هدکشناد ی
زرواشک
–ی
هورگ سدنهم ی ب ی سو ی متس
اپ ی نا همان هجرد تفایرد یارب دشرا یسانشراک ی
M.s
هتشر : ناکم ی ساز ی نو
: شیارگ دم
ی ر ی ت لحت و ی ل هناماس
:ناونع
ناکم ی با ی زرواشک تاودا ی
ضارا حطس رد بسانتم ی
ش و حطسم ی
ب راد
اهاتسور ی
مرن اب داباهم ناتسرهش رازفا
GIS
:امنهار داتسا رتکد رط داوج
ی ق ی
داتسا رواشم
:
یاقآ م
ی ر قداص لضاف
تلود دابآ
ی
شراگن :
هناج رونا
ناتسمز
1398
هديکچ فده قحت ی ق رضاح ناکم ی با ی تاودا زرواشک ی بسانتم رد
حطس ضارا ی حطسم و ش ی ب راد اهاتسور ی
ناتسرهش داباهم
اب مرن رازفا تسا GIS
. نیا قیقحت رظنزا فده قیقحت زا عون تاقیقحت یدربراک
تسا . حرط
قیقحت نیا شهوژپ یفیصوت
( غ ی امزآر ی ش ی ) تسا . هعماج یرامآ قیقحت رضاح تسا ترابع زا
50 رفن زا
ناگربخ ثحبم
شام ی ن تلاآ عارز ی هک مزرد ی ٔهن تعارز و شام ی ن تلاآ عارز ی لاعف ی ت م ی دننک . رازبا روآدرگ ی
هداد اه اقم ی تاس جوز ی و تاعلاطا ناکم
ی جرختسم زا
ش ی ب اف ی ل اه ی طوبرم هب لا ی ه اه ی تاعلاطا ناکم
ی
هدوب تسا . شور زجت ی ه لحتو ی ل هداد اه لماش لحت ی ل هلسلس بتارم ی رد مرن رازفا
expert choice
و بسانت
تاودا زرواشک ی و ناکم ی با ی اب مرن رازفا
ARC GIS
هدوب تسا . ی هتفا اه ی قحت ی ق ناشن م ی دهد هک بسحرب
و ی گژ ی اه ی ضارا ی ز ی ر تشک ش ی ب مز ی ن مهم رت ی ن لماع رد باختنا تاودا زرواشک ی تسا . صخاش نزو
بسن ی ارب ی ا ی ن عم ی را ربارب 399 / 0 تسا هک زا اس ی ر عم ی اهرا گرزب رت تسا . سپ ازا ی ن لماع عون و سنج کاخ
لماع ی رتهم تسا . اهنرد ی ت لماع عافترا ضارا ی ار ن ی ز م ی ناوت هب ناونع عض ی ف رت ی ن عم ی را رد رظن تفرگ .
و ی گژ ی اه ی تاودا زرواشک ی رونام ذپ ی ر ی تاودا زرواشک ی مهم رت ی ن لماع رد باختنا تاودا زرواشک ی و
بسانت اب مز ی ن و ضارا ی تسا . صخاش نزو
بسن ی ارب ی ا ی ن عم ی را ربارب 281 / 0 تسا هک زا اس ی ر عم ی اهرا
گرزب رت تسا . سپ ازا ی ن لماع هجوت هب ق ی تم شام ی ن تلاآ و تاودا لماع ی مهم رامشب م ی دور . هجوت هب لماع
تردق شام ی ن رد ولوا ی ت موس تسا و سپس اب ی تس ی هب لماع زه ی هن معت ی ر و رادهگن ی هجوت دوش .
تاملک لک ي د ی : تاودا زرواشک ی ، ناکم ی با ی تاودا زرواشک ی ، حطس ضارا ی حطسم و ش ی ب راد ، مرن رازفا
GIS
3
1 - 1 - همدقم
لع ی مغر تیمها رایسب دایز یروانف ینیشام
رد یزرواشک س
ی تسا اه ی تلود رد لاس اه ی هتشذگ ثعاب
هضرع بسانمان شام
ی ن تلاآ هب شخب یزرواشک هدش
تسا . نازیم قیرزت شام ی ن تلاآ هب شخب یزرواشک رد
لاس اه ی هتشذگ هن
اهنت ثعاب ققحت نتفاین همانرب اه ی نویسازیناکم شخب
هدش هکلب یوگباوج نازیم
کلاهتسا شام
ی ن تلاآ زین هدوبن تسا نیا تیعضو شهاک
بیرض نویسازیناکم هدیدرگ
و نازرواشک ار
روبجم
هب هدافتسا زا
شام ی ن تلاآ کلهتسم و
هدوسرف هدرک
تسا . لع ی مغر دراوم هدشرکذ یط
لاس اه ی هتشذگ
هجرد نویسازیناکم رد
تایلمع یعارز
ازفا ی ش ی هتفا تسا هک نیا ناشن هدنهد شقن ینونک شام ی ن اه ی
یزرواشک و
نویسازیناکم یزرواشک
هعسوت رد یزرواشک
تسا .
