Knowledge, Attitude, and Practice of Mothers with Children under five in the Villages Regarding Self-Medication in Ardakan city, Iran

(1)

Original Article

Copyright © 2022 Avicenna Journal of Nursing and Midwifery Care. This is an open-access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits copy and redistribute the material just in noncommercial usages, provided the original work is properly cite

AJECH

Avicenna Journal of Nursing and Midwifery Care

Avicenna J Nurs Midwifery Care, 2022; 30(3): 163-170. Doi: 10.32592/ajnmc.30.3.163 https://nmj.umsha.ac.ir

Knowledge, Attitude, and Practice of Mothers with Children under five in the Villages Regarding Self-Medication in Ardakan city, Iran

Zahra Zarei Mahmoudabadi¹, Ameneh Marzban^2,* , Abdolrazagh Marzban³, Farokhlegha Servat⁴

1 Faculty of Nursing and Midwifery, Meybod Branch, Islamic Azad University, Yazd, Iran

2 Department of Health in Disasters and Emergencies, Schoolof Health Management and Information Sciences, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

3 Razi Herbal Medicines Research Center, Lorestan University of Medical Sciences, Khorramabad, Iran

4 Student Research Committee, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, Yazd, Iran

Abstract

Background and Objective: Nowadays, medication abuse and, in general, self- medication are among the biggest socio-economic and economic problems in different societies such as Iran. This study aimed to investigate the knowledge, attitude, and practice of mothers with children under five years old about self- treatment in Ardakan villages, Iran.

Materials and Methods: This descriptive cross-sectional study was carried out on 350 mothers with children under 5 years of age in Ardakan, 2020. The tool used to gather the required data was a four-part questionnaire (demographic, knowledge, attitude, and practice). Data were analyzed using descriptive and analytical statistics.

Results: The mean scores of knowledge, attitude, and practice were obtained at 5.17±4.11, 25.08±8.74, and 3.52±4.31, respectively. It was found that 58% of the mothers had poor knowledge, 51% had a poor attitude, and 62% had low self- medication practice, respectively. There was a statistically significant relationship between the mean knowledge score and mothers' education level. There was also a statistically significant relationship between the variables of mean practice score and family income adequacy. The most important sources of information for mothers with children under the age of five about self-medication were the Internet and social networks, followed by family and friends (P<0.05).

Conclusion: The results of the study showed that self-medication was very high in the study population and knowledge about the complications of self-medication in children was low, which should be considered an alarm by the authorities. The implementation of educational programs and workshops and distribution of education aids when mothers visit health centers can be effective in raising mothers' knowledge, improving their attitude, and forming the correct behavior.

Keywords: Attitude; Children; Knowledge; Mothers; Practice; Self-treatment Article history:

Received: 25 May 2021 Revised:30 June 2022 Accepted: 9 July 2022 ePublished: 20 September 2022

*Corresponding author:

Ameneh Marzban, Department of Health in Disasters and Emergencies, Faculty of Health

Management and Information Sciences, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. Email:

[email protected]

(2)

Extended Abstract Background and Objective

The excessive use of medications and, in general, self- medication are among the biggest social-health and economic problems in different societies, including Iran. Self-medication among children is a significant issue that has attracted global health attention. One of the important factors in maintaining children's health is raising the awareness of mothers and families about the importance of childhood care, especially when children develop diseases. Self-medication and excessive use of medications, especially in children under 5 years of age, due to their special physiology, may cause a change in the pattern of the disease, delay in correct diagnosis, and increase morbidity and mortality.

Therefore, the present study aimed to investigate the knowledge, attitude, and practice of mothers with children under 5 years old about self-treatment in Ardakan villages, Iran.

Materials and Methods

This cross-sectional descriptive study was conducted in 2020. The samples (n=350) were selected using the multistage cluster sampling method. The required data were collected using a questionnaire employed by Tajik et al. in a previous study. The questionnaires were completed through interviews by two trained interviewers. The criteria for inclusion in the study were being a mother with a child under 5 years of age and having a health record in the healthcare centers of Ardakan villages. On the other hand, foreigners (such as Afghan mothers) referring to healthcare centers in the villages of Ardakan city were excluded from the study. The research procedures and objectives were explained to all participants and those who were willing to participate in the study were entered into the study.

All the principles of the Declaration of Helsinki were observed in this study. The collected data were analyzed in SPPS24 software using descriptive statistical tests, Pearson's correlation coefficient, the

Chi-square test, and the analysis of variance. The significance level was considered at 0.05.

Results

The mean age of the mothers was obtained at 32.14±8.05 years. There was a statistically significant relationship between the mean knowledge score and the education level of mothers. Based on the results of Table 2, the mean scores of knowledge, attitude, and practice were estimated at 5.17±4.11, 25.08±8.74, and 3.52±4.31, respectively. It was revealed that there was a statistically significant relationship between the mean practice score and family income. It was also found that 58%, 51%, and 62% of the mothers had poor knowledge, poor attitude, and low practice regarding self-treatment, respectively. The most important sources of information for mothers with children under the age of 5 about self-medication were the Internet and social networks, followed by family and friends.

Conclusion

Self-medication can be mentioned as one of the most important factors that cause the drug resistance of pathogens. The side effects of medications are higher in children than in adults. Therefore, giving medications to children should be done with more care and caution, and it is necessary to avoid self-medication without a doctor's prescription. This study was conducted to investigate the knowledge, attitude, and practice of mothers with children under 5 years of age about self-treatment living in the villages of Ardakan city. The results of the study showed that self- medication was very high in the studied population and knowledge about the complications of self-medication in children was low, highlighting the necessity of taking into consideration this issue by responsible authorities.

The implementation of educational programs and workshops and distribution of education aids when mothers visit healthcare centers can be effective in raising mothers' knowledge, improving their attitude, and forming the correct behavior.

