Evaluation of Soil Surface Stabilization Affected by Organic and Mineral Mulches Using Erosional Plots and Profile Meter

(1)

Iranian Journal of Soil and Water Research ISNN: 2423-7833

Homepage: http://ijswr.ut.ac.ir

ELHAM RIZEHBANDI

¹

, ATAALLAH KHADEMALRASOUL

^²

, MEHDI TAGHAVI ZAHEDKOLAEI

³

1. Soil Science Department, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran, [email protected]

2. Corresponding Author, Soil Science Department, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran, [email protected].

3. Chemistry Department, Faculty of Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran, [email protected]

Article Info ABSTRACT

Article type: Research Article

Article history:

Received: March. 2, 2022 Received: May. 11, 2022 Accepted: May. 18, 2022 Published online: June. 22, 2022

Keywords:

armoring effect, erosional plots, hydraulic properties, mulching, Profile meter

Wind erosion is one of the most dominant soil degradation factors in semi-arid and arid regions. Mulching is a management scenario to protect the soil surface. The present research accomplished to assess the efficacy of some organic and inorganic mulch on soil physical and hydraulic properties in the Kupal region of Khuzestan province. These mulches consist of organic mulch (O) at three levels O1, O2 and O3 at combined ratios of sugarcane bagasse, gelatin and gum arabic, mineral mulch (M) at two levels M1 and M2 from MNF mulch and Nanosilica hydrogel (H) mulch was made of nanosilica hydrogel at two levels H1 and H2, which were applied to the erosional plots with the size of 50 × 30 cm in May 2020, profile meters installed in each plot. After four months, applying the mulches had significant effects to improve the physical and hydraulic properties of the soil. The O3 and O2 treatments demonstrated the highest effect on soil MWD, by the value of 2.49 mm, and 2.45 mm, respectively. Soil organic carbon (SOC) increased from 0.2% in the control treatment to 0.92%

in the O3 treatment. The H1 treatment depicted the lowest effect on SOC by the value of 0.50%. The biggest amount of soil water content in all moisture points was related to the O3 treatment. The lowest amount of soil loss was observed in O3 treatment (1490 ton / km.year) and the highest value was related to the control treatment (6028 ton / km.year). The organic matter in the mulches due to its binding effect was able to improve aggregation process. To conclude the binding and armoring effect are the main effects of organic mulch. Organic matter in mulches, due to its binding effect, is able to improve and increase the agglomeration process and reduce soil losses.

Cite this article: Rizebandi, E., Khademalrasoul, A., & Taghavi Zadehdolaei, M. (2022). Evaluation of Soil Surface Stabilization Affected by Organic and Mineral Mulches Using Erosional Plots and Profile Meter. Iranian Journal of Soil and Water Research, 53 (4), 747-761.

DOI: http//doi.org/ 10.22059/ijswr.2022.339828.669220

(2)

Homepage: http://ijswr.ut.ac.ir

یبایزرا تیبثت

کاخ یحطس رثأتم

زا شوپکاخ یاه

یلآ و یندعم بیکرتون اب

هدافتسا زا

ترک یاه

یشیاسرف و

لیافورپ رتم

هزیر ماهلا

1یدنب لوسرلا مداخ هلااطع ،

2

، ییلاکدهاز یوقت یدهم

3

1 اریا ،زاوها ،زاوها نارمچ دیهش هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،یسانشکاخ هورگ . ،ن

[email protected]

2 . ،لوئسم هدنسیون هدکشناد ،یسانشکاخ هورگ

ناریا ،زاوها ،زاوها نارمچ دیهش هاگشناد ،یزرواشک ،

[email protected]

3 اریا ،زاوها ،زاوها نارمچ دیهش هاگشناد ،مولع هدکشناد یمیش هورگ .

،ن [email protected]

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون یشهوژپ ةلاقم

رات ی خ رد ی تفا : 11 / 12 / 1400

رات ی خ یرگنزاب : 21 / 2 / 1401

رات ی خ ذپ ی شر : 28 / 2 / 1401

رات ی خ راشتنا : 1 / 4 / 1401

هژاو :یدیلک یاه

هرز رثا ندرک راد

،

لیافورپ ،رتم

،شوپکاخ ترک ،یشیاسرف یاه

یگژیو یکیلوردیه یاه

شیاسرف

همین و کشخ قطانم رد کاخ بیرخت لماوع نیرتزراب زا یداب زا یکی شوپکاخ زا هدافتسا .تسا کشخ

هب رضاح شهوژپ .تسا یداب شیاسرف لرتنک و کاخ حطس تظافح یارب یتیریدم یاهدربهار رثا یسررب روظنم

شوپکاخ یگژیو رب یندعم و یلآ بیکرتون یدیلوت یاه رد کاخ یکیلوردیه و یکیزیف یاه

ناتسا لاپوک هقطنم

شوپکاخ نیا .دش ماجنا ناتسزوخ ( یلآ شوپکاخ لماش اه

حطس هس رد )

O O1

،

O2

و

O3

تبسن اب زا یبیکرت یاه

لاغز ( یندعم شوپکاخ ،یبرع غمص و نیتلاژ ،رکشین ساگاب یتسیز حطس ود رد )

M

M1

و

M2

شوپکاخ زا و

MNF

( سیلیسونان لژوردیه شوپکاخ حطس ود رد )

H

H1

و

H2

ترک رد هک دندوب سیلیسونان لژوردیه زا یشیاسرف یاه

داعبا هب 50

× 30 یتناس لاس هام دادرم ات تشهبیدرا زا ،رتم 1399

لیافورپ ترک ره رد سپس .دندش لامعا بصن رتم

یبایزرا .دش شوپکاخ زا هدافتسا ،هام راهچ تشذگ زا دعب داد ناشن اه

ینعم رثا اه یگژیو دوبهب رد یراد

یزیف یاه و یک

یاهرامیت .دنتشاد کاخ یکیلوردیه

O3

و

O2

شیب شیازفا رب ار رثا نیرت هب ،کاخ

MWD

ریداقم اب بیترت 49

/ 2

یلیم و رتم 45 / 2 یلیم ( کاخ یلآ نبرک .دنداد ناشن رتم زا )

SOC

2 / 0 هب دهاش رامیت رد دصرد 92

/ 0 رامیت رد دصرد

O3

مک .تفای شیازفا رامیت رد رثا نیرت

H1

اب 5 / 0 رد دص شیب .دش هدهاشم

SOC

هگن نازیم نیرت رد تبوطر تشاد

رامیت هب طوبرم یتبوطر طاقن مامت رد کاخ

O3

مک اب هتفر رده کاخ نازیم هولاع هب .دوب رامیت رد رادقم نیرت

O3

t/km.y)

1490 شیب و دش هدهاشم ) ( دهاش رامیت هب طوبرم نآ نازیم نیرت

t/km.y

6028 هدام .دوب ) رد دوجوم یلآ

شوپکاخ لاصتا رثا ندوب اراد لیلد هب اه هنادکاخ دنیآرف شیازفا و دوبهب هب رداق ،یگدنهد

کاخ تافلت شهاک و یزاس

یم هب .دوش هرز و یگدننابسچ تارثا یاراد یلآ شوپکاخ یلک روط .تسا کاخ حطس ندرک راد

یم داهنشیپ رثا دوش

یندوزفا ینازاب دننام یلیدبت داوم زا لصاح روهظون یاه کاخ رد ت

هصرع سایقم رد شیاسرف هب ساسح یاه زین یا

.دوش یبایزرا

:دانتسا هزیر

؛ماهلا ،یدنب لوسرلا مداخ

؛هلااطع ، و

،ییلاکدهاز یوقت یدهم

( 1401 .) یبایزرا تیبثت کاخ یحطس رثأتم زا شوپکاخ یاه یلآ و یندعم بیکرتون اب هدافتسا زا

ترک یاه یشیاسرف و لیافورپ هلجم.رتم

ناریا کاخ و بآ تاقیقحت ،

53 ( 4 ،) 761-747 .

