Organizational Responsibilities of Managers in Commanding and Forbidding Employees Based on the Holy Quran

(1)

Organizational Responsibilities of Managers in Commanding and Forbidding Employees Based on the Holy Quran

Amir Hossein Shaddel ^*

*Corresponding Author, Ph.D. Candidate, Department of Public Policy Making, University of Imam Hossein, Tehran, Iran. E-mail: a.h.shaddel@ut.ac.ir

Mohammad Saeid Taslimi

Prof., Department of Policy and Public Administration, University of Tehran, Tehran, Iran.

E-mail: taslimi@ut.ac.ir

Late Mohammad Ali Lessani Fesharaki

Assistant Prof., Department of Quran Sciences, Humanities and Cultural Studies Institute, Tehran, Iran. E-mail: lessanima@gmail.com

Abstract

Objective

This study aims to identify the organizational responsibilities of managers in providing employees with “commands” and its related derivatives by examining the verses of the Holy Quran.

Methods

The methodology used in this study to explore the role of command in organizational culture in the light of the Holy Quran is the subjective research method within the Holy Quran.

Hadiths, interpretive, translation, and lexical sources were also utilized to enrich the research. Thematic axes were designed, and the extracted concepts were organized under them.

Results

Competent managers issue commands by assessing the situation and considering various conditions to ensure their successful implementation. These conditions include adherence to organizational rules and regulations, clear communication of rules and commands, continuous development and self-improvement of managers, fostering an organizational environment that resembles a family where managers pay attention to employees as if they were family members, implementing an employee meal plan, managing based on individual employee characteristics, encouraging organizational participation of employees, managing the organization with trust in God (a vital value that affects all managerial duties), and employing a system of encouragement and punishment.

(2)

Conclusion

The responsibilities of managers in commanding employees within organizations encompass three distinct phases: pre-commanding, commanding, and post-commanding, each involving various components.

Keywords: Holy Quran, Command, Organizational culture, Command, esponsibilities of managers.

Citation: Shaddel, Amir Hossein; Taslimi, Mohammad Saeid & Lessani Fesharaki, Mohammadali (2023). Organizational Responsibilities of Managers in Commanding and Forbidding Employees Based on the Holy Quran. Journal of Public Administration, 15(2), 208-229. (in Persian)

Journal of Public Administration, 2023, Vol. 15, No.2, pp. 208-229 Received: March 04, 2023

Published by University of Tehran, Faculty of Management Received in revised form: May 11, 2023 https://doi.org/10.22059/JIPA.2023.356107.3305 Accepted: May 15, 2023

Article Type: Research Paper Published online: July 22, 2023

(3)

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ ﺪﻣ ﻳ ناﺮ رد ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ رد

ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ

ﻮﺗﺮﭘ

ﻦﻴﺴﺣﺮﻴﻣا لددﺎﺷ

* هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ

،لﻮﺌﺴﻣ ﻮﺠﺸﻧاد ي ﺮﺘﻛد ي

، هوﺮﮔ ﻂﺧ ﺸﻣ ﻲ راﺬﮔ ي ﻣﻮﻤﻋ ﻲ

، هﺎﮕﺸﻧاد ﻊﻣﺎـﺟ مﺎـﻣا ـﺴﺣ ﻴ ﻦ ﻠﻋ ـﻴ ﻪ

،مﻼـﺴﻟا

،ناﺮـﻬﺗ ا ـﻳ ناﺮ . ﻪـﻣﺎﻧﺎﻳار :

a.h.shaddel@ut.ac.ir

ﺪﻴﻌﺳﺪﻤﺤﻣ ﻲﻤﻴﻠﺴﺗ

،دﺎﺘﺳا هوﺮﮔ ﻂﺧ ﺸﻣ ﻲ و ﻲﻣﻮﻤﻋ رﻮﻣا هرادا

، هﺪﻜﺸﻧاد

،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺎﮕﺸﻧاد

،ناﺮﻬﺗ

،ناﺮﻬﺗ اﻳ ناﺮ . ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار :

taslimi@ut.ac.ir

ﻲﻠﻋﺪﻤﺤﻣ ﻲﻧﺎﺴﻟ

ﻲﻛرﺎﺸﻓ

دﺎﺘﺳا ﻳ

،رﺎ هوﺮﮔ مﻮﻠﻋ

،نآﺮﻗ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ مﻮﻠﻋ ﻧﺎﺴﻧا ﻲ و تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲ

،

،ناﺮﻬﺗ اﻳ ناﺮ . ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار :

lessanima@gmail.com

هﺪﻴﻜﭼ فﺪﻫ : ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﺎﺑ ﺳرﺮﺑ ﻲ آ ﻲﺗﺎﻳ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗزا ﻪﻛ

رد نآ ﺎﻫ ﻠﻛ هژاوﺪﻴ ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﺎﻳ تﺎﻘﺘﺸﻣ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﺑ نآ ﺎﻫ ﻪﺑ رﺎﻛ

،ﻪﺘﻓر دﺪﺻرد ﺎـﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﺖﻴ يﺎﻫ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ ﺪﻣ ناﺮﻳ رد ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺖﺳا .

شور : رد ا ﻦﻳ

،ﺶﻫوﮋﭘ زا شور ﻘﺤﺗ ﻖﻴ ﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗرد هدﺎﻔﺘﺳا

ﺪﺷ ﺎﺗ ﺶﻘﻧ ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ رد ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ ﺎـﺑ ﻤﺗ ﺰـﻛﺮ ﺮـﺑ ﻤﻫا ﺖـﻴ

ﺶﻘﻧ ﺪﻣ ناﺮﻳ رد ﻮﺗﺮﭘ آ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗتﺎﻳ ﺒﺗ

ﻦﻴﻴ

؛دﻮﺷ ﺲﭙﺳ ﻪﺑ ﺎﺳ ﺮﻳ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺪﺣ

،ﻲﺜﻳ ـﺴﻔﺗ

،يﺮﻴ ﻪـﻤﺟﺮﺗ ا ي و ﻮـﻐﻟ ي ﻪـﻌﺟاﺮﻣ ﺪـﺷ . ﺎـﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا زا

ﻫﺎﻔﻣ ﻢﻴ ﻪﺑ ﺖﺳد

،هﺪﻣآ ﺎﻫرﻮﺤﻣ ي ﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ ﺶﻫوﮋﭘ ﻬﺗ ﻪﻴ و كراﺪﺗ د هﺪﻳ ﺪﺷ و ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ذ ﻞﻳ نآ ﺎﻫ راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ .

ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﻧﺎﺒﻣ ﻲ ﺮﻈﻧ ي و ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ

،ﺶﻫوﮋﭘ ﺪﻣ ناﺮﻳ ﺎﺷ ﻪﺘﺴﻳ رد نﺎﻣزﺎﺳ

، هراﻮﻤﻫ ﺎﺑ ﻌﻗﻮﻣ ﺖـﻴ ﻲﺠﻨـﺳ و رد ﺮـﻈﻧ ﻦﺘﻓﺮـﮔ اﺮـﺷ ﻂﻳ و

ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﺑ ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﻧزادﺮﭘ ﺎﺗ لﺎﻤﺘﺣا اﺮﺟا ي نآ دﻮﺟو ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ . ﺧﺮﺑ ﻲ زا ﻢﻫا ا ﻦﻳ اﺮﺷ ﻂﻳ و ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ترﺎﺒﻋ ﺪـﻧا زا : ﻧاﻮـﻗ ﻦﻴ و

مﺎﻈﻧ ﻪﻣﺎﻧ ﺎﻫ ي زﺎﺳ

،ﻲﻧﺎﻣ ﻦﺷور ﺎﺳ ز ي ﻧاﻮﻗ ﻦﻴ و

،ﺎﻫرﻮﺘﺳد زﺎﺴﻬﺑ ي و زﺎﺳدﻮﺧ ي ﺪﻣ

،ناﺮﻳ هﺎﮕﻧ ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﺑﺎﺜﻣ

،هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ اﺬﻏ ﻲﻳ

،نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺪﻣ ﺖﻳﺮﻳ ﺮﺑ ﺎﻨﺒﻣ ي و ﻲﮔﮋﻳ يﺎﻫ دﺮﻓ ي

،نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ

،نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺮﺒﻫار ي نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻮـﺗﺮﭘ ﻞـﻛﻮﺗ ﻪـﺑ ﺪـﻧواﺪﺧ و راﺮﻘﺘـﺳا

مﺎﻈﻧ ﻮﺸﺗ ﻖﻳ و ﺒﻨﺗ ﻪﻴ .

ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ : ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﺸﻧ هداد ﺖﺳا ﻪﻛ هزﻮﺣ ﺎﻫ ي ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﺘﻴ ﺪﻣ ناﺮﻳ رد ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ رد نﺎﻣزﺎﺳ

،

ًﺎﻓﺮﺻ ﻪﺑ روﺪﺻ ﻬﻧوﺮﻣا

،ﻲ

نﺎﻣﺮﻓ ﺎﻳ رﻮﺘﺳد ﻪﺻﻼﺧ ﻤﻧ ﻲ

،دﻮﺷ ﻪﻜﻠﺑ ﺗﺎﻈﺣﻼﻣ ﻲ ﻧ ﺰﻴ ﭘ ﺶﻴ زا ﻬﻧوﺮﻣا

،ﻲ ﺣ ﻦﻴ ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ و ﺲﭘ زا ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ دﻮﺟو دراد ﻪﻛ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ

نآ ﺎﻫ هﺪﻬﻋﺮﺑ ﺪﻣ ناﺮﻳ ا ﺖﺳ و ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ رد اﺮﺟا ي ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻂﺳﻮﺗ نﺎﻨﻛرﺎﻛ راﺬﮔﺮﺛا ﺪﺷﺎﺑ .

