﺷ

ﻪـﺑ ﺎـﻫﺰﻐﻣ .ﺪ تﺪﻣ

48 ﻦﯿﻟﺎـــﻣﺮﻓ رد ﺖﻋﺎﺳ

شور ﻖﺑﺎـﻄﻣ و هﺪـﺷ ﺖـﺑﺎﺛ ﺖﻓﺎﺑ دراﺪﻧﺎﺘــﺳا يﺎــﻫ

ﯽــﺳﺎﻨﺷ

هﺪــﺷ شزادﺮــﭘ كﻮﻠﺑ و

ﻓارﺎـــﭘ يﺎــﻫ ﯿﻨ

ﯽ تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ ياﺮـــﺑ

ﺖﻓﺎﺑ ﺷ ﺪﻧﺪﺷ هدﺎﻣآ ﯽﺳﺎﻨ ياﺮﺑ .

ﮓﻧر ﻦﯿﻠﯿﺴﮐﻮﺗﺎﻤﻫ يﺰﯿﻣآ

ﻦﯾزﻮﺋا و كﻮﻠﺑ زا هدﺎـﻣآ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﯽﻨﯿﻓارﺎـﭘ يﺎﻫ يزﺎـﺳ

ﺖﻓﺎﺑ شﺮــﺑ ،ﺰـﻐﻣ يﺎـﻫ يﺎــﻫ

5 ) ﯽــﻧوﺮﮑﯿﻣ 8/

2 ﯽــﻠﯿﻣ ﺮــﺘﻣ

ﺐـﻘﻋ ﺮـﺗ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺲﭙﺳ و ﺪﺷ ﻪـﯿﻬﺗ (ﺎـﻤﮔﺮﺑ زا

ﺖﻓﺎﺑ دراﺪﻧﺎﺘـــﺳا و ﻦﯿﻠﯿــﺴﮐﻮﺗﺎﻤﻫ ﻪـــﻘﯾﺮﻃ ﻪـــﺑ ﯽــﺳﺎﻨﺷ

ﻦﯾزﻮﺋا ) 22 ﮓﻧر( يﺰﯿﻣآ .ﺪﯾدﺮﮔ

نورﻮﻧ يژﻮـﻟﻮﻓرﻮﻣ ﺺﯿﺨـــﺸﺗ كﻼـﻣ ﻪﺘﺴﻫ ﻞﮑﺷ و ﺎﻫ

نآ ﺐﯿـﺳآ ﺎـﯾ ﺖﻣﻼـﺳ ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﺎـﻫ

، ﻪـﺑ ﻪـــﮐ يرﻮـﻃ

نورﻮﻧ و ﻦــﺷور ﯽﺗرﻮــﺻ ﻢـﺳﻼﭘﻮﺘﯿﺳ ﺪـﺟاو ﻢﻟﺎـﺳ يﺎﻫ

زﺎــﺑ ﻪﺘــﺴﻫ

؛ﺪﻧدﻮﺑ نورﻮﻧ ﺎــﻣا لﻮﻠــﺳ هﺮــــﻧژد يﺎﻫ

ﺎــﻫ ﯾ ﯽ

ﺗ ﺰـــﻣﺮﻗ ﯽﻤـﺳﻼﭘﻮﺘﯿﺳ ﻪﮐ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻪﺘــﺴﻫ و هﺮـــﯿ

ﺘـﺷاد هﺪـﯿﮐوﺮﭼ ﺪﻨ

ﻊﻃﺎـــﻘﻣ زا ﯽﻟﻮﻠـــﺳ شرﺎﻤـﺷ ﺖـﻬﺟ .

داﺪﻌﺗ ﻪﺑ و نﺎﺴﮑﯾ 3

و ﺪـــﺷ هدﺎﻔﺘـــﺳا مﻻ ﺮــﻫ ياﺮــﺑ ﺪــﻠﯿﻓ

زا ﺲـﭘ نورﻮﻧ داﺪـــﻌﺗ و ﻞـــﮐ داﺪـﻌﺗ ﻦﯿﯿﻌﺗ هﺮـــﻧژد يﺎــﻫ

ﺺﺨﺸﻣ ﺐﯿـﺳآ ﺪـﺻرد ﺷ

ﺪ ) 23 .(

ﺎﻫ هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ

راﺰــﻓا مﺮــﻧ زا يرﺎﻣآ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ ﺖﻬﺟ ﻪﺨــﺴﻧSPSS

18 ﻖــﯾﺮﻃ زا ﺎــﻫ هداد ندﻮــﺑ لﺎــﻣﺮﻧ اﺪــﺘﺑا رد .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا

آ ز لﺎـــﻣﺮﻧ ﻊـــﯾزﻮﺗ نﻮـــﻣ Kolmogorov-Smirnov Test

ﮔ ﯽــﺳرﺮﺑ هﺪــﯾدﺮ

و ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ﺎــﺑ هداد ندﻮــﺑ لﺎــﻣﺮﻧ

ﺎــﻫ

ﻪــﺴﯾﺎﻘﻣ ﺖــﻬﺟ هوﺮﮔ ﻦﯿــﺑ ﯽــﻤﮐ يﺎــﻫﺮﯿﻐﺘﻣ

ﺰﯿﻟﺎــﻧآ زا ﺎــﻫ

ﻪـــﻓﺮﻃ ﮏـــﯾ ﺲﻧﺎـــﯾراو (ANOVA)

