University of Tehran Press
Private Law
Home Page: https://jolt.ut.ac.ir
Online ISSN: 2423-6209
The necessity of a basic look at the principle of permanence of contract in Iranian law, considering its position and effects in commercial contracts in
international documents
Rahil Azar1 | Haniyeh Zakerinia2 | Seyyed Ali Alavi Qazvini3*
1. Department of Private Law, Faculty of Law, Farabi colleges of University of Tehran, Qom, Iran. Email: [email protected] 2. Department of Private Law, Faculty of Law and Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran. Email:
3. Corresponding Author, Department of Private Law, Faculty of Law, Farabi Colleges of University of Tehran, Qom, Iran.
Email: [email protected]
ARTICLE INFO ABSTRACT
Article type:
Research Article
Objective: One of the general principles governing contracts is the principle of permanence of contract; people spend time and money to conclude the contract with the purpose of executing it; Prescribing the termination of the contract with any event despite the guarantee of many other executions in order to compensate for the damage, brings a heavy blow to the economic and social life of individuals and the economy of societies. Preservation of the contract in the past has been mentioned, but the expansion of commercial relations with special conditions today has caused a change in the approach towards this issue in international documents and has considered permanence of contract as a general legal principle along with other principles; This is despite the fact that in Iranian law, the absence of this basic view on the subject under discussion, in addition to that, has led to the introduction of articles in the law that are exactly against this principle. It caused permanence of contract to not be considered as a general legal principle ; The principle by which regulations can be interpreted and legal deficiencies can be removed. In this article,we are trying to understand the necessity of this principle and its difference from the principle of necessity,not from the basics,which are a series of general cases,but from the effects of the application of this principle and the attention that international documents have paid to this principle.And then we will examine the conflicts and defects that exist in Iran's law in this field . Methodology: It is descriptive-analytical through the analysis of relevant materials and legal analysis methods with comparative study in international documents. Conclusions: The result of this research is that the principle of permanence of contract is different from the principle of necessity, And that it is the most important mechanism of transaction strength. Also, a comparative study in international documents, considering the positive economic effects of applying this principle in commercial contracts, reminds us of the necessity of a basic look at the permanence of contract in Iranian law which itself, in the legislative position of contract law, causes the amendment of articles in the civil law, In the stage of implementation and interpretation of the rules governing contracts, it causes more accurate interpretation and elimination of legal defects and ultimately causes the interpretation of contracts in favor of the effectiveness of the contract.
Article History:
Received January 02, 2023 Revised April 10, 2023 Accepted April 25, 2023 Published online 26 June 2023
Keywords:
capital circulation, contractual security, financial contracts,
principle of permanence of contract, trade facilitation
Cite this article: Azar, R., Zakerinia, H., Alavi, S. A. Qazvini (2023). The necessity of a basic look at the principle of permanence of contract in Iranian law, considering its position and effects in commercial contracts in international documents. Private Law.19 (2), 351-367. Doi: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.353303.1007159
© Rahil Azar, Haniyeh Zakerinia, Seyyed Ali Alavi Qazvini Publisher: University of Tehran Press.
DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.353303.1007159
تاراشتنا نارهت هاگشناد
یصوصخ قوقح
:هیرشن تیاس https://jolt.ut.ac.ir
:يكينورتكلا اپاش 6209
- 2423
رد نآ راثآ و هاگیاج هب هجوت اب ناریا قوقح رد دادرارق یاقبا لصا هب ییانبم هاگن ترورض نیب دانسا رد یراجت یاهدادرارق
یللملا
رذآ لیحار
|1
یرکاذ هیناح
2این ینیوزق یولع یلع دیس|
3
*
1 .
،یصوصخ قوقح هورگ دکشناد
ة ناریا ،مق ،نارهت هاگشناد یباراف ناگدکشناد ،قوقح همانایار .
2 . دکشناد ،یصوصخ قوقح هورگ ة
ناریا ،زاریش ،زاریش هاگشناد ،یسایس مولع و قوقح مانایار .
3 . دنسیون ة ،لوئسم قوقح ةدکشناد ،یصوصخ قوقح هورگ ناریا ،مق ،نارهت هاگشناد یباراف ناگدکشناد ،
:همانایار . [email protected]
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ خیرات :هلاقم یاه
رات ی خ رد ی تفا : 12 / 10 / 1401
رات ی خ یرگنزاب : 21 / 01 / 1402
رات ی خ ذپ ی شر : 05 / 02 / 1402
رات ی خ راشتنا 05 : / 04 / 1402 :فده
یم فرص هنیزه و تقو نآ داقعنا یارب دادرارق یارجا فده اب دارفا دننک
. رخه اخب دادرارخق خسف زیوجت
تنامض دوجو اب یدماشیپ رد رگید ددعتم یاهارجا
تراسخ ناربج تهج
برض ة یداخصتقا یگدنز هب ار ینیگنس
یم دراو عماوج داصتقا و دارفا یعامتجا و دنک
. زا دادرارق ظفح
هدوب حرطم هتشذگ
؛ یلو یراخجت خباور شرتسگ
زورما صاخ یارش اب ی
کیور رییغت ببس در
اب طابترا رد رد عوضوم نیا
دانسا نیخب خللملا ظخفح و تخسا هدخش ی
ب لوصا ریاس رانک رد یقوقح یلک لصا کی ار دادرارق ه
تسا هدروآ رامش .
قوخقح رد هخک تخسا یلاخح رد نخیا
ناریا
ِدوبن ثحب دروم عوضوم رد ییانبم هاگن نیا
، رد لخصا نخیا اخب فلاخم یداوم عضو ببس هکنیا رب هولاع
ش نوناق ،تسا هد ثعاب دوشن هتسیرگن یقوقح یلک لصا ناونع هب دادرارق یاقبا لصا هب هدش
؛ یلخصا هخک هخب
لیسو ة نآ ناوتب تاررقم ار ریسفت و لأخ یاه ینوناق ار فرطرب درک . ناققحم نیا رد راتشون لابند هب نآ دنا هخک
دانسا هک یهجوت و لصا نیا لامعِا راثآ زا ادتبا نیب
للملا لصا نیا هب ی هتشاد
و لخصا نخیا دوجو ترورض هب دنا
ربب یپ موزل لصا اب نآ توافت دن
دوخجو هخنیمز نخیا رد ناریا نوناق رد هک یصیاقن و تاضراعت یسررب هب دعب و
دراد
، ارا اب ةئ زادرپب ،داهنشیپ دن
شور . شهوژپ نیا: هب
تروص یفیصوت خ یلیلحت زا قیرط لیلحت هخطوبرم داوم
و شور یاه یقوقح لیلحت اب
علاطم ة دانسا رد یقیبطت نیب
للملا ی دش ماجنا :هجیتن. یداهن دادرارق یاقبا لصا
موزل لصا زا توافتم مهم و
یناکم نیرت س تلاماخعم ماکحتخسا م .تخسا
نیخنچمه
، خعلاطم ة دانخسا رد یخقیبطت
نیب للملا ی
، اب اخنبم هاخگن ترورخض ،یراخجت یاهدادرارق رد لصا نیا لامعا یداصتقا تبثم راثآ هب هجوت هخب یی
ناشنرطاخ ناریا قوقح رد ار دادرارق یاقبا یم
نوناق ماقم رد دوخ نیا هک دنک ببخس اهدادرارق قوقح رد یراذگ
یندم نوناق رد یداوم حلاصا یم
لحرم رد ،دوش ة
قیقد ریسفت ببس اهدادرارق رب مکاح دعاوق ریسفت و ارجا و رخت
لأخ عفر یاه ینوناق یم دوش
، یم دادرارق یشخبرثا عفن هب اهدادرارق ریسفت ببس تیاهن رد و .دوش
:هژاودیلک
،دادرارق یاقبا لصا
،یدادرارق تینما
لیهست
،یراجت
یاهدادرارق
،یلام
شدرگ هیامرس .
