Evaluation of Adaptability and Stability of Yield of Selected PachBaghela Lines in Spring Cultivation (Phaseolus vulgaris) in Guilan Province

(1)

Evaluation of Adaptability and Stability of Yield of Selected PachBaghela Lines in Spring Cultivation (Phaseolus vulgaris) in Guilan Province

Ali Akbar Ghanbari ¹^ ǀ Mehran Gholami ²ǀ Mehrzad Ahmadi ³

1. Corresponding Author, Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran. Email:[email protected]

2. Guilan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Rasht, Iran. Email: [email protected]

3. Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran. Email:[email protected]

Cite this article: Ghanbari, A.A., Gholami, M., & Ahmadi, M. (2023). Evaluation of adaptability and stability of yield of selected PachBaghela lines in spring cultivation (Phaseolus vulgaris) in Guilan province. Iranian Journal of Field Crop Science, 54(3), 27-40. DOI: 10.22059/ijfcs.2023.348968.654943.

DOI: http//doi.org/10.22059/ijfcs.2023.348968.654943

Article Info ABSTRACT

Article type:

Research Article

Article history:

Received: September 26, 2022 Received in revised form:

January 10, 2023

Accepted: February 25, 2023 Published online: September 23, 2023

Keywords:

Fresh pods, GGE biplot, line,

PachBaghela, yield.

This study was conducted to obtain high yielding adaptive lines of PachBaghela (Phaseolus vulgaris) in Guilan region, using randomized complete block design with three replications in spring season in three locations of Guilan province (Lahijan, Rasht, Shanderman) in 2016 and 2018 cropping seasons. Nine lines were evaluated along with local landrace. The results of combined analysis of variance of fresh pod yield in three regions during two years showed that the effect of genotype and the interaction of genotype × location × year were significant. Also, the results showed that the lines had a significant difference in fresh pod yield. The comparison of the average yield of fresh pods in the studied regions during two years showed that the G9 line had the highest yield and the lowest yield was related to the local landrace in the spring cultivation. Analyzing the stability of fresh pod yield by the non-parametric rank method showed that G9 and G8 lines were the most stable lines. Also, based on the GGE biplot, G9 and G8 lines were selected as the best lines with high yield and compatibility.

(2)

نیلا درکلمع یرادیاپ و یراگزاس يسررب چاپ بختنم یاه

لاقاب Phaseolus vulgaris

(

رد

)

نلایگ ناتسا هراهب تشک

یربنق ربکا یلع

1

یملاغ نارهمǀ ǀ2

دازرهم یدمحا

3

1 .

،لوئسم هدنسیون تاقیقحت هسسوم

لاصا یزرواشک جیورت و شزومآ ،تاقیقحت نامزاس ،رذب و لاهن هیهت و ح (AREEO)

ناریا ،جرک ، .

همانایار : [email protected]

2 . یعیبط عبانم و یزرواشک شزومآ و یزرواشک تاقیقحت زکرم نلایگ ناتسا

جیورت و شزومآ تاقیقحت نامزاس ، یزرواشک

(AREEO) ،

،تشر ناریا .

همانایار : [email protected]

3 . تاقیقحت هسسوم لاصا

یزرواشک جیورت و شزومآ ،تاقیقحت نامزاس ،رذب و لاهن هیهت و ح (AREEO)

ناریا ،جرک ، . همانایار : [email protected]

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون ةلاقم

یشهوژپ

رات ی خ رد ی تفا : 40 / 40 / 1041

رات ی خ یرگنزاب :

24 / 14 / 1041

رات ی خ ذپ ی شر : 40 / 12 / 1041

رات ی خ راشتنا 41 : / 40 / 1042

دیلک هژاو :اه

چاپ

،لاقاب یاب GGE تلاپ

،

،درکلمع ،رت فلاغ نیلا .

هب تسد روظنم چاپ لوصحمرپ ماقرا هب یبای

،هراهب تشک رد نلایگ هقطنم هب راگزاس و لاقاب

کولب حرط بلاق رد یشیامزآ زا هقطنم هس رد راهب لصف رد رارکت هس اب یفداصت لماک یاه

نلایگ ناتسا (

نمردناش ،تشر ،ناجیهلا )

لاس ود یط یعارز

( لاس یاه 1331 و 1330 ) ماجنا

دش . هب نیلا هن دادعت تفرگ رارق یسررب دروم یلحم هدوت هارمه

. بکرم سنایراو هیزجت جیاتن

شنکمهرب و پیتونژ رثا هک داد ناشن لاس ود یط هقطنم هس رد رت فلاغ درکلمع تفص یارب پیتونژ × ناکم × ینعم لاس دندوب راد

. نیلا هک داد ناشن جیاتن ،نینچمه رظن زا اه

رکلمع فلاغ د

رت مه اب ینعم فلاتخا اد راد

تش دن . قطانم رد رت فلاغ درکلمع نیگنایم هسیاقم لاطم دروم

هع یط

هک داد ناشن لاس ود هراهب تشک رد

نیلا درکلمع نیرتمک و تشاد ار درکلمع نیرتشیب

G9

دوب یلحم هدوت هب طوبرم .

هبتر یرتماراپان شور هب رت فلاغ درکلمع یرادیاپ هیزجت ن

داد ناش

نیلا هک یاه و

G9

نیلا نیرترادیاپ

G8

اه دوب دن . رادومن ساسارب نینچمه یاب

GGE

تلاپ

،

نیلا یاه و

G9

هب

G8

نیلا ناونع یاه

دندش باختنا لااب یراگزاس و درکلمع اب رترب .

:دانتسا یربنق

، ع .ا ،.

یملاغ

، م و ،.

یدمحا

، ( .م 1042 نیلا درکلمع یرادیاپ و یراگزاس یسررب .) چاپ بختنم یاه

لاقاب

(Phaseolus vulgaris) نلایگ ناتسا هراهب تشک رد

ناریا یعارز ناهایگ مولع . ،

10 ( 3 ،) 04 - 20 .

DOI: 10.22059/ijfcs.2023.348968.654943 .نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسوم :رشان ناگدنسیون©

(3)

نیلا درکلمع یرادیاپ و یراگزاس يسررب چاپ بختنم یاه

( لاقاب

Phaseolus vulgaris

نلایگ ناتسا هراهب تشک رد )

92

1 همدقم .