Please cite this article as follows: Zarei Mahmoudabadi Z, Marzban A, Marzban A, Servat F. Knowledge, Attitude, and Practice of Mothers with Children under five in the Villages Regarding Self-Medication in Ardakan city, Iran. Avicenna J Nurs Midwifery Care. 2022; 30(3): 163-170. DOI: 10.32592/ajnmc.30.3.163

(3)

یشهوژپ هلاقم

AJECH

هلجم نبا ییامام و یراتسرپ تبقارم انیس

هرود 30

، هرامش 3 ، ناتسبات 1401

، :تاحفص 170 - 163

https://nmj.umsha.ac.ir

نبا ییامام و یراتسرپ تبقارم هلجم

انیس هرود ، 30 هرامش ، 3 ، ناتسبات 1401 | 165

زا رتمک کدوک یاراد ناردام درکلمع و شرگن ،یهاگآ 5

ناکدرا ناتسرهش یاهاتسور لاس

ناکدوک رد ییوراد ینامرددوخ هنیمز رد

یعراز ارهز یدابآدومحم

هنمآ ،1

نابزرم

2

،

نابزرم قازرلادبع ، *

خرف ،3

تورث اقل

4

ناریا ،دزی ،یملاسا دازآ هاگشناد ،دبیم دحاو ،ییامام و یراتسرپ هدکشناد 1

تیروف و ایلاب رد تملاس هورگ 2

علاطا و تیریدم هدکشناد ،اه ناریا ،نارهت ،ناریا یکشزپ مولع هاگشناد ،یکشزپ یناسر

،یزار یهایگ یاهوراد تاقیقحت زکرم 3

مرخ ،ناتسرل یکشزپ مولع هاگشناد ناریا ،دابآ

ناریا ،دزی ،دزی یقودص دیهش یکشزپ مولع هاگشناد ،ییوجشناد تاقیقحت هتیمک 4

:هلاقم تفایرد خیرات 04

/ 03 / 1401

شیاریو خیرات هلاقم

: 09 / 04 / 1401

:هلاقم شریذپ خیرات 18

/ 04 / 1401

:هلاقم راشتنا خیرات 29

/ 06 / 1401 هدیکچ

و هقباس یب فرصم هزورما:فده

یور ه و وراد هب گرزب هلمجزا ینامرددوخ یلکروط یعامتجا تلاکشم نیرت

یتشادهب ،

و یداصتقا عماوج خم یم بوسحم ناریا هلمجزا فلت دوش

ناردام درکلمع و شرگن ،یهاگآ یسررب فده اب هعلاطم نیا .

زا رتمک کدوک یاراد 5

خ هنیمز رد ناکدرا ناتسرهش یاهاتسور رد لاس .دش ماجنا ینامرددو

شور و داوم یفیصوت هعلاطم نیا:اه

- یور یعطقم 350

زا رتمک دنزرف یاراد ردام 5

ناتسرهش یاهاتسور رد لاس

لاس رد ناکدرا 1399

شسرپ تاعلاطا یروآدرگ رازبا .دش ماجنا ،یهاگآ ،کیفارگومد تاعلاطا( یتمسق راهچ همان

هداد .دوب )درکلمع و شرگن هدافتسا اب اه

هرامآ زا هیزجت یلیلحت و یفیصوت یاه .دش لیلحتو

هتفای بیترت هب درکلمع و شرگن ،یهاگآ هرمن نیگنایم:اه 11

/

±4 17 / 5 ، 74 /

±8 08 / 25 و 31 /

±4 52 / 3 .دوب

58 ،فیعض یهاگآ ناردام زا دصرد 51

و فیعض شرگن دصرد 62

ینامرددوخ هنیمز رد ینییاپ درکلمع دصرد

ایم ریغتم نیب .دنتشاد ینعم یرامآ طابترا ناردام تلایصحت حطس و یهاگآ هرمن نیگن

غتم نیب .تشاد دوجو یراد ری

ینعم یرامآ طابترا هداوناخ دمآرد تیافک و درکلمع هرمن نیگنایم مهم .تشاد دوجو یراد

تاعلاطا بسک عبانم نیرت

زا رتمک دنزرف یاراد ناردام 5

هکبش و تنرتنیا ،ینامرددوخ هنیمز رد لاس یاه

و ناتسود دعب هلحرم رد و یعامتجا

تسا هدوب هداوناخ (

05 / P<0 .)

هجیتن :یریگ هعماج رد ینامرددوخ داد ناشن هعلاطم جیاتن یسررب

هدش رایسب دایز رد یهاگآ و هنیمز

ضراوع

ناکدوک رد ینامرددوخ تسا مک

هک هب کی ناونع رطخ گنز

دیاب سم هجوت دروم ئ

لاو ن هطوبرم .دریگ رارق یارجا

همانرب هاگراک و اه کمک لیاسو عیزوت و یشزومآ یاه یتشادهب زکارم هب ناردام هعجارم ماگنه یشزومآ

- رد ینامرد

نآ شرگن حطس دوبهب و ناردام یهاگآ یاقترا لکش و اه

.دوب دهاوخ رثؤم حیحص راتفر یریگ

:یدیلک ناگژاو یهاگآ

؛ ینامرددوخ

؛ درکلمع

؛ کدوک

؛ ناردام

؛ شرگن

یمامت قوقح رشن یارب هاگشناد مولع یکشزپ

نادمه ظوفحم تسا .

لوئسم هدنسیون * :

نابزرم هنمآ

، هورگ

تیروف و ایلاب رد تملاس و تیریدم هدکشناد ،اه

علاطا یکشزپ مولع هاگشناد ،یکشزپ یناسر

ناریا ،نارهت ،ناریا .

:لیمیا [email protected]

ا :دانتس اقل خرف ،تورث ؛قازرلادبع ،نابزرم ؛هنمآ ،نابزرم ؛ارهز ،یعراز .

زا رتمک کدوک یاراد ناردام درکلمع و شرگن ،یهاگآ 5

هنیمز رد ناکدرا ناتسرهش یاهاتسور لاس

ناکدوک رد ییوراد ینامرددوخ .