رد ناریا رد نیدنچ ههد هتشذگ شام ی ن تلاآ یزرواشک دراو
لحارم فلتخم هصرع لوت ی هدشد و ءزج کفنیلا
راتخاس یزرواشک هدیدرگ
تسا نکیلو رد لاس اه ی هتشذگ مأت ی ن شام ی ن تلاآ یزرواشک اب
تلاکشم و
زارف
و شن ی ب اه ی یرایسب مهم
نوچ هضرع بسانتمان شام
ی ن تلاآ یزرواشک و
اب زاین شخب یزرواشک و
راثآ یفنم
نیا هلئسم رب هرکیپ شخب وربور هدوب تسا . نینچمه زرط
هدافتسا زا
شام ی ن اه ی یزرواشک کی
لماع مهم
رد دربشیپ فادها
نویسازیناکم هب
رامش م ی دور هک ارد ی ن طابترا حطس داوس نازرواشک لباق
هجوت تسا .
مغریلع مجح امرس ی ه راذگ ی اه ی ماجنا هدش هرهب رو ی زا ﻊبانم انچمه ن رد شخب اشک یزرو نییاپ وب هد و
و تیعض اماسبان ن وع ا لم دیلوت وﺼخب ص شام ی ن تلاآ اشک یزرو و تیریدم نآ
ینعی زیناکم ا ویس
،ن مشچ زادنا
رحت ک هب وس ی اشک یزرو اجت یر ار ولطمان ب هتخاس ا تس . دع م ور رکی د یمتسیس و
اپکی ر هچ رد بسانت
بی ن تاودا و ربراک ی ضارا ی ببس هدش زا ﻊبانم و وع ا لم دیلوت و هدشن اراک هدافتسا هرهب
رو ی رسیم دیلوت رد
.تسا هتشگن ققحم شهوژپ نیا رد م
ی دشوک اب ات هت ی ه هشقن اه ی دید ،داباهم ناتسرهش تشک ریز یضارا زا توافتم
عون زا یعماج مز
ی ن اه یزرواشک تاودا هب هجوت اب سپس و هداد هئارا دوجوم طیارش و هدافتسادروم
،هقطنم رد
هب ناکم ی با ی تهج هنیهب هب
گراک ی ر ی تاودا .دزادرپب یزرواشک
4
1 - 2 - نایب هلئسم
لمع ی تا ن یزرواشک فلتخم ی
دنمزا راک ات تسا بسانم روتکارت عاونا هب
ﻊقوم .دسرب ماجنا هب یداﺼتقا و
رخ ی راد ی ار هتسباو تاودا و روتکارت م
ی ناوت هب ناونع ی ک امرس ی ه راذگ ی لباق هجوت ارب ی مز ی ن اه ی زرواشک ی
زا .درب مان ی
ک وس زا هدافتسا اهروتکارت
ی سب ی را کچوک رت ن زا ی زا رجنم هب فرص ز تقو ی دا ی مز رد ی ن خأت و ی ر
لمع ماجنا رد ی
تا م ی دوش زا و ط فر د ی رگ باختنا اهروتکارت
ی گرزب رت هزادنا زا ندروم
ی زا ارب ی مز ی ن هب
لمع ی تا دش ی د وررب ی مز ی ن و زه ی هن اه ی ز ی دا ی دش دهاوخ رجنم ؛
اربانب ی ن بسانمان هزادنا باختنا
شام ی ن تلاآ سب ی را زه ی هن رب .دوب دهاوخ هبات
لاح زا شور اه ی یفلتخم باختنا یارب
ی ک بسانم روتکارت
هدافتسا هدش تسا و عم ی را یاه نف ی توافتم ی رظن رد ار هتفرگ
دنا ش اب و ی هو یاه مﺼت ی م گ ی یر دنچ عم ی
،یرا
رتهب ی ن باختنا ار لدم هدرک
دنا بلاغ رد تاقیقحت
هب لمع هدمآ لدم عون کی ارب روتکارت
ی ﻊیسو هقطنم کی
رظن رد هتفرگ هدش تسا لاحرد ی هک عون کی زا لدم دنچ یریگ راکب ناکما ﻊیسو هقطنم کی رد روتکارت
بسانم .دراد دوجو رد
نیا قحت ی ق هک دش دهاوخ یعس هعلاطماب
،دوجوم ﻊضو یور قیقد رظنزا
بیش مز ی ن اه
عونت و لک رد هدش یریگ راکب تاودا اهاتسور
ی عبات هقطنم یفارگوپوت تیعضو یسررب و داباهم ناتسرهش ه
لدم عاونا باختنا یارب بسانم یوگلا کی زا روتکارت
فلتخم قطانم رد بسانم هناخراک عون کی اهاتسور
ی
.دومن هیهت داباهم ناتسرهش ﻊبات ا افتس هد زا و لیاس
، زیهجت تا و شام ی ن تلاآ رب یا اشک یزرو ا رم ی رض یرو تسا . هب رج ا ت م ی ناوت تفگ هک
ا نی ا اناکم ت زا مهم رت ی ن هداهن اه ی شخب اشک یزرو م ی دنشاب . رد هسیاقم اب
ریاس هداهن اه ی اشک
،یزرو
زیناکم ا ویس ن زهرپ ی هن رت وب هد و ا افتس هد زا نآ این ز دنم اد شن ینف و هب گراک ی ر ی طیارش اب بسانتم تاودا
لزنیک و نیرب( تسا یضارا بیش نیمز عون و هعرزم ،1
2006 ا .) رم هزو اب ا زف ا شی اد شن ینف و نینچمه
مأت ی ن هداهن اه ی زیناکم ا ویس
،ن اشک یزرو رد زم عرا زب گر و ﻊمتجم اه ی اشک
،یزرو یتعنص هب
تروص
ًلاماک
زیناکم ه و اب ا افتس هد زا شام ی ن اه ی نیگنس ا اجن م م ی گ ی در و یل ااب ی ن دوجو شخب ا یمظع زا تاودا اشک و ر یز
1Brian and Kienzle
5
یضارا رد هدافتسا تهج مزلا ییاراک و ییاناوت هدافتسادروم
.دنرادن ار ناتسرهش