:دانتسا یرکاذ ؛لیحار ،رذآ یلع دیس ،ینیوزق یولع ؛هیناح ،این
( 1401 .) یاقبا لصا هب ییانبم هاگن ترورض رد یراجت یاهدادرارق رد نآ راثآ و هاگیاج هب هجوت اب ناریا قوقح رد دادرارق
نیب دانسا یللملا یصوصخ قوقح. ،
19 ( 2 ) 351 - 367 . DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.353303.1007159
رذآ لیحار©
، یرکاذ هیناح این
، ینیوزق یولع یلع دیس .
:رشان .نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم
DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.353303.1007159
همدقم لوصا یلک یقوقح ساسا و دولاش ة لکش یریگ قوقح عوضوم ة ره یقوقح متسیس دنتسه
. یکی نیا زا رد لوصا رانک
ریاس لوصا
مکاح رب اهدادرارق لصا یاقبا دادرارق تسا دادرارق عفن هب نآ زا هک یم ریبعت زین1
لاس رد دادرارق یاقبا لصا .دوش 1980
یدلایم
عیب نویسناونک رد نیب
للملا لاس رد راب نیلوا ناریا یقوقح ماظن رد و لااک ی 1386
رد فیلأت حرطم یقوقح ناگدنسیون زا یکی تا
دش . ا نیا دنرادربرد یلک روط هب لص ة
تسا موهفم نیا هک
لتخم دقع ضقن ای هدش
ار هدش دیاب و لوقعم نآ ظفح هک ییاج ات
حلاصا و تمرم تسا هنافصنم درک
،یدورگنل یرفعج(
1382 : 99 ).
لصا یاقبا اهدادرارق
، ناونع هب مهم
یناکم نیرت س
م ماکحتسا
دادرارق
، یکی زا لوصا نیداینب و ییانبم رد نیودت و ریسفت دعاوق و تاررقم یقوقح تسا تیامح دادرارق یاقب و ظفح زا فده . زا
دادرارق فرط و نایز هدید و نینچمه تیامح زا دهعتم رد ربارب ءوس هدافتسا و تصرف یبلط فرط نایز هدید تسا . اهدادرارق زا یکی
لماوع مهم و هب و هیامرس شدرگ رد رثؤم یم رظن هب .دنتسه روشک ره یداصتقا قنور نآ عبت
کی رد هدقعنم دوقع دادعت نیب دسر
ای دنشاب یلم هک دوقع نیا حطس و لاس نیب
للملا لاس نامه رد یداصتقا قنور و هیامرس شدرگ و ی طبار
ة دراد دوجو میقتسم .
نودب
،کش فده ییاهن نیدقاعتم زا
داقعنا دادرارق یارجا نآ تسا رب هولاع . یارب ،نیا
داقعنا ره تدم یدادرارق اه
تقو هتشاذگ
یم دوش و هنیزه یاه یدایز رد نیمز ة داقعنا و یارجا نآ فرص یم وش د؛
ب ه رد هژیو دعب نیب للملا ی
، هک نیفرط زا هزوح یاه ییاضق
یتوافتم هدمآ دنا و دادرارق اه هب صوصخ ینامز هک عون زا تلاماعم هدیچیپ و مهم دنتسه
ًلاوصا دعب زا یط تارکاذم ینلاوط دقعنم
یم دنوش . ور نیا زا
، دیاب شلات درک دادرارق نکمم دح ات ارجا
دوش و زا سف نآ زج رد دراوم دودحم یریگولج دوش
. اریز سف
فقوت ثعاب یارجا
لماک دادرارق و زا نیب نتفر نامتخاس دادرارق
و ناینب یاه یضارت نیفرط و رد تیاهن للاحنا لماک دادرارق
یم دوش . هب ترابع
،رگید اهدادرارق هب
ناونع داهن ی هب یعامتجا تروص
هکبش یا هدرتسگ ثعاب عیزوت تورث و قنور یداصتقا
یم و دنوش هب هنوگ یا رد نیا کبش ة یعامتجا هب مه لصتم ا دن هک للاخا رد یکی زا نآ اه ثعاب للاخا رد رگید یاهدادرارق بترم
دهاوخ دش .
ًلاثم
، نکمم عیب دادرارق کی اب طابترا رد تسا دادرارق نیدنچ
؛دوش دقعنم دننام
دادرارق لمح لقنو
،
،همیب دانسا
یرابتعا
، ای قفاوت شورف ددجم . نیاربانب سف عیب
، هب هژیو سپ زا میلست لااک و تخادرپ
،نمث راثآ و دمایپ یاه بولطمان یناوارف
یارب فرط ضقن هدننک
، زا تهج لیمحت هنیزه یاه همیب و لمح لقنو و دننام نآ
، نینچمه تاریثأت
یفنم هب بتارم تخس رت و
نیگنس رت رب داصتقا اهروشک و قنور یراجت دراد .
اهدادرارق
، هب رد مه نآ ،یلام یاهدادرارق صوصخ صرع
ة نیب للملا ی
، دنراد عماوج یداصتقا دشر رب میقتسم ریثأت .
رما نیمه
یم ببس .دوش شاکنک اهدادرارق رب مکاح یمومع دعاوق رد دوش نوچ
یارجا یارب نآ
اه یمن شرتسگ و هعماج شریذپ ناوت
تفرگ هدیدان ار نآ یداصتقا .
دید دیاب ،نیاربانب هدعاق هچ حلاصا ای داجیا هک
رتشیب هچ ره دشر و هعسوت ببس دعاوق نیا زا یا
یداصتقا یم
اقب و ظفح .دوش ت و دادرارق ی
أ رب نآ ریث عسوت
ة یرتشیب هجوت زورما هکنیا و تسا هدوب حرطم هتشذگ مایا زا یداصتقا
تسا هدش لصا نیا هب ب
ببس ه تسا تراجت ندش یناهج و یدادرارق باور شرتسگ .
مه ة دمآ هتفگ هچنآ رد ثحب حرط ببس
تسا هدش هنیمز نیا .
س ؤ یترورض هچ :تسا نیا شهوژپ نیا یلصا لا باجیا
یم هب ناریا قوقح رد دادرارق یاقب و ظفح دنک
دانسا رد لصا نیا هاگیاج هب هجوت ؟دوش حرطم یقوقح یلک لصا ناونع نیب
للملا ی
، دادرارق ظفح هب ییانبم هاگن نتشاد لماش هک
یقوقح یلک لصا کی ناونع هب ا
تس رد و لصا نیا اب قباطم هطوبرم نیناوق عضو ، زوح
ة تسم دانتسا ،ارجا رد لصا نیا هب میق
هاگداد ماکحا رودص اه
، یراجت باور رد لصا نیا یارجا زا یشان یعامتجا و یداصتقا تبثم راثآ نینچمه و نیب
للملا هدش ببس ی
دوش هدرب یپ هنیمز نیا رد ناریا نوناق فعض هب .