چاپ اب مهم زا یکی لاق هب هک تسا نلایگ ناتسا تابوبح نیرت

اپ ،تشک هدرتسگ هنماد لیلد ی

نی هدزاب ،دیلوت هنیزه ندوب ،لااب یداصتقا

اذغ شزرا و جنرب تشک رد بسانم بوانت ی

رد یدایز تیمها زا بسانم ی تسا رادروخرب ناتسا نیا

. چاپ مان اب هایگ نیا لاقاب

(

Phaseolus vulgaris

عقاو رد ) هب

دیشک یلو هدوب هیبش یتیچ ایبول ه

.تسا نآ زا رت زابرید زا

چاپ لاقاب مج زا یلامش یاهاذغ رد هل

یلاقاب فورعم شروخ یم هدافتسا قتاق

دودح رد و هاتوک لوصحم نیا دشر هرود .دوش 04

- 04 و زور هب تشک تیلباق و هراهب تروص

هنلااس تشک حطس اب نلایگ هقطنم رد هایگ نیا بسانم هاگیاج دوجو اب .دراد ار هناتسبات 24

- 11 دودح نازیم نیا زا هک( راتکه رازه

04 یمقر نونکات و هدشن ماجنا نآ ماقرا یفرعم و حلاصا اب هطبار رد یتاقیقحت تیلاعف ،)تسا هراهب تشک هب طوبرم دصرد ا

رد نآ ز

شن یفرعم و حلاصا ناریا هدوت زا نازرواشک ،روشک یلامش قطانم رد رضاح لاح رد .تسا هد

چاپ یلحم یاه یم هدافتسا لاقاب

ک دنن

ریغ و هدوبن رادروخرب ینادنچ درکلمع زا هک داجیا هایگ نیا تشک رد ار یتلاکشم ،لوصحم دیلوت رد یتخاونکی

رک سا هد ت (

Ghanbari,

.)2015

ا یکی یگژیو ز هدوت یاه چاپ یاه هگر دوجو لاقاب هوهق ای و زمرق ،یکشم یاه

هدوت هک تسا نآ رذب یور یا یکشم هگر یاه

فرصم دنسپ دروم و هدش تشک رتشیب شیپ .تسا هدننک

یم ینیب نآ یفرعم و یعارز هایگ نیا دیدج ماقرا داجیا تروص رد هک دوش

لباق دح ات نآ تشک حطس ،هقطنم نازرواشک هب هظحلام

مه .دبای شیازفا یا هب نلایگ ناتسا زا یعیسو یضارا زین نونکا

ص ترو

هدوت تشک ریز هناتسبات و هراهب چاپ یاه

یم لاقاب هدوت هچرگا .دشاب چاپ یاه

دنتسه کیکفت لباق و صخشم لاقاب

؛ لو زا مادک ره ی

هدوت ( دنتسه رادروخرب ییلااب یکیتنژ عونت و طلاتخا زا اه

Ghanbari, 2015

.)

هعلاطم و زیم شجنس نا

اس ز اگ و یر دیاپ یرا رکلمع را د اق رد م رش ا یطیحم ﻒلتخم ﻂی رد

نرب هما ا یاه لاص ح اتابن ا زا ت تیمه

و ژی ه یا وخرب ا رادر .تس هن ،نایم نیا رد .دراد یطیحم ﻂیارش زا یصاخ هعومجم رد ار دوخ درکلمع و دشر رثکادح یلوصحم ره اهنت

ی ﻒلتخم ماقرا هکلب ،تلاوصحم توافت زین لوصحم ک

ﻂیحم اب یراگزاس رد ار یدایز یاه یم ناشن ﻒلتخم یاه

دنهد

(

Khajehpour, 2001

صاخ ناکم کی یارب مقر حیحص باختنا نیاربانب .) ت

ثا ی هژورپ جیاتن رب یدایز ر دیلوت یاه

ی رواشک دراد یز

(

Yazdi Samadi & Poustini, 1995

هب رظن زا هک یتافص ،مقر دروم رد .) یداژن

یشیور تداع ،ندیسر نامز :زا دنترابع دنراد تیمها

یرامیب ربارب رد تمواقم ،یرابنا رمع ،یمرن ،لکش ،ایبول فلاغ گنر ،فلاغ تیعضو ،هایگ لوط ،هایگ یشیور ناوت ،یسردوز ،اه

( یدنسپرازاب و بسچلد و بوخ هزم ،فلاغ

Peyvast, 2006

هولاع .) عمج دننام یرگید لماوع ،روکذم دراوم رب تاناکما ،اضاقت و تی

نییعت زین تلاوصحم ریاس تباقر و رگراک دوجو ،لقن و لمح صاخ یلوصحم دیلوت زکرم هدننک

تسه دن

(

Ghanbari & Beyzaei, 2004

.)

ًلاومعم ا لاص ح رگ نا دننکیم یعس ژ

پیتون ا ار ییاه اختن ب هک دننک رد اس همه ل اه و اکم ن اه دیاپ و یرا کلمع ـ ر د لااب اد هتش

.دنشاب رد م ومج ،ع کی ژ پیتون ز دیاپ ینام ا را رکلمع هک تس زا نآ د

رکلمع نیگنایم د

رگ کی رد دهاش ماقرا زا هو ﻂیحم

اه ی ﻒلتخم

ا رحن فا دن ا ( دشاب هتش

Gancales et al., 2003

.) مهرب ،یعارز ناهایگ دیلوت نازیم رب رثؤم لماوع زا پیتونژ شنک

× یم ﻂیحم دشاب

.

مهرب نیا هچره ،دشاب رتمک شنک

هتیراو یتقو .دوب دهاوخ رتشیب دیلوت یرادیاپ ﻂیحم رد اه

هسیاقم رگیدکی اب نوگانوگ یاه یم

،دنوش

یم ببس رما نیا و هدوب توافتم ﻂیحم نیا رد اهنآ تیعضو ماقرا هک ینامز .درک صخشم یرگید رب ار یکی یرترب ناوتن هک دوش

یم رارق هسیاقم دروم ﻒلتخم یطیحم ﻂیارش رد کلمع ،دنریگ

نکمم مقر کی .دشابن ناسکی تسا نکمم رگیدکی هب تبسن ناشدر

ﻂیحم رد و درکلمع رثکادح ﻂیحم کی رد تسا پیتونژ یبسن درکلمع رد تارییغت .دشاب هتشاد یزیچان درکلمع رگید یاه

ه رد ا

ﻂیحم پیتونژ شنکمهرب هب ﻒلتخم یاه ×

یم هداد تبسن ﻂیحم ( دوش

Farshadfar, 1998

.)

عمج زا هدافتسا تی

همانرب رد یموب یاه هب یاه

هب ایبول یداژن یم دیکات دروم یراگزاس رظن زا اهنآ یرترب لیلد

دشاب

(

Franca Dantas & Blumenschein, 1977

.)

