Online ISNN: 2008-4838 University of Tehran Press
Homepage: http://ijaedr.ut.ac.ir/
Identification and Explanation of Barriers to Water Resources Protection in the Urmia Lake Basin: A Qualitative Study
Kamran Zeinalzadeh3 2 |
Rohollah Rezaei
| Davood AminFanak1
1. Department of Agricultural Extension, Communication and Rural Development, University of Zanjan, Zanjan, Iran. E- mail: [email protected]
2. Department of Agricultural Extension, Communication and Rural Development, University of Zanjan, Zanjan, Iran. E- mail: [email protected]
3. Department of Water Engineering, University of Urmia, Urmia, Iran. E-mail: [email protected]
Article Info ABSTRACT
Article type:
Research Article
Article history:
Received 8 May 2022
Received in revised form 11 July 2022
Accepted 4 September 2022 Published online 21 March 2023
Keywords:
Urmia Lake,
Sustainable management, Water resources, Barriers and solutions.
The main purpose of this descriptive-analytical study was to identify and explain the barriers to protection of water resources in the Urmia Lake Basin. Participants in this research were key experts and informants in UL Rehabilitation Headquarters, Urmia University, Agriculture-Jihad Organizations, Regional Water Companies, Departments of Environmental Protection and Agricultural and Natural Resources Research and Education Centers in three provinces of West Azerbaijan, East Azerbaijan and Kurdistan among which 19 people were selected through purposive sampling method for doing the research. Semi-structured interviews (in individual and group form) were used to collect data and the data were analyzed using MAXQDA software. The results of the study showed that barriers to water resources protection in the Urmia Lake Basin were in the form of 28 different signs among which not using the real participation of stakeholders in water resources management (among the signs related to social- cultural barriers), lack of promotion of sustainable and compatible livelihoods with water resources at the basin level (among the signs related to economic barriers), lack of sufficient coherence for decision-making between local, provincial and national levels (among the signs related to organizational- Institutional barriers), the lack of comprehensive water distribution law (among the signs related to legal-administrative barriers) and top-down management of water resources (among the signs related to management barriers) had the highest priorities compared to other signs. Finally, based on the research findings, some strategies were presented to eliminate barriers to the protection of water resources in the Urmia Lake Basin.
Cite this article: Amin Fanak, D., Rezaei, R., & Zeinalzadeh, K. (2023). Identification and Explanation of Barriers to Water Resources Protection in the Urmia Lake Basin: A Qualitative Study. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 56 (1), 73- 88.DOI: http//doi.org/10.22059/IJAEDR.2022.342469.669146
© The Author(s). Publisher: University of Tehran Press.
. DOI: http//doi.org/10.22059/IJAEDR.2022.342469.669146
EXTENDED ABSTRACT Objectives
Water has always been a vital and important resource for human societies due to its impact on ecological functions and socio-economic development programs and in the removal of cultural and religious values. The Sixth UN Sustainable Development Goal, with the understanding of the importance of water for human health and economic activity, aims to provide access to water resources for all in the next 15 years. Due to its location in the arid and semi-arid region of the world, Iran has always faced the problem of frequent droughts and lack of water resources. Undoubtedly, one of the most important signs of the water crisis in Iran in recent years is the decrease in the water level of Lake Urmia and its drying up, which has raised many concerns at the national and international levels. However, due to the importance of Lake Urmia and the need to protect and rehabilitate it, efficient management of water resources in this basin by recognizing the underlying factors, especially factors that are considered as barriers to water protection, is very important.
Methods
The research method of the current study in terms of the nature, rate and degree of control and method of data collection was quantitative, non-experimental and field research, respectively. Participants in this research were key experts and informants in UL Rehabilitation Headquarters, Urmia University, Agriculture-Jihad Organizations, Regional Water Companies, Departments of Environmental Protection and Agricultural and Natural Resources Research and Education Centers in three provinces of West Azerbaijan, East Azerbaijan and Kurdistan among which 19 people were selected through purposive sampling method for doing the research. The sample size was continued until theoretical saturation; In other words, sampling went so far that no new information was obtained by continuing the research process and the collected data was a repetition of previous information. In this study, questions were asked in the form of qualitative data collection tools (i.e., research protocol) through semi-structured individual and group interviews (in the form of focus groups).
Findings
The results of the study indicated that one of the important barriers to the protection of water resources was legal-administrative barriers (22.11%.). In this component, the sub-categories of "incompleteness of the law of equitable distribution of water" (34.78%) and "weakness of laws and regulations for the protection of water resources" (19.57%) had the highest frequency. Organizational-institutional factors (18.09%) was another major barrier to the protection of water resources. Sub-categories "Lack of sufficient coherence for decision- making between local, provincial and national levels" (38.88%) and "Poor inter-organizational and intra- organizational coordination between the institutions in charge of the protection of Lake Urmia" (36.12%) in this component They had the highest frequency. Another barrier was the political factor (18/09). The sub- category "Wrong water instructions and policies in the lake basin" (38.88%) had the highest frequency in this component. Socio-cultural factors (16.58%) were other barriers to water protection in the Urmia Lake basin.
The sub-category of "not using the real participation of stakeholders in water resources management" (44.12%) had the highest frequency in this component. Another barrier was management factors (13.57) that the sub- category of "top-down and centralized water management by the Ministry of Energy" (44.45%) in this component is more important. Compared to other cases. In addition to the mentioned barriers, economic factors (11.56%) were another barrier to the protection of water resources in Lake Urmia basin, which is a sub-category of "failure to promote sustainable and compatible livelihoods with water resources" (34.78%) in This component was the most important.
Conclusion
Eventually, according to the results of this study, existing water laws (all laws related to the ownership, operation and protection of water resources) are reviewed and transparent, decisive and fair laws considering the existing challenges of the Urmia Lake basin and involving all stakeholders and stakeholders and away from Any unilateralism with the aim of serving the public should be developed. Also, by clearly defining the role of the three provinces as well as different organizations and stakeholders in the three provinces and aligning them in order to protect water resources, reduce the existing conflict between different stakeholders and stakeholders in the three provinces and implement management Provide integrated water resources in the catchment area of Lake Urmia.
هرود ،نایرا یزرواشک هعسوت و داصتقا تاقیقحت هلجم 2-
54 هرامش ، 1
نارهت هاگشناد تاراشتنا
اپاش یکینورتکلا
: 2423 - 785X
Homepage: http://ijaedr.ut.ac.ir/
هچايرد زيربآ هضوح رد بآ عبانم زا تظافح عناوم نييبت و يياسانش يفيک شهوژپ کي :هيمورا
کنف نیما دواد
1
اضر هلا حور| ئ
2ی هداز لانیز نارماک|
3
1 ،لوئسم هدنسیون . هورگ
،جیورت تاطابترا و هعسوت
،يیاتسور هدکشناد
،يزرواشک هاگشناد
،ناجنز
،ناجنز ناریا :همانایار . [email protected]
2 . ناریا ،ناجنز ،ناجنز هاگشناد ،يزرواشک هدکشناد ،يیاتسور هعسوت و تاطابترا ،جیورت هورگ :همانایار .