نادقف ریاس رانک رد یقوقح یلک لصا کی ناونع هب دادرارق ظفح هب ییانبم هاگن
د لوصا یعس راتشون نیا رد .تسا هدش یدادرارق تینما شهاک و ینوناق داوم نایم ضراعت ببس ناریا قوقح ر یم
،دوش رب هولاع
دانسا رد یقیبطت تروص هب لصا نیا هاگیاج ،نآ راثآ و یلام یاهدادرارق ظفح ترورض نیب
للملا .دوش یسررب ناریا قوقح و ی
یلام یاهدادرارق یاقبا و ظفح ترورض دادرارق اه رد هعماج زا تیمها ییلااب رادروخرب دن و هب عبت نآ قوقح دادرارق اه زین یکی زا ثحابم یساسا یقوقح تسا . ماظن
___________________________________________________________
1. favor contractus
یعامتجا روط هب یلک رب یاپ ة دهع و نامیپ رادیاپ تسا و دادرارق اه
، هب ناونع نیرتزراب دامن دهع و
،نامیپ یرازبا دنتسه هک دارفا زا
قیرط نآ باور اه دوخ ار اب کی رگید و میظنت لاوما ییاراد و دوخ ار رد بلاق نآ اب اه کی رگید هلدابم یم دننک .
یم ببس رما نیمه و تسا هدوب یلخاد یاهزرم هب رصحنم و دودحم رایسب یدادرارق باور ،هتشذگ رد رب ییارگدرف هاگن دش
حیجرت یمومع حلاصم رب دارفا یصوصخ حلاصم ،دوش مکاح اهدادرارق دوش هداد
، دننادب هدارا لصاح ار اهدادرارق و .
،لیلد نیمه هب
کچوک اب دادرارق رد ضقن نیرت
زاجا ة ار نآ سف یم
،یزاجح( دنداد 1398
: 48 )
،نوچ . و یصوصخ تلحصم ،ضقن نیرتمک اب
دارا ة شودخم ار نیفرط یم هدش
.دنتسناد یلام یاهدادرارق هزورما
، هک هب تروص کبش ة هدرتسگ ثعاب شدرگ تورث و قنور
یراجت و یداصتقا یم
وش دن
، یهاگ هب هنوگ یا رد نیا هکبش هب کی رگید لصتم دنا هک للاخا رد یکی زا نآ اه یم دناوت ب ر ریاس
یاهدادرارق بترم
رد نیا کبش ة یعامتجا ت أ یفنم ریث دراذگب
و رد هجیتن هب تراجت و داصتقا دراو همطل
.دروآ
ًلاثم نکمم ، تسا
کی دادرارق عیب اب نیدنچ دادرارق رگید
، دننام لمح لقنو و همیب و دانسا یراجت
، بترم هک دوش رد تروص زورب لاکشا رد دادرارق
هیلوا
، ینعی عیب
، ریاس اهدادرارق لتخم و زا ریاد ة ارجا جراخ یم
،یوریش( دنوش 1396
: 4 ).
یقوقح ناگدنسیون زا یکی
، هب داریا اب
ناور رد درف تلاصا طارفا عامتجا تلاصا زیمآرورغ رهظم ار دادرارق یاقبا لصا یانبریز یعامتجا حلاصم ،یقوقح یسانش
یم دناد
،یدورگنل یرفعج(
1382 : 100 ).
نیا هب ار ام ترابع نیا یم فقاو هتکن
دنک رانک رد یعامتجا حلاصم دیاب اهدادرارق رد هزورما هک
یدرف حلاصم هتفرگ رظن رد
دوش .
مهم اهدادرارق ،یداصتقا شرگن ساسا رب هیامرس شیازفا رازبا نیرت
راک یراذگ دنتسه دمآ
؛ هب اهدادرارق هک یطرش هب هتبلا
لحرم ة دنسرب ارجا ینامز(
و
،یعیفر 1395 : 146 ).
مهم تادهعت یارجا نیفرط یارب دادرارق کی رثا نیرت نآ زا یشان
تسا
ینسح(
روپ حلاف
، 1396 : 3 ).
دادرارق هب یتنس هاگن نآ زا نتفرگ هلصاف ترورض تسا یهیدب هچنآ اه
تس رد دمآراک یدعاوق عضو و
یقوقح متسیس ره زا شخب نیا
، اهدادرارق دعاوق شخب ینعی
، دادرارق یاقبا تهج رد یب زا ات
رد نآ عبت هب و هزوح نیا رد یمظن
هب و هعماج صرع رد هژیو
ة نیب للملا .دوش یریگولج
تیدودحم و دادرارق یاقبا و ظفح لصا هاگیاج یاه
دانسا رد دادرارق خسف نیب
للملا ناریا قوقح و ی
« دادرارق یاقبا و ظفح »
هب یانعم کی نتشاد هگن ةطبار
یدادرارق تسا
و فده زا ماکحتسا نآ و
تیامح زا دادرارق .تسا نیا زا
ار لصا نیا ،ور
« دادرارق عفن »
دناوخ زین ه دنا (
Keller, 2008: 247
.) سف دادرارق
، هب ناونع یکی زا هار یاه للاحنا یدارا
،دادرارق
همزلام اب فقوت لماک یارجا دادرارق و للاحنا نآ ب ا ةدارا یکی زا نیفرط دراد
؛ یدادرارق هک
نیفرط یارب داقعنا نآ تدم اه تقو
هتشاذگ و هنیزه یاه یدایز فرص هدرک دنا دادرارق و یاه یرگید ار رد طابترا اب نیا دادرارق دقعنم هدرک دنا سف . دادرارق
تنامض یارجا ضقن تادهعت یدادرارق تسا
و یارب ناربج ررض هدراو هب نایز هدید عضو هدش تسا
؛ یلو یهاگ راثآ یرابنایز دراد
هک زا ةفسلف یدوجو دوخ
، هک ناربج تراسخ نایز هدید هلصاف ،تسا یم
دریگ و ةلیسو ءوس هدافتسا یارب یذ قح یم ( دوش لیکو هداز
ناراکمه و
، 1391 : 160 ).
نایز ،نینچمه یاه
هنیزه تفررده هلمج زا سف زا یشان یاه
هنیزه ،نیتسخن دادرارق داقعنا یاه
،نیضوع ای ضوع نداتسرف سپزاب ةنیزه
دادرارق داقعنا یاه
بترم یاهدادرارق رد للاخا ،لااک صقن و فلت نامض ،نیزگیاج اب
نوچمه یلوصا رانک رد ثحب دروم دادرارق موزل
یدنبیاپ و یرادافو هب اهدادرارق تیاعر و
لصا نسح تین یضتقم هک تسا نیا
،یزاجح( دوش هتفرگ رظن رد هراچ هار نیرخآ دادرارق سف 1398
: 159 ).
،نیا رب هولاع رد دادرارق داقعنا ،تراجت ندش یناهج
لاک تاعوضوم اب یلمارف و یلم حطس هدمع و ن
، حلاصم هب دیاب دارفا یصوصخ حلاصم رانک رد اهدادرارق هک رما نیا هب هجوت و
دنشاب هتشاد رظن زین یمومع ببس
هدش قوقح نردم هب صوصخ رد ةصرع تراجت نیب للملا مه اب وس لوصا نیداینب رگید
، لثم
لصا
1موزل و لصا نسح
2تین و ةلماعم
،هنافصنم یارب
یلمع ندرک لصا ظفح و یاقب
،دادرارق اب نداد قح
،ناربج ددصرد نآ
هک دشاب ات دح نکمم زا سف دادرارق
، هک للاحنا ب ا ةدارا یکی زا نیفرط تسا یریگولج ، دنک
. ناربج هب نیا تسانعم هک یطیارش
ایهم دوش هک
ِفلختم زا ماجنا نداد دهعت دناوتب اب لوصح یارش نیعم هب حلاصا و میمرت یارجا ای دهعت دوخ صقان یارجا
.دزادرپب نوچ
ًلاوصا فده و تسا مکاح هدارا یدازآ لصا یدادرارق ره داقعنا رب ییاهن
زا نیفرط داقعنا
دادرارق یارجا نآ تسا . هب
___________________________________________________________
1. pacta sunt servanda 2. The principle of good faith
نیمه
،لیلد دیاب شلات درک هک دادرارق ناکما دح ات ارجا
دوش و زا سف نآ زج رد دراوم دودحم یریگولج درک
لیکو(
هداز و
ناراکمه ، 1391 : 160 ).