DOI: http//doi.org/ 10.22059/ijswr.2022.339828.669220

.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم :رشان .ناگدنسیون©

(3)

همدقم

اسرف هزورما ی

ش داب یدج شلاچ کی هب ی ن قطانم رد

ی هم کشخ و کشخ هدش لیدبت

ثأت هک تسا ی

تار هقطنم و یا ناهج ی حم رب ی ط ز ی تس زرواشک و ی

ای داج تسا هدرک (

Colazo and Buschiazzo, 2014; Alipur et al, 2016; Aliabad et al, 2019

) ی شوپکاخ زا هدافتسا . ک

ژتارتسا ی دم ی ر یت ی

ح هب هک تسا ظف

و کاخ تبوطر خبت شهاک

ی ر م کمک کاخ ی

(

دنک

Ghosh et al, 2015

هک

)

لماش شوپکاخ یلآ یاه غ و )دوک ،هاک ،گرب(

ی ر لآ ی

س(

ی

،نام م )چگ ی ( دشاب

Keesstra et al, 2019

اپ .) ی راد ی هنادکاخ اه ی ک ی زا مهم نیرت صخاش اه ی تخاس نام ( تسا کاخ

Rallo et al, 2014

هک )

ثأت ی ر وت لباق هج ی سناتپ رب ی ل اسرف ی ش دراد کاخ (

Cantón et al, 2009

.)

لآ داوم ی ندعم و ی کاخ رد نازیم رب لاعف ی ت اه ی ب ی ژولو ی ک ی رد کاخ .دنرثوم لاعف ی ت اه ی ب ی ژولو ی ک داجیا هب رجنم زین ی آرف

ی دن یاه هنادکاخ یزاس

م ی وش ن ( د

Van-Camp et al, 2004

اربانب .) ی ن حلاصا زا هدافتسا هدننک

اه ی لآ ی و هدننک حلاصا یاه

عونصم ی ه دننام ی لژورد اه م ی اپ دناوت ی راد ی

هنادکاخ ازفا ار اه ی ش و هداد لیسناتپ اسرف ی ش ذپ ی ر ی دهد شهاک ار کاخ (

Papadopoulos et al, 2006; Bai et al, 2010

) ا رب هولاع

.

ی

،ن یلآداوم

حلاصا ناونع هب هدننک

یاه اپ فادها ،کاخ ی

راد ی م ششوپ ار کاخ ی

دهد لاغز

.

یتسیز نبرک اب دماج هدام تسا لااب یلآ

زجت زا هک ی ه هدوتیز ط ی آرف ی دن

تفاکامرگ ارش رد

1

ی ط ب ی زاوه ی لماک یا ئزج ی م تسد هب ی

آی د (

2105 2,

; IBI 2012

; Sohi, 2009 Lehmann and Joseph,

).

بجوم هدام نیا

یم کاخ نبرک بیسرت

،دوش ناهج صلاخ راشتنا شهاک رد ی

د ی سکا ی د تسا رثوم نبرک و

تبثم تارثا ی کاخ تملاس رب دراد

(

McHenry, 2009

.)

شهوژپ لاغز رثا زا یکاح اه رد یتسیز

ازفا ی ش اپ ی راد ی هنادکاخ (

Ghorbani et al, 2019

) هک تسا م ی رطخ شهاک رد دناوت شیاسرف

یریذپ کاخ

دشاب رثوم (

Lohrasbi et al, 2019

؛

Sadeghi et al, 2016a

؛

Lu et al, 2014; Soinne et al, 2014

.)

تاعلاطم داد ناشن هدش ماجنا دربراک هک

لاغز یتسیز ازفا ثعاب کاخ رد ی

ش اپ ی راد ی هنادکاخ اه ی م کاخ ی دوش (

Herath et al, 2013; Lu

et al, 2014; Soinne et al, 2014; Wang et al, 2017

) یتاعلاطم یط .

Baiamonte et al.

( )

2019

رثا هعلاطم اب لاغز

زی تس ی نش کاخ رد ی

بی نابا و

Lohrasbi et al, 2019

یتلیس مول کاخ رد یتسیز لاغز یریگراکب اب زا هدافتسا هک دنداد ناشن

لاغز یتسیز رد ظفح و کاخ راتخاس دوبهب

تبوطر کاخ اربانب ،تسا رثؤم ی

ن سناتپ ی ل اسرف ی ش یریذپ شهاک ار کاخ یم

دهد .

دصرد ،کاخ یعارز تیفرظ شیازفا رد بذاجرپوس یریگراکب تسا رثوم بجوم یمیدس و روش کاخ رد هدافتسا لباق بآ نازیم و عابشا تبوطر

(

Farahbakhsh, 2014

مه .) کاخ رد هژیو هب کاخ نامتخاس دوبهب بجوم بذاجرپوس زا هدافتسا نینچ تشادهگن دصرد شیازفا ،تفاب کبس یاه

شکم رد تبوطر یم یتبوطر ینحنم زا فلتخم یاه

زاساهر یگژیو داجیا .ددرگ شکم رد تبوطر ی

تفاب رد مک یاه تیفرظ شیازفا و نیگنس یاه

تفاب رد تبوطر تشادهگن شکم رد کبس یاه

یم لااب یاه ( دوش

Koupai and Sohrab, 2004

.)

برع غمص ی ب ی لپو ی رم ی طولخم هک تسا ی

لپ زا ی راکاس ی اهد لگ و ی ئتورپوک ی ن اراد .تسا اه اب یراتخاس ی

هخاش اه ی ز ی دا اب تظلغ رد هک تسا هب لا

دبت کانبسچ لولحم ی

ل م ی ( دوش

Ahmed et al, 2009; Qian et al, 2009

برع غمص .) هدام ی

یا غ ی ر مس ی

، ب ی ب ،هزم ی اب بآ رد لولحم و وب

هعومجم ا ی ئتورپ زا ی ن یاه رگبآ ی ز هوبرک و ی تارد اه ی بآ تسا تسود (

Ohwoavworhua and Adelakun, 2007; Nasir et al, 2008;

Badreldin et al, 2009

.) ا ی ن لپ ی رم بط یع ی اب داجیا کرت ی ب هلژ ا ی پ هب رداق ،بآ رد هدنبسچ و ی

دنو اپ ًابقاعتم و کاخ تارذ ی

راد ی ب ی ش رت هنادکاخ رد اه

اسرف لماوع ربارب ی

ش ی تسا (

Whistler and Hymowitz, 1979; Whistler, 2012

.) ی ک ی زا مهم نیرت ازم یا ی ا ی ن لپ ی

،رم ،ندوب سرتسد رد نازرا

ز و ندوب ی تس رخت ی ب ذپ ی ر اس هب تبسن نآ ندوب ی

ر لپ ی اهرم ی عونصم ی تسا (

Azzaoui et al, 2015

مه هدام نیا .) نینچ

اناوت یی لااب یی ازفا رد ی ش

فرظ ی ت هگن تشاد بآ رد دراد کاخ (

El-Jack, 2003; Rosenkranz et al, 2012; Chang et al, 2015

.) مه یلآ نبرک شیازفا رد یبرع غمص نینچ

تسا رثوم کاخ عابشا تبوطر تشادهگن تیفرظ و هنادکاخ یرادیاپ ،کاخ

.( Habibi et al, 2019)

تلاژ ی ن ی ک لپ ی رم ه ی لورد ی ز اپان هدش ی راد م تسد هب نژلاک زا هک تسا ی

آی د ا . ی ن ب ی لپو ی رم دربراک ی یاراد وی گژ ی بآ تسود ی هب ًلاومعم .تسا

لماع ناونع و اب هدننک لژ

ی زوکس ی هت صاخ و ی ت عاجترا ی م هدافتسا لااب ی

دوش (

Schrieber and Gareis, 2007

.) تلاژ ی ن لپ ی رم ی ،بآ رد لولحم

زی تس زجت ،راگزاس ی

ه ذپ ی ر غ و ی ر مس ی واح هک تسا ی

لگ ی س ی

،ن لورپ ی ن ه و ی سکورد ی لورپ ی ن ا رب هولاع .تسا ی

،ن هک هدش هداد ناشن نیتلاژ

راتخاس

ار هکبش م دوبهب ی ه تمواقم و دشخب ی

لژورد ازفا ار ی ش م ی ( دهد

Nichol et al, 2010

.)

کاخ هدننک حلاصا ناونع هب چگ ی

ک ناک ی تافلوس ی ار ی ج لوکلوم لومرف اب ی

سلک تافلوس ی

م ه ی هتارد

)

2O H

4.2 CaSO

تسا

(

هک راجت رظن زا ی

مها ی ت لآ داوم اب هک چگ .دراد ی

کرت ی ب هدش دشاب م ی اپ رب دناوت ی راد ی هنادکاخ ثأت اه ی ر ( دشخب دوبهب ار کاخ لخلخت و دراذگب

Walia and Dick,

لبق تاعلاطم .)