هلجم نبا ییامام و یراتسرپ تبقارم انیس

، ناتسبات 1401

؛ 30 ( 3 :) 170 - 163 .

همدقم وراد شقن و تسا هعماج رادیاپ هعسوت روحم ملاس ناسنا رد

هعماج دارفا تملاس نیمأت نییعت و رثؤم ،یساسا رایسب

هدننک

تسا . هار زا یکی فلتخم لاکشا هب وراد یاه

زا یرامیب اب هزرابم

تسا هدوب حرطم هتشذگ

، هب یروط ییوراد داوم شیادیپ خیرات هک

هب دراد تمدق ناسنا ندمآ دوجو هب خیرات هزادنا 1]

.[

هزورما اب

تفرشیپ هنیمز رد هجوت لباق یاه یاه

یملع فلتخم

، دهاش

فلتخم یاهوراد هب دارفا رتشیب یسرتسد

،میتسه هب یروط هک تحار یسرتسد نیا

داجیا بجوم نایز یعامتجا هدیدپ

شخب ی

یب و اجبان هدافتسا ینعی وراد زا هیور

هدش تسا 2]

.[

یب فرصم هزورما یور

ه وراد و هب هلمجزا ینامرددوخ یلکروط

گرزب یعامتجا تلاکشم نیرت

، عماوج یداصتقا و یتشادهب

یم بوسحم ناریا هلمجزا فلتخم دوش

، هب یروط هک یسررب زین اه

یم ناشن تیعضو و روشک تیعمج اب اهوراد زیوجت نازیم دهد

یرامیب کیژولویمدیپا اه

درادن یناوخمه .

نیا لکشم زا یشان

(4)

لاس

هعماج رد اهوراد هنارسدوخ فرصم ای ینامرددوخ تسا

3]

.[

تسد یوراد ای یتعنص یوراد کی فرصم قیرط زا ینامرددوخ زا هدافتسا ،صصختم زیوجت نودب اهوراد هب یبایتسد ،زاس یاهوراد میسقت ،هباشم دراوم رد یلبق هدشزیوجت یاـهوراد کی یارـب هدشزیوجت هدافتسا ،نایانشآ و هداوناخ یاضعا نیب رفن

یقاب یفاـضا یاـهوراد زا هب لمع زا یراددوخ ،لزنم رد هدنام

زیوجت نودب وراد یفاضا فرصم هار زا هچ یلصا یوراد زیوجت فرـصم ای کشزپ ندرکن

وراد ب ه ماجنا لماک روط یم

دوش 5]

، 4 .[

رصم سدوخ ف تسا هدش ثعاب وراد هنار مواقم دننام یلماوع

ت

رد ییایرتکاب تنآ

ی یتویب ک مرد مدع ،اـه تیمومسم ،هنیهب نا

یاه

تخا ،یدمع یتح و هتساوخان لا

رد ل نتفر رده ،ییوراد رازاب

نیزه ه

، صم یلام هنارس شیازفا ضراوع و یبناج راثآ ،وراد فر

شیازفا هتساوخان دبای

7]

، 6 . [

مهم هلئسم لافطا نیب رد ینامرددوخ ی

هجوت هک تسا

سا هدرک بلج دوخ هب ار یناهج تشادهب ت

رد مهم لماوع زا .

س ظفح لا هداوناخ و ناردام یهاگآ حطس یاقترا ،ناکدوک تم اه

تبقارم تیمها زا یاه

رامیب نامز صوصخب یکدوک نارود ی

ناکدوک تسا یم ناشن تاعلاطم . اهوراد هنارسدوخ فرصم دهد

،

هب یتنآ هژیو کیتویب اه شیازفا هب ور ناکدوک هب ناردام طسوت

تسا 8]

.[

ماجنا تاعلاطم ناریا رد زین و عماوج یخرب رد هدش

زا یکاح دایز عویش و وراد یقطنمریغ فرصم ندوب ینامرددوخ

تسا 10]

، 9 .[

ناملآ رد هک یشهوژپ رد یور

دارفا 1 ات 17 هلاس

دش ماجنا

، صخشم دش 25 دصرد زا دارفا نیا هب هتفه کی رد

تروص هدرک فرصم وراد هنارسدوخ دنا

11]

ییراوگ هعلاطم رد .[

هعجارم عویش دنجریب رد هب کشزپ هخسن نودب ناگدننک

هناخوراد اه 84 دش شرازگ دصرد 12]

. [

س ظفح رد مهم لماوع زا لا

،ناکدوک تم یهاگآ حطس یاقترا

هداوناخ و ناردام اه

تبقارم تیمها زا یکدوک نارود یاه

رامیب نامز صوصخب ی

ناکدوک تسا 13]

.[

هدافتسا شزومآ

ییاهوگلا زا هدافتسا اب ،ینامرددوخ مدع و اهوراد زا حیحص تیوقت و ییاسانش ار راتفر رب رثؤم لماوع هک تسا یرورض یم دننک 14]

.[

ا یهاـگآ اتـسار نـیا رد ز

رد رثؤم لماوع

تیمها ناردام ینامرددوخ

؛دراد یرایسب یم هکارچ

هجوت اب ناوت

نآ هب هـمانرب ار یـشزومآ تلاخادم اه رک یزـیر

د هکاجنآزا .