Salehi (2005)

نیلا یسررب اب زا یباختنا یاه

14 ناتسا رد یتیچ ایبول یموب هدوت

ص ریاس و درکلمع رظن زا رترب نیلا هس دادعت ،سراف .درک باختنا ار یعارز تاف

& Lak Beyzaei (2000)

هسیاقم و یسررب رد

مان هب نیلا ود ،دیفس ایبول نیلا هد یراگزاس نییعت و درکلمع یاه

G-11867

و

Jules

یفرعم یزکرم ناتسا هقطنم رد تشک یارب ار

رک .دند

& Ghaffari Khaliq Molaei

(2006)

دادعت 12 هقطنم رد ار هدکشناد دهاش مقر و نیلا هدزای لماش ،دیفس ایبول پیتونژ

ینعم نآ یازجا و هناد درکلمع رظن زا اهرامیت نیب توافت هک داد ناشن جیاتن .دنداد رارق یسررب دروم ناگدرل نیلا ود .دوب راد

(4)

Karacasehiro

و

Goynok98

هب هناد درکلمع ﻂسوتم اب بیترت 0222

و 3031 نیلا و رترب دهاش هب تبسن راتکه رد مرگولیک

Goynok 98

.دوب رادروخرب یبوخ رایسب یدنسپرازاب زا

Dorri et al.

(2005)

هب ایبول پیتونژ تشه یرادیاپ نییعت و یسررب روظنم

ﻂیحم رد هس یشیامزآ ،شنت نودب و شنت یاه نژ داد ناشن درکلمع بکرم سنایاو هیزجت .دنداد ماجنا هلاس

پیتو م توافت اه ینع

یراد

رگیدکی اب دنراد

ینعم زین ناکم و لاس تارثا و .دوب راد

Sabbaghpour et al.

(2005)

یراگزاس 12

یسررب ار دیفس دوخن مقر و نیلا

لاس شنکمهرب هک داد ناشن لاس هس یط هقطنم شش رد بکرم هیزجت جیاتن .دندرک ×

مقر و ناکم ×

مقر شنکمهرب و ناکم

×

لاس

× ینعم دصرد کی لامتحا حطس رد ناکم ینعم فلاتخا درکلمع رظن زا ماقرا .دوب راد

یرادیاپ هیزجت جیاتن .دنتشاد یرامآ راد

هب مه شنیزگ شور هنومن زا یکی هک داد ناشن یرادیاپ و درکلمع یارب نامز

اه .دش ییاسانش پیتونژ نیرترادیاپ ناونع هب

Escribano et al.

(1994)

لاطم یارب ،یکیتنژ عونت هع

10 ( ایبول یموب داژن

P. vulgaris

ایناپسا یبرغ لامش زا ﻂیحم راهچ رد ار )

تعیمج رد یسررب دروم تافص هیلک .دندرک تشک ینعم توافت هعلاطم دروم یاه

* بیتونژ لباقتم تارثا بلغا و دنداد ناشن راد

ینعم ،ﻂیحم تثارو هنماد .دندوب راد

وم تافص یارب یمومع یریذپ زا یبایزرا در

12 ات درکلمع یارب دصرد 20

رذب لوط یارب دصرد

.تشاد ناسون

Krause et al.

(2009)

هک دنتشاد راهظا توافت نییعت

پیتونژ نایم یکیتنژ یاه بسانم نیدلاو باختنا ناکما ،اه

هب یارب تسد پیتونژ ییاسانش لامتحا شیازفا و یتسیزورته رثا ندروآ یاه

لسن رد رترب یاه

یم رسیم ار کیکفت لاح رد ک

دن نیا .

رد ار یعارز تفص تفه ناققحم 11

پیتونژ رد دوجوم تافص زا کی ره یبسن تیمها ات دندرک یسررب زبس ایبول پیتونژ ه

رد ار ا

همانرب حاو و هتوب رد فلاغ دادعت ،فلاغ لوط نیگنایم ،تشادرب ات زور ،یهدلگ ات زور دادعت تافص .دننک صخشم یحلاصا یاه د

،تشادرب ات زور دادعت لماش دنتشاد یپیتونژ عونت رد ار ریثأت نیرتشیب هک یتافص .دش یسررب فلاغ لک نزو و فلاغ رطق ،حطس .دندوب فلاغ رطق و فلاغ لوط

یرادیاپ 11 شور زا هدافتسا اب یپویتا زا هقطنم جنپ و لاس ود رد زمرق ایبول نیلا وAMMI

یابGGE

تلاپ .دش یسررب هیزجت

پیتونژ داد ناشن درکلمع بکرم سنایاو ینعم توافت اه

قطانم اب راگزاس پیتونژ هس ،شیامزآ جیاتن ساسارب .دنتشاد رگیدکی اب یراد

دندش باختنا

(Zeleke et al., 2016)

. درکلمع یرادیاپ یقیقحت رد نینچمه هناد

20 رد ایبول پیتونژ 3

،انیراتاکاتناس تلایا رد ،ناکم

،لیزرب هب پیتونژ کی و تفرگ رارق یبایزرا دروم لوصحمرپ ناونع

نییعت نیرترادیاپ و نیرت هک هدش

کیدزن نیرت ژ پیتون پیتونژ هب

هدیا ( دوب فده هقطنم یارب لآ

Baldin et al., 2021

.)

Awan et al.

(2014)

دادعت 34 یکیژولوفروم تافص رظن زا ار ایبول پیتونژ

هجیتن و هدرک یسررب یعارز و دص نزو ،هتوب رد فلاغ دادعت ،درکلمع رظن زا ییلااب رایسب عونت هک دنتفرگ

د دادعت و هناد فلاغ رد هنا

پیتونژ نیب راهظا ناققحم نیا .دراد دوجو اه

دندرک یم عونت نیا زا هک همانرب رد ناوت

هب ای و درک هدافتسا یحلاصا یاه م روط

میقتس

ناکم رد یبایزرا زا سپ و م یشیامزآ یاه

یم ﻒلتخ هقطنم ره یارب بسانم مقر ناوت

ار .درک یفرعم رد

پیتونژ یرادیاپ هعلاطم ه

یا

رد کرزب 12

هب پیتونژ کی و هدافتسا یرتماراپان تیمک ود و یرتماراپ تیمک هس زا ،یپویتا رد ﻂیحم دیاپ پیتونژ ناونع

یفرعم را

شور نیا جیاتن نیب هسیاقم .دش ،تارییغت بیرض هک داد ناشن اه

ادیاپ دروم رد یهباشم جیاتن اب هبتر سنایراو و یرادیاپ سنایراو یر

پیتونژ دندوب هارمه اه (

Adugna & Labuschagne, 2003

) .

حلاصا ماقرا دوبن چاپ هدش

ناریا رد لاقاب ببس

تسا هدش هک

هدوت زا نازرواشک هدافتسا یموب یاه

نک ک ناکما ،یفرط زا و دن تش

وصحم نیا هناتسبات و هراهب تسد ،نلایگ ناتسا رد ل

حلاصا ماقرا هب یبای یلوت قطانم اب راگزاس و دنسپرازاب ،لااب درکلمع اب هدش

د

.تسا تیمها زئاح رب

نیا ،بسانم یراگزاس و یرادیاپ اب لوصحمرپ شخبدیما نیلا یفرعم فده اب ساسا چاپ نیلا هن

لاقاب بختنم

شیامزآ زا یاه

ب زا لصاح درکلمع یبایزرا یتامدقم همانر

هب یاه یزبس تاقیقحت شخب رد هایگ نیا یداژن و

ن هسسوم یفیص و لاه

هب رذب تفرگ رارق یبایزرا دروم ،دهاش یلحم هدوت هارمه دن

.

