ﯽ ﻊﺎﻨ و یزروﺎﺸ هﺪ اد ﯽ ﻊﺎﻨ ﯽ ﺪ ﯽ زﻮ آ هو
ﺪﺷرﺎﯿﺳﺎﻨﺷرﺎﮑﻬﺟرﺪﺘﻓﺎﯾرﺪﯾاﺮﺒﻬﻣﺎﻨﻧﺎﯾﺎﭘ
ﻪﺘﺷر ﺶﯾاﺮﮔ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ يرادﺰﯿﺨﺑآ
ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﺑﺎﯾزرا
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ
ﯽﻨﺤﻨﻣ ﯽﻧاواﺮﻓ و تﺪﻣ ،تﺪﺷ يﺎﻫ
) ( SDF رد ،
ﻪﻧﺎﺧدور ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا يﺎﻫ
ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ :
ﯽﻨﯿﻣا ﺪﻣﺎﺣ
ﺪﯿﺗﺎﺳا ﺎﻤﻨﻫار :
ﯽﻠﻌﻤﺳا رذﺎﺑا ﺮﺘﮐد
ﯽﻔﻄﺼﻣ فﻮﺋر ﺮﺘﮐد هداز
ﺪﯿﺗﺎﺳا روﺎﺸﻣ :
يرﺮﺷ جاﺮﻌﻣ ﺮﺘﮐد
ﯽﺤﯿﺑذ ﻦﺴﺤﻣ سﺪﻨﻬﻣ
) يد 1397 (
ناﻮﻨﻋ و روآﺪﯾﺪﭘ مﺎﻧ : ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﻨﺤﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ
ﯽﻧاواﺮﻓ و تﺪﻣ ،تﺪﺷ يﺎﻫ )
(SDF ،
ﻪﻧﺎﺧدور رد ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا يﺎﻫ /
ﯽﻨﯿﻣا ﺪﻣﺎﺣ
دﺎﺘﺳا نا ﺎﻤﻨﻫار : ﺮﺘﮐد ﯽﻔﻄﺼﻣ فﻮﺋر ﺮﺘﮐد و يرﻮﻋ ﯽﻠﻌﻤﺳا رذﺎﺑا هداز
دﺎﺘﺳا روﺎﺸﻣ نا : ﺮﺘﮐد ﯽﺤﯿﺑذ ﻦﺴﺤﻣ سﺪﻨﻬﻣ و يرﺮﺷ جاﺮﻌﻣ
ﺨﯾرﺎﺗ عﺎﻓﺪ : 23
/ 10 / 1397
داﺪﻌﺗ ﺤﻔﺻ تﺎ : 90
ص .
نﺎﯾﺎﭘ هرﺎﻤﺷ ﻪﻣﺎﻧ
: ﯽﺷزﻮﻣآ هوﺮﮔ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ
هﺪﯿﮑﭼ :
فﺪﻫ ﯽﻨﺤﻨﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا ،ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا فﺪﻫ: يﺎﻫ
ﻦﯿـﯿﻌﺗ و ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ تﺪﻣ زارد رﺎﻣآ سﺎﺳا ﺮﺑSDF
ﯽﻨﺤﻨﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ظﺎﺤﻟ ﺎﺑSDF
ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ )
كﺮـﺤﺘﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ،ﺖﺑﺎﺛ ﻪﻧﺎﺘﺳآ
ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﺴﯾز نﺎﯾﺮﺟ ﻪﻧﺎﺘﺳآ و ﻪﻧﻻﺎﺳ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ،ﯽﻠﺼﻓ (
ﻪﻧﺎﺧدور رد ﺎـﺑ ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا يﺎﻫ
هﺮﻬﺑ و ﯽﻓاﺮﮔﻮﭘﻮﺗ ،ﯽﺿارا يﺮﺑرﺎﮐ ،ﯽﻤﯿﻠﻗا عﻮﻨﺘﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺳا بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا يرادﺮﺑ
.
شور ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﺮﺑ:
زا ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يا 4
و هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﺪﺣ
مﺮﻧ زا ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ تﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ راﺰﻓا
Easy Fit
هرود رد ﺖﺸﮔزﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ
ﯽـﻨﺤﻨﻣ و ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﺘـﺸﮔزﺎﺑ هرود رد ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و هﺪﺷ يﺎـﻫ
SDF
ﺘﺧادﺮﭘ ﺪﺷ ﻪ ﻢﻫ و ﻦﯿﻨﭼ ارد ﻪﻧﺎﺧدوﺮﻧﺎﯾﺮﺠﯿﻟﺎـﺴﮑﺸﺨﺼﺧﺎﺷزا ،ﻖﯿﻘﺤﺘﻨﯾ يا
) (SDI
ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺨﯿﺑﺎﯾزرﺎﺘﻬﺟ
رد ﮏﯾژﻮﻟورﺪـﯿﻫ 33
ﻫدﺎﻔﺘﺳﻼﯿﺑدرا نﺎﺘـﺳا يﺮﺘﻣورﺪـﯿﻫ هﺎﮕﺘـﺴﯾا ﺪـﺸ
نﺎــﯾﺮﺟ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﺺﺧﺎـﺷ.
ﻪﻧﺎﺧدور مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يا راﺰﻓا
DrinC
ﺲﭙﺳ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﯽﮔﮋﯾو
ﻞﯿﻠﺤﺗ ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ يﺎﻫ
ﺪﺷ . ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ ﺶﯿﺑ: هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﯽﻠﺼﻓ ﻪﻧﺎﺘﺳآ رد و نﺎﯿﻣﺎﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﺖﺑﺎﺛ ﻪﻧﺎﺘﺳآ رد ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ داﺪﺧر ﻦﯾﺮﺗ
ﻪﻧﺎﺘﺳآ رد و نارﻮﺑ هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ،ﻪﻧﻻﺎﺳ ﻪﻧﺎﺘﺳآ رد اﺬﻟ و ناﺮﯿﺸﻣ طﻮﺑﺮﻣ ،Q95
نﺎﯿﻣﺎـﺳ هﺎﮕﺘـﺴﯾا ﻪﺑ
ﻢﮐ و ،ﺖﺳا هدﻮﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ داﺪﺧر ﻦﯾﺮﺗ
ﺪـﺷ قردﻼـﯾو هﺎﮕﺘـﺴﯾا ﻪـﺑ .
ﺶﯿـﺑ داﺪـﺧر ﻦﯾﺮـﺗ يﺎـﻫ
مواﺪﺗ رد اﺮﺜﮐا ،رﻮﮐﺬﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳآ رﺎﻬﭼ ﺮﻫ رد ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻢﮐ يﺎﻫ
ﯽﻣ هﺪﯾد ﻪﻫﺎﻣ ﮏﯾ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﺮﺗ دﻮﺷ
. ﺎﺑ
هداد ﺐﺳﺎﻨﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻊـﯾزﻮﺗ ﺎـﺑ ﺎﻫ
ﻊـﯾزﻮﺗ ،توﺎـﻔﺘﻣ يﺎـﻫ يﺎـﻫ
Jonson_SB
و
Gen Extream Value
ﺶﯿﺑ ﺪﻨﺘﺷاد ار دﺮﺑرﺎﮐ ﻦﯾﺮﺗ .
ﺶﯿﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ﺖـﺸﮔزﺎﺑ هرود ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎﺑ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ تﺪﺷ ﻦﯾﺮﺗ ﺢﻄـﺳ ﻪـﺑ
ﻢﮐ و ﻪﻧﻻﺎﺳ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﯽﻟﺎـﺸﮑﺸﺧ تﺪﺷ ﻦﯾﺮﺗ
ﺢﻄـﺳ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ،ﮏﯾژﻮﻟورﺪـﯿﻫ نﺎـﯾﺮﺟ ﻪﻧﺎﺘـﺳآ
ﺖﺴﯾز ﺖﺳا ﯽﻄﯿﺤﻣ .
ﯽﻨﺤﻨﻣ يﺎﻫ هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﻤﻫ ردSDF
ﺎـﻨﻌﻣ ﻦﯾﺪﺑ ﻦﯾا و داد نﺎﺸﻧ ار ﯽﺸﯾاﺰﻓا ﺪﻧور ﺎﻫ
ﻪﻧﺎﺘـﺳآ ﻪﻤﻫ رد ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ مواﺪﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻮـﻗو تﺪـﺷ ،ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ يﺎـﻫ
ع
ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻢﻫ ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ يﺎﻫ
ﺪﺑﺎﯾ .
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ: ﯽﻨﺤﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻢﻫ ،
يﺎﻫ ﺺﺧﺎـﺷ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ ﻢﻫ وSDF
ﻪﻧﺎﺧدور نﺎﯾﺮﺟ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ يا
) (،SDI
ﻪﻧﺎﺧدور رد يﺮﺑرﺎـﮐ ،ﯽـﻤﯿﻠﻗا عﻮﻨﺘﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﺎﺑ ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا يﺎﻫ
ﻓاﺮﮔﻮﭘﻮﺗ ،ﯽﺿارا هﺮﻬﺑ و ﯽ
دراد دﻮﺟو بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا يرادﺮﺑ .
هژاو يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ ﯽﻨﺤﻨﻣ ،ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ:
يﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷ ،SDF
ﻞﯿﺑدرا نﺎﺘﺳا ،SDI
1 - 1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﻧﺎﺧدور زا عﻼـﻃا ،بآ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺮـﺘﻬﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪـﻣ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻓﺮﺼﻣ بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﯽﮑﯾ ﺎﻫ
نآ ﯽﺑد ﺪﻧور ﺖﺳا يروﺮﺿ نآ هﺪﻨﻨﮐدﺎﺠﯾا ﻞﻣاﻮﻋ و ﺎﻫ
) و ﯽﻨﺴﺣ ،نارﺎـﮑﻤﻫ
1391 يﺪـﯾﺰﯾﺎﺑ؛
،نﺎﯿﻔﻘﺛو 1390
( ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ﯽﻧﺎـﮑﻣ و ﯽﻧﺎﻣز سﺎﯿﻘﻣ رد يدﺎﯾز يﺮﯾﺬﭘﺮﯿﯿﻐﺗ ياراد و .
نﺎﯾﺮﺟ ﯽﺗاذ ءﺰﺟ ،يﺮﯾﺬﭘﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﺖﺳا يﻮﺟ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛا رد تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾا هﺪﻤﻋ ﺶﺨﺑ ﺖﺳا ﺎﻫدور )
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻔﺳﻮﯾ 1390
.(
ﻪﻧﺎﺧدور نﺎﯾﺮﺟ ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ يا
ﯽـﺑآ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻦﯾﺮـﺗ
بآ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ رد نآ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور و هدﻮﺑ ﺖﯿﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ فرﺎﺼﻣ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺖﺳا يروﺮﺿ )
،نارﺎﮑﻤﻫ و يﺮﻬﻣ 1396
.(
ﻪﺑ نﺎﯾﺮﺟ ﻦﯾا رد ﻢـﻬﻣ يﺎـﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ
ﺖﺳا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ طﺎﺒﺗرا رد بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺎﺑ يژﻮﻟورﺪﯿﻫ .
