لوحت یربهر ریثأت رب ارگ
اوآ ی نامزاس کیژتارتسا ینیرفآراک و ی
سراف جیلخ هاگشناد یملع تأیه یاضعا
یردیح دیجم -1
روپ بجر میهاربا
2
- یدمحا ردیح
3
1 . بسک هدکشناد یناگرزاب تیریدم دشرا یسانشراک جیلخ هاگشناد داصتقا و راک و
سراف
2 و 3 . داتسا ی را لخ هاگشناد داصتقا و راک و بسک هدکشناد ی
ج سراف
رات ی خ رد ی تفا : 17 / 07 / 1400 رات
ی خ ذپ ی شر : 28 / 12 / 1400
:لوئسم ةدنسیون Email: E.Rajabpour@pgu.ac.ir
لاتیجید هسانش DOI: 10.22059/JED.2022.332077.653794
هدیکچ
هجوت دیاب هاگشناد ناریدم ،قلاخ و دمآراک یناسنا یورین تیبرت و هعماج تفرشیپ رد هاگشناد شقن هب هجوت اب هژیو و تعنص اب طابترا هب قیوشت ار نانآ دیاب ؛بسانم تخاسریز نتخاس ایهم نمض و هتشاد یملع تأیه یاضعا هب یا
هدیا هئارا نیا زا .دنیامن هعماج هعسوت یارب دیدج یاه لوحت یربهر ریثأت یسررب رضاح شهوژپ فده ،ور
ناریدم یارگ
یه یاضعا کیژتارتسا ینیرفآراک و ینامزاس یاوآ رب شهوژپ .تسا سراف جیلخ هاگشناد یملع تأ
رضاح هب ظاحل
شور رظنم زا و یدربراک فده و
،یژتارتسا کی شهوژپ یفیصوت یم یشیامیپ–
لماش شهوژپ یرامآ هعماج .دشاب
دادعت هب سراف جیلخ هاگشناد لاعف یملع تأیه یاضعا 230
هنومن شور .تسا رفن هب یریگ
هشوخ تروص هنومن و یا
رد دادعت هب سرتسد 170
یم رفن نیا .دشاب لدم رب ینتبم شهوژپ لیلحت و هیزجت یارب و هدوب یراتخاس تلاداعم یزاس
هداد هب یاه همانشسرپ زا هدمآ تسد یرامآ رازفا مرن زا اه
SPSS22 SMART PLS3 و
ییاور .تسا هدش هدافتسا
هب ،نینچمه .تفرگ رارق شجنس دروم هزاس و اوتحم ییاور زا هدافتسا اب شهوژپ رازبا شجنس روظنم
شهوژپ رازبا ییایاپ
زا رتلااب رادقم نیا هک تسا هدش هدافتسا خابنورک یافلآ بیرض زا 7
/ 0 جیاتن .دیدرگ هبساحم لصاح
زا هیزجت و لیلحت
هیضرف یاه قیقحت ناشن ریثات هدنهد تبثم
و لوحت یربهر رادانعم ریثات نینچمه و کیژتارتسا ینیرفآراک رب ارگ
تبثم و
لوحت یربهر رادانعم یرگ یجنایم شقن اب ارگ
اوآ .دشاب یم کیژتارتسا ینیرفآراک رب ینامزاس ی
هژاو :یدیلک یاه لوحت یربهر ؛یربهر ؛سراف جیلخ هاگشناد ؛ینامزاس یاوآ
کیژتارتسا ینیرفآراک ؛ارگ
Dimensions and Components of Technological Entrepreneurship Ecosystem in Iran's Digital Creative Industries with Emphasis on
the Culture Taste of Digital Technologies
Maryam Hematian Khayyat1- Hesam Zand Hesami2- Ali Davari3
1. Master of Business Administration, Faculty of Business and Economics, Persian Gulf University, Bushehr
2. Assistant Professor, Faculty of Business and Economics, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
3. Assistant Professor, Faculty of Business and Economics, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
Received: 23 Sept. 2022 Accepted: 19 Mar. 2022
:لوئسم ةدنسیون Email: E.Rajabpour@pgu.ac.ir
لاتیجید هسانش DOI: 10.22059/JED.2022.332077.653794
Abstract
Given the role of the university in the development of society and the training of efficient and creative human resources, university administrators should pay special attention to faculty members and while providing the appropriate infrastructure; they should be encouraged to connect with industry and come up with new ideas for community development. Therefore, the purpose of this study is to investigate the effect of managers' transformational leadership on organizational voice and strategic entrepreneurship of faculty members of Persian Gulf University. The present study is a descriptive-survey research in terms of method and strategy. The sampling method was cluster sampling and available sampling. The statistical population of the study includes 230 active faculty members of Persian Gulf University. The sampling method was clustered and the sample was available to 170 people. This research is based on structural equation modeling and SPSS22 and SMART PLS3 statistical software have been used to analyze the data obtained from the questionnaires. The validity of the research instrument was assessed using the validity of content and structure. Also, in order to measure the reliability of the research instrument, Cronbach's alpha coefficient was used, which was calculated higher than 0.7. The results of the analysis of research hypotheses show the positive and significant impact of transformational leadership on strategic entrepreneurship and also the positive and significant impact of transformational leadership with the role of Organizational voice mediation on strategic entrepreneurship.
Keywords :Organizational Voice; Persian Gulf University; Leadership;
Transformational Leadership; Strategic Entrepreneurship.
The Impact of Transformational Leadership on Organizational Voice and Strategic Entrepreneurship at Persian Gulf
University Faculty Members
, Heydar Ahmadi3
2
, Ebrahim Rajab poor Majid Heidari1
همدقم
،هزورما نامزاس زا یرایسب اه
اب طیحم کی ییایوپ
هک تارییغت یاراد عیرس
ننف
،یروآ مدنع
تیریدم ییاناوت هخرچ
ی رمع دیلوت و یناهج ندش زا یگژیو یاه یلصا نآ باسح هب یم
،دیآ
هنجاوم دنتنسه (
Gumusluoglu & Ilsev, 2009
.) رد ونصخ شزونمآ
یلانع زنین هنمانرب مونس
هعسوت
،یداصتقا ی یعامتجا
و یگنهرف
،روشک اب هژیو هجوت یا
هک هب هزوح ینیرفآرانک هتنشاد
بیوصت تسا حرط
هعسوت ی ینیرفآراک رد
هاگشناد یاه ترونص )داراک( روشک هنتفرگ
هنک هنب
یتامادقا رد حطس یضعب زا هاگشناد یاه روشک یهتنم هدیدرگ انک و یردانهب ،ینسح( تسا
هداز ،یلاطیب 1395 نامزانس هزورما .) اه
تنهج
،دنشر تنیقفوم و
انقب طینحم کنی رد ، طلاترنپ
دنمزاین شزرا داجیا و
تورث نیاربانب ؛دنتسه تخانش
دنیآرف قلخ تورث یکی زا یلنصا فادنها
شهوژپ یاه یهاگشناد ،یرایرهنش و ینانیراد روپدنمحا ،یونضر( تسا
1393 ،نانیم ننیا رد .)
ینیرفآراک کیژتارتسا
انب مانغدا ینیرفآرانک و
یژتارتنسا یارنب
قنلخ و یارنجا یژتارتنسا یاه
هنانیرفآراک داجیا
،تورث لماش تامادقا هنانیرفآراک اب
شیارگ تیریدنم کیژتارتنسا
زا .تنسا
نیا ینیرفآراک ،ور یاهراتفر هب کیژتارتسا
تسج هدنننک وجو تنیزم
و تنصرف هرانشا یم دننک
(
Hitt et al, 2011
.)
ما ،رگید یوس زا یاهراکهار هزور
قلخ تکرانشم و
هدنیقع زارنبا و
رانه ا
،ناننکراک رنظن
هنب ناونع یژتارتنسا ینجیورت
یارنب تباقر یریذنپ یرانجت و نامزانس تیریدنم
عباننم رظندنم
نارگشهوژپ یم یقلت
،رونپ بجر( دوش 1397
هرهب تنهج .) دنیفم یرادرنب
زا دنیاقع و هدنیا یاه
،نانکراک مزلا
تسا ات مزلا یاهرتسب یارب
نانکراک انیهم
یاوآ بنلاق رد رونضوم ننیا .ددرنگ
،یدننمحم و یرننبنق ،نلادرا( تنسا هدننش حرننطم تیریدنم یننملع لننحابم رد ینامزانس 1394
.)
