Investigating the balance and amount of organic carbon sequestered in different parts of plants in different land uses in
Behbahan city, Khuzestan province
Saheb Khordehbin1 | Saeid Hojati2 | Ahmad Landi3 | Iman Ahmadianfar4
1. Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Khuzestan, Iran. E-mail:
2. Corresponding Author, Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Khuzestan, Iran. E-mail: [email protected]
3. Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, Khuzestan, Iran. E-mail:
4. Department of Civil Engineering, Faculty of Engineering, Technical University of Khatam-al-Anbia, Behbahan, Khuzestan, Iran. E-mail: [email protected]
Article Info ABSTRACT
Article type:
Research Article
Article history:
Received: 27 April 2022 Received in revised form:
13 August 2022
Accepted: 31 August 2022 Published online: 5 May 2023
Keywords:
Carbon balance, Carbon emissions, Carbon storage, Organic carbon.
During photosynthesis, plants secrete atmospheric mineral carbon into their biomass, which is eventually stored in the soil through plant debris. It was used and finally the organic carbon balance was calculated. The area has three land uses, including agriculture (wheat, canola, beans and alfalfa), pasture and palm grove. From eachland use, 5 plant samples in quadrats with dimensions of 1m ×1m were taken. Samples were milled and the percentage of carbon in the total plant biomass and each part of the plants (stem, leaf, and root) was calculated. The amount of gases emitted from the soil surface was also measured by a closed chamber. The results showed that the percentage of carbon in the total plant biomass of the studied land uses is significant at 99% confidence level, so that the average percentage of carbon in rapeseed, wheat and beans is the highest and in rangeland and palm crops is the lowest. Also, the percentage of carbon in different parts of plants (stem, leaf, and root) in each cultivation was performed according to a factorial experiment based on a completely randomized block design with 2 replications in SAS software. The results showed that the highest percentage of carbon was present in the stems, roots and leaves of the plants of each use, and the organic carbon balance was the highest in the agricultural use and the lowest in the pasture landuse.
Cite this article: Khordehbin, S., Hojati, S., Landi, A., & Ahmadianfar, A. (2023). Investigating the balance and amount of organic carbon sequestered in different parts of plants in different land uses in Behbahan city, Khuzestan province. Journal of Natural Environment, 76 (1), 161-171.DOI: http//doi.org/10.22059/jne.2022.342267.2449 © The Author(s). Publisher: University of Tehran Press.
. DOI: http//doi.org/10.22059/jne.2022.342267.2449
بيسرت يلآ نبرک نازيم و نلايب يسررب شخب هدش
ناهايگ فلتخم ياه
يربراک ناتسزوخ ناتسا رد ناهبهب ناتسرهش فلتخم ياه
هدروخ بحاص بي
1ن عس| ي د تجح
2ي
|
دنل دمحا
3ي ا| ی نام دمحا ی نا
4رف
1 . سدنهم و مولع هورگ ی
زرواشک هدکشناد ،کاخ ی
، هش هاگشناد ی د زاوها نارمچ :همانایار .ناریا ، [email protected]
2 . ،لوئسم هدنسیون سدنهم و مولع هورگ
ی زرواشک هدکشناد ،کاخ ی
، هش هاگشناد ی د زاوها نارمچ ناریا ،
. همانایار : [email protected]
3 . سدنهم و مولع هورگ ی
زرواشک هدکشناد ،کاخ ی
، هش هاگشناد ی د زاوها نارمچ ناریا ،
. همانایار : [email protected]
4 . نف هدکشناد ،نارمع هورگ ی
سدنهم و ی
، تعنص هاگشناد ی
بنلاا متاخ ی ءا ناهبهب
،ناهبهب ، :همانایار .ناریا [email protected]
هلاقم تاعلاطا هديکچ
:هلاقم عون ةلاقم
یشهوژپ
رات ی خ رد ی تفا : 70 / 72 / 1471
رات ی خ يرگنزاب : 22 / 70 / 1471
رات ی خ ذپ ی شر : 70 / 70 / 1471
رات ی خ راشتنا : 10 / 72 / 1472
ديلک هژاو :اه نبرک نلايب
،
ت نبرک دعاص ،
نبرک ةريخذ
،
يلآ نبرک . یط ناهایگ
،زتنسوتف لمع رد ار رفسمتا ،یندعم نبرک
تسیز ةدوت یم بیسرت دوخ زا تیاهن رد نبرک نیا هک دننک
کاخ رد یهایگ یایاقب قیرط یم هریخذ
هب شهوژپ نیا .دنوش روظنم
هزادنا یریگ نازیم نیرک بیسرت یلآ هدش
رد
شخب یاه فلتخم هزادنا ،ناهایگ یلآ نبرک نلایب ةبساحم تیاهن رد و یربراک ره هنبرک یاهزاگ دعاصت نازیم یریگ
ناتسلخن و عترم ،)هجنوی و لاقاب ،ازلک ،مدنگ( یزرواشک یربراک هس یاراد ،هعلاطم دروم ةقطنم .تفرگ تروص یم یربراک ره زا هک دشاب 0
من ةنو یهایگ اب تارداوک اب داعبا 1
× 1 رتم تشادرب هنومن .دیدرگ نبرک دصرد و بایسآ اه
تسیز لک ةدوت حطس زا هدش دعاصتم یاهزاگ نازیم .دیدرگ هبساحم )هشیر و گرب ،هقاس( هایگ زا شخب ره و یهایگ
هزادنا هتسب کقاتا طسوت زین کاخ .دیدرگ یریگ
اتن ی ج لک رد نبرک دصرد هک داد ناشن تسیز
ةدوت گ ی ها ی ربراک ی اه
حطس رد نانیمطا 00 دصرد نعم ی راد هب .دوب هک یروط نیگنایم
دصرد نبرک رد
،ازلک مدنگ و لاقاب نیرتشیب و رد
ناهایگ یعترم و ناهایگ ریز تشک لخن نیرتمک دوب رادقم . شخب رد نبرک یرامآ ةسیاقم ،نینچمه فلتخم یاه
اب یفداصت ًلاماک کولب ةیاپ رب لیروتکاف حرط ساسا رب یربراک ره رد )هشیر و گرب ،هقاس( ناهایگ 2
طیحم رد رارکت
مرن رازفا داد ناشن جیاتن .دش ارجاSAS
هک نیرتشیب دصرد نبرک هب بیترت رد
،هقاس هشیر و گرب یربراک ره ناهایگ
دوجو .دوب رادقم نیرتمک عترم یربراک رد و نیرتشیب یزرواشک یربراک رد یلآ نبرک نلایب و تشاد
دانتسا : هدروخ بی ن ، بحاص
؛ یتجح ، دیعس
؛
؛دمحا ،یدنل و
دمحا ی نا رف ، نامیا ( 1472 .) بیسرت یلآ نبرک نازیم و نلایب یسررب شخب هدش
ناهایگ فلتخم یاه
یربراک ناتسرهش فلتخم یاه ناتسزوخ ناتسا رد ناهبهب
یعیبط تسیز طیحم . ،
00 ( 1 ،) 101 - 101 .
