Online ISSN: 2345-6957 Homepage: https://jci.ut.ac.ir/
University of Tehran Press
Evaluation of Effects of Seed Abrasion (Polish) on Germination and Seedling Growth of Some Sugar Beet Cultivars
Mohammad Saeidi Aboeshaghi1 | Mohammad Rafieiolhossaini2
1. Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran. E-mail:
2. Corresponding Author, Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran. E-mail: [email protected]
Article Info ABSTRACT
Article type:
Research Article
Article history:
Received: 07 December 2021 Received in revised form:
10 March 2022
Accepted: 05 April 2022 Published online:
17 December 2022
Keywords:
Chlorophyll, monogram cultivars, polishing,
Seedling, sugar beet.
In order to study the effect of seed abrasion (polishing) treatment on germination and seedling growth of different sugar beet cultivars, a factorial experiment has been conducted in a completely randomized design with three replications in the laboratory and greenhouse of the Faculty of Agriculture, Shahrekord University in 2020-2021 crop season. The first factor is consisted of five monogerm cultivars of sugar beet (Shokofa, Arta, Aria, Sina, and Octaban), and the second factor is consisted of three levels of seed polishing (control, abrasion of 10% of seed husk weight, and abrasion of 30% of seed husk weight). Results from the analysis of variance show that the effect of cultivar and the interaction of cultivar and abrasion on all traits have been significant. Comparison of mean interactions show that Aria cultivar and 30% abrasion treatment have had the highest germination percentage (83.5%), germination rate (7.6 seed/day), and mean daily germination (5.96 seed/day) Meanwhile, the highest coefficient of seed length vigor index (10.18) are related to Ekbatan cultivar and 30% abrasion treatment. The highest fresh weight of plumule (0.25 g) and radicle (0.053 g) belong to Shokofa cultivar without abrasion, the highest amount of chlorophyll b (2.77 mg/g fresh weight) to Arta cultivar with 30% abrasion, and the highest amount of chlorophyll a (4.19 mg/g fresh weight) to Shokofa cultivar with 30% abrasion In general, it can be concluded from this study that polishing of 30% weight improves the germination and growth characteristics of sugar beet seeds and among the cultivars tested, Aria is more affected by abrasion than other cultivars.
Cite this article: Saeidi Aboeshaghi, M., & Rafieiolhossaini, M. (2022). Evaluation of Effects of Seed Abrasion (Polish) on Germination and Seedling Growth of Some Sugar Beet Cultivars. Journal of Crops Improvement, 24 (4), 1265-1277. DOI: http://doi.org/ 10.22059/jci.2022.334999.2652
© The Authors. Publisher: University of Tehran Press.
DOI: http://doi.org/10.22059/jci.2022.334999.2652
نارهت هنشگااد تارنتشاا
یزرواشک یعارز به
Homepage: https://jci.ut.ac.ir/
:یکینورتکلا اپاش 6957 - 2345
سررب ی م رثا ی ناز اس ی ش رذب رب هناوج ینز گ دشر و ی
هچها خرب ی دنقردنغچ ماقرا
یقحساوبا یدیعس دمحم
|1
دمحم فر ی ع ی سحلا ین
2ی
1
،تعارز هورگ .
،یزرواشک هدکشناد .ناریا ،درکرهش ،درکرهش هاگشناد
:همانایار [email protected]
2 . لوئسم هدنسیون
،
،تعارز هورگ یزرواشک هدکشناد
.ناریا ،درکرهش ،درکرهش هاگشناد ، :همانایار
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ ةلاقم
رات ی خ رد ی تفا : 16 / 09 / 1400
رات ی خ یرگنزاب : 19 / 12 / 1400
رات ی خ ذپ ی شر : 16 / 01 / 1401
رات ی خ راشتنا 26 : / 09 / 1401
دیلک هژاو :اه
ا قر ا مرژونوم م
،
شیلوپ
، دنقردنغچ ،
فورلک ی
،ل گ ی هچها . هب
روظنم رثا یسررب ت
ی رام لوپ( یگدییاس ی
ش رب رذب ) هناوج ینز گ دشر و ی هچها فلتخم ماقرا
امزآ ،دنقردنغچ ی
ش ی هب روتکاف تروص ی
ل فداصت ًلاماک حرط بلاق رد ی
رارکت راهچ اب یعارز لاس رد
1400 - 1399 امزآ رد ی هاگش زرواشک هدکشناد هناخلگ و ی
لوا روتکاف .دش ماجنا درکرهش هاگشناد
چ مرژونوم مقر جنپ لماش دنقردنغ
رآ ،اترآ ،افوکش(
ی
،ا س ی ان لوپ حطس هس مود روتکاف و )ناتابکا و ی
ش
یگدییاس ،دهاش( رذب 10
دصرد نزو ی یگدییاس و رذب هتسوپ 30
نزو دصرد ی ا رد .دوب )رذب هتسوپ ی
ن
اتن هعلاطم ی ج زجت ی ه راو ی سنا مهرب رثا و مقر ریثأت هک داد ناشن لک رب یگدییاس و مقر شنک
ی ه
تافص ینعم راد اقم .دوب ی هس م ی گنا ی ن مهرب تارثا رآ مقر هک داد ناشن شنک
یا ت و ی رام 30 دصرد
شیب یگدییاس رت
ی ن دصرد هناوج ینز ( 5 / 83 )دصرد و تعرس هناوج ینز ( 6 / 7 لوت ار )زور رب رذب ی
د
ا .دومن ی ن لاح رد ی ا تس شیب هک رت ی ن نب صخاش ی ه لوط ی ( 18 / 10 ت و ناتابکا مقر هب طوبرم ) ی
رام
30 شیب .دوب یگدییاس دصرد رت
ی ن رت نزو هقاس هچ ( 25 / 0 ر و )مرگ ی هش ( هچ 053 / 0 هب طوبرم )مرگ
نودب و افوکش مقر یگدییاس
.دوب شیب رت ی ن فورلک رادقم ی
ل (b
77 / 2 م یل ی مرگ )رت نزو مرگ رب
و اترآ مقر هب طوبرم 30
یگدییاس دصرد و
شیب رت ی ن فورلک رادقم ی
ل (a
19 / 4 م یل ی مرگ نزو مرگ رب
اب افوکش مقر رد )رت 30
هب .دش هدهاشم یگدییاس دصرد لک روط
،ی اتن هب هجوت اب ی
ج ا ی ن شهوژپ
لوپ ی ش 30 دصرد نزو ی بجوم دوبهب یگژیو یاه هناوج ینز دشر و ی گ رذب ی ها دنقردنغچ یم دوش رد و
بی ن امزآدروم ماقرا ی
ش رآ مه یا ب ی ش اس زا ی ر م رارق یگدییاس ریثأت تحت ماقرا ی
گ ی در .