ناشن تایبدا یسررب رفآرانک قنقحت رد نهم راینسب لنماوع زا یکی هدنهد
ین ی اوآ و ی نامزانس ی
،
تسا یربهر راتفر ،ناراکمه و ینامرهق(
1390 .) ثأنت و ورنبهر رونضوم ی
ر ی ارانک رنب هنک یی
و
م نامزاس ىشخبرثا ی
دراذگ اراد هک تسا ىثحابم هلمج زا ی
هقباس تارانه ا و هدونب ىنلاونط وا
توافتم ی ب نآ وصخ رد ی
نا درگ ی هد تسا . ربهر ی ارب ی نامزاس اه ی ب نرق ی تس و ی
، ک لماع ی
لک ی د ی م باسح هب ی
آ دی (
Zame, Hope & Respress, 2008
.) ب رد ی ن رظن ی ه اه ی ونن ی
،ن رنبهر ی
لوحت کبس هلمج زا ارگ اه
ی رنبهر ی م ی دنشاب قحت هنک ی تانق توانفتم ی مانجنا نآ ونصخ رد
درگ ی هد تسا .
یکی زا فادها یساسا روشک هب هژیو دننس نشچ یرونهمج زادنا یملانسا
،نارنیا لیدنبت
هنعماج ینناریا هنب هنعماج یا روآونن و نیرفآرانک رد
قنفا 1404 و
،هنجیتن رد هرهب
یدننم
هاگشناد یاه روشک زا یگژیو یاه هاگنشناد یاه لنسن مونس و یم نیرفآرانک دنشاب
دنیاب ،اذنل.
رد یساسا یلوحت یاهوگلا
شزومآ و شهوژپ رد یهاگشناد ماظن خر
و هداد لسن یدیدج زا
هاگشناد اه تروصب هاگشناد
،نیرفآراک هاگشناد نیزگیاج
یاه یتنس شزومآ روحم و شهوژپ
روحم هتشگ و نازاتنشیپ هنصرع
شزونمآ رد یلانع
هدننیآ دننشاب و تراهم انه و ییاناوت یانه
ینیرفآراک هعماج
یهاگشناد شناد(
غراف ،ناهوژپ
،نلایصحتلا یاضعا
،یملع تأیه ناریدنم
و
)ناننکراک هنک
رتنشیب زا هنمه رد رنعم یروآونن دننور و
ینیرفآرانک
،دنتنسه انقترا دنبای
،یسیو و ینامحر ،یلیبدرا(
1398 رد .) هار دنس سراف جیلخ هاگشناد یدرب (
قنفا 1404 یرنجه
یسمش هس ،زین ) یدربهار فده
:زا دننترابع هنک تنسا هدنش یننیب شینپ و ینحارط 1
- ا یانقتر
یملع هاگیاج شناد
،هاگ 2 - لیدبت هاگشناد کی هب هاگنشناد ن نس ل مونس انی هاگنشناد یرفآرانک
،ن
3 - نیب ملا لل ی ندش هاگشناد و تیعجرم ینملع
زونح رد ه سرانف جینلخ ؛
فادنها ننیا هنمه هنک
.دونب دنهاوخن ریذنپ نانکما هاگنشناد ینملع تأنیه یانضعا تنیامح و ینابیتشپ اب زج یدربهار هژیو هجوت و هعسوت زادنا شچ دنس هب هجوت اب ،نیاربانب هاگشناد هب دیاب هک یا
رونحم ناونع هب اه
یم رنظن هنب ؛ددرنگ ،رونشک هبناج همه هعسوت یلصا لاطم ،اتنسار ننیا رد هنک دنسر
یانهراتفر هنع
رد ییاهن فادها هب یبایتسد رد رتشیب هچره تعرس لعاب هاگشناد یملع تأیه یاضعا ینامزاس نیا زا .دش دهاوخ هنیمز نیا ینسررب رضاح شهژپ فده ،ور
ریثأنت یرنبهر لونحت ارگ رنب یاوآ
ینامزاس و ینیرفآراک کیژتارتسا
یاضعا تأیه یملع هاگشناد جینلخ یم سرانف هنبنج .دنشاب
ی
ندوب ون و دیدج شهوژپ
رضاح ننیا تنسا هنک رد حطنس تانقیقحت ینلخاد
و ینتح تانقیقحت
،یجراخ یارب
راب نیتسخن لوحت یربهر ریثأت
کیژتارتنسا ینیرفآرانک و ینامزانس یاوآ رنب ارگ
هاگشناد یملع تأیه یاضعا دروم سراف جیلخ
یسررب رارق یم .دریگ
شهوژپ هنیشیپ و یرظن ینابم رب یرورم حت یربهر لو
1ارگ
هزورما نانکراک دادعتنسا اب
و زنهجم هنب شنناد زور زا نیرنتمهم هیامرنس
یاه ینشزرا کنی
نامزاس بوسحم یم
دنوش و اب هب هجوت تردق هدیا یزادرپ و قلخ تلاوصحم
،دنیدج نامزانس
ار رد ریسم هعسوت و تفرنشیپ رارنق
یم ،یرمانع( دننهد 1399
دادنعت دنننامه یرنبهر یرانعت .)
نآ هک یناققحم هداد رارق هعلاطم دروم ار
:زا دننترابع یرانعت ننیا زا ینخرب .تنسا ددنعتم ،دنا
یربهر انعم هب ی اده ی ت هورگ اه یا وس هب نامزاس ی
عت انب هدنزانس لوحت ینی
ن ونسمه و تنهج یی
ژتارتسا اب دارفا ی
اه ی ارب مزلا ی تسد ی با ی زادنا شچ هب یم
دنشاب (
Guzmán et al, 2020
) یرنبهر .
یم ببس هک تسا یدنیآرف رانک هب بولطم یفده هب ندیسر یارب ار دوخ شلات مامت مدرم دوش
درنک نینیبت توانفتم رانتفر هنب نارگید بیغرت ییاناوت ار نآ ناوت یم و دنریگ (
Katsaros et al,
).2020
تارییغت هزورما عیسو
و یناهج
،ندش کی دنمزاین هویش
یربهر زیامتم نیونن و یم اب دنش
هک اب هرهب یریگ شخبرثا عبانم زا دناوتب
ققحت تهج رد یدام و یناسنا فادها
ببنس ،ینامزاس
هعسوت تیفر اه ،یرایتخب( ددرگ 1399
کبس زا یکی .) لوحت یربهر ،دیدج یاه
یم ارگ دنشاب
ساب .تسا رضاح شهوژپ یانبم هک لوآ و
ی و ( 1991 ) دنندرک نانیب لونحت نارنبهر هنک
ارگ ردانق
دنتسه اب قلخ گنا ی هز و قایتشا پ رد ی ناور درکرانک دونبهب ببنس نآ
دنندرگ انه و
قنیرط زا قنلخ
سح قایتشا ی
،روآ هتساوخ یاه شزرااب یرت پ زا ی ناور شیوخ تنساوخرد ( دننیامن
Kayzouri et
al, 2018
رظن زا .) سب
ویلووآ و یربهر
لوحت نیرفآ قیرط زا رانهچ دنعب انی لنماع ینلک قنقحم
یم ددرگ هک دنترابع ا :ز 1 ) ینامرآ ذوفن :
دعب ینانمرآ ذونفن هنب
رانختفا ، یرنکت و دنهعت هنناعطاق
ناوریپ هب تبسن ربهر دوخ سح هک ی نامرآ هنوگ ار یم یعادت دنک
، روضوم نیا .دراد هراشا هب ای
تلع تایصوصخ ندوب اراد یتیصخش
هژیو ای نانشن دوخ زا هک اخ یاهراتفر ای کیتامزیراک
یم یم ،دنهد دشاب
(
Kirkbride, 2006
.) 2 ) ماهلا شزیگنا خب
ننیا :ش لنماع
ینناربهر ینصوت ار
یم دنک هک ناشناتسدریز زا هتساوخ
یاه یدایز دنراد و نآ هب اه هب هلیسو
،کیرحت مانهلا
هداد انت
هب ار دوخ دهعت ناونع
یشخب زا شچ زادنا کرتشم نامزاس
دننهد ناشن (
Moriano et al, 2014
.)
