ISSN: 2476-6909; Modares Mechanical Engineering. 2023;23(05):275-281
Investigating the Effect of Geometric Errors of Machined Parts on The Variation and Ability of Dimensional Measurement Tools
A R T I C L E I N F O A B S T R A C T Article Type
Original Research
The non-reproducibility of the measured results of a work piece by reference laboratories is a problem that often causes differences of opinion in production workshops and doubts about the adjustment of production devices with the results provided by laboratories. In this paper, the effect of geometric parameters created by machining on the ability to measure control tools through statistical techniques of quality engineering is investigated, so that first a piece was subjected to drilling and machining, after measurements The exact diameter of the hole with geometric deviation was determined to be cylindrical error to 0.01 mm. Then it was examined with two common measuring systems of air gauge and coordinate measuring machine (CMM) and the ability of the instruments was calculated as follows through the mini- tab software. Ability of air gauge (Cg) in measuring the diameter of hole was 0.27 and ability of CMM device in controlling the said diameter was 0.28. After removing the scattering caused by geometric parameters to calculate the ability of measuring instruments, The power of the instruments was improved to 1.20 in the wind gauge and 1.05 in the CMM and finally, by removing or reducing the geometrical error of the work piece, It should be noted that in this study, after removing the error of workpiece the lack of repeatability in the air gauge increased from 74% to 16.66% and in the coordinate measuring machine (CMM) from 70.80% to 19.13%.
Authors Asadi N1
Soleimanimehr H1* Rastegarfar M2
How to cite this article
Asadi N, Soleimanimehr H, Rastegarfar M. Investigating the Effect of Geometric Errors of Machined Parts on The Variation and Ability of Dimensional Measurement Tools. Modares Mechanical
Engineering. 2023;23(05):275-281. Keywords Ability of measuring device, Geometric dimension, Machining, MSA technique.
C I T A T I O N L I N K S 1- Department of Mechanics,
Electrical Power and Computer, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2- Irankhodro company, Tehran, Iran.
1- ASME (2009). 2ISO 1101. 3- A unified least-squares approach to the evaluation of… 4- Form tolerance-based measurement points determination with CMM.5- A practical approach to compensate for geometric errors in.6- An Investigation on the Influence of Cutting‐Force’s Components on… 7-Accurate identification and compensation of geometric errors of 5-axis CNC machine tools using double ball bar. 8- An identifying method with considering coupling relationship of geometric errors parameters of machine tools
.
9- A novel modelling method of geometric errors for precision assembly. 10-3D measurement- comparison of CMM and 3D scanner. 11- Analysis of the cutting ratio and investigating its influence on the workpiece’s diametrical error in ultrasonic-vibration assisted turning. 12- Ahmadi ghomi R, Dastor niko N, Taheri A, Gadiri sani M, Godarzi A. Measuring analysis system(MSA). 2001*Correspondence