DOI:http//doi.org/10.22059/jne.2022.342267.2449
:رشان نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم .
© .ناگدنسیون
بيسرت يلآ نبرک نازيم و نلايب يسررب شخب هدش
ناهايگ فلتخم ياه يربراک
فلتخم ياه ...
/ هدروخ بي ن ناراکمه و
163
همدقم هناخلگ رثا ا
ی لصا لماع ی
مز نتشاد هگن مرگ رد ی
ن یم
،دشاب ز ی ار امرگ ندش جراخ زا ی
مز رفسمتا ی
ن گولج اضف هب ی
ر ی م ی دنک و
هناخلگ رثا نودب عقاو رد ا
،ی امد طسوتم ی
ناهج ی مز ی ن سب ی را دش دهاوخ درس گدنز و
ی ور ی مز ی ن غ ی نکممر دوب دهاوخ
(
Kweku et al., 2018
شیازفا .) تیعمج
ثعاب نیمز ةرک شیازفا
فرصم تخوس یاه یلیسف و داجیا مجح یدایز زا یاهزاگ
هناخلگ شیازفا و یا یامد دح زا شیب
حطس نیمز .تسا هدش 07
مرگ دصرد هب ،نیمز یاوه ندش
ید دوجو لیلد رد نبرکدیسکا
زا .دنراد نآ دیلوت رد یمهم شقن یزرواشک یضارا هک تسا رفسمتا نیا
ور رد لاس 2710
، 102 روشک قفاوت همان سیراپ ار بیوصت
دندرک هک ساسارب نآ روشک اه دهعتم دندش ات نایاپ نرق
،رضاح شیازفا هجرد ترارح یناهج اوه ار ات 2 ةجرد یتناس دارگ رتلااب زا
حطس شیپ یدیلوت دودحم دننک (
Minasny et al., 2017
).
لآ نبرک ی ( کاخ کاخ رد )SOC
اه ی زرواشک ی ارب ی خلصاح ی ز ی کاخ و لوت ی د زرواشک ی اپ ی راد فاطعنا و یریذپ ربارب رد
غت یی تار اوه و بآ یی
ح ی تا ی تسا (
Luo et al., 2019
.) د عرازم ی سکا ی د نبرک
، ار رفسمتا بیسرت
هب و شهاک غت یی تار و بآ
اوه یی یم کمک دننک
فرظ اما ، ی ت ( نبرک بذج ) C
رفسمتا لدابم و ة ب ی ن س ی متس اه ی گ ی ها ی لوط رد کاخ و ی
ک لاوت ی نامز ی
یم دناوت توافتم ( دشاب
He et al., 2021
).
یسررب یم ناشن اه هناخلگ یاهزاگ شیازفا رد یزرواشک یضارا ،هک دهد
یم افیا یدایز شقن یا هب ؛دننک
عبانم زا یکی هک یروط
هناخلگ یاهزاگ دیلوت یلصا یم نیمز وج رد یا
هناخلگ یاهزاگ نایم رد .دنشاب دعاصتم یا
ید ،یزرواشک یضارا زا هدش دیسکا
ب نبرک ه ییاهنت 27 زاگ لک زا دصرد یم لماش ار هدش دعاصتم یاه
( دوش
Dharumarajan et al., 2017
اب ناهایگ ،لباقم رد .)
یم ،یرفسمتا نبرک بیسرت دنناوت
هناخلگ یاهزاگ تظلغ شهاک رد یا
هنوگ هب ،دنشاب دیفم هک یا
شیب زا
٪17 ید نبرکدیسکا
(
CO2
) رد دوجوم وج
یم ار زا ناوت قیرط وتف زتنس تفایزاب ( درک
Raich and Potter, 1995
نبرک .) بیسرت و تفایزاب یلآ هدش
تسیز رد ةدوت
کاخ رد تیاهن رد یهایگ بوسر
یم شیازفا .دننک صلاخ
نبرک ةریخذ کاخ
یماگنه نایامن یم
،دوش هک رادقم
ةریخذ ای عمجت نبرک
زا رتشیب کاخ یلآ تافلت
یبورکیم و
هشیر سفنت دشاب
(
Fearnside and Barbosa, 1998
.) نبرک نازیم
بیسرت هدش رد ییلااب شخب (
هخاش اه و مادنا یاه دیلوت یلثم ) ناهایگ نیریز و (
هشیر )،
هب راتخاس ( یکیتنژ
De Neergaard and
Gorissen 2004
( دراد یگتسب لماوع نیا لباقتم تارثا و یطیحم طیارش ،دشر یوگلا ،)
Rangel-Castro et al., 2005
.)
هشیر رد دوجوم نبرک رادقم شخب نبرک هب تبسن
هژیو تیمها زا ،هایگ رگید یاه هب یا
روظنم شیازفا ةریخذ رادروخرب کاخ نبرک
اریز ؛تسا تفاب
و اه تاحشرت هشیر
رد سامت میقتسم اب زاف یندعم رارق کاخ رجنم هک دنراد
هب شهاک نازیم یناک یزاس تبسن
هریخذ نبرک هب یم ییاوه شخب رد هدش
دوش (
Rasse et al., 2005
) هب ناهایگ ییاوه شخب تابیکرت زا یخرب . کاخ رد یتحار
یم هیزجت
% نیب کاخ نبرک ةریخذ شهاک ثعاب هک دنوش -10
% 40 دنچ ناهایگ رد نیب و هلاس
20
% - 07
% ناهایگ نیب رد
کی یم هلاس دنوش (
Warembourg and Paul, 1977
.)