1. Transactional leadership
3 ) ینهذ بیغرت :
رت ینهذ بیغ هوینش ندناسانش رد ار ناربهر تسا رداق
یاه نیونن نتنسیرگن هنب
تلاکشم هتشذگ
هب ناشنانکراک یرای
دنک نآ ات ، اه هبرجت ندنید تنهج ار مزلا یاه تلاکنشم
هب هننباثم لح هلئننسم هدننش
دنننریگبارف و
یور یاننهراکهار ینننلاقع
دننیکأت دنننیامن و تیفر اننه و
یدنمناوت شیوخ یاه
ار لااب دنربب ( یبارحم
، 1392 .) 4 ) یدرنف هظحلام هدننریگرب رد :
هنب هنجوت
توافت یدرنف یاه ناتنسدریز
و لنماعت انب درنف درنف نآ
و انه بنیغرت نآ انه هب هلینسو ی یونفت
تارایتخا تهج
یریگارف هبرجت
مزلا یاه و
نتشاذگ نامز یارب
یلعت و راتفر طابترا اب اخنشا
تهج هعسوت و شیازفا تیلباق یاه یپ ناور ،یکتشد( تسا 1392
.)
ینامزاس یاوآ
1
طیحم هدننیازف رونط هنب و تنسا رنییغت لانح رد تعرنس هب هک ،ینونک یراک یاه یتبانقر یا
هدش ینم رانظتنا یرگید نامز ره زا شیب نانکراک زا ،دنا هدنیا هنک دور
ار یدنیفم و دنیدج یاه
ینلع و رونپ بجر ،یناکدرا یمخفا( دنهد هئارا یراک یاه هیور و تامدخ ،تلاوصحم هرابرد ،یناکدرا یدمحم 1400
راتفر .) اوآ رب نایب هدنزاس اب فده
،دوبهب
ًافرص یاج هب هرانشا ،دانقتنا
یم دننک (
Hu et al, 2018
.) یاوآ ینامزانس زا تنسا ترانبع
رد لنحب ونصخ
تلاکنشم انب
هئارا ،ناریدم هار
لح و اه هاگدید اه هب تمسق رنیظن لتخم یاه
،ینانسنا عباننم هاگدنید هنئارا
اه
یارب رد لوحت کی
لاور راک ی وگتفگ قیرط زا انب
نمجنا انه انی نانصصختم ینامزانس
(
Travis,
Gomez & Mor Barak, 2011
.) یم رنییغت یارنب ییاهداهنشیپ هئارا یانعم هب ینامزاس یاوآ دنشاب
نآ فده هک تنسا دونجوم تیعضو دوبهب اه
(
Ng, Van Dyne & Ang, 2019
) یاوآ لنحب رد.
لدم ینامزاس دنراد دوجو یتوافتم داعبا و اه
لدنم ینامزانس یاوآ دانعبا زا شهوژنپ ننیا رد هک
ناراکمه و نیاد (2
2003 هنک دراد دنیکأت یلنصا دنعاب هنس یور لدنم ننیا .تنسا هدش هدافتسا )
:زا دنترابع 1
یاوآ ) :هناتسود رون رونظنم و فدنه انب یرانتفر هباثم هب ار اوآ ،نارظنبحاص بلغا
یم یقلت تبثم نو .دنننک
ننیاد و نینپل (3
1998 یاوآ ) رانتفر زا یعونن هنباثم هنب ار هناتنسود رونن
1. Organizational Voice
2. Dyne et al 3. Dyne & Lepine
هدومن یرعت ینامزاس یدنورهش هاگدنید هنئارا یور نآ زنکرمت هنک دننا
نوگرگد یاه انب زانس
یم دوجوم تیعضو زا داقتنا ًافرص ات نارگید اب یراکمه یانبمرب و حلاصا و هعسوت فده .دنشاب
2 یاوآ ) هب :یعفادت موهفم زا ،یعفادت یاوآ یرعت روظنم
س توکنس یننعی توکس رون ود یزا
رد توانفت دانجیا رد یناوتانن رب ینتبم توکس( یعفادت توکس و )سرت رب ینتبم توکس( عیطم ینم هدافتسا ،دنتسه یعفادت یاوآ و عیطم یاوآ اب هباشم هک )یلعف تیعقوم یم . ینک
تنفگ ناونت
.تسا سرت رب ینتبم یعفادت یاوآ هک 3
یاوآ ) رظن هئارا یانعم هب :عیطم هدیا ،تا
تانعلاطا و اه
یم یلست ساسحا رب ینتبم راک هب طوبرم یم ببس عیطم یاوآ .دشاب
ردانق دنک ساسحا درف دوش
یم نانیب ار یتارانه ا ظخنش اوآ رونن ننیا رد سپ دهد رییغت ار دوجوم طیارش تسین هنک دننک
تقفاوم یم هنوگ یم تیامح دوجوم تیعضو زا و دشاب دیامن
(
Dyne, Ang & Botero, 2003
)
.
کیژتارتسا ینیرفآراک
1
ینیرفآراک و
تیریدم کیژتارتسا شیارگ
ییاه دنتسه هک قیرط زا هضرع لدم اه و تاناکما
بسک هب تسا رداق نوگانوگ اهراکو
نیا ناکما ار دهدب ات اب هدافتنسا ییانسانش زا تنصرف
ییاه
دوجوم رد نوماریپ بسک
،ناشراکو ینوگرگد
،دننیامن قنلخ بنسک
اهراکو ار هعنسوت دننهد و
ماجنارس ببس داجیا شزرا ،نایکچوک و یمساق( دنوش 1393
یبایتسد .) کی هب
تیعقوم بسانم
رد یرازاب
،تباقررپ داجیا
تیلباق
،اه عبانم و شزرارنپ یب
رنیظن و رنییغت نآ انه هنب تنیزم یتبانقر
ًافرص ماوداب هب
هلیس هدافتسا زا تیریدم کیژتارتسا
یارنب ناننیرفآراک و
نانکلام بنسک اهراکو
ناکما ریذپ یزیزع( تسا ،داژن
1396 .) هعومجم کیژتارتسا ینیرفآراک تیلاعف
تسا ییاه هک
زا
قیرط نآ اه تکرش اه یم هب دنناوت نامزمه تروص زا
یایازم یتباقر هرهب دوجوم یرادرب
و هدرک
یروآون شک هب یاه
یساسا داجیا تیزم یتباقر رد هدنیآ دنزادرپب (
Ireland & Webb, 2009
.)
انی دنیدج لاکنشا دانجیا ای تیوقت ،نآ فده هک تسا ییاهراتفر لماش کیژتارتسا ینیرفآراک تسا یتباقر تیزم و دمآرد زا هتفای دوبهب (
Hughes et al, 2020
) یلمع کیژتارتسا ینیرفآراک.
شلات لماش هک تسا تصرف ییاسانش یارب ینامزاس یاه
دانجیا ،تیادنه لینسناتپ رثکادنح اب اه
1. Strategic Entrepreneurship
ا نآ زا هدافتسا و ینیرفآراک لصا قیرط زا شزر تیلاعف قیرط زا اه
عباننم ساسا رب یکیتکات یاه
تیریدننم و ینیرفآراننک نیننب طاننبترا هدنننهد ناننشن کیژتارتننسا ینیرفآراننک .تننسا ینامزاننس تسا کیژتارتسا (
Egwakhe et al, 2020
.)