2018

ی کاخ رد چگ زا هدافتسا هک داد ناشن اه

ی ییایلق هنادکاخ دوبهب بجوم زاس

ی م ی وش د نوی تبثم شقن رد ار نآ لیلد هک

.

2

Ca+

پ رد ی دنو هب کاخ سر تارذ ی

دک ی رگ لآ داوم اب سر تارذ لاصتا و ی

م کاخ رد ی دنناد مه . نینچ اج ی زگ ین ی اب نآ ی نو

1

Na+

رد تیاس اه ی لدابت ی بجوم

روامه ی لف و ی یم کاخ رد سر ندش هلوک دوش

. (

Qadir et al, 2001; Luo et al, 2015

.) حلاصا ناونع هب چگ هنادکاخ شیازفا رد کاخ هدننک

یزاس

(

Ekhtesasi et al, 2003

هنادکاخ یرادیاپ و ) ( تشرد یاه

Rousta et al, 2011., Farahbakhsh et al, 2014

تشادهگن تیفرظ ندرب لااب و )

1 Pyrolysis

2 International Biochar Initiative

(4)

( کاخ تبوطر

Farahbakhsh er al, 2014

شیاسرف لیسناتپ شهاک رد ) ( کاخ یریذپ

Ekhtesasi et al, 2003

.تسا رثوم )

ربز ی ود هب کاخ حطس هزادنا هدمع شور

یم یریگ دوش : 1 - شور اه ی سامت ی هاگتسد نآ رد هک اه

ی ناکم ی ک ی هب قتسم روط ی م سامت کاخ اب

م رارقرب ی

،دننک فورپ ًلاثم ی ل رتم هلیم

)

هدش هیبعت طخ کی دادتما رد و ناسکی لصاوف رد بلاق کی یور هک دنتسه یزلف یاه ( دنا

Kuipers, 1957

و )

جنز ی ر هک طسوت

Saleh

( )

1993

تسا هدش هئارا .

2 - شور اه ی غ ی ر سامت ی ی ا گ هزادنا هلصاف اب ار کاخ حطس هک رود هار زا ی

ر ی م ی کاخ حطس و دننک

من سمل ار ی

شور .دننک اه

ی سامت ی هزادنا ،دنتسه هداس گ

ی ر ی اه ی ز ی دا ی م ی دنناوت اربانب و دنهد ماجنا ی

ن اتن ی ج نآ اه م ی دنناوت هب ،دنشاب دامتعا لباق

ای ن نعم ی تسه هدافتسا لباق هک دن

(

García Moreno, 2010

هزادنا .) گ ی ر ی کت ی غت یی تار رد حطس ی ک سب تسا نکمم هطقن ی

را ا اما ،دشاب توافتم ی

ن

فورپ .تسا هداس و نازرا شور ا

لی ارب رتم ی هزادنا گ ی ر ی غت یی تار عطقم رد کاخ حطس رد مک کچوک

فورپ .تسا بسانم ا

لی م رتم ی غت دناوت یی تار حطس

دادتما رد ار ی

ک قتسم طخ ی م گ هزادنا ی ر ی ا .دنک ی ن هلیسو لکش هب ی ک بلاق قفا اب ی اب خیم اه ی ا می هل یروط هب تسا نآ یور هدش بصن یزلف یاه

هلیم هک مه روط هب اه یم نییاپ کاخ حطس هب نامز

یم و دنور مه و نامز کی رد ار نآ یربز و کاخ حطس تارییغت ناوت

ای کی تشذگ زا سپ نینچ

هزادنا ینامز هرود دنچ ( دومن یریگ

Hudson, 1993

.)

نحنم ی تبوطر هصخشم ی

کاخ هطبار ب ی ن نازیم تبوطر رتام شکم و کاخ ی

ک م ناشن ار ی ا .دهد ی ن وی گژ ی بآ دننام کاخ و بآ لئاسم رد ی

را ی

شکهز و ی

، و کاخ زا تظافح و حلاما تکرح

گدولآ ی دراد دربراک م .

رادق هدام لآ ی عضو و ی ت تخاس ینام رب کاخ نازیم ثأت کاخ تبوطر ی

ر م ی دراذگ

(

Verheijen et al, 2010

اربانب .) ی ن هعلاطم یگژیو یاه ه ی لورد ی ک ی هب کاخ وی هژ اهرتماراپ ی گن ه تشاد ارب کاخ رد بآ ی

شور دوبهب اه

ی دم ی ر ی ت

رورض کاخ ی

تسا

.

فده لصا ی ا ی ن گراکب هلاقم ی

ر ی شوپکاخ اه ی لآ ی لآ و ی - ندعم ی کرتون ی ب زرا و ی با ی راک ییآ شوپکاخ اه ی قم رد هدش لامعا ی

سا هعرزم یا

هب سناتپ شهاک روظنم ی

ل اسرف ی ش شان کاخ حطس رد ی

ن زا ی اهور ی اسرف ی ش ی نآ هکرحم لماوع و داب تسا

.

شور و داوم اه

عقوم ی ت هعلاطم دروم هقطنم

لاپوک رد هتفرگ رارق قطانم زا یکی ، نوناک

رد یداب شیاسرف یاه .تسا ناتسزوخ ناتسا

لاپوک هقطنم زا یشخب ،رتهب شیاپ و دصر ناکما تهج هب

یدودح تحاسم هب 20

اب راتکه عقوم ی ت فارغج یا

،یی فارغج ضرع یا

″

یی

′

20 06 31

°

″

ات

′

31 07 31

°

ییایفارغج لوط و 22

″

50

′

48

°

″

ات

′

46 50 48

°

هب

ناونع هقطنم دیدرگ باختنا یتاعلاطم ( لکش

1 .)

لکش 1 . تیعقوم فارغج ی ا یی هقطنم ی )فلا .هعلاطم دروم ترک

یاه اسرف ی ش ی فورپ )ب و ی ل رتم

(5)

.دراد رارق زاوها قرش بونج یداب شیاسرف نوناک رد یتاعلاطم هقطنم رب

ساسا .تسا کشخ همین ات کشخ میلقا یاراد یسانشاوه و بآ رامآ

نیا رد هقطنم

، ط ی هرود لاس جنپ ه ( 1399-1392 م ،)

ی گنا ی ن گدنراب ،امد هنلااس ی

خبت و ی ر ترت هب ی ب 08 / 27 یتناس هجرد دارگ

، 82 / 190 یلیم و رتم

12 / 2944 یلیم رتم .تسا برغ لامش هب برغ بلاغ داب تهج . ی

مه ،تسا نچ ی ن شیب نیرت دودح داب تعرس 76

ک ی رتمول تسا تعاس رد

.1

نیا یضارا

تلیس بلاغ تفاب اب یبوسر تشد زا لکشتم هقطنم هتسد رد اذل .تسا تلیس یلااب دصرد و مول

کاخ هضراع هنوگره دقاف هدوب شیاسرف هب ساسح یاه

کاخ عون زا ،تسا یصاخ یدنلب ،یتسپ و شیاسرف اب ایلق و روش یاه

کاخ .تسا یهایگ ششوپ نودب یضارا جیار یربراک .دنتسه دایز یریذپ نیا یاه

کاخ هدر رد هقطنم یتنا ناوج یاه

هقبط لوس یم یدنب

2

دنوش .

هدامآ هب و یزاس یریگراک

شوپکاخ اه

رد ا ی ن ت هعلاطم ی اهرام ترک رد اه ی اسرف ی ش ی لآ داوم لماش ی

ندعم و یزتنس ی کرتون

ی ب لماش ( یلآ شوپکاخ اب هک)

O

کرت ی ب لاغز ساگاب یتسیز

نی

،رکش تلاژ ی ن برع غمص و ی

ترت هب ی ب طس هس رد ح

O1

1

:

،دصرد 5 / 0 و دصرد 5 / 0

؛دصرد

O2

3

:

،دصرد 1 و دصرد 1 و دصرد

O3

5

:

،دصرد 5 / 1

و دصرد 5 / 1 دصرد دش هدافتسا یندعم شوپکاخ .

