71
71
لﺎﺳ ،ناﺮﻳا ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﺳﺎﻨﺸﻧاور و ﻲﻜﺷﺰﭙﻧاور ﻪﻠﺠﻣ ﻢﻫدرﺎﻬﭼ
هرﺎﻤﺷ ، 1
، رﺎﻬﺑ 1387 ، 79 - 71
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ﻮﺠﺸﻧاد*
ﻲﺳﺎﻨﺸﻧاور ياﺮﺘﻛد هرود ي
، ﻲﺑﺮﻣ ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،يﻮﺧ
زاﻮﻫا تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ مﻮﻠﻋ .
،ﻪـﻴﻘﻓ ﺖـﻳﻻو ﺪـﺣاو ،يﻮـﺧ ،ﻲـﺑﺮﻏ نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ دازآ هﺎﮕﺸـﻧاد
يﻮﺧ ﻲﻣﻼﺳا .
رﺎﮕﻧرود : 3856626 - 0441 ) لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ .(
E-mail:[email protected]
،ﻲﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ياﺮﺘﻛد هرود يﻮﺠﺸﻧاد**
ﻲﺑﺮﻣ ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻪﻴﻣورا
ناﺮﻬﺗ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ مﻮﻠﻋ .
،ﺖﻴﺑﺮﺗ و ﻢﻴﻠﻌﺗ ياﺮﺘﻛد ***
رﺎﻳدﺎﺘﺳا ﻪﻴﻣورا رﻮﻧ مﺎﻴﭘ هﺎﮕﺸﻧاد .
1- bio-psycho-socio-spiritual 2- Galanter
3- Franques 4- Auriacombe
ﻪﻨﻴﻣز ﺶﻴﭘ هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴﻣ يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ نادﺎﺘﻌﻣ يدﺎﻴﺘﻋا
ﻲﻟﺎﻨﻳز ﻲﻠﻋ تﺪﺣو ﻪﻴﻗر ،*
يﻮﺴﻴﻋ ﻦﺴﺤﻣ ﺮﺘﻛد ،**
***
هﺪﻴﻜﭼ
فﺪﻫ ﻲﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ : ﺶﺷ
دﺎﻴﺘﻋا هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴﻣ ﻢﻟﺎﺳﺎﻧ ﻪﻨﻴﻣز )
ﻲﮔﮋﻳو
،ﻲﮔﺪـﻧز هﻮﻴـﺷ ،ﻲﺘﻴﺼـﺨﺷ يﺎـﻫ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻂـﺑاور
،ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ و شﺮﮕﻧ
تﺎﺳﺎﺴﺣا ،ﺎﻫروﺎﺑ
، ﻮﻋ ﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﻒﻃا (
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
شور :
ﻲّﻠﻋ ﻲﺳرﺮﺑ ﻚﻳ رد -
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ يا 240 ﺮﻔﻧ ) 120 ﻪـﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ نادﺎﺘﻌﻣ ﺮﻔﻧ ﻲﻧﻮـﻴﻓا داﻮـﻣ
و 120
ﻢﻟﺎـﺳ داﺮـﻓا ﺮـﻔﻧ (
ﻪـﺑ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ هﻮﻴـﺷ يﺮـﻴﮔ
ﻲﻓدﺎﺼﺗ - ﻪﻘﺒﻃ يا ناﺮﻬﺗ و زاﺮﻴﺷ ،ﻢﻗ ،ﻪﻴﻣورا ﺮﻬﺷ رﺎﻬﭼ نادﺎﺘﻌﻣ ﻲﻧاﻮﺗزﺎﺑ ﺰﻛاﺮﻣ زا ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا
. هداد ﻪﺑ ﺎﻫ ﻛ ﺶﺳﺮﭘ ﻚﻤ دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا ﻪﻣﺎﻧ
) (ASQ ﻪﺑ و يروآدﺮﮔ ﻚﻤﻛ
يرﺎﻣآ نﻮﻣزآ ﺪﺷ ﻞﻴﻠﺤﺗ t
ﺪﻧ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ 95: %
ﺪﻧدﻮﺑ دﺮﻣ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ داﺮﻓا .
نﺎﻧآ ﻦﺳ 18 دﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ و لﺎﺳ .
زا ﻚـﻳ ﺮﻫ رد نادﺎﺘﻌﻣ ﺶـﺷ
ﻪـﻨﻴﻣز ﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴـﻣ ه
ﺶﻴـﭘ ـﻴﺘﻋا يدﺎ
ﺑﻪ ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ يراد ) 001 / 0 P<
( ﺪﻨﺘﺷاد توﺎﻔﺗ ﻢﻟﺎﺳ داﺮﻓا ﺎﺑ .
ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا ﻞﻜﺷ رد ﺎﻫ ﺪﻧﺮﺛﺆﻣ دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا ﻲﻫد .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ :
ﻲﮔﮋﻳو ياراد ﻢﻟﺎﺳ داﺮﻓا زا ﺶﻴﺑ نادﺎﺘﻌﻣ
ﻲﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ يﺎﻫ )
رﺎﻜﻓا ،ﻢﻟﺎﺳﺎﻧ ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﺑاور ،ﺖﺳردﺎﻧ ﻲﮔﺪﻧز هﻮﻴﺷ
هﺮﻃﺎﺨﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﻲﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا ،ﺖﺳردﺎﻧ يﺎﻫروﺎﺑ و ﺰﻴﻣآ
( ﺪﻨﺘﺴﻫ .
هژاوﺪﻴﻠﻛ ﻪﻨﻴﻣز ،دﺎﻴﺘﻋا:
،هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴﻣ يﺎﻫ ﻲﻧﻮﻴﻓا داﻮﻣ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
يﻮـﻨﻌﻣ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ،ﻲـﻧاور ،ﻲﻤﺴـﺟ يرﺎـﻤﻴﺑ ﻚﻳ دﺎﻴﺘﻋا
1
ﺖــﺳا ) ﺮﺘﻧﻻﺎــﮔ ،2
2006 ( ﻞﻜــﺷ رد ﻪــﻛ ﻪــﻨﻴﻣز نآ يﺮــﻴﮔ
يﺎــﻫ
ﺶﻴﭘ
ﺪﻧراد ﺶﻘﻧ يﺪﻨﭼ يدﺎﻴﺘﻋا .