ا رد ی ن لدم شهوژپ ی
ئانضر( طسوت هدش هتفرگراکب هک ی
نا ، کونترف هداز و یجیئانن
، 1391 )
درگ حرطم نی
هد :تنسا رنیز حرنش هنب لدنم ننیا دانعبا .تنسا 1
رنکف زرنط :ینیرفآرانک رنکفت )
هنب رنکف هنب قلانخو ونن رانکفا هنک یبایتنسد تنهج رد نامزاس هک تسا ینعم نیا هب ینیرفآراک .دنک تکرح ییاز لاغتشا و تورث شیازفا 2
ا رمتنسم یروآونن زا رونظنم :رمتنسم یروآون ) ننی
انی تکرنش هنک دشابن یصاخ نامز تدم هب طوبرم هناروآون و دیدج لوصحم یحارط هک تسا رونطب نامزانس هنک تنسا ینعم نیا هب هکلب ؛دنک هدافتسا نآ زا راب نیدنچ یط رد نآ زا نامزاس هنب دنیاب روآون حرط نینچمه و دنک هدافتسا نآ زا یگشیمه و موادم .دنشاب درادناتنسا و زور
3 )
ک لداعتم هرهب و فاشتکا هدنن هرهب و فاشتکا هدننک لداعتم :یرادرب
تسا تروص نیا هب یرادرب
نامزانس انی تکرنش ینامزاس فادها ییاتسار و تهج رد فاشتکا ای رارتخا نامزاس رد رگا هک و دریگرانکب دونخ تلاونصحم دنیلوت هخرچ رد ار نآ و هدرک هدافتسا دیدج حرط نیا زا دناوتب راکفا زا تیاهن رد ،ییاضر( دربب ار مزلا هرهب ون و دیدج ،قلاخ
1396 .)
شهوژپ ةنیشیپ 1 . لوحت یربهر ینامزاس یاوآ و ارگ
( یوننسوم 1398
لوننحت یرننبهر ریثأننت یننسررب فدننه اننب ار دوننخ شهوژننپ رد ) رد نیرفآ
لکش هاگشناد نانکراک نایم ینامزاس یاوآ یریگ جیانتن .دننداد مانجنا ،نورزانک ناتنسرهش یاه
شهوژپ نیا لوحت یربهر هک داد ناشن
لکش رب نیرفآ انفیا شنقن ینامزاس یاوآ هعسوت و یریگ
یم لوحت یربهر داعبا نینچمه و دنک تانظحلام ،ینانمرآ ذونفن ،شنخب ماهلا شزیگنا ینعی ارگ
لکش رب ینهذ بیغرت و یدرف یم رثا ینامزاس یاوآ یریگ
نناو .دراذگ ( نارانکمه و1
2019 )
ار یسررب ناونع اب یشهوژپ لوحت یربهر نیب هطب
،رث،نم زادننا نشچ کی :ینامزاس یاوآ و ارگ
لونحت یرنبهر نینب هنک داد نانشن شهوژنپ ننیا جیاتن .دنداد ماجنا هنطبار ینامزانس یاوآ و ارگ
1 Wang et al
یم لکش لیذ هیضرف ور نیا زا .دراد دوجو یرادانعم :دریگ
:لوا هیضرف
ربهر ی لوحت اوآ رب ارگ ی
اضعا ینامزاس ی
ه ی تأ ملع ی اگنشناد نلخ ه ی ج سرانف
ثأت ی ر .دراد رادانعم و تبثم
2 . لوحت یربهر کیژتارتسا ینیرفآراک و ارگ
( ناراکمه و ینسح 1395
نطبار روضوم اب دوخ شهوژپ رد ) یرنبهر
لونحت ارگ و تنیوه
ینامزاس اب ینیرفآراک یانضعا ینامزاس
تنئیه ینملع هاگنشناد هنطبار دننتفایرد ،زنیربت
و تنبثم
نیب یرادانعم کبس
یربهر لوحت نیرفآ و ینیرفآراک انچماکوب نیننچمه .دراد دونجو
(1
)2019
لوحت یربهر نیب هک دنراد ناعذا یراداننعم یرانمآ هنطبار ناننکراک ینامزاس ینیرفآراک و ارگ
نیننمی .دراد دوننجو (2
لوننحت یرننبهر شننقن یننسررب ناونننع اننب دوننخ شهوژننپ رد )2020
و ارگ
تهج و شقن اب نانکراک ظفح رد ینیرفآراک یریگ هطسا
یم نایب ،یتباقر تیزم یا نینب هک دراد
لوننحت یرننبهر تننهج و ارگ
،یزوننف .دراد دوننجو یرادانننعم هننطبار ینیرفآراننک یریگ نیتراننم
و
راگناسوار (3
2021 ) لونحت یرنبهر تنبثم ریثأنت رنب زنین دنیکأت کیژتارتنسا ینیرفآرانک رنب ارگ
هتننشاد ( ناراننکمه و یناننمرهق ،نینننچمه .دنا 1390
دوننخ شهوژننپ رد ) یرننبهر هننک دنننتفایرد
لوحت .دراد یرادانعم و تبثم ریثأت نیرفآراک نامزاس هب هاگشناد اقترا هب شیارگ رب ارگ
نیا زا یم حرطم ریز هیضرف ،ور :دوش
:مود هیضرف
ربهر ی لوحت اضعا کیژتارتسا ینیرفآراک رب ارگ ی
ه ی تأ ملع ی لخ هاگشناد ی
ج
ثأت سراف ی ر .دراد رادانعم و تبثم
3 . ت یربهر لوح
ینامزاس یاوآ و ارگ -
کیژتارتسا ینیرفآراک و ینامزاس یاوآ
هتفای ( ناراکمه و ینارآ یاه 1400
لوحت یربهر هک داد ناشن ) رب یرادانعم و تبثم رثا ارگ
هب .دراد ینامزاس یاوآ کبس ،رگید ترابع
یربهر لوحت نیرفآ رد
،نامزاس کرحم
یاوآ
ینامزاس و
هدنرادزاب ی
توکس ینامزاس تسا
و نامزاس اه اب رییغت کبس یربهر دوخ هب
تمس یربهر لوحت ارگ یم دهاش دنناوت تکراشم
لاعف نانکراک و
هرهب یدنم زا تارظن و
1 Boukamcha
2 Yamin
3 Fauzi, Martin & Ravesangar
هدیا یاه نآ اه دنشاب هاربا هون. ی و ی فسو ی ( 1395 رب رث،م لماوع روضوم اب دوخ شهوژپ رد )
رد ،ینامزاس ینیرفآراک داجیا عنام ،ینامزاس توکس ی
دنتفا
،م هفل اه ی نامزاس توکس ی
رب
هفل،م اه ی رفآراک ین ی نامزاس ی هطبار ی دب .دنراد سوکعم ی
ن نعم ی اتن هک ی ج دوب نآ هدنهد ناشن
نامزاس توکس هک ی
عنام ی ا رد ی داج وقت و ی ت رفآراک ین ی نامزاس ی قلت ی م ی ددرگ . نیاربانب
یم ینامزاس یاوآ لکش لعاب دناوت
.ددرگ نامزاس رد اوآ یریگ یم سپ
اب تفرگ هجیتن ناوت
لوحت یربهر ریثأت هب هجوت ینیرفآراک رب ینامزاس یاوآ ریثأت نینچمه و ینامزاس یاوآ رب ارگ
هطبار رد ینامزاس یاوآ ،کیژتارتسا لوحت یربهر نیب ی
شقن ،کیژتارتسا ینیرفآراک و ارگ
یجنایم .دراد تبثم یرگ ا زا
ی ن ور
، ضرف ی ه یم حرطم ریز یاه دنوش
:
رف :موس هیض
اوآ ی اضعا کیژتارتسا ینیرفآراک رب ینامزاس ی
ه ی تأ نملع ی نلخ هاگنشناد ی
ج
ثأت سراف ی ر دراد رادانعم و تبثم .
:مراهچ هیضرف
اوآ ی م شقن ینامزاس نی
یجنا رگ ی راداننعم و تنبثم ی
نب هنطبار رد ی
ن رنبهر ی
لوحت اضعا کیژتارتسا ینیرفآراک و ارگ ی
ه ی تأ ملع ی لخ هاگشناد ی
ج .دراد سراف
لکش 1 شهوژپ یرظن لدم .
