1
هار و اه شلاچ ،یعیبط عبانم رد رادیاپ هعسوت عناوم اهراک
)لیبدرا ناتسا :هعلاطم دروم(
یلیل نیشن هوک میحر
لیبدرا ناتسا یرادزیخبآ و یعیبط عبانم لک هرادا ینف هتیمک لوئسم سانشراک [email protected]
فادها هب یبایتسد تهج یتیریدم یاه میمصت ذاختا رد دناوت یم رادیاپ ی هعسوت و یعیبط عبانم بیرخترد رثوم لماوع لیبدرا ناتسا یعیبط عبانم بیرخت رد رثوم لماوع ییاسانش ،رضاح قیقحت زا فده .دشاب رثوم رادیاپ ی هعسوت رانک رد
هار ییاسانش هناخباتک تاعلاطم زا هدافتسا اب .تسا یضارا نیا ظفح تهج ییاهراک
هتسد راهچ ،یسانشراک براجت و یا
و یلصا رایعم 72
شلاچ ناونع هب یعرف لماع همادا رد و هدش حرطم ناتسا یعیبط عبانم یاه
6 تهج رد یساسا داهنشیپ
یقحت نیا جیاتن .دیدرگ هئارا ناتسا یعیبط عبانم تیعضو دوبهب یم ناشن ق
نیرتشیب یگنهرف و یداصتقا لماوع هک دهد
عبانم تیعضو دوبهب تهج رد هویش نیرت بسانم یزاس گنهرف و تساراد ناتسا یعیبط عبانم یضارا بیرخت رد ار شقن .تسا ناتسا یعیبط ژاو ناگ :يدیلک .یعیبط عبانم زا تسارح و ظفح ،یعیبط عبانم یاه شلاچ ،یعیبط عبانم
2
1 - همدقم
عبانم یعیبط ره هعماج تورث نآ هعماج تسا هک طقف هب رضاح لسن قلعت
،هتشادن هكلب یثاریم تسا هک قلعتم هب آ ناگدنی زین
تسه اهلگنج. و عتارم عبانم(
یعیبط دیدجت )هدنوش هدرتسگ نیرت عبانم تسیز طییحم هرک
نیمز بوسحم یم دنوش و هب
تلع یشقن هک رد یاهبآ لرتنک
،یحطس هزرابم اب دولآ یگ
،اوه هزرابم اب سرف شیا كاخ ظفح و و دیلوت
،نآ یریگولج زا
یگدولآ یتوص م
،طیح هاگجرفت ناسنا یگدنز اه
، لیدعت بآ و یاوه كی هقطنم
، ولج یریگ زا شنار ز نیم دیلوت ، داوم وراد
یئ و عنص یت و لداعت تسیز موب اه دنراد زا لماوع رد هیاپ ف دنیار هعسوت رادیاپ هب رامش یم دنور ،روپ میهاربا(
0831 .)
ًابیرقت یمامت نازیر همانرب و
ناراذگ تسایس شخب
یعیبط عبانم روشک
رب نیا هتكن رظن قافتا دنراد
هک عبانم نیا لاح رد
لاوز
و بیرخت تسا و اب یاه هویش
،یرادرب هرهب ینونک نیا
دنور نانچمه همادا دهاوخ تشاد . هب دسریم رظن هک
لبق زا ره یمادقا
مزلا تسا بیرخت یعیبط عبانم فقوتم
دوش و یاهمانرب یارب عطق بیرخت یعیبط عبانم میظنت
و هئارا دوش زا. اجنآ
،هک همانرب
یلم كی ناونع هب دربهار
نلاک مزلتسم تخانش قیقد نیا لماوع و مهس نییعت كیره
زا اهنآ رد نیا هلئسم تسا
، ترورض
نیا ماجنا یسررب
رتشیب نشور دوشیم نیاربانب . اب هجوت لماوع هب فلتخم
رثؤم رد بیرخت لماش و عطق ،یرادماد لماوع
یعامتجا یگنهرف ،اه حرط و یربراک رییغت ،تشادرب دیاب ،
رب یسررب و قیقدت اهرثا و یگنوگچ كلمع در لماع 4 هناگ دیکأت
.تشاد زا اجنآ هک تیمها و شقن ره كی زا رد لماوع قطانم
یكیژولوکا خم
فلت تسین صخشم و
زا یفرط اب هجوت هب تیمکاح
طیارش یمیلقا
،یكیفادا ، یعامتجا
و یداصتقا
،صاخ هتسد ییاه زا لماوع نیا یاراد
رثا و تیمها یرتشیب
،دنتسه رد نیا