رد .ﺪـــﺷ هدﺎﻔﺘـــﺳا

شور هزاﺪﻧا ﺮﯿﻈﻧ ﯽﯾﺎﻫ شور زا دراﻮــﻣ ﺮﯾﺎــﺳ و ﺎﻣد يﺮﯿﮔ

Repeated measures ا

رد .ﺪــﺷ هدﺎﻔﺘــﺳ دراﻮــﻣ

ﯽــﻨﻌﻣ راد نﻮـــﻣزآ ندﻮـــﺑ

ANOVA نﻮـــﻣزآ زا

يﺎـــﻫ Post-hoc

ﯽﻧوﺮﻔﻧﻮﺑ .ﺪــﺷ هدﺎﻔﺘــﺳا ﯽــﻨﻌﻣ ﺢﻄــﺳ

يراد ) 05 /0 P<

( رد

.ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ

ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ

نﻮﻣرﻮﻫ ﺮﺛا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽــﻘﻓا ﯽﺘﮐﺮﺣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺮﺑ ﯽﻧاﺪﻤﺨﺗ يﺎﻫ

ﺖﻣ فﺮﺼﻣ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﯽﻣ نﺎــﺸﻧ ﻪــﻓﺮﻃ ﮏﯾ ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪــﮐ ﺪــﻫد

ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ناﺰﯿﻣ ﺖﻣ ﻪــﮐ ﯽــﻫوﺮﮔ رد ﯽــﻘﻓا ﯽﺘﮐﺮﺣ

ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﺶﯾاﺰــﻓا لﺮــﺘﻨﮐ هوﺮــﮔ ﻪــﺑ ﺖﺒــﺴﻧ ﺪــﻧدﻮﺑ هدﺮــﮐ فﺮــﺼﻣ ﯽﻨﻌﻣ يراد ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد )

001 /0

<

.( P ﻪــﺘﻓﺎﯾ ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا ﺎﻫ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺚــﻋﺎﺑ ﺖــﺴﻧاﻮﺗ ﯽﯾﺎــﻬﻨﺗ ﻪﺑ نژوﺮﺘﺳا ﺰﯾﻮﺠﺗ ﻪﮐ ﺪﻫد

ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻣ ﻖــﯾرﺰﺗ لﺎــﺒﻧد ﻪــﺑ ﯽــﺘﮐﺮﺣ ﺖــﯿﻟﺎﻌﻓ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ددﺮــﮔ ) 05 /0

<

(P ﺰــﯿﻧ و نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ ﺰﯾﻮــﺠﺗ ﺪــﻨﭼﺮﻫ .

ــﻨﻌﻣ ﺮــﺛا نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘــﺳا نﺎــﻣأﻮﺗ ﺰﯾﻮــﺠﺗ ﯽ

يراد

) ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﯽﺘﮐﺮﺣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يور ﻤﺷ رادﻮﻤﻧ

هرﺎ 1 .(

هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ

هوﺮﮔ ﻦﯿــﺑ رد ﯽــﻘﻓا ﯽــﺘﮐﺮﺣ ﺖــﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪــﺴﯾﺎﻘﻣ 1:

يﺎــﻫ

ﺖﻣ +نژوﺮﺘﺳا ﺖﻣ +نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ ،ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

+نژوﺮﺘــﺳا ،ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﺖﻣ +نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ ﺖﻣ +لﻼﺣ ،ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

.ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

:***

001 /0

P<

ﻦﯿﻟﺎﺳ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد

:#

05 /0

P<

ﻘﻣ رد ﺖﻣ + لﻼﺣ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

نﻮﻣرﻮﻫ ﺮــﺛا ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﻪﺒــﺷ يﺎــﻫ رﺎــﺘﻓر ﺮــﺑ ﯽﻧاﺪــﻤﺨﺗ يﺎــﻫ

ﺖﻣ فﺮﺼﻣ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﻪﺘﻓﺎﯾ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻪﮐ ﺪﻫد

ﻪــﮐ ﯽــﻫوﺮﮔ رد زﺎــﺑ ﻪــﺒﻌﺟ ﺖــﺴﺗ رد ﺰــﮐﺮﻣ رد رﻮــﻀﺣ ﺖﻣ هوﺮــﮔ ﺎــﺑ ﻪــﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺪــﻧدﻮﺑ هدﺮــﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﯽــﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ لﺮﺘﻨﮐ ﺖــﺷاد يراد

) 001 /0

<

(P ﭽﻤﻫ . ﻦﯿــﻨ

(6)

رد زﺎــﺑ ﻪــﺒﻌﺟ ﺖــﺴﺗ رد ﻂﯿــﺤﻣ رد رﻮــﻀﺣ نﺎــﻣز تﺪــﻣ ﺖﻣ ﻪﮐ ﯽﻫوﺮﮔ ﻪــﺑ ﺖﺒــﺴﻧ ﺪــﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﯽــﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰــﻓا لﺮــﺘﻨﮐ هوﺮــﮔ ﺖــﺷاد يراد

) 001 /0

<

( .P

ﯽﻣ نﺎــﺸﻧ يرﺎﻣآ ﺞﯾﺎﺘﻧ رﻮــﻄﺑ نژوﺮﺘــﺳا ﺰﯾﻮــﺠﺗ ﻪــﮐ ﺪــﻫد

ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻀﺣ ﺶﻫﺎﮐو ﺰﮐﺮﻣرد رﻮﻀﺣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ يراد

ﻪﺑ زﺎﺑ ﻪﺒﻌﺟ ﺖﺴﺗ رد ﻂﯿﺤﻣ رد ﻧد

ﺖﻣ فﺮﺼﻣ لﺎﺒ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﺪﺷ ) 05 /0

<

(P نﺎــﻣأﻮﺗ و ﯽﯾﺎــﻬﻨﺗ ﻪــﺑ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ ﺰﯾﻮﺠﺗ .