دانتسا : عس ی د ی قحساوبا و .م ،ی فر یع ی سحلا ین م ،ی ( 1401 .) سررب ی رثا م ی ناز اس ی ش رذب رب هناوج نز ی و دشر گ ی هچها خرب ی ماقرا دنقردنغچ هب . یعارز
یزرواشک ، 24 ( 4 ،) 1265 - 1277 . DOI:http://doi.org/10.22059/jci.2022.334999.2652
:رشان نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم .
.ناگدنسیون©
1 همدقم .
قفوم ی ت رد یعارز ناهایگ رادیاپ دیلوت هب
نیمأت ریداقم بسانم و هب هداهن ماگنه یاه
عارز ی ب رد .تسا هتسباو ی
ن هداهن یاه
مها فلتخم ی
ت رذب
، هب هطساو شقن ییعت ن هدننک لوا رارقتسا رد نآ ی
ه عت و هتوب یی ن هرهب حطس یرو
اس ی ر هداهن اه هراومه
یب ش لماوع زا رگید
هجوتدروم تسا هدوب
(
Amiryousefi et al., 2019
) وحن هب . ی هب رذب شقن هک ناونع
ی ک هتسب
تنژ ی ک
،ی هب هراومه ناونع
هداهن یا نازرا هب هک یرت
ن نکمم لکش (
و هب هجوت اب ی
گژ ی یاه تنژ ی ک )ی درکلمع دناوتب ناهایگ
یعارز ازفا ار ی ش ،دهد هجوتدروم نازرواشک
هدوب تسا (
Ahammed et al., 2021
).
هب ترابع رگید
، رذب زا یکی
مهم رت نی هداهن یا زه فرصم نودب هک تسا ی
هن اه ی فاضا ی م ی دناوت ازفا رد ی ش مهم شقن درکلمع ی
و دشاب هتشاد
هدزاب ی اس ی ر هداهن یاه زرواشک ی دربب لااب ار هب .
یروط هک لک رگا ی ه لمع ی تا عارز ی هب بولطم وحن ی
ذپ ماجنا ی
،در رذب اما
ک زا هدافتسادروم یف
ی ت بولطم درکراک و ی
هن درکلمع ،دشابن رادروخرب ا
یی لاد هب یل ی تسد مدع دننام ی
با ی ،بسانم مکارت هب
تسد زا و زبس حطس شهاک اد
د هب ،دشر لصف ن تدش
تحت ریثأت تفرگ دهاوخ رارق (
Seiwa et al., 2020
) .
ذپذوفن و رذب هتسوپ ندوبروطق ی
ر ی هب تبسن مک بآ
، مه نینچ نییاپ ندوب دصرد
، تردق و تعرس هناوج
ینز هایگ رد
دنقردنغچ (
Beta vulgaris
لیلاد هلمج زا ) نییاپ
ندوب دنتسه هایگ نیا درکلمع .
هب یروط هک ( عوضوم نیا ندوبروطق
رذب هتسوپ یم نآ رذب هزادنا دح زا شیب شیازفا بجوم هایگ نیا رد )
دوش و ریخأت رد هناوج ینز ندشزبس تیفیک شهاک و
هب ار هایگ تشاد دهاوخ هارمه
(
Fayazipouret al., 2021
ض تافص .) تخس ،تماخ
ی تحت رذب هزادنا و هتسوپ ریثأت
ری هتخ ثرا ی گ ی ها ردام ی ارش و ی ط حم ی ط ی لوت ی د رذب رارق م ی یگ دنر گمه هک ی دصرد هناوج ینز تعرس و هناوج
ینز تحت ار
ریثأت م رارق دوخ ی
دنهد (
Lan et al., 2020
.) سررب ی اه م ناشن ی هک دهد مدع ی تخاونک ی رد هناوج ینز مک تعرس و
هناوج ینز زا مهم رت یناریا روذب تلاکشم نی دنقردنغچ
رذب تخس هتسوپ .دنتسه
، نی زا بآ هب شیب رت تهج هناوج ینز و دی ر
هناوج ندز زین روذب زا ید رگ یناریا روذب بیاعم دنقردنغچ
هب .دنتسه یجراخ روذب اب هسیاقم رد یروط
هک ح
ًادود 40 - 30
دصرد اهرذب ی ا ی نار ی لوا زا دعب ی ن بآ و هیقب بآ رد یاه هناوج موس و مود یم
دننز
، تروص رد ی رد هک یاهرذب جراخ ی ا ی ن
هب ددع 80 - 60 دصرد و لوا هلحرم رد هیقب
ن ی ز م هناوج مود بآ رد ی
دنز (
Sadeghzade et al., 2015
.) هجوت اب یفرط زا
هب نیا هک ارش رد دنقردنغچ رذب ی
ط حم توافتم ی
ط ی م تشک ی
،دوش م هتوب رارقتسا ی
دناوت تحت ریثأت ددعتم لماوع ی
رارق
گ ی در هب .
یلکروط
، لماوع ی م هعرزم رد هتوب رارقتسا شهاک بجوم هک ی
دوش م ار ی ناوت اهروتکاف هب ی
مدع ،رذب هب طوبرم
هدامآ یزاس بسانم ،رذب رتسب بسانم لمع ندوبن
ی تا شاک
،ت ب و تافآ ی رام ی اه اپ ترارح هجرد و یی
ن اوا رد ی ل راهب لصف
داد طابترا (
Puglisi et al., 2020
).
اربانب ی ن ن ی زا نکت زا هدافتسا هب ی
ک یاه ازفا تهج فلتخم ی
ش اراک یی ازفا ،رذب ی ش
تردق هناوج ینز
، ی تخاونک ی هناوج ینز ازفا و ی ش رورض دنقردنغچ هتوب رارقتسا ی
( تسا
Sohrabi et al., 2021
لوپ .) ی ش
)شیاس(
شور رذب ی ارب ی رپ شهاک ی
پراک لوپ زا فده .تسا رذب ی
،ش ارب بسانتم هزادنا لوصح تهج رذب هزادنا شهاک ی
ششوپ تلپ( رذب ندرکراد ی
گن شور زا هدافتسا و ) اه
ی ناکم ی هز .تسا لوصحم تشادرب و تشاد و تشاک لحارم تهج
رپ فذح و نتشادرب ی
پراک لوپ(
ی ش ) مه نینچ ازفا ثعاب ی ش تعرس هناوج ینز م ی
،دوش ز ی ار هدننکراهم اه
ی هناوج ینز رد هک
رپ ی پراک م دوبهب بآ بذج و هدش فذح دنراد رارق ی
ی دبا ا اب . ی ن ارف دوجو ی دن لوپ ی ش اب رذب ی د مارآ هب ی ماجنا دریگ زا ات
کرت گدروخ ی سآ و رذب ی ب دی نج ند ی ،ن هب هژیو سآ ی ب دار هب ی ک ل ( دوش بانتجا
Ghosh et al., 2021
.)