هارمه شهوژپ اب
ییاسانش لماوع
و كیره تارثا نازیم و نییعت
،اهنآ زا یعون یدنب مهس ای
ولوا یدنب تی زین
ماجنا هدش .تسا
،یراصنا(
0832 .) هب نیمه لیلد ءایحا ،تظافح و
هرهب درب یرا حیحص زا نیا هصرع اه ظو فیا كرتشم داهن نیب یاه
،یللملا
،اهتلود نامزاس یاه ریغ
،یتلود لكشت یاه دوش یم دادملق تعیبط نارادتسود و یلحم ،شیارآ(
0831 ت .) بیرخ عبانم
یعیبط روشک هب هژیو دنچ یط ههد
،ریخا یتیعقاو تسا هک تروص هب یاه
فلتخم طسوت نیلوئسم تسد و
،ناراکردنا
ناگدنهوژپ و
هرهب نارادرب هراشا نادب یم
.دوش ریخا یاه ههد رد روشک یعیبط عبانم دیدش بیرخت زا ناشن دوجوم یاه رامآ
ینامز ی هزاب رد هنومن ناونع هب .دراد 0881
ات 0821 ی هزابرد ینعی 41
هلاس 1.0 دنا هتفای بیرخت روشک عتارم زا % ،شیارآ(
0831 .) لاچ اب ریخا نایلاس یط رد و هدوبن ادج هلوقم نیا زا زین لیبدرا ناتسا هنیمز نیا رد یفلتخم یاه ش
تسا هدوب وربور
رد و تسا هدش هتخادرپ ناتسا یعیبط عبانم بیرخت للع یسررب هب عوضوم تیرورض هب هجوت اب قیقحت نیا رد لیلد نیمه هب .تسا هدش هداد طیارش نیا دوبهب یارب ییاهداهنشیپ همادا نایربانب
رد رثوم لماوع ییاسانش ،رضاح قیقحت زا فده یرخت
ب
لیبدرا ناتسا یعیبط عبانم هار ییاسانش رانک رد
.تسا یضارا نیا ظفح تهج ییاهراک
2 - قیقحت شور
هقطنم هعلاطمدروم زا و ناجنز ناتسا هب بونج زا ،یبرغ ناجیابرذآ هب برغ زا ناتسا نیا .دشاب یم لیبدرا ناتسا نیا رد
( لكش .دوش یم یهتنم ناجیابرذآ یروهمج هب لامش 0
ناشن ار لیبدرا ناتسا تیعقوم ) م
ی .دهد
3
لکش 1 )ناگدنراگن :عبنم( هعلاطم دروم هقطنم ییایفارغج تیعقوم :
تاعلاطم زا هدافتسا اب قیقحت نیا رد هناخباتک
ا ی م هعومجم یتاعلاطم قباوس و ناتسا یعیبط عبانم ناسانشراک براجت و
هار یبیرخت فلتخم یاهروتکاف هب هجوت اب نینچمه .دندش یدنب هتسد و ییاسانش ناتسا یضارا بیرخت رد لیخد لماوع زا یا -
دوبهب تهج رد بیرخت للع اب وسمه ییاهراک .تسا هدش هداد طیارش
3 - جیاتن
( لودج 4 - 0 لماوع یلصا هتسد راهچ رد لماوع نیا .دهد یم ناشن ار ناتسا یعیبط عبانم بیرخت لماوع زا یا هعومجم )
هب هجوت اب هک دومن هراشا دیاب .دوش یم لماش ار یعامتجا یداصتقا لماوع و ،حرط و یربراک رییغت ،تشادرب و عطق ،یرادماد تیعقوم اب ناتسا فلتخم یاهتمسق ،فلتخم تیبوغرم تاجرد اب یعترم و یلگنج یضارا زا یدنم هرهب و لیبدرا ناتسا
بیرخت راوس هلیب ناتسرهش حطس رد شلاچ نیرتمهم هک دومن هراشا ناوت یم لاثم ناونع هب .دنتسه وربور یفلتخم یاهشلاچ اتسا قرش رد شلاچ نیرتمهم هک یلاح رد دشاب یم یلم یضارا یلگنج یضارا بیرخت و قاچاق ثحب نیمن یاهلگنج رد و ن
هدمآ ریز لودج رد هک تفرگ رظن رد ناتسا فلتخم یاهتمسق یارب ار لماوع زا یا هعومجم یستیاب ورظنم نیدب .دشاب یم .تسا ( لودج
1 لیبدرا ناتسا یعیبط عبانم بیرخت رد زیگنا شلاچ لماوع )
فیدر یلصارایعم