ینامرددوخ یب هدافتسا و

اصوصخ وراد زا هیور رد

ناکدوک رتمک

زا 5 ناشندب صاخ یژولویزیف تلع هب لاس ثعاب تسا نکمم

ت ،یرامیب یوگلا رییغت أ

شیازفا و حیحص صیخشت رد ریخ ا

لاتب

گرم و مو ی ر دوش صوصخ رد یکدنا رایسب تاعلاطم هکنیا و

کدوک یاراد نارداـم یناـمرددوخ زا رتمک

5 لاس هدش ماجنا

تسا رظن رد اب و هـعلاطم نیا زا لصاح جیاـتن هـکنیا نتفرـگ

یـم مزلا یاـهروحم دـناوت ار

یشزومآ تلاخادـم یارـب هب

روظنم

هعلاطم ،دـشاب هتـشاد یپ رد ناکدوک تملاس حطس شیازفا اب رضاح یاراد ناردام درکلمع و شرگن ،یهاگآ یسررب فده زا رتمک کدوک

5 نیمز رد ناکدرا ناتسرهش یاهاتسور رد لاس ه

.دش ماجنا ینامرددوخ

شور راک یفیصوت شهوژپ نیا -

لاس رد یعطقم 1399

هعماج .دش ماجنا

زا رتمک دنزرف یاراد ناردام لماش شهوژپ 5

یاهاتسور رد لاس

هنومن رد .دندوب ناکدرا رهش هلحرمدنچ یریگ

تروص هب ادتبا ،یا

هشوخ یا 6 نیب زا اتسور 30

باختنا ناکدرا ناتسرهش یاتسور

هدنورپ زا یرامشرس تروص هب سپس .دندش هناخ رد دوجوم یاه

زا رتمک دنزرف هک تشادهب 5

،دنتشاد لاس 350

.دندش باختنا رفن

شسرپ تاعلاطا یروآدرگ رازبا همان

و کیجات هعلاطم رد هک دوب یا

ناراکمه 15]

.دوب هدش هدافتسا[

5 ییاور هطوبرم ناصصختم زا رفن

شسرپ ییاور صخاش .دندرک دییأت ار همان شسرپ

همان 80 / 0 هب تسد

خابنرک یافلآ بیرض هبساحم اب زین نآ ییایاپ .دمآ 83

/ 0 .دش دییأت

شسرپ لوا شخب گژیو لماش همان

ی شـخب و یـتیعمج یاه

فرصـم هـنیمز رد نارداـم یهاگآ نازیم شجنس هب طوبرم مود بلاق رد( اهوراد حیحـص 18

)لاؤس و لماـش موـس شخب 24

لاؤـس

ترکیل فیط بلاق رد 5

هنیزگ یا رد ار ناردام شرگن نازیم ،

هب لاتبا لامتحا زا یشان ضراوع و اهوراد حیحص فرصم صوصخ و ینامرددوخ زا یشان ضراوع تماخو و سررید و سردوز ضراوع نچمه ی دوجوم عـناوم و اهوراد حیحص فرصم زا یشان دیاوف ن ار

یارب یم ینامرددوخ مدع دیجنس

. یارب شیپ ریگ ساپ یاقلا زا ی خ

اه ،

تلااؤس زا یخرب عرب

.دندوب هدش یحارط سک نیا رد

زین دراوم

دش هبساحم سوـکعم یهدزایتما .

کـچ یواح مراهچ شخب تسیل

یرامیب زا یخرب اش یاه

ی نآ رد ردام هک دوب ع دوـخ اه

هدرک ینامرد

دوب 15]

.[

هباشم هعلاطم راک شور ساسارب 15]

هرمن[

یهاگآ شخب یهد

ات رفص زا 18 حیحص خساپ هب هک تروص نیا هب .دوب 1

رفص طلغ و

زا رتمک هرمن .تفرگ قلعت 6

نیب ،فیعض یهاگآ 6

ات 12 و طسوتم

زا رتشیب 12 هرمن .دش یقلت بوخ ات رفص زا شرگن شخب یهد

96

رفص هرمن لاؤس ره هب هک تروص نیا هب .دوب ات

4 .تفرگ قلعت هرمن

زا رتمک هرمن 30

نیب ،فیعض شرگن 31

ات 60 زا رتشیب و طسوتم

61 .دش یقلت بوخ زایتما ،درکلمع شخب رد

دارفا زا 12 هرـمن

یرامیب زا کیره رد ینامرددوخ یارب هک تروص نیدب ؛دش هبـساحم اـه زایتما 1 هـتفرگ رـظن رد رفص زایتما ینامرددوخ مدع یارب و

دـش . ات رفص نیب زایتما یدادرارق تروص هب 4

هـب درـکلمع ناوـنع

نییاپ یب زایتما و ن 5 ات 8 یب و طسوتم درکلمع ن

9 ات 12 هب ناوـنع

دش هتفرگ رظن رد ینامرد دوخ هنیمز رد لااب درکلمع .

شسرپ همان شزومآ رگشسرپ ود طسوت هبحاصم قیرط زا اه ید

هد

رذآ ات رهم رد 1398

ایعم .دش لیمکت دوب ترابع هعلاطم هب دورو ر

زا رتمک کدوک یاراد ناردام :زا 5

رد یتشادهب هدنورپ یاراد لاس

هعلاطم زا جورخ رایعم .ناکدرا ناتسرهش یاهاتسور تشادهب هناخ هعجارم لماش یتشادهب زکارم هب )ناغفا ناردام دننام( عابتا ناگدننک

عورش زا لبق .دوب ناکدرا ناتسرهش یاهاتسور ینامرد ،شهوژپ

(5)

یعراز یدابآدومحم ناراکمه و

تکرش یارب طیارش تکرش هب هک یدارفا و دش هداد حیضوت ناگدننک

.دندش هعلاطم دراو ،دنتشاد لیامت هعلاطم رد لوصا مامت

هینایب

یکنیسله رد

نیا شهوژپ تیاعر دش . سپ زا عمج یروآ هداد اه اب

زا هدافتسا مرن

رازفا هخسنSPPS

24 و نومزآ یاه رامآ ی صوت یفی

رض و بی گتسبمه ی پ

،نوسری اک ی رئوکسا و لیلحت سنایراو د ر

حطس یرادانعم 05 / 0 هیزجت لیلحتو دش .