ًلاثم رد
« عیب نویسناونک نیب
للملا لااک ی
1» ود تنامض یارجا
« لااک ریمعت و حلاصا تساوخرد »
دنب رد 3
ةدام
246 و
« نیشناج یلااک تساوخرد »
دنب رد 2 ةدام
346 ار دادرارق سف هک یرما ؛تسا دهعتم هب ناربج قح نداد ددصرد
دودحم یم دنک زا . نیا
،ور لصا ظفح و یاقب دادرارق ب ر یارجا دادرارق زکرمت دراد و هب سف ةبنج ییانثتسا یم و دهد هدافتسا زا
نیا تنامض ارجا ار دودحم هب بابسا و یارش صخشم و هژیو یم .دنک اب بسانتم
،لصا نیا یضورف
هک رد نآ اه دوجو ای رابتعا
نکمم دادرارق تسا
دروم دیدرت رارق شخبرثا عفن هب و دودحم دیاب دریگ دوش ریسفت دادرارق ندوب
،یمرهج ینابعش(
1397 : 2 ای )
یم هک ییاج زا ناوت
تنامض رگید یاهارجا
، هلدهعتم هب هدراو تراسخ ناربج یارب نمث لیلقت و تراسخ لثم
، هدافتسا درک دیابن
ةزاجا
،یزاجح( دوش هداد دادرارق سف 1398
: 48 ).
رد
،تقیقح تحلصم یعامتجا
و یداصتقا و
هب روط لومعم عفن نیفرط
یضتقم تیاعر نیا لصا تسا . روظنم دش هتفگ هچنآ رب انب زا
« ظفح و یاقب دادرارق
» تیامح دادرارق زا دعاوق رد لصا نیا و تسا
یم یدادرارق تادهعت ضقن یاهارجا تنامض و نآ یارجا مدع و ارجا و دادرارق لیکشت دشاب حرطم دناوت
(
Keller, 2008: 247
.)
دانسا نیب للملا ی
رد دادرارق یاقبا و ظفح لصا دنچ
دومن دروم یم
دبای . دشاب هدمع و یساسا تروص هب ضقن دیاب دادرارق سف یارب هکنیا لوا ؛
هک یرما
متسیس رتشیب رد یاه
دانسا و یقوقح نیب
للملا .تسا هدش هتفریذپ ی ةنومن
ار نآ یم عیب نویسناونک رد ناوت نیب
للملا دنب ی 1 ةدام 49
، ةدام
51 دنب ، 1 ةدام 64 دنب ، 1 ةدام 72 ، دنب 1 و 2 ةدام 73 دنب ، 1 ةدام 7.3.1
«4
یراجت یاهدادرارق لوصا نیب
للملا ی
5» دنب ، 1 ةدام 9:301
6
دنس
« ییاپورا یاهدادرارق قوقح لوصا
7» ، دنب و 1 ةدام 3:502 دنس8
« شیپ کرتشم عجرم بوچراچ سیون
9» .تفای
رد هکنیا مود یدراوم
هک ضقن هب تروص زج ئ خر ی هداد و یم زج سف اب ناوت ئ
ی ةیقب هک ینامز ای درک ظفح ار دادرارق
دیاب تسا هدش ربتعمان دادرارق زا یتمسق مه
اب وس دنام یقاب دادرارق زا هچنآ لصا نیا ه
ظفح ار تسا ربتعم و
ًلاثم .درک دنب رد
1
ةدام 15:103
«10
دادرارق قوقح لوصا یاه
ییاپورا » انش زین تسا هدش ییاس (
Fauvarque-Cosson & Mazeaud, 2009: 498
.)
،نینچمه ةدام
1:108
« 11
شیپ کرتشم عجرم بوچراچ سیون »
هب هجوت مدع زا یکاح ریغ
رثؤم زا یشخب نداتفا راک زا و ندش
ب هدام نیا .تسا دادرارق ر
ت صقان دادرارق کی ییارجا تردق أ
ًابیرقت اما .دراد دیک شیپ نیناوق ریاس دننامه
رارق نآ یارب یطرش
یم نیبزا تمسق تیمها هکنآ رب ینبم دهد تفر
ة هزادنا هب دادرارق ار ور شیپ دادرارق لک دناوتب هک دشابن یا
ریغ لباق دنک ارجا .
زج سف ،نیا رب هولاع ئ
دنب رد دادرارق ی 1
ةدام 51
« عیب نویسناونک نیب
للملا لااک ی
12» شیپ ا هدش ینیب .تس
___________________________________________________________
1. UN Convention on Contracts for the International sale of Goods (CISG (3
2 دنب . 3 ةدام 46 نیب عیب نویسناونک یللملا
:لااک
« لااک هاگره یم یرتشم دشابن دادرارق اب قبطنم لااک ریمعت اب ار قابطنا مدع هک دهاوخب هدنشورف زا دناوت
ناربج .. دنک .».
3 دنب . 2 ةدام 46 نیب عیب نویسناونک :لااک یللملا
« لااک هاگره یم یتروص رد یرتشم دشابن دادرارق اب قبطنم تساوخرد ار نآ لدب میلست دناوت
دنک لااک تریاغم هک
ضقن نمضتم دادرارق یساسا
بن لااک لدب تساوخرد و دشا دام عوضوم راطخا قیرط زا
ة 39 دریگ تروص نآ زا سپ یلوقعم تدم فرظ ای .»
4 دنب . 1 ةدام 7،3،1 نیب یراجت یاهدادرارق لوصا :یللملا
« یم یتروص رد هلدهعتم تادهعت یارجا مدع هک دیامن سف ار دادرارق دناوت
ضقن لداعم دادرارق زا یشان
.دشاب یساسا .»
5. the unidroit principles of international commercial contracts (UPICC)
6 . دنب 1 ةدام 9:301 دادرارق قوقح لوصا :ییاپورا یاه
« کی یم یتروص رد دادرارق فرط دناوت
دادرارق ار سف هکدنک مدع یارجا فرط سوت دادرارق رگید
ارق ،دادر
یساسا ضقن تسا
.»
7. principles of european contract law (PECL)
8 دنب . 1 ةدام 3:502
« : رد یتروص هک مدع یارجا تادهعت یدادرارق سوت دهعتم یساسا
،دشاب هلدهعتم یم دناوت سف دنک .»
9. draft common frame of reference (DCFR)
10 دنب . 1 ةدام 15:103 قوقح لوصا :ییاپورا یاهدادرارق
« ةدام قبط دادرارق زا یشخب قف رگا 15:101
ای 15:102 یقاب تمسق ،دوش دمآراکان رگم ؛دراد همادا هدنام
دسرن رظن هب لوقعم دادرارق تمسق نآ ظفح هدنورپ رد دوجوم یارش یمامت هب هجوت اب هکنآ .»