رد نتفرگ رارق اب داباهم
هقطنم ا ی نینچمه یناتسهوک لد هب
ی ل کچوک وب ند زم
،عرا وبمک د اد شن ینف و وت ا ییان یلام اشک
،نازرو
هب تروص همین زیناکم ه دروم هرهب رادرب ی رارق م ی گ ی در . ا نی ا رم زا ی ک فرط بجوم لااب ر نتف زه ی هن اه ی دیلوت
،
شهاک تیفیک و رکلمع د وﺼحم ل دش ه و زا رط ف د رگی هب رطاخ تاودا بسانت مدع هدافتسادروم
بجوم
و هدش یزرواشک تاودا زا نازرواشک ینادرگیور اهنرد
ی ت هنیزه شیازفا بجوم مامت
هدش یدیلوت تلاوﺼحم
.دوب دهاوخ رانک رد
زلا تاودا دادعت فده نیا م
هقطنم رد یسررب زین
م ی دوش یفاضا و دوبمک نآ
اه بلاق رد
هیهت هشقن اه ی اب ناتسرهش حطس رد تاودا یگدنکارپ مرن
رازفا یایوپ هئاراGIS
.دش دهاوخ
لاؤس لصا ی : مادک ی ک زا تاودا زرواشک ی بسانتم یارب
هب گراک ی ر ی حطس ضارا ی حطسم و ش ی ب راد
اهاتسور ی ناتسرهش داباهم
؟دنتسه
3 - 1 - مها ی ت و ترورض قحت
ی ق
د زا ی هاگد یساملا و1
ناراکمه (
2005 ) هک ار یلک تاکن و دراوم م
ی دناوت رد ی ک هتشاد شقن قفوم باختنا
دنشاب ترابع دنا رظنرد :زا نتفرگ
یراجت کرام شام
ی ن اه
، تراجت مان هب هجوت ی
، رظن رد نتشاد
لدم اه ی
زا فلتخم ی
ک کرام یا معت هلئسم هب هجوت ،یراجت مان ی
تار و شام حرط ،شورف زا سپ تامدخ ی
،ن تحار ی
شام زا هدافتسا و راک ی
،ن ناسآ ی ظنت ماجنا ی
،تام ا ی نم ی مونوگرا لئاسم ،راک ی
ک . لمع ی تا یزرواشک فلتخم
نی دنمزا ات تسا بسانم روتکارت عاونا ناوتب
لمع ی تا ار هب ﻊقوم د فرط زا .دناسر ماجنا هب یداﺼتقا و ی
،رگ
نازرواشک بلغا
من ی دنناوت لدم اه ی رخ ار فلتخم ی
یراد دننک اربانب و ی ن باختنا موزل بسانم
رت ی ن تاودا
واشک ر یز ار نازرواشک راک مومع هک ماجنا
دهد ی ک .تسا ترورض
یهاگآ نودب نازرواشک تیرثکا وگلا زا
ی بسانم ارش اب ی ط نیمز مادقا دوخ یزرواشک تاودا هیهت هب
ندروم ی زا
دوخ یم .دنیامن لمع ی تا ن یزرواشک فلتخم ی
دنمزا راک ات تسا بسانم روتکارت عاونا هب
ﻊقوم هب یداﺼتقا و
1 Almasi
6
رخ .دسرب ماجنا ی
راد ی ار هتسباو تاودا و روتکارت م
ی ناوت هب ناونع ی ک امرس ی ه راذگ ی لباق هجوت ارب ی
مز ی ن اه ی زرواشک ی زا .درب مان ی
ک وس اهروتکارت زا هدافتسا ی
سب ی را کچوک رت ن زا ی زا
، رجنم هب فرص تقو
ز ی دا ی مز رد ی ن خأت و ی ر لمع ماجنا رد ی
تا م ی دوش زا و ط فر د ی رگ باختنا اهروتکارت ی
گرزب رت هزادنا زا
ندروم ی زا ارب ی مز ی ن لمع هب ی تا دش ی د وررب ی مز ی ن و زه ی هن اه ی ز ی دا ی .دش دهاوخ رجنم
4 - 1 - فادها قحت
ی ق
1 - یلک فده د تشک ریز یضارا اب بسانتم یزرواشک تاودا نییعت :قیقحت
ر اهاتسور ی ناتسرهش
داباهم زا هدافتسا اب مرن
رازفا .GIS
1 - اب بسانتم یزرواشک تاودا نییعت :لوا یئزج فده یضارا بیش
رد تشک ریز اهاتسور
ی ناتسرهش
داباهم اب زا هدافتسا مرن
رازفا .GIS
2 - اب بسانتم یزرواشک تاودا نییعت :مود یئزج فده یضارا کاخ عون
د تشک ریز ر
اهاتسور ی
ناتسرهش داباهم
اب زا هدافتسا مرن
رازفا .GIS
3 - اب بسانتم یزرواشک تاودا نییعت :موس یئزج فده عافترا
د تشک ریز یضارا ر
اهاتسور ی
ناتسرهش داباهم
اب زا هدافتسا مرن
رازفا .GIS
4 - بسانتم یزرواشک تاودا نییعت :مراهچ یئزج فده تردقاب
شام ی ن اه رد اهاتسور ی ناتسرهش
داباهم اب زا هدافتسا مرن
رازفا .GIS
5 - اب بسانتم یزرواشک تاودا نییعت :مجنپ یئزج فده ذپ رونام
ی ر ی شام ی ن اه د ر اهاتسور ی
ناتسرهش داباهم
اب زا هدافتسا مرن
رازفا .GIS
5 - 1 - ضرف ی ه اه ی قیقحت
قيقحت یلصا هيضرف :
م ی ناوت ار یزرواشک تاودا رد تشک ریز یضارا اب بسانتم
اهاتسور ی ناتسرهش
داباهم اب زا هدافتسا مرن
رازفا .دومن باختناGIS
7
ضرف ي ه لوا یعرف :
م ی ناوت رد تشک ریز یضارا بیش اب بسانتم یزرواشک تاودا اهاتسور
ی ناتسرهش
داباهم اب زا هدافتسا مرن
رازفا باختناGIS
دومن .