ارگ لوحت یربهر ینیرفآراک
کیژتارتسا ینامزاس یاوآ
ینامرآ و ن
ش ب ماه ا یگنا
ینه بی رت
یدرف هظح م
ینیرفآراک رک ت
رمت م یروآون
و اشتکا هدننک لداعتم یرادرب هرهب هناعی م یاوآ
یعفادت یاوآ هناتسود ون یاوآ
شهوژپ یرظن لدم شهوژپ زا کی چیه هچرگا شهوژپ روضوم اب یقتسم تروص هب لااب رد هدش ناونع یاه
روضوم زا کی ره و دنرادن طابترا لوحت یربهر ریغتم ود ای کی اهنت ،هدش حرطم یاه
،ارگ
و ینامزاس یاوآ هداد رارق هعلاطم دروم ار کیژتارتسا ینیرفآراک
هنیشیپ یلو ،دنا یاه
رکذ
هتسناوت ،اوتحم ظاحل زا ه و روضوم ظاحل زا ه ،هدش تهج ار یبولطم دید یایاوز و داعبا دنا
شهوژپ نیا رتهب یارجا هب دنروآ هارف
هنوگ لوحت یربهر داعبا یتسناوت هک یا یاوآ ،ارگ
آراک و ینامزاس هنیشیپ یانبمرب ار کیژتارتسا ینیرف
اب . ینک جارختسا ،هدش ناونع یاه هجوت
هب
تیمها لوحت یربهر ارگ
رد داجیا نامزاس رد اوآ و
هطبار نآ اب کیژتارتسا ینیرفآراک زاین
هب
شهوژپ یهاگشناد هب ندش لیدبت یارب سراف جیلخ هاگشناد تیرومأم لیلد هب رضاح
،نیرفآراک شیب
زا هتشذگ ا ساسح یم .دوش
،نیاربانب قبط
یسررب ینابم یرظن و هنیشیپ
لدم شهوژپ یموهفم
هب تروص لکش هرامش ( 1 ) هئارا یم .ددرگ
ور یسانش
شهوژپ رضاح زا رظن
،فده یدربراک و
زا رظن شور یدروآدرگ هداد
اه زا رون یفیصوت و
زا رون یگتسبمه .تسا
هعماج یرامآ نیا شهوژپ لماش ینملع تأنیه یانضعا جینلخ هاگنشناد
رهشوب سراف هعماج تسا
لماش یرامآ 230
جینلخ هاگنشناد لانعف ینملع تأنیه یانضعا زا رفن
یم سراف .دشاب
رب دروآ جح هنومن هب هلیسو لومرف نارکوک 144
رفن هدوب تسا هک رد هنعماج
دروم نآ سانمت هرامنش و لنیمیا ندوب سرتسد رد هب هجوت اب رظن یارنب ،هاگنشناد تیانس رد انه
دادنعت ،شهوژپ جیاتن هب رتشیب نانیمطا و دامتعا 210
انی یزانجم ترونص هنب ننیلانآ هماننشسرپ
سرانف جینلخ هاگنشناد یملع تأیه یاضعا یارب پاستاو و لیمیا قیرط زا یروضحریغ لانسرا
دیدرگ و دادعت 170 نیلانآ همانشسرپ لیمکت
هدش عمج یروآ دش هداد و اه هب کمک مرن رازنفا
SPSS22
و
SMART PLS3
لیلحت دروم هزادنا تهج .تفرگ رارق
یریگ یاهریغتم شهوژنپ
زا
همانشسرپ درادناتسا
و رد هس شخب لوحت یربهر
،ارگ ینامزاس یاوآ و
کیژتارتنسا ینیرفآراک
هدافتسا .تسا هدش یارب
شجنس ریغتم لونحت یربهر ارگ
یرنبهر هماننشسرپ لونحت
سانب ارگ و
( ویلووآ 2000 اب ) 4 هفلوم تاظحلام مانهلا شزنیگنا و یننهذ بیغرت ،ینامرآ ذوفن ،یدرف
شخب
هدافتسا .تسا هدش نیا
همانشسرپ هب
هلیسو 19 هیوگ دروم رارنق شجنس .تنفرگ
یارنب شجننس
ریغتم ینامزاس یاوآ رنیهز درادناتسا همانشسرپ زا
و نانقودرا (
2011
،) رد هنس دنعب یاوآ
،عنیطم
یاوآ اب هناتسود رون یاوآ و یعفادت 14
هیوگ سا هدافت .تسا هدش ریغتم
کیژتارتنسا ینیرفآراک
اب 3
،ینیرفآراک رکفت( هفل،م هرهب و فانشتکا هدننک لداعتم و رمتسم یروآون
و )یرادرنب انب
12
هیوگ هتفرگرب زا ناراکمه و نایئاضر (
1391 دروم ) شجنس رارق .تفرگ
نیا رد شهوژپ یارب ینسررب ینیاور
،هماننشسرپ ییاونتحم و یرونص زا
رظنرانه ا 5
زا رنفن
سراف جیلخ هاگشناد تیریدم هتشر دیتاسا هدافتسا
هدش سپ .تسا زا
ماجنا یتاحلانصا و ینئزج
،تلاا،س یخرب فذح نینچمه .تفرگ رارق دییأت دروم همانشسرپ
هدافتسا زا همانشسرپ راکب یاه
رد شهوژپ نیا رد هدش هتفرگ تاقیقحت
و ربتعم تلااقم ینملع
و ینشهوژپ ینلخاد
و یجرانخ
هب ص ترو ررکم رگنایب ددعتم و ییاور
یاوتحم رد .تنسا نآ بنسانم ننیا
،شهوژنپ رنب هولانع
یسررب ییاور
،یروص و ییاوتحم یارب
یسررب ییاور هزاس زین لیلحت زا یلماع
یدییات هدافتنسا
هدش تسا نیدب.
،روظنم هیوگ ییاه راب هک یلماع رتمک زا 5 / 0
،دنراد زا لنیلحت فذنح .دنیدرگ
همه هیوگ راب اه یلماع رتشیب زا 5 / 0 .دنراد تهج ییایاپ همانشسرپ اه
زا بیرض یانفلآ خانبنورک
هدافتسا رب .تسا هدش ساسا
هداد یاه لصاح زا 170 همانشسرپ یروآدرگ
،هدش بیرض یانفلآ
خابنورک یارب
لدم یاهریغتم نیب
80 دصرد ات 96 دصرد هبساحم دیدرگ هک رادقم نآ انه زا 70
دصرد رتلااب .تسا یارب لیلحتو هیزجت هداد
اه زا رازفا مرن
SPSS22
و
SMART PLS3
هدافتسا
.تسا هدش یاهریغتم
شهوژپ و نازیم بیرض یافلآ نآ خابنورک انه
رد لودنج ( 1 ) نانشن هداد
.تسا هدش
لودج 1 خابنورک یا آ ییایاپ بیارض . هزاس
اه
شهوژپ یلصا یاهریغتم بیرض
ا آ ی خابنورک
کیژتارتسا ینیرفآراک /0
95
یاوآ ینامزاس /0
91
لوحت یربهر ارگ
/0 96
هتفای اه یتخانش تیعمج فیصوت )ف ا ( نادرنم ار ناگدننهد خنساپ هورگ رثکا ،هدش یروآدرگ تاعلاطا قبط 133
نیرتنشیب ،)رنفن
( یرتکد کردم اب یملع تأیه یاضعا ار تلایصحت حطس 196
تمدنخ هقبانس نیرتنشیب ،)رنفن
هزاب رد یملع تأیه یاضعا ی
5 ات 10 ( لانس 47 رد ینملع تأنیه یانضعا تنیرثکا ننس ،)رنفن
هزاب ی 35 ات 45 ( لاس 81 )رنفن ننیا رد هدنننک تکرنش ینملع تأنیه یانضعا رنثکا نیننچمه و
( یناسنا مولع و تایبدا هدکشناد رد شهوژپ 20
یم تمدخ )رفن .دنیامن
شهوژپ لدم زارب )ب هیضرف یسررب و ریسم بیارض هب نتخادرپ زا لبق لدنم شزارنب ینسررب هنب دیاب شهوژپ یاه
هزادنا بیرنض هکنیا هب تیانع اب .دوش هتخادرپ یریگ ( هدنش جارختنسا سنانیراو نیگنانیم
)AVE
اب ربارب 78 / 0 زا رتشیب 50 / 0 ( بکرم ییایاپ ؛ اب ربارب )CR
86 / 0 زا رتشیب 70 / 0 رادنقم ؛ رنباربGOF
اب 58 / 0 زا رتشیب 36 / 0 هزادنا لدم شزارب ،تسا یم دییأت یریگ
.دوش
لودج 2 . هیضرف نومزآ جیاتن لدم ور هب اه
یراتخاس تلاداعم یزاس
لودج رد هک روطنامه هرامش