Address: Science and Research Branch, Daneshgah Blvd, Simon Bulivar Blvd, Tehran, Iran [email protected] Article History
Received: February 09, 2023 Accepted: April 24, 2023 ePublished: May 20, 2023
Copyright© 2020, TMU Press. This open-access article is published under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License which permits Share (copy and redistribute the material in any medium or format) and Adapt (remix, transform, and build upon the material) under the Attribution- NonCommercial terms.
سررب ی ثات ی ر اهاطخ ی سدنه ی تاعطق رد
شام ی ن راک ی هدش رب ذپرارکت مدع ی
ر ی و لباق ی ت
گ هزادنا رازبا ی
ر ی داعبا ی
ن ی دسا ام
1ی مح ، ی لس د ی نام ی
1رهم رفراگتسر دمحم ،* 2
ناکم هدکشناد1
ی
،ک پماک و قرب ی
،رتو قحت و مولع دحاو ی
،تاق دازآ هاگشناد
ملاسا ی
، ا ،نارهت ی نار
تعنص تکرش2
ی ا ی ا ،نارهت ،وردوخ نار ی
نار
هدیکچ ذپ راركت مدع ی
ر ی اتن ی گ هزادنا ج ی ر ی هدش ی امزآ طسوت هعطق ك ی
هاگش اه ی عجرم
لكشم ی هاگراك رد ارثكا هك تسا اه
ی لوت ی د ی ا ثعاب ی و كش و رظن فلاتخا داج
ظنت رد ههبش ی
م اههاگتسد ی لوت ی د ی اتن اب ی امزآ طسوت هدش هئارا ج ی
م اههاگش ی
ددرگ ا رد . ی سررب هب هلاقم ن ی
ثات ی اهرتماراپ ر ی سدنه ی ا ی رثا رد هدش داج
شام ی راكن ی اناوت رب یی گ هزادنا ی ر ی اهرازبا ی لرتنك ی رط زا ی شور ق اه ی رامآ ی
سدنهم ی ك ی ف ی م هتخادرپ ت ی
دب ،دوش ی تاعطق ادتبا هك تروص ن ی
آرف تحت ی دن
راكخروس ی شارت لخاد و ی
گ هزادنا زا سپ ،دنتفرگ رارق ی
ر ی اه ی قد ی رطق ق
سدنه فارحنا ،خاروس ی
ا هناوتسا ناونع اب ی
ربارب ندوب 0.01 م ی ل ی .دمآ تسدب رتم
س ود اب سپس ی
گ هزادنا متس ی
ر ی گ لوادتم ی داب ج ی ( AIR GAUGE هاگتسد و )
گ هزادنا ی ر ی ( تاصتخم سررب تحت(CMM
ی اناوت و تفرگ رارق یی
اهرازبا ی هزادنا
گ ی ر ی رط زا ی م رازفا مرن ق ی ن ی لباق .دش هبساحم بت ی
( ت گ )Cg ی داب ج ی لرتنك رد
شام خاروس رطق ی
راكن ی ربارب هدش 0.27 لباق و ی هاگتسد ت رطق لرتنك ردCMM
ربارب روكذم 0.28 گدنكارپ فذح زا سپ .تسا ی
شان ی اهرتماراپ زا ی سدنه ی
وت هبساحم تهج انا
یی اهرازبا ی گ هزادنا ی ر ی م ، ی اناوت ناز یی ات اهرازبا 1.20 رد
گ ی داب ج ی و 1.05 هاگتسد رد C.M.M دوبهب ی ا رد تسا رکذ هب مزلا ،دنتفا ی
سررب ن ی
اطخ فذح زا سپ ی
ذپ رارکت مدع ،راک هعطق ی
ر ی گ رد ی داب ج ی ن ی زا ز 74
% هب
ددع 16.66
% گ هزادنا هاگتسد رد و ی
ر ی دعب هس ی زا 70.80 هب% 19.13
% ءاقترا
ی .تفا هژاودیلک اه : لباق ی ت س ی متس گ هزادنا ی ر ی سدنه سنارلت ، ی
، شام ی راکن ی شور ،
لحت ی ل س ی متس گ هزادنا ی ر ی
:تفایرد خیرات 20
/ 11 / 1401
:شریذپ خیرات 04
/ 02 / 1402
:لوئسم هدنسیون*
1 - همدقم
نامز ی لوت زا تبحص هك ی
ت اب تاعطق د ی
ژار هرهب و ژاتنوم تهج لااب
رادرب ی انص رد ی م ع ی مها ،ددرگ ی ك ت ی ف ی شام ت ی راكن ی تخاس و
ا رد .دوشیم صخشم تاعطق ی
م ن ی لوت نا ی اه تقد اب تاعطق د ی
داعبا ی سدنه و ی مها زا لااب ی صاخ ت ی م رادروخرب ی
عبت هب و دشاب
گ هزادنا و لرتنك نآ ی
ر ی ا ی ثات و اهرتماراپ ن ی
حص دركلمعرب اهنآ ر ی
ح
طق لرتنك ،تعنص رد هزورما .تسا رادروخرب یصاخ تیمها زا راک هع
ای و ن ی گژ ی سمل شور اب اه ی
رط زا بارپ ملق ی
هزادنا هاگتسد ق گ
ی ر ی
دعب هس تاصتخم ی