عون زین یربراک ریثأت
یدایز رب نازیم هریخذ و دعاصت کاخ یلآ نبرک
،دراد زا نیا
،ور باختنا عون تشک بسانتم اب طیارش
،هقطنم شقن یمهم رد بیسرت نبرک و شهاک یاهزاگ هناخلگ یا دراد (
Singh et al., 2013
.) هب هک هعلاطم کی رد روظنم
یسررب نازیم دیلوت هیلوا نبرک و
نبرک یدورو هب کاخ طسوت
Nasiri Mahallati
( ناراکمه و 2714
تلاوصحم یور رب )
،مدنگ
،وج
،ترذ
،هبنپ
،جنرب هجنوی و تروص دوخن
،تفرگ ناشن داد هک مهس یبسن نبرک رد مادنا یاه فلتخم
،یهایگ رد نیب ناهایگ
دروم یسررب توافتم هدوب هب یروط هک هجنوی تبسن هب رگید
،ناهایگ نبرک یرتشیب ار رد شخب ینیمزریز دوخ
بیسرت ،هدرک
نینچمه نبرک
لصاح زا تاحشرت هشیر
رد نآ زین رتشیب زا ةیقب ناهایگ دوب . جیاتن نآ ةعلاطم ناشن اه
داد
،هک نیرتشیب نازیم
یدورو نبرک رد دحاو حطس رد نیب ناهایگ دروم هعلاطم یارب هایگ هجنوی و نیرتمک یدورو نبرک طوبرم هب هایگ دوخن دوب هک
نیا عوضوم یم دناوت تیمها هجنوی یارب بیسرت نبرک ار ناشن ( دهد
Nasiri Mahallati et al., 2014
).
Moradi
ناراکمه و
( 2710 نلایب و نبرک بیسرت شیازفا ببس ،کاخ هب نآ شیازفا و یهایگ یایاقب تیریدم هک دندرک ناونع دوخ ةعلاطم رد زین )
یم یلآ نبرک هب دوش
نیا هک یروط کاخ رد مه شیازفا
( تسا هدش هدهاشم لقادح و جیار یزرو
Moradi et al., 2015
.)
کی هکنیا کرد
،صاخ تشک کی اب یربراک عبنم
هناخلگ زاگ نزخم ای نیا رد ناهایگ نبرک نلایب ةبساحم ،تسا یا
یربراک یم یرورض اه دشاب
Twine et al., 2009)
) نلایب . نبرک ناشن ةدنهد تبسن نبرک یدورو هب کاخ ( بیسرت ) هب نبرک
يعيبط تسیز طيحم
، هرود شش و داتفه هرامش ،
1 ،
1041 164
راشتنا هتفای هب وج یم دشاب (
Smith, 2004
) نیا زا . ییاناوت یسررب ،ور ناهایگ
یارب ةریخذ نبرک یندعم یرفسمتا رد(
تسیز ةدوت
دوخ و تیاهن رد رد
یارب )کاخ شهاک
تارییغت بآ و ییاوه و دوبهب یروراب کاخ مهم تسا . نلایب ةبساحم نبرک
متسیسوکا
،اه
یشلات یارب ةعسوت یژتارتسا ییاه یارب شهاک تاراشتنا یناسنا
یاهزاگ هناخلگ یا تسا هک هب نوناک تاقیقحت یارب
ییاسانش
عبانم و نزاخم
CO2
یوج لیدبت هدش ( تسا
., 2010 et al Unkovich
.)
و بیسرت دروآرب صوصخ رد زین یدایز تاعلاطم نآ رتشیب هک تسا هتفرگ تروص ناهایگ یلآ نبرک ةریخذ
یارب اه
تلاوصحم دحاو
ماجنا هدش تسا (
Mathew et al., 2020
) دعاصت و بیسرت رد یتوافتم ییاناوت فلتخم ناهایگ هک اجنآ زا .
هناخلگ یاهزاگ هب شقن مه مهم نیا کرد و دنراد یا
هناخلگ یاهزاگ شهاک رد ییازس
،دراد هقطنم ره یا نیا زا
نیا ،ور اب هعلاطم
فده ةسیاقم شخب یرفسمتا نبرک بیسرت ییاناوت فلتخم یاه
یربراک ناهایگ یلآ نبرک دعاصت نازیم ةبساحم و فلتخم یاه
تیاهن رد و هب تشک نیرتهب ،جیاتن ساسارب ات تفرگ تروص یربراک ره یلآ نبرک نلایب ةبساحم
نآ شقن ظاحل شهاک رد اه
هناخلگ یاهزاگ یا
.ددرگ داهنشیپ هقطنم نازرواشک هب
شور شهوژپ یسانش :هعلاطم دروم ةقطنم ةقطنم
یتاعلاطم اب یتحاسم دودح 3103 راتکه رد دح لصاف ضرع یاه ییایفارغج 47ʺ
47ʹ 37˚ ʺ ات 00
47ʹ 37˚ یلامش و لوط یاه ییایفارغج 02ʺ
37ʹ 07˚ ʺات ʹ 07
˚ 70 07 یقرش رد ناتسرهش ناهبهب
عقاو هدش نیگنایم .تسا
یگدنراب ةنلااس
،هقطنم 323 یلیم
،رتم طسوتم هجرد ترارح نآ ةنایلاس 20
ةجرد یتناس دارگ و نیگنایم ریخبت هنایلاس 3313
یلیم یم رتم ةقطنم .دشاب یاراد
میژر یتبوطر و یترارح هب کاخ بیترت کیتسوی و یم کیمرترپیاه دنشاب
(
Amirian Chakan
et al., 2017
یربراک و ) دنتسه ناتسلخن و عترم ،یزرواشک ،هقطنم بلاغ یاه
( لکش 1 ةدمع ،یزرواشک یربراک رد .)
یم تشک هک یتلاوصحم یم هجنوی و لاقاب ،ازلک ،مدنگ لماش دوش
.دنشاب
و تشادرب هدامآ
هنومن يزاس یهايگ ياه
ب: ه روظنم هزادنا شخب یلآ نبرک نازیم یریگ ،یربراک ره رد ناهایگ فلتخم یاه
0 داعبا اب تارداوک اب یهایگ ةنومن 1
× 1 هنومن .دش تشادرب رتم اه
هب هک دیدرگ تشادرب یوحن رگنایب
ره یهایگ ةنومن صخاش
لکش 1 هعلاطم دروم ةقطنم يربراک ةشقن.
بيسرت يلآ نبرک نازيم و نلايب يسررب شخب هدش
ناهايگ فلتخم ياه يربراک
فلتخم ياه ...