( 1 لوحت یربهر ،تسا ظخشم ) یاوآ رب ارگ
ینامزاس ( 25 / 0
= ، β
92 / 3
= ،t
000 / 0
p<
یرنبهر شیازنفا هنک تسا ینعم نیدب نیا .دراد یرادانعم و تبثم رثا )
لوحت اوآ شیازفا هب رجنم ارگ ی
ینامزاس یم لوحت یربهر داد ناشن جیاتن نینچمه .ددرگ رب ارگ
( کیژتارتسا ینیرفآراک 34
/ 0
β = ، 77 / 5 = ،t
000 / 0
p<
نیدنب ننیا .دراد یرادانعم و تبثم رثا )
لوحت یربهر شیازفا تروصرد تسا ینعم یم شیازنفا کیژتارتسا ینیرفآراک ،ارگ
.دنبای ریثانت
یاوآ ینامزاس ( کیژتارتسا ینیرفآراک رب 16
/ 0
= ، β
02 / 3
= ،t
001 / 0
p<
یرادانعم و تبثم رثا )
یاوآ شیازنفا انب بنیترت هب ینعی تسا ینامزانس
یم شیازنفا زنین کیژتارتنسا ینیرفآرانک .دنبای
یاوآ یجنایم شقن ،نینچمه ینامزاس
لوحت یربهر نیب طباور رب کیژتارتنسا ینیرفآراک و ارگ
( 04 / 0
= ، β
06 / 2
= ،t
04 / 0
p<
راد یراد ینعم و تبثم رثا ) یاوآ شیازنفا تنسا ینعم نیدب هک د
ینامزاس لوحت یربهر نیب طباور شیازفا هب رجنم
یم کیژتارتسا ینیرفآراک و ارگ .ددرگ
نایاش
.تسا هدش هتفرگ ماجنا لبوس نومزآ زا هدافتسا اب یجنایم شقن یسررب هک تسا رکذ هجیتن و ثحب یریگ
نامزاس هنیزه اه راک ظنفح و بذنج یارنب ار ینیگنس یاه لنمحتم ینانسنا یورنین نیرتدنمآ
یم یم نیب زا ار نانکراک دادعتسا و ییاناوت ،تسردان یربهر اب اما ؛دنوش لونحت ناربهر .دنرب
ارگ
یم یمنصت رد ناننکراک نداد تکرانشم ،ینانسنا یورنین هنب تردنق یاطعا قیرط زا دنناوت یاه
هنیمز ، هم ینامزاس هدیا زورب یاه
مسر تاسلج رد ار تارظن و اه رد و ینامزانس یمنسرریغ و ی
کینکت قیرط زا تیاهن تارنییغت انب قانبطنا تنهج یروآونن هنب ار ناننکراک ،یزاسدنمناوت یاه
،ناراکمه و هداز ینابرق( دنیامن بیغرت 1398
هنب ندنش لیدنبت ،سرانف جینلخ هاگشناد دربهار .)
یم )موس لسن( نیرفآراک هاگشناد نسنا یورنین هنب هنجوت اب زج رما نیا و دشاب
هم هنک ینا نیرنت
هیضرف درادناتسا بیرض
یرادانعم ددع نومزآ هجیتن
ریثأت ربهر ی لوحت اوآ رب ارگ ی ینامزاس 25
/ 0 92
/ 3 دییأت
ریثأت ربهر ی لوحت کیژتارتسا ینیرفآراک رب ارگ 34
/ 0 77
/ 5 دییأت
ریثأت اوآ ی کیژتارتسا ینیرفآراک رب ینامزاس 16
/ 0 02
/ 3 دییأت
م شقن ی یجنا رگ ی اوآ ی ب هطبار رد ینامزاس ی
ن ربهر ی لوحت کیژتارتسا ینیرفآراک و ارگ 04
/ 0 06
/ 2 دییأت
ریثأنت ینسررب ،رضاح شهوژپ زا فده ،نیاربانب .دش دهاوخن ققحم ،دنتسه ینامزاس ره هیامرس لوحت یربهر یجنایم شقن اب کیژتارتسا ینیرفآراک رب ارگ
یانضعا نیب رد ینامزاس یاوآ یرگ
.تسا سراف جیلخ هاگشناد یملع تأیه هنتفای هب هجوت اب هینضرف یاتنسار رد شهوژنپ یاه
لونحت یرنبهر ریثأنت ،لوا یاوآ یور ارگ
جیاتن و تفرگ رارق دییأت دروم ینامزاس یلک
هب تسد هدمآ زا یسررب لدم هک داد ناشن رنبهر
ی
لونحت ارگ رنب یاوآ ینامزاننس شیازنفا هننک یننعم نیدننب .دراد یراد یننعم و تننبثم رنثا
رننبهر ی
لوحت ارگ یاوآ شیازفا هب رجنم ینامزانس
ینم یم نیارباننب .ددرنگ نت
ناریدنم ،تنفرگ هنجیتن ناو
هتسناوت هاگشناد لونحت یرنبهر کبس یبوخ هب دنا
ینملع تأنیه یانضعا ونصخ رد ار نیرفآ
هدایپ ،سراف جیلخ هاگشناد هجیتن .دنیامن یزاس
هیضرف نیا ؛لنیبق زا نینشیپ تانقیقحت انب شهوژپ
( دار یرهاننظم و ینمیحر 1396
( ناراننکمه و نننایل و ) 2017
یم اتننسارمه ) .دننشاب
؛لاننثم یارننب
( ناراکمه و نایل 2017
د ) ر لوحت یربهر دنتفایرد دوخ شهوژپ انب راداننعم تنبثم هنطبار ارگ
ینامزاس یاوآ .دراد
نآ جیاتن داد ناشن اه جیورنت رد ینمهم شقن ناتسرپرس هک
نامزانس رد اوآ
یم افیا دننک دندومن ساسحا یعون هب سراف جیلخ هاگشناد یملع تأیه یاضعا ،تقیقح رد . هک
هدیا نآ تارظن و اه یریگ یمصت رد اه
یم و هدنش ظانحل هاگنشناد نلانک و درخ یاه رد دننناوت
همه و دنشاب هتشاد تکراشم تامیمصت ناریدنم یونس زا هدش ذاختا یربهر کبس هب دراوم نیا
یم طوبرم هاگشناد لوحت یربهر نامه هک دوش
.تسا ارگ
ننعی مود هینضرف یسررب ،هعلاطم نیا رگید فده لونحت یرنبهر ریثأنت ی
ینیرفآرانک رنب ارگ
هنک داد نانشن هیضرف نیا یارب لصاح جیاتن .دوب کیژتارتسا رنبهر
ی لونحت ارگ رنب ینیرفآرانک
ژتارتسا ی ک هنجیتن .دراد یراداننعم و تنبثم رثا هینضرف ننیا
شهوژپ انب شهوژنپ ؛لنیبق زا ییانه
( کروتزوا و کاجوا 2018
( راگناسوار و نیترام ،یزوف و ) 2021
) یم وسمه ؛لانثم یارب .دشاب
( ناراکمه و یزوف 2021
لوحت یربهر یاهراتفر هک دنتشاد نایب دوخ شهوژپ رد ) یونس زا ارگ
یم ریثأت یتکرش ینیرفآراک یاهراتفر رب ناریدم نآ جیاتن .دراذگ
یرنبهر دانعبا هنک داد ناشن اه
لوحت ماهلا شزیگنا لماش نیرفآ هب ینامرآ ذوفن و شخب
رب تبثم تروص کیژتارتسا ینیرفآراک
،سرانف جینلخ هاگنشناد ینملع تأنیه یانضعا رنظن زا ،تنقیقح رد .تسا هتشاذگ ریثأت تکرش
هتسناوت هاگشناد ناریدم هاگنشناد رد ار کیژتارتنسا ینیرفآرانک ،شخبرنثا یریبادنت ذانختا اب دنا
.دنهد شیازفا سراف جیلخ هتفای هب هجوتاب ،مونس هیضرف یاتسار رد شهوژپ یاه
ینامزانس یاوآ ریثأنت ینیرفآرانک یور
جیاتن و تفرگ رارق دییأت دروم کیژتارتسا ینلک
هب تنسد هدنمآ زا ینسررب لدنم هنک داد نانشن
یاوآ ینامزاس رب ژتارتسا ینیرفآراک ی
ک .دراد یراد ینعم و تبثم رثا رد
ینامزاس نانمتفگ هنک
یم قیوشت لئاسم دروم رد ار دلوم ،دننک
قیرط زا نانکراک ،اوآ راتفر یم
دنناوت شرنگن و اهرواب
دنشخب دوبهب نامزاس هب تبسن ار دوخ کبنس و ینانکدرا ادیعس ،ینیسح(
،ور 1399 هنتفای ننیا .)