هژاوﺪﻴﻠﻛ ﺎﻫ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ:

، ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ

، شور ﻘﺤﺗ ﻴ ﻖ ﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ

، ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي ﺪﻣ ﻳ

،ناﺮ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ .

دﺎﻨﺘﺳا

،لددﺎﺷ:

؛ﻦﻴﺴﺣﺮﻴﻣا

،ﻲﻤﻴﻠﺴﺗ ﺪﻴﻌﺳﺪﻤﺤﻣ و

ﻲﻧﺎﺴﻟ

،ﻲﻛرﺎﺸﻓ ﻲﻠﻋﺪﻤﺤﻣ ) 1402 .(

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي ﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﻲ ﺪـﻣ ﻳ ناﺮ رد ـﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻪـﺑ

نﺎﻨﻛرﺎﻛ رد ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗﻮﺗﺮﭘ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ.

ﻲﺘﻟود

، 15 ) 2 (

، 208 - 229 .

ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

،ﻲﺘﻟود 1402

، هرود 15

، هرﺎﻤﺷ 2

، ﺺﺻ . 208 - 229 ﺦﻳرﺎﺗ

رد ﻳ ﺖﻓﺎ : 13 / 12 / 1401

ﺮﺷﺎﻧ : ةﺪﻜﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻬﺗ ﺦﻳرﺎﺗ

ﺶﻳاﺮﻳو : 21 / 02 / 1402

عﻮﻧ ﻪﻟﺎﻘﻣ : ﻲﻤﻠﻋ ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﺦﻳرﺎﺗ

ﺬﭘ ﻳ شﺮ : 25 / 02 / 1402

ﻨﺴﻳﻮﻧ© نﺎﮔﺪ ﺦﻳرﺎﺗ

رﺎﺸﺘﻧا : 31 / 04 / 1402

doi: https://doi.org/10.22059/JIPA.2023.356107.3305

(4)

209 ،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

1402 هرود ، 15 هرﺎﻤﺷ ، 2

ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﺎﺴﻧا ن يدﻮﺟﻮﻣ ﺖﺳا

ﺎﺑ ﺖﻴﺼﺨﺷ يﺎﻫ ﺘﺨﻣ ﻒﻠ و ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ يﺎﻫ ﻌﺘﻣ ﺪ د . ﺖﻴﺼﺨﺷ يﺎﻫ ﺪﻌﺘﻣ د و عﻮﻨﺘﻣ نﺎﺴﻧا

، يور ر ﻓ رﺎﺘ و

ﻴﮕﻧا ﺰ ه يﺎﻫ ﻲﻧاور و يدﺎﻣ وا ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻲﻣ دراﺬﮔ و ﻣﺎﻴﭘ ﺪ يﺎﻫ ﺶﻴﭘ ﺑ ﻲﻨﻴ يﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ﻪﺑ هاﺮﻤﻫ ﻲﻣ دروآ . ﻪﺑ ﻦﻴﻤﻫ

،ﺮﻃﺎﺧ ﺎﺑ

دﻮﺟو و غﻼﺑا تاﺪﻨﺘﺴﻣ و

مﺎﻈﻧ ﻪﻣﺎﻧ ﺎﻫ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ

، هرﺎﭘ ا ي ﺑ ﻲ ﻮﺗ ﺟ ﻬ ﻲ ﻳﺎ ﻞﻬﺳ رﺎﮕﻧا ي ﻂﺳﻮﺗ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﺑ نآ ﺎﻫ

، ﺐﺟﻮﻣ هﺪﺷ

ﺖﺳا ﻪﻛ ﻬﻧوﺮﻣا

،ﻲ رﻮﺘﺳد ﺎﻳ نﺎﻣﺮﻓ زا ﻮﺳ ي ناﺮﻳﺪﻣ و ناﺮﺒﻫر رد نورد نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﺮﺟ ﻳ نﺎ ﻳ ﺪﺑﺎ . ياﺮﺑ

،ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺳ لﺎ يﺎﻫ

،ﺮﻴﺧا ﻲﻜﻳ زا رزو ا ي شزﻮﻣآ و شروﺮﭘ مﻼﻋا دﺮﻛ ﻪﻛ

» رد لﻮﻃ ﻚﻳ

،لﺎﺳ دوﺪﺣ 800 ﻦﻴﻳآ ﻪﻣﺎﻧ و ﻞﻤﻌﻟارﻮﺘﺳد ﻪﺑ

سراﺪﻣ

غﻼﺑا هﺪﺷ ﺖﺳا

« . نﺎﺸﻳا رد ﻪﻣادا رﺎﻬﻇا ﻒﺳﺄﺗ ﺮﻛ د زا مﺪﻋ هدروآﺮﺑ يزﺎﺳ ﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﻦﻳا تاﺪﻨﺘﺴﻣ و

موﺰﻟ دورو ﺺﺨﺷ

ﺮﻳزو ﻪﺑ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻢﻬﻣ

و ﺖﻳﻮﻟوا راد

، ﻲﻠﻋ ﻏر ﻢ دﻮﺟو مﺎﻈﻧ ﻪﻣﺎﻧ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ .

روﺪﺻ نﺎﻣﺮﻓ و ﻲﻬﻧوﺮﻣا ناﺮﻳﺪﻣ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ

، ﻚﻳ تروﺮﺿ بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ و ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ و ﻂﻳاﺮﺷ

،نآ رد

ياﺮﺟا ﻲﻬﻧوﺮﻣا ﻂﺳﻮﺗ نﺎﻨﻛرﺎﻛ و ناﺰﻴﻣ نﺎﻣﺮﻓ يﺮﻳﺬﭘ نﺎﻧآ راﺬﮔﺮﺛا ﺖﺳا . ﻪﺑ ﻦﻴﻤﻫ ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺘﻔﮔ ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﻛ

» نﺎﻨﻛرﺎﻛ

نﺎﻣزﺎﺳ ار كﺮﺗ ﻤﻧ ﻲ ﻨﻛ ﺪﻨ

، ﻪﻜﻠﺑ ﺪﻣ ﻳ ناﺮ ار كﺮﺗ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ

« . ﻦﻳا عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ﺶﻘﻧ ﺪﻣ ﻳ ناﺮ رد ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ رد نﺎﻣزﺎﺳ

طﻮﺑﺮﻣ ﻣ ﻲ ﻮﺷ د . ﻫ ﺮ هزاﺪﻧا ﺎﺟ ﻳ هﺎﮕ دﺮﻓ رد ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺐﺗاﺮﻣ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ ﻼﺘﻋا ﻳ

،ﺪﺑﺎ ﻣ ﻴ ناﺰ ﺘﺧا ﻴ رﺎ وا اﺮﺑ ي ﻤﺼﺗ ﻴ ﻢ ﮔ ﻴ ﺮ ي و ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻪﺑ

نﺎﻨﻛرﺎﻛ اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﺪﻫاﻮﺧ ﻳ ﺖﻓﺎ و ﻪﺘﺒﻟا ﻟﻮﺌﺴﻣ

ﻴ ﺖ وا ﻧﻴ ﺰ ﻨﺳ ﮕ ﻴ ﻦ ﺮﺗ ﻣ ﻲ دﻮﺷ و ﺪﻣ ﻳ ناﺮ رد حﻮﻄﺳ ﻟﺎﻋ ﻲ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺐﺗاﺮﻣ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ

اﻳ ﺎﻔ ي ﺶﻘﻧ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ . ﺪﻣ ﻳ ﻧاﺮ ﻲ ﻪﻛ ﻪﻧازور و ﺖﺑﺎﺑ ﺮﻫ ﻪﻠﺌﺴﻣ ا ي ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ

» ﻦﻜﺑ ﻦﻜﻧ

« ﻣ ﻲ ﻮﮔ ﻳ

،ﺪﻨ ﺰﺟ ء ﺪﻣ ﻳ ناﺮ ﺎﺷ ﻳ ﻪﺘﺴ

بﻮﺴﺤﻣ ﻤﻧ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ و ﻦﻳا ماﺪﻗا نﺎﻧآ رد ﺖﻳﺎﻬﻧ ﻪﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﺘﻳﺎﺿرﺎﻧ ﻲﻠﻐﺷ

رد نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺮﺠﻨﻣ دﻮﺷ .