اهرایعمریز
0 یرادماد لماوع
ماد دادعت شیازفا رادماد دادعت شیازفا
سردوز یارچ نیگنس یارچ
4 ینلاوط یارچ
ارچ رد تباقر ارچ هناورپ رب تراظن
7 تشادربو عطق لماوع
ینک هتوب ینز هخاش یریگ لاغز ناتخرد عطق
یزوس شتآ بوچ قاچاق یعرف تلاوصحم تشادرب
لگنج رب تراظن
8 اه حرط و یربراک رییغت لماوع
یعارز یربراک هب لیدبت ینارمع یربراک هب لیدبت
ندعم هب لیدبت یرادعترم حرط یراكلگنج حرط یماظن رونام هقرفتم لماوع اه یربراک و اه حرط رب تراظن
4 یعامتجا و یداصتقا لماوع
عبانم اب ییاتسور عماوج ییانشآ مدع یعیبط
یعیبط عبانم اب نیلوئسم ییانشآ مدع هعماج رد یعیبط عبانم یزاس گنهرف مدع
عبانم رد صصخت دقاف ناریدم روضح یعیبط
( لودج رد هدش ماجنا یسانشراک براجت هب هجوت اب لیبدرا ناتسا حطس رد بیرخت فلتخم لماوع ندش صخشم زا دعب 7
)
.تسا هدش هدروآ اهداهنشیپ زا یا هعومجم ( لودج
2 ناتسا یعیبط عبانم ياهشلاچ تیریدم يارب ياهداهنشیپ )
فیدر راک هار
0 یزاس گنهرف
7 لاغتشا هب هجوت
8 نیناوق
مكحم
4 شزومآ
1 یتظافح یاهورین شیازفا
6 كیژولویب یاه حرط
5
لودج( قوف لودج 7
.تسا ناتسا یعیبط عبانم هزوح رد دوجوم یاه شلاچ رتهب تیریدم تهج رد یاهراكهار هدنهد ناشن )
یاهورین شیازفا ،شزومآ ،مكحم نیناوق لامعا ،یداز لاغتشا ،یزاس گنهرف زا دنترابع لماوع نیا حرط یارجا و یتظافح ناگی
طیارش اب بسانتم هک دنراد یعیبط عبانم یضارا بیرخت زا هدنرادزاب یشقن لماوع نیا زا مادک ره .یكیژولویب یاه .دریگ رارق رظن دم یتسیاب قطانم كیژولوفروموکا
4 - يریگ هجیتن و ثحب عبانم تیریدم ثحب رد .تسا ناربج لباق یراكهار اب شلاچ ره اتعیبط یگنهرف ،یداصتقا لماوع زا یا هعومجم یتسیاب یعیبط
.تشاد رظن رد ار یعامتجا و یم یزرواشک و یرادماد نایداتسور تیلاعف هدمع هک لیبدرا ناتسا لثم یاهناتسا رد صوصخ هب
بیرخت لماوع زا یا هعومجمق یقحت نیا رد .تسا یدج اه شلاچ نیا دنراد راک ورس یعیبط عبانم هزوح اب و دشاب عبانم
بوسحم یدج یشلاچ ناتسرهش ره یارب ناتسا فلتخم قطانم طیارش هب هتسب لماوع نیا هک تفرگ رارق ثحب دروم یعیبط حطس رد لظعم كی هب ار یعارز یضارا هب لیدبت و یلم یضارا بیرخت شلاچ ناتسا لامش رد بسانم كاخ دوجو .دوش یم گید یفرط زا و تسا هدرک راوس هلیب لثم یناتسرهش حطس رد لاغذ هب لیدبت ای و شورف دصق هب یلگنج ناتخرد قاچاق ر
.تسا هدش لیدبت یساسا شلاچ كی هب نیمن ناتسرهش لماوع حطس رد تشرد و زیر لماوع زا یا هعومجم لیلد نیمه هب
ه شلاچ نیا رتهب تیریدم یارب داهنشیپ نیدنچ همادا رد و تفرگ رارق ثحب دروم ناتسا یعیبط عبانمی بیرخت هدش هئارا ا
بیرخت هدننک لرتنک یدایز دحات دناوت یم یعیبط عبانم هب دارفا شنیب شیازفا اب هک تسا یلماوع زا یكی یزاس یگنهرف .تسا قطانم یموب دارفا یداصتقا تردق شیازفا و لاغتشا داجیا نودب یزاس گنهرف رگید یفرط زا .دشاب یعیبط عبانم یضارا ر ییاهنت هب دناوت یمن فلتخم رد نینچمه .دریگ رارق رظن دم یتسیاب زین لاغتشا هلوقم لیلد نیمه هب دشاب بسانم یراک ها