یم .نا طسوت هدش ماجنا تاعلاطم اب قباطم دناوت یج
و نمدنلوف ( 2012 ننچ ،) و ونه ( 2015 و )
( ناراکمه و ینیسح 1399
ناریدنم اذنل .دنشاب اتسارمه ) هم هنب دنیاب هاگنشناد
دونخ عنبنم نیرنت
ار نانشیا زا یتابیتشپ و تیامح وصخرد مزلا تامادقا یمامت و دنشاب هتشاد ار هجوت نیرتشیب یریگ یمصت رد رتشیب هچره تکراشم و تاداقتنا ،تاداهنشیپ ،تارظن نایب یارب روتنسد رد ،انه
.دنهد رارق دوخ راک هینضرف ینسررب ،هنعلاطم ننیا رگید فده یجنانیم شنقن ریثأنت ینسررب یننعی مرانهچ
اوآ ی
ینامزاس نیب طباور رب ربهر
ی لوحت ارگ و ژتارتسا ینیرفآراک ی
ک داد نانشن لنصاح جیانتن .دونب
شیازفا اوآ ی ینامزاس نیب طباور شیازفا هب رجنم ربهر
ی لونحت ارگ و ژتارتنسا ینیرفآرانک ی
ک
یم هب .ددرگ هنب ینامزاس یاوآ ،رگید ترابع هتنسناوت یبوخ
یجنانیم شنقن هنطبار رد ینتبثم یرگ
لوحت یربهر هجیتن هب هجوت اب .دنک افیا کیژتارتسا ینیرفآراک و نیرفآ
هب ننیا رد هدنمآ تسد
هتسناوت سراف جیلخ هاگشناد ناریدم ،هیضرف لونحت یرنبهر کبنس دنا
جینلخ هاگنشناد رد ار ارگ
هدایپ سراف نصرف هاگنشناد ینملع تأنیه یانضعا هب و دنیامن یزاس
،دنیاقع ،تانساسحا نانیب ت
تنیاهن رد و هدنش ینملع تأنیه یاضعا نیب رد اوآ دوبهب لعاب نیا هک دنهد تاداقتنا و تارظن نیاربانب .تسا هدش سراف جیلخ هاگشناد رد کیژتارتسا ینیرفآراک شیازفا بجوم روضوم نیا رنگ یجنانیم شنقن تسا رداق یبوخ هب ینامزاس یاوآ ،هدش لصاح جیاتن هب هجوت اب رد ینتبثم ی
هطبار لوحت یربهر نیب ی .دنک افیا کیژتارتسا ینیرفآراک و نیرفآ
یدربراک یاهداهنشیپ لوحت یربهر شقن هکنیا هب هجوتاب کیژتارتنسا ینیرفآرانک و ینامزانس یاوآ یاقترا رب ارگ
جینلخ هاگنشناد ناریدنم هنب ؛تنفرگ رارنق دییأت دروم سراف جیلخ هاگشناد یملع تأیه یاضعا سراف یم داهنشیپ ددرگ
هدیا و هدیننش اوننش شونگ انب ار تأنیه یانضعا یوس زا هدش هئارا یاه
شزومآ دیاب نینچمه .دننک هئارا روخزاب نانآ هب تیاهن رد و دنیامن یسررب بنسانم یتراهم یاه
لوحت یربهر کبس وصخ رد هاگشناد ناریدم هب یهاگآ ات ددرگ هئارا ارگ
،ایازم زا مزلا یاه
یگژیو اه لوحت یربهر هدنهد لیکشت داعبا و ینامزانس ونج دانجیا نمنض و هدومن بسک ار ارگ
یگژیو اب مأوت لاس یاه
یدازآ یملع و للاقتسا هاگنشناد ناریدم نیب لباقتم دامتعا ،کیمداکآ
تخاننش و ینسررب تنهج هاگنشناد ناریدنم ،نیننچمه .دنیامن تیوقت ار یملع تأیه یاضعا و تصرف بایتسد و یطیحم یاه هب ار کیژتارتسا ینیرفآراک ،یتباقر تیزم هب ی
یلصا دربهار ناونع
تأیه یاضعا و هاگشناد ناریدم نیب ظنم و ددعتم تاسلج یرازگرب .دنهد رارق رظندم هاگشناد ینامزانس یاوآ شیازنفا یاتنسار رد یملع یم داهننشیپ
،شرورنپ یارنب هاگنشناد ناریدنم .دونش
تأیه یاضعا یاقترا و یزاسدنمناوت شور ،یملع
تصرف ییاسانش نیون یاه و انه تنیلباق و اه
هرهب زین نآ زا یرادرب هرود ،اه
هب ار ینفلتخم ینشزومآ یاه ننیا .دننیامن رازنگرب ظننم ترونص
هرود یم اه یروانف ییاسانش لماش دناوت هزوح هنب طونبرم نیونن یانه
تأنیه رنه ینصصخت یانه
هار ،یننملع هاگننشناد یراننج شزوننمآ تننیفیک شیازننفا یاننه
تراهم ، و بننسک یارننب مزلا یاننه
ییاناوت ،دیدج یاهراک هدیا ( هنانیرفآراک یاه
.دشاب )هریغ و یروآون ،تیقلاخ ،یبای
اجنآ زا یی شهوژپ هک رضاح
رد هعماج یشزومآ تسا هدش ماجنا
، شهوژپ انه ی د ی رنگ انب ی
روضوم نیا اس رد
ی ر انص ی ع یم دناوت درنیگ تروص .
انب فدنه هنسیاقم ینقیبطت و ینمعت نتن جیا
هب تسد هدمآ زا شهوژپ یم داهنشیپ رضاح هطبار ،ددرگ
یربهر لونحت ارگ انب یاوآ ینامزانس و
کیژتارتسا ینیرفآراک رد
هاگشناد ریاس .درنیگ رارنق ینسررب دروم یلاع شزومآ تاسس،م و اه
رد تاعلاطم یدعب
یم زا ناوت شور یاه یفیک لنثم هبحانصم و
هدهانشم هدافتنسا
.درنک پی داهننش
یم رب رثوم لماوع دوش لوحت یربهر
،ارگ نامزانس یاوآ کیژتارتنسا ینیرفآرانک و ی
هنعماج رد
آ یاسانش رضاح شهوژپ یرام ی
دندرگ .
عبانم ( ارنهز ،رونپ نینسح و همطاف ،نایمان ؛دومحم ،ینارفابروپ ؛ارهز ،ینارآ یقداص 1400
یوانکاو .)
هطبار لوحت یربهر کبس ی نیرفآ
- وآ و توکس اب یلدابت .لنیلحتارف درنکیور :ینامزاس یا
ادرف تیریدم یشهوژپ یملع هیرشن ،
66 ( 20 ،) 229 - 244 .
( شوننرهم ،یبلطم ؛ناماس ،روپدمحا 1390
" .) انب ینیرفآرانکرمعلا مادانم یریگدانی لدنم هنئارا
یقیفلت درکیور )ینیرفآراک شزومآ مویسرسنک طسوت هدش هئارا(
"
هنعماج و رانک هنمانهام ، ،
هرامش 134 ، 21 - 37 .
یناکدرا یمخفا
، یدهم
؛ رونپ بجر
، یهارنبا و ینانکدرا یدنمحم ینلع
، دنیجم ( 1400 .) مانظن
نورب و اهداهنشیپ ینامزاس توکس زا تفر
تنفن تعننص رد یناسنا عبانم تیریدم. ،
12 ( 47 ،)
170-191 .