و عوﺮـﺷ ياﺮـﺑ ﺮـﮕﻳد نﺎـﻴﺑ ﻪﺑ
ﻪﻨﻴﻣز داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﺔﻣادا
هﮋـﻳو داﺪﻌﺘـﺳا و ﻢﻟﺎـﺳﺎﻧ ﺪـﺷر يﺎـﻫ يا
ﻻ رد ﺲﭙــﺳ و هداﻮﻧﺎــﺧ مﺎــﻈﻧ نورد رد نآ نﺎــﻴﻨﺑ ﻪــﻛ ﺖــﺳا مز
ﻲـﻣ ﻪـﺘﺨﻳر عﺎﻤﺘﺟا
دﻮـﺷ . ﻞـﻣاﻮﻋ داﻮـﻣ ﻪـﺑ ﻲﮕﺘﺴـﺑاو ﻪـﻨﻴﻣز رد
ناور نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ
ﺖﺴﻳز و ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﻴﮔرد
، ﭻﻴـﻫ ﺎﻣا
ﻪـﺑ ﺎـﻬﻧآ زا ﻚـﻳ
ﻲـﻤﻧ ﻲﻳﺎـﻬﻨﺗ
رد ﺪـﻨﻧاﻮﺗ
ﻦﻴﻴﻌﺗ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑاو
ﺪﻨﺷﺎﺑ هﺪﻨﻨﻛ )
ﺲﻳﻮﻜﻧاﺮﻓ
،3
ﺐﻣﻮﻛﺎﻳروا
4
ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻞﻴﺻا
Original Article
ﻪﻨﻴﻣز ﺶﻴﭘ هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴﻣ يﺎﻫ ادﺎﺘﻌﻣ يدﺎﻴﺘﻋا
ﻪﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ ن
72
72
لﺎﺳﻢﻫدرﺎﻬﭼ /رﺎﻤﺷه 1 /رﺎﻬﺑ1387
Vol. 14 / No. 1/ Spring 2008
لﻮﻨﮕﻴﺗ و ،1
2000 .(
كودﺎـﺳ
كودﺎـﺳ و 2
) 2000 ( ﻞـﻣاﻮﻋ ﻪـﺑ
ﻚﻳ زا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺮﻓ
يﺮﻴﮔدﺎـﻳ و ﻮـﺳ
ﻪـﻴﻟوا يﺎـﻫ و
ﻂـﺑاور
ﻦﻴﺑ و ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ هدﺮﻛ هرﺎﺷا ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا يدﺮﻓ
ﺪﻧا .
ﻲﺘﺣارﺎــﻧ ناﺮﮕﺸــﻫوﮋﭘ زا ﻲــﺧﺮﺑ ،ﻲــﻧاور و ﻲﺒﺼــﻋ يﺎــﻫ
،ﺮــﻘﻓ ،ﺮــﮕﻳد ﻲــﺧﺮﺑ و ﻲﺴــﻨﺟ تﻼﻜﺸــﻣ ،ﻲﻧﺪــﺑ يﺎــﻫدرد ﻲﺑ اﻮﺳ
ﻲـﺑ ،يد
ﻪﺘﺴـﻧاد دﺎـﻴﺘﻋا ﺖـﻠﻋ ار دﺮـﺠﺗ و يرﺎـﻛ
رد ،ﺪـﻧا
ﻲﻟﺎﺣ ﺎﻳ ﻪﻛ ﻪﺘﻓ
ﺮـﻴﺧا ﻲﻨﻴﻟﺎـﺑ يﺎﻫ 70
% ياراد و ﻞـﻫﺄﺘﻣ ار نادﺎـﺘﻌﻣ
ﻪﺘﺴﻧاد ﻞﻐﺷ
و ﺪﻧا 30 % زا ار دﻮـﺧ ﻞﻐـﺷ دﺎـﻴﺘﻋا نﺎـﻳﺮﺟ رد ﻪـﻴﻘﺑ
هداد ﺖﺳد ﺪﻧا ) ،ﻲﻟﺎﻨﻳز 1379 .(
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻦﻳا ﻢﻫ ﺎﻫ
ﻪـﻨﻴﻣز ﻦﻴﻨﭼ
يﺎـﻫ
اﺮـﺑ ﻲﮔدﺎﻣآ و داﺪﻌﺘﺳا ،ﻢﻟﺎﺳﺎﻧ يﺪﺷر ﺶـﻘﻧ ياراد ار دﺎـﻴﺘﻋا ي
هدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻲﺳﺎﺳا
ﺪﻧا . ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﺧﺮﺑ
داﺮـﻓا ﺪﺻرد هد ﺎﺗ ﺞﻨﭘ ﺎﻫ
ﻪﺘﺴـﻧاد دﺎـﻴﺘﻋا ياﺮـﺑ ﺪﻌﺘﺴـﻣ ﻪـﻨﻴﻣز ياراد ار ﻪﻌﻣﺎﺟ
ﺪـﻧا ) ،ناﺮـﻴﭘ
1376 .(
ﺪﻌﺘﺴــﻣ داﺮــﻓا زا ﻲﻜﭼﻮــﻛ ﺶــﺨﺑ رد ﺎــﻬﻨﺗ ﻲﮕﺘﺴــﺑاو
ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺘﺷر ﻚﻳ ياراد ،ﻲﮕﺘﺴﺑاو
لﻼﺘﺧا و يرﺎﺘﻓر يﺎﻫ
يﺎـﻫ
ـﻨﻧﺎﻣ ،هاﺮـﻤﻫ يرﺎﺘﻓر و ﻲﮔزﺎـﺗ يﻮﺠﺘﺴـﺟ ،تﺬـﻟ يﻮﺠﺘﺴـﺟ ﺪ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ هداد نﺎﺸـﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟاﺪـﺿ ﺖﻴﺼﺨﺷ )
ﺎﻣﻮﺴـﺗﺎﮔآ و 3
ﻲﻳوﺮﻴﻫ ،4
2004 .(
ﻲـــﺳرﺮﺑ هداد نﺎﺸـــﻧ ﺎـــﻫ ،ﻲﺘﻴﺼـــﺨﺷ تﻼﻜﺸـــﻣ ﻪـــﻛ ﺪـــﻧا
ﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ
ﻪﺘﺴﺑاو رد يﻮﻗ هﺪﻨﻨﻛ
ﻦﻴﻳﺎـﻛﻮﻛ و ﻲﻧﻮﻴﻓا داﻮﻣ ﻪﺑ نﺪﺷ
ﻪﺑ ﻲـﻣ رﺎﻤﺷ ﺪـﻧور ) ﺲﻳﻮـﻜﻧاﺮﻓ
نارﺎـﻜﻤﻫ و ،
2000 .(
ﻢـﻫ ﻦﻴـﻨﭼ
ﺲﺣ
6ﻲﻳﻮﺟ ﻪﺑ
ﺐﻴـﺳآ ﻞـﻣﺎﻋ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
ﻪـﺑ ﻲﮕﺘﺴـﺑاو رد ﺮﻳﺬـﭘ
ﺖــﺳا هﺪــﺷ ﻲــﻓﺮﻌﻣ داﻮــﻣ .