ﯽﻣ ﯽﻤﯿﻠﻗا ﻞﻣاﻮﻋ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
بآ ﺮﺑ ﻪﻧﺎﺧدور ﯽﻫد ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛﻮﻣ
. ﻦﯾا زا نﺎـﻣز لﻮـﻃ رد ﻪـﻧﺎﺧدور ﯽـﺑد تاﺮـﯿﯿﻐﺗ ﯽـﺳرﺮﺑ ور
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ﺺﺨﺸﻣ ار ﻪﻘﻄﻨﻣ ﮏﯾ ﯽﻤﯿﻠﻗا ﻂﯾاﺮﺷ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ مﺪﻋ ﺎﯾ ﺮﯿﯿﻐﺗ رﺎﺛآ ﺪﻧاﻮﺗ )
و ﯽـﻓوﺮﻌﻣ
،يﺮﺒﻃ 1390 ﺖﭼﺮﺑرﺎﮔ ؛ ،نارﺎﮑﻤﻫو1
2004 .(
ﻪﻧﺎﺧدور نﺎﯾﺮﺟ ﻢـﻬﻣ يﺎـﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ زا ﯽﮑﯾ يا
ﯽﻣ بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ رد رﺎﭘ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ﯽﻠـﺻا ﻞـﻣاﻮﻋ زا ﯽـﮑﯾ ﯽـﺳﺎﻨﺷاﻮﻫ يﺎـﻫﺮﺘﻣا
ﺖﺳا نآ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﯿﯿﻐﺗ .
ﻪﻧﺎﺧدور نﺎﯾﺮﺟ ﯽﻓﺮﻃ زا نﺎﯾﺮﺟ ،تﺎﻓاﺮﺤﻧا ،ﺎﻫﺪﺳ ﻂﺳﻮﺗ يا
يﺎﻫ
بآ ﺪـﺣ زا ﺶﯿــﺑ جاﺮﺨﺘـﺳا ﻖـﯾﺮﻃ زا ﻪــﯾﺎﭘ نﺎـﯾﺮﺟ ﺶﻫﺎـﮐ و ﯽﺘـﺸﮔﺮﺑ و ﯽــﻨﯿﻣزﺮﯾز يﺎـﻫ
و ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ عﻮـﻗو ﻪـﻠﻤﺟ زا ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ يزﺎﺳﺮﻬﺷ ﯽﻣ بآ ﺶﻫﺎﮐ ددﺮﮔ
. ﯽـﮔﮋﯾو و ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﻊﯾﺎـﻗو ﯽﯾﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺎﺘـﺳار ﻦﯿـﻤﻫ رد زا نآ يﺎـﻫ
ﯽـــﻣ بآ ﻊﺑﺎـــﻨﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪـــﻣ يروﺮـــﺿ تﺎـــﻋﻼﻃا ﺪـــﺷﺎﺑ
) نوﺪـــﺧ ،نارﺎـــﮑﻤﻫ و2
2011 .(
ﻪــــــــــــــــــــﺒﺑﺂﻌﺑﺎﻨﻣ ﻋﻮــــــــــــــــــــﺿﻮﻤﻧاﻮﻨﻋ
ﯽ ﻤﻫاﺎﺑ ــــــــــــــــــــﯿ ﺖ
،
ﻪﺑ وﯾ دزﺎﻧﺎﻬﺠﺑﺂﻤﮐﻮﮑﺸﺨﻘﻃﺎﻨﻣرﺪﻫﮋ ﯾ
ﺖﺳﺎﻫدﻮﺒﺣﺮﻄﻤﻫراﻮﻤﻫزﺎﺑﺮ .
دوﺪــﺣ ﺮــﺿﺎﺤﻟﺎﺣ رد 80
رﻮــﺸﮐ ﮏــﺸﺧ ﻖﻃﺎــﻨﻣ رد نﺎــﻬﺟ
راﺮــﻗ ﻪــﺘﻓﺮﮔ وﺪــﻧا ا ــﯾ ناﺮ ﻧ ــﯿ ﺰ
ﻪـــــــــﺑ ﻟد
ﯿ دﻮـــــــــﺒﻤﮑﻠ ﺑ
ﮔﺪـــــــــﻧرﺎ ﯽ
و نآ ﺐـــــــــﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﺶﻨﮐاﺮـــــــــﭘ ،
اوﺰﺟ ﯾ ﺑﺎﻫرﻮﺸﮑﻨ ﻪ
رﺎﻤﺷ ﻣ ﯽ آ ـﯾ ﺪ.
ادﻮﺟو ﯾ اﺮـﺸﻨ ﯾ هاﺮﻤﻬﻄ ﺪﺷر ﺎـﺑ ﺮـﺳ ﯾ ﻌﻤﺠﻌ ﯿ ﻪﺑﻮﺘ وﯾ ﻟﺎـﺴﮑﺸﺨﻫﮋ ﯽ
لﺎﺳ ﺎﻫ ي ﺧا ﯿ هزوﺮﻣﺎﺘﺳﺎﻫﺪﺸﺜﻋﺎﺑﺮ ﻣﺄﺗ
ﯿ ﻦ ﻢﻬﻣ زا رﻮﺸﮐ رد بآ ﺮﺗ
ﯾ ﺶﻟﺎﭽﻨ ﺪﺷﺎﺑﺎﻫ ) يﺪﯿﻔﻣ رﻮـﭘ
،نارﺎﮑﻤﻫ و 1391
.(
ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽ زا ﺪﭘ ﯾ هﺪ ﺎﻫ ي ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯿ هﺪـﺸﻬﺘﺧﺎﻨﺸ رد و ﺖـﺳا
ﻊـﻗاو ﺶـﺨﺑ
اﺪﺟ ﯽﯾ ﺬﭘﺎﻧ ﯾﺮ ﻐﺗ زا ﯿﯿ تاﺮ ﻠﻗا ﯿ ﻤ ﯽ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻣ
ﯽ ردﺪﻧاﻮﺗ ﻘﻄﻨﻣ ﺮﻫ ﻪ ﻓاﺮﻐﺟ ﯿﺎ ﯽﯾ ﻮﺷ ثدﺎﺣ ﻪـﺑ ،د
1- Garberchet
2 -Khedun
رد شرﺎﺑ يدﺎﻋﺮﯿﻏ دﻮﺒﻤﮐ ﺮﮕﯾد ﯽﺗرﺎﺒﻋ رود
ه ﺎﻫ ي
،تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻪـﮐ
ﻮـﺤﻧ ﻪـﺑ ي دﻮـﺒﻤﮐ ﺚـﻋﺎﺑ
رد ﺖﺑﻮﻃر كﺎﺧ
بآ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ و ﺎﻫ
ي رﺎـﺟ ي ﺪـﺑ و دﻮـﺷ ﯾ
ﻦ ﺗﺮﺗ ﯿ ﻟﺎﻌﻔﺒ ـﯿ ﺖ ﺎـﻫ ي ﻧﺎـﺴﻧا ﯽ و
ﺣ ﯿ تﺎ ﺒﻃ ﯿ ـﻌ ﯽ ﮔ ـﯿ ﻫﺎ ﯽ رﻮﻧﺎـﺟ و ي ار ﺪـﯾﺎﻤﻧ ﻞـﺘﺨﻣ )
،نارﺎـﮑﻤﻫ و ﯽـﯾاﺰﺧ 1382
.(
هﺪـﯾﺪﭘ
ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ دﻮﺧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ار ﺎﻫرﻮﺸﮐ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﯾﻼﺑ ﻦﯾﺮﺗ
ﯽـﺳﺎﯿﺳ ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ،يدﺎﺼﺘﻗا تﻼﮑﺸﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا تﻼﮑﺸﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ زوﺮﺑ ﺚﻋﺎﺑ و هداد راﺮﻗ ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ و )
،نارﺎﮑﻤﻫ و يورﺎﺳ 1383
.(
ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﺮﻤﻟﺎـﭘ ﺮـﻈﻧ سﺎـﺳا ﺮﺑ ﯽ
) 1965 ( ﻪـﺑ ﻊﻣﺎـﺟ زا ﯽـﮑﯾ ناﻮـﻨﻋ ﻒﯾرﺎـﻌﺗ ﻦﯾﺮـﺗ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﯽـﻌﯿﺒﻃ ﺮـﯿﻏ و ﺮﻤﺘـﺴﻣ بآ دﻮـﺒﻤﮐ زا ترﺎـﺒﻋ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ نﺎـﺸﯾا ﺮﻈﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ
ﯽﻧﺎﻣز هرود ﮏﯾ رد ﺖﺑﻮﻃر )
لﺎﺳ ﮏﯾ ًﻻﻮﻤﻌﻣ (
ﯽـﻣ ﺪـﺷﺎﺑ ) ﯽﻨـﺸﻟ ،نارﺎـﮑﻤﻫو ﺪـﻧز 1391
.(
شرﺎـﺑ دﻮـﺒﻤﮐ سﺎـﺳا ﺮﺑ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﯽﺳﺎﻨﺷاﻮﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ )
ﻘﻣ رد ﺎـﯾ لﺎـﻣﺮﻧ ﺮﯾدﺎـﻘﻣ ﺎـﺑ ﻪـﺴﯾﺎ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ( ﯽﻣ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﺺﺨﺸﻣ هرود لﻮﻃ و دﻮﺷ
) ﺰﺘﻨﻠﮔ و ﺖﯿﻫ ﻞﯾو ،3
1985 .(
زرا ﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ ﺳ و كﺎـﺧ ،اﻮـﻫ و بآ ﺮـﺛا ﯿ
ﻢﺘـﺴ ز بآ ﯾ ﻣزﺮ ﯿ ـﻨ ﯽ ور ﺮـﺑ ي ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﯽ
دﻮـﺒﻤﮐ و
رد،بآ ﯾ ﺪﻨﺘﻓﺎ ﺳ ﺶﻨﮐاو ﻪﮐ ﯿ
ﻢﺘﺴ ز بآ ﯾ ﻣزﺮ ﯿﻨ ،ﯽ ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ ـﯾ ﮏ ﻪﻌـﺳﻮﺗ رد ﻢـﻬﻣ ﺺﺧﺎـﺷ
ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽ ﻫ ﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾﮑ ﯽﻣ ﯽ ﺎﺑ ﺪﺷ . زﻮﻨﻫ ﻪﮐ ﻪﭽﻧآ ﻖﯿﻗد
ﻧ ﺺﺨـﺸﻣ ﯿ
ﺖـﺴ ا ـﯾ ﻦ ﻫ ﺖـﺴ ﻪـﮐ
ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﯽ
ﻫ ـﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾﮑ ﯽ و ﺎـﺑ ،بآ دﻮـﺒﻤﮐ و ﯾ
ـﮔﮋ ﯽ ﺎـﻫ ي تﺎـﺼﺨﺸﻣ و اﻮـﻫ و بآ
ﻪﺿﻮﺣ ي ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺰﯿﺨﺑآ ﯽﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﯽ
، اﻮـﻫ و بآ ﻂـﺳﻮﺗ لوا ﻪـﺟرد رد
ﯽﻣ لﺮﺘﻨﮐ و دﻮﺷ
دﻮﺒﻤﮐ ﻣ رﺎﻈﺘﻧا ﻢﺠﺣ ﯽ
دور ﺶﯿﺑ ﻪﮐ و ﺎﺑ ﺮﺗ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﻂﺒﺗﺮـﻣ ﺰﯿﺨﺑآ هزﻮﺣ
ﺪﺷﺎﺑ ) نو ﺎﻫﻻ و نﻮﻟ ،4
2015 .(
ﻪﺑًﻻﻮﻤﻌﻣ ،ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺪـﺣ ﺮـﯾز بآ ﻪـﺑ ﯽـﺳﺮﺘﺳد ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ
هﺪــﺷ ﻒــﯾﺮﻌﺗ لﺎــﻣﺮﻧ ــﻫ ﺎــﻣا
ﯿ ﭻ ــﻌﻗاو ﻖــﻓاﻮﺗ ﯽ
ا زا هدﺎﻔﺘــﺳا درﻮــﻣ رد ــﯾ
ﻦ ﺮﻌﺗ ــﯾ ﻒ دﻮــﺟو
ﻧ دراﺪ . هﺪﯾﺪﭘ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ و ﺮـﯿﺨﺒﺗ ﺎـﺑ دراﻮـﻣ ﯽﺧﺮﺑ رد ﺎﯾ و شرﺎﺑ دﻮﺒﻤﮐ ﺎﺑ ﺎﺳﺎﺳا ﻪﮐ ﺖﺳا يا
ﮏﯾ رد قﺮﻌﺗ ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ
. ﺶﻫوﮋـﭘ ﺞﯾﺎـﺘﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪـﻨﯿﻣز رد ﻪـﺘﻓﺮﮔ ترﻮـﺻ يﺎـﻫ
ﯽـﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر و دﺎﺑ ،ﺮﯿﺨﺒﺗ ،ﺎﻣد ،ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ،ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺪﻧراد ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ مواﺪﺗ و تﺪﺷ ،عﻮﻗو رد .