3 . ناریا ،هيمورا ،هيمورا هاگشناد ،يزرواشک هدکشناد ،بآ يسدنهم هورگ :همانایار .
هلاقم تاعلاطا هديکچ
:هلاقم عون يشهوژپ ةلاقم
رات ی خ رد ی تفا 18: / 02 / 1401
رات ی خ یرگنزاب 20 : / 04 / 1401
رات ی خ ذپ ی شر 13 : / 06 / 1401
رات ی خ راشتنا 01 : / 01 / 1402
دیلک هژاو :اه
رد ی هچا مورا ي ه،
دم یر ی ت اپ ی راد
،
بآ عبانم
، اهراکهار و عناوم .
ه يفيصوت شهوژپ نیا يلصا فد -
يليلحت
« زیربآ هضوح رد بآ عبانم زا تظافح عناوم نييبت و يیاسانش هچایرد
هيمورا » کراشم .دوب ت ک ناگدنن رد نیا شهوژپ ناگربخ و ناعلطم يديلک رد داتس يايحا هچایرد
،هيمورا
هاگشناد
،اه نامزاس
،يزرواشکداهج تکرش
بآ هقطنم
،يا هرادا لک تظافح طيحم تسیز و زکرم تاقيقحت و
شزومآ يزرواشک و عبانم يعيبط رد هس ناتسا ناجیابرذآ
،يبرغ ناجیابرذآ نيب زا هک دندوب ناتسدرک و يقرش
نآ ،اه 19 هنومن شور قیرط زا رفن آدرگ يارب .دندش باختنا شهوژپ ماجنا يارب دنمفده يريگ
هداد يرو رد اه
بحاصم ،شهوژپ نیا ه
ياه همين مراتخاس دن ( هب تروص يدارفنا و يهورگ ) هب راک هتفرگ دش و هداد اه رد مرن رازفا
سکم ادويک اب هدافتسا زا داد ناشن شهوژپ زا هدمآ تسد هب جیاتن .دندش ليلحت و هیزجت يفيک ياوتحم ليلحت
بلاق رد هيمورا هچایرد زیربآ هضوح رد بآ عبانم زا تظافح عناوم هک 28
نايم زا هک دنتفرگ رارق فلتخم هناشن
نآ يذ يعقاو تکراشم زا هدافتسا مدع ،اه د ناعفن
ناشن نيب رد( يبآ عبانم تیریدم ر ه
اه ي عناوم هب طوبرم
يعامتجا - انم اب راگزاس و رادیاپ تشيعم جیورت مدع ،)يگنهرف ناشن نيب رد( هضوح حطس رد يبآ عب
ه ياه طوبرم
هب عناوم يداصتقا )،
دوبن ماجسنا يفاک يارب ميمصت يريگ نيب حوطس
،يلحم يناتسا و يلم ( رد نيب هناشن ياه
طوبرم هب عناوم ينامزاس - يداهن )،
عماج ندوبن وناق ناشن نيب رد( بآ هنلاداع عیزوت ن ه
ياه طوبرم هب عناوم
ينوناق - يرادا ) و تیریدم لااب هب نيیاپ عبانم بآ ( رد نيب هناشن ياه طوبرم هب عناوم يتیریدم )،
رد هسیاقم اب
ریاس هناشن اه نیرتلااب تیولوا اه ار دنتشاد . رد
،تیاهن رب ساسا هتفای ياه شهوژپ اهدربهار و اهراکهار رد يی
.دش هئارا هيمورا هچایرد زیربآ هضوح رد بآ عبانم زا تظافح عناوم عفر ياتسار
دانتسا : ما ي ن ئاضر ؛دواد ،کنف ي
، ز و ؛هلا حور ی لان ( نارماک ،هداز 1402 .يفيک شهوژپ کی :هيمورا هچایرد زیربآ هضوح رد بآ عبانم زا تظافح عناوم نييبت و يیاسانش .) ةلجم
قحت ي تاق زرواشک هعسوت و داصتقا ي
ا ی نار
، 2 - 54 ( 1 ،) 88 - 73 . 2022.342469.669146 IJAEDR.
/ 10.22059 DOI: http//doi.org/
DOI:
:رشان .نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم .ناگدنسیون©
10.22059/IJAEDR.2022.342469.669146 DOI: http//doi.org/
DOI
همدقم تيلاعف ،متسيب نرق زاغآ زا بيسآ ثعاب و هتشاذگ بولطمان ريثأت نيمز رب عبانم فرصم و تيعمج دشر ليلد هب يناسنا ياه
طيحم هب يدج هرهب هب رجنم يلم و يناهج حطس رد عیرس تارييغت .تسا هدش تسیز
يب يرادرب هیور¬
زا عبانم يعيبط دننام
،لگنج
،نيمز تخوس ياه يليسف و عبانم بآ هدش تسا هب يوحن هک هب ليلد مدع هدافتسا هنادنمدرخ و
هنلاوئسم ناسنا
،اه نیا
عبانم رد لاس هب ريخا ياه ( تسا هتفای شهاک و بیرخت يهجوت لباق روط
Safa & Valinia, 2020).
تامادقا نیا ياهدمايپ
ناسنا هنادرخبان تسیز تلاکشم هب رجنم اه
حم و بآ دوبمک ،اهرهش ياوه يگدولآ ،نيمز هرک ندش مرگ دننام فلتخم يطي
عونت بیرخت يتسیز¬
هدش تسا (
Rubimbura et al., 2020).
هک تسا يشزرا اب ماخ هدام بآ ،فلتخم يعيبط عبانم نيب رد
هعماج هعسوت و يگدنز ناکما نآ نودب هک يروط هب دراد يرشب هعماج يارب يناوارف رايسب تيمها ( تسين رسيم
Oppeltova
& Novak, 2020).
يم ،يترابع هب ناوت¬
عبانم بآ ره روشک ار نیرتمهم عبانم
و هب ناونع يانبریز هعسوت دیاپ رد اهروشک را
( تفرگ رظن
Ebrahimi et al., 2014).
همانرب و کیژولوکا ياهدرکراک رب ريثأت ليلد هب بآ يداصتقا هعسوت ياه
- يعامتجا
نتشادرب رد و شزرا
شزرا لاح نيع رد و يبهذم و يگنهرف ياه نآ زا يتباث رادقم دوجو تیاهن رد و يتاذ و يتخانشابیز ياه
( تسا هدوب مهم و يتايح عبنم کی ناونع هب يرشب عماوج يارب هراومه ،ناهج رد
Yazdanpanah et al., 2011).