نﻮﺴــﻨﻳﻮﻟ ) 5
1997 ( ﻪــﻛ داد نﺎﺸــﻧ
ﺲﺣ ﻲﻳﻮﺟ
ﻲﻣ ار ﻪﺑ ناﻮﺗ ياﺮـﺑ ﻲﺘﻴﺼـﺨﺷ ﻲﮔدﺎـﻣآ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
هزاﺪﻧا ﻪﻟﺎﺳ ﻪُﻧ ﺎﺗ ﺶﺷ نﺎﻛدﻮﻛرد ،دﺎﻴﺘﻋا
دﻮﻤﻧ يﺮﻴﮔ .
ﻮﻟزﻮﻛ و 7
ﺎﻨﻴﻠﺧور
8
)
2000 ( ﻲﺳرﺮﺑ رد 100
نز و دﺮﻣ دﺎﺘﻌﻣ 13
ﺎﺗ 50 ﻪﻟﺎﺳ
ﺎﺸﻧ
ﻲـﮔﮋﻳو نارﺎـﻤﻴﺑ ﻪﻤﻫ ﻪﻛ ﺪﻧداد ن
رﺎـﺠﻨﻬﺑﺎﻧ ﻲﺘﻴﺼـﺨﺷ يﺎـﻫ
ﻚﻳﺮﺤﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ
لﻼﺘـﺧا ،طﺎﺸـﻧ ياﺮـﺑ ﻻﺎـﺑ يﺮﻳﺬـﭘ
ﻲﻔﻃﺎـﻋ يﺎـﻫ
ﺶﻴﭘ
ﺞـﻛ ﺪﻨﻧﺎﻣ هﺪﻧور
ﻲـﺑ ،ﻲﮔدﺮﺴـﻓا ،ﻲـﻘﻠﺧ
ﻪـﻔﻃﺎﻋ و ﻲﺗوﺎـﻔﺗ
ﺞﻴﻴﻬﺗ ،ﻚﻳﺮﺘﺴﻴﻫ ﻊﻳﺎﺷ لﺎﻜﺷا ،هﺪﻧﺰﻐﻟ
دﺮﻜﻠﻤﻋ لﻼﺘﺧا ،يﺮﻳﺬﭘ
ﻲــﻧاور - ﺶﻫﺎــﻛ ﻖــﻳﻼﻋ ،ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا
،ﻲــﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ نﺎــﺠﻴﻫ ،ﻪــﺘﻓﺎﻳ
ﻲــﺷﻮﻣاﺮﻓ و ﻖــﻄﻨﻣ و قﻼــﺧا ﺶﻫﺎــﻛ ،ﻪــﻧﺎﻜﺗ لﺮــﺘﻨﻛ لﻼﺘــﺧا
ﺪﻧراد ار رﺬﮔدوز .
يﺮﮕﻳد ﻲﺳرﺮﺑ رد نﺎﻧآ )
،ﺎـﻨﻴﻠﺧور و ﻮﻟزﻮﻛ
2001 ( ﺶﻴﭘ ﻞﻣاﻮﻋ
ﻪﺑ دﺎﻴﺘﻋا رد ار ﺪﺑ ﻲﻬﮔآ
شراﺰـﮔ ﺮـﻳز حﺮﺷ
ﺪــﻧدﻮﻤﻧ : 1 - ﻢﺴــﻴﻠﻜﻟا ﻲﮔداﻮﻧﺎــﺧ ﻪﻘﺑﺎــﺳ
، 2 - ﻲــﻳوراد دﺎــﻴﺘﻋا
،
3 -
ﻲﻨﻫذ تﻻﻼﺘﺧا ﺮﻳﺎﺳ
، 4 - فاﺮـﺤﻧا ﻲـﻠﺒﻗ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﻲﺘﻴﺼـﺨﺷ
،
5 - ﻲــــﻳوراد دﺎــــﻴﺘﻋا مﺎــــﮕﻨﻫ دوز عوﺮــــﺷ
، 6 - وراد عﻮــــﻧ
،
7 - تﻼﻴﺼـــﺤﺗ
، 8 -
دﺎـــﻴﺘﻋا زا ﺶﻴـــﭘ ﻞـــﻜﻟا فﺮﺼـــﻣءﻮﺳ
و 9 - دﺎﻴﺘﻋا نﺎﻣز تﺪﻣ .
ﺖــﺳود ﺎــﺑ نادﺎــﺘﻌﻣ ﻲﮔﺪــﻧز هﻮﻴــﺷ نوﺪــﺑ ﻲــﻃاﺮﻓا ﻲــﻨﻳﺰﮔ
ﺎـﺑ دﻮـﺧ ﻲﮔﺪﻧز زا يﺮﺘﺸﻴﺑ تﺎﻗوا نﺪﻧارﺬﮔ و نﺎﺘﺳود ﻲﺑﺎﻳزرا
ا هاﺮـﻤﻫ هداﻮﻧﺎـﺧ ﺎﺑ ﺮﺘﻤﻛ تﺎﻗوا و نﺎﻧآ ﺖـﺳ
. هﻮﻴـﺷ داﺮـﻓا ﻦـﻳا
ﻲﺑ ﻲﮔﺪﻧز
هداﻮﻧﺎـﺧ رد ﻢﻈﻨـﻣ رﻮﻀﺣ و ﺪﻣآ و ﺖﻓر ،ﻪﺘﺷاد ﻢﻈﻧ
ﺪﻧراﺪﻧ ) ،ﻲﻟﺎﻨﻳز 1380 ب (.