ﻣ ﻴ ناﺰ و ﭼ ﮕﻧﻮﮕ ﻲ ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻊﺑﺎﺗ لﺎﻤﺘﺣا ﺮﺛا نآ ﺖﺳا و ﺮﻣاوا و ﻫاﻮﻧ ﻲ

، ﻂﻘﻓ ﻧﺎﻣز ﻲ ﺎﺑ ﻳ ﺪ زا فﺮﻃ ﺪﻣ ﻳ ناﺮ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ

ردﺎﺻ دﻮﺷ ﻪﻛ اﻳ ﻦ ﻤﻃا ﻴ نﺎﻨ دﻮﺟو ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ ﺳد رﻮﺘ ﺎﻫ اﺮﺟا ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺪﻣ ﻳ ناﺮ ﺎﺷ ﻳ ﻪﺘﺴ هراﻮﻤﻫ ﺎﺑ ﻌﻗﻮﻣ ﻴ ﺖ ﺠﻨﺳ ﻲ و رد ﺮﻈﻧ

ﻦﺘﻓﺮﮔ اﺮﺷ ﻳ ﻂ و ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﺑ ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﻧزادﺮﭘ ﺎﺗ ا لﺎﻤﺘﺣ مﺎﺠﻧا نﺪﺷ نآ دﻮﺟو ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ و هﺎﮔﺮﻫ ﻣز ﻴ ﻪﻨ

ﻟﺎﻤﺘﺣا ﻲ اﺮﺑ ي اﺮﺟا ي نآ ﺪﻧ ﻳ

،ﺪﻧﺪ ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻤﻧ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ ﺎﺗ ﺎﺟ ﻳ هﺎﮕ و رﺎﺒﺘﻋا نﺎﻣﺮﻓ ﻫد ﻲ و ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ نﺎﻧآ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﻆﻔﺣ دﻮﺷ .

ﺮﻈﻧ ﻪﺑ اﻳ ﻦ

،تروﺮﺿ رد

اﻳ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ و ﻠﻣاﻮﻋ ﻲ ﻪﺘﺧادﺮﭘ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ نآ ﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻣ ناﺮﻳ

،

ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ لﺎﻤﺘﺣا ﺮﺛا و اﺮﺟا ي رﻮﺘﺳد ﺎﻫ ار اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﺪﻫد .

اﻳ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺑ نآ ﺖﺳا ﺎﺗ ﺎﺑ ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺶﻧاد ﺮﺸﺑ ي رد ﻣز ﻴﻨ ﺔ ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ رد ﺎﻘﻣ ﻳ ﻪﺴ ﺎﺑ ﻧﺎﻣﺎﺳ ﺔ ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻧآﺮﻗ ﻲ

، ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ﻲﻳ

رد ﺖﻬﺟ ﺎﻘﺗرا ي دﺮﻜﻠﻤﻋ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺮﺑ ﻤﻫا ﻴ ﺖ ﺶﻘﻧ ﺪﻣ ﻳ ناﺮ ﻪﺋارا ﺪﻨﻛ . ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻃ

ﻲ ﺴﻣ ﺮﻴ

،ﺶﻫوﮋﭘ اﺮﺑ

ي

ﻨﻏ ﻲ زﺎﺳ ي ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ي ﺶﻫوﮋﭘ و تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻧآﺮﻗ ﻲ

، زا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﺣ ﻳﺜ ﻲ

، ﻔﺗ ﺴ ﻴ ﺮ ي

، ﻪﻤﺟﺮﺗ ا ي

، ﻮﻐﻟ ي و ﻏ ﻴ هﺮ ﻧﻴ ﺰ هدﺎﻔﺘﺳا

هدﺮﻛ ﺖﺳا .

،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻠﺌﺴﻣ ﺔ ﻲﻠﺻا ﻦﻳا

،ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ

ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ و ﻠﻣاﻮﻋ ﻲ ﺖﺳا ﻪﻛ ناﺮﻳﺪﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ نآ ﺎﻫ و

ﺖﻳﺎﻋر تﺎﻈﺣﻼﻣ طﻮﺑﺮﻣ

ﻪﺑ نآ

،ﺎﻫ لﺎﻤﺘﺣا ﺮﺛا و اﺮﺟا ي رﻮﺘﺳد ﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ار اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﻫد ﻨ ﺪ .

(5)

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ ﺪﻣ ﻳ ناﺮ رد ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ رد نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﺑ نآﺮﻗﻮﺗﺮﭘ

ﻢﻳﺮﻛ / نارﺎﻜﻤﻫ و لددﺎﺷ

210

ﭘ ﻴ ﺸ ﻴ ﻨ ﺔ يﺮﻈﻧ ﮋﭘ ﺶﻫو

ندﻮﺑﺪﻳﺪﺟ عﻮﺿﻮﻣ

ﺶﻫوﮋﭘ زا ﻲﻓﺮﻃ و ﻲﮔدﺮﺘﺴﮔ و

ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ نآ

زا فﺮﻃ

،ﺮﮕﻳد ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻖﻤﻌﺗ و رﻮﻏ رد ﺚﺣﺎﺒﻣ يﺮﻈﻧ

ﻪﺘﺷر يﺎﻫ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻂﺒﺗﺮﻣ و هﺎﮕﺘﺳﺎﺧ يﺎﻫ يﺮﻈﻧ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﺪﻣ ﺮﻈﻧ ﺖﺳا . رد لوﺪﺟ 1

، ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻳﺎﻫ ﻪﻛ ﺑﺎ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ

ﺖﺑاﺮﻗ يﺮﺘﺸﻴﺑ

،ﺪﻧراد هرﺎﺷا هﺪﺷ ﺖﺳا .

لوﺪﺟ 1 . ﺪﻘﻧ و ﻲﺳرﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﺳرﺮﺑ هﺪﺷ رد ﻪﻄﻴﺣ ﺶﻫوﮋﭘ

ﻒﻳدر ناﻮﻨﻋ

ﺪﻘﻧ و ﻲﺳرﺮﺑ

1 ﻤﻫا

ﻴ ﺖ و ﺎﺟ ﻳ هﺎﮕ ﻧﻴ يوﺮ ﻧﺎﺴﻧا ﻲ رد مﻼﺳا ﻦﻳا

ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﻒﻴﺻﻮﺗ هﺎﮕﻳﺎﺟ يوﺮﻴﻧ ﻲﻧﺎﺴﻧا رد نﺎﻣزﺎﺳ ﻲـﻣ دزادﺮـﭘ و

دﺪﺻرد ﻪﻴﺻﻮﺗ ﺎﻳ ﻪﺋارا هار رﺎﻛ ياﺮﺑ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﻚﺒﺳ ﻲﻃﺎﺒﺗرا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺎـﺑ

ناﺮﻳﺪﻣ ﺖﺴﻴﻧ .

2 ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﻲﻬﻧ زا ﺮﻜﻨﻣ زا ﺮﻈﻨﻣ ﻪﻘﻓ و قﻮﻘﺣ و ﻲﺳرﺮﺑ

هﺎﮕﻳﺎﺟ ﺖﻟود و ﺖّﻠﻣ ﺰﻛﺮﻤﺗ

ﻦﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺮﺑ ﺔﻄﺑار ﺖﻟود و ﺖّﻠﻣ ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا و ﻲﻬﺟﻮﺗ

ﻪﺑ ﺔﻄﺑار ﺮﻳﺪﻣ و ﺪﻨﻣرﺎﻛ دراﺪﻧ .

3 ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ

تارﺎﻈﺘﻧا رد ﻂﺑاور ناﺮﻳﺪﻣ و نﺎﺘﺳدﺮﻳز د

ر ﻦﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﺑ ةﻮﻴﺷ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ تارﺎﻈﺘﻧا نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻋﻮـﻧ

ﻚﺒﺳ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ

،دﻮﺷ هرﺎﺷا يا هﺪﺸﻧ .ﺖﺳا

4 ﺶﻘﻧ

ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رد ﻲﻟﺎﻌﺗ قﻼﺧا ﻪﻓﺮﺣ يا رد

نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ) ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يدرﻮﻣ نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ ﻲﺸﻫوﮋﭘ نﺎﺘﺳا ﻢﻗ ( رد ﻦﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﺶﻘﻧ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد ﻲﮔﺪﻧزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ياﺮـﺑ

يراﺬﮔﺮﺛا ﺮﺑ قﻼﺧا ﻪﻓﺮﺣ يا نﺎﻨﻛرﺎﻛ رد ﻚﻳ

،نﺎﻣزﺎﺳ هرﺎـﺷا هﺪـﺸﻧ

.ﺖﺳا

5 ﻪﺋارا

يﻮﮕﻟا نﺎﻣزﺎﺳ ﻟﺎﻌﺘﻣ ﻲ ﺎﺑ ﻛﺄﺗ ﻴ ﺪ ﺮﺑ ور ﻳ دﺮﻜ ﻣﻼﺳا ﻲ

) درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻣ ﺆ تﺎﺴﺳ شزﻮﻣآ ﻟﺎﻋ ﻲ ﺮﻬﺷ ﺪﻬﺸﻣ ( رد ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﻟﺎﻌﺗ زا ﺮـﻈﻨﻣ نآﺮـﻗ ﻢﻳﺮـﻛ ﺞـﻬﻧو ﻪـﻏﻼﺒﻟا

جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺷ ﺖﺳا

؛ ﻲﻟو ﺖﺒﺴﻧ نآ ﺎـﻫ ﺎـﺑ ﺮﻳﺪـﻣ و ﺪـﻨﻣرﺎﻛ رد ﻚـﻳ

نﺎﻣزﺎﺳ ﺺﺨﺸﻣ هﺪﺸﻧ .ﺖﺳا

6 ﻲﺳرﺮﺑ

دﺮﻛرﺎﻛ ﻲﺘﻴﺑﺮﺗ ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﻲﻬﻧ زا ﺮﻜﻨﻣ رد

نﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ يرادا رد

ﻦﻳا

،ﺶﻫوﮋﭘ مﻮﻬﻔﻣ يزادﺮﭘ ﺢﻴﺤﺻ و ﻲﺒﺳﺎﻨﺘﻣ زا

» ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ

و ﻲﻬﻧ زا ﺮﻜﻨﻣ

« هﺪﺸﻧ ﺖﺳا .