جیاتن یسررب ناردام ینس نیگنایم هدش

05 /

± 8 14 / 32 .دوب 198

( رفن 57 / 56 ینس هورگ رد ناردام زا )دصرد 26

ات 35 رارق لاس

تلایصحت حطس رظن زا .دنتشاد 139

( رفن 71 / 39 ملپید )دصرد

دمآرد تیافک رظن زا .دنتشاد 290

( رفن 85 / 82 زا یدح ات )دصرد .دندوب یضار دوخ دمآرد

265 ( رفن 71 / 75 هناخ نانز زا )دصرد راد

.دندوب 234 ( رفن 85 / 66 .دنتشاد دنزرف ود )دصرد ریغتم نیب

یرامآ طابترا ناردام تلایصحت حطس و یهاگآ هرمن نیگنایم ینعم تیافک و درکلمع هرمن نیگنایم ریغتم نیب .تشاد دوجو یراد

ینعم یرامآ طابترا هداوناخ دمآرد لودج( تشاد دوجو یراد

1 رب .)

لودج جیاتن ساسا 2

ع و شرگن ،یهاگآ هرمن نیگنایم ، هب درکلم

بیترت 11 /

±4 17 / 5 ، 74 /

±8 08 / 25 و 31 /

±4 52 / 3 .دوب 58

،فیعض یهاگآ ناردام زا دصرد 51

و فیعض شرگن دصرد 62

دصرد

لودج .دنتشاد ینامرددوخ هنیمز رد ینییاپ درکلمع 3

یم ناشن دهد

مهم زا رتمک دنزرف یاراد ناردام تاعلاطا بسک عبانم نیرت 5

لاس

،ینامرددوخ هنیمز رد هکبش و تنرتنیا

هلحرم رد و یعامتجا یاه

.تسا هدوب هداوناخ و ناتسود دعب

لودج 1 : هسیاقم م نیگنای هاگآ هرمن

،ی اراد ناردام درکلمع و شرگن ی

دنزرف رتمک زا 5 لاس رب بسح غتم یاهری تیعمج یتخانش

ریغتم مان دادعت

یهاگآ دصرد شرگن

درکلمع

نیگنایم رایعم فارحنا

نس نیب

18 ات 25 لاس 84

24 66 / 5 88

/ 3 06 / 25 07

/ 8 35

/ 3 99

/ 4

نیب 26 ات 35 لاس 198

57 / 56 14 / 5 08

/ 3 34 / 25 58

/ 8 31

/ 4 91

/ 4

نیب 36 ات 49 لاس 68

42 / 19 37 / 5 77

/ 3 11 / 25 99

/ 8 39

/ 3 37

/ 4

90 P / 0 81

/ 0 15

/ 0

حطس تلایصحت یب

داوس 69

71 / 19 38 / 4 06

/ 3 54 / 32 64

/ 8 61

/ 3 90

/ 4

ییادتبا 29

28 / 8 37 / 5 98

/ 3 61 / 30 55

/ 8 99

/ 4 60

/ 4

ییامنهار 54

42 / 15 69 / 8 64

/ 3 11 / 29 19

/ 8 51

/ 3 55

/ 4

ملپید 139

71 / 39 17 / 15 68

/ 3 84 / 30 74

/ 8 67

/ 3 67

/ 4

یهاگشناد 59

85 / 16 91 / 17 54

/ 3 78 / 30 36

/ 8 95

/ 3 35

/ 4

02 P / 0 09

/ 0 12

/ 0

تیافک دمآرد یلب

22 28 / 6 51 / 4 87

/ 3 34 / 24 91

/ 8 64 / 11 37

/ 4

یدح ات 290

85 / 82 84 / 5 99

/ 2 51 / 23 56

/ 8 69

/ 7 65

/ 4

ریخ 38

85 / 10 92 / 5 39

/ 3 64 / 24 33

/ 8 37

/ 2 96

/ 4

24 P / 0 19

/ 0 00

/ 0

لغش هناخ

راد 265

71 / 75 51 / 7 24

/ 3 64 / 25 69

/ 8 67

/ 3 97

/ 4

دنمراک 59

85 / 16 64 / 5 97

/ 3 55 / 24 99

/ 7 44

/ 3 64

/ 4

دازآ 26

42 / 7 84 / 5 44

/ 3 41 / 25 84

/ 8 97

/ 3 01

/ 5

10 P / 0 15

/ 0 31

/ 0

دادعت نادنزرف دنزرف کی

85 28 / 24 68 / 6 11

/ 3 37 / 24 11

/ 8 88

/ 3 22

/ 4

دنزرف ود 234

85 / 66 57 / 5 08

/ 3 96 / 25 65

/ 8 74

/ 3 09

/ 4

دنزرف دنچ 31

85 / 8 39 / 5 98

/ 3 55 / 26 57

/ 8 64

/ 3 33

/ 4

11 P / 0 50

/ 0 68

/ 0

لودج 2 : نازیم

،یهاگآ شرگن و درکلمع ناردام یسررب رد هدش هنیمز ینامرددوخ

ریغتم هرمن هدودحم

رایعم فارحنا و نیگنایم فیعض

طسوتم بوخ

یهاگآ 18

- 0 11

/

±4 17 / 5 58

23 19

شرگن 96

- 0 74

/

±8 08 / 25 51

32 17

درکلمع 12

- 0 31

/

±4 52 / 3 62

28 10

(6)

لاس

لودج 3 : مهم رت ی ن اراد ناردام تاعلاطا بسک عبانم ی

دنزرف رتمک زا 5

لاس رد هنیمز نامرددوخ ی

عبانم یناوارف

دادعت دصرد

هکبش و تنرتنیا یعامتجا یاه

251 71 / 71

هداوناخ و ناتسود 43

28 / 12

ویدار و نویزیولت 14

4

هلجم و باتک 23

57 / 6

یتشادهب زکارم نانکراک 19

42 / 5

ثحب فرصم هنارسدوخ وراد

یکی زا مهم نیرت یلماوع هک تسا ثعاب

داجیا تمواقم ییوراد لماوع یرامیب از رد لباقم اهوراد یم دوش .