ﯽــﻨﻌﻣ ﺮﺛا نژوﺮﺘﺳا ﺎﺑ رد رﻮــﻀﺣ نﺎــﻣز تﺪــﻣ يور يراد

ﺰﯾﻮــﺠﺗ لﺎــﺒﻧد ﻪــﺑ زﺎــﺑ ﻪــﺒﻌﺟ ﺖــﺴﺗ رد ﺰــﮐﺮﻣ ﺎــﯾ و ﻂﯿﺤﻣ ﺖﻣ ) ﺖﺷاﺪﻧ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ

2 .(

هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ

وﺮﮔ ﻦﯿــﺑ رد ﯽﺑاﺮﻄــﺿا ﻪﺒﺷ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ 2:

ه يﺎــﻫ

:***

001 /0

P<

:#

05 /0

P<

ﺎــﺘﻧ ﯾ ﺞ نﻮﻣرﻮﻫ ﺮــﺛا ﺎــﻫ

ي ﻧاﺪــﻤﺨﺗ ﯽ ﻟﺎﻌﻓ ﺮــﺑ ــﯿ ﺖ ــﺘﮐﺮﺣ ﯽ

يدﻮﻤﻋ فﺮﺼﻣ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺖﻣ

ﻣﺎﺘﻔﻣآ ﯿ ﻦ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽــﺘﮐﺮﺣ ﺖــﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪــﮐ ﺪﻫد

ﻞﻣﺎــﺷ يدﻮــﻤﻋ Rearing

و Grooming ﻪــﮐ ﯽــﻫوﺮﮔ رد

ﺖﻣ دﻮــﺑ هدﺮــﮐ ﺖــﻓﺎﯾرد ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

، ﯽــﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰــﻓا يراد

ﻪﮐ ﯽﻫوﺮﮔ ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا .ﺖﺷاد لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽــﺘﮐﺮﺣ ﺖــﯿﻟﺎﻌﻓ ناﺰــﯿﻣ ﺪــﻧدﻮﺑ هدﺮــﮐ ﺖــﻓﺎﯾرد نژوﺮﺘﺳا Rearing

ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ د

لﻼــﺣ ﻪﮐ ﯽﻫوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يرا

ﺖﻣ فﺮــﺼﻣ لﺎــﺒﻧد ﻪﺑ دﻮﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد نﺎــﺸﻧ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

هوﺮﮔ رد ﺪﻨﭼﺮﻫ .داد هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ

ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﮓﻨﯿﻣوﺮﮔ ناﺰﯿﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﺪﻧدﻮﺑ ﯽﻫوﺮﮔ ﺎﺑ يراد

داد نﺎــﺸﻧ ﺪــﻧدﻮﺑ هدﺮــﮐ ﺖــﻓﺎﯾرد لﻼــﺣ ﻪــﮐ )

05 /0

<

( .P

ﻪﺘﻓﺎﯾ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا يﺎﻫ ﻔﺗ ﻪﮐ ﺪﻫد

ﯽــﻨﻌﻣ توﺎ يراد

نﺎــﻣأﻮﺗ ترﻮــﺼﺑ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا ﻪﮐ ﯽﻫوﺮﮔ رد ) ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ

3 .(

هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 3

ﻦﯿﺑ رد ﮓﻨﯿﻣوﺮﮔ و يدﻮﻤﻋ ﯽﺘﮐﺮﺣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ :

هوﺮﮔ ﺖﻣ +نژوﺮﺘــﺳا يﺎﻫ ﺖﻣ +نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ ،ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

،ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﺖﻣ +نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ+نژوﺮﺘﺳا ،ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﺖﻣ +لﻼﺣ .ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

:***

001 /0

P<

:#

05 /0

P<

نﻮﻣرﻮﻫ ﺮﺛا ﺞﯾﺎﺘﻧ لﺎــﺒﻧد ﻪــﺑ يﺰــﻐﻣ مدا ﺮــﺑ ﯽﻧاﺪــﻤﺨﺗ يﺎﻫ

ﺖﻣ فﺮﺼﻣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

يﺰــﻐﻣ مدا ﺺﺧﺎﺷ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﻐﻣ ﯽﺘﻓﺎﺑ بآ ياﻮﺘﺤﻣ داد نﺎﺸﻧ يرﺎﻣآ ﺰﯿﻟﺎﻧآ .ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد يﺰــﻐﻣ مدا ﻪــﮐ

ﺖﻣ ﻪﮐ ﯽﻫوﺮﮔ رد ﺶﯾاﺰــﻓا دﻮــﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﯽﻨﻌﻣ رد ﺮــﮕﯾد فﺮــﻃ زا .ﺖﺷاد لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يراد هدﺮــﮐ ﺖــﻓﺎﯾرد نژوﺮﺘــﺳا ﻪﮐ ﯽﻫوﺮﮔ رد ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا

ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐﺰﻐﻣ ﯽﺘﻓﺎﺑ بآ ياﻮﺘﺤﻣ ناﺰﯿﻣ ﺪﻧدﻮﺑ ﺖﺒﺴﻧ يراد

فﺮــﺼﻣ لﺎــﺒﻧد ﻪﺑ دﻮﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد لﻼﺣ ﻪﮐ ﯽﻫوﺮﮔ ﻪﺑ

(7)

ﺖﻣ داد نﺎﺸﻧ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ )

05 /0

<

.(P هوﺮﮔ ﺮﯾﺎــﺳ رد ﺎــﻣا ﺎــﻫ

ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ) ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو يراد

هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 4

.(

يﺎــﻫهوﺮﮔ ﻦﯿــﺑ رد ﺰــﻐﻣ ﯽﺘﻓﺎﺑ بآ ياﻮﺘﺤﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ:4 هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ

:***

001 /0

P<

:#

05 /0

P<

نﻮﻣرﻮﻫ ﺮﺛا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ نﺪﺑ تراﺮﺣ ﻪﺟرد ﺮﺑ ﯽﻧاﺪﻤﺨﺗ يﺎﻫ

ﺖﻣ فﺮﺼﻣ لﺎﺒﻧد ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ يرﺎﻣآ ﺰﯿﻟﺎﻧآ نﺪــﺑ تراﺮــﺣ ﻪــﺟرد ﻪﮐ ﺪﻫد

ﺖﻣ ﻪــﮐ ﯽــﻫوﺮﮔ رد دﻮــﺑ هدﺮــﮐ ﺖــﻓﺎﯾرد ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