فده
لاس يارب بآ تيمها کرد اب دحتم للم نامزاس رادیاپ هعسوت مشش تيلاعف ماجنا و ناسنا يتم
عبانم هب يبايتسد ،يداصتقا ياه
رد دارفا يمامت يارب بآ 15
( تسا هداد رارق فده ار هدنیآ لاس
Gurung et al., 2019).
موزل و بآ عبانم تيمها دوجو اب
شهوژپ جیاتن ،نآ زا رادیاپ تظافح ياه¬
رامشرپ يکاح زا نآ تسا هک رد
¬لاس ياه ريخا ياهوگلا فرصم يناهج نیرتشيب
راشف ار رب عبانم بآ ناهج دراو
¬هدرک دنا (
Vanham et al., 2018; Koop et al., 2019)
شيپ هک يروط هب يم ينيب
دوش
لاس رد 2025 لاس ات و دش دنهاوخ هجاوم بآ دوبمک اب ناهج تيعمج موس ود زا شيب 2040
زين 14 رد هنايمرواخ رد روشک
ارق دیدش رايسب يبآ شنت تيعضو ( تفرگ دنهاوخ ر
Raheli et al., 2020).
يرايسب رد بآ دوبمک رضاح لاح رد ،لاح ره هب
همين و کشخ قطانم زا ( هدش جیار ناهج رسارس رد کشخ
Aprile & Fiorillo, 2017)
هعسوت يارب يساسا يتیدودحم و
يم رامش هب اهروشک يمامت يداصتقا دیآ¬
(
Yazdanpanah et al., 2015).
،عقاو رد يم بآ هخرچ رييغت دناوت¬
اب يتارطخ
يارب ديلوت
،يژرنا تينما
،يیاذغ تملاس
،ناسنا هعسوت يداصتقا و شهاک رقف هارمه دشاب و رد هجيتن هعسوت فادها هب يبايتسد
( دزادنايب رطخ هب يدج روط هب ار رادیاپ
UN-Water, 2020).
موزل ات تسا هدش ببس يطیارش نينچ عوقو تسا ملسم هچنآ
افح لباق دوبمک زا يريگولج يارب بآ عبانم زا تظ هجوت¬
بآ رد هدنیآ کیدزن شيب زا شيپ نایامن هدش (
Diaz et al., 2020)
( دوش يرورض رايسب بآ دوبمک زا يشان لئاسم اب هلباقم يارب صخشم ياهدرکیور يارجا و
Aprile & Fiorillo, 2017).
همين و کشخ هقطنم رد نتفرگ رارق ليلد هب ناریا يلاسکشخ عوقو هلأسم اب هراومه ،ناهج کشخ
ياه¬ ررکم و دوبمک
عبانم بآ وربور هدوب تسا (
Azadi et al., 2019).
يتشگرب بآ لک و هنلااس ریذپدیدجت نیريش بآ لک ،اهدروآرب ساسا رب
بيترت هب ناریا رد فرصم زا هنلااس 130
و 29 رتمک زين ریذپدیدجت بآ هنارس .تسا بعکمرتم درايليم زا
1700 رد بعکم رتم
يم دروآرب لاس ينعی يناهج نيگنايم زا رتمک رايسب نازيم نیا هک دوش
7000 ( تسا بعکم رتم
Mohammadinezhad &
Ahmadvand, 2020).
ناریا رد هنلااس شراب طسوتم نازيم ،نیا رب هولاع 250
يليم ( تسا رتم
Mostafavi &
Kambouzia, 2019)
ودح رد زين رادقم نیا هک ( تسا يناهج نيگنايم موس کی د
Safa & Valinia, 2020).
رامآ هب هجوت اب
دودح رد روشک هنلااس يگدنراب عومجم ،تاعلاطا و 417
هک تسا بعکم رتم درايليم 117
هب نآ بعکمرتم درايليم ميقتسم روط
،رادقم نیا زا هک تسا سرتسد رد 92
و يحطس بآ عبانم ناونع هب بعکم رتم درايليم 25
م بآ عبانم رد بعکم رتم درايلي
يم اديپ نایرج ينيمزریز ( دنک
Mirzaei et al, 2019).
و ميلقا رييغت هژیوب رگید لئاسم يخرب هارمه هب يطیارش نينچ دوجو
( دشاب دیدش يبآ شنت کی هبرجت لاح رد ناریا روشک ات تسا هدش ببس ،تيعمج شیازفا
Valizadeh et al., 2019).
نیا
بون هب هلأسم هچایرد ندش کشخ هب رجنم دوخ ه
،اه¬ بلاات
،اه هناخدور اه و تسشنورف نيمز
رد قطانم فلتخم روشک هدش
تسا (
Vaghefi et al., 2019).
مهم زا يکی دیدرت نودب ،نيب نیا رد هناشن نیرت
لاس رد ناریا رد بآ نارحب ياه ريخا ياه
تسا نآ ندش کشخ و هيمورا هچایرد بآ حطس شهاک هب طوبرم ينارگن هک
ياه¬ يدایز ار رد حطس يلم و
¬نيب يللملا هب
دوجو هدروآ تسا (
Haghi et al., 2016).
بوسحم ناهج رد روش هچایرد نيمود و ناریا يلخاد هچایرد نیرتگرزب هيمورا هچایرد
¬يم دوش هک زا کی متسيسوکا درفبرصحنم
اب شقن مهم يعامتجا - يداصتقا و يکیژولوکا رد
هقطنم رادروخرب تسا (
Ebrahimi
Sarindizaj & Zarghami, 2019; Esmaeilnezhad et al., 2021).
اب ناریا برغ لامش رد هچایرد نیا زیربآ هضوح
دودح يتحاسم 51876
ناتسا رد عبرم رتموليک ياه¬
ناجیابرذآ
،يبرغ¬ ناجیابرذآ يقرش¬
و ناتسدرک عقاو
تسا (
Hesami
& Amini, 2016).
د يزرواشک شخب رد تيلاعف دودح ر
30 ليکشت ار هيمورا هچایرد زیربآ هضوح نانکاس لغش زا دصرد
¬يم دهد (
ULRP, 2018).
نيمز ظاحل زا هضوح صاخ تيعقوم رجنم نآ رد حلاما ماودم عمجت و لااب ريخبت نازيم ،يسانش
قوف هچایرد کی هب هچایرد لیدبت هب هصخشم نينچ هب هجوت اب .تسا هدش روش هداعلا
،يیاه¬ هچایرد ا هيمور زا لاس 1346 هب
ناونع کراپ يلم يفرعم هدش و هب هارمه ریازج نادوبک و نويق يغاد وزج قطانم تظافح هدش ملاعا دش .