ﺎـﻬﻧآ
ﻲـﮔﮋﻳو ياراد
دﺮـﻜﻠﻤﻋ يﺎـﻫ
ﻪـﺑ ﺮـﺘﻤﻛ ﻚـﻤﻛ ،ﻪـﺳرﺪﻣ زا ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﺖـﺒﻴﻏ ،ﻒﻴﻌـﺿ ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﻒﻴﻟﺎـﻜﺗ مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ ﺮﺘﻤﻛ ﺖﻗو فﺮﺻ و لﺰﻨﻣ رﻮﻣا رد ﻦﻳﺪﻟاو ﺪﻨﺘﺴــﻫ ) كرﻼــﻛ ،9
زﺮــﺒﻴﻧ ﻚــﻴﻧﺰﻟ ،10
،11
ﭻﻨــﻴﻟ ناوﻮــﻧود و 12
،13
1998 .(
ﻦﻴﺘﺴﻨﻳو ) 14
1993 ( ﻲﺳرﺮﺑ رد 338
تﻻﺎـﻳا رد ﻮﺠﺸﻧاد
ﻢﻫ و نﺎﺘﺳود ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ هﺪﺤﺘﻣ
ﻢـﻬﻣ نﻻﺎﺳ
رد ار ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻦﻳﺮـﺗ
ﺪـﻧراد داﻮـﻣ فﺮﺼﻣ .
شزرا ﻦﺘـﺷاﺬﮔﺎﭘﺮﻳز ،يرادﺮـﺒﻫﻼﻛ يﺎـﻫ
غورد ،ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﺐــﻳﺮﻓ ،ﻲﻳﻮــﮔ
ﻲــﺘﻴﺑﺮﺗ هﻮﻴــﺷ ،ناﺮــﮕﻳد نداد ،
هداﻮﻧﺎﺧ نورد ﻂﺑاور و
ـﺷ ﻲـﻤﻬﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ هداﻮﻧﺎـﺧ ﻲﮔﺪـﻧز هﻮﻴ
ﻲﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻞﻜﺷ رد ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﺮﺛﺆـﻣ دﺎﻴﺘﻋا ﻲﻫد .
هداﻮﻧﺎـﺧ
ﻪﺑ
ﻲﻧاﻮﺟﻮﻧ و ﻲﻛدﻮﻛ نارود رد راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﻊﺒﻨﻣ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ناﻮﻨﻋ
،
هﺮﻃﺎـــﺨﻣ يﺎـــﻫرﺎﺘﻓر مﺎـــﺠﻧا رد دﺮـــﻓ ﻢﻴﻤﺼـــﺗ ﺮـــﺑ ﺰـــﻴﻣآ
ﺮـــﺛا
ﻦﻴﻴﻌﺗ هﺪﻨﻨﻛ دراد يا . هﻮﻴﺷ ﻦﻳﺪـﻟاو دﺎـﻴﺘﻋا و يروﺮـﭘ ﺪﻧزﺮﻓ يﺎﻫ
زوﺮﺑ رد
هﺮﻃﺎـﺨﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر رﻮﻬﻇ و
ﺪـﻧراد ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺰـﻴﻣآ .
ﻲـﻨﻴﻛ
15
) 1996 ( ﺮﻔﻣﺎﻛ و وداراﻮﻟا و16
) 17
1998 ( ﺪـﻧزﺮﻓ ﻒﻴﻌـﺿ طﺎﺒﺗرا
يﺎﭘ ناﺪﻘﻓ ،ﻦﻳﺪﻟاو ﺎﺑ
دﺎـﺘﻌﻣ نﺎﺘـﺳود دﻮـﺟو ،ﺐﻫﺬـﻣ ﻪﺑ يﺪﻨﺑ و
ﺶﻴﭘ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞﻣاﻮﻋ زا ار رﺎﮕﻴﺳ مﺎﮕﻨﻫ دوز عوﺮﺷ
ﻲﻨﻴﺑ هﺪـﻨﻨﻛ
هدﺮﻛ شراﺰﮔ نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ رد دﺎﻴﺘﻋا ﺪﻧا
.
1
ﺘﺷاد
يور رد ﻲـﻤﻬﻣ ﻞﻣﺎﻋ داﻮﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺜﻣ شﺮﮕﻧ ﻦ
ﻪـﺑ ندروآ
ﻪﺑ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ
ﻲﻣ رﺎﻤﺷ دور . ﻪﻛ روﺎﺑ ﻦﻳا
»
ﻲـﻤﻧ دﺎﺘﻌﻣ ﻦﻣ
مﻮـﺷ
«
،
»
مراد قﺮﻓ ناﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﻦﻣ
« و
» ساﺮـﮔ و ﺶﻴﺸـﺣ ﻞـﺜﻣ داﻮﻣ ﻲﺧﺮﺑ
ﺪﻨﺘﺴــﻴﻧ روآدﺎــﻴﺘﻋا
«
ﻲــﻣ داﻮــﻣ فﺮﺼــﻣ هدﺎــﻣآ ار دﺮــﻓ ، ﺪــﻨﻛ
)
،ﻲﻟﺎﻨﻳز 1380 ﻒﻟا .(
ﻪﺑ صﺎﺨﺷا
ﻪـﻴﺟﻮﺗ و ﻲﻧﺎـﻬﮔﺎﻧ رﻮـﻃ
ﺎﻧ ،ﺮﻳﺬـﭘ
ﻲﻤﻧ داﻮﻣ ﻪﺑ دﺎﻴﺘﻋا ﻲﻧﺎﺑﺮﻗ
ﺪﻧﻮﺷ . ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ فﺮﺼـﻣ ﺮـﻴﮔرد لﺎﻌﻓ رﻮﻃ
ﻲـــﻣ ﺎـــﻫوراد شﺮـــﮕﻧ و ﺪﻧﻮـــﺷ
،ﺎـــﻫروﺎﺑ ،ﺎـــﻫ فﺪـــﻫ
و ﺎـــﻫ
ﻢﺸﭼ ﺖﺷاد ﺪﻧراد ﻲﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد نﺎﺸﻳﺎﻫ )
تﻻرﺎـﻣ و 18
فﻮﻨﺴﻫور ،19
1980
20ﻚﺑ ؛ ،
21ﺖﻳار ﻦﻣﻮﻴﻧ ، ﺲﻴﻟ و 22
،23
1993 .(
_______________________________________
1- Tignol 2- Sadock
3- Agatsuma 4- Hiroi
5- Lowinson 6- sensation seeking
7- Kozlov 8- Rokhlina
9- Clark 10- Neighbors
11- Lesnick 12- Lynch
13- Donovan 14- Weinstein
15- Kinney 16- Kumpfer
17- Alvarado 18- Marlatt
19- Rohsenow 20- Beck
21- Wright 22- Newman
23- Liese
نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻟﺎﻨﻳز ﻲﻠﻋ
73
73
لﺎﺳﻢﻫدرﺎﻬﭼ /رﺎﻤﺷه 1 / رﺎﻬﺑ1387 Vol. 14 / No. 1/ Spring 2008
ﻚﭼﻮﻛ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﺳﺎﺴﺣا و هﺪﻨﻨﻜﺷ ﻒﻃاﻮﻋ
ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻳﺮﺗ
ﺖﺣارﺎﻧ ﻪﺤﻳﺮﺟ هﺪﻨﻨﻛ
ﻲﻣ راد
ﻲـﺑ ﻪﻔﻃﺎﻋ يﺎﻳﻮﮔ ،ﺪﻧﻮﺷ
ﺎـﻳ تﺎـﺒﺛ
ﺪﻨﺘﺴــﻫ ﻚــﻴﺗورﻮﻧ .