، رد

ﺎﻫزود ي 3 و 4 ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا لﺮــﺘﻨﮐ هوﺮــﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يراد

ﻪــﮐ ﯽــﻫوﺮﮔ رد ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦــﯾا رد ﺮــﮕﯾد فﺮــﻃ زا .ﺖﺷاد دﻮــﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد نژوﺮﺘﺳا يﺎــﻫزود رد،

3 و 4 ناﺰــﯿﻣ

ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ تراﺮﺣ ﻪﺟرد ﻪــﮐ ﯽــﻫوﺮﮔ ﻪــﺑ ﺖﺒﺴﻧ يراد

ﺖﻣ فﺮــﺼﻣ لﺎــﺒﻧد ﻪﺑ دﻮﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد لﻼﺣ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

) داد نﺎـــﺸﻧ 05

/0

<

ﺮﯾﺎـــﺳ رد ﺎـــﻣا ،(P هوﺮﮔ

توﺎـــﻔﺗ ﺎـــﻫ

ﯽﻨﻌﻣ ) ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو يراد هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ

5 .(

ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ نﻮﻣرﻮﻫ ﺮــﺛا ﺎــﻫ

ي ﻧاﺪــﻤﺨﺗ ﯽ ﺮــﺑ رد ﯽﻧورﻮــﻧ گﺮــﻣ

ﻪﯿﺣﺎﻧ ﭗﻤﮐﻮﭙﯿﻫCA1

ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ي ــﻣ نﺎــﺸﻧ ﺮــﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽ

ﺪــﻫد ﻪــﮐ گﺮــﻣ

ﻧورﻮـــﻧ ﯽ ﺣﺎﻧ رد ـــﯿ ﻪ ﻫﯿCA1 ﭗـــﻤﮐﻮﭙ ـــﻫوﺮﮔ رد ﯽ

ﻪـــﮐ

ﺖﻣ ﻣﺎــﺘﻔﻣآ ﯿ ﻦ رد ﯾ ﺖــﻓﺎ اﺰــﻓا ،دﻮــﺑ هدﺮــﮐ ﯾ

ﺶ ــﻨﻌﻣ ﯽ راد ي

وﺮــﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ د فﺮــﻃ زا .ﺖــﺷاد لﺮــﺘﻨﮐ ه

ﯾ ﺮــﮕ رد اــﯾ ﻦ

ﻫوﺮﮔ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽ

رد نژوﺮﺘﺳا ﻪﮐ ﯾ

ﺖﻓﺎ گﺮــﻣ ،دﻮــﺑ هدﺮــﮐ

ﻧورﻮﻧ ﯽ ﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ

راد ي ــﻫوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽ

لﻼــﺣ ﻪــﮐ

رد ﯾ ﺖﻓﺎ ﻮﺑ هدﺮﮐ د ﺖﻣ فﺮــﺼﻣ لﺎــﺒﻧد ﻪﺑ ﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﯿ ﻦ نﺎــﺸﻧ داد

) 05 /0

<

(P ﺎﺳ رد ﺎﻣا ، ﯾﺮ هوﺮﮔ ــﻨﻌﻣ توﺎــﻔﺗ ﺎــﻫ ﯽ

راد ي

ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو )

ﺮﯾﻮﺼﺗ هرﺎﻤﺷ 2 ادﻮﻤﻧ و ر هرﺎﻤﺷ 6 .(

هرﺎﻤــﺷ رادﻮﻤﻧ :5

هوﺮﮔ ﻦﯿــﺑ رد نﺪــﺑ تراﺮــﺣ ﻪــﺟرد ﻪــﺴﯾﺎﻘﻣ يﺎــﻫ

ﺖﻣ +نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ ﺖﻣ +لﻼﺣ، ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

:***

001 /0

P<

:##

01 /0

P<

و :#

05 /0

P<

+ لﻼﺣ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺖﻣ

ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

هرﺎﻤﺷ ﺮﯾﻮﺼﺗ

لﻮﻠﺳ ﺮﯾﻮﺼﺗ 2:

ﻪــﯿﺣﺎﻧ رد هﺪﺷ زوﺮﮑﻧ يﺎﻫ ﻦﯿــﺑCA1

هوﺮﮔ ﯽﻧﺎﻣرد يﺎﻫ

(N=4)

. :A

،لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔرد : B

ﺖﻣ هوﺮﮔرد

،ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

:C

ﺖﻣ + لﻼﺣ هوﺮﮔرد ،ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

: D

ﺖﻣ +نژوﺮﺘﺳا هوﺮﮔرد

،ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

: E

ﺖﻣ +نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ هوﺮﮔ رد ،ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

: F

+نژوﺮﺘــﺳا هوﺮــﮔ رد

ژوﺮﭘ ﺖﻣ +نوﺮﺘﺳ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﺶﻠﻓ .ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ هﺪــﻨﻫد نﺎــﺸﻧ ﺪﯿﻔــﺳ يﺎﻫ

لﻮﻠﺳ لﻮﻠﺳ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺰﻣﺮﻗ ﺶﻠﻓ و ﻢﻟﺎﺳ يﺎﻫ زوﺮﮑﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫ

هﺪﺷ .ﺪﻧا )

Scale bars = 50 μm

.(

هرﺎﻤﺷ رادﻮﻤﻧ 6

ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ :

نورﻮﻧ ﺪﺻ رد ﻪﯿﺣﺎﻧ رد هﺪﺷ زوﺮﮑﻧ يﺎﻫ

CA1

هوﺮﮔ ﻦﯿﺑ رد ﯽﻧﺎﻣرد يﺎﻫ

.