( )

M

حطس ود رد

M1

( 3 و )دصرد

M2

( 5 ( لژوردیهونان شوپکاخ زین و )دصرد حطس ود رد )

H

H1

( 1 و )دصرد

H2

( 5 / 1 .دندیدرگ هیهت )دصرد

ارب ی لوت ی د لاغز یتسیز

، زی ساگاب کشخ هدوت -

نی رکش ارش تحت ی ط زجت ترارح رثا رد هدش لرتنک ی

ه دش رتکلا هروک . ی

ک ی لدم(

(Muffle

Furnace, SEF-101

تهج سکا دورو ندرک دودحم ی

نژ هدافتسا دش آرف . ی دن هنومن تفاکامرگ اه

ییامد حطس رد 400

تناس هجرد ی

،دارگ شیازفا خرن اب

یامد 7 تناس هجرد ی دارگ قد رد ی هق تدم هب و 3

رج زا هدافتسا اب و تعاس ی

نا پ ی هتسو ب زاگ ی گرآ( رثا ماجنا )نو دش

سپس . هب لاغز یتسیز هدش هیهت

م هداد هزاجا ی

مارآ هب ات دوش ی

امد رد ی امزآ ی هاگش دوش کنخ . هدام

MNF

تلاح اب یا ردوپ

و ی فس ی د داوم زا و گنر بط

یع ی تعنص تکرش زا هک تسا

هت پارتاس هزاس ی

ه .تسا هدش شتابیکرت رد

ب ی ش رت اونع هب( چگ زا ن

کاخ هدننک حلاصا اه

ی لق یا یی ) زا ارب( زلولس ی ت أم ی ن نبرک مک رادقم و )یلآ ی

ارب( سر کاخ ی

ازفا ی ش ندش هلوکیلف گدنبسچ صاوخ و

تارذ نیب ی )

هدافتسا .تسا هدش شوپکاخ

ه ی لژورد س ونان یل ی س لوت ی د شور اب هدش

لپ ی رم ی ساز ی نو دار ی لاک ( دازآ

2016 Morkhande et al,

) تسا ا . ی ن لپ ی رم عونصم ی دام ناونع هب( هتساشن زا ه

اپ ی ه ارب ی ا ی داج لژ تلاح ی ئدلآراتولگ ،) ی

د

ضرع لاصتا لماع ناونع هب(

ی ساتپ تافلوسرپ ،) ی

م ناونع هب(

ی ک ارب رگزاغآ ی لپ ی رم ی ساز ی نو دار ی لاک س ونان و )دازآ یل

ی س وقت ناونع هب(

ی ت هدننک

ناکم تمواقم ی

ک ی ترارح و ی ه ی لژورد ا . .تسا هدش هتخاس ) ی

ن لپ ی رم هب تبسن ه ی لژورد هتساشن ا ی شیب بآ بذج تیلباق .دراد یرت

اراد ی هکبش یرمیلپ

دعب هس ی اه شنت ربارب رد و هدوب ی

ناکم ی ک ی غت و یی تار ب تمواقم امد و

pH

ی ش رت ی دراد

.

لیافورپ رتم هزادنا یارب کاخ حطس تارییغت یریگ

فورپ یا ل رتم هلیسو یا ارب ی زرا ی با ی غت یی تار م هدافتسا نامز لوط رد کاخ حطس ی

فورپ .دوش ی ل ا رد هدافتسا دروم رتم ی

ن شهوژپ

، هحفص ا ی طتسم یل ی هب

داعبا 18

× 6 یتناس اپ ود اب رتم ی

ه زلف ی دوب هداد رارق کاخ لخاد رد هک دش

م راهچ زا ،هحفص ره رد . ی

خ جردم دلاوف ی لوط اب 12 یتناس هک رتم رد هک

هلصاف هب و طخ کی دادتما 4

س یتنا مه زا رتم رارق

دنتشاد

، دش هدافتسا ت

.

ی اهرام ترک رد اه ی اسرف ی ش ی قم رد(

ی سا 50

× 30 یتناس هطقن هس رد )رتم

فارغج یا یی هام تشهبیدرارد ازجم 1399

رد دش لامعا لاپوک هقطنم دن

هعطق ره رد سپس . ی

ک فورپ ی ل م ره تازاوم هب کاخ حطس و دش بصن رتم ی

خ

هجرد دنب ی دش تبث و هدناوخ تقد هب هدش

.

هزادنا گ ی ر ی اه ی برجت ی ارحص یی امزآ و ی هاگش ی

سپ غت ،هام راهچ زا یی

تار م( کاخ حطس ی

ناز تفررده یا فورپ طسوت )کاخ بوسر ی

ل اهرتم ی بعت ی ه ترک رد هدش اه

ی اسرف ی ش ی هزادنا گ ی ر ی .دش .

هنومن اه ی تمسق رد هدروخن تسد کاخ 0

ات 5 تناس ی رتم ی روآ عمج هناگادج روط هب ترک ره زا کاخ حطس ی

امزآ هب سپس .دش ی

هاگش رد و لقتنم

امد ی 250 د هجر یتناس دش کشخ اوه رد دارگ یلآ نبرک .

) OC

اب

(

شور زا هدافتسا (

1934 Walkley and Black,

) زرا ی با ی م .دش ی گنا ی ن نزو ی رطق

هنادکاخ اه

(MWD)

ناونع هب زا یکی صخاش یاه یاپ یبایزرا یراد کاخ

،هناد هلداعم زا هدافتسا اب

Van Bavel

( رس شور اب )

1950

ی هزادنا کشخ کلا

گ ی ر ی دش لداعم(

ه 1 ارب .) ی عت یی ن شکم رد کاخ تبوطر اه

ی 20 ، 40 و 60 یتناس ،رتم زا هاگتسد ینش هبعج دش هدافتسا

و شکم یارب یاه

100 ،

300 ، 1000 ، 3000 ، 5000 و 15000 یتناس هاگتسد زا رتم راشف هحفص

ی هدافتسا میدرک اهن رد . ی ت هناوتسا اه ی تدم هب کاخ 24

هروک رد تعاس رد و

یامد 105 س هجرد تنا ی دارگ مرج تبوطر و هدش هداد رارق ی

نآ رتام شکم ره رد اه ی

سک گ هزادنا ی ر ی .دش

هطبار 1 )

،هلداعم نیارد X

i

م نیگنای هنادکاخ رطق اه

یلیم(

)رتم

،هزادنا سلاک ره رد

Wi

هنادکاخ مرج تبسن مرج هب کلا ره یور هدنامیقاب کشخ یاه

1 http://www.irimo.ir/far/wd/2703

2 . ر لرتنک همانرب و تاعلاطم شرازگ ی

ز ارجا یی بثت ی ت .زاوها قرش بونج نوناک 1395

قحت هسسوم . ی

تاق .روشک عتارم و اهلگنج

1 n

i i

MWD  i X W

(6)

هنادکاخ لک و اه

کلا دادعت

n

اه تسا .

و هیزجت لحت ی ل رامآ ی

ای ن قحت ی ق روتکاف حرط تروص هب ی

ل و بلاق رد کولب اه ی فداصت لماک ی

زجت .دش ماجنا ی

ه لحت و ی ل رامآ ی رازفا مرن زا هدافتسا اب

SPSS 17.0

نومزآ و

( نکناد

P<0.05

ارب ) ی اقم ی هس م ی گنا ی ن مه .دش باختنا نچ

ی ن ارب ی رازفا مرن زا اهرادومن مسر

Sigmaplot 14.0

.تسا هدش هدافتسا

اتن ی ج ثحب و

رد ( لودج 1 ) جیاتن سنایراو هیزجت ریثات

ت ی اهرام ناکم صاوخ رب ی

ک ی ه و ی لورد ی ک ی نامه .تسا هدش هداد ناشن هام راهچ زا سپ کاخ ( لودج هک روط

1 )

م ناشن ی ت ،دهد ی اهرام ینعم تارثا راد

ی خرب رب ی وی گژ ی اه ی لماش کاخ رادقم

یلآ نبرک

، می گنا ی ن نزو ی رطق هنادکاخ اه ( تفررده ،)

MWD

و کاخ

هگن رادقم تبوطر تشاد شکم رد کاخ

اه ی 300 یتناس و رتم 15000 یتناس دنتشاد رتم

.