ضرف ي ه عرف ی مود : م ی ناوت د تشک ریز یضارا کاخ عون اب بسانتم یزرواشک تاودا ر
اهاتسور ی
ناتسرهش داباهم
اب زا هدافتسا مرن
رازفا باختناGIS
دومن .
ضرف ي ه عرف ی موس : م ی ناوت د تشک ریز یضارا عافترا اب بسانتم یزرواشک تاودا ر
اهاتسور ی
ناتسرهش داباهم
اب زا هدافتسا مرن
رازفا باختناGIS
دومن .
ضرف ي ه عرف ی مراهچ : م ی ناوت بسانتم یزرواشک تاودا تردقاب
شام ی ن اه رد اهاتسور ی ناتسرهش
داباهم اب زا هدافتسا مرن
رازفا باختناGIS
دومن .
ضرف ي ه عرف ی مجنپ : م ی ناوت اب بسانتم یزرواشک تاودا ذپ رونام
ی ر ی شام ی ن اه رد اهاتسور ی
ناتسرهش داباهم
اب زا هدافتسا مرن
رازفا باختناGIS
دومن .
8
6 - 1 - لدم یرظن قحت ی ق
رايعم فده زگ
هنی اه
ناکمیبای تاودازرواشکی بسانتمرد حطس ضارای
ش ي ب ضارا ی روتکارت
U650
کاخ عون روتکارت
ITM 751
روتکارت ITM 285
عافترا ضارا ی روتکارت
ITM 399
روتکارت ITM 299
تردق شام ي ن اه یغاب روتکارت
رگورد خرچ هس
ذپرونام ی ر ی شام ي ن اه رگورد
4 خرچ سلاک نیابمک
دیرخ تردق ردنیاج نیابمک
یراد هگن و ريمعت هنیزه
رادومن 1 - 1 لدم : یموهفم قيقحت ( تخرد مصت ي م گ ي ر ی )
9
1 - 6 - 1 - فیرعت یموهفم اهریغتم
تاودا زرواشک ی
: هنوگ ا ی زا شام ی ن تلاآ
،تسا هک رد لمع ی تا زرواشک ی و رد عرازم هدافتسادروم رارق
م ی گ ی دنر . ارب ی هنومن م ی ناوت هب : ابمک ی
،ن نمرخ
،بوک
،روتکارت
،نهآواگ خولک
،نکش ت ی رل و فلع رب هراشا
دومن .
ش ي ب ضارا ی : ش ی ب ب ی رتش ی ن واز ی ه ور هب اپ یی ن ی ک هراسخر ( یزرواشک نیمز )
ش ی ب راد تبسن هب حطس
قفا ی تسا بیش نازیم . بسحرب
نیمز عافترا و لوط لباق
هبساحم .تسا
عون کاخ : داوم زا تسا ترابع کشت
ی ل کاخ اه تبسن هب تشذگ
،نامز تمواقم گنس
لوا ی ه ی ا گنس
،ردام
بآ اوهو
، لاعف ی ت تادوجوم هدنز
و هرخلااب فارگوپوت ی حان ی ه ا ی هک کاخ رد نآ کشت ی ل م ی دوش .
عافترا ضارا ی : نتفرگ رارق فلاتخا زا ترابع مز
ی ن اه ی ریاس هب تبسن یزرواشک مز
ی ن اه ی هک رگید بسحرب
زا فلاتخا بآ
اه ی .دش دهاوخ هدیجنس دازآ
تردق شام
ي ن اه : یجورخ ناوت زا ترابع شام
ی ن اه ی تردق .تسا یزرواشک شام
ی ن اه ی یزرواشک
عت یی ن هدننک .تسا فلتخم قطانم رد راک ناوت
ذپ رونام ی
ر ی شام ي ن اه ییاناوت : شام
ی ن اه ی هب قابطنا رد یزرواشک حم
ی ط اه یزرواشک فلتخم یضرا و
رظنزا و یناتسهوک قطانم ،نیمز بیش اپهوک
ی ه ا ی .تسا یغاب و
ناکم ی با ی : ناکم ی با ی هب نعم ی ی نتفا ناکم بسانم اب
رظن رد نتفرگ
طیارش و دودحم ی ت اه یی تسا هک
دوجو
،دنراد هب روط ی هک داﺼتقا ی رت ی ن ناکم نکمم هب هرهب رادرب ی دسرب و هرهب رو ی نآ هب ناونع ی ک ی زا
فادها لک ی د ی
، رظندم دشاب ( مح ی د ی و
،ناراکمه 1387
.)