( م ماجنا )CMM ی ا رد .دوش ی هب ادتبا اتسار ن
ب ی رات نا ی اهسنارلت هچخ ی
سدنه ی لوا .دوشیم هتخادرپ ی
لاس رد اب ن
1945 اه سنارلت ی
عقوم ی ت درگ حرطم ی لاس رد ،د 1956
درادناتسا
ASA Y 14.5 رمآ روشك رد
ی ط هك دش رشتنم اك ی
رد فلتخم لحارم لاس
1982 طسوت روكذم درادناتسا دجتANSI
ی لاس رد و دش رظند
1994 زا هبANSI غتASME یی .داد مان ر
آرف رگا تسا رکذ هب مزلا ی
اهدن ی لوت ی پ روط هب نردم د ی
هب هتسو
آزف تقد ی ا هدن ی پ تسد ی هب رجنم تخاس رد تقد مدع ،دننک اد
اهاطخ ی سدنه ی ذپان بانتجا ی
ر ی م ی ثات هک دوش ی
ز ر ی دا ی رب
ک ی ف ی س عماج درکلمع ژاتنوم ت ی
ناکم متس ی ک ی اربانب .دراد ی
ن ن ی زا
اه سنارلت لرتنک هب ی
سدنه ی درادناتسارد هک هچنآ قباطم ASME
م ،تسا هدش هداد ناشن ی
دشاب
] 1
لاس رد .[
1996
] 2
یسررب هب[
سدنه تاصخشم ی
لوصحم اهاطخ هب تبسن GPS
ی داعبا ی و
سدنه ی ور زا هدافتسا اب ی
تاعبرم لقادح درك ی
،دش هتخادرپ هچراپك
ارب هك ی لك ی و ه ی گژ ی اه ی سدنه ی ا رد .دراد دربراك ی
ط شور ن ی
ی ك
روگلا ی گ هزادنا تاصتخم ،مت ی
ر ی وحن هب ار هدش ی
بش ی زاس ه ی و
دبت ی م ل ی ب هك دننك ی رتش ی ت ن مسا هسدنه هب بسان ی
هتشاد ار
دشاب
] 3
.[
لاس رد 2002 عت هب یی گ هزادنا طاقن ن ی
ر ی اپ رب ی اهسنارلت ه ی
مرف
ا رد .دش هتخادرپ ی
قحت ن ی فاك طاقن دادعت ق ی
ارب ی گ هزادنا ی ر ی هب
ار كمك ی گ هزادنا هاگتسد و هنا ی
ر ی دعب هس تاصتخم ی
( )CMM
تفرگ رارق یسررب دروم
] 4
.[
لاس رد 2008 هب اهاطخ ناربج ی
سدنه ی اهوزاب رد ی گ هزادنا ی ر ی
رط زا هك ،هدش هتخادرپ ی
ور ق ی نتبم درك ی س راتخاس رب ی
تامن ی ك ی اب
6 دازآ هجرد ی ا رد ،دش هدرب هرهب ی
وگلا زا اتسار ن ی
تاعبرم لقادح
ارب ی مخت ی اهرتماراپ ن ی
س ی تامن ی تسا هدش هدافتسا ك
] 5
.[
لاس رد 2011 سررب اب ی ثات ی ن ر ی اهور ی اكشرب ر ی ور ی هك راك هعطق
ا لماع ی اهاطخ داج ی
رطق ی شام رد ی راكن ی نوسارتلآ ی م ك ی ،ددرگ
راذگ رثا هب ی
ازجا ی ن ی ور ی اطخ رب شرب ی
رطق ی و هدش هتخادرپ
ب هک تسا هدش هداد نتشن ی
رتش ی ا ن ی عاعش تهج رد اهاطخ ن
تسا
] 6
.[
لاس رد 2016 اسانش هب یی اهاطخ ناربج و ی
سدنه ی شام ی ن
اهرازبا ی م زا هدافتسا اب روحم جنپCNC ی
رط زا لبود هل ی
لحت ق ی ل
اهاطخ ی اهروحم ی شخرچ ی اهن رد .دش هتخادرپ ی
ت ی لدم ك
ر ی ضا ی ارب ی اسانش یی درگ لصاح اهاطخ ی
د
] 7
.[
لاس رد 2018 سررب هب ی اهرتماراپ ی سدنه ی عقوم لماش ی
و اه ت
ارب اهدماعت ی
شام تقد ی
راكن ی شام رد ی اهن ی رازبا 5 هروحم
اهاطخ عفر اب و دش هتخادرپ ی
عقوم رثا رد هلصاح ی
دماعت و ت
شام ی شام تقد اهن ی
راكن ی 84 / 2 ازفا % ی ش ی تفا
] 8
.[
لاس رد 2018 سررب هب ی شور ی دج ی ارب د ی زاس لدم ی اهاطخ ی
سدنه ی اتسار رد ی قد ژاتنوم ی ا اب .دش هتخادرپ ق ی
پ هب شور ن ی
ش
ب ی ن ی اهاطخ تارثا ی
سدنه ی ك رب ی ف ی تسد ژاتنوم ت ی
،دنتفا
تروصب ی سررب اب هك ی
ا هب حوطس ی
تن ن ی تسد هج ی
تح هك دنتفا ی
اهاطخ ی سب مرف ی م كچوك را ی
اهسامت ثعاب دنناوت ی
غ ی ر ی تخاونك
م اب و دندرگ ژاتنوم ماگنه رد ی
گنا ی گ ن ی ر ی دادعت ی اه لدم زا ی
حطس ی م هب ی اطخ ناز ی سدنه ی تسد ی اهن رد هك دنتفا ی
ماغدا اب ت
اتن ی هب ج ا ی ر لدم داج ی
ضا ی س رد ی اه متس ی حارط ی پماك ی رتو ی
تسد ی دنتفا
] 9
.[
لاس رد 2020 سررب هب ی اقم و ی گ هزادنا هس ی
ر ی دعب هس ی اهشور ی
دعب هس رنكسا زا هدافتسا ی
شام و ی گ هزادنا ن ی
ر ی تاصتخم
ب هب رجنم هك دش هتخادرپ ی
اه توافت نا ی
ازم و شور ود ی
اعم و ا ی ب
ارش و اهنآ ی ود دربراك و ط درگ هاگتسد
ی د
] 10
.[