لودج 1 - یگژیو رب اهرامیت رثا سنایراو هیزجت ترک رد کاخ یکیلوردیه و یکیناکم یاه

هام راهچ زا دعب یشیاسرف یاه

تاعبرم نیگنایم شکم

15000(cm)

شکم 300(cm)

تفر رده کاخ

ینزو نیگنایم هنادکاخ رطق

نبرک یلآ

هجرد یدازآ

عبانم تارییغت 000ns

/

0 0/000^ns 21/125^ns 0/001^ns ^ns⁵^-10^×1/254 2 رارکت

024**

/

0 0/018^** 8079962/354^** 0/592^** 0/159^** 7 اهرامیت

571 /

×8

-10

5 ⁵^-10^×3/457 12/014 0/001 ⁵^-10^×7/878 14 اطخ

ترت هب ** وns ی

ب غ ی نعمر ی راد ینعم و راد لامتحا حطس رد 01

/ 0 دنتسه

تی رام

O3

رترثوم ی ن شوپکاخ ب ی ن اس ی ر ت ی اهرام ازفا رد ی ش لکش( دوب یلآ نبرک 2

هب .) لک روط ی

، زا یلآ نبرک دصرد ،هام راهچ زا سپ 2

/ 0 رد

دهاش رامیت دزن هب

ی ک 92 / 0 ت رد ی رام

O3

ازفا ی ش ی تفا لاح رد . ی ت هک ی رام

H1

مک رت ی ن ثأت ی ر ازفا رد ار ی ش .داد ناشن یلآ نبرک رادقم و

دودح نآ دصرد

32 / 0 لکش( دوب 2

لآ داوم .) ی

، هب کاخ تارذ لاصتا اب ی

دک ی

،رگ هنادکاخ دنیآرف یزاس

م دوبهب ار ی ( دشخب

Murphy, 2015

.)

اه رامی ت

O1 O2 O3 H1 H2 M1 M2 Blank

ی لآ ن بر ک دص رد

0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2

c b

a

g e

f d

h

لکش 2 اقم نومزآ . ی

هس م ی گنا ی ن ت نکناد ی اهرام ی ور رب فلتخم ی

کاخ یلآ نبرک (OC)

( هام راهچ زا سپ 05

/ P<.0 )

هدافتسا ازفا ثعاب شوپکاخ زا ی

ش نازیم اپ و کاخ یلآ نبرک ی

راد ی هنادکاخ م اه ی ازفا اب یلآ نبرک .دوش ی

ش گدنبسچ ی نیب رد و کاخ تارذ

اهن ی ت ا ی داج لا ی ه اه ی هتسویپ مه هب هنادکاخ و

اه یی گرزب رطق اب رت

شیب مکارت ، رتلااب ماکحتسا و رت

آرف رب ی دن هنادکاخ یزاس ثأت ی ر یم بجوم و دراذگ

شیاسرف شهاک یم کاخ یریذپ

( .دوش

Karimi et al, 2012; Chen et al, 2018; Dong et al, 2019; Zhang et al, 2019; Li et al, 2020

(7)

;

et al, 2010 Hemmat

.)

تی اهرام ی

O3

و

O2

ریداقم اب بیترت هب 49

/ 2 یلیم و رتم 45 / 2 یلیم رتم بی ش رت ی ن ت مامت رد ار

MWD

ی اهرام ی زرا ی با ی دنداد ناشن هدش

، مه نچ ی ن

مک رت ی ن رتماراپ رادقم رد

MWD

ت ی اهرام ی

H2

و

H1

دیدرگ هدهاشم لکش(

3 .) .

Herath et al

( داد شرازگ )

2013

دن لاغز هک یتسیز لیهست هب رداق

شیازفا و لاعف ی ت یاه ب ی ژولو ی ک یبورکیم و ی تسا

هک دوخ کشت ی ل هنادکاخ ازفا کاخ رد ار اه ی

ش م ی دهد (

Liu, 2014

;

Domene et al, 2014

;

et

al, 2010 Hemmat

) . یم هنادکاخ یرادیاپ شیازفا و هنادکاخ راتخاس رد ینامتخاس نورد یاهدنویپ شیازفا بجوم یتسیز لاغز دوش

.

ساسا لماع ود ی

کشت رد ی ل اپ و ی راد ی هنادکاخ

،اه اوع دوجو مجسنم لم هدننک

ب ی ن تارذ کاخ و نامز ارب ی ثأت ی راذگر نیا ی داوم .تسا لماوع

لآ امیقتسم یفرط زا ی ناونع هب

لماع م لمع کاخ تارذ هدنهد لاصتا ی

نک ن د (

Spaccini et al, 2002

.) د فرط زا و ی

رگ میقتسم ریغ روط هب ، اب

ازفا ی ش لاعف ی ت م ی بورک ی کشت ،کاخ ی

ل بثت و ی ت هنادکاخ ار اه م دوبهب ی شخب ن ( .د

Murphy, 2015

اتن .) ی ج .

Mizuta et al

( رد هک داد ناشن )

2015

ت کاخ ی رام ،زلولس اب هدش هنادکاخ

تشرد یاه هجوت لباق روط هب

ی ازفا دهاش هب تبسن ی

ش ی دنتفا

.

اه رامی ت

O1 O2 O3 H1 H2 M1 M2 Blank

)رتم یلیم( اه هنادکاخ رطق ینزو نیگنایم

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0

c

a a

e e

d b

f

هس م ی گنا ی ن ت نکناد ی اهرام ی ور فلتخم ی م ی گنا ی ن نزو ی کاخ رطق (MWD) ( هام راهچ زا سپ

05 / P<.0 )

رد ا ی ن شهوژپ ونان ه ی لژورد هت ی ه اپ رب هدش ی ه هتساشن ( )

H

و شوپکاخ واح

M

ی زلولس دنتسه . نیا لیلد هب هک

زلولس مه و هتساشن مه

لپ ی راکاس ی د دنتسه دنرداق ، هب ازفا ار کاخ یلآ نبرک رثوم روط ی

ش دنهد . مه نچ ی ن .

Lima et al

( ب )

2009

ی نا درک دن لآ داوم هک ی واح ی لپ ی راکاس ی د

آرف ی دن هنادکاخ یزاس م دوبهب ار ی شخب ن اپ و د ی راد ی هنادکاخ ور بذج اب ار اه ی

ازفا سر تارذ حطس ی

ش م ی هد ن ا رب هولاع .د ی

،ن لپ داوم ی راکاس ی د ی

هاگ ی بآ صاوخ تاقوا .دنراد تسود

هک شیازفا رد فرظ

ی ت هگن تشاد کاخ تبوطر دنرثوم

.

تاعلاطم لبق ی داد ناشن دن لاغز هک یتسیز کی ناونع هب لآ هدننک حلاصا

ی (

Sun et al, 2016

هب ) رثوم روط ی اپ ی راد ی هنادکاخ صاوخ و اه

ه ی لورد ی ک ی م دوبهب ار ی دشخب (

Almaroai et al, 2013; Wu and Shao, 2014; Chaganti and Crohn, 2015; Chaganti et al, 2015

) .

هولاع ا رب ی ن

Khademalrasoul et al.

( )

2014

هک دنداد ناشن لاغز

ح دوک و یتسیز ی

ناو ی هدام ناونع هب یلآ

،ینامتخاس نورد یاهدنویپ شیازفا بجوم

دوبهب تخاس نام و کاخ رب ریثات آرف ی دن هنادکاخ یزاس هب .دندیدرگ یم یتسیز لاغز هولاع

هنادکاخ هب کاخ ذفانم عیزوت تبسن دوبهب اب دناوت س

شیازفا و یزا

( دنک کمک کاخ ذفانم رد هدش یرادهگن بآ تیفرظ

Downie et al, 2019

.)