نوم رذب ژو ر م هراتس دنقردنغچ یا
لکش اراد و ی ا هک تسا هدئاز جنپ ی
ن م لکشم ار نآ تشک دئاوز ی
دزاس . مه نینچ رد
و سران رذب ،ردنغچ رذب هدوت یا
اهرذب ی تردق زا تفلک هتسوپ اب هناوج
ینز م رذب ی دهاک (
Rahimi et al., 2020
)،
نیاربانب لوپ اب ی ش اهرذب هتسوپ رذب بسانم ی
اهرذب ،هدش کزان تفلک ی
رذب دئاوز و سران فذح
یم دنوش ازفا بجوم و ی
ش
تعرس و هناوج
ینز م ی دوش (
Ghosh et al., 2021
اتن .) ی ج خرب ی کاح تاعلاطم ی
هک تسا نآ زا هناوج
ینز رارقتسا و
گ ی هچها ز دح ات دنقردنغچ ی
دا ی تحت ریثأت کرت ی تاب ش ی م یا یی تعنامم لنف لماش رذب هتسوپ رد دوجوم هدننک ،اه
سا ی لازگاد ی
،ک ئاتب ی ن سوم و ی ژلا م رارق ی گ ی در ا فذح تروص رد و ی
ن کرت ی تاب ،رذب هتسوپ زا هناوج
ینز قردنغچ دن دوبهب
م ی ی دبا (
Pedram et al., 2018
سررب رد .) ی
ریثأت لوپ ی ش رذب رذب رد یکیناکم بیسآ داجیا نازیم رب دنقردنغچ
صخشم
هک دش اب ازفا ی ش لوپ ی ش
، نزو هنادرازه شهاک رذب رطق و ی
هتفا مجح مرج و ی
ا ازف ی ش م ی ی دبا . روکذم هدهاشم جیاتن
مه نینچ هک داد ناشن ازفا اب
ی ش لوپ تدش ی ش سآ روذب هدهاشم لامتحا ،رذب ی
ب دی هد ن ی ز ازفا ی ش م ی ی دبا فذح اذل . شیب
رت
زا 10 نزو دصرد ی صوت دنقردنغچ رذب ی
ه تسا هدشن (
Salimi & Boelt, 2019
.) هب انب هک تسا یلاح رد نیا شرازگ
اه اب ،
تفاب( ینوریب هیلا مظعا تمسق و دئاوز ،رذب شیاس لولس زا لخلختم
اه ی شناراپ ی م رذب )ی م فذح ی تن رد دوش ی
هج
تمسق هدمع هدنرادزاب داوم هناوج
ینز ب زا ی ن م ی دور . مه نینچ رذب لکش ی
ناسک فان دنب هب خاروس و مهم
رت ی ن اه لاناک ی
دورو نج فرط هب بآ ی
ن یم شاب امن رتهب د ی
نا م ی دوش
، اربانب ی ن ب هتسوپ فذح اب ی
نور ی تن رد و بآ بذج تردق رب ی
هج
هناوج ینز ازفا رذب ی ش پ ی اد م ی دنک (
Pedram et al., 2018
) . هعلاطم رد ا ی اب سررب ی لوپ رثا ی ش ت اب( رذب ی اهرام ی ،دهاش
جنپ ، 10 ، 15 ، 20 و 25 ور )رذب ششوپ فذح دصرد ی
اب طبترم تافص هک دش صخشم دنقردنغچ رذب هناوج
ینز هب تروص
نعم ی راد ی تحت ریثأت لوپ ی ش هتفرگ رارق رذب دنا
، هب تروص ی لوپ هک ی ش داقم رد دنقردنغچ رذب ی
ر 10 و 15 دصرد شیب رت ی ن
م ی ناز دصرد هناوج ینز .دندوب اراد ار ملاس ساسارب
اتن ی ج ا ی ن امزآ ی ش لوپ ی ش ت اب دنقردنغچ رذب ی
اهرام ی 20 و 25 دصرد
هب تروص نعم ی راد ی گ دصرد ی هچها اه ی غ ی بطر یع ی ازفا ار ی ش تسا هداد
، لوپ اما ی ش 10 و 15 ازفا نمض دصرد ی
ش دصرد
هناوج ینز
، ریثأت برخم ی گ دصرد رب ی
هچها اه ی غ ی بطر یع ی ( تسا هتشادن دنقردنغچ
Tohidloo et al., 2015
.) یفرط زا اب
سررب ی ارپ ی م ی گن دنقردنغچ رذب دش شرازگ
هک پ ی ش ت ی رام رذب شیازفا قیرط زا د طسوت بآ بذج تلوهس
ی هراو ،رذب
بجوم ازفا ی ش دنق درکلمع تسا هدش هایگ نیا رد
(
Pedram et al., 2018
.) نیاربانب ، زا فده ا ی ن هعلاطم هب هجوت اب
شرازگ ییاه رب ینبم فم تارثا ی د اس ی ش رذب هب ناونع پ ی ش ت ی رام خرب تشک ی
عارز تلاوصحم ی
هب هژیو دنقردنغچ ن و
ی ز
هعلاطم ماجنا مدع رثا دروم رد
م ی ناز یگدییاس رذب
رب هناوج ینز دشر و رآ ،اترآ ،افوکش( ماقرا ی
،ا س ی ان )ناتابکا و ،
ی نتفا
هب ی هن رت ی ن م ی ناز اس ی ش رب رذب یگژیو یاه هناوج ینز رکذ ماقرا دشر و هدش
.تسا هدوب
2 شور و داوم . اه
2 . 1 . لحم ارجا ی امزآ ی ش اهرامیت لامعا هوحن و
هب هعلاطم روظنم ریثأت
ت ی رام یگدییاس لوپ(
ی ش شهوژپ ،دنقردنغچ فلتخم ماقرا رذب ) ی
امزآ رد ی هاگش هدکشناد هناخلگ و
زرواشک ی لاس رد درکرهش هاگشناد یعارز
1400 - 1399 ا .دش ماجنا ی
ن شهوژپ هب تروص روتکاف ی ل اپ رب ی ه حرط ًلاماک
فداصت ی اب راهچ لماش لوا روتکاف .دش ماجنا رارکت رآ ،اترآ ،افوکش( دنقردنغچ مرژونوم مقر جنپ
ی
،ا س ی ان )ناتابکا و زا هک
دندوب هدش هیهت نایسراپ بختنم ایرآ تکرش لوپ حطس هس مود روتکاف و
ی ش ،دهاش( رذب یگدییاس
10 نزو دصرد ی هتسوپ
و رذب یگدییاس 30
نزو دصرد ی وب )رذب هتسوپ د.