لاس رد 2020 سررب هب ی لحت و ی اهاطخ ل ی رطق ی رد راك هعطق
راکشارت ی شاعترا ی اطخ هک دش هداد ناشن .دش هتخادرپ ی
رطق ی
راكشارت رد راك هعطق ی
لومعم ی راکشارت هب تبسن ی
شاعترا ی
ب ی تسا رتش
] 11
.[
م هدهاشم هك هنوگنامه ی
ط دوش ی اهنامز ی ثات ،فلتخم ی
تار
اهاطخ ی ه سدن ی سررب دروم ی اهنآ عفر تهج رد شلات و هتفرگ رارق
.تسا هدش لو
ی اناوت یی هجت ی گ هزادنا تاز ی
ر ی هبو هدشن هبساحم
هجت ءاقترا تهجرد هابتشا ی
گ هزادنا تاز ی
ر ی ا رد دنا هدومن مادقا ی
ن
اناوت هلاقم یی
هجت ی اه سنارلت فذح اب تاز ی
سدنه ی سررب ی
درگ ی گ هزادنا اب( هد ی
ر ی ر عجرم تاعطق ی
گ گن ی هدهاشم زا سپ و )ج
اناوت ندوب لوبق لباق یی
هجت ی ازفا اب تاز ی
هزادنا طاقن دادعت ش
گ ی ر ی
، عس ی اه رتماراپ فذح رد ی
سدنه ی گ هزادنا رد ی ر ی تاعطق
.تسا هدش شام
ی ن اناوت تلاآ یی
اه ی فلتخم ی ارب دنراد ی سررب ی
م ی ناز ا ی ن اناوت یی اهشور زا اه یی
م هدافتسا ی
م .دوش ارب لاث ی
لباق ی ت شام ی ن لوت تلاآ ی د ی رتماراپ زا م هدافتساCMK
ی ارب .ددرگ ی
گ هزادنا ی ر ی لباق ی ت اهشور ی لوت ی د ی آرف و ی دن زا وCP ارب وCPK ی
گ هزادنا ی ر ی لباق ی ت اه ی شام ی ن آ تلا اهشور و ی گ هزادنا ی ر ی زا
رازبا م هتفرگ هرهب MSA
ی .دوش ی ک ی اهشور زا ی لرتنک ، MSA
م هبساحم ی
ناز وCg .تسا Cgk اربانب ی ا رد ن ی سررب هب هلاقم ن ی
ثات ی اهاطخ ر ی سدنه ی ور رب ی گ هزادنا ی ر ی اه ی داعبا ی خاروسرطق
رط زا راک هعطق ی
سررب ق ی دنمناوت ی رد یریگ هزادنا یاه هاگتسد
گ هرهب اب و فلتخم تلااح ی
ر ی شور زا .تسا هدش هتخادرپMSA
2 - شور روئت و اه ی عوضوم
للع و اشنم اهاطخ
ی گ هزادنا ی ر ی اسو هب رصحنم طقف ی
و ل
اهرازبا ی گ هزادنا ی ر ی من ی سب لماوع هکلب دشاب ی
ز را ی دا ی زا
آرف ی اهدن ی لوت ی تح ات و د ی
هجت ی ا رد تست تاز ی
س ن ی ثات متس ی ر
م راذگ ی گ هزادنا ماگنه رد .دشاب ی
ر ی جورخ ی آرف ی مه ،اهدن ی هش
گدنکارپ ی م هدهاشم ی
ا ،دوش ی گدنکارپ ن ی
شان ی ز عبنم ود زا ی
ر
:تسا آرف ی لوت دن ی د غت دوجو رطاخب : یی
آرف تار ی لوت دن ی اه هزادنا ، د ی
لوت تاعطق ی
.تسا توافتم مه اب هدش د
س ی گ هزادنا متس ی
ر ی اه شور : ی گ هزادنا فلتخم ی
ر ی اه صقن و یی
س رد هک ی اه متس ی گ هزادنا ی ر ی م ثعاب دراد دوجو ی
هزادنا رد دوش
گ ی ر ی اه ی ررکم ی ، هعطق ک اتن
ی ج ی ناسک ی ن تسد هب ی ای روط هب .د
لک ی ب هطبار ، ی ا ن ی گدنکارپ ن ی ز تروص هب اه ی
ب لباق ر ی لک :تسا نا گدنکارپ
ی س ی گدنکارپ هصخشم عومجم لصاح متس ی
شان ی زا
آرف ی لوت دن ی گدنکارپ اب د ی
س زا لصاح ی
گ هزادنا متس ی
ر ی م ی .دشاب
گ هزادنا هک اجنآ زا ی
ر ی اه ی در کلام هدش ماجنا ی
ا لوصحم لوبق
جورخ ی م ی م ردق ره ،دشاب ی
گدنکارپ ناز ی
شان ی س زا ی هزادنا متس
گ ی ر ی گدنکارپ ،دشاب رتمک ی
گدنکارپ هب هدش هدهاشم ی
عقاو ی
آرف ی لوت دن ی دزن د ی مطا اب و تسا رت ک ی
ب نان ی رتش ی م ی رد ناوت
اربانب .داد رظن لوصحم دروم ی
اب ن ی هب مادقا زا لبق تشاد هجوت د
راک ره ی اتن زا نآرد هک ی
گ هزادنا ج ی ر ی م هدافتسا ی اب ادتبا ،دوش ی
د
گدنکارپ مظعا تمسق دش نئمطم ی
شان ،هدش هدهاشم ی
س زا ی متس
گ هزادنا ی ر ی ن ی اه هصخشم .تس یی
س رد هك ی اه متس ی گ هزادنا ی ر ی
سررب تاعطق ی
م ی اه هصخشم :هتسد ود هب امومع ،دنوش ی
مك ی
اه هصخشم و ی
فصو ی سقت ی م م ی رد ،دنوش اه هصخشم دروم ی
مك ی جورخ ، ی س ی گ هزادنا متس ی
ر ی تروصب ی ب ددع ك ی م نا ی ،دوش
اه هصخشم رد اما ی
فصو ی جورخ ی آرف ی گ هزادنا دن ی
ر ی تروصب
.تسا هعطق )لوبق / در(
اهرتماراپ یی زجت ثحبم رد هك ی