،یرایتخب یلعفطل
( 1399
،) .یداهج درکیوراب لوحت یربهر یدربهار یوگلا و نظن هماننشهوژپ
ظتنا تینما یما
) 13 ( 4 یپایپ(
52 ) :) 229 - 254
.
یلیبدرا راعش
، نازرف
؛ ینامحر
، رفعج و یسیو
، اضرملاغ ( 1398
،) بوچرانچ داهنشیپ و یحارط
.کیتامتنسیس دانینب هداد هیرظن ساسارب نیرفآراک هاگشناد لدمو یموهفم مانظن رد شهوژنپ
یشزومآ یاه ،
13 ( 47 :) 115 - 132 .
روپ نسح
، ربکا
؛ یلیکو
، سوی
؛ یرفعج این
، دیعس و مرخ
، ( لیعامسا 1399
،) یربهر کبس رثا
ربهر طباور رد دامتعا رب -
وریپ لوحت و دوبهب( تیریدم تاعلاطم، )
، 29 ( 98 :) 139 - 172 .
،ینسح دمحم ؛ ،یرداهب هیقر ،یلاطیب هداز اک و یدهم
( 1395
،) و ارنگ لونحت یربهر هطبار
زننیربت هاگننشناد یننملع تننئیه یاننضعا ینامزاننس ینیرفآراننک اننب ینامزاننس تننیوه هعننسوت .
ینیرفآراک
، 9 ( 3 :) 433 - 452
.
کبنس و دیعس ،یناکدرا ادیعس ؛ههلا ،ینیسح ( یدنهم ،ور
1399 ناننکراک یاوآ یونگلا هنئارا ،)
.)زارینش زانگ تکرش نانکراک :هعلاطم دروم( یشناد همانلنصف
نامزانس تیریدنم ینملع یاه
یتلود
، 8 هرامش(
4 یپایپ(
32 .)) 57 - 72 .
( همطاف هدیس ، ج یوسوم و نیسح ،یهاگرد 1397
لونحت یرنبهر کبنس نیب هطبار ،) و نیرفآ
ناتسرامیب نانکراک نیب رد ینامزاس ینیرفآراک رد نارنهت یکشزپ مولع هاگشناد بختنم یاه
لاس 1397 ظیخشت و هاگشیامزآ هیرشن، ،
10 ( 41 :) 40 - 24 .
( هثدحم ،یکتشد 1392
،) هفلوم نیب هطبار یسررب نارنیبد تنیقلاخ و ناریدم یلوحت یربهر یاه
یلیصحت لاس رد ق یتلود هطسوتم سرادم رد 92
- 1391 ییانجر دیعنس :ییانمنهار هب ، ،روپ
ناهفصا هاگشناد
، دشرا یسانشراک .یتیبرت مولع ،
بجر
،روپ یهاربا . ( 1397 .) یسررب طنباور ینب ن ننهرف
،ینامزانس توکنس
ینامزانس و
رانتفر
یدنورهش ینامزاس
( دروم هعلاطم : هاگشهوژپ تعنص
تنفن تانعلاطم .) یدرنبهار
رد تعننص
تفن و یژرنا
، 9 ( 36 ) ، 189 - 212 .
ملاغ ،یمیحر ( دیمح ،دار یرهاظم و اضر
1396 ،) ربهر رثا ی نامزانس توکنس رب ارگ لوحت ی
انب
ا هطساو شقن ی
زاسدنمناوت ی
تخانشناور ی
ناننکراک لنلم شهوژنپ هنمانهام ،
، 2 22)
،) 157-
175 . ( دیحو ،ییاضر 1396
،) انب ینامزانس درکلمع رب کیژتارتسا لماوع ریثأت یسررب یرنگ یجنانیم
هانشنامرک یمینشورتپ تکرنش یدرونم هنعلاطم ینیرفآرانک ریغتم :ییانمنهار هنب ،
انضردیمح
نایلیلج ، هاشنامرک ناتسا رون مایپ هاگشناد
، دشرا یسانشراک .یناگرزاب تیریدم ،
کوترف ؛یلع ،نایئاضر ( .داوجدنمحم ،یجیئانن ؛انضریدمح ،هداز
1391 تباقر یونگلا .) یریذنپ
نیفرآراک رب ینتبم .ناینب شناد یعافد عیانص رد کیژتارتسا ی
شچ ینانگرزاب تیریدم زادنا ،
12 ( 45 ،) 38-56 .
یوضر
، یفطصم دیس
؛ ینایراد روپدمحا
، دومحم و یرایرهش
، یلعناطلس (
1393
،) لدنم یحارط
هرکیپ درنکیور یاننبم رنب کیژتارتسا ینیرفآراک یموهفم یدننب
ینیرفآرانک هعنسوت.
، 7 ( 1 :)
37-55 .
رسای ،یدایص (
1395
،) لوحت یربهر داعبا ریثأت تیانضر رنب یربهر ریغ و یلماعت یربهر ،نیرفآ
.ناریا رد ناملعم ینامزاس دهعت و یلغش شرورپ و شزومآ رد تیریدم
، 30 ( 2 ،) 57 - 65
.
این یدباع
، ( نیشفا 1399
،) کبس نیب هطبار تیانضر انب ینتیبرت و ینشزومآ ناربهار یربهر یاه
هیاپدنچ سرادم ناملعم یلغش شلات ناتسرهش ییادتبا هرود
یدربرانک ینشزومآ یربهر، ،
1
( 1 :) 29-42 .
،یرماع دوعسم ( 1399 .) مونلع و رننه رد شهوژنپ هیرنشن ،شنناد تیریدم و رازگتمدخ یربهر
،یناسنا 5 ( 8 :) 71 - 76
.
یزیزع ( اتیب ،داژن 1396
،) :هنعلاطمدروم( کیژتارتنسا ینیرفآرانک رنب یرکف هیامرس ریثأت یسررب
تکرش یاه مرن هدننکدیلوت )رازفا
:ییانمنهار هب ، یرایرهنش یلعناطلنس
،یمزراونخ هاگنشناد ،
.ینیرفآراک تیریدم ،دشرا یسانشراک ( دلایم ،نایکچوک و ناساس ،یمساق 1393
،) و تورنث قلخ یارب یرازبا ،کیژتارتسا ینیرفآراک
شزرا رویرهش ،داصتقا یایند همانزور ، 1393
هرامش ، 3285 .
هداز ینابرق
، هنجو للها
؛ هداز یرنش
، حانتف
؛ یوقندینس
، ینلع رنیم و
یرنلگیب
، ننسحم ( 1398
،)
لونحت یربهر لدم یحارط یا هنفرح و یننف هاگنشناد رد نیرفآ
شهوژپ ، رد تیریدنم یانه
ناریا
، 23 ( 2 ) : 150 - 127 .
ینامرهق ؛دمحم ، یجانح
هنجاوخ لنیقع ،یراننچوبا و دینشر حلانص ،ول (
1390 .) شنقن یرنبهر
یلوحت رد یاقترا هاگشناد هب نامزاس نیرفآراک (
یتنشهب دیهنش هاگنشناد :یدرونم هنعلاطم ،)
ینیرفآراک هعسوت ،
4 ( 4 :) 185 - 204 .
،یبارحم همطاف
( 1392
،) هطبار یاهکبس یربهر
اب توکنس ینامزانس
و ریثانت نآ رنب شزنیگنا و
تیاضر یلغش قودنص نانکراک تنامض
تارداص
،هداز یرنش حانتف :ییانمنهار هنب،ناریا
هاگشناد هملاع یسانشراک ،یئابطابط .یتلود تیریدم ،دشرا
( یرم هدیس ،یوسوم 1398
لونحت یرنبهر ریثأت یسررب ،) لکنش رد نیرفآ
ینامزانس یاوآ یریگ
هاگشناد نانکراک نیب رد ،نورزاک ناتسرهش یاه
نیون تلاوحت یللملا نیب سنارفنک نیموس
یرادباسح و داصتقا ،تیریدم رد .نارهت ،
( هنازرف ،یفسوی و یحرلادبع ، یهاربا هون 1395
دانجیا عنانم ،ینامزانس توکنس رب رثوم لماوع )
،ینامزاس ینیرفآراک یشزومآ تیریدم رد ون یتفایهر
، 7 ( 2 ) یپایپ 26 : 133 - 156 .