ﻢـﻬﻣ شرﺎـﺑ ،ﻦﯾا دﻮﺟوﺎﺑ ﻦﯿـﯿﻌﺗ رد ﻞـﻣﺎﻋ ﻦﯾﺮـﺗ
ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻪﻤﺗﺎﺧ و تﺪﺷ ،زﺎﻏآ ﺖﺳا ﺎﻫ
) ﺎﭘﻮﺌﻠﮐ و ﮓﻧﺎﭼ 19985
ﻢﯿﻫ ؛
6، 2002 و ﯽﻧﺎﻄﻠـﺳ ؛
،ﯽﺗدﺎﻌﺳ 1386
ﯽﻔﻄﺼﻣ ؛ ،نارﺎﮑﻤﻫ و هداز
1394 .(
ﻪــﺑ ،يزروﺎــﺸﮐ ،ﯽــﺳﺎﻨﺷاﻮﻫ ﯽﻟﺎــﺴﮑﺸﺧ هﺪــﻤﻋ ﻪــﻘﺒﻃ رﺎــﻬﭼ ﻪــﺑ ﯽﻟﺎــﺴﮑﺸﺧ ﯽــﻠﮐ رﻮــﻃ
1- Wilhite and Glantz
2- Van Loon and Laaha 3- Chang and Cleopa 4- Heim
يدﺎﺼﺘﻗا و ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ -
ﻢﯿﺴﻘﺗ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽﻣ يﺪﻨﺑ
دﻮﺷ )
7ﺎﭙﻟد ،نارﺎﮑﻤﻫ و 2009
نو ؛ نﻮـﻟ
،ﺎﻫﻻ و 2015 .(
بآ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ،ﺪﯾﺪﺟ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪﺑ ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز يﺎﻫ
زا يﺪـﯾﺪﺟ عﻮﻧ ناﻮﻨﻋ
ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﻦﯿﺸﯿﭘ عاﻮﻧا زا ﺰﯾﺎﻤﺘﻣ ،ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ )
ﮓﻨﯿـﺳ و اﺮﺸﯿﻣ ،8
2010 .(
ﺮﻘﺗ ﯾ ﺎـﺒ
ﻟﺎﺴﮑﺸﺨﺗاﺮﺛا مﺎﻤﺗ ﯽ
طﻮﺑﺮﻣ ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﻪﺑ ﯽ
و كﺎـﺧ ﺖـﺑﻮﻃر ـﯾ
ﺎ ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﯽ
ﻫ ـﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾﮑ ﯽ
ﺖﺴﻫ زا ، مواﺪﺗ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ ﺳﻮﮐا
ﯿ ﻢﺘﺴ هﺮـﯿﺧذ بآ ﻪـﺑ ﺎﻫ هزﻮـﺣ رد هﺪـﺷ
ﺰـﯿﺨﺑآ يﺎـﻫ )
،كﺎـﺧ
ناﻮﺨﺑآ ﺎﻫ رد ، ﯾ ﻪﭼﺎ ﻪﻧﺎﺧدور ،ﺎﻫ (
دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ )
نو ،ﺎﻫﻻ و نﻮﻟ 2015
.(
ﺖﺴﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ هﺎﮔﺪﯾدزا ﯽﻣ قﺎﻔﺗا ﯽﻧﺎﻣز ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺎﻫ
زاﺮـﺗ ﺢﻄـﺳ ﻪـﮐ ﺪـﺘﻓا
بآ ﺮﯾﺎﺧذ ﻦﯿﯾﺎﭘ دﻮﺧ لﻮﻤﻌﻣ ﺪﺣ زا ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز و ﯽﺤﻄﺳ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗ . يزروﺎﺸﮐ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ
ﯽﻣ قﺎﻔﺗا ﯽﻧﺎﻣز زا كﺎﺧ ﺖﺑﻮﻃر ﻪﮐ ﺪﺘﻓا
ﻢﮐ لﻮﺼﺤﻣ ﯽﻌﻗاو زﺎﯿﻧ ترﺎﺴﺧ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗ
دﻮﺷ لﻮﺼﺤﻣ رد .
يدﺎﺼﺘﻗا ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻒﯾﺮﻌﺗ -
ﯽـﺧﺮﺑ يﺎﺿﺎﻘﺗ و ﻪﺿﺮﻋ زا ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا
ﺖــﺳا يزروﺎــﺸﮐ و ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪــﯿﻫ ،ﯽــﺳﺎﻨﺷاﻮﻫ ﯽﻟﺎــﺴﮑﺸﺧ ءاﺰــﺟا ﺎــﺑ يدﺎــﺼﺘﻗا يﺎــﻫﻻﺎﮐ ) ﯽﻨﺸﻟ ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﻧز 1391
.(
ـﻔﺗا ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﯽﻤﯿﻠﻗا ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽـﮔﮋﯾو ﺪـﻨﭼ ﺮـﻫ ،ﺪـﺘﻓا قﺎ
نآ يﺎـﻫ
ﻪﺑ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﻘﻄﻨﻣ زا راد
ﺮﮕﯾد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ يا ﻣ
توﺎﻔﺘ ﺖﺳا . ﻞﮑـﺸﻣ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻖﯿﻗد ﻒﯾﺮﻌﺗ
و ﺖﺳا ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺑ دراد كﺮﺘـﺸﻣ فاﺪﻫا و ﺎﻫزﺎﯿﻧ ،ﻖﻃﺎﻨﻣ توﺎﻔﺗ .
ﯽﮑـﺸﺧزا بﺎـﻨﺘﺟا نﺎـﮑﻣا
ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻣا ،دراﺪﻧ دﻮﺟو )
نآ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﯽﮔدﺎﻣآ (
تاﺮﯿﺛﺎـﺗ ﺖﯾﺮﯾﺪـﻣ و زا ﯽـﺷﺎﻧ
ﺖﺳا مﺎﺠﻧا ﻞﺑﺎﻗ نآ .
رد ﺖﯿﻘﻓﻮﻣ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ ﻪﺑ ﯽﮑﺸﺧ ﺎﺑ شزﺎﺳ
و ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ دروآﺮـﺑ
نآ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ
) ﺰﮔﻮﻫ و ﻦﯿﺘﺧﺎﻤﺳا ،9
2004 .(
1 - 1 - 1 - ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻫ
ﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾ ﮏ نآ ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ و
ﯽـﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿـﻣز ،ﮏـﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ يﺎﻫﺪـﻨﯾآﺮﻓ ﻪﺘﺳد ﻪﺳ ﻪﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ تاﺮﻃﺎﺨﻣ -
و ﮏـﯾژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣﻮﺋژ
ژﻮﻟورﻮﺌﺘﻣورﺪﯿﻫ ﯽﻣ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﮏﯾ
ﺪﻧﻮـﺷ . ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ،ﮏﯾژﻮﻟورﻮﺌﺘﻣورﺪـﯿﻫ يﺎـﯾﻼﺑ ،ﺎـﻫ
هﺪﯾﺪﭘ ﯽﻣ راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ار ﯽﻌﯿﺳو ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ يﺎﻫ دﻮـﮐر ﺐﺟﻮﻣ و ﺪﻨﻫد
ﺖــﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﯾﺪــﺷ ﯽــﻣ ﯽﻋﺎــﻤﺘﺟا و يدﺎــﺼﺘﻗا يﺎــﻫ
ﺪﻧﻮــﺷ ) ﻞــﯾو ،نارﺎــﮑﻤﻫ و ﺖــﯿﻫ 2000
.(
ﯽﻣ ار ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ داﺪﺧر ناﻮﺗ
ﻣ دﻮﺒﻤﮐ مواﺪﻣ و يا دﻮـﻤﻧ ﻒﯾﺮﻌﺗ بآ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿ
) ﻦــﻧﻻ نو و ﻦــﺴﮐﻻﺎﺗ ،10
2004 .(
،نﺎــﻬﺟ طﺎــﻘﻧ ﺮــﺜﮐا رد ﯽﻟﺎــﺴﮑﺸﺧ )
و ﮏــﺸﺧ ﻖﻃﺎــﻨﻣ
5- Delpa
6- Mishra and Singh 1-Smakhtin and Hughes 2- Tallaksen and Van Lanen
بﻮﻃﺮﻣ ( ﯽﻣ خر ﯽﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﯾاﺬﻏ ﺖﯿﻨﻣا و مدﺮﻣ هﺎﻓر ﺮﺑ و ﺪﻫد دراﺬـﮔ
) ،نارﺎـﮑﻤﻫ و ﺖـﻤﺣر
2015 .(
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻊﯾزﻮﺗ ﯽﮔﮋﯾو زا ﯽﮑﯾ ،ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ يا
ﯽﻣ نآ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ ﯽـﺳرﺮﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﺪﺷﺎﺑ
ﻄﻨﻣ ﻪﻘ ﻞﻣﺎﮐ كرد ﺐﺟﻮﻣ ،ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ يا ﻪـﻨﯿﻬﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪـﻣ ﻪـﺠﯿﺘﻧ رد و هﺪـﯾﺪﭘ ﻦـﯾا زا يﺮﺗ
ﯽﻣ بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ دﻮﺷ
) ،ﯽﺗﺮﺼﻧ 1390 .(
ﯽـﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد
ﯽﻣ راﺮﻗ دﺮﯿﮔ .ﯾ ﮑ ﯽ ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ عاﻮـﻧا زا ﯽ
ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ،ﺎـﻫ ﯽ