ﺖﻧﻮﺸــﺧ يﺎــﻫرﺎﺘﻓر ﺐــﺟﻮﻣ ﻦﻳﺪــﻟاو ﺰــﻴﻣآ
ﻢﻛدﻮﺧ نﺎـﻧآ رد ار ﻦﺘﺸـﻳﻮﺧ زا ﺖﻳﺎـﺿر و هﺪﺷ نﺎﻛدﻮﻛ ﻲﻨﻴﺑ
ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ
ﺪﻫد . ﺮﻈﻧ زا ﻪﻛ يداﺮﻓا ﺎﺑ دراد لﺎﻤﺘﺣا نﺎﻛدﻮﻛ ﻦﻳا
ﻲﻣ ﺖﻳﺎﻤﺣ ار ﺎﻬﻧآ ﻲﻔﻃﺎﻋ
ﻧﺎﻴﺣا و ﺪﻨﻨﻛ ﻦﻴـﺑ رد داﻮـﻣ فﺮﺼـﻣ ًََﺎ
ﺪــﻧزادﺮﭙﺑ داﻮــﻣ فﺮﺼــﻣ ﻪــﺑ و هﺪــﺷ ﺖــﺳود دراد جاور ﺎــﻬﻧآ .
ﻪــﺑ ار داﻮــﻣ ،نادﺎــﺘﻌﻣ زا يرﺎﻴﺴــﺑ و باﺮﻄــﺿا ﺶﻫﺎــﻛ ﺮﻃﺎــﺧ
سﺎﺴﺣا ﺎﺑ نﺪﻣآرﺎﻨﻛ
ﻪﺑ ﻪﻧاﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ يﺎﻫ
ﻲﻣرﺎﻛ ﺪﻧﺮﺑ ) و يزﺪﻨﻴﻟ
،لوﺎﭘ 1377 .(
هاﺮــﻤﻫ و يﺮــﻴﮔرد ،ﻪــﺳرﺪﻣ زا راﺮــﻓ ،ﻪــﻧﺎﺧ زا راﺮــﻓ نﺪــﺷ
عﺎﻤﺘﺟا رد درﻮﺧودز ﻞـﻣاﻮﻋ ﺎـﺑ رﺎﮕﻴـﺳ مﺎـﮕﻨﻫدوز فﺮﺼـﻣ و
ﻲﻣ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ هدﺎﻣآ ار دﺮﻓ ﺮﮕﻳد
ﺪـﻨﻛ . نﻮﺗﺎـﭘ ) 1995 ( نآ زا
ﻲﺑ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
ﻲﻨﻴﻛ و ندﻮﺑﺪﻨﺑ و ﺪﻴﻗ )
1996 ( يﺎـﻫرﺎﺘﻓر ناﻮـﻨﻋ ﺎـﺑ
ﻲــﻣ دﺎــﻳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟاﺪــﺿ ﺪــﻨﻨﻛ
. فﺮﺼــﻣ نﺎﺘــﺳود ﻦﺘــﺷاد هﺪــﻨﻨﻛ
يرﺎﻣ
ﺶﻴﭘ ﻪﺳرﺪﻣ زا راﺮﻓ و داﻮﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﻳ ﺎﻧاﻮﺟ
ﻲـﻨﻴﺑ هﺪـﻨﻨﻛ يﺎـﻫ
ﺼﻣ يﻮﻗ
يرﺎﻣ و ﻞﻜﻟا فﺮ
نﺎـﻧاﻮﺟﻮﻧ رد ﺎـﻬﻧآ يودﺮـﻫ ﺎﻳ ﺎﻧاﻮﺟ
ﺖــﺳا ) نﻮﺴــﻣﺎﺗ رﺪﻧﻼــﺳآ و 1
،2
2006 .(
نارﺎــﻜﻤﻫ و كرﻼــﻛ
) 1998 (
لﻼﺘـﺧا دﻮﺟو
لﻼﺘـﺧا ﺪـﻨﻧﺎﻣ نادﺎـﺘﻌﻣ رد هاﺮـﻤﻫ يﺎـﻫ
ﻖــﻴﻗد ﻲﺑﺎــﻳزرا رد ﻲﻧاﻮﺗﺎــﻧ ،ﻪــﻧﺎﻜﺗ لﺮــﺘﻨﻛرد ﻲﻧاﻮﺗﺎــﻧ ،كﻮﻠــﺳ هﺮﻃﺎــﺨﻣ يﺎــﻫرﺎﺘﻓر ﻲــﻨﻳﺮﻓآﺮﻄﺧ دﺮــﻜﻠﻤﻋ و باﺮﻄــﺿا ،ﺰــﻴﻣآ
ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ ﻪﺘﺴﻧاد ﺮﺛﺆﻣ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ار ﻒﻴﻌﺿ ﺪﻧا
.