امزآ عورش زا لبق ی
ش هب کانمن هچراپ هلیسو هدنز زا
روذب هیمان هوق و ندوب
.دش لصاح نانیمطا مه
نینچ حم ی ط اسو و ی ل نوفعدض هدافتسادروم ی
رتپ ره فک سپس .دندش ی
دی ش ( 8 تناس ی رتم ی )
فاص ذغاک ی
نوئدراکا ی رتسا ی ل ه اب روذب ادتبا دنقردنغچ روذب .دش هتشاذگ ی
رلکوپ ی ت دس ی م دصرد ود هب
تدم قد ود ی هق
نوفعدض ی هبترم هس و هدش رتسا رطقم بآ اب
ی ل تسش وشو پ سپس .دندش ر
ی پراک ت اب قباطم هدابنس ذغاک طسوت روذب ی
رام
رظندروم فذح دش رتپ ره رد رذب ددع هاجنپ . ی
ید ش ارب .تفرگ رارق ی
ت أ م ی ن تبوطر زایندروم زا مادک ره هب اهرذب
رتپ ی ید ش اه م هب ی ناز 2 م یل ی یل رت زور ود ره ،رطقم بآ کی
راب .دش هفاضا هب
روظنم خبت شهاک ی
ر ش هدوزفا لولحم هد
و
اعر ی ت ارش ی ط ی ناسک ارب ی مامت ی ت ی
،اهرام رتپ برد ی دی ش اه فاراپ اب ی مل امد اب روتابوکنا رد و هتسب ی
20 هجرد یتناس دارگ
دزاب .دندش هتشاذگ ی
د هنومن زا اه ره 8 کی تعاس هب راب
تروص هنازور و هب تدم 14 زور ماجنا دش و دادعت یاهرذب هناوج هدز زا
هلحرم عورش ات یاپ نا هناوج ینز ط ی هرود امزآ ی ش ارب ی زرا ی با ی صخاش یاه هناوج ینز دش تبث (
Aniszewska et al., 2020
).
2 . 3 . یبایزرا دروم تافص
ا رد ی ن ارب شهوژپ ی
دصرد هبساحم تعرس و
هناوج ینز هب طباور زا بیترت (
1 ) و ( 2 ) (
Ikic et al., 2012
)،
هبساحم یارب
نامز طسوتم هناوج
ینز هطبار زا ( 3 ) (
Hunter et al., 1984
) و نییعت یارب نب صخاش
ی ه یلوط هطبار زا ( 4 ) (
Abdul-Baki
& Anderon, 1973
.دش هدافتسا )
هطبار 1 )
Gp= 100* NG/NT
هک نآ رد دصردGp
هناوج ینز
، اهرذب دادعتNG
ی و هدز هناوج دادعتNT
.تساهرذب لک
هطبار 2 )
Rs= ∑ni=1(Si / Di)
رد هطبار قوف ی
، تعرسRs
هناوج ینز ،)زور رد رذب دادعت(
هناوج رذب دادعتSi
،شرامش ره رد هدز ره رد زور دادعتDi
شرامش ات شرامش .دوب ماn
هطبار 3 )
MGT = ∑ (GT × Tt) / ∑ Gt
،نآ رد هک م :MGT
ی گنا ی ن نامز هناوج ینز
، اهرذب دادعت :GT
ی زور رد هدز هناوج ،ماt
نامز :Tt
ارب رظانتم ی اهزور ردGt
.
هطبار 4 )
Vi= (Ls*Gp)/100
هک نآ رد نب صخاشVi
ی
،ه مLs
ی گنا ی ن گ لوط ی ها هچ اه م عومجم(
ی گنا ی ن ر لوط ی هش و )هقاس و دصردGp
هناوج ینز
تسا اهرذب هک تسا رکذ نایاش .
گ لوط ی هچها نب صخاش هبساحم تهج ی
ه لوط ی طخ اب رذب هزادنا شک
ریگ ی دش . ،رت نزو
هقاس ر و هچ ی هش هچ هب زین هلیسو وزارت ی دی ج ی لات لدم(
)ناملآ روشک تخاس ،KERN
تقد اب 001 / 0 زوت هناگادج ی
ن و
تکاپ رد سپس اه
ی ذغاک ی هب تدم 48 امد رد تعاس ی
72 تناس هجرد ی
دارگ هزادنا .دندش هداد رارق نوآ هاگتسد رد گ
ی ر ی
هنادگنر اه ی گرب رد دوجوم ساسارب زین
شور
Arnon
( قباطم و )1949
.تفرگ تروص ریز تلاداعم
Chlorophyll a = {12.7(D663) − 2.69(D645)} × V
W× 1000 Chlorophyll b = {22.9(D645) − 4.68(D663)} × V
W× 1000
طباور رد
D663 قوف
بذج رادقم جوم لوط رد یرون
663 رتمونان
، جوم لوط رد یرون بذج رادقم D645
645
رتمونان
، جوم لوط رد یرون بذج رادقم D480
480 رتمونان
، لولحم ییاهن مجحV
و یهایگ تفاب رت نزوW
ناشن ار
یم .دنهد اهتنا رد هب روظنم زجت ی ه رامآ ی هداد اه زا مرن ا رازف هخسنSAS
( 1 / 9 ) ارب و ی اقم ی هس م ی گنا ی ن اه نومزآ زا
LSD
لامتحا حطس رد 5
ن اهرادومن .دش هدافتسا دصرد ی
ز مرن زا هدافتسا اب رازفا
Excel
و مسر دش هئارا
3 و جیاتن . ثحب
3 . 1 . دصرد هناوج ینز
اتن ی ج زجت زا لصاح ی
ه راو ی سنا هداد لصا تارثا هک داد ناشن اه ی
و مقر یگدییاس رثا و
مهرب شنک نآ دصرد رب اه هناوج
ینز
لامتحا حطس رد 1
نعم دصرد ی
راد لودج( تسا 1
اقم .) ی هس م ی گنا ی ن تارثا مهرب شنک رآ مقر ،داد ناشن یا
رد یگدییاس 30