10
7 - 1 - لدم یتایلمع
رادومن 1 - 2 قيقحت یتايلمع لدم :
مهم و طبترم یاه رايعم نييعت
یبایزرا تشک ریز یضارا
هدافتسا دروم تاودا و تشک ریز یضارا هسیاقم
زا هدافتسا درکیور
بسانم تاوداو ناکم نييعت وAHP یبایزرا
دروم یزرواشک تاودا هدافتسا
11
لصف 2 - و یرظن ینابم پی
ش ی هن ی شهوژپ
مود لصف
هنیشیپ و یرظن ینابم
شهوژپ
12
2 - 1 - شخب لوا : ناکم ی با ی
1 - 1 - 2 - همدقم
ارب بسانم ناکم باختنا ی
لاعف ی ت ی ک ی مﺼت زا ی تام ارب مهم ی ارجا ی ی ک ن و تسا هدرتسگ حرط ی
دنمزا
قحت ی ق د زا ناکم رد ی
هاگد اه ی اب هک تسا فلتخم هئارا
ی ک
،شور ارف ی دن هب ناکم باختنا ی
هن ارب ی رارقتسا
ًلاماک لمع ی م ی دوش
، هب حن و ی مﺼت هک ی م گ ی هدنر اهن یی ا مط ی نان ارف هک دنک لصاح ی
دن
،ناکم باختنا قد
ی ق
کتم اهنت و ﻊماج و ی
تواضق رب اه
ی ﺼخش ی و ی .تسا هدوبن
2 - 2 - موهفم ناکم ی با ی
نیا .تسا یداﺼتقا هاگنب هب طوبرم تایلمع یارب ییایفارغج ناکم نییعت ینعم هب تلایهست ناکم باختنا لیلحت ،ییاسانش لماش دنیآرف نیب باختنا و یبایزرا ،
زگ ی هن اه ی ،یل و گنای( .تسا فلتخم 1997
)
ناکم ی با ی اب یلعف ای و دیدج زکارم یارب بسانم ناکم نتفای ینعم هب زکارم رظن رد
و دوجوم زکارم نتفرگ
دودحم ی ت اه یی ،دنراد دوجو هک تسا هب
روط ی هک رد حرطم داﺼتقا
ی رت ی ن هب نکمم ناکم هرهب
رادرب ی دسرب
و تباقر ذپ ی ر ی نآ هب ناونع ییاج باختنا زا تسا ترابع ناکم باختنا دشاب رظندم ،یدیلک فادها زا یکی
.دناسرب لقادح هب ار هوقلاب نایرتشم یارب تامدخ ای لااک ﻊیزوت و دیلوت هنیزه هک تسا یدیدج زکارم یارب هراومه ییاهن میمﺼت ساسا رب
)یفیک( ینهذ و )یمک( ینیع لماوع یبایزرا زا کیره
ناکم اه ی رد حرطم
ذاختا باختنا م
ی دوش ،ناراکمه و یدمحم( . 1387
ص ، 2 )
1 - 2 - 2 - تلایهست ناکم و تلایهست عاونا
تیمها یدیلوت هناخراک کی هاگیاج نییعت رد هک یلماوع تسا ناکم نییعت رد هدمع لماع تلایهست عون رد هک دنتسه یلماوع زا توافتم ًلاومعم دنراد نداد رارق
هلیسو کی یاراد رابنا کی اب یتامدخ و یتلایهست
رارق نییبت دروم تلایهست زا یخرب اب طابترا رد یبایاج هلوقم ،همادا رد .تسا تیمها م
ی گ ی در .
13
2 - 2 - 2 - نیگنس عیانص
،نیگنس ﻊیانص تلایهست هناخراک
اه یی بﺼن و تخاس و دنراد زاین یدایز رایسب یاضف هب گرزب دنتسه
نآ اه هه هناخراک لثم .تسا نارگ ،یزاسوردوخ یا
هناخراک اه ی و دلاوف لااپ ی هاگش اه ی .تفن هب لومعمروط ،
ناکم هناخراک اه ی یدیلوت اهاجرد
یی باختنا م ی دنوش ناوتب اجنآ رد هک زه
ی هن اه ی و یکلم تخاس
زاسو ار
شهاک یارب ناوتب و دناسر لقادح هب زه
ی هن اه ی لمح لقنو ﻊبانم هب لوت
ی هدننکد رانک رد ار هیلوا داوم ، دوخ
.تشاد طوطخ هب یسرتسد هار
نهآ لماوع زا بلغا عت
یی ن هدننک تاعوضوم .تسا هناخراک کی ناکم ز
ی تس حم ی ط ی
زین هتفر هتفر لماوع ءزج مﺼت
ی م گ ی ر ی .تسا هدش هناخراک ناکم هرابرد هناخراک
اه یگدولآ داجیا ثعاب
هدش دنا لثم ، هلابز اه ی ... و اوه یگدولآ و یتخوس یگدولآ ،ماخ داوم نینچ
هناخراک اه یی دیاب اجرد یی رارق
هب ار ررض نیرتمک هک دنریگ حم
ی ط ز ی تس .دننک دراو
3 - 2 - 2 - کبس عیانص
شام ی ن تلاآ ،کبس هب ناونع هناخراک اه ی یقلت یرتزیمت م
ی دنوش یاهلااک ،تاعطق و یکینورتکلا تازیهجت هک
ار ی هنا ا ی ژاتنوم یاهلااک ای هدش
ا ی دیلوت نویزیولت دننام م
ی دننک . ا اجنآز یی هک ماخ داوم هب یکیدزن هلمجزا
بوخ متسیس کی ،تسین کبس ﻊیانص طورش لمح
لقنو رظن هب .تسا یرورض ﻊیزوت و هیهت یارب م
ی دسر
لماع هک ز
ی تس حم ی ط ی داوم زا یدیلوت دنیآرف رد اریز ؛تسا رادروخرب یرتمک تیمها زا کبس ﻊیانص رد
هدافتسا ینتخوس ماخ من
ی دنک .