لحت و ه ی س ل ی اه متس ی گ هزادنا ی ر ی
ا رد ی قحت ن ی م رارق هدافتسا دروم ق ی
گ ی :زا دنترابع در امت
ی اناوت ،ل یی
اهرازبا ی گ هزادنا ی ر ی Cg
و Cgk
ازفا اب هك ی م ش ی اناوت ناز یی رتلااب
م ی ذپ راركت ،دور ی
ر ی ی غت ا یی ( تار VARIATION دصرد بسح رب هك )
ب ی م نا ی لباق و رتهب دشاب رتمك هچ ره و ددرگ ی
م اراد ار رتلااب ت ی
ا .دشاب ی ارب لاومعم اه صخاش ن ی
دصت و تحص لرتنك ی
اهرازبا ق ی
لرتنك ی ی اه شور ا ی گ هزادنا ی ر ی م راكب ی .دور
ذپ رارکت رتماراپ ی
ر ( ی )Ev ز شور زا ی ر .تسا هبساحم لباق
Ev = 5.15σ )1(
σ = R d⁄2(m, g) )2(
ا رد هک ی طباور ن :
م ی گنا ی ن گدنکارپ ی = هعطق ره ندناوخ رد R
دادعت = اهرارکت m
دادعت = روتارپا دادعت * تاعطق g
امت ی زا تسا ترابع ،ل ب توافت
ی م ن ی گنا ی روآ عمج ماقرا ن ی
هدش
عقاو شزرا و ی
گ هزادنا هك هچنآ ی
ر ی م ی ارب .دوش ی عت یی م ن ی ناز
امت ی س ل ی گ هزادنا متس ی
ر ی ا هعطق ، ی هدرك باختنا انبم ناونعب ار
گ هزادنا ماجنا اب و ی
ر ی اه ی اقم و رركم ی
م هس ی گنا ی اتن ن ی تسد هب ج
مسا هزادنا اب هدمآ ی
مت رادقم ،انبم هعطق ای
م تسدب ار ل ی
.دنروآ
ز تروصب راك لحارم ی
:تسا ر
1 – ا هعطق ی هزادنا هك ی ك ی اه هصخشم زا ی
قد روط هب نآ ی
هزادنا ق
گ ی ر ی م باختنا )انبم( ناونع هب هدش ی
تروص رد ،دوش ی
هزادنا هك
زا هدافتسا اب ،دشابن صخشم رظن دروم هصخشم ی
هزادنا رازبا ك
گ ی ر ی قد ی راب دنچ ار هعطق ،ق گ هزادنا
ی ر ی م زا ،هدرك ی گنا ی هزادنا ن
اه ی م هدافتسا انبم هصخشم ددع ناونع هب هدمآ تسدب ی
دوش
( XR
.) 2 – زرا طسوت رظن دروم هعطق ی
رهام با 10 لاوتم هبترم ی
گ هزادنا ی ر ی
م ی اتن و دوش ی م تبث هلصاح ج ی
.ددرگ
3 – م ی گنا ی ن 10 رسك نآ زا انبم هزادنا ،هدروآ تسدب ار هلصاح هزادنا
م ی امت هدنهد ناشن هلصاح رادقم ،ددرگ ی
س ل ی گ هزادنا متس ی
ر ی
تسا
] 12
.[
͞͞
X= ∑ 𝑋𝑖
𝑛 𝑛𝑖=1
م = ی گنا ی اه هزادنا ن ی
هدمآ تسد هب )3(
= 𝑋 − 𝑋𝑅 امت ی
ل )4(
اناوت صخاش هبساحم لحارم یی
گ هزادنا رازبا ی
ر ی ارب ی ندروآ تسدب
ای اب رتماراپ ن ی
:د
1 – ادتبا ی ابن ،دوش باختنا عجرم هعطق ك ی
د ای ط رد هعطق ن ی
زرا ی با ی غت یی .دنك ر
2 – ،عجرم هعطق تسا رتهب 50
ناكما مدع تروص رد و راب 25
راب
گ هزادنا ی ر ی .دوش
3 – اتن ی ارب دنور رادومن سپس و تبث ج ی
ات یی فداصت د ی ندوب
.دوش مسر تادهاشم 4 – داقم ی ر Xg
و Sg
ارب ی هبساحم اه هزادنا دوشیم
. 𝑋𝑔=1
𝑛∑ 𝑋𝑖
𝑛
𝑖=1
( 5 )
Sg= √∑𝑛𝑖=1(𝑋𝑖 − 𝑋𝑔)2 𝑛 − 1
( 6 ) قوف طباور رد Xg
و Sg
ترت هب ی امن ب ی م هدن ی گنا ی فارحنا و ن
اه هزادنا درادناتسا ی
اهرازبا زا هدافتسا اب هدش هدهاشم ی
هزادنا
گ ی ر ی .دنتسه
داقم ی ر 𝑋g− Xm امن عقاو رد هك ار ی
امت هدنهد ش ی
م رازبا ل ی دشاب
.دوش هبساحم اه صخاش ی
اناوت یی رازبا Cg
و Cgk
لومرف زا هدافتسا اب اه
ی هرامش
7 و 8 .دوش هبساحم Cg=0.2T
6Sg )7(
Cgk=0.1T − |Xg− Xm|
3Sg )8(
مطا زا سپ ی
لاك زا نان ی امزآ طسوت اههاگتسد ندوب هرب ی
،عجرم هاگش
سررب هب تبسن ی
عضو ی ذپ رارکت ت ی
ر ی مزلا تامادقا اههاگتسد
درگ ماجنا ی شام یراک هعطق زا .د ی
راكن ی طسوت هك انبم ناونعب هدش
هاگتسد راكشارت CNC
ی رطق و هدش ی
ربارب 908 / 51 م ی ل ی اب رتم
داعبا زاجم هدودحم ی
ربارب 0.03 م + ی ل ی ا ،دیدرگ هدافتسا رتم ی
ن
اطخ اب راك هعطق ی
سدنه ی ا هناوتسا ی ندوب 0.01 م ی ل ی هزادنا رتم
گ ی ر ی رادرب هداد و ی
ا تسا رکذ هب مزلا .دش ی
ود طسوت تست ن
گ هزادنا هاگتسد ی
ر ی ار ی اهمان هب ج ی
شام ی گ هزادنا ن ی
ر ی عقوم ی ت
دعب هس ی ( گ و )CMM ی داب جنسرطق ج ی