نزو دصرد ی
شیب رت ی ن دصرد هناوج ینز نودب و اترآ مقر و یگدییاس
مک رت ی ن دصرد هناوج ینز ماقرا مامت رد .تشاد ار
هعلاطمدروم یگدییاس
ریثأت تبثم ی دصرد رب هناوج
ینز رآ ،افوکش ماقرا رد و تشاد ی
،ا س ی ان ازفا اب ناتابکا و ی
ش م ی ناز
یگدییاس دصرد
هناوج ینز دوعص دنور مه ی
تشاد لکش(
1 - هب .)فلا یلکروط
، هک تسا هدش شرازگ شارخ
یهد
ناکم ی ک ی ط باوخ تسکش رد ی
نامز تدم اه
ی عناوم رب هبلغ ،رذب ششوپ تمواقم شهاک بجوم فلتخم ناکم
ی ک ی و
ازفا ی ش دصرد هناوج ینز یم دوش (
Aniszewska et al., 2020
) . تاعلاطم بلغا ی
ب زا فده اب هک ی
ن روذب دوکر ندرب
تسا هتفرگ تروص تخس زین
ت زا ی رام اس ی ش هب هدابنس زا هدافتسا اب ت ناونع
ی یرام هدش هدرب مان دوکر نتسکش تهج رثؤم
سا ت (
Ghosh et al., 2021
.) رد شهوژپ یسررب اب ی رد کوپ رذب فذح و )شیلوپ( رذب هتسوپ شیاس ،رذب هزادنا ریثأت
تیفیک هناوج ینز دنقردنغچ مرژونوم رذب پ هک دش شرازگ
فذح و شیلو 15
- 20 هوق شیازفا بجوم رذب هتسوپ ینزو دصرد
و یکیناکم هیمان هناوج
ینز هب رادناتسا .دش زیر رذب رد هژیو
اما شیلوپ تدش شیازفا رط زا
بیسآ قی ،مرپسودنآ هب ندناسر
شهاک بجوم هناوج
ینز هناوج دصرد شیازفا و رادناتسا دش رذب یداع ریغ یاه
(
Chegini & Etehad, 2013
رد .)
هب زین رضاح شهوِژپ یم رظن
هک دسر لد ی ل دصرد شهاک هناوج
ینز یگدییاس رد اترآ مقر رد 30
نزو دصرد ی اب سآ ی ب هب
نج و مرپسودنآ ی
ن طابترا رد دشاب
.
3 . 2 . تعرس هناوج ینز
اتن ی ج زجت زا لصاح ی
ه راو ی سنا هداد رثا هک داد ناشن اه مهرب
شنک و مقر یگدییاس تعرس رب
هناوج ینز
، لامتحا حطس رد
1 نعم دصرد ی
راد لودج( تسا 1
اقم .) ی هس م ی گنا ی ن تارثا مهرب شنک امزآدروم ماقرا رد ،داد ناشن ی
ش یگدییاس ریثأت
تبثم ی تعرس رب هناوج
ینز ب تشاد یروط هک رآ ،افوکش ماقرا رد ی
،ا س ی ازفا اب ناتابکا و ان ی
ش م ی ناز یگدییاس تعرس
هناوج ینز ازفا مه ی ش ی تفا رآ مقر . یا رد یگدییاس 30
نزو دصرد ی
شیب رت ی ن تعرس هناوج ینز نودب و اترآ مقر و
یگدییاس مک
رت ی ن تعرس هناوج ینز رآ ،افوکش مقر رد .تشاد ار ی
،ا س ی ان ناتابکا و یگدییاس
30 دصرد شیب رت ی ن تعرس
هناوج ینز ا هک دش بجوم ار ی
ن ازفا ی ش رآ مقر رد یا ب ی ش دوب دهاش هب تبسن ربارب جنپ زا لکش(
1 - .)ب
لوپ ی ش شور رذب ی ارب ی رپ شهاک ی
پراک لوپ زا فده .تسا رذب ی
،ش بسانتم هزادنا لوصح تهج رذب هزادنا شهاک
ارب ی ششوپ تلپ( رذب ندرکراد ی
گن شور زا هدافتسا و ) اه
ی ناکم ی هز .تسا لوصحم تشادرب و تشاد ،تشاک لحارم تهج
رپ فذح و نتشادرب ی
پراک مه ازفا ثعاب نینچ ی
ش تعرس هناوج ینز م ی
،دوش ز ی ار هدننکراهم اه
ی هناوج ینز رپ رد هک ی پراک
دنراد رارق
، م دوبهب بآ بذج و هدش فذح ی
ی دبا (
Salimi & Boelt, 2019
)،
ا هک ی ن رآ مقر رد رما یا
هب د حوضو ی هد
م ی دوش هلمج زا ناهایگ ریاس دروم رد . گ
ی ها کروهک هک تسا هدش شرازگ زین شارخ
ناکم یهد ی
ک ی ازفا بجوم ی
ش
تعرس هناوج ینز ( دش
Bakhtavar & Omidi, 2014
.) مه نینچ سررب ی هنوگ رذب باوخ تلع ا
ی یعمش زوج
(
Aleurites moluccana
) اتن ی ج ک داد ناشن ه
دصرد ییلااب رذب باوخ زا ا
ی ن شان هنوگ ی تسوپ تخس زا ی
و هب ترابع ی
ذپذوفن مدع ی
ر ی هتسوپ شارخ هک دوب بآ هب تبسن ناکم یهد
ی ک ی رتهب روذب ی ن ت ی رام فرط رب رد و دش رکذ نآ ندش
تعرس هناوج ینز ازفا ی ش ی تفا (
Susilowati et al., 2020
) شرازگ . هتفای لااب یاه یم دییأت ار رضاح شهوژپ یاه
،دنک
ا اب ی ن دوجو هک تسا هدش شرازگ ارف
ی دن لوپ ی ش اب رذب ی د مارآ هب ی ماجنا دریگ کرت زا ات گدروخ ی بیسآ و رذب ،نینج ندید
هب سآ هژیو ی ب دار هب ی لک ( دوش بانتجا
Ignatz et al., 2019
).