11 ةدام . 1:108 شیپ :کرتشم عجرم بوچراچ سیون
« زا یشخب رگا یب ای دتفا ربتعمان ییاضق لمع ای دادرارق
یقاب شخب ،ددرگ ریثأت دهاوخ ارجا لباق و رثؤم نآ زا هدنام
یقاب تمسق ناوتب ًاقطنم هک یطرش هب دنام دومن ظفح نآ ربتعمان شخب نودب ار دادرارق ةدنام
.»
12 دنب . 1 ةدام 51 نیب عیب نویسناونک :لااک یللملا
« یتروص رد سق اهنت عیاب هک لااک زا یتم
لااک زا یتمسق اهنت ای دنک میلست ار میلست ی
داوم دشاب دادرارق قباطم هدش
46 ات 51 دش دهاوخ لامعا تسین دادرارق اب قبطنم ای هدشن میلست هک یشخب هب تبسن .»
یم هک ینامز هکنیا موس هب ار ضقن ناوت
قیرط یرگید ریغ زا سف خ
،ارجا هب مازلا لثم نداد ،نیزگیاج یلااک تساوخرد
فصو هب ندرک فصتم ،میمرت ،ارجا یارب یفاضا تلهم
، )نآ حلاصا( دادرارق تاجردنم رییغت نداد هزاجا و خ
فرطرب درک للاحنا زا
یریگولج دادرارق یم
نیا .دوش ار لصا نیا لامعا تامازلا زا دراوم
یم ناوت رد دام ة 46 ، دنب 1 دام ة 47 ، دام ة 50 دنب ، 1 دام ة 63
، و
دام ة 62 زین و نویسناونک دام
ة 7.1.5
«1
یراجت یاهدادرارق لوصا نیب
للملا ی
» .تفای
هکنیا مراهچ رد
ةلحرم یم دادرارق یشخبرثا بجوم هک داد حیجرت ار یریسفت دیاب ریسفت دانسا رد زین دروم نیا .دوش
نیب للملا ی
متسیس و یاه .تسا هتفرگ رارق هجوت دروم یقوقح
ًلاثم ةدام 1 - 1139 یم ررقم هسنارف تادهعت قوقح حلاصا حرط ییاج رد دراد
راد دوجو توافتم ریسفت ود یدادرارق طرش کی یارب هک رابتعا یاراد هک دوش ریسفت ییانعم رد دیاب طرش نآ د
تسا ،نایراعش(
1393 : 322 ).
،نینچمه ةدام
5:106 یریسفت ییاپورا یاهدادرارق قوقح لوصا2
ار یم رثا دادرارق طورش هب هک یریسفت رب دشخب
نآ یشخبرثا یفان هک یم حیجرت تساه
،نیا رب هولاع .دهد ةدام
3405
« لوصا ةسسؤم خاونکی ت یصوصخ قوقح یزاس
4» و ةدام
( 2 )
540
« شیپ ییاپورا یاهدادرارق نوناق یتامدقم سیون
6» یرما نینچ یواح .دنتسه
ناریا یندم نوناق
رد قوقح ناریا دادرارق ظفح زین یم ار
زا حیرص روط هب ناوت دام
ة 237 ب یندم نوناق ه
دروآ تسد .
زا فلخت یارب هدام نیا رد
ماجنا نداد دهعت تنامض شیپ دادرارق سف رب مدقم ارجا هب مازلا یارجا تسا هدش ینیب
. یور رد ة نیا هب دانتسا اب اهراب مه ییاضق
ب دادرارق سف زا هدام ببس ه
ماجنا زا دهعتم فلخت نداد
تسا هدش یریگولج دهعت نوچ .
لوط رد دادرارق سف هدام نیا رد
تنامض تسا هدش هتفریذپ دهعت یارجا هب مازلا یارجا .
رد مکح نیا نینچمه دام
ة 376 یلصا تادهعت صوصخ رد یندم نوناق
مهم دادرارق نیرت
، عیب دادرارق ینعی
، طوبرم داوم رگید زا .تسا هدش هتفریذپ یم
هب ناوت دام ة 476 هک درک هراشا هراجا دقع رد
.تسلااب مکح نمضتم دراوم رب هولاع هدشدای
نوناق ، داوم رد راذگ 256
، 353 ، 372 ، 414 ، 441 زج سف یندم نوناق ئ
ار ی
، مهم هک رد راکهار نیرت
تسا دادرارق ظفح تهج
، اب .تسا هتفریذپ مه
ة ،فاصوا نیا نادقف
ببس یقوقح یلک لصا ناونع هب دادرارق ظفح هب ییانبم هاگن
یم هکنیا دوجو اب هدش تفایرد تراجت و یندم نوناق رد یداوم نطب زا ار لصا نیا ناوت
، اضراعت و ضقانت دوجو نیناوق نیا رد یت
ًاقیقد هک دراد طقن
ة تسا دادرارق ظفح لصا لباقم .
رد همادا هراشا دراوم نیا نیرتزراب هب یم
:دوش
زج سف داهن قادصم ئ
مهم ناونع هب ی یجراخ تاررقم رد تلاماعم ماکحتسا راکهار نیرت
ةدعاق ددعتم دوقع هب دقع کی للاحنا
؛تسا ریبعت اب یملاسا هقف رد هک نایب نیا
« دعاق ة روسیملا » دراد هشیر داماد ققحم(
و یرکاذ
،این 1398 : 417 ) داوم نطب رد (
لثم
ةدام 832 ، 433 ، 441 ، 256 ، 372 ، 483 ، 384 ، 355 تسا هدش هتفریذپ یندم نوناق ) .
هدعاق نیا یلصا قادصم یلو ةدام
441 نوناق
یم هک یساسا داریا .تسا یندم زج سف هب هدام نیا هک تسا نیا تفرگ هدام نیا هب ناوت
ئ ی ةبنج نیفرط ینعی ؛تسا هداد یرایتخا
یم تسا لاطبا لباق ای سف لباق دادرارق زا یتمسق هک ییاج رد ای سف دروم بسح ار هطوبرم شخب نامه قف ای دادرارق لک دنناوت
لاطبا .دننک یلاح رد نیا تسا
دانسا رد هک نیب
للملا یساسا ضقن و دشاب هیزجت لباق دادرارق هک یتروص رد ی ةرابرد
دادرارق زا یتمسق
رگید فرط دشاب هدش عقاو یمن
دنک سف ار دادرارق لک دناوت
؛ تیارس دادرارق لک هب یساسا ضقن هکنیا رگم دنک
نیا رد رگید داریا .
نتفریذپن هنیمز ةدعاق
رد للاحنا ةدام
421 تسا یندم نوناق ؛
هک یرما ةطقن .تسا دادرارق یاقب و ظفح لباقم
___________________________________________________________
1 ةدام . 7،1،5 نیب یراجت یاهدادرارق لوصا :یللملا
« نایز ،دهعت یارجا مدع دروم رد یم هدید
اب دناوت رد ار دهعت یارجا یارب یفاضا نامز تدم رگید فرط هب راطخا
دهد رارق وا رایتخا .»
2 . ةدام 5:106 :ییاپورا یاهدادرارق قوقح لوصا
« یریسفت هک طورش دادرارق ار ینوناق ای رثؤم یم دزاس رب یریسفت حیجرت هداد یم دوش هک نینچ دشابن .»
3 . ةدام 405 تخاونکی ةسسؤم لوصا قوقح یزاس
:یصوصخ
« هنوگ هب دادرارق طورش یم ریسفت یا
نآ زا یخرب هکنیا یاج هب هک دنوش ةیلک هب دنوش مورحم رثا زا اه
یم رثا طورش دهد
.»