ﺮﺒﻫر ي و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

ﻣ مﻮﻬﻔ يﺮﺒﻫر ﻪﻟﻮﻘﻣ يا ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﻪﺘﺷر يﺎﻫ

،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ رد نﻮﻧﺎﻛ ﻪﺟﻮﺗ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا هدﻮﺑ

و ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻲﻧاواﺮﻓ ار

ﻪﺑ لﺎﺒﻧد ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا . ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ مﻮﻠﻋ

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و

،ﻲﻧﺎﺴﻧا يﺮﺒﻫر ار هﺪﻳﺪﭘ يا ﻢﻬﻣ و رﻮﺧرد ﻪﺟﻮﺗ داﺪﻤﻠﻗ هدﺮﻛ ﺪﻧا . زا زﺎﻏآ

نﺮﻗ

،ﻢﺘﺴﻴﺑ عﻮﺿﻮﻣ يﺮﺒﻫر ياﺮﺑ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻢﻠﻋ

،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ ﺚﺤﺒﻣ ﻲﻧﻮﻧﺎﻛ و ﻴﺴﺑ رﺎ ﻢﻬﻣ حﺮﻄﻣ هﺪﺷ ﺳا ﺖ

) ﺪﻧآﻮﮔ ﮓﻧﺎﻳ و ﻮﻴﻟ ،ﻮﻟ ،1

2012 .(

رﺎﻬﭼ ﻲﮔﮋﻳو يرﺎﺘﻓر ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ ﻲﻠﺻا ناﺮﺒﻫر هﺪﻨﻳآ ﺮﮕﻧ ﻲﻓﺮﻌﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا : 1 . ﻢﺸﭼ زاﺪﻧا و ﻦﻓ

؛نﺎﻴﺑ 2 .

ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ

؛ﻲﻄﻴﺤﻣ 3 . ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ﻪﺑ

يﺎﻫزﺎﻴﻧ

؛نﺎﻨﻛرﺎﻛ 4

. فﺎﻄﻌﻧا يﺮﻳﺬﭘ ) ﻮﮕﻧﻮﻧﺎﻛ و ﺮﮕﻨﻛ

،2

1998 (

؛

،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ يرﺎﻜﻤﻫ ﺎﺑ

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1.Guand-Lu, Liu & Yong 2.Conger & Kanungo

(6)

1402 هرود ، 15 هرﺎﻤﺷ ، 2

ناﺮﮕﻳد و ذﻮﻔﻧ ﻦﺘﺷاد يور ناﺮﮕﻳد ياﺮﺑ يادا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ و

مﺎﺠﻧا ﻲﻔﻳﺎﻇو ﻪﻛ ﻪﺑ ةﺪﻬﻋ ﺮﻳﺪﻣ و ﺮﺒﻫر نﺎﻣزﺎﺳ

،ﺖﺳا يﺮﻣا

مزﻻ و يروﺮﺿ ﺖﺳا و ﻦﻳا ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﺖﺳا

ﻪﻛ ﻪﺑ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا يﺮﺒﻫر

ﻲﻣ ﺪﻣﺎﺠﻧا )

،ﻲﻗدﺎﺻ 1385 .(

لﻮﺤﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺔﻣزﻻ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ لﻮﺤﺗ ﺖﺳا . ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻛ رد ﻂﻳاﺮﺷ لﻮﺤﺗ راﺮﻗ دراد

، ﻪﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ لﻮﺤﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ زﺎﻴﻧ دراد

و ﺔﻣزﻻ لﻮﺤﺗ

،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷر يدﺮﻓ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ناﺮﻳﺪﻣ ﺖﺳا )

،ﻲﻤﻴﻠﺴﺗ 1391 .(

رد ﻂﻴﺤﻣ رﺎﻛ ﻲﻧﻮﻨﻛ ﻪﺑ ﻲﻧاﺮﻳﺪﻣ زﺎﻴﻧ ﺖﺳا

ﻪﻛ ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﺖﺳرد ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺪﻧﺮﻴﮕﺑ و رد ﻊﻗاﻮﻣ موﺰﻟ ﻲﻬﻧوﺮﻣا ﻲﺤﻴﺤﺻ ﻪﺑ

نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﺘﺷاد ﺪﻨﺷﺎﺑ و رد ﻞﺑﺎﻘﻣ نآ ﺦﺳﺎﭘ ﻮﮔ

ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﺮﺘﻴﭘ ﻛارد ﺮ ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺖﺳا ﻪﻛ بﺎﻴﻤﻛ ﻦﻳﺮﺗ و رد ﻦﻴﻋ لﺎﺣ ﺎﺑ شزرا ﻦﻳﺮﺗ ﻳﺎﻣﺮﺳ ﺔ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ و ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻴﻴﻌﺗ هﺪﻨﻨﻛ رد

،ﻪﻌﻣﺎﺟ ناﺮﻳﺪﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻛ ﺶﻘﻧ ﻲﺗﺎﻴﺣ و يدﺎﻴﻨﺑ رد ﺪﺷر و ﻲﻳﺎﻓﻮﻜﺷ نﺎﻣزﺎﺳ

هﺪﻬﻋﺮﺑ ﺪﻧراد . ناﺮﻳﺪﻣ ﻪﺘﺴﻳﺎﺷ و هﺎﮔآ

يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ نآ

ار ﺪﻧراد ﻪﻛ ﺎﺑ هﺮﻬﺑ يﺮﻴﮔ زا تﺎﻧﺎﻜﻣا ﻲﻧورد و

،ﻲﻧوﺮﻴﺑ

،ﺶﻧاد ﺺﺼﺨﺗ و ﺔﺑﺮﺠﺗ

،ﻲﻠﻐﺷ فﺪﻫ يﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ار

ﺎﺑ ﻪﺑ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻞﻗاﺪﺣ

ﻊﺑﺎﻨﻣ

، ﻪﺑ ﻧﻮﮔ ﺔ ﺮﺗﺮﺑ ﻖﻘﺤﺗ ﺪﻨﺸﺨﺑ و ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا و

ﻲﻳارﺎﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ار ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻨﻫد )

،ﻢﻇﺎﻧ 1388 .(

ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﻬﻧ ﻲ زا ﺮﻜﻨﻣ

ةزﻮﺣ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا

،ﺶﻫوﮋﭘ

» ﻲﻬﻧوﺮﻣا

« ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ

» نﺎﻣﺮﻓ

1«

؛ﺖﺳا رد ﻊﻗاو رﻮﻈﻨﻣ زا

» وﺮﻣا ﻲﻬﻧ

«

، ﻦﻜﺑ ﺎﻫ ) ﺎﻫﺮﻣا ( و

ﻦﻜﻧ ﺎﻫ ي ) ﻲﻬﻧ ﺎﻫ ( ﺮﻳﺪﻣ بﺎﻄﺧ ﻪﺑ ﺶﻧاﺪﻨﻣرﺎﻛ ﺖﺳا

)

،لددﺎﺷ 1398 .(

ﺔﻣﺎﻨﺸﻧاد

،ﻲﻣﻼﺳا ﺮﻣآ ار ﻦﻳﺪﺑ ﻞﻜﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ هدﺮﻛ

ﺖﺳا :

» ﻲﺴﻛ ﺖﺳا ﻪﻛ يﺰﻴﭼ ار زا

،رﻮﻣﺄﻣ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻲﻣاﺰﻟا ﺐﻠﻃ ﺪﻳﺎﻤﻧ

«

؛ ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ

،ﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﻲﺷرﺎﻔﺳ

،ﺪﻴﻛا زا ﻖﻳﺮﻃ

لﺎﻤﻌﺘﺳا هدﺎﻣ ﺎﻳ ﻐﻴﺻ ﺔ

،ﺮﻣا وا ار ﻪﺑ يﻮﺳ مﺎﺠﻧا يرﺎﻛ ﻪﻧاور ﺪﻨﻛ

؛ ﺲﭘ ﻲﻫﺎﻧ ﺰﻴﻧ

» ﻲﺴﻛ ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺑ ﻪﻛ زا ﻖﻳﺮﻃ لﺎﻤﻌﺘﺳا

هدﺎﻣ ﺎﻳ ﺔﻐﻴﺻ

،ﻲﻬﻧ يدﺮﻓ ار زا مﺎﺠﻧا

،يرﺎﻛ درادزﺎﺑ

« )