هیواز و کاخ تارذ نیب یگدنبسچ شیازفا اب یتسیز یاهرمیلپ نآ کاکطصا ی

تیاهن رد هک هدوب رثوم کاخ یشرب تمواقم ندرب لااب رد اه

شیاسرف شهاک بجوم یم کاخ یریذپ

( ددرگ

et al, 2010 Hemmat

.) یرادیاپ و لیکشت رد یمهم شقن ،کاخ تارذ نتخادنا ماد هب اب اهرمیلپ نیا

هنادکاخ یم یزاب کاخ رد اه ( دننک

Chenu and Stotzky, 2002

؛

Czarnes et al, 2000

مه .) هنادکاخ لاصتا اب نینچ لوکلوم طسوت مه هب اه

یاه

یم کاخ یکیزیف نامتخاس دوبهب بجوم ،دنلب هریجنز ( دندرگ

Shanmuganathan and Oades, 1982

یم ناشن هتشذگ تاعلاطم.) اب اهرمیلپ هک دنهد

لپ لیکشت هنادکاخ اب لاصتا یاه

مه و سر یاه لژ یگژیو نتشاد لیلد هب نینچ

،هدش مه هب کاخ تارذ لاصتا بجوم یگدننابسچ و یگدننک

هنادکاخ یم دوبهب ار کاخ نامتخاس لیکشت و لیهست ار یزاس ( دنهد

Whistler and Hymowitz, 1979; Whistler, 2012

.)

نحنم ی اه ی ن هگ تشاد تبوطر کاخ

(SWRCS)

رد ره ت راهچ ی رام هجوت لباق روط هب ی

لکش( دوب توافتم 4

.) یلک روط هب رتلااب

ی

ن

م

رادق

(8)

تبوطر دزن ی ک هب هطقن ت رد ،عابشا ی

رام

O3

.دیدرگ هدهاشم لد

ی ل ا ی ن ورکام دوجو هب ،رما یاهروپ

ناوارف لاغز رد م هداد تبسن یتسیز ی

( دوش

Herath

et al, 2013; Sun et al, 2015

.) نامه روط ( لودج هک 2

م ناشن ) ی توافت ،دهد رادقم

بآ شکم رد کاخ اه

ی 300 تناس ی و رتم 15000 تناس ی رتم

ب رد ی ن ت مامت ی اهرام رامآ رظن زا ی

نعم ی ارب کاخ بآ رادقم .دوب راد ی

ت ی رام

O3

دودح عابشا تلاح رد 50

ازفا دهاش هب تبسن دصرد ی

ش ی تفا . مه نینچ

اتن ی ج ناشن هداد شکم رد هدش اه

ی 300 تناس ی رتم ی و 15000 تناس ی رتم ی

، ناشن ینعم شیازفا هدنهد رادقم راد

بآ کاخ ارب ی ت همه ی اهرام هب تبسن

.دوب دهاش رد رد ،عومجم ی

ک ت رد دوجوم یلآ نبرک ،تدم هاتوک هرود ی

اهرام م ی م دناوت رادق آ شکم رد ار کاخ ب اه

ی 300 و 15000 تناس ی رتم ی دزن و ی ک

م هب عابشا هطقن هب ی

ناز هجوت لباق ی دشخب دوبهب ای

.

ن تن ی هج لد هب ی ل و حطس و لااب لخلخت ی

هژ ز ی دا لآ داوم ی شوپکاخ رد اه

ی هک تسا هدش لامعا

لاگچ شهاک هب رجنم ی

رهاظ ی ازفا و ی ش فرظ ی ت رادهگن ی م کاخ رد بآ ی

دوش (

Hansen et al, 2016 Peake et al, 2014;

.)

لودج 2 - هگن رب فلتخم یاهرامیت رثا نیگنایم هسیاقم شکم رد کاخ رد تبوطر تشاد

cm یاه 300 cm و 15000 ترک رد زا دعب یشیاسرف یاه

هام راهچ تشذگ

اهرامیت شکم

300(cm) شکم

15000(cm)

O1

448d

/

d 0 250 / 0

O2

500b

/

b 0 330 / 0

O3

520a

/

a 0 350 / 0

H1

375f

/

f 0 185 / 0

H2

465c

/

c 0 285 / 0

M1

350g

/

g 0 140 / 0

M2

420e

/

e 0 227 / 0

Blank 295h

/

h 0 094 / 0

نیگنایم یاه یاراد فورح کرتشمریغ رد

ره نوتس ناشن هدنهد ی فلاتخا ینعم راد رد حطس لامتحا کی دصرد .تسا

کاخ تارذ یگدنکارپ زا چگ دننام میسلک نوی یواح یندعم داوم مه داجیا اب و هدومن یریگولج

هنادکاخ شیازفا بجوم تارذ نیب یروآ یزاس

یم دنوش

Tobyo'geen et a, 2007)

;

(Rose, 2005; Wong et al, 2005

مه . هنادکاخ لیکشت اب نینچ تبوطر تیفرظ شیازفا رد تشرد یاه

( دنرثوم کاخ

Farahbakhsh, 2014

.) رد شوپکاخ رب هولاع ،

M

هب( زلولس یلآ نبرک عبنم ناونع یلماع هورگ ندوب اراد لیلد هب تسودبآ نبرکوردیه و

لیسکوردیه م چگ دوجو ،)

ی فرظ دناوت ی ت رادهگن ی ازفا ار کاخ رد بآ ی

ش دهد اب هک جیاتن .

Aldaood et al (

)2014

درک نایب هک هب چگ لامعا اب

فرظ کاخ ی ت رادهگن ی ب زا سپ کاخ رد بآ ی

ش زا 28 ازفا زور ی ش ی هتفا ،تسا لارنیم لیکشت اب کاخ رد چگ .دراد تقباطم میسلک تاکیلیس یاه

یم هدش یرادهگن تبوطر شیازفا و کاخ ذفانم هزادنا عیزوت دوبهب بجوم هتاردیه دوش

(

Al-Mukhtar et al, 2010; Aldaood et al, 2014

.) ندوزفا

ازفا ثعاب کاخ هب شوپکاخ ی

ش م ی ناز هدام ازفا و کاخ یلآ ی

ش اپ ی راد ی هنادکاخ ازفا ثعاب هک دش اه ی

ش رادهگن ی شکم رد کاخ رد بآ اه

ی فلتخم

اتن .دش ی ج یناسکی طسوت

Pradeep and Bhushan

( )

2001

. و

Yang et al

( هدش شرازگ )

2014

.تسا

Wall and Heiskanen

( ازفا اب هک دنداد ناشن )

2003

ی ش لآ داوم ی م ،کاخ رد رادق

بآ کاخ شکم مامت رد ازفا اه

ی ش م ی ی

،دبا م رثا هب هک هدا

لآ ی رد ا ی داج هنادکاخ اه ی اپ ی راد شکم رد اه ی ازفا و مک ی ش و حطس ی هژ و هگن تشاد بآ شکم رد کاخ لااب یاه

م طوبرم ی دوش .

اتن ی ج ک داد ناشن ه

شوپکاخ لد هب

M

ی ل کرت رد چگ و زلولس دوجو ی

اب

،شت ازفا ثعاب ی ش و کاخ یلآ نبرک عمجت

هنادکاخ یم اه مه .دوش نچ ی ن

Hanay et al

. ( رد ار چگ و زلولس هدننک حلاصا شقن )

2004

عمجت هنادکاخ تن رد و اه ی هج ندرب لااب اپ ی راد ی هنادکاخ اوع ربارب رد اه لم

و برخم شیازفا

سناتپ ی ل فرظ ی ت رادهگن ی ت کاخ رد بآ ییأ

د درک

.

نامه روط لکش رد هک 4

،تسا هدش هداد ناشن یریگراکب

هجوت لباق روط هب شوپکاخ ی

م رادق یمجح تبوطر شکم رد ار کاخ رد

اه ی فلتخم

ت هب تبسن ی

رام ازفا دهاش ی ش م ی لآ شوپکاخ هدش لامعا حوطس مامت .دهد ی

، شوپکاخ

M2

و شوپکاخ

H2

بی ش رت ی ن ازفا ی ش ینعم راد فرظ رد ی ت

رادهگن ی بآ کاخ رد .دنداد ناشن ار هب نآ لیلد هک

هب ک روط ل ی م رثا هب رادق هورگ و یلآ نبرک اه

ی لماع ی بآ کرت رد تسود ی

تاب شوپکاخ اه ی

لامعا لآ شوپکاخ رد .دوب طبترم هدش ی

، هب لد ی ل لاغز دوجو لپ و یتسیز

ی اهرم یی برع غمص دننام ی

تلاژ و ی ن تن رد ی هج ندوب اراد یگژیو بآ تسود ی

)لیسکوردیه یلماع هورگ روضح(

و حلاصا یگدننک نآ هنادکاخ ،اه اه

ی اپ کاخ ی رتراد فرظ و هدوب ی

ت رادهگن ی ب بآ ی ش رت اس زا ی ر شوپکاخ ازفا اه ی ش

ی هتفا

(

تسا

Rosenkranz et al, 2012; Herath et al, 2013; Khademalrasoul et al, 2014; Chang et al, 2015; Bahadoran et al,

2017; Rizehbandi et al, 2020 .)