( Air Gauge هدش ماجنا )
ا هنومن ،تسا ی
گ هزادنا هوحن زا ی
ر ی لکش رد 1 هدش هداد ناشن
.تسا م رازفا مرن طسوت هك مزلا تابساحم ماجنا زا سپ ی
ن ی ماجنا بت
ذپ ی اتن ،تفر ی تروصب ج لودج
هرامش 1 درگ هدهاشم ی
.د لكش
1 ) گ هزادنا ی ر ی ( هاگتسد طسوتراک هعطق لخاد )CMM
3 - اتن ی ثحب و ج
اتن ی گ هزادنا ج ی ر ی شام خاروس رطق ی
راکن ی گ اب راک هعطق رد هدش ی
ج
داب ی شام و ی گ هزادنا ن ی ر ی دعب هس ی اهرادومن تروصب یی
لكش رد
هرامش 2 هرامش لکش و 3
گ هزادنا ی ر ی درگ ی .د
لكش 2 ) غت یی رد هدش هدناوخ رطق تار 50
گ طسوت فلتخم تلاح ی
داب ج ی
لودج 1 ) اتن ی م رازفا مرن تابساحم ج ی
ن ی ارب بت ی ا ی گر ی ج
لوا تاعلاطا ی ه امت ی ( ل )Bias لباق
ی شام ت ی ن
عجرم ددع 51.923(mm)
م ی امت ناز ی ل
0.009 لباق
ی شام ت ی نتفرگ رظن رد نودب ن
امت ی ( ل )Cg 0.27
م ی گنا ی هداد ن اه 51.932 لباق
ی شام ت ی امت نتفرگ رظن رد اب ن ی
ل
( )Cgk 0.57 -
راك سنارلت ی 0.03(mm) ذپ راركت
ی ر ی 74.00
%
لودج رد هك هنوگنامه 1
د ی م هد ی ا رد دوش ی لباق تلاح ن ی
شام ت ی ن
ربارب 0.27 لكش رد ،تسا هدش هبساحم 2
زا رادومن فارحنا رادقم
م ی ور هعطق زاجم دح هنا ی
اب هك تسا ت ظنت
ی م هاگتسد م ی
ناوت
ای م هب ار رطق ن ی
ا .دناسر هعطق لوبق لباق جنر هنا ی
فارحنا رادقم ن
لباق رد ی شام ت ی امت نتفرگ رظن رد اب ن ی
( ل Cgk
ن ) ی هدهاشم لباق ز
م ی .دشاب فنم خساپ ی ارب ی لباق رادقم ی ت شام ی ن نتفرگ رظن رد اب
امت ی ل
، زا ناشن ندوب زکرم زا جراخ هعطق
ظنت مدع و راک ی
م م ی هنا
م هاگتسد ی .دشاب
د راب ی امزآ رگ ی گ هزادنا ش ی
ر ی گ هزادنا هاگتسد اب هعطق ی
ر ی عقوم ی ت
دعب هس ی ( ذپ ماجنا )CMM ی
اتن تفر ی لكش رادومن قباطم ج 3
سرت ی درگ م ی .د
م رازفا مرن طسوت مزلا تابساحم ماجنا زا سپ ی
ن ی اتن ،ماجنا بت ی
ج
هرامش لودج تروصب 2
م ی .دشاب
لكش 3 ) غت یی تار رد هدش هدناوخ رطق 50
هاگتسد طسوت فلتخم تلاح
گ هزادنا ی ر ی عقوم ی دعب هس ت ی
لودج 2 ) اتن ی مرازفا مرن تابساحم ج ی
ن ی ارب بت ی گ هزادنا هاگتسد ی
ر ی
عقوم ی دعب هس ت ی
لوا تاعلاطا ی ه امت ی ( ل )Bias لباق
ی شام ت ی ن
عجرم ددع 51.923(mm) م
ی امت ناز ی ل
0.008 لباق ی شام ت ی رظن رد نودب ن امت نتفرگ
ی ل
( )Cg 0.28
م ی گنا ی اه هداد ن
51.931 لباق
ی شام ت ی امت نتفرگ رظن رد اب ن ی
ل
( )Cgk 0.47 -
راك سنارلت ی 0.03(mm) ذپ راركت
ی ر ی
70.80%
لودج رد هك هنوگنامه 2
د ی م هد ی ا رد دوش ی لباق تلاح ن ی
ت
شام ی ربارب ن 0.28 لكش رد ،تسا هدش هبساحم 2
فارحنا رادقم
رادومن م زا ی ور هعطق زاجم دح هنا ی
م ت ی ظنت اب هك ددرگ ی
هاگتسد م
م ی ا ناوت ی م هب ار رطق ن ی
ا .دناسر هعطق لوبق لباق جنر هنا ی
رادقم ن
لباق ددع رد فارحنا ی
شام ت ی امت نتفرگ رظن رد اب ن ی
ن ل ی لباق ز
ور ی م ت ی داب رطق لرتنک رازبا زا هدافتسا( تلاح ود ره رد .دشاب ی
عقوم لرتنک هاگتسد و ی
دعب هس ت ی
لباق فلاتخا ،) ی
هاگتسد ت
یاطخ هک دهدیم ناشن نیا .دمآ تسدب مک رایسب یریگ هزادنا .دراد میقتسم ریثات رازبا ودره نیشام تیلباق یور راک هعطق مكت تهج ی
سررب ل ی اطخ فذح اب هک دش شلات اه ی
ا هناوتسا ی
سررب ندوب ی
لباق و دوش ماجنا ددجم اه ی
،ددرگ هبساحم شور ود ت
د گ ر ی داب ج ی گ شخرچ مدع اب ی
گ هزادنا و راك هعطق لخاد ج ی
ر ی رد
ی ا اتسار ك ی گ هزادنا هاگتسد رد ،تفرگ تروص مادقا ن ی
ر ی عقوم ی ت
رط زا ی رادرب هرهب ق ی
زا ی ر ك ی رطق هب عجرم گن 50
م ی ل ی هك رتم
اطخ ی داعبا ی دودح 0.001 م ی م اراد ار رتمورك ی
.دش ماجنا دشاب
ا فذح اب ی اطخ ن ی سدنه ی گ رد ی داب ج ی اتن ی حرش هب هلصاح ج