:***

001 /0

P<

ﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻦﯿﻟﺎﺳ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻪ

:#

05 /0

P<

ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ترﻮﺼﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﺶﯾﺎﻤﻧ رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا±

(8)

ﺚﺤﺑ

ﯽﻟﺎــﻤﺘﺣا تاﺮــﺛا ﯽــﺳرﺮﺑ ﺖــﻬﺟ ﺮــﺿﺎﺣ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ مدا ،يرﺎــﺘﻓر تﻻﻼﺘــﺧا يور نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘــﺳا

ﺖﻣ ﻂــﺳﻮﺗ هﺪــﺷ ﺎــﻘﻟا نﺪــﺑ يﺎــﻣد ،يﺰــﻐﻣ رد ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

شﻮﻣ ﺎﻫ ﯽﻣﻮﺘﮑﯾراوا ي ﻪــﺘﻓﺎﯾ .ﺪــﺷ ﯽــﺣاﺮﻃ هﺪﺷ

ﻦــﯾا يﺎﻫ

ﺖﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﯽﻣ نﺪﺑ تراﺮﺣ ﻪﺟرد و يﺰﻐﻣ مدا ،ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﻪﺒﺷ .ددﺮﮔ

شﻮﻣ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖﻣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ

هدﺮــﮐ ﺖــﻓﺎﯾرد ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

لﻮﻠــﺳ داﺪــﻌﺗ ﺪﻧدﻮﺑ ﺶﯾاﺰــﻓا ﯽﻧورﻮــﻧ گﺮــﻣ رﺎــﭼد يﺎــﻫ

ﯿﻟﺎــﺳ هوﺮــﮔ ﻪــﺑ ﺖﺒــﺴﻧ يﺮﯿﮕﻤــﺸﭼ فﺮــﻃ زا .ﺖــﺷاد ﻦ

نﻮﻣرﻮﻫ ﺰﯾﻮﺠﺗ ﺮﮕﯾد نژوﺮﺘــﺳا صﻮﺼﺨﺑ ﯽﻧاﺪﻤﺨﺗ يﺎﻫ

ﺺﺧﺎﺷ دﻮﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ و يﺰــﻐﻣ مدا ،ﯽﺑاﺮﻄــﺿا رﺎــﺘﻓر يﺎــﻫ

شﻮﻣ رد نﺪــﺑ تراﺮــﺣ ﻪــﺟرد ﺖﻣ ﻪــﮐ ﯽﯾﺎــﻫ

،ﺪــﻧدﻮﺑ هدﺮــﮐ ﺖﻓﺎﯾرد نﺎــﻣأﻮﺗ فﺮــﺼﻣ ،ﻞــﺑﺎﻘﻣ رد .ﺪــﺷ

ﯽـــﻨﻌﻣ ﺮـــﺛا نوﺮﺘـــﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘـــﺳا يور ﺮـــﺑ يراد

ﺺﺧﺎﺷ ﺮﻄﺿا رﺎﺘﻓر يﺎﻫ تراﺮــﺣ ﻪﺟرد و يﺰﻐﻣ مدا ،ﯽﺑا

شﻮﻣ رد نﺪﺑ ﺖﻣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ

،ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

.ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ

زود ﻖــﯾرﺰﺗ ﻪــﮐ داد نﺎــﺸﻧ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا يرﺎﺘﻓر ﺞﯾﺎﺘﻧ (6mg/kg) ﺖﻣ

ﻪﺒــﺷ يﺎــﻫرﺎﺘﻓر زوﺮــﺑ ﺚــﻋﺎﺑ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﯽﻣ هﺪــﺷ مﺎﺠﻧا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﻖﻓاﻮﻣ ﻪﮐ دﻮﺷ

ﮏﯿــﺴﮐﻮﺗ زود تاﺮــﺛا ﻪــﻨﯿﻣز رد ﺖﻣ

يور ﺮــﺑ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﺖﺳا ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﻪﺒﺷ و يرﺎﺘﻓر تﻻﻼﺘﺧا )

26 - 24 . ( ﻦــﯾا رد

ﻪﻨﯿﻣز Sturntz نارﺎﮑﻤﻫ و )

25 ﻖــﯾرﺰﺗ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ(

زود ) mg/kg 4 ( ﺖﻣ رد يﺪــﻠﺟ ﺮــﯾز ترﻮــﺼﺑ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ،زور ﮏﯾ رد ﻖﯾرﺰﺗ رﺎﻬﭼ شور ﯽﻣ ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﻪﺒﺷ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺰﯿﻧ و ﯽﺘﮐﺮﺣ ﯽﯾﻮﺳ زا .ددﺮﮔ

ﺮﮕﯾد نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻨﯾوﺰﻗ )

14

، 15 هداد نﺎﺸﻧ( ﺰﯾﻮﺠﺗ ﻪﮐ ﺪﻧا

ﺖﻣ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ )

mg/kg 6 ( و يﺮﯿﮔدﺎــﯾ لﻼﺘــﺧا ﻪــﺑ ﺮــﺠﻨﻣ

رﺎﻣ رد ﯽﯾﺎﻀﻓ ﻪﻈﻓﺎﺣ ﯽﺑآ

ﺲﯾرﻮﻣ ﯽﻣ لﻼﺘــﺧا ﺰﯿﻧ و دﻮﺷ

Long Term Potentiation (LTP) لﺪــﻣ ناﻮــﻨﻋ ﻪــﺑ

دﺎﺠﯾا تﺪﻣ ﯽﻧﻻﻮﻃ ﺖﯾﻮﻘﺗ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓوﺮﺘﮑﻟا ﯽﻣ

.ددﺮﮔ

ا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖــﺳ

ﺰﯾﻮــﺠﺗ ﻪــﮐ

و ﻪــﻈﻓﺎﺣ لﻼﺘــﺧا دﻮــﺒﻬﺑ ﺚــﻋﺎﺑ نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘــﺳا ﺖﻣ ﺰﯾﻮﺠﺗ لﺎﺒﻧﺪﺑ يﺮﯿﮔدﺎﯾ

ﯽﻣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ .ددﺮــﮔ

ﻦﯿــﻨﭽﻤﻫ

ﻦﯿﺑ يﻮﻗ طﺎﺒﺗرا ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﺮﯿﺧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪــﯿﺣﺎﻧ رد دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﯽﺴﭘﺎﻨﯿﺳ ﯽﯾارﺎﮐ و ﭗــﻤﮐﻮﭙﯿﻫCA1