2 . شور شهوژپ يسانش

هب تسد روظنم نیلا هب یبای

چاپ لوصحمرپ یاه ( لاس ود یط شیامزآ نیا ،نلایگ هقطنم هب راگزاس و لاقاب

1331 و 1330 لصف رد )

)نمردناش ،ناجیهلا ،تشر( نلایگ ناتسا زا هقطنم هس رد راهب یور

هب نیلا هن ( ناهفصچوک یلحم هدوت هارمه

حرط بلاق رد )G10

کولب دش ارجا رارکت هس اب یفداصت لماک یاه لکش(

1 نیا .) نیلا هدوت بختنم اه شیامزآ رد و هدوب هقطنم یموب یاه

یاه یتامدقم

چاپ درکلمع یبایزرا هدوب رترب ،لاقاب

( دنا

Ghanbari, 2015

( شیامزآ مود لاس رد هک تسا رکذ هب مزلا .) 1330

هب ،) یگدنراب لیلد یاه

(5)

( لاقاب

02

ریغ و ینلاوط ،دیدش ترک مامت ،لومعم

نیاربانب .دنتفر نیب زا یشیامزآ یاه تارییغت تیعضو .دش رارکت موس لاس رد شیامزآ ،

هام یط هناهام نیگنایم ساسا رب اوه یامد لودج رد لاس یاه

1 .تسا هدش هیارا

ﻒیدر یور رذب هلصاف اب رتم راهچ لوط هب ﻒیدر راهچ رد نیلا ره روذب ،لاس ود ره نیدرورف رخاوا رد 1

یتناس هلصاف و رتم

طوطخ نیب 14

یتناس دش تشک رتم هروا عبنم زا نژورتین دوک لماش ییایمیش یاهدوک( یدوک هیصوت ساسارب ییایمیش دوک عیزوت .

نازیم هب 14 نازیم هب رفسف ،راتکه رد مرگولیک 114

نازیم هب میساتپ و موینومآ تافسف عبنم زا راتکه رد مرگولیک 144

رد مرگولیک

ابم و )نیمز هیهت نامز رد میساتپ تافلوس عبنم زا راتکه یرامیب ،تافآ اب هزر

ﻒلع و اه تافص .دش ماجنا زاین دروم عقاوم رد زره یاه

نییعت و یبایزرا نیلا ره هتوب رد فلاغ نزو و فلاغ لوط ،هتوب رد فلاغ دادعت ،یعرف هخاش دادعت ،هتوب عافترا ریظن یژولوفروم ش رخآ هلحرم ،تشادرب نامز .د ش هتفرگ رظن رد ایبول یدشر لحارم ساسارب R8

د (

Kandel & Endres, 2019

هب طوبرم جیاتن .)

نیلا رت فلاغ درکلمع تباث ضرف اب بکرم سنایراو هیزجت دروم هقطنم هس یارب ،تشادرب زا سپ اه

پیتونژ رثا ندوب و اه

یفداصت -

لاس رثا ندوب ناکم و اه

لامرن نومزآ ،بکرم هیزجت ماجنا زا لبق .تفرگ رارق اه هداد ندوب

و یتخاونکی و اه یشیامزآ یاهاطخ سنایرا

مرن زا هدافتسا اب تلتراب نومزآ زا هدافتسا اب رازفا

شور زا ،لاس ود نایاپ رد .دش یسررب SAS

یاب GGE

مرن ﻂسوت تلاپ رازفا

PBTools

هخسن 2413 هفلوم هب هیزجت و مرن زا هدافتسا اب یلصا یاه

رازفا هخسنSTAR

2413 یرتماراپان شور زا .دش هدافتسا

بتر پیتونژ لک نیگنایم هب پیتونژ ره درکلمع نیگنایم تبسن یانبمرب( درکلمع تبسن صخاش و ه ﻂیحم رد اه

ه ،یسررب دروم یا

دصرد بسحرب (

Ghanbari et al., 2022

اب ) هدافتسا مرن زا رازفا

Excel

.دش هدافتسا

لکش 1 . ناکم ناجیهلا رد زرواشک هعرزم :نلایگ ناتسا رد شیامزآ یارجا یاه نمردناش ،تشر ،

.

لودج 1 ناکم ییایفارغج تاصخشم و یسانشاوه تاعلاطا. یط شیامزآ یارجا یاه

لاس یاه 1331 و 1330

Location Year Code Longitude & Latitude Altitude (m) Temperature (^oC) Precipitation (mm) Min. Max. Average

Lahijan 2016 E1 37º 12ʹ E

94 7.6 35.7 22.1 111.2

2018 E2 50º 0ʹ N 0.9 36.6 22.3 51.7

Rasht 2016 E3 37º 20ʹ E

50 3.4 37.1 22.8 93.8

2018 E4 49º 33ʹ N 2.8 37.2 22.7 36.5

Shanderman 2016 E5 37º 24ʹ E

36 3 34.9 21.7 83.8

2018 E6 49º 7ʹ N 3 35.6 21.8 51.3

:عبنم https://sdi.mpogl.ir

3 . هتفای شهوژپ یاه ثحب و

ناکم رد لاس رثا و رت فلاغ نزو تفص رد پیتونژ رثا هک داد ناشن لاس ود یط هقطنم هس رد تافص بکرم سنایراو هیزجت جیاتن و فلاغ لوط ،هناد دص نزو فلاغ رد هناد دادعت تافص رد ینعم رت فلاغ درکلمع

پیتونژ شنکمهرب نینچمه .دوب راد ×

ناکم

×

(6)

ینعم رت فلاغ درکلمع و فلاغ لوط ،هناد دص نزو تافص رد زین لاس نیلا هک تسا نآ زا یکاح و دوب راد

ﻒلتخم قطانم رد اه

سکع یاراد لمعلا

لودج( دنتسه توافتم یاه 2

.) هب زبس ایبول نیلا تشه یور هک یهباشم یسررب رد و یراگزاس یسررب روظنم

زبس فلاغ درکلمع تفص بکرم سنایراو هیزجت جیاتن ،دش ماجنا لاس ود یط ناقرز و یراس ،جرک هقطنم هس رد درکلمع یرادیاپ ینعم ناکم و لاس رثا هک داد ناشن دوبن راد

؛ لاس شنکمهرب اما ×

پیتونژ ،ناکم ×

پیتونژ ،لاس ×

پیتونژ و ناکم ×

س لا × ناکم

ینعم اد دوب ر (

Ghanbari et al., 2022

.)