رما نیا تلع هک دنا هدومن یعیبط عبانم یضارا بیرخت هب مادقا زین بسانم یلام تعاضب اب یدارفا هدش هدهاشم ریخا ایلاس یناوق لامعا نیاربانب و تسا هزوح نیا رد یعیبط عبانم نیناوق فعض لرتنک یدح ات ار شلاچ نیا دناوت یم هناریگ تخس ن
رمث رمثم دنناوت یم خک دنتسه ییاهراک هار زا زین كیژوولویب یاه حرط یارجا و تظافح ناگی یاهورین شیازفا ،شزومآ .دیامن ب نیا رد هک دبلط یم ار یتلود یتیامح یاه حرط و هدوب یلام زاین مزلتسم داوم نیا هتبلا هک دندرگ عقاو عبانم صیصخت نی
یعیبط عبانم یبیرخت یاهشلاچ رتهب لرتنک رب دناوت یم بسانم یلام .دیامن كمک
5 - عبانم
،روپ میهاربا .م
، 0831
، لماوع یناسنا رثؤم رب بیرخت اهلگنج عتارم و اب دیکأت رب هقطنم
،سرگاز همانهام - داهج
19 لاس
،
، هرامش 784. -
781 ،دیعس ،یفلاک فسوی ،رصان ،یراصنا ،رفعجدیس ،یقلاخا 0810
، یسررب لماوع یعامتجا یداصتقا رثؤم رب بیرخت عبانم یعیبط ناتسا
زا لیبدرا هاگدید نارادربهرهب و
ةمانلصف ،ناسانشراک یملع
یشهوژپ- تاقیقحت عترم و نابایب
،ناریا 088 ج- دل 01 هرامش ، 0 .
،ینیسح هلا جرف لامج دیس و رفاب ،شیارآ 0831
، لیلحت ینویسرگر لماوع
رثوم رب تکراشم مدرم رد
،ظفح
،ءایحا و هعسوت هرهب یرادرب
عبانم یعیبط دیدجت هدنوش زا هاگدید ناسانشراک عبانم
یعیبط ناتسا ملایا ، هیرشن داصتقا و هعسوت یزرواشک ( مولع و عیانص یزرواشک ،)
دلج 74
، هرامش 0
، راهب ص،
41 - 13 .
،یراصنا ن
،. 0832 یسررب . لماوع رثؤم رد بیرخت عبانم روشک یعیبط و
مهس ره كی رد بیرخت همانلصف. یملع تاقیقحت یشهوژپ-
عترم و نابایب
،ناریا تاراشتنا هسسؤم تاقیقحت
،عتارم و اهلگنج 113.
- 174
6
Obstacles to Sustainable Development in Natural Resources, Challenges and Solutions
(Case study: Ardabil province)
Abstract
Effective factors in natural resource degradation and sustainable development can be effective in deciding management to achieve sustainable development goals. The purpose of this study was to identify the factors affecting the degradation of natural resources in Ardebil province along with identifying ways to preserve these lands. 4 criteria and 27 sub criteria defined as challenges and 6 suggestion were presented. The results of this research show that economic and cultural factors play the most role in the destruction of the land resources of the province, and culture is the most appropriate way to improve the state of the natural resources of the province.
Keywords: Natural resources, Challenges of natural resources, Conservation of natural resources.