ﻫ ـﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾ ﮏ ـﻬﮐ ﺖـﺳا رﺪ
ﻪـﻣادا
ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽ ﺳﺎﻨﺷاﻮﻫ ﯽ ﺧﺎﺗ ﺎﺑ و ﯿﺮ ﻧﺎﻣز ﯽ ـﻣ عﻮـﻗو ﻪﺑ ﯽ
ﭘﯿ دﺪـﻧﻮ . ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﯽ
ﻫ ـﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾ ﮏ زا
ﺮﻃ ﯾ ﻖ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯿ ناﺰ ﺧذ ﯿ هﺮ رد بآ ﯾ ﭼﺎ ﻪ
،ﺎﻫ ﺎﭘ ﯿﯾ ﻦ بآ حﻮﻄﺳ ﻦﺘﻓر ﺎﻫ
ي ز ﯾ ﻣزﺮ ﯿ ـﻨ ﯽ ﺶﻫﺎـﮐ و
ﺑد ﯽ ﺮﺟ ﯾ نﺎ ﻪﻧﺎﺧدور ا ي ﺨﺸﺗ ﯿ ﺺ ﻣ هداد ﯽ
ًﻻﻮﻤﻌﻣ و دﻮﺷ ﺳو ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ
ﯿﻌ ﯽ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﯽـﻣ دراﺬـﮔ
) ،نارﺎﮑﻤﻫ و نﺎﯿﻣﻼﺳا 1383
.(
ﻪﺑ ،ﮏﯾژﻮﻟورﺪـﯿﻫ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﺮـﮕﯾد ﯽﺗرﺎﺒﻋ ﻊﯾﺮـﺳ ﺶﻫﺎـﮐ
نﺎﯾﺮﺟ بآ نزﺎﺨﻣ ﺢﻄﺳ ﺖﻓا و ﯽﺤﻄﺳ يﺎﻫ ﻪـﭼﺎﯾرد ،ﯽـﻨﯿﻣزﺮﯾز يﺎـﻫ
ﻪـﻧﺎﺧدور و ﺎـﻫ ار ﺎـﻫ
ﯽﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﻨﮐ
. نﺎﯾﺮﺟ ﻪﺑ ﻪﻨﯿﻤﮐ يﺎﻫ ﯽـﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ عﻮﻗو ﯽﻃ ﯽﻌﯿﺒﻃ رﻮﻃ
و ﺪﻧﻮـﺷ
ﯽـﻣ ﺺﺨـﺸﻣ ار ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﯽـﮔرﺰﺑ ﯽﻨﻌﯾ ،نآ ﻢﻬﻣ ﻮﻀﻋ ﺪـﻨﯾﺎﻤﻧ
. ﻪـﺑ ﺖﺧﺎﻨـﺷ ﯽـﻠﮐ رﻮـﻃ
ﻪﺠﻨﺳ ،ﻪـﻨﯿﻤﮐ نﺎـﯾﺮﺟ ﯽﻧاواﺮﻓ يﺎﻫ ﻪـﻘﺒﻃ ،ﮏﯾژﻮﻟورﺪـﯿﻫ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ رد
يﺪـﻨﺑ
نﺎﯾﺮﺟ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻫ ناﻮـﺨﺑآ ﻪـﯾﺬﻐﺗ دروآﺮـﺑ ،ﯽﺤﻄـﺳ بﺎـﻧاور ذﻮﻔﻧ دروآﺮﺑ ،ﺎﻫ
ﻞﯿـﺴﻧﺎﺘﭘ ،ﺎـﻫ
ﻖﯿﻗر بﻼﺿﺎﻓ ﯽﮔﺪﺷ )
بﺬﺟ ﺖﯿﻓﺮﻇ (
ﯽﻧﺎـﺳﺮﺑآ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ،ﺎـﻫدور ﻪﺑ بﻼﺿﺎﻓ دورو ﻢﯿﻈﻨﺗ ،
ﺖﺴﯾز ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﻆﻔﺣ و ﯽﺘﻌﻨﺻ و يزروﺎﺸﮐ ،يﺮﻬﺷ ﻢـﻬﻣ رﺎﯿـﺴﺑ ﯽﻄﯿﺤﻣ
ﯽـﻣ ﺪـﺷﺎﺑ
)
11ﻻﺎﯿﻓ ،نارﺎﮑﻤﻫ و 2010
ﮏﻣ ؛ ﯽﮑﺴﻠﮐ ،نارﺎﮑﻤﻫ و12
2010 .(
لواﺪﺘﻣ ﯽـﻤﮐ ﻒـﯾﺮﻌﺗ ﻦﯾﺮـﺗ
ﯽﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﺪﺣ ﮏﯾ ﻦﯿﯿﺒﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻪـﻧﺎﺧدور نﺎﯾﺮﺟ ﺮﮔا ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ﻪﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ نآ زا ﺮﺘﻤﮐ ﯽـﻣ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ناﻮﻨﻋ
دﻮـﺷ ) ،ﻦـﺴﮐﻻﺎﺗ
2000 نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻤﯾﺮﮐ ؛ ،
1394 .(
ﺶﯿﭘ و ﺶﯾﺎﭘ ﻦﯿـﯿﻌﺗ و ﮏﯾژﻮﻟورﺪـﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﻨﯿﺑ
هﮋﯾو ﺖﯿﻤﻫا ،نآ مواﺪﺗ و عوﺮﺷ نﺎﻣز ﻖﯿﻗد ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ و ﯽﺑآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ رد يا
ﺖـﻬﺟ يﺰـﯾر
دراد ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ بﺮﺨﻣ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﮐ .
هرود عﻮﻗو هرود بوﺎﻨﺘﻣ يا
،بﻮـﻃﺮﻣ و ﮏـﺸﺧ يﺎـﻫ
يﺮﺳ ﺖﯿﻫﺎﻣ ءﺰﺟ ﻪـﻧﺎﺧدور نﺎﯾﺮﺟ ﯽﻧﺎﻣز يﺎﻫ
ور ﺮـﺑ و هدﻮـﺑ يا بآ ﯽـﻤﮐ ﺖﯿﻌـﺿو ي
يﺎـﻫ
ﯽﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺤﻄﺳ دراﺬﮔ
) ،زﺎﺟﺮﺳ ﯽﻨﯿﺋار و ﯽﻌﯿﻔﺷ 1394
ﺞﯾاﻮﻫ نو ؛ تروﻮـﯿﮔ
،نارﺎـﮑﻤﻫو13
2014 ،نارﺎــﮑﻤﻫ و ﯽﺟﺎــﺣ ؛ 1396
.(
ﻟﺎــﺴﮑﺸﺧ ﯽ
ﻫ ــﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾﮑ ﻪﻠﯿــﺳو ﻪــﺑ ﯽ شﺮﺘــﺴﮔ ي
ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽ ﺳﺎﻨﺷاﻮﻫ ﯽ ﺮﻃ زا ﯾ ﻖ ﻪﺧﺮﭼ ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ي ﻌﺗ
ﯿﯿ ﻨ ﯽﻤ
،ددﺮﮔ اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ ﻦ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ
3- Fiala
4- McCleskey 1- Van Huijgevoort
ﻪـﺧﺮﭼ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ دراد راﺮـﻗ ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪـﯿﻫ يﺎـﻫ
. ﻪـﺑ رﺎـﺸﺘﻧا ،لﺎـﺜﻣ ناﻮـﻨﻋ
ﻪﻤﯿﻧ ياﻮﻫ و بآ رد ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ توﺎـﻔﺘﻣ نﺎﺘـﺴﻣز رد فﺮـﺑ ﻊـﻤﺠﺗ ﺎـﺑ ياﻮﻫ و بآ و ﮏﺸﺧ
ﻪﺿﻮﺣ ﻦﯿﺑ و ،ﺖﺳا ﻪﺿﻮﺣ و ﯽﻧﺎﺘﺴﻫﻮﮐ يﺎﻫ
ﻪﭼﺎﯾرد ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ ﻪﺿﻮﺣ ﺎﺑ ناواﺮﻓ بﻻﺎﺗ و ﺎﻫ
يﺎـﻫ
ﺑ و ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺐﯿﺷ ياراد ناﻮﺨﺑآ و گرﺰ
ﺖـﺳا توﺎـﻔﺘﻣ ﻞﺨﻠﺨﺘﻣ يﺎﻫ .
ﻪـﺑ تاﺮـﺛا ﯽـﻠﮐ رﻮـﻃ
ﯽـﻣ ﻪـﮐ ،ﺖـﺳا ﻪﺘـﺴﺑاو ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪـﯿﻫ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ داﺪـﯾور تﺪﺷ ﻪﺑ ،ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺎـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
ددﺮـﮔ نﺎﯿﺑ نآ ﻢﺠﺣ يﺮﺴﮐ ﺎﯾ ﻪﻧﺎﺧدور ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ .
اﺮـﺑ ي ـﭘ ﯿ ﺶ ﺑﯿ ـﻨ ﯽ ﻖﻃﺎـﻨﻣ بﺎـﺨﺘﻧا و
ﮑـﺸﺧ ﻪﺑ سﺎﺴﺣ ﯽ
، ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ طﺎـﺒﺗرا ﯽﮕﻧﻮـﮕﭼ ﻪـﻧﺎﺧدور
ﺎـﺑ و ﯾ ـﮔﮋ ﯽ ﺎـﻫ ي و بآ و اﻮـﻫ
تﺎﺼﺨﺸﻣ ﻪﺿﻮﺣ
ي ﺰﯿﺨﺑآ ﺖﺳا ﺖﯿﻤﻫا ياراد )
نو ،ﺎﻫﻻ و نﻮﻟ 2015
.(
1 - 1 - 2 - ﺧ ﺺﺧﺎﺷ ﻟﺎﺴﮑﺸ
ﯽ ﺮﺟ ﯾ نﺎ ﻪﻧﺎﺧدور ا ي ) (SDI
ﺺﺧﺎﺷ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺺﯿﺨﺸﺗ و ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
يﺎﻫ
رد هدﺎﻔﺘﺳادرﻮﻣ نآ ﯽﻧﺎﻣز سﺎﯿﻘﻣ
ﺎﻫ ﯽﻣ توﺎﻔﺘﻣ ﺪﺷﺎﺑ
. ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻣ ﺎﻫ
ناﻮﺗ
ﺺﺧﺎﺷ
PDSI14
زا و ﺖﺳا فوﺮﻌﻣ ﺮﻤﻟﺎﭘ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ تﺪﺷ ﺺﺧﺎﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ دﺮﺑ مﺎﻧ ار
رﻮﺘﮐﺎﻓ رﻮﮐﺬﻣ ﺺﺧﺎﺷ رد ﺮﺛﻮﻣ يﺎﻫ ﯽﻣ
ﺖﺑﻮﻃر و قﺮﻌﺗ و ﺮﯿﺨﺒﺗ ،بﺎﻧاور ،شرﺎﺑ ،ﺎﻣد ﻪﺑ ناﻮﺗ
دﻮﻤﻧ هرﺎﺷﺎﮐﺎﺧ .
ﻪﻧﺎﻫﺎﻣ ﯽﻧﺎﻣز سﺎﯿﻘﻣرد ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا ﯽﻣ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
دزادﺮﭘ .
د خر ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ زا ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﻤﻟﺎﭘ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﺳا ﯽﺘﺑﻮﻃر زﺎﯿﻧ و ﯽﺘﺑﻮﻃر هﺮﯿﺧذ ،هدا
ﺖﺳا هﺪﺸﯿﻓﺮﻌﻣ ﯽﺑآ نﻼﯿﺑ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﮐ .
ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ رد
هداد ﻪﺟرد يﺎﻫ ي
تراﺮﺣ ) قﺮﻌﺗ و ﺮﯿﺨﺒﺗ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ (
هداد ﻪﺑ زﺎﯿﻧ ،ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ و ﺖﺑﻮﻃﺮﯾﺎﻫ
ﯽﻣ كﺎﺧ ﺪﺷﺎﺑ
) ﺌﻫ ﯿ
،ﻢ 2000 .(
ﺺﺧﺎﺷ زا ﯽﺧﺮﺑ ﺎﻔﺘﺳا ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑﺮﯿﻐﺘﻣ زا ﺎﻬﻨﺗ ﺎﻫ
ﯽﻣ هد و ﺪﻨﻨﮐ
سﺎﯿﻘﻣ رد ار ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﻧﺎﯿﻟﺎﺳ و ﻪﻧﺎﯿﻫﺎﻣ ﯽﻧﺎﻣز يﺎﻫ
ﯽﻣ راﺮﻗ ﻪﮐ ﺪﻨﻫد
ﯽﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﻢﻫ ﯽﯾﺎﻫ
نﻮﭼ
PN15
،
SPI16
،
DI17
،
RI18
و
RAI19
هرﺎﺷا
دﻮﻤﻧ ﺺﺧﺎﺷ.
ﻢﻫ ﺰﯿﻧ يﺮﮕﯾد يﺎﻫ نﻮﭼ
SWSI20
) ﻪﻧﺎﻫﺎﻣ سﺎﯿﻘﻣ رد و فﺮﺑ ﺶﺷﻮﭘ و شرﺎﺑ (
CMI21
) ﯽﮕﺘﻔﻫ سﺎﯿﻘﻣ رد ﺎﻣد و شرﺎﺑ (
،
SMDI22
) ﻪﻧﻻﺎﺳ سﺎﯿﻘﻣ رد و كﺎﺧ ﺖﺑﻮﻃر (
،
2- Palmer Drought Severity Index 3- Percent of Normal
4- Standardized Precipitation Index 1- Deciles Index
2- Rainfall Index
3- Rainfall Anomaly Index 4- Surface Water Supply Index 5- Crop Moisture Index 6- Soil Moisture Deficit Index
CSDI23
) ﯽﻠﺼﻓ سﺎﯿﻘﻣ رد و ﺮﯿﺨﺒﺗ (
،
RDI24
) نﺎﯾﺮﺟ ،فﺮﺑ شرﺎﺑ ،ﻪﻧﺎﺧدور بآ ﺢﻄﺳ يﺎﻫ
ﻪﻧﺎﯿﻫﺎﻣ سﺎﯿﻘﻣ رد و ﺎﻣد و بآ ﺮﯾﺎﺧذ و ﯽﺤﻄﺳ (
،
ERI25
) ﻪﻧﻻﺎﺳ سﺎﯿﻘﻣ رد و ﻪﻧازور شرﺎﺑ
ﻪﻧازور و ( سﺎﯿﻘﻣ رد و ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﺎﺑ و ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻧﺎﻣز يﺎﻫ
ﺮﺛﻮﻣ يﺎﻫ
ﻪﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﯽﻣ رﺎﮐ
ﺪﻧور ) ،يﻮﺳﻮﻣ و ﯽﺒﻟﺎﻃ 1389
.(
ﻪــﻧﺎﺧدور نﺎــﯾﺮﺟ ﯽﻟﺎــﺴﮑﺸﺧ ﺺﺧﺎــﺷ زا،ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻬﯿﻟﺎــﺴﮑﺸﺧ ﺎــﺒﻃﺎﺒﺗرارد يا
)
SDI26
(
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺑ نوﺪـﺑ ﯽـﺼﺧﺎﺷ ﻪـﮐ ،دﻮـﺷ
ﺺﺧﺎـﺷ زا و هدﻮـﺑ ﺪـﻌ ﺐـﺳﺎﻨﻣ و دﺮﺑرﺎـﮐﺮﭘ يﺎـﻫ
ﺖﺳا . ﻪﻧﺎﺧدوﺮﻫﺪﺷدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﺑﺪﺳﺎﺳاﺮﺑ رﻮﮐﺬﻤﺼﺧﺎﺷ نﺎﯾﺮﺟوﺎﻫ
ﻪﺒﯿﺤﻄﺴﯾﺎﻫ ﯽـﻣ ﺖـﺳد
ﺪـﯾآ
هﺪـــــﺷ دراﺪﻧﺎﺘـــــﺳا شرﺎـــــﺑ ﺺﺧﺎـــــﺸﻬﺑﺎﺸﻣ نﺂﯿﺗﺎﺒـــــﺳﺎﺤﻤﻟﻮﺻاو )
(SPI
ﺖـــــﺳا
) دوووﻼﮐﻮـــﺷ 200827
ﺲﯾرﺎﮐﺎـــﺳﻮﺴﯿﺘﻨﺒﻠﻧ؛
200928
.(
ﻪـــﻧﺎﺧدور نﺎـــﯾﺮﺟ ﺺﺧﺎـــﺷ ،يا
لﺎـــــﺳ رد ﺲﯿﺘﻧﺎﺒﻟﺎﻨﻄـــــﺳﻮﺗ 2008
ا لﺎـــــﺳرد ﺲﭙـــــﺳوﺪﯾدﺮﮕﻬﺋار 2009
ﻂـــــﺳﻮﺗ
ﺶﻫﺎﮑﻬﮐﺪـــــﺸﻫداﺪﻬﻌﺳﻮﺘﯿﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻬﯿﻟﺎﺴﮑﺸﺨﻧدﺮﮐ ﺺﺨـــــﺸﻤﯾاﺮﺒﺴﯾﺮﯿﮐﺎﺳﻮﺴﯿﺘﻧﺎﺒﻟﺎﻧ نﺎــــــــﯾﺮﺟ ﻪــــــــﻧﺎﺧدوﺮﯾﺎﻫ
ﻪــــــــﭼﺎﯾرد،بﺂﻧزﺎﺨﻣ،ﺎﻫ هﺮﻔــــــــﺳوﺎﻫ
بﺂــــــــﯾﺎﻫ
ﻪﻧﺎﺸﻨﻨﯾﺮﺗرﺎﮑﺷآزﺎﯿﻨﯿﻣزﺮﯾز ﺪﻨﺘﺴﻬﯿﻟﺎﺴﮑﺸﺧزﺎﻬﻠﺣﺮﻤﻨﯾﺎﯾﺎﻫ
)
29ﻮﺋﺎﻫ ،نارﺎﮑﻤﻫ و 2015
.(
1 - 1 - 3 - ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ داﺪﺧر ﯽ
ﻫ ﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾ ﮏ
هﻮﺤﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽ ﻣ ار ﯽ ﻪﻘﺒﻃ ﻪﺘﺳد رﺎﻬﭼ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﺪﻨﺑ
دﺮﮐ ي : لوا ﻪﺘﺳد ﻦﯿـﯿﻌﺗ
ﻞـﻠﻋ
ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ و ﯽ شدﺮﮔ زا ﺮﺘﻬﺑ كرد يﺎﻫ
ﻮﺟ ﻂﺒﺗﺮﻣ ي ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ عﻮـﻗو ﺎﺑ
،ﯽ كرد مود ﻪﺘـﺳد
ﻧاواﺮﻓ ﯽ ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ تﺪﺷ و ﯽ
ﻪﺑ ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ عﻮﻗو لﺎﻤﺘﺣا ندﺮﮐ ﺺﺨﺸﻣ رﻮﻈﻨﻣ ﯽ
،گرﺰـﺑ يﺎـﻫ
اﺮﺛا كرد و ﻒﯿﺻﻮﺗ ياﺮﺑ شﻼﺗ مﻮﺳ ﻪﺘﺳد طﻮـﺑﺮﻣ مرﺎـﻬﭼ ﻪﺘﺳد ،ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ت
دروآﺮـﺑ ﻪـﺑ
ﻪﻨﯾﺰﻫ ترﺎﺴﺧ و ﺎﻫ ﯽﻣ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ .ا ـﯾ ﻦ ﻪـﺑ ﺖـﺳا ﻦـﮑﻤﻣ تﺎـﻔﻠﺗ ناﻮـﻨﻋ
دﺎﺼﺘﻗا ي
، ﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽ
، ﺖﺴﯾز ﯿﻄﯿﺤﻣ ﻪﻘﺒﻄ دﻮﺷ يﺪﻨﺑ ﻪـﺑ ﺖـﺳا ﻦـﮑﻤﻣ و
ﻘﺘـﺴﻣ ترﻮـﺻ ﯿ
ﻢ ـﯾ ﺎ
ﻏﯿ ﺮ ﻘﺘﺴﻣ ﯿ ﻢ ﺪﺷﺎﺑ . ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ عﻮﻤﺠﻣ رد يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﺪﺳر
ﺶﻫﺎـﮐ و ﯽﮔدﺎـﻣآ يﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺰﮐﺮﻤﺗ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ تاﺮﺛا )
ﺖـﯿﻬﻠﯾو و نﻮـﯿﺑ ﮓﻧﻮﯾر ،30
1999 .(
تﺪـﺷ
7- Crop Specific Drought Index 8-Reclamation Drought Index 9-Effective Rainfall Index 10- Streamflow Drought Index 11- Shukla and Wood
12- Nalbantis and Tsakiris 13- Hao
6-Ryong Byun and Wilhite
ﻪﺑ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻢﮐ ﻪﮐ ،ﻪﻧﺎﻫﺎﻣ ﯽﺑد ﺢﻄﺳ ناﻮﻨﻋ
ﯽﻣ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﻪﻧﺎﻫﺎﻣ نﺎﯾﺮﺟ ﻂﺳﻮﺘﻣ زا ﺮﺗ ،ﺪـﺷﺎﺑ
ﯽﻣ ﻪﮐ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
اﻮﻨﻋ ﺢﯿـﺿﻮﺗ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ زا ﯽـﺷﺎﻧ ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ دﻮﺒﻤﮐ ن
دﻮــﺷ هداد )
كاﻮــﮐ ،نارﺎــﮑﻤﻫ و31
2012 .(
ــﻧاواﺮﻓ رﺎــﻨﮐ رد ﯽ
ﻟﺎــﺴﮑﺸﺧ ﯽ
) داﺪــﺧر داﺪــﻌﺗ
ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ (
ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ تﺪـﺷ ، ﯽ
) ﯽـﮔرﺰﺑ ناﺰـﯿﻣ ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ
ﯽ ( ـﯾ ﮏ و ﯾ ـﮔﮋ ﯽ ﻢـﻬﻣ ﺮـﮕﯾد زا
ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ دراد دﻮﺟو ﯽ ﻪﺑ ﻪﮐ
ﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﯿ
ﻢ ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ تاﺮﺛا ﻪﺑ ﯽ
طﻮﺑﺮﻣ ﯽـﻣ ﺪـﺷﺎﺑ ) نو و نﻮـﻟ
ﺎﻫﻻ ، 2015 .(
لﺎﺳ رد ﭻﯾﻮﺟﻮﯾ 1967
ﻪﯾﺮﻈﻧ و ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ يﺎـﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯽﯾﺎـﺳﺎﻨﺷ ياﺮـﺑ يا
دﺮﮐ ﻪﺋارا دﻮﺧ يرﺎﻣآ صاﻮﺧ ﯽﺳرﺮﺑ :
1 ( ﺪـﺷ ت 2 ( ﺪـﻣ ت 3 ( ﯽـﮔرﺰﺑ ) ،نارﺎـﮑﻤﻫ و كاﻮـﮐ
2012 .(
ﺗﺎﺣﻼﻄـﺻا ﯽ
،ﺪــﻨﻧﺎﻣ
Intensity
،
Severity
و
Magnitude
ﺪــﻧراد ﯽﻧﺎــﻬﺟ دﺮﺑرﺎـﮐ و
ا ﺮــﺑ هوﻼـﻋ ــﯾ
ﻦ د تﺎﺣﻼﻄــﺻا ،تﺎﺣﻼﻄــﺻا ﯾ
ﺮـﮕ ﻟﺎــﺴﮑﺸﺧ ﯽ
زا ﺪــﻨﺗرﺎﺒﻋ :
ــﻧاواﺮﻓ ﯽ
، ،راﺪــﻘﻣ
ﭘﯿ ﺶ ﺑ ﯿﻨ ﯽ
، ﻫﺎﮔ ﻪﮑﻧﺎﻣز و عوﺮﺷ خﺮﻧ ﯽ
ﻪﺑ تﺎﻗوا ﺎﻫراﺰﺑﺎﻧاﻮﻨﻋ ﯽﯾ
ﻠﮐ ﯿ ﺪ رﺪﯾ ﺪﻣ ﯾﺮ ﯾ ﺖ ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﯽ
ﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﯽ
ﺪﻧﻮﺷ ) و ﺮﮔرز
،نارﺎﮑﻤﻫ 2011
.(
ﺳﺎﺳا ﯽ ﺮﺗ ﯾ ﻦ اﺮـﺑ ﺮـﺼﻨﻋ ي
ا جاﺮﺨﺘـﺳا ـﯾ
ﻦ
ﻌﺗ ،ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯿﯿ
ﻦ ﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﺢﻄﺳ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ ﺖﺑﺎﺛ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻪﮐ ﯾ
ﺎ ﻐﺘﻣ ـﯿ ﺮ ﻌﺑﺎـﺗ و ﯽ زا
ﺪﺷﺎﺑ نﺎﻣز .