ﺺﺧﺎﺷ دراد دﻮﺟو ﯽﺑاﺮﻄﺿا يﺎﻫ )

27 .(

ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد نارﺎﮑﻤﻫ وHori

) 28 ﺪــﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎــﺸﻣ(

ﺖﻣ رﺮﮑﻣ ﺰﯾﻮﺠﺗ ﻪﮐ رد ﯽﺘﺧﺎﻨــﺷ ﺺﻘﻧ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﻪﺑ ﺮﻓﺎﺷ لاﺮﺘﻟﻮﮐ ﺮﯿﺴﻣ شﻮﻣ ردCA1

ﻪــﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺮــﻧ يﺎﻫ

لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﯽﻣ

ﺣ تاﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﺘﺳار ﻦﯿﻤﻫ رد .دﻮﺷ ﯽﮐﺎ

ﺖﻣ ﮏﯿﺴﮐﻮﺗورﻮﻧ ﻢﯾژر ﺰﯾﻮﺠﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

زا تاﺮــﯿﯿﻐﺗ زا ﯽــﻔﯿﻃ رد ﮏــﯾژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ يﺰـــﻐﻣ ﯽﻧﻮـــﺧ ﺪـــﺳ ﺐﯿـــﺳآ ﺎـــﺗ ﯽﻧورﻮـــﻧ نﻮﯿـــﺳاﺮﻧژد ﯽﻣ دﻮــﺷ ) 32 - 29 . ( ﻪــﺘﻓﺎﯾ ﺰــﯿﻧ ﺮــﺿﺎﺣ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد نﺎــﺸﻧ ﺎﻫ

ﯽﻣ ﺖﻣ ﻪﮐ ﺪﻫد ﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﻪﯿﺣﺎﻧ رد ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ ﻪ

ﯽﻣ ﭗﻤﮐﻮﭙﯿﻫCA1 نآ زا اﺬﻟ .ددﺮﮔ

ﯽﯾﺎﺟ ﭗــﻤﮐﻮﭙﯿﻫ ﻪﮐ

ﺖﻣ زا ﯽﺷﺎﻧ ﻪﺘﯿﺴﯿﺴﮐﻮﺗورﻮﻧ ﻪﺑ تﺪﺷ ﻪﺑ سﺎﺴﺣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﻪﺘــﺴﯿﺴﮐﻮﺗورﻮﻧ ﻦﯿــﺑ يﻮــﻗ طﺎــﺒﺗرا ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ﺎــﺑ و ﺖــﺳا ﺖﻣ ﯽﺑاﺮﻄــﺿا ﻪﺒــﺷ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺎﺑ ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ و ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

ﻪﯿﺣﺎﻧ ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ د ﭗــﻤﮐﻮﭙﯿﻫCA1

ر

ﺺﺧﺎﺷ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﻪــﻨﯿﻣز ﻦﯿــﻤﻫ رد .ﺪــﺷﺎﺑ ﯽﺑاﺮﻄــﺿا يﺎــﻫ

ﻢــﯾژر ﺰﯾﻮــﺠﺗ ﻪــﮐ ﺖــﺳا نآ زا ﯽﮐﺎــﺣ ﺮــﯿﺧا تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﻣ ﮏﯿﺴﮐﻮﺗورﻮﻧ و ﺎــﻫﺎﯿﻠﮔ ﺖــﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪــﺑ ﺮــﺠﻨﻣ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﻦﯿﮐﻮﺘﯾﺎﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺒﻗﺎﻌﺘﻣ ﯽﺑﺎﻬﺘﻟا يﺎﻫ

ﯽﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ

يرﺎﻤﯿﺑ ﻢﻬﻣ ﺺﺧﺎﺷ ناﻮﻨﻋ بﻮــﺴﺤﻣ ﻮــﯿﺗاﺮﻧژدورﻮﻧ يﺎــﻫ

ﯽﻣ د هوﻼﻌﺑ .دﻮﺷ ﻪــﺘﻓﺎﯾ ﺮــﺿﺎﺣ ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ر

نآ زا ﯽﮐﺎــﺣ ﺎﻫ

ﺶﻫﺎــﮐ ﻪــﺑ ﺮﺠﻨﻣ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا ﺰﯾﻮﺠﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪــﯿﺣﺎﻧ رد ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ ﯽــﻣ ﭗــﻤﮐﻮﭙﯿﻫCA1

ﺎــﺑ .ددﺮــﮔ

لﻮﻠــﺳ ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺟﻮﺗ يﺎــﻫرﺎﺘﻓر زوﺮــﺑ رد ﭗــﻤﮐﻮﭙﯿﻫ يﺎــﻫ

ﯽﻣ ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ ﺶﻫﺎﮐ ،ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﻪﺒﺷ ﺎــﺑ ﻂﺒﺗﺮــﻣ ﺪﻧاﻮﺗ

ﺮﺘــﺳا ﺰﯾﻮــﺠﺗ لﺎﺒﻧﺪــﺑ ﯽﺘﺧﺎﻨــﺷ يﺎــﻫدﺮﮑﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ و نژو

هدﺮﺘــﺴﮔ تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪــﻨﯿﻣز ﻦﯿــﻤﻫ رد .ﺪــﺷﺎﺑ نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ ﯽـــﺘﻧآ ﺶـــﻘﻧ زا ﯽﮐﺎـــﺣ يﻮـــﯿﺘﮑﺗوﺮﭘورﻮﻧ و ﯽﻧاﺪﯿـــﺴﮐا

نﻮﻣرﻮﻫ ـــﺑ ﯽﻧاﺪــﻤﺨﺗ يﺎــﻫ ﻪ

.دراد نژوﺮﺘـــﺳا صﻮــﺼﺧ

ﻪﺘﻓﺎﯾ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺮﯿﺧا يﺎﻫ نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘــﺳا ﻪﮐ ﺪﻫد