لودج 2 ( لاس ود یط )نمردناش ،تشر ،ناجیهلا( ناکم هس رد یبایزرا دروم تافص بکرم سنایراو هیزجت. 1330

و 1331 هراهب تشک رد )

S.O.V. df Pods per plant Seeds per pod 100 seed weight Pod length fresh Pod yield

Year (Y) 1 261.11 ^ns 0.19 ^ns 189.93 ^ns 22.63 ^ns 1003031.7 ^ns

Location (L) 2 158.91 ^ns 33.53 ^ns 1202.38 ^ns 102.93 ^ns 2306249.4 ^ns

Y×L 2 55.51 ^ns 0.26 ^** 1748.37 ^** 63.99 ^** 3652324.1 ^**

Rep/(Y*L) 12 17.94 0.51 43.99 0.94 152394.9

Genotype

(G) 9 14.43 ^ns 0.40 ^ns 63.53 ^ns 2.44 ^ns 229839.2 ^**

Y×G 9 8.91 ^ns 0.19 ^ns 29.08 ^ns 0.38 ^ns 43221.2 ^ns

L×G 18 10.82^ns 0.36 ^ns 29.73 ^ns 1.92 ^ns 61602.7 ^ns

Y×L×G 18 6.51 ^ns 0.33 ^ns 33.22 ^* 1.43 ^** 49477.9 ^**

Error 108 4.05 0.21 20.20 0.68 10180.3

CV (%) 26.77 13.19 12.28 7.13 23.24

و* هب :**

ینعم بیترت ،دصرد کی و جنپ لامتحا حطس رد راد ینعم ریغ :ns

.راد

نیلا هدوت هب طوبرم رت فلاغ نزو نیرتمک .تشاد ار هتوب رد فلاغ دادعت و رت فلاغ درکلمع و فلاغ لوط نیرتشیب G9

نیلا .دوب )دهاش( یلحم یاه

و G8

هب G4

ص نزو و فلاغ رد هناد دادعت نیرتشیب بیترت نیلا .دنتشاد ار هناد د

یاه و G8

زاG4

هبتر رد رت فلاغ درکلمع رظن لودج( دنتفرگ رارق موس و مود یاه

3 نیلا ،جیاتن قباطم .) یاه

وG9

درکلمع رادقم نیرتشیبG8

( دهاش هدوت هب تبسن ار هتوب رد فلاغ دادعت و فلاغ رد هناد دادعت ،هناد دص نزو ،فلاغ لوط و رت فلاغ تم و )G10

تافص ﻂسو

.دنوش یفرعم دیدج مقر ناونع هب هک دنراد ار لیسناتپ نیا ،نیاربانب .دنتشاد

لودج 3 نیلا یبایزرا دروم تافص نیگنایم. چاپ یاه

لاقاب لاس ود یط هقطنم هس رد هراهب تشک رد

Genotype Pods per plant Seeds per pod 100 seed weight

(g) Pod length (cm) Fresh pod yield (kg ha^-1)

G1 6.93 cde 3.29 bc 36.95 abc 11.61 abc 3415 cde

G2 7.56 abc 3.44 abc 34.63 c 11.60 abc 3156 de

G3 6.59 cd 3.47 abc 37.15 abc 11.09 cd 3822 bc

G4 6.78 bcd 3.37 bc 39.17 a 11.75 ab 3945 bc

G5 7.93 abc 3.54 abc 35.66 bc 11.42 bc 3468cde

G6 8.28 ab 3.62 ab 34.41 c 11.84 ab 3805 bc

G7 8.61 a 3.52 abc 35.56 bc 11.59 abc 3675 bcd

G8 7.72 abc 3.73 a 38.67 ab 11.55 abc 4158 b

G9 8.64 a 3.56 abc 38.99 a 12.05 a 4909 a

G10 (check) 6.03 d 3.23 c 34.58 c 10.77 d 2952 e

Mean 7.51 3.48 36.57 11.53 3730

رد ره

،نوتس نیگنایم یاه یاراد فورح

،کرتشم رب ساسا نومزآ نکناد رد حطس لامتحا جنپ دصرد اب رگیدکی فلاتخا ینعم یراد دنرادن .

هب ،نمردناش و تشر ،ناجیهلا هقطنم هس ره رد رت فلاغ نزو نیرتمک و نیرتشیب نیلا رد بیترت

یاه یلحم هدوت و G9

( دش هدهاشم )G10

لودج(

0 .) ینعم راد پیتونژ شنکمهرب ندش ×

لاس

× نیلا توافت زا یکاح ناکم ظاحل زا یبایزرا دروم یاه

پیتونژ هک تسا نیا رگنایب و هدوب هقطنم هس رد یطیحم توافتم ﻂیارش هب خساپ و درکلمع ﻂیحم رد اه

اطم دروم قطانم( اه )هعل

پیتونژ شنیزگ و دنتسه یصوصخ یراگزاس یاراد اه

لیسناتپ یبایزرا یارب یرادیاپ یسررب و هدوبن بسانم درکلمع ساسارب اهنت

پیتونژ ینعم اب ،نیاربانب ،تسا مزلا اه راد

یم ،رثا نیا ندش پیتونژ یرادیاپ هیزجت ناوت

هیزجت جیاتن .داد ماجنا ار اه یرادیاپ

درکلمع

رد رت فلاغ لودج

0 هدمآ .تسا

(7)

( لاقاب

00

سن یانبمرب ،درکلمع تبسن صخاش شور پیتونژ مامت نیگنایم هب پیتونژ ره نیگنایم تب

ﻂیحم رد اه ب دروم یاه

و یسرر

ریغ شور نیا هیاپرب .تسا دصرد بسحرب دشاب هتشاد یرتشیب درکلمع تبسن صخاش هک تسا رادیاپ یپیتونژ ،یرتماراپ

(

Ghanbari et al., 2022

نیلا .) نیلا نآ زا دعب و صخاش رادقم نیرتشیبG9

یاه ،G8

،G4

وG7

لودج( دنتشاد رارقG6

0 رد .)

هبتر هسیاقم نیلا درکلمع ﻂسوتم یدنب

نیلا هک داد ناشن جیاتن اه رت فلاغ درکلمع ﻂسوتم اب G9

0343 و راتکه رد مرگولیک

( نیگنایم نیرتمک 0

/ 1 ) رادناتسا فارحنا و د

( هبتر 22 / 4 هب ) مود هاگیاج رد .دوب لااب یرادیاپ اب راگزاس مقر ناونع

، نیلا ریاس وG8

نیلا اه ،G4

وG7

ابG6

هجوت یم رارق یدعب تیولوا رد رتمک سنایراو و هبتر ،درکلمع یلااب لیسناتپ هب لودج( دنریگ

0 لکش و 2 .)