/ هدروخ بي ن ناراکمه و
165
یربراک هنومن تشادرب .دشاب ناهایگ دشر لصف نایاپ رد و راهب لصف رد یهایگ یاه
هنومن تشادرب زا سپ .تفرگ ماجنا یاه
تمسق ،یهایگ طولخم زا زین هنومن کی .دندش کشخ دازآ یاوه رد و کیکفت گرب و هقاس ،هشیر لماش هایگ فلتخم یاه
شخب هب .دیدرگ هیهت یربراک ره رد ناهایگ فلتخم یاه ریز شخب رد یلا و لگ دوجو لیلد
اب شخب نیا ادتبا ،)هشیر( ینیمز
هدافتسا زا کلا اب ةمشچ ةزادنا جنپ
یلیم هنومن هیلک سپس و هتسش یلا و لگ زا ًلاماک رتم پیز نولیان نورد و بایسآ اه
رارق راد
هنومن نبرک دصرد ةبساحم تهج .دندش یراذگدک و هداد نآ ادتبا ،اه
یامد رد اه 07
یتناس ةجرد ًلاماک ات دندش هداد رارق دارگ
سپس .دنوش کشخ 2
مرگ ره زا من هنو نورد و نیزوت ةروک
یکیرتکلا رد
یامد 007 هب و تدم 0 - 0 تعاس رارق هداد و دندش
دصرد رتسکاخ یهایگ ( شخب رادقم یندعم
) دصرد تیاهن رد و نبرک
یلآ زا زا هدافتسا اب شخب ره هبساحم ةطبار
( دیدرگ
Allen
et al., 1986
.) ةطبار 1
03 / 7
C% = (100-Ash %) ×
ناهایگ ،متسیسوکا کی رد ید
نبرکدیسکا ار
زا رفسمتا بذج هدرک یلآ داوم و دیلوت
یم .دننک هب لک نبرک بذج هدش طسوت هایگ
للاخرد دنیآرف زتنسوتف دیلوت هیلوا صلاخان (1
)GPP
هتفگ یم دوش . بذج صلاخان نبرک زا یشخب للاخ رد هایگ طسوت هدش
یم فرصم )هایگ سفنت( یفورتوتا سفنت طسوت ،زتنسوتف دوش
. ید لماش دوخ زین کاخ سفنت سفنت زا لصاح نیرکدیسکا
کاخ یفورتورته (2
ناهایگ هشیر سفنت و )RH
(3
یم )RR
دشاب (
, 2000 et al Hanson
) نبرک شخب هب . صلاخ
یقاب رد هدنام
یز تس ةدوت هیلوا صلاخ دیلوت ،متسیسوکا ره یهایگ (4
نبرک لک هب و )NPP
بذج صلاخ دیلوت زین هدش
صلاخ متسیسوکا
0
( )NEP
یم هتفگ دوش . سپ زا گرم
،ناهایگ یشخب زا یهایگ یایاقب هب
ةلیسو مسیناگراورکیم یاه
کاخ هیزجت هدش و هب کاخ
یمرب دندرگ . رد نیا للاخ
،هیزجت یرادقم زا نبرک دوجوم رد یلآ داوم دازآ
هدش و هب رفسمتا زاب یم دندرگ . هزادنا اب دیلوت یریگ
کاخ سفنت و هیلوا صلاخ (0
یم صخشم )RS
دوش هک ایآ متسیسوکا عبنم ،یسررب دروم
ای نزخم نبرک تسا (
Katrin
Prescher et al., 2010
).
تسیز یلآ نبرک ،هیلوا صلاخ دیلوت دروآرب تهج ةدوت
شخب( یهایگ رد هک )هایگ ینیمزریز و ییاوه
نایاپ لصف دشر اب
تارداوک یاه 1
× 1 تشادرب رتم ةطبار قبط ،دوب هدش
1 نازیم و هبساحم دیلوت
صلاخ هیلوا رب شخب ره ساسا
( نبرک زا )NPPc
ةطبار قیرط 2
:دیدرگ هبساحم
NPPc = CP + CS + CR+CE 2 ةطبار
هک
0CS
: نبرک هاک و
،شلک : Cp
نبرک دوجوم رد ( مادنا )یاه
،یداصتقا
CR
: 3
نبرک دوجوم رد و هشیر
0CE
نبرک:
زا لصاح
تاحشرت هشیر
یا هک تسا رادقم نآ ساسارب عبانم دودح 00 دصرد نبرک دوجوم رد هشیر رد رظن هتفرگ یم دوش (
Bolinder et
al, 2007
.) ةبساحم یارب نازیم
نبرک دوجوم یلآ رد
شخب یاه فلتخم ناهایگ
،یداصتقا مادنا(
هاک و
،شلک هشیر ) هطبار زا یاه
3 ات 0 هدافتسا دش :
CP= یداصتقامادنا نزو×C% 3 ةطبار
CS= یداصتقادرکلمع -لکسامویب × C% 4 ةطبار
CR= هشیر نزو × C% 0 ةطبار
CE= CR × 7/00 0 ةطبار
نینچمه مهس ةبساحم یارب یبسن
ره زا مادک مادنا یاه فلتخم یهایگ زا دیلوت صلاخ
،هیلوا زا هطبار یاه 0 ات 0 .دش هدافتسا
RP= CP / NPPc 0 ةطبار ___________________________________________________________
1Gross Primary Production
2Heterotrophic respiration
3Root respiration
4Net primary production
5Net ecosystem production
6Soil respiration
7Carbon Straw
8Carbon Root
9Carbon Exudate
يعيبط تسیز طيحم
، هرود شش و داتفه هرامش ،
1 ،
1041 166
RS= CS / NPPc 3 ةطبار
RR= CR / NPPc 0 ةطبار
RE= 1- (RP + RS + RR) 17 ةطبار
هک رد نیا هطبار اه ،RE
،RP
و RS
هبRR
بیترت رگنایب مهس هشیر تاحشرت یبسن
،یا مادنا )یاه(
،هایگ یداصتقا هاک
و و شلک
هشیر زا لک نبرک دوجوم رد هایگ یم .دنشاب نازیم ،نبرک نلایب ةبساحم تهج نبرک
دوجوم رد یایاقب یهایگ رد هایگ ةناد و ره
یربراک هب ناونع نبرک یدورو هب کاخ رد رظن هتفرگ دش .