نﺎﺸـﻧ فﺪﻫ ﺎﺑ و ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ
داﺪـﺧر نداد
ﻪﻨﻴﻣز يﺎﻫ ﺐﻴﺳآ ﺪﺷر ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
هﮋﻳو ﻲﮔدﺎﻣآ و ﻪـﻨﻴﻣز ﺶـﺷ رد
ﻲﮔﺪﻧز ﻲﻃ رد ﻲﺳﺎﺳا ﻪﻛ
دﺮﻓ ﻚﻳ ار ﺪﻳﺪﻧﺎﻛ يا دﺎﻴﺘﻋا ﻲﻣ ﺪﻨﻛ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
ﻪـﻧ ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋـﭘ ﺔـﺘﻓﺎﻳ
كرد ﺐـﺟﻮﻣ ﺎـﻬﻨﺗ
ﻦــﺷور ــﺷ و ﺮــﺗ ﻲــﻣ دﺎــﻴﺘﻋا ﺮﺘﺸــﻴﺑ ﺖﺧﺎﻨ دﻮــﺷ
، تﺎــﻋﻼﻃا ﻪــﻜﻠﺑ
ﻪــﻨﻴﻣز رد ﻲــﺳﺎﺳا و ﺪﻨﻣدﻮــﺳ ﺶﻴــﭘ
ﻲﻧاﻮﺗزﺎــﺑ و نﺎــﻣرد ،يﺮــﻴﮔ
ﻪﻳارا دﺎﺘﻌﻣ نارﺎﻤﻴﺑ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ . ﺶـﺷ ،فاﺪﻫا ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ
ﺶﺳﺮﭘ ﻚﻳ و ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺪﺷ ﻪﻳارا ﺮﻳز حﺮﺷ ﻪﺑ
:
» ﻲﮔﮋﻳو دﺎـﺘﻌﻣ ﺮـﻴﻏ ﻢﻟﺎـﺳ داﺮـﻓا ﺎـﺑ نادﺎـﺘﻌﻣ ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ يﺎﻫ
و رﺎﻜﻓا ،ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ دﺎـﺘﻌﻣ ﺮـﻴﻏ ﻢﻟﺎـﺳ داﺮـﻓا ﺎﺑ نادﺎﺘﻌﻣ ﺪﻳﺎﻘﻋ
توﺎـﻔﺘﻣ دﺎﺘﻌﻣ ﺮﻴﻏ ﻢﻟﺎﺳ داﺮﻓا ﺎﺑ نادﺎﺘﻌﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر ،دراد توﺎﻔﺗ توﺎـﻔﺗ دﺎـﺘﻌﻣ ﺮـﻴﻏ ﻢﻟﺎـﺳ داﺮـﻓا ﺎـﺑ نادﺎﺘﻌﻣ ﻲﮔﺪﻧز هﻮﻴﺷ ،ﺖﺳا ﺮـﻴﻏ ﻢﻟﺎـﺳ داﺮـﻓا ﺎﺑ نادﺎﺘﻌﻣ ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﺑاور ،دراد
ا ﺎﺑ نادﺎﺘﻌﻣ ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا ،ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ دﺎﺘﻌﻣ ﻢﻟﺎﺳ داﺮﻓ
ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ دﺎﺘﻌﻣ ﺮﻴﻏ
«.
» هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴـﻣ ﻪـﻨﻴﻣز ﺶـﺷ زا ﻚﻳﺮﻫ
ﻦﻴــﻴﺒﺗ ار دﺎــﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘــﺳا ﺲﻧﺎــﻳراو زا ﺪــﺻرد ﺪــﻨﭼ دﺎــﻴﺘﻋا ﻲﻣ
؟ﺪﻨﻨﻛ
« شور
1
ﻲّﻠﻋ عﻮﻧ زا ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا -
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ يا ) ﺲﭘ يداﺪـﻳور ( ﺖـﺳا .
نادﺎـﺘﻌﻣ ار ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ داﻮـﻣ
ﻧﻮـﻴﻓا ﻲ يﻻﺎـﺑ ﻪـﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ
ﻚﻳ
ﺸﺗ ناﺮﻳا لﺎﺳ هداد ﻞﻴﻜ
ﺶﻨﻴﺑ ﻪﻛ ﺪﻧا دﻮـﺧ ﻪﺘـﺷﺬﮔ ﻪﺑ ﻲﺒﺴﻧ
هدﺮــﻛ اﺪــﻴﭘ ﻦــﻤﺠﻧا ﻮﻀــﻋ و ﺪــﻧا
3NA
،
4TC
و
5GT
ﺰــﻛاﺮﻣ
هدﻮﺑ نادﺎﺘﻌﻣ ﻲﻧاﻮﺗزﺎﺑ
ﺪﻧا . ﻲﻧدﻮﻣزآ ﺎﻫ 240 ﻪـﻛ ﺪـﻧدﻮﺑ ﺮـﻔﻧ 120
ﻪﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ نادﺎﺘﻌﻣ ار نﺎﻧآ ﺮﻔﻧ داﻮﻣ
ﻧﻮـﻴﻓا ﻲ و 120
ﺮـﮕﻳد ﺮـﻔﻧ ار
ﺪــﻧداد ﻞﻴﻜﺸــﺗ ﻢﻟﺎــﺳ داﺮــﻓا .
95 % و دﺮــﻣ نﺎــﻧآ 5
% ــﻧدﻮﺑ نز ﺪ .
ﻲﻧدﻮﻣزآ ﺎـﻫ
ﺪـﻧدﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎـﺑ و ﻲﻳاﺪـﺘﺑا ﻢﺠﻨـﭘ تﻼﻴﺼـﺤﺗ ياراد .
،ﺲﻨــﺟ ،ﻦــﺳ ﺮــﻈﻧ زا ﻢﻟﺎــﺳ داﺮــﻓا ﻪــﻛ دﻮــﺑ نآ ﺮــﺑ ﺶــﺷﻮﻛ نادﺎـﺘﻌﻣ ﺎـﺑ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا و يدﺎﺼـﺘﻗا ﺖﻴﻌﺿو و ﻞﻐﺷ ،تﻼﻴﺼﺤﺗ ﺪﻧﻮﺷ ﺎﺘﻤﻫ .
ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ نادﺎﺘﻌﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﻞﻳﻻد
رد ﻪـﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ
: 1 - ﻪﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ دﺎﺘﻌﻣ )
رد فﺮﺼـﻣ مﺪـﻋ
ﻚﻳ زا ﺶﻴﺑ
ﻪﺘـﺷﺬﮔ لﺎـﺳ و
ﻮﻀـﻋ ،GT
و TC
( NA
ﻪـﺑ ﺖﺒﺴـﻧ
ﻪﺑ ،فﺮﺼﻣ لﺎﺣ رد دﺎﺘﻌﻣ
ﻪﺘـﺷﺬﮔ ﻪـﺑ ﻲﺒﺴـﻧ ﺶﻨـﻴﺑ ﻦﺘـﺷاد ﻞﻴﻟد
ﻲﻣ دﻮﺧ بﺎﺗزﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
و ﻪﺘـﺷﺬﮔ ﻲﮔﺪـﻧز ﻂﻳاﺮـﺷ بﻮـﺧ هﺪﻨﻫد
ﺪـــﺷﺎﺑ دﻮـــﺧ ﺪـــﺷر ﺖﻴﻌـــﺿو )
ﺎﻜﺴـــﭼوﺮﭘ ،6
يد ﺖـــﻨﻤﻠﻛ و 7
ساﺮﻛرﻮﻧ ،8
1992 يد ؛ ،ﺖـﻨﻤﻠﻛ 2003
.(
2 -
ﻪـﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ دﺎـﺘﻌﻣ
فﻼﺧﺮــﺑ فﺮﺼــﻣ لﺎــﺣ رد دﺎــﺘﻌﻣ
، ﺖﺴــﻴﻧ مﻮﻤﺴــﻣ داﻮــﻣ ﺎــﺑ
) ﻲﻤﻴﺣر ﺮﻗﻮﻣ
ﺾﻴـﻓ و ﻲﻨﻴﺴـﺣ ،يﻮـﺟاﻮﺧ يرﻮﻧ ،ﻲﻗازر ،
هداز ،
1376 .(
3 - ﻪﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ دﺎﺘﻌﻣ فﻼﺧﺮﺑ
ﺎـﻳ نﺎـﻣرد لﺎـﺣ رد دﺎﺘﻌﻣ
رد
نﺎﻣرد ﻞﻳاوا هﺎﻣ ﺪﻨﭼ
، ﺮـﻴﮔرد و هدﻮـﺒﻧ داﻮـﻣ ضراﻮـﻋ رﺎﭼد
ﻲﻤﺴــﺟ ﻞﻳﺎﺴــﻣ و
ﻪــﺑ هﮋــﻳو ﻞﻳﺎﺴــﻣ ﺖﺴــﻴﻧ دﻮــﺧ ﻲﺘﺧﺎﻨﺸــﻧاور
) 10
ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺗﻮـﺳ
ﻮ
9ن ، 1996 .(
4 - ﻮﻀـﻋ ﻪـﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ دﺎـﺘﻌﻣ
،NA
و GT
TC
مﺰﻴﻧﺎﻜﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
و ﻪـﻴﺟﻮﺗ ،رﺎـﻜﻧا ﻲﻋﺎﻓد يﺎﻫ
هزاﺪﻧا ﺎﺗ ﻲﻨﻜﻓاﺮﻓ
ﺖﻴﻌﺿو زا ﻲﺘﺳرد تﺎﻋﻼﻃا و ،هدﻮﺑ هﺎﮔآ يا
ﻲـﻣ ﺮﮕﺸـﻫوﮋﭘ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻪﺘﺷﺬﮔ يﺪﺷر
ﺪـﻫد ) ،لوﺎـﭘ و يزﺪـﻨﻴﻟ
1377 .(
5 - يدﺎﺘﻌﻣ
ﻚﻳ ﻪﻛ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﻳ لﺎﺳ
ﺼـﻣ داﻮـﻣ هدﺮـﻜﻧ فﺮ
،ﺪــﺷﺎﺑ ﻮﻀــﻋ ﺎــﻣا ،NA
و GT
ﻪــﺑ ،ﺪــﺷﺎﺒﻧ TC
ﻦــﻳا ﻞــﻴﻟد ﻪــﻛ
فﺮﺼﻣ ندﺮﻜﻧ ﺶﻫوﮋـﭘ ياﺮﺑ ﻲﺑﻮﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﺖﺳا ﻚﺷ درﻮﻣ وا
ﺖﺴﻴﻧ )
،نارﺎﻜﻤﻫ و ﻚﺑ 1993
.(
ﻲﻧدﻮﻣزآ ﺶﻨﻳﺰﮔ ياﺮﺑ
نﺎﺘﺳا ﺖﺴﺨﻧ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ود ﻪﺑ ﺎﻫ
نﺎﺘﺳا هوﺮﮔ
نﺎﺘﺳا و ﻻﺎﺑ عﻮﻴﺷ ﺎﺑ يﺎﻫ
ﻢﻴﺴـﻘﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ عﻮﻴﺷ ﺎﺑ يﺎﻫ
ﺪﻧﺪﺷ ) ﻲﻤﺳﺎﻳ هﺎﺷ و ،يﺪﻤﺤﻣ 1380 (.
ود ،هوﺮـﮔ ﺮـﻫ زا ﺲﭙـﺳ
_______________________________________
1- Thompson 2- Auslander
3- Narcotics Anonymous 4- Therapeutic Community 5- Group Therapy 6- Prochaska
7- DiClemente 8- Norcross 9- Sutton
ﻪﻨﻴﻣز ﺶﻴﭘ هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴﻣ يﺎﻫ ادﺎﺘﻌﻣ يدﺎﻴﺘﻋا
ﻪﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ ن
74
74
لﺎﺳﻢﻫدرﺎﻬﭼ /رﺎﻤﺷه 1 /رﺎﻬﺑ1387
Vol. 14 / No. 1/ Spring 2008
ﻪﺑ ﺮﻬﺷ ﻚﻳ نﺎﺘﺳا ﺮﻫ زا و نﺎﺘﺳا
ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا فدﺎﺼﺗ )
ﻪﻴﻣورا
زا ﻢﻗ و نﺎﺘﺳا يﺎﻫ زا زاﺮﻴﺷ و ناﺮﻬﺗ و ﻦﻴﻳﺎﭘ عﻮﻴﺷ ﺎﺑ نﺎﺘﺳا
يﺎـﻫ
ﻻﺎـﺑ عﻮﻴـﺷ ﺎﺑ .(
ﻦـﻤﺠﻧا ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﻂـﺑاور ﺎـﺑ ﺲﭙـﺳ ﺰـﻛاﺮﻣ ،NA
و ﻦﻳدﺎﺘﻌﻣ ﻲﻧاﻮﺗزﺎﺑ
ﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ سﺎـﻤﺗ هﺪـﺷدﺎﻳ يﺎﻫﺮﻬﺷ TC
و
ﻧادﺎﺘﻌﻣ رﺎﻤﺷ زا ﺶﻴﺑ ﻪﻛ ﻲ
ﻚـﻳ لﺎـﺳ
هدﺮـﻜﻧ فﺮﺼـﻣ داﻮـﻣ
ﺪـﻧا
) 740 ﺮﻔﻧ ( ﺪﺷ دروآﺮﺑ .
نآ ﻢـﺠﺣ دروآﺮـﺑ لﻮـﻣﺮﻓ ﻪـﻳﺎﭘ ﺮـﺑ هﺎـﮔ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ) ،يزﺎﺠﺣ و نﺎﮔرزﺎﺑ ،ﺪﻣﺮﺳ 1382
(
، ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ
) 120
= (N
دروآﺮــﺑ ﺪــﻳدﺮﮔ . ﺎﻀــﻋا ﺖﺒﺴــﻧ ﻪــﺑ ي
لوا هوﺮــﮔ زا
ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻢﻟﺎﺳ داﺮﻓا ،هﺪﺷدﺎﻳ يﺎﻫﺮﻬﺷ .