Beyzaei et al.

(2011)

نیلا یراگزاس یسررب رد اب ،)ناجنز ،درجورب ،نیمخ( هقطنم هس رد ایبول یاه

هجوت یزجت زا لصاح جیاتن هب ه

هسیاقم و هلاسود بکرم سنایراو هیزجت نینچمه و قطانم زا کی ره یبایزرا دروم تافص نیگنایم هسیاقم و هلاسود بکرم سنایراو هب نیئتورپ دصرد و یدنسپرازاب و ارجا دروم قطانم رد یبایزرا دروم تافص نیگنایم تسد

پیتونژ زا هدمآ ود ،یسررب دروم یاه

پیتونژ

قطانم رد تشک یارب ار .دندرک باختنا روشک درس لدتعم

et al.

Ghanbari (2022)

نیلا تشه یراگزاس و یرادیاپ یسررب هب

رادقم نیرتمک اب نیلا ود هک داد ناشن هبتر یرتماراپان شور هب درکلمع یرادیاپ هیزجت جیاتن و دنتخادرپ دهاش ود هارمه هب زبس ایبول نیلا نیرترادیاپ ،لااب درکلمع نیگنایم و هبتر سنایراو و نیگنایم لکش رد .دندوب اه

2 یگنایم تارییغت رادناتسا فارحنا و ن

د هبتر

نیلا درکلمع ﻂیحم رد ،اه

اه .تسا هدش هداد ناشن ﻒلتخم ی

لودج 4 . پیتونژ رت فلاغ درکلمع یرادیاپ هیزجت چاپ یاه

لاقاب هراهب تشک رد هبتر یرتماراپان شور ساسارب

Genotype

Fresh pod yield (kg ha^-1) Mean fresh pod

yield (kg ha^-1)

Mean rating (Ri)

Standard deviation of rank

Yield ratio index (%)

Lahijan Rasht Shanderman

2016 2018 2016 2018 2016 2018

G1 4652.7 919.3 3779.3 3175.0 3208.7 4757.7 3415.4 7.3 2.88 91.55

G2 3629.0 1491.7 2186.3 2685.0 4245.7 4703.3 3156.8 8.3 1.86 84.62

G3 6485.0 1346.3 4016.0 3180.7 2980.7 4925.3 3822.3 5.5 3.73 102.45

G4 5749.7 1605.7 2475.0 3327.0 4963.3 5549.3 3945.0 4.2 2.04 105.74

G5 5512.0 1258.3 2712.0 2657.3 3435.7 5234.3 3468.3 6.5 2.26 92.96

G6 5438.0 1503.7 2487.3 3941.0 4335.7 5122.7 3804.7 5.0 1.67 101.98

G7 4215.0 1528.0 2635.7 3557.0 4581.7 5531.0 3674.7 5.0 1.67 98.49

G8 4708.0 1609.7 2767.7 3757.0 5924.7 6182.0 4158.2 3.0 1.79 111.46

G9 5950.3 2188.0 3692.0 4338.3 7349.7 5939.7 4909.7 1.7 0.82 131.60

G10 (check) 4120.7 1139.3 1417.0 2717.3 3299.0 5019.3 2952.1 8.5 1.05 79.13

لکش رد 3 ﻂیحم نیب یگتسبمه و ﻂباور هب کیدزن رادومن نیا رد ﻂیحم یاهرادرب نیب هیواز هچ ره .تسا هدش هداد ناشن اه

زا رتمک( مه 34

ناشن دشاب )هجرد نیب هیواز هک ینامز .تسا ﻂیحم ود نیب رتشیب یگتسبمه هدنهد

ﻂیحم رادرب ود 34

دشاب هجرد

ﻂیحم نیب یگتسبمه دشاب هجرد رفص هیواز رگا ،رفص ﻂیحم ود نیب یگتسبمه اه

1 رگا و + 124 یگتسبمه دشاب هجرد 1

- دهاوخ

( دوب

Dadras et al., 2017; Yan & Tinker, 2006

هب( ناجیهلا و تشر ناکم رادرب .) بیترت

و Ras

یم کچوک هیواز یاراد )Lah

دنشاب ناشن هک گرزب هیواز نمردناش ﻂیحم هک تسا یلاح رد نیا ؛تسا لاس ود یط رد ﻂیحم ود نیا دایز اتبسن یگتسبمه هدنهد

هب کیدزن و 34

ﻂیحم نیا مک یگتسبمه رگنایب هک هتشاد هجرد ﻂیحم ریاس اب

ناشن هک هدوب شیامزآ دروم یاه دایز فلاتخا هدنهد

هدهاشم ینچمه .تسا لاس ود یط رد هدش ناشن ﻂیحم یاهرادرب لوط ن

پیتونژ زیامت رد ﻂیحم نآ ییاناوت هدنهد هچ ره و هدوب اه

پیتونژ زیامت یارب یرتهب ییاناوت ﻂیحم ،دشاب رتدنلب رادرب لوط ( دراد اه

Yang et al., 2009

لکش رد .) 3

نمردناش ناکم رادرب لوط

( هب( ناجیهلا و تشر ناکم رادرب لوط و هدوب دنلب )Shan

یترت ب و Ras

ناشن هک دوب رتمک نمردناش زا )Lah

نیا رتمک ریثات هدنهد

پیتونژ زیامت رد ﻂیحم .تساه

et al.

Yang (2009)

نایب دندرک ﻂیحم هک زا .دنراد لااب دیلوت یرادیاپ ،کچوک یاهرادرب اب ییاه

ﻂیحم لیکشت ببس هناهام یامد رثکادح هک دنتشاد راهظا نیققحم ،یفرط ثعاب لااب یاهامد اریز ،هدوب گرزب یاهرادرب اب ییاه

یم هایگ ره رد هناد دادعت و هتوب رد فلاغ دادعت شهاک و لوصحم ومن و دشر ،رارقتسا شهاک دوش

(

Corrêa et al., 2016c

.)

(8)

لکش 2 . هس رادومن نیلا رت فلاغ درکلمع هبتر رایعم فارحنا و نیگنایم ،درکلمع یدعب چاپ یاه

لاقاب

; yield نیلا درکلمع نیگنایم : چاپ یاه

لاقاب

1) (kg ha-

.

هبتر نیگنایم :AR و اه

هبتر درادناتسا فارحنا :SD اه

لکش 3 . یاب ﻂیحم نیب ﻂباور یسررب یارب تلاپ هعلاطم دروم یاه

Corrêa et al.