نیاربانب تعرس شهاک هناوج
ینز رد اب اترآ مقر تی
رام 30
نزو دصرد ی تسا نکمم هب
لیلد سآ ی ب نج هب ی ن .دشاب
3 . 3 . نامز طسوتم هناوج
ینز
اتن هب هجوت اب ی
ج زجت زا لصاح ی
ه راو ی سنا ، لصا تارثا ی رثا و یگدییاس و مقر مهرب
نآ شنک م رب اه ی گنا ی ن هناوج ینز رد هنازور
لامتحا حطس 1
نعم دصرد ی راد لودج( تسا 1
اقم .) ی هس م ی گنا ی ن مهرب تارثا رآ مقر ،داد ناشن شنک
یا دصرد رفص یگدییاس رد
نزو ی شیب اب رت ی ن نامز طسوتم هناوج
ینز یگدییاس و ناتابکا مقر رد و 30
نزو دصرد ی مک رت ی ن نامز طسوتم هناوج
ینز ار
رآ مقر .تشاد یا
ازفا اب ناتابکا و ی
ش م ی ناز لوزن دنور یگدییاس ی
ار نامز طسوتم رد هناوج
ینز تشاد لکش(
1 - .)ج
ازفا ی ش ازفا بجوم رذب تماخض ی
ش هدنرادزاب داوم هناوج
ینز
، سکا لاقتنا مدع ی
،نژ تخس و بآ رذب کهلاک ندش
م ی دوش کشت لوط رد . ی
ل نج دشر ،رذب ی
ن شیب رت تحت ریثأت ارش ی ط حم ی ط ی م دودحم و هتفرگ رارق ی
دوش لاح رد ی هک دشر
رپ ی پراک م همادا ی ی دبا ازفا و ی ش کرت ی تاب تعنامم هدننک هناوج ینز
ًلاومعم هک ازفا بجوم دنراد زکرمت رذب هتسوپ رد
ی ش
نامز طسوتم هناوج
ینز یم دوش (
Aniszewska et al., 2019
هک ) عوضوم نیا اتن اب
ی ج شهوژپ رضاح ناوخمه ی رد .دراد
شهوژپ یرگید ط دش صخشم ی
سر ی ند خرب ی کشت داوم ،اهرذب ی
ل م کشخ رذب ششوپ هدنهد ی
دوش لا و ی ه تظافح ی
نشخ و تخس ی
ا رد فارط نج ی ن کشت ی ل م ی دهد (
Baskin et al., 2004
.) هب هک تسا هدش شرازگ ،یلکروط ششوپ
یاه
ز ریثأت رذب ی
یدا زاغآ رد ۀرابود نج دشر ی ن لا ،باوخ یاراد یاهرذب رد .دنراد ی
ه یاه هدنناشوپ ینج ن م ی دنناوت هب ناونع ی ک
ن ناکم راشف عو ی
ک ی نج هک دنشاب ی
ن اب ی د هب سو ی هل سناتپ ی ل رب یدشر دنک هبلغ نآ
(
Nonogaki, 2018
.) انب هب نیارب رظن
یم دسر لوپ ی ش گنس ی ن رذب تسا نکمم نج جورخ ،رذب نتسکش بجوم
ی ن سآ و ی ب نج هب ی ن دوش اما لوپ ی ش بسانم رذب
نج ی ن ا اب هلباقم رد ار ی
ن ناکم راشف ی ک ی م کمک ی دنک .
لودج 1 . زجت ی ه راو ی سنا و مقر رثا یگدییاس رب تافص یخرب هناوج
ینز هچهایگ هیلوا دشر و دنقردنغچ
تاعبرم نیگنایم
هجرد
یدازآ رییغت عبانم لیفورلک
b a لیفورلک رت نزو
هقاس هچ
رت نزو هشیر هچ
هینب صخاش یلوط
نامز طسوتم هناوج ینز
تعرس هناوج ینز
دصرد هناوج ینز 255**
/
0 0/480** 0/0048** 0/00213** 15/61** 12/34** 12/78** 1555/92** 4 مقر
891**
/
0 0/048ns 0/0059** 0/00005* 84/78** 10/99** 46/63** 4967/17** 2 یگدییاس 065**
/
1 0/736** 0/0043** 0/00048** 6/96** 4/08** 6/82** 441/79** 8 مقر× یگدییاس 020
/
0 0/082 0/0008 0/00001 0/11 0/60 0/13 12/58 45 شیامزآ یاطخ
48 /
9 8/15 3/43 5/73 7/78 8/67 7/53 8/92 - )% (تارییغت بیرض
، ns
* و
**
هب : بیترت مدع فلاتخا ینعم و راد فلاتخا دوجو ینعم لامتحا حطس رد راد 5
و 1
.دصرد
3 . 4 یلوط هینب صخاش .
و هداس تارثا سنایراو هیزجت زا لصاح جیاتن هب هجوت اب مهرب
شنک و مقر یگدییاس رذب یلوط هینب صخاش رب
دنقردنغچ
لامتحا حطس رد 1
ینعم دصرد لودج ( دش راد
1 .) ازفا ی ش یگدییاس ازفا دنور بجوم
ی ش ی نب صخاش رد ی
ه لوط ی ماقرا
رآ ی
،ا س ی ان هک دش ناتابکا و شیب
رت ی ن ازفا ی ش طوبرم هب یگدییاس 30 نزو دصرد ی دوب ناتابکا مقر و لکش(
2 - .)فلا
هدام لصا ی لوت ی د گ ی ها تسا رذب هدامآ هک
یزاس پ هلمج زا ،نآ بسانم ی
ش یت رام پ رذب ی ش م ،تشاک زا ی
دناوت ی ک ی زا
هار یاه دوبهب هناوج ینز تن رد و دشاب رذب ی
هج رجنم نب .دوش لوصحم رتهب درکلمع هب ی
ه گ ی هچها ی ک ی مهم زا رت ی ن تافص ی
ازفا هک تسا ی
ش م رد ی ناز ازفا زراب هناشن نآ ی
ش ک یف ی ت تردق و هناوج ینز تسا رذب (
Ahammed et al., 2021
) . هینب
رذب یلوط گ لوط برضلصاح زا
ی هچها دصرد رد هناوج
ینز هب م تسد ی آی د ت و ی اهرام یی ازفا ببس هک ی
ش گ لوط ی هچها و
دصرد هناوج ینز م ی
،دنوش نب دوبهب ی ه ی ا تردق هناوج ینز ن ار ی ز هب دنراد لابند .