،نينچمه نیا
رد هچای
لاس رد 1354 نيب بلاات( رسمار تیاس ناونع هب لاس رد و هدش نييعت )يللملا
1356 قطانم هرمز رد وکسنوی نامزاس يوس زا
هدش تظافح تسیز
ياهدس تخاس ،يزرواشک دیدش هعسوت ههد ود لابند هب ،هيمورا هچایرد تيمها مغر هب .تفرگ رارق هرک
هناخدور نایرج شهاک و رامشرپ لباق روط هب هچایرد نیا بآ حطس ،اه
يهجوت¬ شهاک تفای و رد نیا تدم
ًابیرقت 45 دصرد
زا تحاسم و 85 دصرد زا مجح هچایرد زا نيب تفر (
Sima et al., 2021).
لاس رد هيمورا هچایرد ،يترابع هب کی ريخا ياه
تسیز هعجاف ( هدرک هبرجت ار يطيحم
Khazaei et al., 2019)
( تسا هدش لیدبت ضارقنا رطخ رد متسيسوکا کی هب و
Panahi
et al., 2020; Naboureh et al., 2021).
يم هيمورا هچایرد ندش کچوک ياهدمايپ زا روهظ هب ناوت
نافوط رابغ و درگ ياه
ناسنا يگدنز هک يکمن هنوگ ریاس و اه
يم دیدهت ار اه ( درک هراشا ،دنک
Naboureh et al., 2021).
،اهدرگزیر شیازفا ،نينچمه
نامز رييغت لصف يدنب
يراميب زورب ،اه ناطرس عاونا شیازفا ،يسفنت ياه
يراميب عويش ،نينج طقس ،اه ( يمشچ ياه
Maleki
et al., 2019)
نآ هب هتسباو ناگدنرپ و ايميترآ راب هعجاف شهاک و هب هيمورا هچایرد ندش کشخ يفنم ياهدمايپ رگید زا ،اه
يم رامش دنیآ¬
(
Sima et al., 2021).
تیریدم ،نآ يايحا و تظافح موزل و هيمورا هچایرد تيمها هب هجوت اب ،لاح ره هب
اوع تخانش هطساو هب هضوح نیا رد بآ عبانم دمآراک باسح هب بآ زا تظافح عناوم ناونع هب هک يلماوع هژیوب يیانبریز لم
يم يم رظن هب يرورض رايسب ،دنیآ -
صخشم و رتهب ریوصت ،بآ عبانم زا تظافح عناوم تخانش و کرد ًاملسم .دسر يرت¬
زا
تيعضو دوجوم عبانم بآ ار رد رايتخا
،ناریدم تسايس ناراذگ و تلود اه رارق هداد و هنيمز بسانم يرت¬ ار يارب همانرب يزیر¬
تهج تیریدم رادیاپ نآ اه مهارف
¬يم دنک . اب نیا لاح هب مغر تيمها
،عوضوم رورم تايبدا يکاح زا نآ تسا هک نونکات
شهوژپ ياه¬
ًاتبسن يدودحم رد
نیا هنيمز ماجنا هتفرگ تسا (
Dolnicar et al., 2010)
يصخشم هعلاطم نونکات هکنآ هژیوب ؛
هچایرد تیروحم اب زا تظافح عناوم نیرتمهم هک دوب نیا شهوژپ نیا يلصا شسرپ ،ساسا نیا رب .تسا هدشن شرازگ هيمورا
زا يخرب جیاتن رورم هب هصلاخ روط هب همادا رد ،شهوژپ فده هب هجوت اب ؟دنمادک هيمورا هچایرد زیربآ هضوح رد بآ عبانم شهوژپ ياه¬
طبترم يلخاد و يجراخ هتخادرپ هدش تسا .
(
Tajeri Moghadam et al., 2021)
هدافتسا اب نآ اب طبترم لماوع و يزرواشک بآ زا تظافح راتفر عناوم يیاسانش هب
هداد هیرظن زا ناينب¬
رد تشد روباشين رپ هتخاد هدنیآ دوبن و يیارگریدقت هک داد ناشن شهوژپ نیا جیاتن .دنا يهاگآ مدع ،يرگن
نيمز يگدنکارپ ،نازرواشک و يعارز ياه
همانرب و يمومع عفانم هب يصخش عفانم حيجرت ،نازرواشک يلام تلاکشم و يزیر
( شهوژپ جیاتن .دندوب بآ زا تظافح مهم عناوم زا تلود فيعض تیریدم
Kazemiyeh et al., 2021)
عناوم يواکاو ناونع اب
مدنگ هاگدید زا يزرواشک بآ عبانم رادیاپ تیریدم هغارم ناتسرهش ياهاتسور ناراک
بآ عبانم رادیاپ تیریدم عناوم هک داد ناشن
هاچ ،يداصتقا عناوم هتسد تفه هب يزرواشک هرهب و زاجمريغ ياه
يب يرادرب يگژیو ،بسانمان تیریدم ،هیور
شرگن ،لاناک ياه
هقبط تاطابترا و جیورت و ميلقا ،ينف شناد دوبمک و ( .دندش يدنب
Shahpasand & Savari, 2017)
وماريپ يشهوژپ رد ن
نیا هب ناتسدرک قلاشق دس هزوح رد يیاتسور قطانم رد نازرواشک شزومآ تهج يزرواشک بآ عبانم رادیاپ تیریدم عناوم
تسايس و ينوناق هنیزگ هک ،دنديسر هجيتن مهم ناونع هب يراذگ
،نآ زا سپ و هدش هتخانش بآ فرصم رادیاپ تیریدم عنام نیرت
يداصتقا لماوع بيترت هب -
يشزومآ ،يتیامح -
هرهب ماظن ،يجیورت همانرب ،ينامزاس و يداهن ،يرادرب
.دنتشاد رارق يعيبط و يزیر
( ،يرگید هعلاطم رد
Yaghoubi & Najafloo, 2016)
تسیز ياهراتفر تیاعر عناوم يواکاو رد يوس زا بسانم يطيحم
طيحم ياهراتفر تیاعر عناوم هک دنداد ناشن نادنورهش يتسیز¬
بسانم رد شش لماع لماش عض ف رد گنهرف
،يزاس فعض
،يشزومآ تلاکشم
،يتیریدم نادقف
نيناوق
،عماج فعض يشرگن و هزومآ ياه يعامتجا و مدع تدحو لمع نايم اهداهن هصلاخ
دندش .