4. the international institute for the unification of private law
5 ( ةدام . 2 ) 40 شیپ :ییاپورا یاهدادرارق نوناق یتامدقم سیون
« رد تروص
،دیدرت دادرارق ای یدرف طورش هب
هنوگ یا ریسفت یم دنوش هک دنشاب هتشاد یشخبرثا دنناوتب
دنشاب هتشادن یرثا هکنیا هب تبسن .»
6. european code of contract preliminary draft
مهم اما و اهدادرارق ظفح رد ناریا نوناق فعض نیرت
دام ة 421 هبام نداد دوجو اب هک تسا یندم نوناق زا عیبم تمیق توافتلا
زاب ،نباغ فرط
، ءوس تلاح یارب هک تسا یلاح رد نیا ؛تسا هتسناد طرش ار نوبغم تیاضر دادرارق ظفح یارب مدع و دصق
نیا
تسا هدشن هتفرگ رظن رد یتوافت زین نباغ رد تلاح .
ره هدام نیا انبم
ی ی هن دشاب هتشاد هک گرزب اهنت
لصا هار رس رب عنام نیرت
تسا قوقح یداصتقا لیلحت و یضواعم تلادع فلاخم هکلب تسا دادرارق یاقب و ظفح .
،نیاربانب تروص نیا هب هدام تسا مزلا
هبام نداد هک دبای رییغت لا
لیاز نباغ فرط زا توافت دننک
ة دناوتب هک دوش هداد هزاجا زین نوبغم هب دیاب هکنیا و دوش نوبغم سف قح
هبام نباغ زا ار تمیق توافتلا
تساوخرد دنک
.
هک تسا یرما نامه نیا یور
ة تسا هدش لیامتم نآ هب زین ییاضق
ًلاثم . لاس رد 1395 هاگداد دیدجت رد یزکرم ناتسا رظن
مانداد ة رامش ة 9609978617000383 خروم
02 / 09 / 1395 نداد و دادرارق ظفح هب هبام
لا ر نباغ فرط زا توافت أ
تسا هداد ی
یدباع(
و
،یشخبادخ 1398
: 27 ).
قوقح رد هک تسا نیا هنیمز نیا رد یندم نوناق تاضراعت زا دروم نیرخآ اما و ةعوضوم
هناشن سف باب رد ناریا موهفم زا یا
هدید یساسا ضقن یمن
؛دوش تروص نیدب ضقن دهعت عون تیمها هب دادرارق سف لامعا رد هک
هجوت ضقن زا یشان راثآ ای هدش
یمن دوش . میسقت کی رد ود هب دوخ راثآ هب هجوت اب اهدادرارق یلک یدنب
ةتسد یم میسقت یکیلمت و یدهع وش
ن د . یاهدادرارق رد
نوناق دشاب نیعم نیع دادرارق عوضوم یتقو یکیلمت کچوک اب راذگ
ضقن نیرت ةزاجا
یم ار سف دهد
. زا یشان سف رد تلوهس نیا
میمرت ،ریمعت نتسنادن زاجم
، تسا نیعم نیع یلااک ندرک فصو هب فصتم و .
میمرت ،ریمعت ناکما هزورما هک تسا یلاح رد نیا
، و
ولطم هک یوحن هب رظن دروم فاصوا هب یتعنص تلاوصحم و اهلااک ندرک فصو هب فصتم ب دوش لصاح عیب زا رادیرخ ب
ه یتحار
دراد دوجو .
نامه ،نیاربانب
ًلابق هک روط هجوت اهدادرارق رد ظفح لصا هب زین ناریا نوناق دش نایب
؛دراد داوم زا یخرب رد هجوت نیا یلو
و تسین یفاک انبم
ادن ش هب یداوم ناریا نوناق رد هدش ببس لصا نیا نت د دوجو هنیمز نیا رد ضراعتم رهاظ
.دشاب هتشا
هدع ،نیا رب هولاع نانادقوقح زا یا
(ر یعیف و ،یقتدمحم 1386
: 124 ) لئاق دادرارق ظفح لصا و موزل لصا نایم ار یلصاف دح
هدشن دنا یکی ار ود نیا و یم
دنناد
؛ رد نیا دنراد یتوافتم درکراک ود نیا هک تسا یلاح .
ینامز ام یم
یکی ار موهفم ود میناوت
هدافتسا مه یاج هب و مینادب مینک
فده ،انبم ،موهفم هک
، نآ درکراک و دشاب یکی اه
. لصا و موزل لصا هک تسا یلاح رد نیا
ًلاماک مه زا دادرارق یاقبا دنزیامتم
. نیا ار زیامت نیا یقوقح ناگدنسیون زا یکی نایب هنوگ
یم دنک هک حلاصم ملع قوقح ملع
ناسنا اسم و تساه ئ
حلاصم روحم لوح نآ ل یم
یرما هب دنتسم ار دوقع زاوج و موزل هب للادتسا انبم نیمه رب ناشیا .دخرچ
یم رد ار دوخ تحلصم هک دنتسه نیدقاعتم نیا ،ناشیا رظن زا .تسا نیدقاع حلاصم رما نآ و دشاب ناکم و نامز زا ریگارف هک دناد
صیخشت دقع موزل مدع و موزل یم
دنهد . نآ هک تسا یتحلصم زارحا هب جاتحم دقع کی موزل نیاربانب تحلصم ار
« هنماک
» مان
هداد .دنا هب ترابع
،رگید موزل یاضتقا مزلا دقع داهن رد هنماک تحلصم یم
تلاصا ای درف تلاصا زا لقتسم تحلصم نیا و دنک
تسا عامتجا .
زا یشان ار دادرارق یاقبا لصا ناشیا هک تسا یلاح رد نیا عامتجا تلاصا
یم .دناد ار دادرارق یاقبا لصا ورملق ناشیا
هدرتسگ رایسب زا رت
لصا نایب موزل یم
هنوگ هب ؛دنک هن ار دادرارق یاقبا لصا هک یا
لباق زین زیاج دوقع رد هکلب مزلا دوقع رد اهنت
ارجا یم دناد
،یدباع(
1398 : 438 ).
رظن هب یم ت نایب یارب گرزب نادقوقح نیا دسر نآ ورملق و یلک ینابم هب لصا ود نیا تواف
اه
هدرک دانتسا .تسا
هدرتسگ موزل لصا زا دادرارق یاقبا لصا ورملق هکنیا و تسا رت
ةمه خرچ ة ار تاعاقیا یتح و دادرارق تایح
رد رب یم
ًلاماک دریگ تسرد
اما ؛تسا توافت نیا رانک رد
یم اه لصا ود نیا درکراک توافت هب ناوت
، هب رد صوصخ لحرم
ة زا دعب
دادرارق ضقن
، نیا درک هراشا هنوگ هک
لصا ا دادرارق یاقب لامعِا زا دعب راکهار کی
موزل لصا فده اب
یب للاحنا زا یریگولج دروم
تسا دادرارق
،
ِلصا یانبم رب هک تروص نیدب
ِموزل رب لصا موزل تسا دقع هب یدنبیاپ
. زوجم یدراوم رد لصا نیا ،نیا دوجو اب
نا کی للاح فرط
ة یم نیفرط هب ار دقع دهد
. نیمه رد دادرارق یاقب و ظفح لصا یارجا یلصا لحم لصا هک ییاج ینعی ؛تساج
زاجا موزل ة یم نیفرط هب ار للاحنا دهد
. لصا هک تساجنیا ا
یم یطیارش هب دیقم و دودحم ار دراوم نیا دادرارق یاقب یعس و دنک
دراد دادرارق ظفح رد .