ضراوع ییوراد یارب ناکدوک و نلااسدرخ رتشیب

زا گرزب نلااس

؛تسا

،نیاربانب فرصمرد وراد یارب نلااسدرخ دیاب

اب تقد و ساوسو

یرتشیب لمع درک و نودب زیوجت کشزپ مادقا هب ینامرددوخ ن

.درک

نیا هعلاطم اب فده یسررب

،یهاگآ شرگن و درکلمع ناردام یاراد

کدوک رتمک زا 5 رد لاس یاهاتسور ناتسرهش

ناکدرا رد هنیمز

ینامرددوخ ماجنا

.دش

نیگنایم و فارحنا رایعم هرمن یهاگآ ناردام 11 /

±4 17 / 5 .دوب

58 دصرد زا ناردام یهاگآ یفیعض رد هنیمز ینامرددوخ رد

ههجاوم

اب یرامیب ناشکدوک دنتشاد

. رد هعلاطم کیجات 15]

2[

/ 61 دصرد

زا ناردام یهاگآ یفیعض رد هنیمز ینامرددوخ دنتشاد

. نیگنایم

هرمن یهاگآ ناردام رد هعلاطم رابتردیح 92 /

±1 73 / 6 دوب 4]

.[

اب

هجوت هب یگدرتسگ نوزفازور

یسرتسد هب عاونا و ماسقا اهوراد د ر

هعماج و شقن میقتسم درف رد باختنا و فرصم اهوراد یارب هکنیا

دارفا دنناوتب رمع ینلاوط و یگدنز اتبسن ملاس و یلاعف ار اد هتش

،دنشاب مزلا تسا شناد و یهاگآ یفاک ار یارب رییغت راتفر هب تسد

دنروآ .

،نیاربانب شزومآ هدافتسا حیحص زا اهوراد و مدع ینامرددوخ

اب کمک همانرب یاه یشزومآ دنمفده هک لماوع رثؤم رب راتفر ار

ییاسانش و تیوقت یم

،دننک یرورض تسا .

ناردام شرگن هرمن رایعم فارحنا و نیگنایم 74

/

±8 08 / 25

.دوب 51 رد ینامرددوخ هب تبسن یفیعض شرگن ناردام زا دصرد هعلاطم جیاتن اب هتفای نیا .دنتشاد ناشکدوک یرامیب اب ههجاوم

نابزرم 16]

کیجات ،[

15]

،[ Eldalo 17]

،[ Sen 18]

و [

Sumathy 7]

هتفای اب اما ؛دوب وسمه[

شکاخ هعلاطم یاه رو

2]

،[

Elong 19]

و[ Sen 18]

توافت نیا لیلد .تشادن یناوخمه [

نیا توافتم یداصتقا و یعامتجا ،یگنهرف لماوع تسا نکمم .دشاب عماوج رضاح شهوژپ رد درکلمع هرمن رایعم فارحنا و نیگنایم

ناردام 31 /

±4 52 / 3 .دوب 62 یفیعض درکلمع ناردام زا دصرد

.دنتشاد ناشکدوک یرامیب اب ههجاوم رد ینامرددوخ هب تبسن رد

نابزرم و یعیبط ،اضرروپ ،هدازریپ ،یسمش هعلاطم یترت هب

ب

5 / 56 ، 86 ، 7 / 35 ، 7 / 86 و 74 دش شرازگ ینامرددوخ عویش دصرد

( 3 ، 16 ، 20 ، 21 ) . ،کیتامتسیس رورم کی رد ناراکمه و یقاقش

نامرددوخ نازیم ماجنا تاعلاطم رد ار ی

نیب ناریا رد هدش 3

/ 8 ات 91

دصرد نیب ار نازیم نیا ناریا زا جراخ تاعلاطم رد و 5

/ 8 ات 98

دصرد شرازگ دندرک 22]

. [

یملاسا و ناراکمه 23]

نیا[

عویش ار

رد ناهفصا 14 دصرد شرازگ درک 24]

.[

عویشDu ینامرددوخ ار

2 / 25 دصرد شرازگ درک هک اب جیاتن

هعلاطم رضاح یناوخمه درادن . تلع توافت رد تسا نکمم هعماج

شهوژپ و دادعت هنومن دشاب . نازیم ینامرددوخ شرازگ

هدش رد نیا

هعلاطم رد حطس دایز و نارگن هدننک تسا هک نیا نکمم عوضوم

تسا یشان زا لماوع یفلتخم دننام یسرتسد نتشادن هب

شزپ

،ک

تیعضو

،بسانمان یلام نتشادن

یهاگآ یفاک رد هنیمز ضراوع و

تارثا اهوراد و ...

دشاب 13]

. [

جیاتن داد ناشن بسح رب ناردام یهاگآ نیگنایم هرمن نیب

نیا هب .دراد دوجو یرادانعم یرامآ فلاتخا تلایصحت حطس هنیمز رد یرتشیب یهاگآ رتشیب تلایصحت اب دارفا هک تروص جیاتن اب هتفای نیا .دنتشاد نآ تلاکشم و ضراوع و ینامرددوخ کیجات هعلاطم 15]

اب .تشاد یناوخمه[

تلایصحت حطس شیازفا

نآ شناد و یهاگآ ،دارفا ینامرددوخ ضراوع و تارثا هنیمز رد اه

یم شیازفا .دبای

جیاتن داد ناشن بسح رب ناردام درکلمع هرمن نیگنایم نیب

هتفای نیا .دراد دوجو یرادانعم یرامآ فلاتخا دمآرد تیافک حطس کیجات هعلاطم جیاتن اب 15]

نابزرم و [

16]

نیا هب .دوب وسمه[

،دنتشادن دوخ شاعم نیمأت یارب یفاک دمآرد هک یدارفا هک تروص هب مادقا رتشیب هنیزه تلع هب .دندوب هدرک ینامرددوخ

جارم یاه هع

یرتمک دمآرد هک یدارفا رد ینامرددوخ لاامتحا کشزپ تیزیو و عیاش ،دنراد .تسا هدوب رت

مهم تنیا ،دارفا تاعلاطا بسک عبنم نیرت هکبش و تنر

یاه

هک دوب یعامتجا تسردان یاهرواب و تاروصت نیا

تسا نکمم زا

تیاس دننام ربتعمریغ یتاعلاطا عبانم ،تنرتنیا ربتعمان یاه

ناتسود

، و ناکیدزن ...