(
Onyenankeya et al., 2021)
هرهب عناوم دروم ار يبونج ياقیرفآ يرهش هموح و يیاتسور قطانم رد بآ فرصم يرو
یاتن .دنداد رارق يسررب يارب يلصا عنام ناونع هب ار هنیزه ،يرهش هموح و يیاتسور ياهراوناخ هک داد ناشن شهوژپ نیا ج
اگتسد زا هدافتسا يایازم زا يهاگآ مدع و يفاک شزومآ دوبن ،نينچمه .دندرک يیاسانش بآ فرصم مک لیاسو بصن مک ياه
( .دندوب بآ زا تظافح عناوم رگید زا فرصم
Caro-Borrero et al., 2020)
تشيعم و بآ عبانم زا تظافح نوماريپ ار يشهوژپ
بآ عبانم بیرخت هک دش صخشم شهوژپ نیا جیاتن ساسارب .دنداد ماجنا کیزکم يزکرم هدش تظافح قطانم رد يیاتسور زا شيب يرورض لصا کی ناونع هب ار بآ عبانم تیریدم تيمها و تسا هتخادنا رطخ هب ار عماوج رد بآ يسرتسد ،نیريش شيپ همانرب هعسوت هک دوب نآ زا يکاح شهوژپ نیا جیاتن ،نينچمه .تسا هدرک نایامن رب ينتبم يتیریدم و يتظافح ياه
طيحم ناصصختم ندش ريگرد لاح نيع رد و بآ عبانم زا تظافح يارب يلحم عماوج تکراشم نیا رد يتلود ياهداهن و تسیز
( تسا يرورض رايسب هنيمز
Dolnicar & Hurlimann, 2010)
هعلاطم رد شرگن هرابرد يا
رد بآ زا تظافح ياهراتفر و اه
هنیزه و يکاردا يراگزاسان لماش يگناخ شخب رد بآ تظافح ياهراتفر شریذپ يلصا عناوم هک دنداد ناشن ايلارتسا طبترم ياه
هفرص مزاول دیرخ اب ( .دندوب بآ فرصم رد يیوج
Ward et al., 2007)
هعلاطم رد زا تظافح عناوم
دنارگویر هضوح رد بآ
تیدودحم هک دنتفایرد اکیرمآ هیامرس سرت ،بآ لاقتنا ياه
هیامرس زا ناراذگ يروانف رييغت يارب يراذگ
ياه¬
،يرايبآ مدع
نانيمطا هب وقح هدمع ،بآ نيیاپ تميق و بآ زا تظافح هب تبسن شرگن ،بآ زا تظافح ق نیرت¬
نیا عناوم دندوب . رد
،تیاهن
(
Wolka et al., 2018)
کينکت تارثا هعلاطم رد اقیرفآ يارحص بونج رد لوصحم درکلمع رب بآ و کاخ زا تظافح ياه
هنیزه هک دنداد ناشن .دندوب کاخ و بآ زا تظافح عناوم زا ،نيمز تيکلام ينماان و نيمز هزادنا ،لااب زاس و تخاس ياه
شور و داوم اه
حل هب ،يدربراک ،فده رظن زا شهوژپ نیا هداد يروآدرگ هويش ظا
،اه¬ يفيصوت - يليلحت و زا رظن تيهام رد هرمز
شهوژپ ياه يفيک رارق تشاد . دنور يارجا هعلاطم رد نیا شهوژپ لماش ود زاف فلتخم دوب . رد زاف
،لوا م يبرجت و يرظن يناب
هرهب اب زين مود زاف رد .تفرگ رارق يسررب دروم شهوژپ يعوضوم هدودحم اب طبترم زا يريگ
يناديم هعلاطم و يفيک يدرکیور
شسرپ ،زاف نیا رد .دش هتخادرپ هيمورا هچایرد زیربآ هضوح رد بآ عبانم زا تظافح عناوم يیاسانش هب يروآدرگ رازبا بلاق رد يیاه
¬هداد ياه هبحاصم قیرط زا ،)شهوژپ لکتورپ ينعی( يفيک ياه¬
¬همين دنمراتخاس هب
لکش يدارفنا و يهورگ ( رد بلاق
¬هورگ اه ي زکرمتم ) زا تکراشم ناگدننک¬
رد شهوژپ هديسرپ
؛دندش نیدب تروص هک ره هبحاصم اب نديسرپ تلااؤس يلک رد
ياتسار فادها دروم رظن زاغآ دش و سپس رب ساسا
¬خساپ ياه هبحاصم
،ناگدنوش¬
¬شسرپ ياه يعرف يارب نديسر هب
تايئزج رتشيب و
¬قيقد رت رد ره کی زا اهروحم حرطم دندش . تکراشم ناگدننک¬
رد نیا شهوژپ ناگربخ و ناعلطم يديلک رد
شخب ياه فلتخم يیارجا و يشهوژپ دندوب
هک اب هدافتسا زا شور هنومن يريگ¬ دنمفده دادعت يبسانم زا نآ اه يارب ماجنا
هوژپ هنومن ،رگید ترابع هب ؛تفای همادا يرظن عابشا هب نديسر ات هنومن مجح .دش باختنا ش يريگ¬
ات يیاج شيپ تفر هک اب
همادا دنیآرف شهوژپ تاعلاطا يدیدج لصاح هدشن و
¬هداد ياه
¬عمج يروآ هدش رارکت تاعلاطا يلبق
دندوب . رد
،تیاهن سپ
زا ماجنا 19
،هبحاصم عابشا هداد اه هب تسد دمآ هبحاصم عیزوت هوحن . اه¬
نيب دارفا تکراشم هدننک¬
رد شهوژپ رد لودج ( 1 )
هئارا هدش تسا .