فت ناوتب دیاش ار لصا ود نیا یساسا توا
نیا هنوگ لصا هک درک نایب ا
کی دادرارق یاقب راکهار
زا دعب لامعِا
دادرارق ظفح تهج رد موزل لصا تسا
، تسا هنلاداع و هنلاقاع نآ ظفح هک ییاج رد .
دادرارق یاقبا و ظفح لصا راثآ دوقع رد دادرارق یاقب و ظفح لصا لامعا
، یلام ریغ و یلام زا معا
، دراد یراثآ هک
ناشن دنهد ة هجوت ترورض ژیو
ة نیا هب راذگنوناق
دمآراک یتاررقم عضو و یساسا لصا ساسا رب
تسا نآ . نامه هب یلام یاهدادرارق ،دش هراشا هک روط یراجت یاهدادرارق صوصخ
نیب للملا مهم ی لماع نیرت عسوت
ة دنتسه یداصتقا .
یم یراجت باور نیا ظفح ور نیمه زا آ دناوت
قنور و هیامرس شدرگ لثم یراث
لیهست ،تعرس لصا تیاعر ،یداصتقا راجت
ت تینما شیازفا ، یدادرارق
، نسح لصا نیمأت و دشاب هتشاد تین
. راثآ نیا هکنیا لیلد
باور رد نیب للملا باور رد هک تسا نیا تسا رتشیب ی نیب
للملا هب یارش ی یصوصخ
؛تسا مکاح دایز تفاسم لثم
و تسایس اه و
توافتم نیناوق مکاح
اهدادرارق رب .
یم ببس نیا یراجت باور رد دادرارق ندز مه رب دوش
نیب للملا یلخاد یاهدادرارق هب تبسن ی
زین یلام ریغ یاهدادرارق رد دادرارق یاقب و ظفح .دشاب هتشاد لابند هب یدایز یفنم تاعبت یم
یعامتجا باور ماکحتسا هب دناوت
دماجنیب
؛ اعبت هک یرما دراد یپ رد یدایز تبثم ت
. اب دادرارق ثحب روحم هکنیا هب هجوت یاه
رد تسا یلام همادا
نیا لامعا راثآ هب
یم هتخادرپ یلام یاهدادرارق رد لصا .دوش
یداصتقا قنور و هیامرس شدرگ
یم باسح هب یروشک ره مهم فادها زا یداصتقا قنور همانرب هجوت دروم هراومه و دیآ
تسایس و نازیر دراد رارق ناراذگ
. ،نیاربانب
هاگیاج زا یداصتقا دشر للع یسررب ی
یداصتقا تلادابم للع نیا زا یکی .تسا رادروخرب هژیو ؛تسا
رد هچ یلخاد حطس رد هچ
حطس نیب للملا یمیمص یرفعج( ی ،ناراکمه و
1388 : 2 ) . عماوج رد هیامرس شدرگ لیهست بجوم یداصتقا تلادابم شیازفا
یهست .دش دهاوخ هعماج یارش دوبهب رب یداصتقا میقتسم عفانم رب هولاع هیامرس شدرگ ل
تأ ریث تسا راذگ ،یزاجح(
1398 : )ب .
تسا راوتسا دادرارق رب هعماج رد یداصتقا تلادابم ،یوریش(
1396 : 4 ).
یم رظن هب و لاس کی رد هدقعنم دوقع دادعت نیب دسر
ای دنشاب یلخاد هک دوقع نیا حطس نیب
للملا لاس نامه رد یداصتقا قنور و هیامرس شدرگ و ی طبار
ة دوجو میقتسم دراد
،یناخرگسع(
1393 : 3 ).
هب اهروشک صاخ هجوت نوهرم اهروشک یداصتقا قنور نآ عبت هب و تراجت ندش یناهج لوقم
ة اهدادرارق
راک تاررقم عضو و
هنیمز نیا رد دمآ ا
تس . مهم اهدادرارق ،یداصتقا شرگن ساسا رب نیرت
هیامرس شیازفا رازبا راک یراذگ
دمآ
دنتسه
؛ هب اهدادرارق هک یطرش هب هتبلا لحرم
ة دنسرب ارجا .
هب رگا لحرم ة هن دنسرن ارجا هیامرس شیازفا ثعاب اهنت
یمن یراذگ دنوش
تکلمم داصتقا رب یدایز برخم راثآ هکلب یم یناهج داصتقا نآ عبت هب و دادرارق فرط یاه
دنراذگ ینامز(
و یفر ،یع 1395 : 138 و
146 ).
ًاعطق دشاب اهدادرارق مازتلا و ماکحتسا یپ رد هک یماظن ،نیاربانب هفلؤم زا یکی
یاه یم تسد هب ار مزلا ییآراک .دروآ
عسوت ة
نیب و یلخاد یراجت تلادابم و تراجت نوزفازور هک یشقن و یناگرزاب رما رد تلوهس و تعرس ترورض و یللملا
رد روما نیا
تلود دراد اهروشک یداصتقا و یسایس تشونرس رد یراجت تلادابم مجح و هیامرس شدرگ باوض نیودت اب ات هتشاد نآ رب ار اه
تاررقم و ی یصاخ تینما جت رطاخ ا ناگرزاب و ر نا
مهارف یراجت باور رد ار دننک
. رد هتبلا ةمه ا ی باور ن صخ ی ص ة
« هست ی شدرگ ل
امرس ی ه » و ناونع هب ی
گژ ی تاذ ی ه ر طبار ة راجت ی سا هدهاشم لباق ت
،یشرفت یدوعسم(
1389 : 24 ).
،رگید ترابع هب وی
گژ ی
زوت ی تورث ع و امرس شدرگ تلوهس ی
ه
، زا هک زاغآ پ ی اد ی ،هدوب نآ هارمه تراجت ش تیلاعف یلصا فادها زا
یاه یراجت تسا و
رهوج ة کشت ار تراجت موهفم ی
ل یم دهد هدوتس(
،ینارهت 1380 : 17 ).