(9)

لکش 4 نحنم . ی اه ی رادهگن ی ارب کاخ بآ ی

ت ی اهرام ی ترک رد هام راهچ زا سپ فلتخم اه

ی اسرف ی ش ی

رد شوپکاخ ،

M

لای فا زلولس ی اب هورگ ندوب اراد بآ یلماع یاه

و شنامتخاس رد تسود نزوس راتخاس

ی ب لکش ی ن م رارق چگ تارذ ی

گ ی دنر هک

ازفا ثعاب ی ش اهن رد و شوپکاخ راتخاس رد لخلخت ی

ت ازفا ی ش فرظ ی ت رادهگن ی بآ کاخ م ی درگ ( د

Rizehbandi et al, 2020

هب طوبرم جیاتن .)

شکم رد بآ یرادهگن نازیم یور رب فلتخم یاهرامیت نکناد نیگنایم هسیاقم یاه

300 و 15000 یتناس یاه لکش رد بیترت هب یرتم 5

و 6 شیامن

.تسا هدش هداد اتن ی ج ثأت کاخ هب لژوردیهونان ندوزفا هک داد ناشن هدش هدهاشم ی

ر تبثم ی ازفا رب ی ش فرظ دوبهب و ی

ت رادهگن ی دراد کاخ رد بآ رد و

مامت

شکم ازفا هب رجنم ،اه ی

ش م ی ناز تبوطر یرادهگن اقم رد هدش ی

هس ت اب ی رام دهاش یم .دوش ه ی لژورد اراد ی هکبش راتخاس ا

ی دعب هس ی صاخ و ی ت بآ

تسود هورگ ندوب اراد( ی بآ یلماع یاه

)شراتخاس رد تسود م هک تسا

ی اهدص ار بآ دناوت دنک بذج دوخ نزو ربارب

.

Bahadoran et al.

( )

2017

و

Rizehbandi et al.

( )

2020

داد ناشن دن هک لیلد هب ندوب لااب یگژیو فرظ

ی ت بآ بذج رد

لد هب لژوردیهونان ی

ل لخلخت یلااب راتخاس ی ،نآ

لژوردیه شقن خذ عبنم ی هر لخت زکرم و ی

ه کاخ رد بآ یم یزاب ار

دنک ا هب . ی ن ترت ی ب حم رد ی ط کشخ طیارش رد ای و هب بآ ،کاخ رد شکم لامعا

ردت ی ج حم هب ی ط لخت ی ه م ی

،دوش تن رد ی هج ارب کاخ ی نلاوط تدم ی

قاب بوطرم ی

م ی دنام (

Hua and Wang, 2009; Apostol et al, 2009

.)

اهرامی ت

)بعکم رتم یتناس / بعکم رتم یتناس( کاخ یمجح تبوطر

0.0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6

d

b a

f c

g e

h

رادقم بآ رد هدش یرادهگن کاخ

تحت شکم 300 یتناس رتم ی هام راهچ زا سپ

( 05 / P<.0 )

(10)

اهرامی ت

)بعکم رتم یتناس / بعکم رتم یتناس( کاخ یمجح تبوطر

0.0 0.1 0.2 0.3 0.4

d b

a

f c

g e

h

رادقم بآ رد هدش یرادهگن کاخ

تحت شکم 15000 یتناس رتم ی راهچ زا سپ

( هام 05 / P<.0 )

اتن ی ج همه ،داد ناشن ی

ت ی اهرام ی زرا ی با ی ثأت هدش ی ر نعم ی راد ی هزادنا کاخ تفررده شهاک رب گ

ی ر ی فورپ اب هدش یا

ل ترک رد رتم اه

ی اسرف ی ش ی

لودج( دنتشاد 1

نامه .) لکش رد هک روط 7

تسا هدش هداد ناشن

، تی رام

O3

مک رت ی ن اد ار کاخ تافلت تسا هتش

( 1490 ک رد نت ی رتمول .)لاس رد عبرم

هب لاع

،هو دهاش رامیت رادقم لقادح اب

( یلآ نبرک 6028

نت رد ک ی رتمول شیب )لاس رد عبرم تشاد ار کاخ تافلت نیرت

تسا ه مه . نچ ی

،ن رامیت زا دعب

O3

یاهرامیت

O2

،

M2

و

O1

مک هدنهد ناشن رت

ی ن کاخ تافلت دندوب

لکش(

7 .) شوپکاخ زا هدافتسا اهداب ربارب رد کاخ تارذ ندش ادج زا

ی اسرف ی هدن

گولج ی ر ی م ی تن رد و دنک ی

هج ندعم تارذ ندنابسچ اب ی

و کاخ ندناشوپ کاخ حطس

، تفر رده م شهاک ار کاخ ی

رم تاعلاطم .دهد یطبت

طسوت .

Li

et al

( )

2020

.تسا هدش شرازگ .

Lohrasbi et al

( )

2019

زین أت یی د اتن شوپکاخ لامعا هک دندرک ی

ج تبثم ی رب ن ربارب رد کاخ تمواقم و کاخ یلآ نبرک ءاقترا ی

اهور ی اسرف ی ش ی

اهن رد هک دراد ی

ت م کاخ تفررده شهاک ثعاب ی

.دوش

اه رامی ت

O1 O2 O3 H1 H2 M1 M2 Blank

)لاس .عبرم رتمولیک /نت( کاخ تفر رده

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000

e

g h

b c

d

f a

هس م ی گنا ی ن ت نکناد ی اهرام ی ور فلتخم ی تفر رده ( هام راهچ زا سپ کاخ 05

/ P<.0 )

(11)

هجیتن یریگ

ی هتفا اه ی ا ی ن شهوژپ هک داد ناشن شوپکاخ زا هدافتسا

شکم رد اه ی 300 و 15000 تناس ی رتم ی دزن و ی ک شهاک رد هام راهچ زا سپ عابشا هطقن هب

ازفا و کاخ تفررده ی

ش م ی ناز هب کاخ بآ ینعم روط

راد ی رثؤم تسا ب . ی ش رت ی ن ثأت ی ر ازفا رب ی ش یلآ نبرک دصرد و

هنادکاخ یرادیاپ ت رد

ی رام

O3

)یلآ شوپکاخ موس حطس(

اس هب تبسن ی

ر ت ی اهرام دهاشم ه لد .دش ی ل لصا ی نآ ازفا ی ش یلآ نبرک دصرد تسا کاخ رد

دوبهب بجوم هک وی

گژ ی اه ی

راتخاس ی کاخ یم .دوش هب لک روط ی ثأت ی ر نبرک لصا شخب ود هب یلآ ی

سقت ی م م ی آرف دوبهب هب طوبرم لوا شخب :دوش ی

دن هنادکاخ یزاس کشت و ی ل

اه سکلپمک ی

لآ ی - ندعم ی ازفا هب رجنم هک تسا ی

ش م ی گنا ی ن نزو ی رطق هنادکاخ ( اه ربارب رد تمواقم و )

MWD

یداب شیاسرف م

ی .دوش شخب مود

هرز رثا رب کاخ حطس دوجوم یکیزیف ماسجا تبثم تاریثات زا یشان ی ازفا

ی ش حطس تمواقم ی

اسرف لماوع ربارب رد کاخ ی

هدن زا ،ماسجا نیا .تسا

حلاصا هدننک هب کاخ یاه لاغز هژیو

یم تأشن یتسیز دنریگ

هکت . اه ی قاب ی هدنام لاغز یتسیز رب ،کاخ حطس

biochar lumps

ان می هد م ی هک دنوش زا

تارذ یگدربداب گولج کاخ

ی ر ی م ی ازفا .دننک ی ش نبرک هب کاخ تارذ لاصتا اب کاخ یلآ ی

دک ی رگ ا و ی داج سکلپمک یاه لآ ی - ندعم ی

، اپ ی راد ی تخاس نام

بآ و کاخ هگن

هدش یراد شکم رد

اه ی شخب دوبهب ار فلتخم ی

د اربانب . ی

،ن نازیم اسرف ی ش داب ی شهاک ی .تفا عومجم رد اتن

ی ج هک داد ناشن

شوپکاخ یبیکرت یاه زرا

ی با ی هدش یم هدنیاسرف لماع ربارب رد کاخ ظفح تهج ارجا لباق و یتایلمع یراکهار ناونع هب دناوت دروم هصرع رد داب ی