هزادنا :کاخ سفنت زا لصاح ياهزاگ نازيم يريگ هنومن
هب ناهایگ سفنت زا لصاح یزاگ یاه کقاتا ةلیسو
هتسب یاه
17
عمج نیدب .دندش یروآ کقاتا ،روظنم
و دیدرگ بصن رظن دروم لحم رد هتسب یاه یامد
لخاد کقاتا زین هب لیسو ة جنسامد هویج یا
هک رد یتمسق زا هندب کقاتا اه هیبعت هدش
،دوب هزادنا یریگ دیدرگ هب .
روظنم نییعت نامز عمجت رثکادح یاهزاگ
هناخلگ
،یا
هنومن زا یرادرب کقاتا
هتسب
،دهاش هب
،گنرس ةلیسو رد
نامز یاه 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 0 و 0 تعاس ماجنا دیدرگ هنومن.
اه نامز زا سپ 0
و تشادرب دوب عمجت رثکادح نامز هک تعاس هلصافلاب
رد لایو یاه صوصخم قیرزت
و شوپرد لایو هب اه ةلیسو ملیفاراپ هدناشوپ
دندش و رد فورظ یواح خی رارق هداد دندش ات زا جورخ زاگ یریگولج هب
لمع .دیآ سپ زا
،نآ هلصافلاب هنومن اه هب هاگشیامزآ لاقتنا
هداد دش و اب هاگتسد یفارگوتامورک یزاگ
( ) GC
لدم
2560
تئارق دندش (
Khordehbin et al., 2020
،هاگتسد تئارق زا سپ .)
یامد اب هاگتسد ددع کقاتا
مجح ساسارب و حیحصت کقاتا
و تدم نامز بصن کقاتا
،اه رادقم دعاصت اهزاگ رب بسح مرج رد
دحاو حطس و ةطبار قبط نامز 11
هبساحم دندش .
ةطبار 11 (
+t
10 / 203 ( / ) )Mv
(×
×Vv
130 / 12
= )
Vm
نازیم :Vm
دعاصت زاگ رب یلیم بسح ( بعکمرتم رب مرگ
mg/m3
) ، ددع :Vv
تئارق هدش هاگتسد نویلیم رد تمسق بسحرب
( ،)ppm
نزو :Mv
یلوم زاگ دروم رظن ( مرگولیک رب لوم بسحرب
mol/kg
) و یامدt
کاخ ماگنه هنومن یرادرب رب بسح ةجرد
یتناس یم دارگ دشاب . مرن طیحم رد اهزیلانآ مامت رازفا
ةخسنSAS
2 / 0 .دش ماجنا
ی هتفا ياه شهوژپ
شخب نبرک یاوتحم یرامآ فیصوت جیاتن تشک و اه
لودج رد فلتخم یاه یاه
1 ، 2 و 3 هک داد ناشن جیاتن .تسا هدش هئارا
ار رادقم نیرتمک لخن هایگ تشک ریز ناهایگ و یعترم ناهایگ ،هجنوی رد و نیرتشیب لاقاب و مدنگ ،ازلک رد نبرک دصرد نیگنایم هب لودج( دنداد صاصتخا دوخ 1
نینچمه .) هب نبرک دصرد نیرتشیب
ک ره ناهایگ گرب و هشیر ،هقاس رد بیترت یربرا
دراد دوجو
لودج(
2 نول نومزآ جیاتن .) سنایراو یربارب یسررب تهج 11
تشک نیب سنایراو هک داد ناشن زین اه شخب و اه
فلتخم یاه
.دندوب یناسکی یگدنکارپ یاراد تهج
یسررب تیعضو ینعم یراد دصرد نبرک رد تسیز ةدوت یهایگ ( عومجم
،هشیر هقاس و گرب )
یربراک رد یاه
فلتخم زا لیلحت سنایراو
ANOVA
هدافتسا دش ( لودج 2 .) جیاتن ناشن داد هک فلاتخا نیگنایم دصرد نبرک رد
لک تسیز ناهایگ ةدوت رد
یربراک یاه فلتخم رد حطس نانیمطا 00 دصرد ( 71 /
>7 )P
ینعم راد
؛دوب هب یروط هک نیگنایم دصرد
نبرک رد
،ازلک مدنگ و لاقاب نیرتشیب و رد ناهایگ یعترم و ناهایگ ریز تشک لخن نیرتمک رادقم دوب .
زا اجنآ هک رد نیا قیقحت رثا ود ریغتم عون هایگ و شخب مادنا فلتخم یاه یاه
یهایگ رب یور دصرد نبرک دروم یسررب رارق
تفرگ
، حرط لیروتکاف رب
ةیاپ کولب
ًلاماک یفداصت اب 2 رارکت هب ناونع حرط یرامآ باختنا دش ( لودج 4 .) ةسیاقم نیگنایم اه زین
زا هدافتسا اب نومزآ
نکناد تفرگ تروص .
جیاتن ناشن داد هک دصرد نبرک رد شخب یاه فلتخم ناهایگ فلاتخا ینعم یراد اب
رگیدکی دنراد هک شیب نیرت دصرد نبرک هب بیترت رد
،هقاس هشیر و گرب ناهایگ ره یربراک دش هدهاشم .
ديلوت و نبرک نلايب صلاخ
رد هيلوا يربراک
فلتخم ياه لودج( نبرک نلایب لودج :
0 یم ناشن ) نیب رد هک دهد
یربراک یربراک و نبرک نلایب نیرتشیب یاراد یزرواشک یربراک ،فلتخم یاه عترم
و ناتسلخن زین
هب بیترت اب 207 / 7 و 300 / 7
___________________________________________________________
10Chamber
11Leven Test
بيسرت يلآ نبرک نازيم و نلايب يسررب شخب هدش
ناهايگ فلتخم ياه يربراک
فلتخم ياه ...