لودج 1 - هصخشم هبحاصم ياه نآ عیزوت هوحن و ناگدنوش
اه
فیدر راک لحم
ناتسا تلایصحت حطس
)لاس( هقباس
1 يزرواشکداهج نامزاس
يبرغ ناجیابرذآ يسانشراک
28
يرتکد 22
يقرش ناجیابرذآ دشرا يسانشراک
22
ناتسدرک يرتکد
28
2 طيحم تظافح لک هرادا
تسیز يبرغ ناجیابرذآ
يرتکد 8
يقرش ناجیابرذآ دشرا يسانشراک
14
ناتسدرک دشرا يسانشراک
25
3 هقطنم بآ تکرش
يا يبرغ ناجیابرذآ
دشرا يسانشراک 19
يسانشراک 21
يقرش ناجیابرذآ دشرا يسانشراک
31
ناتسدرک دشرا يسانشراک
18
4 زکرم تاقيقحت و شزومآ يزرواشک و عبانم يعيبط يبرغ ناجیابرذآ يرتکد
26
يقرش ناجیابرذآ يرتکد
16
ناتسدرک يرتکد
12
5 هيمورا هچایرد يايحا داتس
يبرغ ناجیابرذآ يرتکد
22
يقرش ناجیابرذآ دشرا يسانشراک
29
6 هاگشناد
هيمورا هاگشناد يرتکد
18
زیربت هاگشناد يرتکد
15
ناتسدرک هاگشناد يرتکد
23
،هبحاصم راب ره زا سپ هداد ات دش يعس ،هلمج هب هلمج تروص هب هبحاصم هرابدنچ يسررب اب
عناوم هنيمز رد مايپ ياراد ياه
هلوقم کی رد دندوب دننامه تيهام ياراد هک يیاهدک ،يروحم يراذگدک رد .دوش يیاسانش ،ناسانشراک طسوت بآ زا تظافح هد ناشن هک دش باختنا نآ يارب يبسانم ناونع و هتفرگ رارق يعرف هداد رد دوجوم هاگدید هدن
،ليلحت دنیآرف همادا رد .دوب اه
هلوقم باختنا دنور هلوقم نيب طابترا يیاسانش اب مظنم روط هب يلصا ياه
هلوقم تیاهن رد و تفرگ ماجنا اه جارختسا يلصا ياه
مرن زا ،شهوژپ نیا رد يراذگدک ماجنا يارب .دش سکم رازفا
( ادويک
MaxQda
نیدب ؛دش هدافتسا ) هدايپ زا سپ ،بيترت
نتم يزاس
هبحاصم يمامت هناگادج لیاف بلاق رد کی ره ،اه
مرن طيحم رد يا رازفا
لیاف يناوخارف زا سپ و پیاتWord
رد روکذم ياه
مرن سکم رازفا هداد رابتعا زا نانيمطا يارب .دش ماجنا يروحم و زاب يراذگدک ،ادويک
هبحاصم زا هدمآ تسد هب ياه قيقد و اه
وب هتفای ند ( يریذپرابتعا ،اه
Credibility
،) يریذپديیأت (
Confirmability
لاقتنا و ) ( يریذپ
Transferability
هداد ) .دش يسررب اه
هداد ندوب تسرد هب يریذپرابتعا ،هداس روط هب هتفای ندوب يعقاو هب دامتعا هجرد زا تسا ترابع و دراد هراشا اه
يارب اه
تکراشم و شهوژپ رد ناگدننک هنيمز
کينکت زا هدافتسا اب رابتعا تيلباق يسررب .تسا هدش ماجنا نآ رد شهوژپ هک يا ياه
يم ماجنا يفلتخم هس زا شهوژپ نیا رد صخشم روط هب هک دريگ
يهجو دنیارف رد فلتخم نارگشهوژپ زا هدافتسا( يزاس
عمج هداد ليلحت و يروآ ليلحت هئارا( ءاضعا لرتنک ،)اه
هداد ياه اتن و يا هدافتسا رگشهوژپ ينيبزابدوخ و )نایوگخساپ هب نآ جی
( دش
Abbaszadeh, 2012
يم طوبرم عوضوم نیا هب )تينيع( يریذپديیأت .) شهوژپ هزادنا هچ ات هک دوش
يم يفيک ياه دنناوت
هتفای ( دنريگن رارق ،تسا هداد ماجنا ار هعلاطم هک يرگشهوژپ ريثأت تحت هک دننک ديلوت ار يیاه
Denscombe, 2021
نیا رد .)
تشاددای يمامت ،شهوژپ جیاتن يریذپديیأت يسررب روظنم هب ،شهوژپ هبحاصم و دانسا ،اه
طسوت ليلحت زا سپ هدش طبض ياه
هداد نيب بسانت و تفرگ رارق نارگشهوژپ رگید و شهوژپ ميت رايتخا رد ًاددجم ،رگشهوژپ زا هدمآ تسد هب جیاتن اب ماخ ياه
هداد ديیأت دروم اه لاقتنا ،تیاهن رد .تفرگ رارق
هک دراد هراشا شسرپ نیا هب يریذپ
« هتفای هزادنا هچ ات يم اه
رگید هب دنناوت
هنومن
؟دنوش هداد لاقتنا اه ( »
Denscombe, 2021
لاقتنا ،رگید نايب هب ؛) هجرد ،يریذپ
هعلاطم کی جیاتن ،نآ رد هک تسا يا
يم يفيک زين رگید توافتم طيحم کی هب دناوت لاقتنا داجیا هيلوا رازبا .دور راک هب توافتم تيعمج کی يارب و هدش لقتنم
يریذپ
( تسا قيقحت دنیآرف اب طبترم تايئزج يمامت هئارا رد بسانم فيصوت زا هدافتسا
Mohammadpour, 2010
،ساسا نیا رب .)
لاقتنا يسررب يارب ژپ ماجنا طیارش قيقد فيصوت هب رگشهوژپ ،شهوژپ نیا رد يریذپ
شخب دنیآرف اب طبترم تايئزج و شهو
و دش ليلحت هدش جارختسا يرظن ينابم زا هدافتسا اب راک يجورخ ،يراذگدک دنیارف للاخ رد ،نينچمه .تسا هتخادرپ يفيک هبحاصم نيب يتشگرب و يتفر يدنیآرف يط نآ هسیاقم اب ،راک يجورخ و اه
.دش راک يجورخ تيفيک ندرب لااب رد يعس اه
جياتن رد هبحاصم نوتم ،شهوژپ زا شخب نیا تشاددای و اه
زیربآ هضوح رد بآ عبانم زا تظافح عناوم اب طبترم يديلک ياه
مرن زا هدافتسا اب اوتحم ليلحت شور ماگ ود زا هدافتسا اب هيمورا هچایرد سکم رازفا
ادويک (
MaxQda
) رارق ليلحت و هیزجت دروم
دک هلحرم رد هک يوحن هب ؛تفرگ زاب يراذگ
دک تروص هب ميهافم و تلامج ، هلحرم رد ،سپس .دش صخشم هيلوا يراذگ
هلوقم حلاطصا هب ای يروحم يراذگدک دک يزاس
انعم و تيهام ظاحل زا هک هيلوا ياه هطبار
تروص هب ،دنتشاد رگیدکی اب يکیدزن
هلوقم هقبط يلصا ياه ،هدش هراشا هلحرم ود لصاح .دندش يدنب
28 هناشن جنپ لماش هناشن يعامتجا عناوم هفلوم رد
- ،يگنهرف
ينامزاس عناوم هفلوم رد هناشن راهچ ،يداصتقا عناوم هفلوم رد هناشن راهچ -