،نیاربانب نایب هتبلا و دنرادروخرب یصاخ تیمها زا اهدادرارق هیامرس شدرگ و یداصتقا قنور رد لیخد ددعتم لماوع نایم رد
دادرارق هنیمز نیا رد یداصتقا ییآراک ققحت یارب دش اه
یم لصاح ینامز بولطم نیا .دنبای همتاخ ارجا اب دیاب نوناق هک دوش
راذگ
هب و تاررقم یزاسدمآراک اب هژیو
مض تنا کمک اهدادرارق ماکحتسا هب اهارجا دنک
ًاریخا . متسیس یاه دانسا و یقوقح نیب
للملا ی
هاگن ی هتشاد دادرارق یاقب و ظفح لصا هب ییانبم دنا
ببس نیا و یم
عضو دوش و
نآ دعاوق ریسفت و ارجا تهج رد اه
ماکحتسا .دشاب اهدادرارق هب یشخب نومن
ة عیب نویسناونک دانسا نیا زراب یب
ن للملا برخم راثآ رب هک یرظن تقد اب هک تسلااک ی
دادرارق ظفح رب هتشاد دادرارق سف زا یشان
، ناکما نآ ظفح هک ییاج ات ریذپ
و روط هب .تسا هدرک دیکأت ،تسا هنلاداع و لوقعم
نیا عطق یور
ة تیریدم و هیامرس شدرگ هب نویسناونک یامرس
ة وشک یداصتقا قنور هب تیاهن رد و شدرگ رد رد ریگرد یاهر
یم رجنم یناهج داصتقا و دادرارق هن دادرارق سف .دوش
یم هیلوا یاج نامه هب هیامرس نتشگرب ببس اهنت فلاخم هک یرما ،دوش
زا یشان دایز تاراسخ بجوم هکلب ،تسا تراجت رد هیامرس شدرگ رب
مه یارب رگید یاهدادرارق داقعنا ، بترم یاهدادرارق ندروخ
لااک ندنادرگرب داسف یاهلااک ندش دساف ،اه
،ریذپ یم ... و هک یجیاتن ؛دوش هب
یداصتقا دوکر یم
دماجنا ،نیاربانب . و ظفح
یم ینایاش کمک یداصتقا قنور و تورث شخرچ هب هک تسا یلماوع زا یکی تلاماعم ماکحتسا لماع کی ناونع هب و دنک
رازاب قنور یساسا داد
و .دراد لابند هب ار دتس قنور تیاهن رد و هیامرس شدرگ هب کمک دادرارق ظفح راثآ زا یکی ،رگید ترابع هب
.تسا یداصتقا
هنیزه شهاک قیرط زا یراجت لیهست اه
تراجت رد تعرس شیازفا و
« یراجت لیهست
1» هتفریذپ موهفم ناونع هب یمسر تروص هب راب نیلوا دش
ة نیب للملا لاس رد ی 1996
رد روتسد
ِتسشن راک ریزو
نا
تراجت یناهج نامزاس ناونع نیمه تحت ،فده کی ةلزنم هب نآ زا سپ و تفرگ رارق روپاگنس رد 2
، دراو نامزاس نیا دانسا رد
نآ زا شیپ .دش تسا هدوب یراجت لیهست تهج رد ًلامع نامزاس نیا تاقفاوت و تابوصم زا یرایسب ،زین
( لصاحدارم ناراکمه و
،
1387 : 45 ).
ار تامادقا زا یتوافتم شخب یراجت لیهست موهفم هک اجنآ زا رد
رب یم .درادن دوجو نآ یارب یدحاو فیرعت ،دریگ هب
،یلک روط هب یراجت لیهست
« هنیزه شهاک یاتسار رد یتسایس ره یاه
تراجت » ،یناخرگسع(
1393 : 3 و )
« هداس زاس ی ماجنا
راجت روما ی رج ندرک ناور و ی
تراجت نا »
،یشرفت یدوعسم(
1389 : 19 خ 20 .تسا هدش فیرعت )
هست ی د رانک رد یراجت ل ی
نب لوصا رگ ی
دا ی دامتعا ،تعرس( تراجت ن
، نما ی )ت افوکش یی داصتقا ی م هارمه ار ی
دروآ یدوعسم(
،یشرفت 1389 : 21 ).
ًاعطق یراجت لیهست درکیور یارب یقوقح متسیس ره رد هعومجم
ت نیلوا .دراد دوجو ریبادت زا یا رد ریبد
تفریذپ یراجت لیهست تهج ن
یرظن ة دوب تراجت یدازآ .
ِلیهست ریبادت رگید زا
ِدیهمت یراجت ت یخرب
أ تاسیس یقوقح خ لثم
« یقوقح تیصخش
» ،
« یراجت تیهام
» ، « یتعنص تیکلام
» خ یم رظن هب هک تسا ره دسر
کی راکهار ی قوف تهج رد هداعلا
و هیامرس شدرگ نآ عبت هب و یراجت لیهست هب تراجت شرتسگ و یداصتقا قنور
حطس رد صوصخ نیب
للملا دنتسه ی یدوعسم(
،یشرفت 1387 ).
یم ،نینچمه ناسآ تادیهمت و کینورتکلا تراجت صوصخ رد نیناوق بیوصت هب ناوت
کینورتکلا تراجت یزاس و
تخاونکی تراجت رب مکاح نیناوق یزاس نیب
للملا درکیور کی ناونع هب نیب
للملا تهج رد ی نیا .درک هراشا یراجت لیهست
عومجم ة ناشن اهراکهار زا یلیثمت دنهد
ة هب اهروشک ادتبا نامه زا هک تسا نیا لوقم
ة هتشاد رظن یراجت لیهست هچنآ و دنا
هب دش ثحب روحم یگزات ه
حرطم هب اهروشک یراجت تسایس یانبریز ناونع هب هیرظن نیا ندش نامزاس وضع یاهروشک هژیو
یناهج تراجت تسا
،یفسوی(
1397 ).
توافت حلاطصا نیا هب عجار یزورما ثحابم اب یراجت لیهست موهفم زا ینهذ ردابت نیلوا
دراد
؛ یم روطخ نهذ هب حلاطصا نیا زا هچنآ هک تروص نیدب لماش دنک
مه ة یم ببس هک تسا یتامادقا و تراجت عناوم دوش
شیازفا ببس هک یلماوع
هنیزه یاه یم یراجت م بسح دنوش
دبای شهاک ای دورب نیب زا درو
، هزورما هچنآ اما نآ ةرابرد
ناونع هب
ًامومع یراجت لیهست یم ثحب
ناسآ و یکرمگ تاررقم عضو قیرط زا تراجت لیهست دوش نتخاس
تادراو و تارداص تاررقم
.تسا یم رظن هب هکنآ تیاهن ار یراجت لیهست دسر
یم نیا ناوت درک فیرعت هنوگ هک
ع یراجت لیهست و هیور ره زا تسا تراب
ناسآ تهج رد یمادقا نتخاس
یراجت عناوم عفر ،تراجت
، هنیزه رتشیب هچ ره شهاک و .یراجت یاه
تعرس لصا یراجت لیهست رانک رد تراجت رد حرطم لوصا زا یکی تسا
( ،ینیکسا 1392 : 45 ) . لامعا ،لصا نیا بجوم هب
دنوش عقاو عیرس تروص هب دیاب یراجت .
تعرس لصا مزلا
ة ز ؛تسا تراجت ی
ارجا و اهدادرارق داقعنا ار ی
نآ ن اه ی و دراد تعرس هب زا
امرس ردق ره ی
ه اه رس ی ع تکرش هزادنا نامه هب دننک شدرگ رت یاه
تراجت ی ی تامدخ ا ی لاعف نآ دننام و رت
یم و دنوش یرتشیب عبانم
یم تسد هب آ
رو هعماج هافر یداصتقا رظن زا و دن رتهب
مأت ی ن م ی وش د ( بحم ،یلع 1397 : 4 ).
راجت لامعا ی
یندم لامعا تبسن هب
هب هب و تارک ح رد روفو
ی م تروص رجات کی تا ی
ذپ ی گولج تهج هک در ی
ر ی اب دوس بسک و ررض زا ی
.دشاب هارمه تعرس اب د
ًلاثم ،
تقو ی ق ی لااک تم یی غت لاح رد مئاد یی
تسا ر ی داسف ضرعم رد لااک دوخ ا تسا
ًلاماک شقن تلاماعم رد تعرس هک تسا یهیدب
___________________________________________________________
1. trade facilitation
2 . تراجت یناهج نامزاس (
world trade organization (WTO) لاس رد )
1995 تقفاوم نیزگیاج مان
ة )تاگ( تراجت و هفرعت یمومع ش
د
،یعیفر یقتدمحم(
یقوقح عماج گنهرف :
1394
، 1219 )