4 - 2 - 2 - و اهرابنا عیزوت زکارم
هریجنز رد طساو طاقن اهرابنا مأت
ی ن رد هک دنتسه لااک نآ
اه یرادهگن ﻊیزوت یارب اهلااک م
ی دنوش ًلاومعم .
راک هب اهلااک لاسرا سپس و هریخذ ،یگدیسر ،تفایرد یارب هک تسا ینامتخاس رابنا م
ی دور . ادوجواب ی ن ،
زا یضعب گرزب
رت ی ن زکارم بسک راکو هب تروص زوت زکارم یناهج ینابیتشپ رابنا .دنتسه رابنا و ﻊی
لنسیلا رد1
1 UPS
14
ربارب ییاضف ،یکاتنک 3
/ 1 طیارش هب زکرم نیا .تسا هدرک لاغشا ار ﻊبرم توف نویلیم ز
ی تس حم ی ط ی یلداعتم
طیارش هب ینمیا لیاسو و لاچخی دننام یﺼﺼخت یاهرابنا زا یضعب نینچمه ،دراد زاین ز
ی تس حم ی ط ی
لرتنک هدش ا ی نراد زاین اهرابنا مهم شقن لیلد هب .د هب
ناونع طاقن هطساو ا ی هریجنز رد مأت
ی ن ، زه ی هن اه ی
لمح لقنو رد بلغا مﺼت
ی م گ ی ر ی رامش هب مهم لماوع زا رابنا ناکم نییعت م
ی آی دن ترواجم هب دیاب نینچمه .
.تسا هتسباو لیوحت طیارش هب رما نیا هک تشاد هجوت زین اهرازاب ای زه
ی هن اه ی تخاس زاسو ،نیمز تمیق و
.تسا رادروخرب یرتمک تیمها زا هلابز تفایزاب و ماخ داوم اب ترواجم ،راک یورین دوجو 5 - 2 - 2 - نامزاس اه ی هدرخ شورف ی یتامدخ و
هب لومعمروط درکلمع ،
نامزاس اه ی هدرخ شورف ی هب ،یتامدخ و کچوک
رت ی ن و مک زه ی هن رت ی ن لیاسو
نثتسا صوﺼخ نیا رد هچرگا .دراد زاین یتلایهست ار یتامدخ تلایهست یخرب و دراد دوجو یتائا
م ی ناوت
زا یکی .دنشاب نارگ و گرزب هک تفای مهم
رت ی ن تلایهست تیعقوم نییعت رد لماوع هدرخ
شورف ی ،یتامدخ و
نیا بلغا تسا نایرتشم اب ترواجم هلئسم
ینایرتشم ترواجم رد یتامدخ یتلایهست دحاو کی هک تسا مهم
هب هک دشاب نآ
اه تمدخ م ی دناسر رظن هب یطیارش نینچ رد . م
ی دسر هک زه ی هن اه ی تخاس زاسو تیمها زا
هک تسا یلاح رد نیا و دنشاب رادروخرب یرتمک زه
ی هن اه ی هراجا ای نیمز م
ی دناوت ( .دشاب دایز رایسب رفعج
داژن ، 1385 ص ، 543 )
6 - 2 - 2 - لئاسم رد فادها عاونا ناکم
ی با ی
هب لکروط ی لئاسم عاونا ناکم
ی با ی زین ار یصاخ فادها ، هدنرادربرد
لماوع زا یضعب و نآ رد
تیمها زا لئاسم
اذل دنتسه رادروخرب یرتشیب م
ی ناوت و ییاسانش رد فادها هک تفگ ولوا
ی ت دنب ی یاهرایعم مﺼت
ی م گ ی ر ی
کی رد هلئسم ناکم ی با ی کی رد .دنراد یمهم و شقن و تیمها ،نآ یاهرایعم ریز و سقت
ی م دنب
1ی فادها ،
ئاسم ل ناکم ی با ی درکیور اب همانرب
ر ی ز ی هتسد هس هب فده ﻊبات عاونا یارب و یضایر سقت
ی م هدش دنا :
1 Drezner
15
7 - 2 - 2 - یششک فادها
1
دنراد ،تفاسم ندرک لقادح و نایرتشم هب هناخراک رارقتسا لحم رتشیب هچره یکیدزن هب هراشا ،فادها نیا لماش هک دق
ی م ی رت ی ن لئاسم ناکم ی با ی م ی دنوش دننام . هلئسم .ربو
8 - 2 - 2 - یراشف فادها
2
لئاسم ،فادها نیا ناکم
ی با ی ار بولطمان زکارم مرب
ی گ ی دنر زا و اوا ی ل ههد 1970 دوجو هب رد فده .دندمآ
.تسا تفاسم ندرک رثکادح لئاسم نیا لدم
اه یی هب اهدعب دندش هئارا فادها عون نیا یارب هک لدم
اه ی
ناکم ی با ی
3رضم .دندش فورعم
9 - 2 - 2 - لداعتم فادها
4
فادها نیا .دنراد نایرتشم و تلایهست نیب نتخاس لداعتم رد شلات هک دنتسه یفادها پ
ی هتسو رت ی ن عون
یلصا فده و دنتسه فادها نآ
اه رد رتشیب فادها نیا .تسا یربارب هب یبایتسد مﺼت
ی م گ ی ر ی اه ی یمومع
ک تسا رکذ هب مزلا .تسا دارفا نیب تلادع یرارقرب فده هک ییاج ،دنراد دربراک لئاسم فادها ه
ناکم ی با ی
م ی دناوت بسحرب تسایس ،حرط عون ،یطیحم طیارش
امرس ی ه ناراذگ ،یناقرف( .دشاب توافتم ،تلود و 1387
،
ص 29 )
3 - 2 - رد ییانب ریز تاضورفم و لوصا ناکم
ی با ی
ار بلطم نیا مدرم زا یرایسب نش
ی هد دنا رظندم ار مهم لماع هس دیاب هراومه هناخ دیرخ ماگنه هک دادرارق
.