شش ،يسايس عناوم هفلوم رد هناشن جنپ ،يداهن
ينوناق عناوم هفلوم رد هناشن -
هب جیاتن .دوب يتیریدم عناوم هفلوم رد هناشن راهچ ،يرادا تسد
لودج رد شخب نیا رد هدمآ (
2 و )
( لکش 1 .تسا هدش هئارا )
جیاتن ،نينچمه هب
تسد هدمآ هداد ليلحت زا مرن زا هدافتسا اب اه
سکم رازفا ادويک
(
MaxQda
) هفلؤم اب هطبار رد يلصا ياه
( لکش رد هچایرد زیربآ هضوح رد بآ زا تظافح عناوم 1
ناشن ) هداد هدش .تسا
لکش 1 بآ عبانم زا تظافح عناوم- رد
هضوح ربآ ی ز رد ی هچا هيمورا ناگربخ هاگدید زا و
ناعلطم يديلک
لودج 2 - هيمورا هچایرد زیربآ هضوح رد بآ عبانم زا تظافح عناوم
تیولوا هناشن
اه )زاب یراذگدک(
یناوارف هناشن اه دصرد یناوارف یلصا هلوقم
)یروحم یراذگدک(
1 بآ هنلاداع عیزوت نوناق ندوبن عماج
16 78
/ 34
عناوم ينوناق - يرادا
( 11 / 22 )دصرد
2 فعض
نيناوق و تاررقم زا تظافح هنيمز رد عبانم
بآ 9
57 / 19
3 هلأسم
هباقح هچایرد و صيصخت تسردان نآ 8
39 / 17
4 نامزاس طسوت تاررقم و نيناوق فيعض يارجا
يذ ياه طبر 7
22 / 15
فيعض ينابيتشپ 5 هوق
هيیاضق زا تلود نيناوق قيقد يارجا يارب تظافح
عبانم زا 4 بآ
70 / 8
6 ندز رود
نيناوق طسوت دارفا و تکرش اه و ناگرا ياه يذ ذوفن 2
34 / 4
1 لمعلاروتسد
تسايس و اه هچایرد زیربآ هضوح حطس رد بسانمان يبآ ياه
14 88
/ 38
يسايس عناوم ( 09 / 18 )دصرد
2 ميمصت رد علطم ناسانشراک ندادن تکراشم
يريگ اه 6
67 / 16
هدافتسا 3 زا ياهوگلا ميمصت يريگ ينوريب نودب يموب هچایرد يايحا روظنم هب يزاس
هيمورا 6
67 / 16
عیزوت 4 هنلاداعان بآ عبانم نيب ناتسا لماش( هيمورا هچایرد زیربآ هضوح ياه
ناتسا )ناتسدرک و يقرش ناجیابرذآ ،يبرغ ناجیابرذآ ياه 6
67 / 16
رد يسايس ذوفن لامعا 5 ميمصت
يريگ ياه طوبرم هب زا تظافح عبانم يبآ رد حطس
هضوح زیربآ 4
11 / 11
1 ميمصت يارب يفاک ماجسنا دوبن
حوطس نيب يريگ
،يلحم يناتسا و يلم 14
88 / 38
ينامزاس عناوم -
يداهن
( 09 / 18 )دصرد
يگنهامه 2 فيعض نيب ينامزاس و نورد زا تظافح يلوتم ياهداهن نيب ينامزاس
هيمورا هچایرد 13
12 / 36
حيجرت 3 فادها و عفانم ينامزاس نورد هب
عفانم زیربآ هضوح حطس لک و ماع
ينامزاس نلاوئسم فرط زا هچایرد 5
89 / 13
ناتسا نيب عفانم داضت 4 ناتسا لماش( هيمورا هچایرد زیربآ هضوح ياه
ياه
)ناتسدرک و يقرش ناجیابرذآ ،يبرغ ناجیابرذآ 4
11 / 11
1 زا هدافتسا مدع
يذ يعقاو تکراشم يبآ عبانم تیریدم رد ناعفن
15 12
/ 44 يعامتجا عناوم
-
( يگنهرف 58 / 16 )دصرد
2 ميمصت ندرکن هجوت بآ عبانم ناريگ
هب لئاسم يگنهرف و يعامتجا هضوح حطس 9
48 / 26
3 هیامرس زا هدافتسا مدع
يعامتجا ياه رد
تیریدم بآ عبانم 4
76 / 11
4 مدع
تيلوئسم يریذپ يذ ناعفن رد فرصم بآ 4
76 / 11
5 يگنهرف تافلاتخا
و يتيموق رد حطس هضوح 2
88 / 5
1 ورين ترازو طسوت بآ زکرمتم و نيیاپ هب لااب تیریدم
12 45
/ 44 يتیریدم عناوم
( 57 / 13 )دصرد
2 بآ عیزوت تیریدم و صيصخت تیریدم نيب فاکش
8 62
/ 29
3 تیریدم
فيعض داهج يزرواشک رد عیزوت بآ 4
80 / 14
4 يزرواشک شخب رد بآ يمجح لیوحت حيحص تیریدم مدع
3 11
/ 11
1 تشيعم جیورت مدع
رادیاپ و راگزاس اب عبانم يبآ رد حطس هضوح 8
78 / 34 ( يداصتقا عناوم 56
/ 11 )
2 شور يارجا رد نازرواشک يداصتقا تلاکشم
يرايبآ نیون ياه 7
43 / 30
3 دوبمک
تارابتعا يارب يارجا نيناوق شهاک فرصم بآ نامزاس طسوت اه
6 09
/ 26
رد زيچان هنیزه تخادرپ و نازرواشک طسوت يبآ عبانم زا تیدودحم نودب هدافتسا 4 نآ يازا
2 70
/ 8
ينوناق عناوم ،بآ عبانم زا تظافح مهم عناوم زا يکی ،داد ناشن جیاتن هک روطنامه -
( يرادا 11 / 22 هب هجوت اب .دوب )دصرد
و نيناوق يمن رارقرب تيکلام هطبار و هقلاع بآ عبانم و دارفا نيب ،ناریا بوصم تاررقم يمومع تاکرتشم هرمز رد بآ اریز ،دوش
( درادن يصوصخ کلمت تيلباق و هتشاد رارق
Eghbali et al., 2020
هلوقم ،هفلؤم نیا رد .) يعرف ياه
"
عیزوت نوناق ندوبن عماج
بآ هنلاداع
"
( 78 / 34 و )دصرد
"
فعض اوق نين و تاررقم زا تظافح عبانم
"يبآ ( 57 / 19 شيب ) رد .دنتشاد ار يناوارف نیرت نیا
لاس رد بآ هنلاداع عیزوت نوناق هک تسا رکذ نایاش ،هنيمز 1361
هب نونکات و هدش نیودت هب هجوت اب هک تسا هدشن يناسرزور
يمن نوناق نیا ًاعطق ،هعماج حطس رد هتفرگ تروص تارييغت ب وگخساپ دناوت
عبانم هزوح رد ينوناق تلاکشم زا رگید يکی .دشا
هضوح يمامت يارب ناسکی نيناوق نیودت و يیارگزکرم ،بآ لئاسم و طیارش هکنیا هب هجوت اب ،يترابع هب .تسا روشک زیربآ ياه
هضوح رد هتشاد يفيعض يیارجا تيلباق نيناوق ات تسا هدش ثعاب يیارگزکرم ،دراد توافت رگیدکی اب فلتخم ياه ( دنشاب
Eghbali
et al., 2020
هک تسا يلیلاد زا يکی تازاجم و مرج نيب بسانت مدع ،يبآ عبانم زا تظافح تاررقم و نيناوق فعض دروم رد .)