نورﻮﻧ رد ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ و ﭗــﻤﮐﻮﭙﯿﻫ يﺎــﻫ

(9)

اﺮﻄــﺿا ﻪﺒــﺷ يﺎــﻫرﺎﺘﻓر دﻮــﺒﻬﺑ ﺰــﯿﻧ ﯽــﻣ ﯽﺑ

ددﺮــﮔ ) 37 - 33 . (

ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ نﻮﻣرﻮﻫ يراﺬﮔﺮﺛا ﻖﯿﻗد يﺎﻫ ﺮــﺑ ﯽﻧاﺪــﻤﺨﺗ يﺎﻫ

تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎــﻣا ﺖﺴﯿﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫدﺮﮑﻠﻤﻋ يور ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﯽﻠﺒﻗ ﻖــﯾﺮﻃ زا ار دﻮــﺧ تاﺮﺛا نژوﺮﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﻫد

ﺖﯾرﺪــﻧد يزﺎﺳزﺎﺑ ،ﯽﺴﭘﺎﻨﯿﺳ ﻪﺘﯿﺴﯿﺘﺳﻼﭘ يور ﺮﺑ ﺮﺛا و ﺎــﻫ

ﺎﻨﯿــﺳ ﺲﭘ لﺎــﻤﻋا ﺰﻧژورﻮــﻧ ﺶﯾاﺰــﻓا ﺰــﯿﻧ و ﺰﻧژﻮﺘﭘﺎﻨﯿــﺳ ،ﺎــﻫ

ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ) 40 - 38 .(

ﻖــﯾرﺰﺗ ﻪــﮐ ﺖــﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺖﻣ ﮏﯿــﺴﮐﻮﺗ زود ﻪــﺟرد ﺶﯾاﺰــﻓا ﻪــﺑ ﺮــﺠﻨﻣ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﯽــﻣ يﺰــﻐﻣ مدا ﺰــﯿﻧ و نﺪــﺑ تراﺮﺣ ﻪــﮐ رﻮﻄﻧﺎــﻤﻫ .ددﺮــﮔ

داد نﺎــﺸﻧ ﺰــﯿﻧ ﺮــﯿﺧا تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ زود ﻖــﯾرﺰﺗ ﻪــﮐ ﺖــﺳا ه

ﺖﻣ ﮏﯿﺴﮐﻮﺗ تراﺮــﺣ ﻪــﺟرد ﺶﯾاﺰــﻓا ﺚــﻋﺎﺑ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﯽــﻣ يﺰــﻐﻣ مداو ددﺮــﮔ

)4

، 41 و ﻪــﻔﯿﻠﺧ ،لﺎــﺜﻣ ناﻮــﻨﻋ ﻪــﺑ .(

ﻤﻫ تر رد ﻪــﮐ ﺪــﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ نارﺎﮑ رﺎﺘــﺴﯾو داﮋــﻧ يﺎــﻫ

زود ﻖــﯾرﺰﺗ مرﺎــﻬﭼ

ﺖﻣ ﻣﺎــﺘﻔﻣآ ﯿ ﻦ ) mg/kg 6(

ﻪــﺑ ﺮــﺠﻨﻣ

ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد تراﺮﺣ ﻪﺟرد راد

ﯽﻣ نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا ﻖﯾرﺰﺗ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد .دﻮﺷ .ﺪــﺷ يﺰــﻐﻣ مدا ﺰــﯿﻧ و تراﺮــﺣ ﻪــﺟرد ﺶﻫﺎــﮐ ﻪــﺑ ﺮﺠﻨﻣ

وﺮﺘــﺳا نﺎــﻣأﻮﺗ ﻖــﯾرﺰﺗ ﺪــﻨﭼﺮﻫ ﺮــﺛا نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژ

ﯽـــﻨﻌﻣ ﺰﯾﻮـــﺠﺗ لﺎﺒﻧﺪـــﺑ ﺺﺧﺎـــﺷ ود ﻦـــﯾا يور يراد

ﺖﻣ نﺎــﺸﻧ تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪــﻨﯿﻣز ﻦﯿــﻤﻫ رد .ﺖــﺷاﺪﻧ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﯽﻣ ﺶﻫﺎــﮐ ﺚﻋﺎﺑ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا ﺰﯾﻮﺠﺗ ﻪﮐ ﺪﻫد

ﯽﻣ يﺰﮐﺮﻣ ﯽﺒﺼﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﺐﯿﺳآ لﺎﺒﻧﺪﺑ يﺰﻐﻣ مدا .ددﺮﮔ

ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد نژوﺮﺘــﺳا ﺰﯾﻮــﺠﺗ يا )

mg/kg 1(

نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و

) mg/kg 8 ( ﻪﺑ شﻮــﻣ ﯽﻧاﻮــﯿﺣ لﺪــﻣ رد يﺰﻐﻣ ﻪﺑﺮﺿ لﺎﺒﻧد

ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺘﮑﻧ .ﺪﺷ يﺰﻐﻣ مدا ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﯾاﺮﺤﺻ ﻪﺘﻓﺎﯾ فﻼﺧ ﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫ

ﺑ نژوﺮﺘﺳا نﺎﻣأﻮﺗ ﺰﯾﻮﺠﺗ ﺮﺿﺎﺣ ﻪ

ﺚﻋﺎﺑ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ هوﻼﻋ

ﺪــﯾدﺮﮔ يﺰــﻐﻣ مدا ﺶﻫﺎــﮐ )

16

، 17 توﺎــﻔﺗ ﻦــﯾا .( ﻦﯿــﺑ ﺎــﻫ

شراﺰــﮔ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ور ﺶﯿﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﻣ ﺎــﻫ