لماع هس نیا ترابع
دنا رد ناسکی کی .ناکم ،ناکم ،ناکم :زا نتفرگ رظن
،طیارش ریاس هناخ
ا ی کی رد هک
1 Pull Objective
2 Push Objective
3 Obnoxious or Noxious Location Model
4 Balancing Objective
16
یارب یرتلااب سناش ًلاومعم ،تسا ﻊقاو رهش زا یلاع هقطنم رس
ی ﻊ رت یپ رد هیامرس رتهب تشگزاب و تمیق
.تشاد دهاوخ یاهوگلا اضف راتفر
1یی ناریدم و لیهست کی باختنا ماگنه رد نایرتشم نامزاس
اه تامیمﺼت اب هجاوم رد ار
ناکم ی با ی حیرشت ،تلایهست م
ی امن ی د لماش ییاضف راتفر یاهوگلا ،فیرعت قبط . هعومجم
ا ی یراتفر طباور زا
هک تسا ساسا رب
نآ ی ک یرتشم فدهاب
لیهست کی غارس هب تمدخ تفایرد م
ی دور ب تکرش کی ای و ه
صاخ یلحم رد دوخ تامدخ هئارا م
ی دزادرپ یسکایج( . ،2
2003 ص ، 14 )
4 - 2 - شور اه و لدم اه ی مصت ی م گ ی ر ی لئاسم لح رد ناکم
ی با ی تلایهست
زا هدمع هورگ راهچ شور
اه ی مﺼت ی م گ ی ر ی رد هعلاطم تا ناکم ی با ی ترابع دنا زا شور اه ی ناکم ی با ی دنچ
عم ی را
ِه . شور اه ی و یمیسرت هکبش
ا ی ، لدم اه و شور اه ی ناکم ی با ی رب ینتبم همانرب
ر ی ز ی و یضایر شور
اه ی
راکتبا رف
3ی د همادا رد هک رهش
زا یخرب ،هورگ شور
اه و لدم اه هب راﺼتخا حیرشت م ی دنوش .
1 - 4 - 2 - زا شور اه ی مصت ی م گ ی ر ی هصخاش دنچ
4
دروم هنیزگ یدادعت ،لئاسم نیا رد زجت
ی ه لحتو ی ل رارق م ی گ ی در دروم رد و نآ
اه عون کی ، ولوا
ی ت دنب ی ماجنا
م ی دوش یهاگ هب اج ی زا هنیزگ فدارتم
اه ی هدافتسا ... و راکهار ،یژتارتسا دننام نآ م
ی دوش رب هولاع .
زگ ی هن اه ، نامه روط مان زا هک مﺼت
ی م گ ی ر ی هﺼخاش دنچ مرب
ی آی د هک دراد دوجو صخاش نیدنچ ،
مﺼت ی م گ ی هدنر دیاب نآ اه هب تقد صخشم دوخ لئاسم رد نیا .دنک
صخاش اه زا کی ره اب طابترا رد زگ
ی هن اه
سرربدروم ی
رارق م ی گ ی دنر ،ینمؤم( . 1385
ص ، 5 .)