شوپکاخ زا هدافتسا هب دح زا شیب زکرمت لیلد هب هک تسا رکذ هب مزلا .دریگب رارق هدافتسا هدافتسا ادتبا رد دیاش ناتسزوخ ناتسا و روشک رد یتفن یاه

شوپکاخ نیا زا هیاپ اب یزتنس یاه

یلآ و یلآ ی -

جوت اب نامز ریسم رد و دراد ماجنا ناکما نکیلو دسرب رظن هب نهذ زا رود یندعم تارثا ندوب اراد هب ه

تسیز شوپکاخ هب یلآ تاعیاض تیریدم و تبثم یطیحم .دنوش لیدبت روشک رد هدافتسا یلااب حطس اب ییاه

"

چیه درادن دوجو ناگدنسیون نیب عفانم ضراعت هنوگ

"

REFERENCES

Ahmed, S. E., Mohamed, B. E. and Karamalla, K. A. (2009). Analytical studies on the gum exudates from Anogeissus

leiocarpus. Pakistan journal of Nutrition, 8(6), 782-786.

http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.568.8101&rep=rep1&type=pdf

Aldaood, A., Bouasker, M. and Al-Mukhtar, M. (2014(. Soil-water characteristic curve of lime treated gypseous soil.

Appl Clay Sci, 102: 128–138.

Aliabad, F.A., Shojaei, S., Zare, M . and Ekhtesasi, M.R. (2019(. Assessment of the fuzzyARTMAP neural network method performance in geological mapping using satellite images and Boolean logic. Int. J. Environ. Sci. Technol, 16 (7), 3829–3838.

Alipur, H., Zare, M. and Shojaei, S. (2016(. Assessing the degradation of vegetation of arid zones using FAO–UNIP model (case study: Kashan zone). Model. Earth Syst. Environ, 2 (4), 1–6.

Almaroai, Y. A., Usman, A. R. A., Ahmad, M., Moon, D. H., Cho, J. S., Joo, Y. K., Jeon, C., Lee, S. S. and Ok, Y. S.

(2013). Effects of biochar, cow bone, and eggshell on Pb availability to maize in contaminated soil irrigated with saline water. Environ Earth Sci, 71, 1289–1296.

Al-Mukhtar, M., Lasledj, A. and Alcover, J. F. (2010). Behaviour and mineralogy changes in lime-treated expansive soil at 20 0C. Appl Clay Sci, 50, 191–198.

Apostol, K. G., Jacobs, D. F. and Dumroese, R. K. (2009). Root desiccation and drought stress responses of bareroot Quercus rubra seedlings treated with a hydrophilic polymer root dip. Plant and Soil, 315(1-2), 229–240 doi:10.1007/s11104-008-9746-6

Azzaoui, K., Hammouti, B., Lamhamdi, A., Mejdoubi, E. and Berrabah, M. (2015). The Gum Arabic in the southern region of Morocco. Moroccan Journal of Chemistry, 3. 99- 107.

Badreldin, A., Ziada, A. and Blunden, G. (2009). Biological effects of gum arabic: A review of some recent research.

Food and Chemical Toxicology, 47, 1–8.

Bahadoran, N., Behzad, T. and Etesami, N. (2017). Synthesis and study of inflationary behavior of hydrogel superabsorbents based on starch bound to poly (acrylic acid). The 6th National and 1st International Conference on Applications of Chemistry in Advanced Technologies.30 December, Jami Institute of Technology. Isfahan, Iran. (In Farsi).

Bai, W., Zhang, H., Liu, B., Wu, Y. and Song, J. (2010). Effects of super-absorbent polymers on the physical and chemical properties of soil following different wetting and drying cycles. Soil Use Manage, 26, 253–260.

Baiamonte, G., Crescimanno, G., Parrino, F. and De Pasquale, C. (2019). Effect of biochar on the physical and structural properties of a sandy soil. Catena, 175, 294–303. doi:10.1016/j.catena.2018.12.019

Cantón, Y., Solé-Benet, A., Asensio, C., Chamizo, S. and Puigdefábregas, J. (2009). Aggregate stability in range sandy loam soils Relationships with runoff and erosion. Catena, 77, 192–199.

Chaganti, V. N. and Crohn, D. M. (2015). Evaluating the relative contribution of physiochemical and biological factors in ameliorating a saline-sodic soil amended with composts and biochar and leached with reclaimed water.

Geoderma, 259-260, 45–55.

Chaganti, V. N., Crohn, D. M. and Šimunek, J. (2015). Leaching and reclamation of a biochar and compost amended saline-sodic soil with moderate SAR reclaimed water. Agric Water Manag. 158, 255–265.

Chang, I., Im, J., Prasidhi, A.K. and Cho, G.C. (2015). Effects of Xanthan gum biopolymer on soil strengthening. Constr.

(12)

Build. Mater, 74, 65–72.

Chen J, Heiling M, Resch C, Mbaye M, Gruber R. and Dercon G. (2018). Does maize and legume crop residue mulch matter in soil organic carbon sequestration? Agriculture, ecosystems & environment, 265,123-31.

Chenu, C. and Stotzky, G. (2002). Interactions between microorganisms and soil particles: An overview. p. 4–28. Edited by P.M. Huang, J.-M. Bollag and N. Senesi. Interactions between soil particles and microorganisms: Impact on the terrestrial ecosystem. John Wiley & Sons, New York.

Colazo, J. C. and Buschiazzo, D. (2014). The Impact of Agriculture on Soil Texture Due to Wind Erosion. Land Degradation & Development, 26(1), 62–70. doi:10.1002/ldr.2297

Czarnes, S., Hallett, P. D., Bengough, A. G. and Young, I. M. (2000). Root and microbial-derived mucilages affect soil structure and water transport. European Journal of Soil Science, 51, 435–443.

Domene, X., Mattana, S., Hanley, K., Enders, A. and Lehmann, J. (2014) Medium-Term Effects of Corn Biochar Addition on Soil Biota Activities and Functions in a Temperate Soil Cropped to Corn. Soil Biology & Biochemistry, 72, 152- 162. https://doi.org/10.1016/j.soilbio.2014.01.035

Dong, Q., Dang, T., Guo, S. and Hao, M. (2019). Effects of mulching measures on soil moisture and N leaching potential in a spring maize planting system in the southern Loess Plateau. Agricultural water management, 213, 803-808.

Erosion. Land Degrad. Dev, 26 (1), 62–70. https://doi.org/10.1002/ldr.2297

Downie, A., Crosky, A. and. Munroe, P. (2009). Physical properties of biochar. In: Lehmann, J., Joseph, S. (Eds.), Biochar for Environmental Management: Science and Technology. Earthscan, London.

Ekhtesasi, M. R., Akhavan Qalibaf, M., Azimzadeh, H.R. and Emtehani, M.H. (2003). Effects of salts erodibility of soil by wind. Iranian J. Natural Res, 56 (1, 2), 17-28.

El-Jack, E. M. S. (2003). Effect of Gum Arabic on Some Soil Physical Properties and growth of sorghum grown on three soil types. A thesis for the degree of Master in Soil Science. B. Sc. (Agric.) Honours, 1998 Faculty of Agriculture, University of Khartoum

Farahbakhsh, A. (2014). Effect of super absorbent and soil modifications amount on physical and chemical propertise of soil and plant, MSc Thesis, Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad.

García Moreno, R., Díaz Álvarez, M. C., Tarquis, A. M., Paz González, A. and Saa Requejo, A. (2010). Shadow analysis of soil surface roughness compared to the chain set method and direct measurement of micro-relief. Biogeosciences, 7(8), 2477–2487 doi: 10.5194/bg-7-2477-2010 (In Farsi).

Ghorbani M., Asadi H. and Abrishamkesh S. (2019). Effects of rice husk biochar on selected soil properties and nitrate leaching in loamy sand and clay soil, International Soil and Water Conservati