ﺖــﻠﻋ ﻪــﺑ ﺪــﻧاﻮﺗ

ﺎــﺑ نﺎــﻣرد ﺪﻨﻣدﻮــﺳ تاﺮــﺛا .ﺪــﺷﺎﺑ ﯽــﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎــﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ﯽﻣ نوﺮﺘﺳژوﺮﭘ ﺎﯾ/و نژوﺮﺘﺳا ﺪــﻣ عﻮﻧ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

،يرﺎــﻤﯿﺑ ل

هﻮــﺤﻧ و نﺎــﻣز تﺪــﻣ ﺎــﺑ يﺪــﺣ ﺎــﺗ ﻦﯿــﻨﭽﻤﻫ و ﻦــﺳ ،زود نﻮﻣرﻮﻫ ﻦﯾا ﺎﺑ نﺎﻣرد .ﺪﺷﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﻫ

ﻢــﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﺪــﻨﭼﺮﻫ نﻮﻣرﻮﻫ تاﺮــﺛا ﻖــﯿﻗد يﺎــﻫ

يﺎــﻫ

ﺑ ﯽﻧاﺪﻤﺨﺗ ﻪ ﺶﻫﺎــﮐ رد نوﺮﺘــﺳژوﺮﭘ و نژوﺮﺘﺳا صﻮﺼﺧ

ﺺﺨﺸﻣ ﯽﻧورﻮﻧ گﺮﻣ و نﺪﺑ تراﺮﺣ ﻪﺟرد و يﺰﻐﻣ مدا نﻮﻣرﻮﻫ ﻦﯾا ﺎﻣا ﺖﺴﯿﻧ ﯽﻣ ﺎﻫ

شور ﺎــﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺶﻫﺎــﮐ يﺎــﻫ

ﻮــﯿﺘﮑﺗوﺮﭘورﻮﻧ تاﺮــﺛا ﯽﻧورﻮــﻧ گﺮﻣ و ﯽﺑﺎﻬﺘﻟا يﺎﻫﺪﻧور زا ﯽــﮑﯾ .ﺪــﻨﯾﺎﻤﻧ لﺎــﻤﻋا يﺰــﻐﻣ مدا ﺶﻫﺎــﮐ رد ار دﻮــﺧ ﺖﻠﻋ يﺎﻫ ﺖﻣ فﺮــﺼﻣ ﺐــﻗﺎﻌﺘﻣ ﯽﺒــﺼﻋ ﺖﯿﻤﺳ ﻦﯿﻣﺎــﺘﻔﻣآ

ﻞﺧاد ﻢﯿﺴﻠﮐ ﺶﯾاﺰﻓا .ﺖﺳا ﯽﻟﻮﻠﺳ ﻞﺧاد ﻢﯿﺴﻠﮐ ﺶﯾاﺰﻓا رد ار ﯽﻧورﻮــﻧ گﺮــﻣ و هﺪــﺷ ﯽﻟﻮﻠﺳ ﺖﯿﻤﺳ ﺚﻋﺎﺑ ﯽﻟﻮﻠﺳ ﯿﻣز ﻦﯾا رد . دراد ﯽﭘ نژوﺮﺘــﺳا ﻪــﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻨ

دراد ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﯽﻟﻮﻠﺳ ﻞﺧاد ﻢﯿﺴﻠﮐ لدﺎﻌﺗ يراﺮﻗﺮﺑ رد ﯽﻣ ﺰﯿﻧ ﻖﯾﺮﻃ ﻦﯾا زا اﺬﻟ و يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﯽﻟﻮﻠﺳ گﺮﻣ زا ﺪﻧاﻮﺗ

ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ نﺎﯿﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﻖﯾﺮﻃ زا نژوﺮﺘﺳا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ﺪﻨﮐ يﺎﻫ

ﺮــﯿﻈﻧ يزﻮــﺘﭘﻮﭘآ ﺪــﻨﻧﺎﻣ يزﻮــﺘﭘﻮﭘآ ﺪــﺿ Bcl-xl

، bcl-2

.دﻮﺷ ﯽﻧورﻮﻧ ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ﺚﻋﺎﺑ

ﻮﻤﺠﻣ رد ﺰﯾﻮــﺠﺗ ﻪﮐ ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ،ع

ﺖﻣ ﮏﯿﺴﮐﻮﺗ زود و يرﺎــﺘﻓر لﻼﺘــﺧا ﻪــﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻦﯿﻣﺎﺘﻔﻣآ

تراﺮﺣ ﻪﺟرد ﺶﯾاﺰﻓا ﺰﯿﻧ و ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﻪﺒﺷ يﺎﻫرﺎﺘﻓر زوﺮﺑ نورﻮــﻧ ﯽﻟﻮﻠﺳ گﺮﻣ و يﺰﻐﻣ مدا ،نﺪﺑ ﻪــﯿﺣﺎﻧ يﺎــﻫ

CA1

ﯽﻣ ﭗﻤﮐﻮﭙﯿﻫ ﺪــﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ .ددﺮﮔ

نﻮﻣرﻮﻫ ﻪﮐ ﻮﺼﺨﺑ ﯽﻧاﺪﻤﺨﺗ يﺎﻫ

نژوﺮﺘﺳا ص يدوﺪﺣ ﺎﺗ

ﺺﺧﺎﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ ،يﺰــﻐﻣ مدا ،ﯽﺑاﺮﻄــﺿا رﺎــﺘﻓر يﺎﻫ

شﻮﻣ رد نﺪــﺑ تراﺮــﺣ ﻪــﺟرد ﺖﻣ ﻪــﮐ ﯽﯾﺎــﻫ

ﯽﻣ ،ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد .ددﺮﮔ

References

1. Cruickshank CC, Dyer KR. A review of the clinical pharmacology of methamphetamine.

Addiction 2009; 104(7): 1085-1099.

2. Davidson C, Gow AJ, Lee TH, Ellinwood EH. Methamphetamine neurotoxicity: necrotic and apoptotic mechanisms and relevance to