دش شرازگ ه
هک اس اب ی ش ناکم ی ک ی و
تسش وشو ی نورب م رب ی هو ش داوم دنقردنغچ ی
م یا یی هدنرادزاب هناوج ینز تن رد هدش فذح ی
هج سناتپ ی ل ازفا بآ ی ش ی هتفا و
هناوج ینز نب و ی ه ازفا رذب ی ش ی دنتفا (
Orzeszko-Rywka & Podlaski, 2003
.) هب زین رضاح شهوژپ رد یم رظن
دسر
بذج لیسناتپ شیازفا قیرط زا رذب شیاس یلااب یاهدصرد هک بسانم طیارش هتسناوت بآ
هیلوا دشر یارب ار یرت
.دنک مهارف هچهایگ
g
i
g
h
fg g g
de ef
d c
g
a
de
b
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
افوکش اترآ ایرآ انیس ناتابکا
ییا ن ینز هناوج
دنقردنغچ ماقرا
دهاش ینزو دصرد10 یگدیئاس ینزو دصرد30 یگدیئاس لا
fg
i
h gh fg
fg fg fg ef
d c
gh
a
de
b
0
1
2
5
6
7
8
افوکش اتر ایر انیس ناتا کا
ینز هناوج تعرسزور رب رذب
دنقردنغچ ماقرا
دهاش ینزو دصرد10 یگدی اس ینزو دصرد 0 یگدی اس
cd
ab a
fgh
def
cd bc ab
de efg e-h
bc
gh
de
h
0
2
4
6
8
10
12
افوکش اترآ ایرآ انیس ناتابکا
ینز هناوج نامز سوتمزور
دنقردنغچ ماقرا
دهاش ینزو دصرد10 یگدیئاس ینزو دصرد30 یگدیئاس
لکش 1 و ، لا .
هب بیترت
، رثا مهرب شنک م و مقر ی ناز یگدییاس دصرد رب هناوج ینز تعرس ، هناوج ینز و نامز سوتم
هناوج ینز دنقردنغچ
نیگنایم ینعم توافت یاراد توافتم فورح یاراد یاه راد
ساسارب نومز دنتسه هدش تظفاحمLSD
05 / P≤0 .
3 . 5 هشیر رت نزو . هچ
اتن ی ج زجت زا لصاح ی
ه راو ی سنا هداد اه ناشن
،داد تارثا یلصا رثا و یگدییاس و مقر مهرب
م و مقر شنک ی
ناز رت نزو رب یگدییاس
ری هش هچ لامتحا حطس رد 1
نعم دصرد ی راد دج( .دش لو 1 اقم .) ی هس م ی گنا ی ن مهرب تارثا شیب ،داد ناشن شنک
رت ی ن م ی ناز نزو
ر رت ی هش هچ رد .دش هدهاشم یگدییاس نودب و افوکش مقر رد مقر
ازفا اب ،اترآ ی
ش م ی ناز اس ی ش ر رت نزو ی هش هچ شهاک ی تفا و
ای ن دوب توافتم ناتابکا مقر رد دنور هب
یروط شیب هک هشیر رت نزو نیرت رامیت تحت ناتابکا مقر رد هچ
یگدییاس 30 نزو دصرد ی
دش لصاح لکش(
2 - ب .) رد ماجنا شهوژپ گ رب هدش
ی ها وراد یی ازفا دش هدهاشم کروهک ی
ش نامز تدم شارخ
بجوم یهد
ازفا ی ش رت نزو هشیر هچ دش
، اما مک رت ی ن رت نزو هایگ هچ ت رد ی رام شارخ )رفص( دهاش هب یهد
دمآ تسد (
Ahmadi et al.,
،)2016
هک عوضوم نیا اتن اب
ی ج شهوژپ رضاح .دراد تقباطم هب
هک تسا هدش شرازگ زین ،یلکروط شارخ
،رذب هتسوپ یهد
ببس هست ی ل ر جورخ ی ش ه هچ م ی دوش تن رد هک ی هج ور ی نا مک یژرنا یارب ار یرت هناوج
ینز م فرص ی دنک و شیب رت نآ یژرنا
ور دشر فرص ی
ش ی گ های هچ م ی دوش . مه شارخ نینچ یم رذب شیاس و یهد
دناوت رد لیهست بذج اذغ داوم و تبوطر طسوت یی
هشیر هچ زا حم ی ط هب شقن ازس یی هتشاد دشاب (
Tang et al., 2016
.) فرط زا رذب شیاس رگید م
ی دناوت قیرط زا ازفا ی ش لاعف ی ت
زنآ می یاه هناوج ینز صخاش و یاه
هناوج ینز
، هب کرحم ناونع ی
یارب هناوج ینز رس ی ع ن و ی یور لوا ی ه هناوج ینز و هجیتن رد
ازفا ی ش نب ی ه اهرذب و دوش هدافتسا (
Ahmadi et al., 2021
) . ست رب اهرذب شیاس ًلاامتحا زین رضاح شهوژپ رد بذج لیه
هشیر رت نزو و هدوب رثؤم رذب طسوت ییاذغ داوم و تبوطر .تسا هداد شیازفا ار هچ
3 . 6 هقاس رت نزو . هچ
اتن ی ج هداد لصا رثا هک داد ناشن اه ی
،مقر یگدییاس رثا و
مهرب شنک و مقر یگدییاس هقاس رت نزو رب
هچ رد حطس لامتحا 1
دصرد ینعم راد .دش اقم ی هس م ی گنا ی ن تارثا مهرب شنک رب مقر یگدییاس هقاس رت نزو رب
ن هچ ی ز رآ مقر رد هک داد ناشن یا
و
ازفا اب ناتابکا ی
ش م ی ناز یگدییاس هقاس رت نزو
هچ یازفا ش ی تفا . اما شیب رت ی ن هقاس رت نزو نودب و افوکش مقر رد هچ
یگدییاس لکش( دش هدهاشم
2 - ج ).