نیاربانب ؛دشاب

، دارفا دیاب ا دننک یعس ز

هب ربتعم یتاعلاطا عبانم هناخوراد و جلاعم ناکشزپ هژیو

اه

حیحص تاعلاطا ار

رد هنیمز ضراوع و وراد فرصم هوحن نآ

بسک

دننک یم دارفا شرگن و اهرواب رب راذگریثأت لماوع رگید زا . ت

ناو

هب ؛درک هراشا هقطنم ره گنهرف هب یروط

قطانم زا یضعب رد هک

یتنس بط زا هدافتسا و یهایگ یاهوراد فرصم هب یصاخ هجوت یرامیب نامرد یارب فا ریاس هب و دراد دوجو اه

دار زین هیصوت

یم هعلاطم نیا رد .دوش 28

/ 14 دصرد زا زا دارفا و ناتسود

.دندوب هدرک بسک تاعلاطا هداوناخ یباروگ هعلاطم رد

70 دصرد

دندوب هدرک بسک تاعلاطا ناکشزپ قیرط زا دارفا زا 12]

رد .[

یردگرم هعلاطم داژن

1 / 34 ار دوخ تاعلاطا دارفا زا دصرد زا

(7)

یعراز یدابآدومحم ناراکمه و

دندوب هتفرگ هناخوراد 25]

. [

تیدودحم زا یاه

نیا شهوژـپ یـم

ناوت هـب یراوـشد

هزادـنا یرـیگ

،یهاگآ شرگن و درکلمع هب لیلد هدافتسا زا شور

یراهظادوخ (

شسرپ همان ) درک هراشا . تیهام هعلاطم یفیصوت ناکما

تلع یبای ار درادن . هطقن توق هعلاطم مجح هنومن دوب هک یرامشرس

دوب و مامت ناردام زا رتمک کدوک یاراد 5

لاس رد 6 اتسور دراو

شهوژپ دندش . داهنشیپ یم دوش رد هدنیآ هعلاطم یا رد هورگ علاطم ه

اب فده ریثأت همانرب یشزومآ رب

،یهاگآ شرگن و درکلمع ناردام

ماجنا دوش .

هجیتن یریگ هعماج رد ینامرددوخ داد ناشن هعلاطم جیاتن یسررب

یسب هدش را

دایز رد یهاگآ و هنیمز

ناکدوک رد ینامرددوخ ضراوع مک

.تسا

هب هتفای نیا ناونع

رطخ گنز دیاب

سم هجوت دروم ئ

لاو ن هطوبرم ق رار

.دریگ همانرب یارجا هاگراک و اه

لیاسو عیزوت و یشزومآ یاه

کمک یتشادهب زکارم هب ناردام هعجارم ماگنه یشزومآ -

رد ینامرد

نآ شرگن حطس دوبهب ،ناردام یهاگآ یاقترا لکش و اه

راتفر یریگ

.دوب دهاوخ رثؤم حیحص

رکشت و ینادردق یکشزپ مولع هاگشناد یشهوژپ یاروش زا نارگشهوژپ ص دیهش

دزی یقود

یم یرازگساپس .دننک

نیا هلاقم زا حرط یتاقیقحت هرامش 4591 هتیمک تاقیقحت

ییوجشناد هاگشناد مولع یکشزپ یقودص دیهش ناگدنسیون .تسا هدش هتفرگ دزی

یم رکشت ،دنتشاد یراکمه هعلاطم رد هک یناردام مامت زا .دننک

داضت عفانم عا ناگدنسیون ملا

یم هلاقم نیا شراگن و ارجا رد دننک ه

ی چ یضراعت هنوگ رد

عفانم درادن دوجو .

تاظحلام قلاخا ی

هتیمک شهوژپ رد قلاخا مولع هاگشناد

یکشزپ یقودص دیهش هعلاطم دزی

هسانش اب ار رضاح Ir.ssu.rec.1395.46

.تسا هدرک دییأت

مهس ون ی ناگدنس

یعراز ارهز حرط ماجنا رب تراظن و حرط هئارا :

؛ نابزرم هنمآ لازوپورپ هیهت : و

:نابزرم قازرلادبع ؛هلاقم شراگن یرامآ رواشم

؛ خرف یعراز ارهز و تورث اقل ارجا :

ی

حرط .

امح ی ت لام ی یکشزپ مولع هاگشناد یروانف و تاقیقحت تنواعم یلام تیامح اب حرط نیا

دزی یقودص دیهش تسا هدش ماجنا

.

REFERENCES

1. Movahed E, Shojaei Zadeh D, Zarei Pour MA, Arefi Z,Sha Ahmadi F, Ameri M. The effect of health belief model- based training (HBM) on self-medication among the male high school students. Iran J Health Educ Health Promot.2014;2(1):65-72. [Persian]

2. Khakshour A, Eghdami M, Azarfar A ,Ravanshad Y, Rezaeian A. Frequency and related factors in self medication within children referring to the specialized clinic of the sheikh hospital. J North Khorasan Univ Med Sci. 2019;11(3):30-7. [Persian] DOI: 10.21859/nkjms- 110305

3. Purreza A, Khalafi A, Ghiasi A, Mojahed F, Nurmohammadi M. To identify self-medication practice among medical students of tehran university of medical science. Iran J Epidemiology. 2013;8(4):40-6. [Persian]

4. Heydartabar R, Hatefnia E, Kazemi Nezhad A. The knowledge and factors associated with self-medication behavior of mothers with children under two years have referred to health centers in city of firuoz kuh based on the health belief model. AUMS. 2016;5(2):95-102.