( ،صوصخ نیا رد .تسا هدرک وربور شلاچ اب ار بآ زاجمريغ تشادرب زا يريگولج
Bayat et al., 2016
شلاچ هک دنراد ديکأت )
اکان تیریدم بآ يلصا يفاکان تراظن و هلأسم اب دروخرب رد ارجا لباق و مکحم تاررقم دوجو مدع هلمج زا ددعتم دراوم رد دمآر
.تسا هتفای هب هجوت اب ينامزاس لماوع ،شهوژپ نیا ياه
- ( يداهن 09 / 18 )دصرد بآ عبانم زا تظافح يلصا عناوم زا رگید يکی
هلوقم .دوب يعرف ياه
"
ميمصت يارب يفاک ماجسنا دوبن حوطس نيب يريگ
،يلحم و يناتسا
"يلم ( 88 / 38 و )دصرد
"
يگنهامه
فيعض نيب ينامزاس و نورد هيمورا هچایرد زا تظافح يلوتم ياهداهن نيب ينامزاس
"
( 12 / 36 شيب هفلؤم نیا رد )دصرد نیرت
هبحاصم جیاتن .دنتشاد ار يناوارف ميمصت رتشيب هک داد ناشن اه
يريگ رد بآ عبانم هزوح رد اه ماجنا يلم حطس رد هيمورا هچایرد
ميمصت دنیآرف رد يناتسا و يلحم حوطس و هتفرگ يمن هداد تلاخد نادنچ يزاس
هب يلحم عماوج حطس رد يتح هلأسم نیا .دنوش
نآ تاقوا بلاق رد و هدوب رتدب بتارم هژورپ يارجا نيح رد اه
همانرب و اه يم اديپ دورو اه
يلحم عماوج ندادن تکراشم .دننک رد
همانرب نآ يهاگآ مدع و اه همانرب ياهدمايپ و جیاتن زا اه
نآ هزيگنا ،اه تسد اب موادم يهارمه يارب اه
يذ ناراکردنا هب ار طبر
نآ و هداد شهاک تدش همانرب نیا يارجا هب تبسن ار اه
فافش هک تسا يلاح رد نیا .تسا هدرک درسلد اه ندرک هاگآ و يزاس
همانرب زا عماوج يم اه
تيلاعف رارکت ،اهاطخ حلاصا ببس دناوت تيلاعف رتهب ماجنا و شخبرثا ياه
( دوش اه
Didar et al., 2021
.)
رضاح لاح رد
،تکراشم تيمکاح
لقع يعمج و تلاخد يمامت راشقا يذ عفن رد ميمصت يريگ ياه عوضوم ،يلصا هتفریذپ
هدش
نامزاس نيب يگنهامه دروم رد .تسا يیاتسور هعسوت ثحابم رد دوبهب هتشذگ هب تبسن هکنیا اب ،يناتسا حطس رد يتلود ياه
هدیا طیارش هب نديسر ات زونه يلو تسا هتفای نامزاس ،نينچمه .دراد دوجو يدایز ًاتبسن هلصاف لآ
هظفاحم يهاگن اب اه هب هناراک
نامزاس عفانم ندش مکاح نآ هجيتن هک ،دنتسه دوخ عوبطم نامزاس يارب يبسن تیاضر بلج لابند زا تظافح دنیآرف لک رب ي
( تسا بآ عبانم
Amiri et al., 2020
.) ،هيمورا هچایرد هضوح رد بآ عبانم زا تظافح عناوم رگید زا ،شهوژپ جیاتن هب هجوت اب
( يسايس لماع 09
/ 18 يعرف هلوقم .دوب )
"
لمعلاروتسد تسايس و اه
هچایرد زیربآ هضوح حطس رد هابتشا يبآ ياه
"
( 88 / 38
شيب )دصرد شيب .تشاد هفلؤم نیا رد ار يناوارف نیرت
رت تسايس
،بآ عبانم هب طوبرم ياه تحت
ريثأت ياهزاين يعطقم و نودب
ظاحل ندومن تيعقاو ياه لئاسم بآ روشک و ات دح يدایز هب رود زا هنوگره هدنیآ يرگن ذاختا هدش تسا . رد
،تقيقح يشخبرثا
نيیاپ و ياهدمايپ تسیز
م يطيح و يعامتجا
،راوگان ود زراب هصخشم نينچ
تسايس يیاه هب رامش يم ( دنیآ
Porkhosravani et
al., 2021
تسايس رد هچراپکی تیریدم کی دوبن .) هنوگ هب فیاظو و روما لخادت ،بآ يراذگ
يشخب درکیور ،صقان ای يرارکت يا
تسايس هنيمز رد داهن ره نينچمه و دوخ عفانم ساسا رب يراذگ
هدمع تلاکشم ،يصوصخ شخب تکراشم مدع يارب ار يا
تسايس هدروآ دوجو هب روشک رد بآ يراذگ ( دنا
Amiri et al., 2020
هبحاصم نيح رد ،نينچمه .) تکراشم ،اه
شهوژپ رد ناگدننک
ا رب يدایز يسايس ياهراشف ،هيمورا هچایرد زیربآ هضوح ندوب يناتسا نيب هب هجوت اب هک دندوب رواب نیا رب ميمصت دارف
هدنريگ
ميمصت داروم بلغا رد و هدش دراو يم رارق دیدش يسايس ياهذوفن ريثأت تحت اه
يزرواشک يضارا هعسوت رد نآ هنومن هک دنريگ
هاچ يزاسدودسم زا يريگولج نينچمه و ريخا ههد يط ناتسدرک و يقرش ناجیابرذآ ،يبرغ ناجیابرذآ ناتسا هس رد ريغ ياه
نایامن يبوخ هب زاجم .تسا
يعامتجا لماوع هک دوب نآ زا يکاح رضاح شهوژپ جیاتن -
( يگنهرف 58
/ 16 هضوح رد بآ زا تظافح عناوم رگید زا )دصرد
يعرف هلوقم .دندوب هيمورا هچایرد زیربآ
"
يذ يعقاو تکراشم زا هدافتسا مدع يبآ عبانم تیریدم رد ناعفن
"
( 12 / 44 )دصرد