،ﻲﻧﺎﺤﺒﺳ 1377 .(

ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﻲﻬﻧ زا

،ﺮﻜﻨﻣ ﻲﻠﺼﻓﺮﺳ زا

تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ طﻮﺑﺮﻣ

ﻪﺑ ﻲﻬﻧوﺮﻣا ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗرد

ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪﺑ ﻞﻴﻟد ﺖﻴﻫﺎﻣ

ﻖﻳدﺎﺼﻣ نآ

و ﺎﺟ هﺎﮕﻳ تﺎﻳآ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ نآ نآﺮﻗ رد

، ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ و

ﺖﻓاﺮﻇ يﺎﻫ ﻲﻧاواﺮﻓ دراد . ﺪﻨﻧﺎﻣ نﺎﻤﻫ ﺖﻓاﺮﻇ ﺎﻫ و

ﻲﻨﻴﺑﺰﻳر ﺎﻫ ﻪﻛ

ًﻻوا رد نآﺮﻗﻦﺘﻣ رد طﺎﺒﺗرا ﺎﺑ ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﻲﻬﻧ زا ﺮﻜﻨﻣ هﺪﻣآ و

ًﺎﻴﻧﺎﺛ رد نﻮﺘﻣ ﻲﺜﻳﺪﺣ حﺮﻄﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا

)

،لددﺎﺷ 1398 .(

ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﻬﻧ ﻲ زا ﺮﻜﻨﻣ طوﺮﺷ و ﺒﺗاﺮﻣ ﻲ دراد . فﺪﻫ عرﺎﺷ زا ﻞﻌﺟ ﻦﻳا

،ﻢﻬﻣ ﻖﻘﺤﺗ فوﺮﻌﻣ و ندودز ﺮﻜﻨﻣ

ﺖﺳا . رد ﻊﻗاو فوﺮﻌﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ رﻮﻧ ي ﺖﺳا ﻪﻛ ﺘﻗو ﻲ ﻪﺑ ﻣ ﻴ ناﺪ ﺑﻴ ﺎﻳ

،ﺪ رﺎﺗ ﻳ ﻜ ﻲ و ﺮﻜﻨﻣ زا ﻣ ﻴ نﺎ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﻓر . فوﺮﻌﻣ رد

،ﺖﻐﻟ

ﻪﺑ ىﺎﻨﻌﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ هﺪﺷ و ﺮﻜﻨﻣ ﻪﺑ ىﺎﻨﻌﻣ سﺎﻨﺷﺎﻧ ﺖﺳا . رد

،حﻼﻄﺻا ﻪﺑ

ﻰﻳﺎﻫرﺎﻛ فوﺮﻌﻣ ﻪﺘﻔﮔ ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﻛ ﻪﺑ ﻢﻜﺣ عﺮﺷ ﺎﻳ

،ﻞﻘﻋ ﻚﻴﻧ هدﺮﻤﺷ ﻰﻣ

،دﻮﺷ ﻪﭼ ﺐﺟاو

،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﭼ ﺐﺤﺘﺴﻣ . ﺮﻜﻨﻣ ﻧﻴ ﺰ ﻪﺑ ىﺎﻫرﺎﻛ ﺖﺷز و

،ﺪﻨﺴﭘﺎﻧ ﻪﭼ ماﺮﺣ و ﻪﭼ هوﺮﻜﻣ ﻪﺘﻔﮔ

ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﻛ دﺰﻧ تﺮﻄﻓ كﺎﭘ ﻰﻣدآ ﻪﺑ ﻤﺳر

ﻴ ﺖ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ هﺪﺸﻧ ﺖﺳا )

،ىﺮﻈﺘﻨﻣ 1423

.(

ﻨﭽﻤﻫ ﻴ

،ﻦ ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﻬﻧ ﻲ زا

ﺮﻜﻨﻣ ار ﻦﺘﺷاداو ﻪﺑ ﻰﻜﻴﻧ و ﻦﺘﺷادزﺎﺑ زا

ىﺪﺑ ﻪﺘﺴﻧاد ﺪﻧا )

،ﻰﻤﺷﺎﻫ 1426 .(

داﺮﻣ ﺎﻬﻘﻓ زا ﺮﻣا و

،ﻰﻬﻧ ﻖﻠﻄﻣ ﻦﺘﺨﻴﮕﻧاﺮﺑ ﻰﺴﻛ

ﺮﺑ مﺎﺠﻧا رﺎﻛ ي ﺎﻳ كﺮﺗ رﺎﻛ ي

،ﺖﺳا هاﻮﺧ ﻪﺑ رﺎﺘﻔﮔ ﺎﻳ رادﺮﻛ .

1. Command

(7)

212

رد بﺎﺑ ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﻲﻬﻧ زا

،ﺮﻜﻨﻣ ﺎﻔﺘﻛا ندﺮﻛ ﻪﺑ ﻖﻠﻄﻣ بﻮﺟو ﻲﻓﺎﻛ

،ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻜﻠﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺑ مﺎﻜﺣا و طوﺮﺷ ﺐﺗﺮﺘﻣ

ﺮﺑ نآ ﺰﻴﻧ ﻪﺟﻮﺗ دﺮﻛ . رد نﺎﻴﻣ ﻓ نﺎﻬﻴﻘ و نﺎﻤﻟﺎﻋ

،ﻦﻳد فوﺮﻌﻣ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﻰﻬﻧ زا ﺮﻜﻨﻣ

، طوﺮﺸﻣ ﻪﺑ ﺪﻨﭼ طﺮﺷ

ﺖﺳا و نوﺪﺑ نآ

،ﺎﻫ ﻦﻳا ﻞﻤﻋ ﺐﺟاو ﻪﺑ رﺎﻤﺷ ﻲﻤﻧ ﺪﻳآ

؛ ﻧﻴ ﺰ زا ﺎﺠﻧآ ﻪﻛ ﻦﻳا ﻪﻀﻳﺮﻓ ﺮﻇﺎﻧ ﻪﺑ ﺢﻟﺎﺼﻣ ﻰﻣﻮﻤﻋ ﻪﻌﻣﺎﺟ

،ﺖﺳا

ﺖﻴﻤﻫا ﻦﻳا طوﺮﺷ ﺮﺗرﺎﻜﺷآ ﻣ ﻲ دﻮﺷ .

ًﺎﺒﻟﺎﻏ ىاﺮﺑ اﻳ ﻦ ﺐﺟاو رﺎﻬﭼ طﺮﺷ ﻣﺮﺑ ﻲ ﺪﻧرﺎﻤﺷ ) ﻪﻣّﻼﻋ

،ﻰّﻠﺣ 1414 ( :

1 . ﺖﺧﺎﻨﺷ فوﺮﻌﻣ و

؛ﺮﻜﻨﻣ

2 . لﺎﻤﺘﺣا ﺛﺄﺗ ﻴ

؛ﺮ

3 . راﺮﺻا ﺮﺑ ﺔﻣادا ﺮﻜﻨﻣ و كﺮﺗ

؛فوﺮﻌﻣ

4 . هﺪﺴﻔﻣ ﮕﻧا ﻴ ﺰ ندﻮﺒﻧ ىاﺮﺟا نآ .

يﻮﮕﻟا ﻲﻳاﺮﺟا ﺮﻣا ﻪﺑ فوﺮﻌﻣ و ﻲﻬﻧ زا ﺮﻜﻨﻣ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﮔا ﻪﺑ ةﻮﻴﺷ ﺢﻴﺤﺻ مﺎﺠﻧا

،دﺮﻳﺬﭘ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﺖﻣﻼﺳ

ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ار ﻪﺑ نﺎﻐﻣرا دروآ . نآﺮﻗﻪﻴﻜﺗ و ور تﺎﻳا ﺮﺑ ود ةژاو

» فوﺮﻌﻣ

« و

» ﺮﻜﻨﻣ

« هرﺎﺷا ﻪﺑ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ تﺎﺒﺟاو و

،تﺎﻣﺮﺤﻣ

يرﻮﻣا ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻛ ﻞﻘﻋ و حور و تﺮﻄﻓ كﺎﭘ نﺎﺴﻧا ﻪﺑ ﻲﺑﻮﺧ نآ ﺎﻫ ار ﻲﻣ ﺪﺳﺎﻨﺷ و ﻪﺑ تﺎﺒﺟاو ﻖﺸﻋ ﻲﻣ

،دزرو رد ﻲﻟﺎﺣ ﻪﻛ

،تاﺮﻜﻨﻣ ياﺮﺑ ﻞﻘﻋ و حور و تﺮﻄﻓ كﺎﭘ نﺎﺴﻧا ﺪﻧرﻮﻔﻨﻣ ) مرﺎﻜﻣ

،يزاﺮﻴﺷ 1370 .(

ترﺪﻗ و ذﻮﻔﻧ

ﻒﻳﺮﻌﺗ يﺎﻫ يدﺪﻌﺘﻣ زا ترﺪﻗ ﻪﺋارا هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺮﻫ ﻚﻳ ﺮﺑ ﻪﺒﻨﺟ ﻲﺻﺎﺧ ﺪﻴﻛﺄﺗ هدﺮﻛ ﺪﻧا