/ هدروخ بي ن ناراکمه و
167
نت رد راتکه یاراد نیرتمک نلایب نبرک رد ةقطنم یتاعلاطم یم دنشاب ( لکش 2 .) اب لاقاب تشک ،یزرواشک یربراک رد 4
/ 3 رد نت
هب یربراک نآ زا سپ و رادقم نیرتشیب یاراد راتکه نلایب اب هجنوی و ازلک ،مدنگ تشک بیترت
00 / 0 ، 10 / 0 و 10 / 2 راتکه رد نت
نلایب احم ریداقم .دنداد صاصتخا دوخ هب ار نبرک ( هیلوا صلاخ دیلوت ةدش هبس
لودج رد )NPPC
0 .تسا هدش هئارا ناشن جیاتن
هب هیلوا صلاخ دیلوت نازیم نیرتشیب یاراد لاقاب یربراک هک داد نازیم
44 / 0 یم راتکه رد نت ازلک ،مدنگ یربراک نآ زا سپ و دشاب
لودج 1 . صوت ي ف رامآ ي تشک رد نبرک دصرد اه
ي فلتخم
عون شک ت دادعت رثکادح لقادح
رادناتسا یاطخ د
ادناتسا فارحنا در
یگنایم ن
مدنگ 0
01 / 07 00 / 40 101 / 7 330
/ 7 42 / 07
لاقاب 3
20 / 40 00
/ 40 331 / 7 001
/ 7 00 / 43
هجنوی 2
33 / 47 77 / 30 030 / 7 32
/ 1 04 / 30
ازلک 2
20 / 01 11 / 01 707 / 7 177
/ 7 13 / 01
عترم 3
70 / 40 04 / 44 .7/303 040
/ 7 33 / 40
اتسلخن ن 3 32 / 40 32 / 40 312 / 7 031
/ 7 32 / 40
لک 10 20 / 01 30 020
/ 7 07
/ 3 00 / 40
لودج 2 . صوت ي ف رامآ ي شخب رد نبرک دصرد اه
ي گ فلتخم ي ناها
مادنا یگ ها ادعت د ثکادح ر لقادح گنایم نی رادناتسا یاطخ د
ادناتس فارحنا در
گرب 11 10 / 40 00 / 33 01 / 43 70
/ 1 01
/ 3
هقاس 11 00 / 03 74 / 40 43 / 01 10
/ 1 33
/ 3
هشیر 11 03 / 01 02 / 30 70 / 40 04
/ 1 40
/ 0
لک 33 41 / 00 02 / 30 31 / 40 030 / 7 33
/ 0
لودج 3 تسیز لک رد نبرک دصرد سنایراو ليلحت . ةدوت
تشک رد يهايگ فلتخم ياه
عبنم رییغت تا ةجرد یدازآ برم نیگنایم تاع تاعبرم عومجم ینعم
یراد
رارکت 1
77703 / 7
یربراک عون 0
430 / 34 437
/ 102 7/7770*
اطخ 0
0700 / 7 023
/ 4
ییغت بیرض تار 724007 / 2
* ینعم راد ی حطس رد 71 / 7
لودج 4 تسیز لک رد نبرک دصرد سنایراو ليلحت . ةدوت
تشک رد يهايگ فلتخم ياه
عبنم تارییغت هجرد
یدازآ برم نیگنایم تاع ینعم یراد
رارکت 1
0110 / 1
هایگ عون 2
30107 / 32 7/7771**
یهایگ مادنا 0
0301 / 101 7/7771**
هایگ عون
× یگ مادنا یها 17 2407
/ 17 7/702*
اطخ 10
2331 / 4 7/7771**
تارییغت بیرض 4403
/ 4
* ینعم راد ی حطس رد 71 / 7 ،
* ینعم * راد ی حطس رد 0 7 / 7
لودج 5 مادنا هيلوا صلاخ ديلوت نازيم . يربراک رد يهايگ ياه
فلتخم ياه
عون شک ت RS=CS/NPPc RP=CP/NPPc
RR=CR/NPPc RE=1-(RP+RS+RR)
لاقاب 440
/ 7 303
/ 7 110
/ 7 700
/ 7
مدنگ 020
/ 7 240
/ 7 130
/ 7 701
/ 7
ازلک 003
/ 7 107
/ 7 100
/ 7 172
/ 7
هجنوی 333
/ 7 133
/ 7 202
/ 7 102
/ 7
عترم 024
/ 7 207
/ 7 707
/ 7 740
/ 7
اتسلخن ن 010
/ 7 200
/ 7 700
/ 7 701
/ 7
يعيبط تسیز طيحم
، هرود شش و داتفه هرامش ،
1 ،
1041 168
و هب هجنوی ربارب هیلوا صلاخ دیلوت نازیم اب بیترت 10
/ 3 ، 37 / 0 و 01 / 3 .دنراد رارق راتکه رد نت مهس
مادنا زا کی ره یبسن یاه
هطبار قبط زین یهایگ یاه
0 ات 17 لودج رد نآ چیاتن هک دیدرگ هبساحم 0
لکش و 3 هک داد ناشن جیاتن .تسا هدش هداد ناشن
یربراک رد ( شلک و هاک یبسن مهس فلتخم یاه
شخب ریاس زا هیلوا صلاخ دیلوت نازیم رد )RS
نآ زا سپ و هدوب رتشیب اه
هب شخب بیترت یداصتقا
( ( هشیر شخب ،)RP
( هشیر تاحشرت مهس تیاهن رد و )RR
شخب ةسیاقم رد نینچمه .دراد رارق )RE
یربراک نیب هشیر یربراک مامت هب تبسن هجنوی رد هشیر شخب نبرک مهس ،فلتخم یاه
.تسا رتشیب رگید یاه
شخب رد نبرک دصرد )گرب و هقاس ،هشیر( هايگ فلتخم ياه
شخب رد نبرک دصرد یرامآ فیصوت جیاتن: فلتخم یاه
لودج رد ناتسلخن یربراک رد لخن هایگ تشک ریز ناهایگ و عترم ،ازلک ،هجنوی ،مدنگ ،لاقاب لماش ناهایگ 0
.تسا هدش هئارا
هب نبرک دصرد نیگنایم نیرتشیب هک داد ناشن جیاتن .دراد دوجو گرب و هشیر ،هقاس رد بیترت
لکش 2 . يربراک رد نبرک نلايب فلتخم ياه
لودج 6 . هيلوا صلاخ ديلوت رد يهايگ ياه مادنا کیره يبسن مهس نازيم
عون تشک نبرک
شلک و هاک CS( ) ton/ha( ) ( هناد نبرک ) CP
( ton/ha ) ( هشیر نبرک ) CR
ton/ha ینبرک
یلاقتنا هشیر زا هب
( کاخ ) CE ton/ha نیگنایم
دعاصت ید دیسکا
نبرک و ناتم
ton/ha( ) نلایب
نبرک ton/ha
لاقاب 243
/ 4 3300
/ 3 120
/ 1 031
/ 7 73
/ 1 470
/ 3
مدنگ 230
/ 4 72
/ 2 120
/ 1 031
/ 7 070
/ 7 003
/ 0
ازلک 320
/ 3 00
/ 7 0
/ 7 030
/ 7 023
/ 7 104
/ 0
هجنوی 103
/ 1 417
/ 7 0
/ 7 030
/ 7 012
/ 7 101
/ 2
عترم 471
/ 7 100
/ 7 740
/ 7 720
/ 7 302
/ 7 207
/ 7
ناتسلخن 007
/ 7 233
/ 7 702
/ 7 740
/ 7 020
/ 7 300
/ 7
لودج 7 . مادنا کیره يبسن مهس نازيم هيلوا صلاخ ديلوت رد يهايگ ياه
عون نبرک تشک
( شلک و هاک )CS
( ton/ha ) ( هناد نبرک
) CP ( ton/ha ) ( هشیر نبرک ) CR
ton/ha ینبرک
یلاقتنا هشیر زا هب ( کاخ ) CE
ton/ha NPPC
(ton/ha)
لاقاب 243
/ 4 3300
/ 3 120
/ 1 031
/ 7 430
/ 0
مدنگ 230
/ 4 72
/ 2 120
/ 1 031
/ 7 103
/ 3
ازلک 320
/ 3 00
/ 7 0
/ 7 030
/ 7 372
/ 0
هجنوی 103
/ 1 417
/ 7 0
/ 7 030
/ 7 703
/ 3
عترم 471
/ 7 100
/ 7 740
/ 7 720
/ 7 042
/ 7
ناتسلخن 007
/ 7 233
/ 7 702
/ 7 740
/ 7 020
/ 7
بيسرت يلآ نبرک نازيم و نلايب يسررب شخب هدش
ناهايگ فلتخم ياه يربراک
فلتخم ياه ...