ﻪـﺑ ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﺮـﻫ ،هوﻼـﻋ ﯽ
اراد ي ـﺻﻮﺼﺧ ﯿ ﺗﺎ ﯽ تﺪـﻣ ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﮐ ﺖـﺳا نﺎـﻣز
ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽ
، ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ تﺪﺷ ﯽ
، ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻪﻠﺻﺎﻓ و ﯽ
ـﻣ ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ ) ،نارﺎـﮑﻤﻫ و كاﻮـﮐ 2012
.(
هﺮﺘﺴﮔ ،راﺪﻘﻣ ،ﯽﮔرﺰﺑ ،تﺪﻣ ،تﺪﺷ ﻒﯾرﺎﻌﺗ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻪﺋارا ﺮﯾز رد ﯽﻧاواﺮﻓ و ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ي
) ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺮﮔرز 2011
.(
تﺪﺷ )
Intensity
( : ﺪﻨﯾﻮﮔ ار نآ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻪﺑ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ راﺪﻘﻣ خﺮﻧ .
ﯽﮔرﺰﺑ )
Severity
:(
ﻪﺟرد ﻪﺑ تﺪﺷ تاﺮـﺛا ناﺰـﯿﻣ ﺎـﯾ ﺮـﮕﯾد ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﻫ ﺎﯾ شرﺎﺑ يﺮﺴﮐ زا يا
ﯽﻣ قﻼﻃا يﺮﺴﮐ زا ﻞﺻﺎﺣ دﻮﺷ
.
تﺪﻣ )
Duration
:(
ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﯽ
ﻪﺑ ﻧﺎﻣز هزﺎﺑ ناﻮﻨﻋ ﯽ
) هﺎﻣ ( ﺮﺟ ،ﻪﮐ ﯾ نﺎ ﻪـﻧﺎﺧدور ا
ي
ﻢﮐ ﻪﻧﺎﻫﺎﻣ ﺮﺟ ﻂﺳﻮﺘﻣ زا ﺮﺗ
ﯾ نﺎ ﺮﻌﺗ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﻪﻧﺎﻫﺎﻣ ﯾ
ﻒ ﺖﺳا هﺪﺷ )
،نارﺎـﮑﻤﻫ و كاﻮـﮐ
2012 .(
ﺘﺴﺑ ﻪ ﯽﻣ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ تﺪﻣ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﯿﻐﺘﻣ لﺎﺳ ﺪﻨﭼ و ﻪﺘﻔﻫ ﮏﯾ ﻦﯿﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
.
ﯽﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﮏﯾ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﮑﯿﻣﺎﻨﯾد ﺖﯿﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﯽﮑﺸﺧ و ﺖﺑﻮﻃر ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻢﻫ رﻮﻃ ،نﺎـﻣز
هزﺎﺑ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻧﺎﻣز ي .
ﯽـﻣ نار ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
ناﻮـﻨﻋ
هرود ﯽـﻣ ﻪـﮐ دﻮـﺷ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ود ﻦﯿﺑ يا ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
هرود ناﻮـﻨﻋ عوﺮـﺷ ﻪـﻄﻘﻧ زا يا
ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺮـﮕﯾد ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ عوﺮـﺷ ﻪﻄﻘﻧ ﺎﺗ
دﻮـﺷ هداد ﺢﯿـﺿﻮﺗ + 1
) و كاﻮـﮐ
،نارﺎﮑﻤﻫ 2012
.(
تﺪﻣ ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽ ﻫ ﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾﮑ ﯽ و ﺮﻣ ،بآ دﻮﺒﻤﮐ ﯽﻣ ﻂﺒﺗ
ﻪـﮐ نﻮﭼ ،ﺪﺷﺎﺑ
ﺑ ﻊﻤﺠﺗ ﯿ ﺶ زا ﺪﺣ ور نﺎﻣز تﺪﻣ ﯾ
داﺪ ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽ نﺎﺸﻧ ﯽﻣ ﺪﻫد ا ﻪﮐ ﯾ ﻦ ﻄﺧ ﻪﻄﺑار ﯽ
ﻧ ﯿ ﺖـﺴ
7-Kwak
ﻪﻘﺒﻃ ﻪﺑ و ﯽﮔﮋﯾو ﻪﺑ اﺪﯾﺪﺷ و ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ يﺪﻨﺑ
ﺰـﯿﺨﺑآ هزﻮـﺣ تﺎـﺼﺨﺸﻣ و اﻮـﻫ و بآ يﺎـﻫ
دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ )
نو ،ﺎﻫﻻ و نﻮﻟ 2015
.(
راﺪﻘﻣ )
Magnitude
:(
بآ يﺮﺴﮐ عﻮﻤﺠﻣ )
ﻪﺑ ﻮﻃر ،شرﺎﺑ لﺎﺜﻣ رﻮﻃ بﺎﻧاور ﺎﯾ كﺎﺧ ﺖﺑ
( ﺮﯾز
ﻪﻧﺎﺘﺳآ دوﺪﺣ هرود رد يا
ﺪﻨﯾﻮﮔ ار ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ي .
هﺮﺘﺴﮔ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ي )
Geographic extent
:(
ﻪﯿﺣﺎﻧ ﺶﺷﻮﭘ لﻮـﻃ رد ﻪـﮐ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ زا يا
ﺖﺳا ﺮﯿﻐﺘﻣ داﺪﯾور ﻦﯾا ﯽﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا.
ﻞﻣﺎـﺷ ار ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﺎﯾ هزﻮﺣ ﻞﺴﮑﯿﭘ ﺪﻨﭼ ﺎﯾ ﮏﯾ ﺪﻧاﻮﺗ
دﻮﺷ . ﯽـﻧاواﺮﻓ ) ﺖــﺸﮔزﺎﺑ هرود (
Frequency (return period)
: هرود ﺎـﯾ ﯽــﻧاواﺮﻓ ﮏــﯾ ﺖــﺸﮔزﺎﺑ
ﻪﺑ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺎﯾ ﺮﺑاﺮﺑ ﯽﺗﺪﺷ ياراد ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ يﺎﻫداﺪﺧر ﻦﯿﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ هرود ناﻮﻨﻋ
ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﺪﺣ ﮏﯾ زا ﺖﺳا يا
.
ﻪﺼﺨﺸﻣ ،يرﺎﻣآ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺖـﺳﺪﺑ ياﺮـﺑ ،ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﯽـﻧاواﺮﻓ و تﺪـﻣ ، تﺪﺷ يﺎﻫ
ﯽﻨﺤﻨﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ندروآ يﺎﻫ
ﯽﻣ ترﻮﺻ ،SDF
ﮔ دﺮﯿ . ار ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﺪﯾﺪـﺷ ثداﻮﺣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﯽﻣ دﻮـﻤﻧ ﺺﺨـﺸﻣ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ تﺪﺷ و ﯽﮔرﺰﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ و تﺪﻣ ،ﯽﻧاواﺮﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ناﻮﺗ .
ﻪﺑ ﯽﻧاواﺮﻓ ﯽـﻣ ﻒﯿـﺻﻮﺗ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﺖـﺸﮔزﺎﺑ هرود ﻪﻠﯿـﺳو
ددﺮـﮔ . هرود دروآﺮـﺑ ياﺮـﺑ يﺎـﻫ
ﯽﻣ ،ﻦﯿﻌﻣ مواﺪﺗ و ﻖﻤﻋ ﺎﺑ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ داﺪﺧر ﺖﺸﮔزﺎﺑ دﺎﻔﺘـﺳا ﯽـﻧاواﺮﻓ ﻊﯾزﻮﺗ زا ناﻮﺗ
دﺮـﮐ ه
) سﻮﯾﺰﻟاد ،نارﺎﮑﻤﻫ و32
2000 .(
1 - 1 - 4 - نﺎﯾﺮﺟ ﻪﻨﯿﻤﮐ يﺎﻫ )
Low Flows (
نوﺪﺑ ﯽﻠﺻا ﻪﻠﻤﺟزا ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﮏﺷ ار ﺮـﺸﺑ ﯽﮔﺪـﻧز زﺎﺑﺮﯾد زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﯾﻼﺑ ﻦﯾﺮﺗ
ﺖﺳا هداد راﺮﻗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ .
ﯽﻣ ﻪﮐ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ و ﻞﯿﺳ فﻼﺧ ﺮﺑ ار نآ نﺎـﯾﺎﭘ و عوﺮﺷ نﺎﻣز ناﻮﺗ
ﮑﺸﺧ ﯽﻧﺎﮑﻣ و ﯽﻧﺎﻣز ﻒﯿﺻﻮﺗ ،دﻮﻤﻧ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺖـﺳا راﻮﺷد ﯽﻟﺎﺴ
. ار ﮏﯾژﻮﻟورﺪـﯿﻫ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ
ﯽﻣ ﻪﺑ ناﻮﺗ هرود ترﻮﺻ ﻪﻧﺎﺧدور بآ نﺎﯾﺮﺟ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ يا
ﻢـﮐ ﯽـﻨﯿﻣزﺮﯾز بآ نزﺎﺨﻣ و ﺎﻫ زا ﺮـﺗ
دﺮﮐ ﻒﯾﺮﻌﺗ ،ﯽﻧاﺮﺤﺑ ﺪﺣ )
ﺐﯿﺒﺣ ،نارﺎـﮑﻤﻫ و ﻦﺷور داﮋﻧ 1389
.(
ﻞﻗاﺪـﺣ نﺎـﯾﺮﺟ ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ
ﻢﻫ و ﻪﻧﺎﺧدور ﯽﮔﮋﯾو زا ﯽﻫﺎﮔآ ﻦﯿﻨﭼ
ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪـﯿﻫ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ رد نآ يﺎـﻫ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ
ﻢﺘـﺴﯿﺳ ﯽـﺣاﺮﻃ ،قﺮﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ ﯽﺑد ﻞﻗاﺪﺣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ،بآ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ يﺎـﻫ
هرود ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺑﺎﯾزرا و يرﺎﯿﺑآ ﯽﻧﻻﻮـﻃ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ يﺎﻫ
ﻢﺘـﺴﯿﺳﻮﮐا ﺮـﺑ تﺪـﻣ ﺰﺋﺎـﺣ ﯽـﺑآ يﺎـﻫ
ﺖﺳا ﺖﯿﻤﻫا )
،نارﺎﮑﻤﻫ و يﺪﺣﺮﺳ 1387
.(
ﺺﺧﺎﺷ ﺖﺧﺎﻨﺷ نﺎـﯾﺮﺟ يﺎﻫ
رد ،ﻪـﻨﯿﻤﮐ يﺎـﻫ
ﯽﺣاﺮﻃ ،ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ
ﻂﯿﺤﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ﻆﻔﺣ و بآ فﺮﺼﻣ يﺎﻫ ﯽﺘﺴﯾز
1- Dalezios
هﮋﯾو ﺖﯿﻤﻫا زا ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ يا
. نﺎـﯾﺮﺟ ﯽـﻧاواﺮﻓ ﻞـﯿﻠﺤﺗ ،طﺎـﺒﺗرا ﻦﯿﻤﻫ رد ﻪـﻨﯿﻤﮐ يﺎـﻫ
ﻪﺑ شور زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﺶﯿﭘ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺮﻈﻧﺪﻣ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﻨﯿﺑ ﺪـﺷﺎﺑ
. هژاو رد ﻦﯿـﺑ ﻪـﻣﺎﻧ ﯽـﻠﻠﻤﻟا
لﺎﺳ رد يژﻮﻟورﺪﯿﻫ 1974
ﻪﺑ ﻢﮐ نﺎﯾﺮﺟ ، زا ﯽﻧﺎﯾﺮﺟ ناﻮﻨﻋ
ﮏـﺸﺧ هرود رد ﻪﮐ ﻪﻧﺎﺧدور بآ
ﺖـﺳا هﺪﺷ ﻒﯾﺮﻌﺗ ،دراد مواﺪﺗ ﯽﯾاﻮﻫ و بآ .
نﺎـﯾﺮﺟ ﻦﯿـﺑ ﯽﺗوﺎـﻔﺗ ﻒـﯾﺮﻌﺗ ﻦـﯾا و ﻢـﮐ يﺎـﻫ
ﯽـﻤﻧ ﻞـﺋﺎﻗ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ دﻮـﺷ
. ﺖـﺳا توﺎـﻔﺘﻣ ﻢـﮐ نﺎـﯾﺮﺟ ﺎـﺑ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﻪـﮐ ﯽﺗرﻮـﺻ رد .
نﺎﯾﺮﺟ هﺪﯾﺪﭘ ﻢﮐ يﺎﻫ هﺪﯾﺪﭘ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﻟو ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻠﺼﻓ يا
ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﻪﮐ ﺖﺳا يا
ﺎﯾﺮﺟ ﺎﯾ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﻧﺎﺧدور ن
) ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ عﻮـﻧ ﻪـﺑ ﻪﺘـﺴﺑ (
هرود رد لﺎـﻣﺮﻧ يا
ﯽـﻣ قﺎﻔﺗا نﺎﻣز زا ﯽﻧﻻﻮﻃ ﺪـﻨﺘﻓا
) ،نارﺎـﮑﻤﻫ و نﺎﯿﻣﻼـﺳا 1391
.(
هﺮـﻬﺑ زا ﺢﯿﺤـﺻ يرادﺮـﺑ
ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺂﻓﻼﺗازﺎﯾﺮﯿﮔﻮﻠﺟﻮﺑآ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ عﻮﻗو ﻪﺑ
رد ﯽـﺑآ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺪﯾﺪـﺷ دﻮﺒﻤﮐ و دﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ
ــﺳﺎﺳاﻮﻤﻬﻤﻠﺋﺎﺴﻣ ﻪــﻠﻤﺟ زا ،رﻮــﺸﮐ طﺎــﻘﻧ ﯽــﺼﻗا ﻪــﺑ رﻮــﺸﮐ رد حﺮﻄﻤﯿ
ﯽــﻣ رﺎﻤــﺷ دور
.
نﺎﯾﺮﺟﻮﯿﻟﺎــﺴﮑﺸﺨﻄﯾاﺮﺷزا نﺎﻨﯿﻤﻃﻻﻮــﺼﺣ ﻪــﻣﺎﻧﺮﺒﻓاﺪﻫﺎﯾاﺮﺒﻤﮑﯾﺎﻫ
ﻪــﯿﺟﻮﺗ،بﺂﻌﺑﺎﻨﻣ يﺰــﯾر
هژوﺮﭙﯾدﺎــﺼﺘﻗا ﻪﻧﺎﺧدورﺮﯿــﺴﻣرﺪﻬﮑﯿﺑﺂﯾﺎﻫ
ﯽﻤﺛاﺪــﺣا ﺎــﻫ و نارﻮﻧﺎــﺟ ﯽﮔﺪﻧززﺎﺘﯾﺎﻤﺣ،دﻮــﺷ
قﺮــــــــــــــــــــــــــــــــــﺒﯾژﺮﻧا ﺪــــــــــــــــــــــــــــــــــﯿﻟﻮﺗ،نﺎﻫﺎﯿﮔ بﺂﺘﯾﺮﯾﺪﻣ،بﺂﯿﻔﯿﮑﺘﯾﺮﯾﺪﻣ،ﺖﺴﯾﺰﻄﯿﺤﻤﻈﻔﺣ،ﯽﺑآ بآ،ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾﺰﯾﺎﻫ
ﻧﺎﺳر ﯽ ﺖـﺳﺎﯾروﺮﺿ يﺮﻬـﺷ
) ،نارﺎﮑﻤﻫ و نﺎﯿﻣﻼﺳا 1383
.(
1 - 1 - 5 - ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻦﯿﯿﻌﺗ يﺎﻫ
ﯽﺑﺂﻤﮐﻮﯿﻟﺎﺴﮑﺸﺨﻠﯿﻠﺤﺘﯾاﺮﺒﺷوﺮﻨﯾﺮﺗدﺮﺑرﺎﮐﺮﭙﻬﻧﺎﺘﺳآﺪﺤﺷور ﯿﺗرﺎﺒﻌﻬﺒﻫدﻮﺑﺎﻫ
ﻌﺘﺳﺎﺳاﻮﻬﯾﺎﭙﺷوﺮﻨﯾﺎ
ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺨﺗﺎﺼﺨﺸﻤﻔﯾر ﯽﺑﺂﻤﮐوﺎﻫ
ﯽﻣﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ ﻢﮑﻬﻧﺎﺘﺳآﺪﺤﮑﯾزﺎﯿﺑدﺮﯾدﺎﻘﻣﺮﮔﺎﺷوﺮﻨﯾارد.
ﺧﺪﺷﺎﺑﺮﺗ
ﺧﺮﯿﺑﺂﻤﮐﺎﯾﻮﯿﻟﺎﺴﮑﺷ ﯽﻤ
ﺪﻫد . هروﺪﺷوﺮﻨﯾارد ﯽﻣراﺮﻘﯿـﺳرﺮﺑدرﻮﻣ،هﺪﺸﺼﺨﺸﻤﻬﻧﺎﺘﺳﺂﻨﯿﯾﺎﭘوﻻﺎﺒﯾﺎﻫ
ﻪﻟﺎﺒﻧﺪﯾرﻮﺌﺘــــــــــــﺷور،شوﺮﻨﯾﺎﻬﺒﻌﻗاوردوﺪﻧﺮﯿﮔ ﯽﻤﻬﺘﻔﮔﺎــــــــــــﻫ
دﻮــــــــــــﺷ .
ﻢﻬﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗدﺮﺑرﺎﮑﻬﻨﯿﻣﺰﻨﯾﺮﺗ هﺎﮔوﺮﯿﻨﯿﺣاﺮﻄﯿﻟﺎﺴﮑﺸﺨﻬﻧﺎﺘﺳﺂﯾﺎﻫ
ﻢﺘﺴﯿﺳ،بﺂﻌﺑﺎﻨﻤﺘﯾﺮﯾﺪﻣ،ﯽﺑﺂﯾﺎﻫ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ،بﺂﻨﯿﻣﺄﺘﯾﺎﻫ ﯽﻤﺑﺂﺘﯿﻔﯿﮑﻈﻔﺣﻮﯾرﺎﯿﺑﺂﯾﺰﯾر
ﺪﺷﺎﺑ ) رﺎﮑﻤﻫ و ﻪﻘﺟﻼﺳ ،نا
1396 .(
ﯾ ﻮﺟﻮ ﯾ ﭻ رد
لﺎﺳ 1967 ﺎـﺑ ﻂﺒﺗﺮـﻣ تﺎﺣﻼﻄـﺻا ياﺮـﺑ نار تﺪـﺷ و نار لﻮـﻃ ،نار نﺎﮔژاو ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ زا
دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا راﺪﻘﻣ و تﺪﻣ ،تﺪﺷ )
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﺮﮔرز 2011
.(
ﻪـﺑ نار نﻮﻣزآ هدﺮﺘـﺴﮔ رﻮـﻃ
هرود ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ ﺖـﺳا هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ،نآ يرﺎﻣآ صاﻮﺧ و ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ يﺎﻫ
. ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﻪـﺑ
ﻣزآ ﻦﯾا شور هرود ﮏﯾ ،نﻮ
ﯽﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﯽﻔﻨﻣ راﺪﻘﻣ ﮏﯾ ﺎﺑ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ي ﯽﻧﺎﻣز ﻦﯾا و ددﺮﮔ
دﺮـﯿﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﺨﺘﻧا ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﺢﻄﺳ ﺮﯾز ﯽﮑﯿﻟورﺪﯿﻫ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﮏﯾ ﻪﮐ ﺖﺳا )
ﭻﯾﻮـﺟﻮﯾ ،33
1967 .(
1- Yevjevich
ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺮﻫ ﯽ
اراد ﯽﺗﺎﺼﺨﺸﻤﯾ ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﮐ ﺖﺳا
مواﺪـﺗ ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﯽ
، ﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ تﺪـﺷ ﯽ
، و
ﯽﻧاواﺮﻓ ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ و ﺳﺎﺳا ﯽ ﺮﺗ ﯾ ﻦ اﺮﺑ ﺮﺼﻨﻋ ي ﺘﺳا ا جاﺮﺨ ﯾ ﻦ ﻌﺗ ،ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﯿﯿ
ﻦ ﺢﻄﺳ
ﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ ﺖﺑﺎﺛ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻪﮐ ـﯾ
ﺎ ﻐﺘﻣ ـﯿ ﺮ ﻌﺑﺎـﺗ و ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ نﺎـﻣز زا )
و كاﻮـﮐ
،نارﺎﮑﻤﻫ 2012
( . نﺎﻤﻫ ﻪﻧﺎﺘﺳآ حﻮﻄﺳ ﺪﺷ هرﺎﺷا ﻪﮐ رﻮﻃ ﺮـﯿﻐﺘﻣ ﺎـﯾ ﺖـﺑﺎﺛ ﺖـﺳا ﻦﮑﻤﻣ يا
هداد يﺮـﺳ ﻞـﮐ ياﺮـﺑ ﻪـﮐ ﺖﺳا ﺖﺑﺎﺛ راﺪﻘﻣ ﮏﯾ ﺖﺑﺎﺛ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﺢﻄﺳ ﻪﮐ ،ﺪﺷﺎﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﻫ
ﯽﻣ ﺖـﺳا توﺎـﻔﺘﻣ لﺎـﺳ لﻮـﻃ رد ،ﺮـﯿﻐﺘﻣ ﻪﻧﺎﺘـﺳآ ﺢﻄﺳ و ددﺮﮔ )
ﻦـﺴﮐﻻﺎﺗ و لاﺪـﺴﯿﻫ ،34
2000 .(
ﻪﻧﺎﺘﺳآ حﻮﻄﺳ بﺎﺨﺘﻧا هداد و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ فﺪﻫ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑ يا
يﺎﻫ
دراد دﻮﺟﻮﻣ .