(2016c)

زا شور

GGE biplot

هب یرادیاپ یسررب روظنم 13

رد ایبول نیلا 12

ﻂیحم ود و هدرک هدافتسا ﻂیحم

پیتونژ زیامت رد لااب یشخبرثا هک گرزب ییاسانش ،دنتشاد اه

ش هبتر .دند ﻂیحم یدنب هدیا ﻂیحم ساسارب اه

لکش رد لآ 0

هداد ناشن

ﻂیحم عقاو رد .تسا هدش هدیا یاه

شیب لآ ﻂیحم رگید نیب رد ار یگدنیامن و صیخشت تیلباق نیرت ( دنراد اه

Yang et al., 2009;

(9)

( لاقاب

03

Yan, 2011

رارق تلع هب نمردناش رادومن نیا رد ساسا نیا رب .) کیدزن رد نتفرگ

بسن هریاد نیرت زکرملادحتم ریاود زکرم هب ت

هب .دش هتخانش تشر یناکم رادرب نآ زا سپ و ﻂیحم نیرتهب ناونع ادن دوجو تشر و ناجیهلا ﻂیحم ود نیب یزیامت نینچمه

تش .

لکش 4 هبتر رادومن. ﻂیحم یدنب هدیا ﻂیحم ساسارب اه لآ

هبتر پیتونژ یدنب پیتونژ ساسارب اه

یاه هدیا لکش رد لآ 1

نیلا .تسا هدش هداد ناشن ییاه

هک رد یادتبا تبثم نیا روحم

،دنراد رارق یاراد

درکلمع یرتشیب

دنتسه و .سکعلاب هدیا

لآ یم رارق زکرملادحتم ریاود زکرم رد پیتونژ نیرت دریگ

(

Yang et al., 2009

نیلا ،ساسا نیا رب .) زکرم ردG9

یاب هب و هتفرگ رارق تلاپ نآ زا سپ .دش هتخانش نیلا نیرتهب ناونع

نیلا یاه وG8

هبG4

نیلا نیرتهب ناونع نیلا ریاس .دندش یفرعم اه

نوچمه اه

،G10

وG2

بسانمان ،هریغ و G1

نیلا نیرت اه

هک یطخ .دندوب زا

أدبم هتشذگ و روحم یور نیگنایم

ﻂیحم اه دومع هدش تسا نیا)

ﻂخ اب ود ناکیپ تملاع رد

لکش صخشم هدش

تسا تهج (

نییعت یرادیاپ هدافتسا ماقرا یم

یماقرا .دوش هک

کیدزن هب أدبم نیا روحم دنراد رارق تبسن

هب یماقرا هک کیدزن هب

یاهتنا نیا ﻂخ یم زا دنشاب یرادیاپ یرتشیب رادروخرب دنتسه (

Yan & Rajcan, 2002

،ساسا نیا رب .) و G7

نیلا G6

اب ییاه

دندش هتخانش لااب یرادیاپ

.

لکش( یعلضدنچ رادومن رد 0

پیتونژ ،) یم رارق یعلضدنچ سار رد هک ییاه ﻂیحم هیلک رد دنریگ

رارق شخب نآ نورد هک ییاه

هتفرگ ﻂیحم نآ اب ییلااب یصوصخ یراگزاس یاراد و رترب ،دنا یم اه

( دنشاب

Yang et al., 2009

نیلا .) یاه ،G8

،G9

وG3 G10

نیلا نیرتهب و هتشاد رارق یعلضدنچ سوئر رد ﻂیحم نآ رد ،رت فلاغ درکلمع رظن زا اه

نیلا ،ﻂیحم هس ره رد .دندوب اه یاه

G9

و نیلا و هتشاد ار درکلمع نیرتشیب G8

ﻂیحم نیا رد رترب یاه ﻂیحم نیا اب ییلااب یراگزاس و هدوب اه

نیلا .دنتشاد اه یاه

،G3

،G1

،G5

وG10

ﻂیحم زا کی چیه ردG2

ناشن هک دنتفرگن رارق گرزب یاه نیلا نیا بولطمان درکلمع هدنهد

ﻂیحم یمامت رد اه اه

نیلا و تسا یم ﻒیعض یاه

یکیفارگ شور زا یددعتم نارگشهوژپ .دنشاب

GGE biplot

هب یعلضدنچ رادومن هلمج زا ریسفت روظنم

(10)

پیتونژ لباقتم رثا ×

ک هدافتسا ایبول رد ﻂیحم نیلا و هدر

هدرک شرازگ ار یلوبق لباق یاه ( دنا

Corrêa et al., 2016a, 2016b;

Asfaw et al., 2008; Ashango et al., 2016; SANTOS et al., 2019; Tamene et al., 2014; Tsegaye et al., 2012;

Rezene, 2019

.)

Vakali et al.

(2017)

رد کیناگرا ﻂیارش رد ایبول یموب هدوت تفه درکلمع یرادیاپ یسررب هب نوی هقطنم ود

نا

هتخادرپ لاس هس رد .دندرک ییاسانش هقطنم ود یارب لااب یصوصخ یراگزاس اب ار مقر ود و

لکش 5 یاب. پیتونژ هسیاقم یارب تلاپ هدیا پیتونژ اب هعلاطم دروم یاه

لآ

هب نیلا رد درکلمع رب رثوم تافص یسررب روظنم چاپ یاه

زا .تفرگ رارق یسررب دروم تافص یگتسبمه ،لاقاب اجنآ

ی ی هیزجت رد هک

ینعم مقر رد لاس لباقتم رثا ،تافص سنایراو یم رظن هب اذل ،تسا هدش راد

لاس رد دسر نیلا شنکاو ﻒلتخم یاه

مع رظن زا اه درکل

انب ،هدوب توافتم رت فلاغ قیقد یسررب روظنم هب نیارب

هداد رت هب هیزجت و یگتسبمه ،رت فلاغ درکلمع اب تافص طابترا یسررب و اه

هفلوم ه رد یلصا یاه هب لاس ر

.تفرگ تروص هناگادج روط لودج رد

1 ناشن درکلمع اب یعارز مهم تفص راهچ یگتسبمه هیزجت

لاغ رد هناد دادعت تافص ،لاس ود ﻂسوتم رد .تسا هدش هداد نزو و ف

144 ینعم و تبثم یگتسبمه رت فلاغ درکلمع اب هناد راد

لودج( تشاد 1

ناشن تافص نیا اب رت فلاغ درکلمع تبثم و میقتسم هطبار دوجو .) تسا درکلمع شیازفا رد اهنآ تیمها هدنهد

.

تشاد راد ینعم و تبثم یگتسبمه فلاغ رد هناد دادعت تفص اب هتوب رد فلاغ دادعت تفص نینچمه لودج(

1 .)

Rana et al.

( یبایزرا هب )2015

0200 یگتسبمه و هتخادرپ دنه رد ایبول هنومن نیب

فص ا دروم ار ت رارق یسررب

ناشن جیاتن .دنداد

بثم یگتسبمه یگدیسر ات زور دادعت و هتوب رد فلاغ دادعت ،گرب ضرع ،یهدلگ ات زور دادعت اب فلاغ رد رذب دادعت هک داد ت

اب و

رذب لوط دنتشاد یفنم یگتسبمه .