/ هدروخ بي ن ناراکمه و
169
ثحب و هجيتن يريگ
هب روط
،یلک جیااتن نااشن داد هاک مهاس یباسن نبراک رد مادانا فالتخم یاه یهاایگ
رد نیاب نااهایگ یاسررب دروام تواافتم
یم رد زین نبرک نلایب .دشاب نیاب
یربراک هانوگ هاب ،هدواب تواافتم یااه رد هاک یا
یربرااک
،یزروااشک لاقااب
یاراد نیرتاشیب
نازیم نلایاب نبراک یم داشاب و ساپ زا نآ یربرااک
،مدانگ ازالک و هاجنوی راراق و دانراد یربرااک عاترم و ناتاسلخن نیراتمک
نازاایم نلایااب نبرااک رد ار نیااب یربراک یاااه هااب ار یااسررب درواام یربراااک هااک اااجنآ زا .داانداد صاااصتخا دوخ
مداانگ یاراد
حطس ریز تشک ییلاااب رد ةاقطنم یم هاعلاطم دروام داشاب
و نازایم نلایاب نبراک نآ زاین لاااب یم داشاب نتفراگ راظنرد ااب و
هک عوضوم نیا نازیم
دعااصت یااهزاگ نبراک نایا یربرااک ( 070 / 7 نات رد رااتکه ) زا راگید یربرااک یااه یزروااشک راتمک
،تااسا یم یربراااک هااک تاافرگ هااجیتن ناواات مداانگ
یم دااناوت شااقن یاامهم شهاااک رد یاااهزاگ
یرفااسمتا هتااشاد
دااشاب .
هاب ،نآ ةاشیر قایرط زا یلااقتنا نبراک و مدانگ هاایگ شالک و هااک رد دواجوم نبراک داصرد نازایم هاب هاجوت اب نینچمه رظن
یم یم لواصحم نایا یهاایگ یاایاقب ندانادرگرب ،هاقطنم رد لواصحم نایا تاشک رایز حطاس نتفراگ راظن رد اب دسر داناوت
هب شقن اک هرایخذ نازیم رد ییازس .داشاب هتاشاد کااخ یالآ نبر
Radnejad
( نرااکمه و 2717
هاک داندرک ناایب زاین ) یقااب
نتشاذگ یایاقب یهایگ و ای هتسهآ رت ندوامن ةایزجت هداام یالآ ( تاایلمع نوداب مخاش )،
بباس شیازافا بیاسرت نبراک کااخ
یم شخب یالآ نبراک داصرد نازایم هاک ،داد نااشن نینچمه قیقحت نیا جیاتن .دوش نااهایگ فالتخم یااه
عاترم یربرااک رد
لکااش(
2 یم یهجواات لااباق رادااقم ) نآ زا دااح زا شیااب یارااچ زا یریگواالج و یااضارا ناایا زا تااظافح نیاربااانب ،دااشاب
اااه
یم جیااتن هاک ااجنآ زا .ددراگ هدزااب راپ عاتارم دااجیا و یاضارا نایا یالآ نبراک ةریخذ رتشیب شیازفا ببس تدم زارد رد دناوت
ودااج( هااجنوی لوااصحم یارااب هدااش ملاااعا ل
یاه 0 و 0 ناایا نیااچ دادااعت نتفرااگ رااظن رد اااب و تااسا نیااچ کاای یارااب )
هااب لوااصحم رااه یازا
40 ااات 07 یربراک ریاااس نیااب رد ار کاااخ هااب یدورو نبرااک نیرتااشیب لوااصحم ناایا ،زور .دراد اااه
Nassiri
ناراکمه و (
2714 ) دانداد نااشن دواخ ةاعلاطم رد زاین هاک
نیرتاشیب نبراک
یدورو رد نیاب فالتخم تلاواصحم رد
قطانم فلتخم بآ و ییاوه روشک هجنوی هایگ هب طوبرم .تسا
نازیم هکنیا هب هجوت اب دیلوت
صلاخ یدروآرب ،هیلوا زا
نازیم ید بذج نبرکدیسکا هدش
زا وج یم باختنا ،دشاب هنوگ
یاه
یهایگ هک دیلوت تسیز ةدوت
،دنراد ییلااب یم
دنناوت شهاک یارب یراکهار تظلغ
ید وج نبرکدیسکا قیقحت نیا جیاتن .دنشاب
یم و دنتسه ییلااب هیلوا صلاخ دیلوت یاراد هجنوی و لاقاب ،مدنگ هک داد ناشن ید شهاک رد دنناوت
هب شقن وج نبرکدیسکا ییازس
.دنشاب هتشاد وGao
ناراکمه ( 2770 ) و ( ناراکمه وHe
2721 رد ) تاعلاطم هک دندرک شرازگ دوخ شخب
ییاه زا هایگ هک یاراد
تفاب یبوچ ( )هقاس
،دنتسه ییاناوت یرتشیب رد بیسرت نبرک دنراد و هچره تبسن مادنا یاه یبوچ رد هایگ رتشیب دشاب ناوت نآ اه
لکش 3 . مادنا رد نبرک دصرد ةسیاقم يربراک رد هايگ فلتخم ياه
فلتخم ياه
يعيبط تسیز طيحم
، هرود شش و داتفه هرامش ،
1 ،
1041 170
رد بیسرت نبرک رتشیب یم دوش .