تسا هدش شرازگ رط زا روذب شیاس نییاپ یاهدصرد هک
تعرس شیازفا قی
هناوج ینز شیب تصرف داجیا و یم هچهایگ نزو شیازفا بجوم ،یشیور دشر رت
( دوش
Ahmadi et al., 2016
مه .) نینچ
شارخ هک تسا هدش شرازگ بجوم طسوتم و نییاپ حوطس رد روذب یهد
غت یی ر تبسن اه ی نومروه ی عفن هب رذب نورد
کرت ی تاب هبش ج ی لرب ی ن م ی دوش ا شقن هب هجوت اب و ی
ن لاعف رد نومروه زاس
ی زنآ می اه ی زجت ی ه اذغ داوم هدننک یی
و
وط ی ل لولس ندش م ،اه
ی ازفا ثعاب دناوت ی
ش گ دشر یا ه هچ .دوش ج ی لرب ی ک دیسا مه لیوط ثعاب نینچ د ندش
ی هراو لولس ی
م ی هب و دوش ه ثعاب نآ لابند
ی لورد ی ز کرت ی تاب هتساشن ا ی اهدنق هب ی و زکولگ دننام هداس یا
م زوتکرف ی ثعاب هک دوش
فنم ی سناتپ ندشرت ی
ل زمسا ی لولس هست لولس لخاد هب ار بآ دورو و هتشگ اه ی
ل م ی اهن رد و دنک ی
ت ازفا ثعاب ی ش ر دش
گ ی هچها م اه ی دوش اب اما . ازفا ی ش شارخ نامز تدم
، هپل سآ اه ی ب م ی بی دنن و لاعف تی یاه گ یزتنسوتف ی
هچها م مک ی دوش و
هقاس رت نزو هچ
یم شهاک ( دبای
Tuan et al., 2020
).
شرازگ نیا یاه
اب اتن ی ج شهوژپ رضاح .دراد تقباطم
3 . 7 لیفورلک یاوتحم . وa
b
اتن ی ج زجت زا لصاح ی
ه راو ی سنا هداد لصا رثا ،داد ناشن اه ی
رثا و مقر مهرب
شنک و مقر یگدییاس فورلک رب
ی ل حطس رد a
لامتحا 1 نعم دصرد ی
راد دوب
، لاح رد ی هک یگدییاس ریثأت
نعم ی راد ی م رب ی ناز فورلک ی ل تشادنa
لودج(
1 هیزجت جیاتن .)
سنایراو مه نینچ و هداس تارثا هک داد ناشن مهرب
شنک و مقر یگدییاس رب
لیفورلک دنقردنغچ b
لامتحا حطس رد 1
ینعم دصرد لودج ( دش راد
1 .) اقم ی هس م ی گنا ی ن تارثا مهرب شنک ازفا ،داد ناشن ی
ش م ی ناز یگدییاس رآ مقر رد
یا س و ی ان
شهاک دنور بجوم ی
م ی ناز فورلک ی ل دش a
، لاح رد ی هک ا ی ن افوکش و اترآ مقر رد دنور سکعرب
افوکش مقر .دوب اب
تی رام
یگدییاس 30
نزو دصرد ی نودب و اترآ مقر و یگدییاس
هب ترت ی ب شیب رت ی ن و مک رت ی ن م ی ناز فورلک ی ل لکش( تشاد ار a
3 - .)فلا یلاحرد هک اقم ی هس م ی گنا ی ن تارثا مهرب شنک رد مقر یگدییاس لیفورلک رب
ازفا ،داد ناشنb
ی ش م ی ناز یگدییاس
ازفا دنور بجوم ناتابکا و اترآ ،افوکش ماقرا رد ی
ش ی م ی ناز فورلک ی ل تسا هدش b
، لاح رد ی هک ا ی ن س مقر رد دنور ی
ان
سکعرب .دوب زین عومجم رد مقر
و اترآ یگدییاس 30 نزو دصرد ی شیب رت ی ن م ی ناز فورلک ی ل لکش( تشاد ارb
3 - .)ب
e
i h gh
ef f
d
g
e d
b
e
c c
a
0
2
4
6
8
10
12
افوکش اترآ ایرآ انیس ناتابکا
یلوط هینب خاش
دنقردنغچ ماقرا
دهاش ینزو دصرد10 یگدیئاس ینزو دصرد30 یگدیئاس لا
a
d
e
i
gh bc
ef e e
hi b
fgh efg
i
c
0 00 0 01 0 02 0 03 0 04 0 05 0 06
افوکش اترآ ایرآ انیس ناتابکا
هچ هشیر رت نزومرگ
دنقردنغچ ماقرا
دهاش ینزو دصرد10 یگدیئاس ینزو دصرد30 یگدیئاس
a
fgh
h
e-h e-h
fgh
abc
gh e-h
b-e a-d b-e
c-f d-g
ab
0 00 0 10 0 20 0 30
افوکش اترآ ایرآ انیس ناتابکا
هچ هقاس رت نزومرگ
دنقردنغچ ماقرا
دهاش ینزو دصرد10 یگدیئاس ینزو دصرد30 یگدیئاس
لکش 2 و ، لا .
هب بیترت
، رثا مهرب شنک م و مقر ی ناز یگدییاس رب هشیر رت نزو ،یلوط هینب خاش و هچ
هقاس رت نزو هچ
دنقردنغچ
نیگنایم ینعم توافت یاراد توافتم فورح یاراد یاه راد
ساسارب نومز دنتسه هدش تظفاحمLSD
05 / P≤0 .
هک تسا هدش شرازگ شارخ
یهد هشیر دشر شیازفا قیرط زا ،روذب هایگ رد نژورتین بذج شیازفا و لیهست ثعاب هچ
یم ییاجنآزا و دوش بذج هک
شیب رت ورتین لیفورلک نازیم شیازفا رب نژ ریثأت
لیفورلک یاوتحم ،دراد میقتسم هایگ رد ار
یم شیازفا هب .دهد
یروط هک شارخ یهد بجوم هدابمس اب ینعم شیازفا
راد م ی ناز فورلک ی ل ئونتوراک و ی
اهد اهرذب ی لگ
متخ ی دش سانور و (
Sharifi et al., 2016
) هک تسا هداد ناشن تاعلاطم . شیازفا
لاعف ی ت میزنآ ری بزولوب ی س تافسف
سکوبرک ی زلا ( بور ی وکس ) گرب رد شیازفا بجوم ئتورپ
ی ن و لولحم یاوتحم
فورلک ی ل یم هایگ و دوش هب هجوت اب نیا
هک
شخب لباق هجوت ی زا ن ی نژورت رد گرب نامتخاس وکسیبور
دوجو دراد
، هایگ رد نژورتین بذج شیازفا بجوم هک یلماع ره
یم دوش لک یاوتحم رب دناوت هایگ لیفور
رثؤم دشاب دش (
Sharifi et al., 2016
.) هب زین رضاح شهوژپ رد یم رظن
دسر
یگدییاس هشیر دشر شیازفا بجوم رذب
بذج یارب ار طیارش و هدش هایگ هچ شیب
رت ییاذغ رصانع هب
هژیو لیهست نژورتین
ًلاامتحا و تسا هدیشخب مقر رثکا یارب ار لیفورلک یاوتحم شیازفا عوضوم نیا
.تسا هتشاد یپ رد یسرربدروم یاه