هرامش لكش 4
:دش لصاح
لكش 4 ) غت یی رد هدش هدناوخ رطق تار 50
گ طسوت فلتخم تلاح ی
ج
داب ی سدنه رتماراپ فذح زا سپ ی
ا هناوتسا ی ندوب م رازفا مرن طسوت مزلا تابساحم ماجنا اب سپس
ی ن ی اتن ، بت ی ج
هرامش لودج تروصب 3
م هئارا ی .ددرگ
لودج 3 ) اتن ی م رازفا مرن تابساحم ج ی
ن ی ارب بت ی گ ی داب ج ی فذح زا سپ
سدنه رتماراپ ی
لوا تاعلاطا ی ه امت ی ( ل )Bias لباق
ی شام ت ی ن
عجرم ددع 51.923(mm)
م ی امت ناز ی ل
0.006 لباق ی شام ت ی امت نتفرگ رظن رد نودب ن ی
ل
( )Cg 1.20
م ی گنا ی اه هداد ن
51.929 لباق
ی شام ت ی نتفرگ رظن رد اب ن امت
ی ل
( )Cgk 1.28 -
راك سنارلت ی 0.03(mm) ذپ راركت
ی ر ی
16.66
%
م هدهاشم هک هنوگنامه ی
ز فلاتخا دوش ی
ب یدا ی رتماراپ ود ن
لباق هدش هبساحم ی
شام ت ی امت نتفرگ رظن رد اب ن ی
لباق و ل ی ت
شام ی امت نتفرگ رظن رد نودب ن ی
اتسار رد .دراد دوجو ل ی
سررب ی و
ا عفر ی هب مادقا عوضوم ن امت فذح
ی م رازفا مرن رد ل ی
ن ی ،دش بت
دب ی م هک تروص ن ی
م قباطم رازفا مرن رد عجرم ددع ناز ی
گنا ی هداد ن
اتن و ،دش دراو اه ی
هرامش لکش تروصب ج 5
.دمآ تسدب
اتن رازفا مرن طسوت مزلا تابساحم ماجنا اب ی
هرامش لودج تروصب ج
4 امن ی م هداد ش ی
.دوش
لكش 5 ) غت یی هدناوخ رطق تار رد هدش
50 گ طسوت فلتخم تلاح ی
ج
داب ی سدنه رتماراپ فذح زا سپ ی
ا هناوتسا ی و ندوب ی ندومن ناسک
م اب عجرم ددع ی
گنا ی اه هداد ن
لودج 4 ) اتن ی م رازفا مرن تابساحم ج ی
ن ی ارب بت ی گ ی داب ج ی فذح زا سپ
سدنه رتماراپ ی
لوا تاعلاطا ی ه امت ی ( ل )Bias لباق
ی شام ت ی ن
عجرم ددع (mm) 51.929 م ی امت ناز ی ل
0.000 لباق ی شام ت ی امت نتفرگ رظن رد نودب ن ی
ل
( )Cg 1.20
م ی گنا ی اه هداد ن
51.929 لباق
ی شام ت ی امت نتفرگ رظن رد اب ن ی
ل
( )Cgk 1.20
راك سنارلت ی (mm) ذپ راركت 0.03
ی ر ی
16.66
%
هرامش لودج رد هک هنوگنامه 4
م هدهاشم ی
اب ،دوش ی ندش ناسک
عجرم ددع م و
ی گنا ی اه هداد ن ی
عون هب ا ی امت فذح ی لباق ل ی ت
شام ی لباق ددع ،ن ی
شام ت ی ،تلاح ود ره رد ن 1.20
رگناشن هک تسا
لباق رب راک هعطق یاطخ ریثات ی
گ هزادنا متسیس ود ره ت ی
ر ی
م ی ا .دشاب ی غت ن یی امن ر ی م رگنا ی اطخ ناز ی ا ی اهرتماراپ رثا رد رازبا ن ی
سدنه ی شام هعطق ی
راكن ی م ی .دشاب
ا لاح ی لاعف ن ی ارب ت ی داعبا لرتنك هاگتسد ی
م ماجنا ی ذپ ی اب ،در
رادرب هطقن هب هجوت ی
داعبا لرتنك هاگتسد طسوت ی
رب ماجنا ناكما
ور ی لو تشادن دوجو راك هعطق ی
اناوت لرتنك تهج یی
شام ی ن
ر طسوت ی رطق اب عجرم گن 50
م ی ل ی اتن .تفرگ رارق تست دروم رتم ی
ج
ای رادرب هنومن ن ی
سدنه رتماراپ فذح اب هک ی
رادومن رد ،هدش ماجنا
سرت ی هرامش لکش رد هدش م 6
امن ی .تسا هدش هداد ش
لكش 6 ) غت یی رد هدش هدناوخ رطق تار 50
هاگتسد طسوت فلتخم تلاح
داعبا لرتنك ی
دعب هس ی سدنه رتماراپ فذح زا سپ ی
ا هناوتسا ی ندوب
م رازفا مرن طسوت تابساحم ماجنا زا سپ ی
ن ی اتن بت ی تروصب ج
هرامش لودج 5
درگ لصاح ی
.د
لودج 5 ) اتن ی م رازفا مرن تابساحم ج ی
ن ی ارب بت ی داعبا لرتنك هاگتسد ی
سدنه رتماراپ فذح زا سپ ی
لوا تاعلاطا ی امت ه ی ل
( )Bias لباق
ی شام ت ی ن
عجرم ددع 50(mm) م ی امت ناز ی ل
0.0001 - لباق ی شام ت ی امت نتفرگ رظن رد نودب ن ی
ل
( )Cg 1.05
م ی گنا ی اه هداد ن
49.9999 لباق
ی شام ت ی امت نتفرگ رظن رد اب ن ی
ل
( )Cgk 1.02
راك سنارلت ی
0.03(mm) ذپ راركت
ی ر ی
19.13%
ور لودج رد هك هنوگنامه ی
م ت ی م ،ددرگ ی لباق ناز ی شام ت ی ن 1.05
درگ هبساحم ی
رتماراپ فذح زا لبق نامز اب نآ گرزب توافت هك د