1 Spatial Behavior Pattern
2 Jiaxi
3 Meta Heuristic
4 Multi Attribute Decision Making
17
2 - 4 - 2 - هب یکیدزن شور لدم زگ
ی هن ی ا ی
1لائد
هب یکیدزن شور لدم زگ
ی هن ی ا ی لائد نویو گناوه لاس رد2
1981 نیرتهب زا یکی ،لدم نیا .دش داهنشیپ ،
لدم اه ی مﺼت ی م گ ی ر ی یدایز هدافتسا نآ زا و تسا هرایعمدنچ زا م
ی دوش شور نیا رد . هنیزگm
هب سو ی هل
رارق یبایزرا دروم ،رایعمn
م ی گ ی در نیا ساسا . نف
هک تسا راوتسا موهفم نیا رب ، زگ
ی هن ی دیاب ،یباختنا
اب ار هلصاف نیرتمک هار
لح ا ی لائد اب ار هلصاف نیرتشیب و )نکمم تلاح نیرتهب( تبثم هار
لح ا ی لائد یفنم
،رایعم ره تیبولطم هک تسا نیا رب ضرف .دشاب هتشاد )نکمم تلاح نیرتدب(
هب روط ای یشیازفا تخاونکی
.تسا یشهاک 3 - 4 - 2 - رتکلا لدم
3
رخاوا رد لدم نیا ههد
ی 1980 و دش حرطم هب
ناونع نیرتهب زا یکی شور
اه ی هجوتدروم MADM
رارق
،شور نیا ساسا تفرگ
"
طباور حجرا ی
4ت
"
هب ًاموزل ینعی ؛تسا هبتر
دنب ی زگ ی هن اه یهتنم من ی دوش هکلب
تسا نکمم زگ
ی هن اه یی .دنک فذح ار
4 - 4 - 2 - ینزو هداس عومجم لدم
5
زا یکی ،ینزو هداس عومجم لدم هداس
رت ی ن شور اه ی مﺼت ی م گ ی ر ی نازوا هبساحم اب .تسا هﺼخاش دنچ زا
صخاش اه ، م ی ناوت هب تحار ی :دوش یط دیاب ریز لحارم شور نیا زا هدافتسا یارب .درک هدافتسا شور نیا زا
سیرتام ندرک یمک
مﺼت ی م گ ی ر ی
؛
سیرتام ریداقم یطخ یزاس سایقم یب
مﺼت ی م گ ی ر ی
؛
نازوا رد هدش سایقم یب سیرتام برض
صخاش اه
؛
؛هنیزگ نیرتهب باختنا
1 Technique for Order Preference by Similarity to Idea Solution (TOPSIS)
2 Hwang and Yoon
3 Elimination et Choice Translation to Reality (ELECTRE)
4 Outranking
5 Simple Additive Weighted (SAW)
18
5 - 4 - 2 - شور اه ی مصت ی م گ ی ر ی و یمیسرت هکبش
ا ی
هکنیا تلع هب ندیشک ریوﺼت هب
هلئسم رد تلوهس و نآ رتهب کرد ثعاب هزادنا
گ ی ر ی تفاسم اه تسد هب و
هنیهب باوج ندروآ م
ی دوش زا هدافتسا ، شور
اه ی یکیفارگ و یمیسرت م
ی دناوت هورگ رد همادا رد .دشاب دیفم
شور اه ی یمیسرت ناکم
ی با ی ،هکبش هورگ رد و دنیاشوخان زکارم ناکم
ی با ی دروم هکبش رد یتباقر زکارم
رارق نییبت م
ی گ ی در .
6 - 4 - 2 - ناکم ی با ی دنیاشوخان زکارم
دروم رد ثحب ناکم
ی با ی دنیاشوخان زکارم نمدلگ طسوت راب نیلوا ،1
گنیرید و2
لاس رد3
1975 .دش حرطم
زا نامز نآ ات شور
اه ی ناکم ی با ی هدافتسا دنیاشوخ زکارم یارب اهنت ، م
ی دش رتشیب هچره یکیدزن و هب
نییعت ار هنیهب باوج ،نایرتشم م
ی درک .
هنیزه ندرک هنیمک یارب و دشاب رود دوجوم زکارم زا تسا نکمم هک ییاج ات دیاب دنیاشوخان زکرم کی تمدخ هد ی هب ناکم اه ی یدایز دارفا .دشاب هتشاد رارق ینیعم طیحم رد دیاب ،دوجوم نی
دنتس دوجو هک
یاهروتکار نوچمه یزکارم هتسه
ا ی ، هناخراک اه ی ای ییایمیش ناکم
اه ی لحم یکیدزن رد ار هلابز نفد
گدنز ی ناش لاغتشا داجیا مدرم یارب و تسا مزلا یزکارم نینچ دوجو نکیل .دنریذپب م
ی دنک زکارم نیا . رب
ساسا تاکرا رظن نموین و4
زکارم یلک عون ود هب5
ز ی نا راب زکارم و سقت هدنهدرازآ
ی م م ی دنوش هورگ نیا رد .
زا .تسا دیدج زکرم و دوجوم زکارم نیب تفاسم نیرتمک ندرک هنیشیب ،فده لئاسم
. Abstract
1 Undesirable Facilities
2 Goldman
3 Dearing
4 Erkut
5 Neuman
19
The purpose of this study is to find suitable agricultural equipment in flat and steep areas of Mahabad villages by GIS software. this research is a kind of applied one research. The research design of this research is descriptive (non- experimental). The statistical population of the present study consist of 50 experts in the field of agricultural machinery working in the field of agriculture and agricultural machinery. the tool used to collect data was paired comparisons and spatial information extracted from files which are relevant to data of spatial layers file type. The data analysis method includes hierarchical analysis in expert choice software and the suitability of agricultural equipment and location with ARC GIS software. The research findings show that the most important factor in selecting agricultural equipment in terms of land slope characteristics. The relative weight index for this criterion is 0.399 which is larger than the other criteria. Then the soil type and its material more important. Finally, land elevation can also be considered as the weakest criterion. Characteristics of maneuverability of agricultural equipment are the most important factor in selecting agricultural equipment and in proportion to land field. The relative field weight index for this criterion is 0.281 which is larger than the other criteria. After all, paying attention to the price of machinery and equipment is important. Paying attention to the power factor of the machine is the third factor after that it should pay
attention to the maintenance cost
factor.
Keywords: Agricultural equipment, Agricultural equipment locating, Flat and sloping land, GIS
20
Faculty of Agriculture and Natural Resources
Department of Biosystem Engineering
Thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of M.Sc. in Mechanical Engineering of Biosystem
Postharvest Technologhy
Title:
Fitting location of agricultural implements on the flat and sloping lands of the villages of mahabad city with gis software
Supervisor :
Javad Tarighi (Ph.D)
Advisors:
Mirsadegh Fazel Dovlat Abadi (Ph.D)
By:
Anvar Janeh