؛ ﻲﻟو ﻦﻳا ﻒﻳرﺎﻌﺗ رد

،مﻮﻬﻔﻣ

ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻧراد ﻪﻛ ﻲﻣ ناﻮﺗ زا ﺐﻴﻛﺮﺗ نآ ﺎﻫ ﻪﺑ ﻲﻔﻳﺮﻌﺗ ﻞﺑﺎﻗ لﻮﺒﻗ ﺖﺳد ﺖﻓﺎﻳ . ﻪﺑ ﻦﻳا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻲﻣ ناﻮﺗ ترﺪﻗ ار

يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ هﻮﻘﻟﺎﺑ

ﻚﻳ ﺮﻔﻧ ﺎﻳ ﻚﻳ هوﺮﮔ ياﺮﺑ ذﻮﻔﻧ رد دﺮﻓ ﻳﺎ هوﺮﮔ ﺮﮕﻳد ﻒﻳﺮﻌﺗ دﺮﻛ . ﻪﺑ نﺎﻴﺑ

،ﺮﮕﻳد ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا ﺎﻣ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ

ذﻮﻔﻧ رد ناﺮﮕﻳد ار ﻪﺘﺷاد

،ﻢﻴﺷﺎﺑ ﻦﻜﻴﻟ رد ﻞﻤﻋ زا ﻦﻳا ذﻮﻔﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﻴﻨﻜﻧ . رد ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻦﻳا ﻒﻳﺮﻌﺗ زا ﻪﻤﻠﻛ ذﻮﻔﻧ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ

يرﺎﻛوزﺎﺳ ياﺮﺑ

يراﺬﮔﺮﺛا ﺮﺑ

ناﺮﮕﻳد هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ ﺖﺳا . ﺮﮔا ﻲﺼﺨﺷ ﺪﻧاﻮﺘﺑ يﺮﮕﻳد ار ﺪﻋﺎﻘﺘﻣ ﻨﻛ ﺪ ﻪﻛ هﺪﻴﻘﻋ شا ار رﺎﺑرد ة

ﻚﻳ ﺎﻳ ﺪﻨﭼ عﻮﺿﻮﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ

،ﺪﻫد يرﺎﺘﻓر ار مﺎﺠﻧا ﺪﻫد ﺎﻳ زا مﺎﺠﻧا نآ يراددﻮﺧ ﺪﻨﻛ

و ﻪﺑ ﻂﻴﺤﻣ نﻮﻣاﺮﻴﭘ دﻮﺧ ﻪﺑ ﻲﻠﻜﺷ صﺎﺧ

،دﺮﮕﻨﺑ رد ﺖﻘﻴﻘﺣ ذﻮﻔﻧ ﻖﻘﺤﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ و

» ترﺪﻗ

« ﻪﺑ رﺎﻛ ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺪﺷ ﺖﺳا ) ﻦﻴﻔﻳﺮﮔ و ﺪﻫرﻮﻣ

،1

1386 .(

ناﺮﺒﻫر اﺮﺑ ي ﺮﺛﺆﻣ و ﺶﺨﺑﺮﺛا ندﻮﺑ و ﺑﺮﺛا ﺸﺨ ﻲ ﻪﺑ ﺎﻫراﺰﺑا ي ﺗوﺎﻔﺘﻣ ﻲ ﻧﻴ زﺎ ﺪﻧراد و ترﺪﻗ ﻲﻜﻳ زا يﺎﻫراﺰﺑا ﺮﺛﺆﻣ ندﻮﺑ

ناﺮﺒﻫر ﺖﺳا . رد يﺮﺒﻫر ﻪﭽﻧآ ﻢﻬﻣ ﺖﺳا

، ﺪﻨﻳاﺮﻓ ذﻮﻔﻧ و لﺎﻤﻋا ترﺪﻗ ﺮﺑ ناﺮﮕﻳد ﺖﺳا . ةﻮﺤﻧ ةدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺒﻫر زا ترﺪﻗ و

،ذﻮﻔﻧ

ﻚﺒﺳ يﺮﺒﻫر هﺪﻴﻣﺎﻧ ﻲﻣ دﻮﺷ . ذﻮﻔﻧ ﺮﺑ ناﺮﮕﻳد زا ﻖﻳﺮﻃ دﺎﺠﻳا رﻮﺼﺗ ترﺪﻗ ترﻮﺻ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ و دﺎﺠﻳا رﻮﺼﺗ ترﺪﻗ

، مﺰﻠﺘﺴﻣ

ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻪﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ترﺪﻗ ﺖﺳا ) عراز ﻲﻳﺎﺟر ، يﻮﻟﻮﻣ و نﺎﻳﺪﻴﺸﻤﺟ ،رﻮﭘ

، 1387 .(

ﻪﺑ ﻢﻋز ﭻﻧﺮﻓ و نﻮﻳر ) 2000 (

، ترﺪﻗ ترﺎﺒﻋ ﺖﺳا :

» زا ﻞﻤﻋ و ذﻮﻔﻧ هﻮﻘﻟﺎﺑ يا ﻪﻛ ةﺪﻧراد نآ ، ﻲﻣ ﻧاﻮﺗ ﺪ نآ ار ﺮﺑ ناﺮﮕﻳد

لﺎﻤﻋا ﺪﻨﻛ

« . ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد

، ذﻮﻔﻧ ترﺎﺒﻋ ﺖﺳا زا :

» ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻚﻳ فﺮﻃ

» ﻞﻣﺎﻋ

« ﺮﺑ فﺮﻃ ﺮﮕﻳد

» فﺪﻫ

« و ذﻮﻔﻧ ﺮﺑ شﺰﻴﮕﻧا و

رﺎﺘﻓر داﺮﻓا ﺎﻳ ذﻮﻔﻧ ﺮﺑ ﺎﻫداﺪﺧر و ﺎﻴﺷا ) ﻲﻗﺮﻃ و

،ﻲﻠﻴﻋﺎﻤﺳا 1386

.(

1.Griffin & Moorhead

(8)

1402 هرود ، 15 هرﺎﻤﺷ ، 2

ﻲﻟﺎﻌﺗ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ

ﻲﻟﺎﻌﺗ رد ﺖﻐﻟ ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ نﺪﺷﺪﻨﻠﺑ و

نﺪﺷﺮﺗﺮﺑ ﺖﺳا

و

» ﻲﻟﺎﻌﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ

« ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ ﺪﻬﻌﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ ﺪﺷر و ﻪﻌﺳﻮﺗ راﺪﻳﺎﭘ و

ﻲﻤﺋاد نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺖﻬﺟ ﺴﻛ ﺐ ﺖﻳﺎﺿر يذ ﻌﻔﻧ نﺎ و ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﻤﺘﺴﻣ هﺮﻬﺑ يرو رد ﻚﻳ ﻂﻴﺤﻣ ﻲّﻠﻣ ﺮﻴﮔاﺮﻓ و ﺖﻳﺎﻤﺣ هﺪﻨﻨﻛ

ﺖﺳا . ﻲﻟﺎﻌﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻊﺑﺎﺗ ﻂﻳاﺮﺷ

،صﺎﺧ

،ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻂﻴﺤﻣ

ﻲﻠﺧاد و ﻲﺟرﺎﺧ و ﺐﺴﻛ

،رﺎﻛو ﻲﮔﮋﻳو يوﺮﻴﻧ ﻲﻧﺎﺴﻧا

،نﺎﻣزﺎﺳ

طﺎﻘﻧ تﻮﻗ و ﻒﻌﺿ و ﺖﺻﺮﻓ ﺎﻫ و ﻲﻳﺎﻫﺪﻳﺪﻬﺗ ﺖﺳا

ﻪﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ار رد ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﺖﺳا . رد ﻚﻳ ﻼﻛ

،م ﺮﻴﺴﻣ يﺮﺗﺮﺑ و ﻲﻟﺎﻌﺗ

،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ

،ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ

،ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻪﻌﺳﻮﺗ

و شﺮﺘﺴﮔ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ رد ﻚﻳ نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﺳا ) ﻲﻌﺨﻧ

،داﮋﻧ 1386 .(

ﻲﻟﺎﻌﺗ

،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ

تﺎﻣاﺪﻗا ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و نﺪﻴﺳر ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺑ يﺎﻨﺒﻣ ﺖﺸﻫ مﻮﻬﻔﻣ ﻲﺳﺎﺳا ، ﻲﻨﻌﻳ

ﻪﺠﻴﺘﻧ

،يرﻮﺤﻣ يﺮﺘﺸﻣ

،يراﺪﻣ

،يﺮﺒﻫر تﺎﺒﺛ

،فﺪﻫ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﻠﻴﺳو

،ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﻛرﺎﺸﻣ

،داﺮﻓا يﺮﻴﮔدﺎﻳ

،مواﺪﻣ

يروآﻮﻧ و دﻮﺒﻬﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﻛﺮﺷ و ﺦﺳﺎﭘ ﻮﮔ ﻲﻳ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺖﺳا . رد ﺐﻟﺎﻏ نﻮﺘﻣ ﻲﻟﺎﻌﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ

،زوﺮﻣا ﻪﺑ ﻦﻳا ﻒﻳﺮﻌﺗ دﺎﻨﺘﺳا

ﻲﻣ دﻮﺷ ) دﺎﻴﻨﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺎﭘورا

،1

2002 .(

،ﺮﻃﺎﺧ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﺶﻘﻧ

ﺮﻳﺪﻣ نا ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻞﻣﺎﻋ دﺎﺠﻳا و يﺎﻘﺗرا ﺢﻄﺳ ﻌﺗ ﻲﻟﺎ و

ﺖﻣﻼﺳ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﺰﺋﺎﺣ ﺖﻴﻤﻫا ﺖﺳا .

نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ ﺖﺳد يدﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺗﺮﺑ حﻮﻄﺳ ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻌﺘﻣ يﺎﻫ يذ تارﺎﻈﺘﻧا ﻪﺑ ،ﺪﻨﺑﺎﻳ

ﻲﻣ ﺦﺳﺎﭘ نﺎﻌﻔﻧ ﺮﺗاﺮﻓ ﺰﻴﻧ نآ زا ﺎﻳ ﺪﻨﻫد

ﻲﻣ ﻲﻣ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ نآ ﻆﻔﺣ رد و ﺪﻧور ﻲﻣ ﺖﺳد راﺪﻳﺎﭘ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻪﺑ و ﺪﻨﺷﻮﻛ

ﺪﻨﺑﺎﻳ ) ،ﻲﻤﺠﻧ 1389 .(

ﻲﺳرﺮﺑ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ و

ﺚﺣﺎﺒﻣ

هرﺎﺷا ﺷ

،هﺪ نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ ﻪﺑ ﻞﻴﻟد ندﻮﺑﺪﻳﺪﺟ عﻮﺿﻮﻣ

،ﺶﻫوﮋﭘ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﻤﻛ دﻮﺟو راد ﻧ ﺪ ﻪﻛ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﻪﺑ ﺚﺣﺎﺒﻣ

ﺮﻈﻧﺪﻣ رد ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ﻦﻴﻤﻫ

،ﺖﻬﺟ ﻪﺑ ﺖﺴﺟ ﻮﺟو ي تﺎﻴﺑدا طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ

،عﻮﺿﻮﻣ رد ﻲﺘﺣﺎﺴﻣ ﻊﻴﺳو ﺮﺗ و ﺎﺑ

دﺮﻜﻳور ﺖﻓﺮﻌﻣ ﻪﻧﺎﺳﺎﻨﺷ زا ﻞﻛ ﻪﺑ ﺰﺟ و زا نﻮﻣاﺮﻴﭘ ﻪﺑ

،ﺰﻛﺮﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﺷ . ﻲﺗﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ

» يﺮﺒﻫر و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

«

،

» ﺮﻣا ﻪﺑ

فوﺮﻌﻣ و ﻲﻬﻧ زا ﺮﻜﻨﻣ

«

،

» ترﺪﻗ و ذﻮﻔﻧ

« و

» ﻲﻟﺎﻌﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ

«

، ﻪﺑ ﻪﺑﺎﺜﻣ ﻪﻌﻄﻗ ﻲﻳﺎﻫ زا ﻲﻟزﺎﭘ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻛ ﺎﺑ يﺮﻴﮔراﺮﻗ نآ

ﺎﻫ رد

رﺎﻨﻛ

،ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺮﻳﻮﺼﺗ

» ﻚﺒﺳ ﻲﻃﺎﺒﺗرا ناﺮﻳﺪﻣ ﺎﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ

« نﺎﻳﺎﻤﻧ ﻲﻣ دﻮﺷ . رد ﻦﻳا

،ﺮﻳﻮﺼﺗ نآ يﺰﻴﭼ ﻛ ﻪ ﺶﻴﺑ زا ﻪﻴﻘﺑ ﻪﺑ

ﻢﺸﭼ ﻲﻣ

،درﻮﺧ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺮﺑ ﺖﻴﻤﻫا ﺶﻘﻧ ناﺮﻳﺪﻣ ﺖﺳا .

شور ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻫوﮋﭘ

ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ﻳﺎ ﻨﺑ ﻴ دﺎ ي ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻳﺎ دﺮﺑرﺎﻛ ي ﻪﻛ عﻮﻧ نآ ﺎﻫ ﺮﺑ سﺎﺳا فﺪﻫ ﺺﺨﺸﻣ ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ ار زا ﺮﻈﻧ فﺪﻫ

ﻣ ﻲ ناﻮﺗ دﺮﺑرﺎﻛ ي ﺖﺴﻧاد . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ لﺪﻣ زﺎﻴﭘ ﺶﻫوﮋﭘ زرﺪﻧﺎﺳ و نارﺎﻜﻤﻫ )2

2009 (

، ﻔﺴﻠﻓ ﻪ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔدﺮﺧ ﺖﺳا

ﻪﻛ

ﺮﺑ ﻪﻳﺎﭘ ترﺪﻗ ﺮﻜﻔﺗ راﻮﺘﺳا ﺖﺳا . ﺮﺑ سﺎﺳا ﻔﺴﻠﻓ ﺔ

،ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔدﺮﺧ دﺮﻜﻳور

هدﺎﻔﺘﺳا

،هﺪﺷ ﻲﺳﺎﻴﻗ ﺖﺳا ﺎﺗ زا ﻖﻳﺮﻃ تﺎﻣﻮﻠﻌﻣ

،ﻲﻠﻛ

تﻻﻮﻬﺠﻣ ﻲﺋﺰﺟ

ﻒﺸﻛ دﻮﺷ . دﺮﺒﻫار ﻪﺑ رﺎﻛ ﻪﺘﻓر رد ﻦﻳا

،ﺶﻫوﮋﭘ شور ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗرد

ﺖﺳا

؛ زﻳ اﺮ ﺶﻫوﮋﭘ

ﺮﺿﺎﺣ ﻧﻴ ﺪﻨﻣزﺎ دﺎﻔﺘﺳا ه زا ﺷور ﻲ ﺺﺘﺨﻣ دﻮﺧ ﺖﺳا ﺎﺗ يﻮﮕﻟا ﺮﻈﻧﺪﻣ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ رد

ﺖﺴﺟ ﻮﺟو و آﻳ نآﺮﻗ تﺎ ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ دﻮﺷ .

،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ عﻮﻧ هداد يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻔﻴﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ .

ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ رد

هدﺎﻓا ﻢﻴﻟﺎﻌﺗ ﻪﻴﻟﺎﻋ

،دﻮﺧ ﻪﻘﻳﺮﻃ صﻮﺼﺨﻣ ﻪﺑ

دﻮﺧ ار دراد نآﺮﻗ. رد تﺎﻧﺎﻴﺑ

،دﻮﺧ ﻲﺷور ار ذﺎﺨﺗا هدﺮﻛ

1. European Foundation for Quality Management 2. Saunders

(9)

214

ﺖﺳا اﺪﺟ زا شور يﺎﻫ لﻮﻤﻌﻣ ﻪﻛ ا نﺎﺴﻧ ﺎﻫ رد مﺎﻘﻣ هروﺎﺤﻣ ذﺎﺨﺗا ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ نآﺮﻗ . تﺎﺣﻼﻄﺻا صﻮﺼﺨﻣ

دﻮﺧ ار دراد ﻪﻛ

ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ دﻮﺷ ﺎﺗ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ﻪﺑ ﻖﻳﺎﻘﺣ ﻪﻴﻟﺎﻋ نآ نﺎﻜﻣا ﺮﻳﺬﭘ دﻮﺷ و

،نآ نﺎﺑز هﮋﻳو دﻮﺧ ار ﻪﺑ رﺎﻛ ﻪﺘﺧاﺪﻧا و تروﺮﺿ دراد ﻪﻛ

نآ نﺎﺑز ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ دﻮﺷ . هار و ﻲﺷور ﻪﻛ ﻼﻘﻋ رد مﺎﻘﻣ هروﺎﺤﻣ و ﻢﻴﻬﻔﺗ و ﻢﻬﻔﺗ ﺪﺻﺎﻘﻣ دﻮﺧ ﺶﻴﭘ ﻲﻣ

،ﺪﻧﺮﻴﮔ

ًﺎﻓﺮﺻ رد ﻤﺟﺮﺗ ﺔ

ظﺎﻔﻟا و تارﺎﺒﻋ هدراو نآﺮﻗ رد

، ﻪﺑ رﺎﻛ ﻲﻣ دور

؛ ﻲﻟو ياﺮﺑ نﺪﻴﺳر ﻪﺑ ﻖﻳﺎﻘﺣ

،ﻪﻴﻟﺎﻋ ﻲﻫار

،ﺮﮕﻳد اﺪﺟ زا ﻖﻳﺮﻃ ﻲﻟﻮﻤﻌﻣ ﺪﻳﺎﺑ

دﻮﻤﻴﭘ ) ﻲﻧﺎﺴﻟ

،ﻲﻛرﺎﺸﻓ 1379

.(

شور ﺎﻫ و يﺎﻫدﺮﺒﻫار ﺮﺑﺪﺗ

نآﺮﻗرد ترﺎﺒﻋ ﺪﻧا زا : ﺮﺑﺪﺗ ﻪﻳآ

،رﻮﺤﻣ قﺎﻴﺳ رﻮﺤﻣ

، هرﻮﺳ رﻮﺤﻣ

، نﺎﺘﺳاد رﻮﺤﻣ و ﻪﻠﺌﺴﻣ رﻮﺤﻣ

)

،ﻲﻔﻴﻄﻟ 1390 .(

شور ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ رد

، ﻲﻋﻮﻧ شور ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺑﺪﺗ رﻮﺤﻣ ﺖﺳا ﻪﻛ زا دﺮﺒﻫار يﺮﺑﺪﺗ

قﺎﻴﺳ رﻮﺤﻣ هﺮﻬﺑ ﻲﻣ دﺮﺑ . ﻦﻳا شور ﺶﻫوﮋﭘ

، رﺎﻬﭼ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻲﻠﺻا ﻲﻣ ﻞﻣﺎﺷ ار دﻮﺷ

ﻪﻛ ترﺎﺒﻋ ﺖﺳا زا : ﻠﺣﺮﻣ ﺔ

،ﻲﺗﺎﻣﺪﻘﻣ

ﻠﺣﺮﻣ ﺔ مﻮﻬﻔﻣ

،ﻲﺑﺎﻳ ﻠﺣﺮﻣ ﺔ شﺮﺘﺴﮔ ﺎﻳ هدﺮﺸﻓ ندﺮﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ و

ﻠﺣﺮﻣ ﺔ ﻦﻳوﺪﺗ و ﻒﻴﻟﺄﺗ .