سدنه ی ب ی ا رگنا ی داج ا هناوتسا تلع هب اطخ ی
م راك هعطق ندوب ی
.دشاب اتن ی هرامش لوادج رد هدش هئارا ج 3
و 5 ثات حوضو هب ی
ندوب راذگ ر
م ی اهاطخ ناز ی
سدنه ی آرف رب ار ی گ هزادنا دن ی
ر ی رازبا ود طسوت
قد زا هك روكذم ی
رت ق ی اهرازبا ن ی گ هزادنا ی ر ی م ی امن دنشاب ی ش
م ی ا ،دهد ی سررب ن ی م ار ی مامت رد ناوت ی
آ ی اه مت ی ن هطوبرم ی ز
معت ی ر ركذ زا هك داد م ی
ا رد بلاطم ز ی
راددوخ هلاقم ن ی
م ی .ددرگ
ارب هدش هتفرگ رظن رد طاقن دادعت ی
درکلمع هوحن هب هعطق لرتنک
م طوبرم هاگتسد ی
هاگتسد .دوش گ هزادناCMM
ی ر ی اه هناوتسا یا
سدنه لکش ره ی
رط زا ار ی ق بش ی ه زاس ی م ماجنا ی ارب .دهد ی لاثم
طاقن ناونعب هطقن راهچ زا ی
ک اد ی هر رادرب هنومن ی
م ی سپس دوش تاموتا تروصب هاگتسد
ی ک ی ک اد ی هر ا زا هک ی ن م روبع طاقن ی
دهد و
ف ناونعب ارنآ ی
ز ی ک م رظن رد هعطق ی
گ ی در اهاطخ هب هجوت اب لاح . ی
سدنه ی گ رارق مدع تروص رد راک هعطق ی
ر ی ا ی ن ا رد اهاطخ ی
ن طاقن
زا فرص نآ تهج ضورفم طاقن دادعت هچ ره ،دش دهاوخ رظن
فرعم ی ب هعطق ی رتش اهن لکش ،دوش هتفرگ رظن رد یی
دزن ی ک هب رت
لصا راک هعطق ی
.دوب دهاوخ
4 - تن ی هج گ ی ر ی
لاسرا اب هدش هدهاشم اهراب ی
امزآ هب راک هعطق ک ی
تهج اههاگش
اه لرتنک ی داعبا ی ی سدنه ا ی غت ، یی اتن رد یتار ی
گ هزادنا ج ی ر ی هدش
ا رد .دراد دوجو راک هعطق ی
سررب اب هدش شلات هلاقم ن ی
رطق هزادنا
رد خاروس ی
گ زا هدافتسا اب راک هعطق ک ی
داب ج ی ( Air Gauge و )
گ هزادنا هاگتسد ی
ر ی عقوم ی دعب هس ت ی
( اهرازبا زا هک )CMM ی
م خاروس رطق رتماراپ لرتنک تهج موسرم ی
زا هدافتسا و دشاب ی
ک ی
نکت زا ی اه ک ی نهم سد ی ک ی ف ی س ناونع تحت ت ی
سررب متس ی هزادنا
گ ی ر ی ( سررب هب )MSA ی غتم تلع یی اتن ندوب ر ی
گ هزادنا ج ی ر ی اه
اطخ فذح تسا رکذ هب مزلا .دوش هتخادرپ ی
سدنه ی لرتنک رازبا رد
داب رطق ی رط زا ی گ هزادنا ق ی
ر ی رد ی هزادنا هاگتسد رد و اتسار ک
گ ی ر ی عقوم ی سدنه ت ی رط زا ی رادرب هرهب ق ی
زا ی عجرم هناوتسا ک
اتن .تسا هدش ماجنا ی
ز حرش هب ج ی
:دش لصاح ر
- دش شهاک ی
اناوت د یی اهرازبا ی گ هزادنا ی ر ی اهسنارلت رثا رد ی
سدنه ی .
- اجنآ زا یی اه هاگتسد هک ی
گ هزادنا ی ر ی عقوم ی بش اب ت ی ه
زاس ی سدنه عضاوم ی
لاعف ی م ت ی م هچ ره ،دننک ی
ناز
اهاطخ ی سدنه ی ب ی ا ،دوش رتش ی
بش ن ی زاس ه ی عقاو زا ی ت
ب هلصاف ی رتش ی .تشاد دهاوخ
- سدنه رتماراپ فذح اب ی
ا رد ی قحت ن ی لباق ،ق ی اهرازبا ت ی هزادنا
گ ی ر ی ازفا ربارب دنچ ات ی
ش ی .تفا
- س ود ره درکلمع ی
گ هزادنا متس ی
ر ی گ ی داب ج ی هزادنا هاگتسد و
گ ی ر ی عقوم ی سدنه سنارلت ربارب رد ت ی
رقت ی اب ی و دوب ناسک
ازفا اب ی اهاطخ ش ی
سدنه ی م ی اطخ ناز ی گ هزادنا ی ر ی
ازفا هدش هبساحم ی
ش ی .تفا
- اطخ فذح زا سپ ی
ذپ رارکت مدع ،راک هعطق ی
ر ی گ رد ی داب ج ی
ن ی زا ز 74
% ددع هب 16.66
% گ هزادنا هاگتسد رد و ی
ر ی هس
دعب ی زا 70.80 هب% 19.13
% ءاقترا ی تفا .
- ازفا اب ی رادرب هطقن دادعت ش ی
هاگتسد رد عضاوم عضومCMM
بش ی زاس ه ی عقاو هب هدش ی
دزن ت ی .دوشیم رتک
نادردق و رکشت ی
: لكزا ركشت اب ی
ناسك ه ی ا شراگن رد هك ی
هلاقم ن
ی را ی .دندومن
ات یی د ی ه قلاخا ی : ا هب هجوت اب ی
امزآ هکن ی اه ش ی هب هدش ماجنا
تعنص تروص ی
برجت و تسا هدش ماجنا ی
دنچ تا ی هدش ظاحل لاس ن
ن ،تسا ی ئات هب هب زا ی
قلاخا د ی .درادن
ضراعت :عفانم ه ی چ لامتحا عفانم داضت ی
ون طسوت ی ناگدنس شرازگ
.تسا هدشن عبانم لام ی : ون ی ه ناگدنس ی
لام کمک هنوگچ ی
رد ی .دندرکن تفا
عبانم