5. Ponnambalam S, Raj A, Vengadasalam A, Munusamy A, Raja A, Vinayagam A, et al. Assessment of knowledge, attitude and practice of over-the-counter drugs administration by parents to Cchildren in a selected community area with a view to develop an information module. Assessment. 2021;14(3):1-3. DOI: 10.5005/jp- journals-10084-13115

6. Ershadpour R, Zare Marzouni H, Kalani N. Review survey of the reasons of prevalence of self-medication among the people of Iran. NNJ. 2015;18(60):16-23. [Persian]

DOI:10.22038/nnj.2015.6324

7. Sumathy P, Raj A, Vengadasalam A, Munusamy A, Raja A, Vinayagam A, et al. Assessment of knowledge, attitude and practice of over-the-counter drugs administration by parents to children in a selected community area with a view to develop an information module. PJN.

2021;14(3):1-3. DOI: 10.5005/jp-journals-10084-13115 8. Mohammadi A, Abedini S, Montaseri M. Factors influencing

self-medication in parents of 1-8 year old children referred to Shahid Mohammadi hospital in Bandar Abbas. Int J

Prev Med. 2019;6(1):62-70. [Persian]

9. Rylance G, Woods C, Cullen R, Rylance M. Use of drugs by children. BMJ.2018;297(6646):445-7.

10. Mukattash TL, Alkhatatbeh MJ, Andrawos S, Jarab AS, AbuFarha RK, Nusair MB. Parental self-medication of antibiotics for children in Jordan. J Pharm Health Serv Res. 2020;11(1):75-80. DOI: 10.1111/jphs.12331 11. Oliveira EA, Bertoldi AD, Domingues MR, Santos IS,

Barros AJ. Medicine use from birth to age two pelotas (Brazil) birth cohort study. Rev Saude Publica.

2010;44(4):591-600. PMID: 20676551 DOI: 10.1590/

s0034-89102010000400002

12. Tahergorabi Z, Kiani Z, Moodi M. Epidemiological study of self-medication and its associated factors among visitors to Birjand pharmacies,2015. J Birjand Univ Med Sci.

2016;23(2):158-169. [Persian]

13. Mohammadi A, Abedini S. Factors influencing self- medication in parents of 1-8 year old children referred to Shahid Mohammadi hospital in Bandar Abbas. J Prevent Med. 2019;6(1):70-62. [Persian] DOI: 10.29252/jpm.6.

1.70

14. Shojaeizadeh D, Heydarnia A, Ghofranipour F, Pakpour A, Saffari M. Health education and promotion theories, models and methods. Tehran, Iran: Asar Sobhan Publications. 2009;18-57.

15. Tajik R, Shamsi M, Mohammad beygee A. Knowledge, attitude and practice about self-medication among mothers in Arak, Iran. Payesh. 2011;10(2):197-204.

[Persian] DOI: 20.1001.1.16807626.1390.10.2.7.4 16. Marzban A, Rahmanian V, Ayasi M, Barzegaran M.

Assessing attitude and practice of students in Shiraz University of Medical Sciences towards self-medication. J Prevent Med. 2018;5(2):43-36. [Persian]

17. Eldalo AS, El Hadiyah TMH, Yousif MA. Sudanese parents' knowledge, attitudes and practice about self- medication to their children: Qualitative study. JOHS.

2013;2(2):103-7. DOI: 10.4103/2278-0521.117914 18. Sen Tunc E, Aksoy E, Arslan HN, Kaya Z. Evaluation of

parents' knowledge, attitudes, and practices regarding self-medication for their children’s dental problems during

(8)

لاس the COVID-19 pandemic: a cross-sectional survey. BMC

Oral Health. 2021;21(1):1-7. PMID: 33673839 DOI:

10.1186/s12903-021-01466-7

19. Elong Ekambi GA, Okalla Ebongue C, Penda IC, Nnanga Nga E, Mpondo Mpondo E, Eboumbou Moukoko CE.

Knowledge, practices and attitudes on antibiotics use in Cameroon: Self-medication and prescription survey among children, adolescents and adults in private pharmacies. PLoS One. 2019;14(2):1-17. PMID:

30818373 DOI: 10.1371/journal.pone.0212875

20. Shamsi M, Byati A. The effect of education on knowledge, attitude and practice of pregnant woman referring to health centers about self-medication in Arak city. Intern Med Today. 2009;15(3):27-35. [Persian]

21. Pirzadeh A, Sharifirad GH. Knowledge and practice among women about self-medication based on health belief model. J Gorgan Univ Med Sci. 2012;13(4):76- 83.[Persian]

22. Shaghaghi A, Asadi M, Allahverdipour H. Predictors of self-medication behavior: a systematic review. Iran J Public Health. 2014;43(2):136-46. PMID: 26060736 23. Eslami AA, Moazemi Goudarzi A, Najmi A, Sharifirad GR.

Knowledge, attitude and practice of students in universities of Isfahan toward self medication. HSR.

2012;7(5):1-9. [Persian]

24. Du Y, Knopf H. Self‐medication among children and adolescents in Germany: results of the national health survey for children and adolescents (KiGGS). Br J Clin Pharmacol. 2009;68(4):599-608. PMID: 19843063 DOI:

10.1111/j.1365-2125.2009.03477.x

25. Margdari Nejad M ,Kazemi SB, Kord F, Khosravi M, Sanagoo A, Jouybari L. The prevalence of non- prescription drugs and related factors in students of medical sciences in 1392. Iran J Nurs. 2017;29(104):66- 74. [Persian] DOI: 10.29252/ijn.29.104.66