هفلؤم هب هیزجت هداد ساسارب یلصا یاه

هب یاه تسد لودج( یعارز لاس ود یط شیامزآ یارجا زا هدمآ 0

ود هک داد ناشن )

عومجم رد هک دندرک تکرش بیارض سیرتام لیکشت رد هفلؤم 21

هیجوت ار یسررب دروم تافص رد دوجوم سنایراو لک زا دصرد

لوا هفلؤم رد .دندرک هک

02 هدهاشم تارییغت زا دصرد مهم ،داد صاصتخا دوخ هب ار هدش

درکلمع هفلوم نیا رب راذگریثات تافص نیرت

مود هفلوم .دنتسه لوا هفلوم اب تبثم و یوق طابترا یاراد تافص نیا .دندوب فلاغ لوط و 23

هداد تارییغت زا دصرد هیجوت ار اه

(11)

( لاقاب

03

ص نزو اب تبثم و یوق طابترا یاراد و هدرک یاب رادومن .دوب یفنم طابترا هتوب رد فلاغ دادعت تفص اب و هناد د

هفلوم تلاپ یاه

لکش رد لاس ود یط یسررب دروم تافص ساسارب مود و لوا یلصا 0

.تسا هدش هداد ناشن

لکش 6 . یعلضدنچ رادومن GGE

یاب پیتونژ نییعت یارب تلاپ ﻂیحم رد رترب یاه

ﻒلتخم یاه

نیلا یاه وG9

هتفرگ رارق تافص یاهرادرب کیدزن هکG8

.دنتفرگ رارق اهرادرب زا رترود و دندوب لاس ود رد رتلااب درکلمع یاراد دنا

یور هک یقیقحت جیاتن 123

،لوا رادرب جنپ هک داد ناشن دش ماجنا هیکرت رد ایبول هدوت 01

جیاتن و هدرک هیجوت ار تارییغت زا دصرد

هب یلیلحت تسد

هس زا هدمآ نزو ،هتوب نزو و عافترا تافص هک داد ناشن لوا رادرب

144 هک دنتسه یلصا تافص یهدلگ ات زور و هناد

یم هب دنناوت تیعمج کیکفت و یکیتنژ عونت ییاسانش یارب رثوم روط یاب رادومن جیاتن .دنریگ رارق هدافتسا دروم ایبول یاه

ناشن تلاپ

هدوت هک داد رب ایبول یاه

نزو و دشر تداع ،هتوب عافترا ساسا 144

دش زیامتم اهنآ هناد ه

هدوت و هتوب دشر تداع یاراد یاه هب یا

هدوت هیقب زا ازجم هشوخ تروص همین دشر تداع اب یاه

( دنتفرگ رارق هدنور و هدنور

Nadeem et al., 2020

.)

لودج 5 تافص یگتسبمه بیارض. لاس ود ﻂسوتم رد

نمریپسا شور ساسا رب

Yield Weight of one

hundred seeds Number of

seeds per pod Pod length

Number of pods per plant

- -

1 Number of pods per plant

- -

- 1

0.56 Pod length

- -

1 0.27

0.73*

Number of seeds per pod

1 - 0.77

0.24 -0.01

Weight of one hundred seeds

1 0.73*

0.65**

0.44 0.41

Yield

و* هب :**

ینعم بیترت ،دصرد کی و جنپ لامتحا حطس رد راد ینعم ریغ :ns

.راد

(12)

لکش 7 هفلوم هب هیزجت رادومن. تافص یارب یلصا یاه

لاس ود یط رد یبایزرا دروم

pod.per.plant ،هتوب رد فلاغ دادعت :

leg.pod ،فلاغ لوط : seed.per.pod ،فلاغ رد هناد دادعت :

X100.seed.weight ،هناد دص نزو :

yield درکلمع ﻂسوتم :

1) (kg ha-

.

لودج 6 هفلوم هب هیزجت جیاتن. یعارز لاس ود ﻂسوتم رد یعارز تافص یارب یلصا یاه

Component Two years

PCA1 PCA2

Number of pods per plant 0.45 -0.50

Pod length 0.48 -0.08

Number of seeds per pod 0.44 -0.30

The weight of one hundred seeds 0.32 0.74

Yield 0.51 0.32

Eigenvalue 3.08 1.19

Variance 0.62 0.23

Cumulative variance 0.62 0.85

pod.per.plant ،هتوب رد فلاغ دادعت :

leg.pod ،فلاغ لوط : seed.per.pod

،فلاغ رد هناد دادعت : X100.seed.weight

،هناد دص نزو : yield

درکلمع ﻂسوتم :

1) (kg ha-

.

4 . هجیتن یریگ

هب لاس ود نیگنایم رد رت فلاغ درکلمع نیرتشیب ،لصاح جیاتن ساسارب نیلا رد بیترت

یاه ،G9

وG8

ش هدهاشمG4

نیلا نیا .د اه

و یلحم هدوت زا رتلااب درکلمع نتشاد اب نینچمه

هب ،لاس ود ره رد لک ﻂسوتم زا رتلااب نلایگ هقطنم اب بسانم پیتونژ ناونع

ادومن ساسارب .دندش هتخانش هس ر

نیلا ،رت فلاغ درکلمع و هبتر رایعم فارحنا ،نیگنایم یدعب یاه

،G9

وG8

رثا نیرتمک G4

هب و هتشاد ﻂیحم اب ار لباقتم یعلضدنچ رادومن ساسارب نینچمه .دندش ییاسانش رادیاپ نیلا ناونع

نیلا ،GGE

یاه وG9

ابG8

.دنداد ناشن ار یبوخ یصوصخ یراگزاس یسررب دروم هقطنم هس نیلا قیقحت نیا رد نیاربانب

یاه وG9

درکلمع نیگنایم ابG8

هب دهاش هدوت و لک نیگنایم زا رتلااب نیلا ناونع

جتنم قیقحت نیا جیاتن .دندش یفرعم نلایگ هقطنم رد تشک تهج بسانم یاه

یفرعم هب مقر نیلوا

حلاصا یاه هدش

و چاپ بسانم یارب لاقاب

ناتسا نلایگ مان اب ( لحاس یاه ( لیگ و )G9

دش )G8

.

5 ساپس . یرازگ

هرامــش هژورـپ زا جرختسم هلاقم نیا 31114

- 43 - 43 - 4 یم دوخ هفیظو ناگدنسیون و هدوب ساپس بــتارم دنناد

هسسوم زا یرازگ

تیامح تباب رذب و لاهن هیهت و حلاصا تاقیقحت هب یاـه

لـمع .دنراد ملاـعا هدمآ