ﻪﺑ هداد ﺪﺻرد ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﯽﻣ ﺎﻫ
ﻪﻧﺎﺘـﺳآ حﻮﻄﺳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ددﺮـﮔ هدﺎﻔﺘـﺳا يا
) ﮓــﻧﻮﭼ و ﮓﻧﻮــﺳ ،35
2014 .(
ــﭘ ﺖﺒــﺴﻧ ﻪﻧﺎﺘــﺳآ حﻮﻄــﺳ ﻦﯿﯾﺎ
رد هدﺎﻔﺘــﺳا درﻮــﻣ يا
ﻪﻨﻣاد ي ﺎﺗQ70
ﻪﻧﺎﺧدور ياﺮﺑ ﺐﻠﻏا و هدﻮﺑQ95
ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻤﺋاد يﺎﻫ ددﺮﮔ
)ﮐ ﻦـﺳﺪﻠﯿ و36
،نارﺎﮑﻤﻫ 2000
.(
ﯽﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﺢﻄﺳ ،ﺪـﺷﺎﺑ ﻪـﻧﺎﻫﺎﻣ ﺎﯾ و ﯽﻠﺼﻓ ﺎﯾ توﺎﻔﺘﻣ ﺎﯾ ﺖﺑﺎﺛ راﺪﻘﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺖـﺳا يرﺎـﯿﺘﺧا يدوﺪـﺣ ﺎـﺗ ﯽﻧﺎـﻣز ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺮﻫ رد ﺶﻫﺎﮐ ﺢﻄﺳ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ .
ﺎـﺑ ار نآ ﻻﻮـﻤﻌﻣ
ﯽﻣ ضﺮﻓ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﺻﺎﻓﺪﺣ ﺎﯾ ﯽﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ هرود ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ بﺎـﺨﺘﻧا ﺮﯾﺎـﺳ ﺎﻣا ،ﺪﻨﻨﮐ
ﯽـﻣ ﺎـﻫ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ زا يﺮﺴﮐ ﻞﻣﺎﺷ )
ﻼﺜـﻣ 70 ﺎـﺗ 95 ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﺪـﺻرد (
هﺪـﺷ ﻒـﯾﺮﻌﺗ ﺢﻄـﺳ ﺎـﯾ ، يا
ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺮﯾز دراﺪﻧﺎﺘﺳا فاﺮﺤﻧا ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ )
،نارﺎـﮑﻤﻫ و ﺲﯾﺮﯿﮐﺎـﺳ 2013
.(
ﺖـﯾﺰﻣ
ر زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯽـﮔﮋﯾو زا ،ﯽﺗﻻﺎـﻤﺘﺣا ﯽﺑﺎـﯾزرا نﺎـﮑﻣا ﻞﻣﺎـﺷ ،نار يرﻮـﺌﺗ ﺎﯾ نﻮﻣزآ شو
يﺎـﻫ
ﻢﻫ و ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﻣ ﻢﺠﺣ دﻮﺒﻤﮐ ﺎﯾ و نﺎﻣز تﺪﻣ ﻦﯿﻨﭼ
ﺪﺷﺎﺑ . هرود ﯽﺑﺎـﯾزرا شور ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﯽﮔﮋﯾو ﺖﺸﮔزﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ يﺎﻫ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ جاﺮﺨﺘـﺳا نار يرﻮـﺌﺗ ﻪـﺑ )
ﺎـﺟارادﺎﻧ ،37
2009 .(
ﻪﻧﺎﺘﺳآ حﻮﻄﺳ بﺎﺨﺘﻧا رد ﺠﺗ ﺪﯾﺎﺑ يا
ﺖـﺴﯿﻧ مﻮـﻠﻌﻣ اﺮﯾز ،دﺮﯿﮔ ترﻮﺻ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰ
هﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ،ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﺢﻄﺳ ماﺪﮐ ﻪﮐ ﻪﻧﺎﺧدور ماﺪﮐ ياﺮﺑ يا
ﻢﯿﻠﻗا مﺎﻤﺗ رد ﺎﻫ ﺖـﺳا ﺎـﻫ
) مزر ،هاﻮـﺧ
2017 .(
1 - 1 - 6 - ﯽﻨﺤﻨﻣ تﺪﺷ يﺎﻫ -
تﺪﻣ - ﯽﻧاواﺮﻓ ) (SDF
مﻮﻬﻔﻣ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ شرﺎﺑIDF
) هرود ﯽﺑﺎـﯾزرا فﺪـﻫ ﺎﺑ ﻪـﯾﺎﭘ ﺮـﺑ شرﺎـﺑ ﺖـﺸﮔزﺎﺑ ي
و تﺪـﺷ ي
تﺪﻣ ( مﻮﻬﻔﻣ ، ﻪـﯾﺎﭘ ﺮـﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪـﯿﻫ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ تاﺮـﯿﯿﻐﺗ و تﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑSDF
ي
ﯽﻣ تﺪﻣ و تﺪﺷ ﯽﻣ حﺮﻄﻣ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﻧاواﺮﻓ و تﺪﻣ ،تﺪﺷ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ و ﺪﺷﺎﺑ
دﻮﺷ رد.
2- Hisdal and Tallaksen
3- Sung and Chung 3- Kjeldsen 4- Nadarajah
ﯽﻨﺤﻨﻣ ﺎﺘﺳار ﻦﯿﻤﻫ ﻢﯾژر رد ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺮﯿﻐﺘﻣ ياﺮﺑSDF
هدﺎﻔﺘﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﯾاﻮﻫ و بآ يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ )
رﻮﺗاﻮﻟﺎﻫ ،نارﺎﮑﻤﻫو38
2015 .(
ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻪـﺼﺨﺸﻣ ،يرﺎـﻣآ
، تﺪـﺷ يﺎـﻫ
ﯽـﻨﺤﻨﻣ ﻪﻌـﺳﻮﺗ و ندروآ ﺖـﺳﺪﺑ ياﺮـﺑ ،ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ﯽـﻧاواﺮﻓ و تﺪﻣ يﺎـﻫ
ترﻮـﺻ ،SDF
ﯽﻣ دﺮﯿﮔ . ﯽﻨﺤﻨﻣ يﺎﻫ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺖﻬﺟ ،ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ تﺪﺷ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺎﯾ ﻖﻤﻋ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ ،SDF
هرود رد ﺪﺣ زا ﺶﯿﺑ عﻮﻗو لﺎﻤﺘﺣا ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﯾﺮﻌﺗ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
. زا ﻪـﭼرﺎﭙﮑﯾ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ
ﯽﻨﺤﻨﻣ
،رﻮﮐﺬﻣ يﺎﻫ ﯽﻣ ردﺎﻗ ار ﺎﻣ
طﻮـﺑﺮﻣ تاﺮـﺛا و ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ تﺪﺷ ﻪﮐ دزﺎﺳ ﻪـﺑ ،ار نآ ﻪـﺑ
ﻪﺸﻘﻧ ترﻮﺻ ﻢﯿـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد رﺎﯿﺘﺧا رد هﺪﺷ ﻢﯿﺳﺮﺗ ﺎﯾ راو
) ﻮﮑـﺴﯾدﻮﺗ ،نارﺎـﮑﻤﻫ و39
2013 .(
ﯽﻨﺤﻨﻣ يﺎﻫ
(SDF)
ﺖـﺳا ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺶﻫﺎﮐ ياﺮﺑ ﺪﯿﻔﻣ ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ راﺰﺑا ﮏﯾ،
) شرادآ
40
،نارﺎﮑﻤﻫ و 2018
.(
1 - 2 - ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ فاﺪﻫا
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا فﺪﻫ ﯽﻨﺤﻨﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا ،ﺮﺿﺎﺣ
يﺎﻫ و ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ تﺪـﻣ زارد رﺎـﻣآ سﺎﺳا ﺮﺑSDF
ﯽﻨﺤﻨﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ يﺎﻫ
ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﻞﯿﻠﺤﺗ ردSDF
ﻪـﻧﺎﺧدور رد ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ يﺎﻫ نﺎﺘـﺳا يﺎـﻫ
هﺮـﻬﺑ و ﯽﻓاﺮﮔﻮﭘﻮﺗ ،ﯽﺿارا يﺮﺑرﺎﮐ ،ﯽﻤﯿﻠﻗا ﻂﯾاﺮﺷ زا ﯽﻋﻮﻨﺗ ﺎﺑ ﻞﯿﺑدرا بآ ﻊﺑﺎـﻨﻣ زا يرادﺮـﺑ
ﺖﺳا . ﻪﻧﺎﺧدور ﺎﺘﺳار ﻦﯾا رد ﻗو تﺪﺷ ﺎﺑ يﺎﻫ
عﻮـﻗو يﻻﺎﺑ ﯽﻧاواﺮﻓ ﺰﯿﻧ و ﺪﯾﺪﺷ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ عﻮ
ﯽـﻣ ﺺﺨـﺸﻣ ﯽﻟﺎـﺴﮑﺸﺧ ددﺮـﮔ
. ﻢـﻫ زوﺮــﺑ رد ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫﺰﯿﺨﺑآ رﺎـﺘﻓر ﻪـﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿـﻨﭼ
ﯽﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﺮﻈﻧﺪﻣ فاﺪﻫا زا ﮏﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﺪﺷﺎﺑ
.
1 - 3 - لاﻮﺳ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
1 . ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﻪﻔﻟﻮﻣ ﺎﻫ ي ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﻪﻧﺎﺧدور ردSDF
ﺎﻫ ي ﺑدرا نﺎﺘﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
ﻞ ﺳا ﻪﻧﻮﮕﭼ
؟ﺖ
2 . ﻪﻧﺎﺘﺳآ حﻮﻄﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ا
ي ﺖﺑﺎﺛ ﯾﺎ ﻐﺘﻣ ﯿﺮ ﺛﺎﺗ ﻪﭼ ﯿﺮ ي ـﺻﻮﺼﺧ ﺮـﺑ ﯿ
تﺎ ـﻨﺤﻨﻣ ﯽ ردSDF
ﻠﺤﺗ ﯿ ﻞ ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽ ﺎﻫ ي ﻫ ﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾ ﮏ
؟دراد
3 . ﻨﺤﻨﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽ
ﺎﻫ ي ﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ،SDF
ﯽ ﺎﻫ ي ﻫ ـﯿ ژﻮﻟورﺪ ﯾ ﮏ ﺪـﺷ ﯾ ﺪ ـﮐ رد ﻪـﻧﺎﺧدور ماﺪ ﺎـﻫ
ﺳا هدﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا
؟ﺖ
1 - 4 - ﻪﯿﺿﺮﻓ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
رد اﯾ ﻦ ﺿﺮﻓ ﺶﻫوﮋﭘ ﯿ
ﻪ ﺎﻫ ي ز ﯾﺮ ﻣ نﻮﻣزآ ﯽ ﻧﻮﺷ ﺪ:
5- Halwatura
1- Todisco 2- Adarsh