رد ﻠﺣﺮﻣ ﺔ ﻲﺗﺎﻣﺪﻘﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻳﺎﻫ ﺎﺑ فﺪﻫ ﻢﻫاﺮﻓ ندﺮﻛ تﺎﻣﺪﻘﻣ ياﺮﺑ دورو ﻪﺑ ﻠﺣﺮﻣ ﺔ ﻲﻠﺻا مﻮﻬﻔﻣ ﻲﺑﺎﻳ يﺮﺑﺪﺗ مﺎﺠﻧا

ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻲﺧﺮﺑ زا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﻲﻳاﺮﺟا ﻦﻳا ﻪﻠﺣﺮﻣ ترﺎﺒﻋ ﺪﻧا زا : بﺎﺨﺘﻧا ناﻮﻨﻋ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ و

هژاوﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ

،نآ ﺪﺗ كرا

ﺖﺳﺮﻬﻓ تﺎﻳآ ﻲﻠﺻا و كراﺪﺗ ﺖﺳﺮﻬﻓ قﺎﻴﺳ ﺎﻫ . رد ﺶﻫوﮋﭘ

،ﺮﺿﺎﺣ رد ترﻮﺸﻣ ﺎﺑ نﺎﮔﺮﺒﺧ مﻮﻠﻋ ﻲﻧآﺮﻗ و

،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ ﻞﻴﻟد

ﺰﻛﺮﻤﺗ عﻮﺿﻮﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺑ دﺮﺑرﺎﻛ ﻲﻫﺪﻧﺎﻣﺮﻓ و

،يﺮﺒﻫار ژاو ة ﻲﻬﻧوﺮﻣا و ﺮﮕﻳد هژاو يﺎﻫ ﻖﺘﺸﻣ زا نآ ياﺮﺑ ﺖﺴﺟ ﻮﺟو رد

ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ بﺎﺨﺘﻧا

دﺪﺷ . رد

،ﻪﻣادا ﺖﺳﺮﻬﻓ تﺎﻳآ ﻲﻠﺻا ﺎﺑ قﺎﻴﺳ يﺎﻫ نﺎﺷ ﻢﻴﻈﻨﺗ و دوﺪﺤﻣ ة تﺎﻳآ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﺑ ﻦﻳا هژاوﺪﻴﻠﻛ

ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺪﺷ . ژاوﺪﻴﻠﻛ ة

» ﺮﻣا

« و ژاوﺪﻴﻠﻛ ة

» ﻲﻬﻧ

« ﻪﻛ ﺮﻫ ود ﺎﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﻧ اّﺰﺠﻣ زا ﻢﻫ هﺪﻳد هﺪﺷ

،ﺪﻧا رد 120 ﻳآ ﺔ ﻲﻠﺻا راﺮﻗ

دراد ﻪﻛ ﺎﺑ بﺎﺴﺘﺣا تﺎﻳآ ﻊﻗاو رد قﺎﻴﺳ نآ

،ﺎﻫ ﻪﺑ 1138 ﻪﻳآ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ ﺪﻨﺑﺎﻳ .

ﻠﺣﺮﻣ ﺔ مﻮﻬﻔﻣ ﺎﻳ

،ﻲﺑ ﺎﺑ ﺮﺑﺪﺗ رد ﺖﺳﺮﻬﻓ 1138 ﻪﻳآ يا ﻦﻳﺪﺑ ﻞﻜﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﺷ ﻪﻛ ﻞﻳذ ﺮﻫ ﻪﻳآ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﻳ ﻂﺒﺗﺮﻣﺮﻴﻏ

ﺎﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻲﻠﺻا شرﺎﮕﻧ ﻲﻣ دﻮﺷ و ﻲﻋﻮﻧ ﺶﻴﻓ يرادﺮﺑ ﻪﻴﻟوا زا ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﺖﺷادﺮﺑ هﺪﺷ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ تﺎﻳآ

ﺖﺳا . رد ﺪﻨﻳاﺮﻓ

مﻮﻬﻔﻣ

،ﻲﺑﺎﻳ ﺲﭘ زا توﻼﺗ رّﺮﻜﻣ تﺎﻳآ و ﺮﺑﺪﺗ رد نآ

،ﺎﻫ ﻪﺑ ﻪﻤﺟﺮﺗ ﺎﻫ ي ﺮﺒﺘﻌﻣ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ )

ﺪﻨﻧﺎﻣ مرﺎﻜﻣ

،يزاﺮﻴﺷ ﻲﻬﻟا

ﻪﺸﻤﻗ

،يا ﺪﻧودﻻﻮﻓ و ﻲﺘﻳآ (

، ﺐﺘﻛ يﺮﻴﺴﻔﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ) ﺪﻨﻧﺎﻣ

،ناﺰﻴﻤﻟا رﻮﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧو ( و ﻲﺒﺘﻛ ﻪﻛ ﻪﺑ ﺚﺤﺑ نﻮﻣاﺮﻴﭘ يﺎﻨﻌﻣ ﻲﺗﺎﻐﻟ

ﻪﻛ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗ رد هﺪﻣآ

) ﺪﻨﻧﺎﻣ تادﺮﻔﻤﻟا بﺎﺘﻛ

ﻲﻓ ﺐﻳﺮﻏ نآﺮﻘﻟا ﺐﻏار ﻲﻧﺎﻬﻔﺻا ( ﻲﻣ

،ﺪﻧزادﺮﭘ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ رﺎﻛ ﻲﻠﻴﻤﻜﺗ ياﺮﺑ

ﺮﺗرﺎﺑﺮﭘ ندﻮﻤﻧ و شﺮﺘﺴﮔ

،ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻌﺟاﺮﻣ ﺪﺷ .

ﻦﻳوﺪﺗ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺎﺑ ﺐﺴﭼﺮﺑ يراﺬﮔ و يراﺬﮔﺪﻛ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ

شرﺎﮕﻧ هﺪﺷ زﺎﻏآ و ﺲﭙﺳ ﻲﻤﻴﻫﺎﻔﻣ ﻪﻛ

رد ﻪﺘﺳد يﺎﻫ ﻪﺑﺎﺸﻣ راﺮﻗ

،ﺪﻨﺘﺷاد رد رﺎﻨﻛ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻊﻤﺟ

،يروآ

،ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻲﺴﻳﻮﻧزﺎﺑ و

ﻒﻴﻟﺄﺗ هﺪﺷ و ﻪﺘﺳد يﺎﻫ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ

ﻞﻜﺷ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﻪﻛ ﻲﻜﻳ

زا نآ ﺎﻫ ﻪﺑ

» ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رد ﻲﻬﻧوﺮﻣا ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ

« هرﺎﺷا ﺖﺷاد ﻪﻛ يﺎﻨﺒﻣ ﻦﻳوﺪﺗ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺮﺿﺎﺣ راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ .

ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ

ﻦﻳا ﺶﺨﺑ ﻞﺻﺎﺣ ندﻮﻤﻴﭘ مﺎﮔ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﮔرﺎﻬﭼ ﺪﻨﻳاﺮﻓ

ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗرد

ﺖﺳا ﻪﻛ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ جاﺮﺨﺘﺳا هﺪﺷ

رد

ﻠﺣﺮﻣ ﺔ مود ار رد ﺐﺴﭼﺮﺑ ﺎﻫ ـ يﺎﻫﺪﻛ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ـ

ﻞﻳذ ﺘﺳد ﺔ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲﺳرﺮﺑ

ﺶﻘﻧ و ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻣ ﻳ ناﺮ رد

ﻬﻧوﺮﻣا ﻲ ﻪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ رد ﻢﻳﺮﻛ نآﺮﻗنﺎﻴﺑ ﺐﻴﻛﺮﺗ

و ﻦﻳوﺪﺗ هﺪﺷ ﺖﺳا . ﻪﺘﻜﻧ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺟﻮﺗ نآ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪﺑ ﻞﻴﻟد ﺖﻳدوﺪﺤﻣ رد