Foroozeh
ناراکمه و (
2717 ) زین اب ةسیاقم ناوت بیسرت نبرک هس هنوگ لگ
،یباتفآ هایس هنیگ
و هنمرد یتشد یعترم رد ةقطنم تشد ناگیابرگ اسف
دندرک نایب هک
نیرتشیب بیسرت نبرک هب طوبرم ةقاس
نیا ناهایگ تسا هک اب
جیاتن نیا هعلاطم تقباطم دراد . جیاتن
Ghasemi
( ناراکمه و 2710
) رد ةقطنم حلاص ناتسرهش دابآ یجاح
ناشن دابآ هکدنداد
نیب
مادنا یاه فلتخم توافت جورگ و چیق هایگ ینعم
یراد زا رظن نبرک هریخذ هدش هب ؛دراد دوجو شیب هک یروط
نیرت و مک نیرت رادقم
نبرک هریخذ هدش رد تفاب هب ناهایگ نیا یاه بیترت
رد هقاس و ةشیر نآ هب اه دمآ تسد . ب نینچمه نآ یسرر
ریثأت هک داد ناشن اه
عون هایگ و مادنا رب یهایگ رادقم
نبرک هریخذ هدش رد لامتحا حطس 0
% و 1
% ینعم راد
،دوب رد یلاح هک مهرب شنک نیا ود لماع
ریثأت ینعم یراد رب نبرک هریخذ هدش .تسا هتشادن
ازالک و هاجنوی ،مدانگ ،لاقااب یربرااک رد نبراک بیاسرت و نلایب نیب ةسیاقم یم نااشن
لاقااب و مدانگ یربرااک هاک داهد
شیااب ید هاانبرک یاااهزاگ دعاااصت نازاایم نیراات یرتااشیب نبرااک نلایااب نازاایم یاراد یاالو ؛داانراد ار ناااتم و نبرااک دیااسکا
یربراک رگید هب تبسن یم اه
شیاب یلاصا لایلاد زا یاکی هاک دشاب تباسن لاقااب و مدانگ یربرااک رد نبراک نلایاب ندواب رات
یربراک رگید هب اه
تاسیز هاک تاسا نیا ةدوات
( مدانگ رد یهاایگ 020
/ 0 (لاقااب و )رااتکه رد نات 411
/ 0 تباسن )رااتکهرد نات
یربراک راگید هب یم بباس عواضوم نایا .تاسا رتاشیب ااه
نااهایگ نایا قایرط زا کااخ هاب یدورو نبراک ةرایخذ هاک دواش
ک اافیا طیاحم هانبرک یااهزاگ رااشتنا شهااک رد دانناوتب ار یرتاشیب مهاس و دشاب رتشیب یم داهناشیپ نیارباانب .دانن
ااب ددراگ
هااناخلگ یاااهزاگ شهاااک رد نآ شااقن نیاانچمه و مداانگ داایلوت زا تاالود تاایامح هااب هااجوت تااشک زا ناااکما تروااصرد ،یا
تشک رگید یاج هب مدنگ .ددرگ هدافتسا اه
References
Allen, S.E., Grimshaw, H.M., Rowland, A.P., 1986. Chemical analysis: 285-344. In: Moore, P.D. and Chapman, S.B. (Eds.). Method in Plant Ecology. Blackwell Scientific Press, Oxford, London. 589 p.
Amirian Chakan, A., Taghizadeh-Mehrjardi, R., Kerry, R., Kumar, S., Khordehbin, S., Yousefi Khanghah, S. 2017. Spatial 3D distribution of soil organic carbon under different land use types.
Environmental Monitoring and Assessment 189(3), 1-16.
Bolinder, M.A., Janzen, H.H., Gregorich, E.G., Angers, D.A., VandenBygaart, A.J. 2007. An approach for estimating net primary productivity and annual carbon inputs to soil for common agricultural crops in Canada.Agriculture, Ecosystems and Environment, 118, 29-42.
De Neergaard, A., Gorissen, A., 2004. Carbon allocation to roots, rhizodeposits and soil after pulse labeling: A comparison of white clover (Trifolium repens L.) and perennial ryegrass (Lolium perenne L.). Biology and Fertility of Soils 39(4), 228-234.
Dharumarajan, S., Hegde, R., Singh, S.K., 2017, Spatial prediction of major soil properties using Random Forest techniques - A case study in semi-arid tropics of South India: Geoderma Regional 10, 154-162.
Fearnside, P.M., Barbosa, R.I., 1998. Soil carbon changes from conversion of forest to pasture in Brazilian Amazonia. Forest Ecology and Management 108 (1), 147-166.
Gao, Y.H., Luo, P., Wu, N., Chen, H., Wang, G. X., 2007. Grazing intensity impacts on carbon sequestration in an alpine meadow on the eastern Tibetan Plateau. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences 3(6), 642-647.
Ghasemi-RaeiniNejad, M., Sadeghi, H., 2017. Investigating the potential of carbon sequestration in different organs and soils under the axes of scissors and hedgehog species. Case study: Salehabad pastures of Hormozgan. Rangeland and Desert Research in Iran, 24(4), 699-707.
He, J., Dai, Q., Xu, F., Peng, X., Yan, Y., 2021. Variability in Carbon Stocks across a Chronosequence of Masson Pine Plantations and the Trade-Off between Plant and Soil Systems. Forests 12(10), 1342.
Khordehbin, S., Hojati, S., Landi, H., Ahmadianfar, I., 2020. Comparison of carbon dioxide (CO2) and methane (CH4) emissions in some land uses of Behbahan city. Iranian Journal of Soil and Water Research 73(3), 457-470.
Kweku, D.W., Bismark, O., Maxwell, A., Desmond, K.A., Danso, K.B., Oti-Mensah, E.A., Adormaa, B.B., 2018. Greenhouse effect: greenhouse gases and their impact on global warming. Journal of Scientific Research and Reports 17(6), 1-9.