ﺨﺘﻧا ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺎ
ﻪﻧﻮﻤﻧ دﺎﺘﻌﻣ ﺮﻴﻏ ﻢﻟﺎﺳ داﺮﻓا و ﻪﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ نادﺎﺘﻌﻣ هﻮﻴـﺷ ﻪـﺑ يﺮـﻴﮔ
ﻲﻓدﺎﺼﺗ - ﻪﻘﺒﻃ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا يا .
مﺎــﻬﻟا ﺎــﺑ دﺎــﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘــﺳا ﻪــﻳﺮﻈﻧ زا ﻦﺘﻓﺮــﮔ )
،ناﺮــﻴﭘ 1376 ؛
،ﻲﺑاﺮـــﺿ 1359
ﻞـــﮔﻼﻓ ؛
،1
زﻮـــﮔازاو و 2
نﻮﺴـــﻨﻴﺑار ،3
2003 ؛
،ﻲﻳوﺮﻴﻫ و ﺎﻣﻮﺴﺗﺎﮔآ 2004
(
ﻞﻜـﺷ ﻪﻨﻴﻣز رد
و داﺪﻌﺘـﺳا يﺮـﻴﮔ
ﮔدﺎــﻣآ يﺎﻫرﺎﻛوزﺎــﺳ ،دﺎــﻴﺘﻋا ﺖﻓﺮﺸــﻴﭘ ﺮﻴــﺳ ،دﺎــﻴﺘﻋا ياﺮــﺑ ﻲ
ﻲﮔﮋﻳو ،ﻲﻋﺎﻓد
،ﻲﮔﺪﻧز هﻮﻴﺷ ،هداﻮﻧﺎﺧ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ يﺎﻫ
ﻲﺘﻴﺑﺮﺗ ةﻮﻴﺷ و
تﺎـﻋﻼﻃا نادﺎـﺘﻌﻣ هداﻮﻧﺎﺧ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ و ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ
ﺪﺷ يروآدﺮﮔ مزﻻ .
رد ﺖﻛﺮـﺷ ﺎـﺑ ﺲﭙﺳ هوﺮـﮔ زﺎـﺑ تﺎﺴـﻠﺟ
و NA NAR-ANON
ﻲﮔﺪــﻧز ﻦﺘﻓﺮــﮔ و 4
زا ﻞﺼــﻔﻣ ﻪــﻣﺎﻧ 15
ﺳ ،دﺎﺘﻌﻣ هداد ﺮﻳﺎ
ﺪﺷ يروآدﺮﮔ ﺎﻫ .
ﻲـﺳرﺮﺑ ﻲﻨﻴﺑزﺎﺑ ﻪﻳﺎﭘ ﺮﺑ
يﺎـﻫ
مﺎــﺠﻧا ﻪــﻨﻴﻣز ﻞــﻣاﻮﻋ هﺪــﺷ هوﺮــﮔ ﺶــﺷ رد هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴــﻣ و زﺎــﺳ
ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻧﺪﺷ يﺪﻨﺑ :
1 - ﻲﮔﮋﻳو ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ يﺎﻫ
، 2 -
ﻲﮔﺪـﻧز هﻮﻴﺷ
،
3 - ﻲﮔداﻮﻧﺎـــﺧ و ﻲﻋﺎـــﻤﺘﺟا ﻂـــﺑاور
، 4 - ﺪـــﻳﺎﻘﻋ و رﺎـــﻜﻓا
،
5 - ﺎـــﻫرﺎﺘﻓر و
6 - ﻒـــﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴـــﺣا .
زا ﻚـــﻳﺮﻫ ياﺮـــﺑ
هوﺮﮔ ﻳ يﺎﻫ و ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺶﺳﺮﭘ يدﺎﻳز رﺎﻤﺷ هﺪﺷدﺎ 90
رد ﺺﺼـﺨﺘﻣ ﻪـﺳ ﻲﺑﺎﻳزرا زا ﺲﭘ و بﺎﺨﺘﻧا ﺎﻬﻧآ ﻦﻴﺑ زا ﺶﺳﺮﭘ ﻪﺑ ﻪﻴﻟوا ياﺮﺟا و ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﻪﻨﻴﻣز 70
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺶﺳﺮﭘ .
ﺲﭙـﺳ
ﻚﺗ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
ﺶﺳﺮﭘ ﻚﺗ
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ نﻮﻣزآ ﻞﻛ ﺎﺑ ﺎﻫ )
،ﺮﭘﻮـﻛ
1998 .(
ﺶﺳﺮﭘ ﺪﻨﺘـﺷاد نﻮﻣزآ ﻞﻛ ﺎﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
و فﺬــﺣ
ﻪــﺑ ﻲﻳﺎــﻳﺎﭘ ﻪــﻠﺣﺮﻣ ﺮــﻫ رد ﺖــﺳد
ﺪــﻣآ . نﺎــﻳﺎﭘ رد
،
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ 50 هدﺎﻣ يا ﻪﺑ مﺎﻧ ﺶﺳﺮﭘ
دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا ﺔﻣﺎﻧ
(ASQ)5
سﺎﻴﻘﻣﺮﻳز ﺶﺷ ﺎﺑ )
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﺘﻴﺼـﺨﺷ يﺎﻫ 16
هﻮﻴـﺷ ،ﺶـﺳﺮﭘ
ﺶﺳﺮﭘ ﻪُﻧ ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﺑاور ،ﺶﺳﺮﭘ ﺖﻔﻫ ﻲﮔﺪﻧز
،
ﺶﺳﺮﭘ ﺖﻔﻫ ﺪﻳﺎﻘﻋ و رﺎﻜﻓا
، ﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺶﺳﺮﭘ ﺞﻨﭘ
، و تﺎﺳﺎﺴـﺣا
ﺶـﺳﺮﭘ ﺶﺷ ﻒﻃاﻮﻋ (
ﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎـﺳ .
ﺶﻫوﮋـﭘ ياﺮـﺟا زا ﺶﻴـﭘ
ﺶﺳﺮﭘ ،ﻲﻠﺻا
ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧ ﻲﺸﻳﺎﻣزآ ترﻮﺻ
،6
ﺎـﺑ 25 و دﺎـﺘﻌﻣ ﺮـﻔﻧ 25
ﺪﺷ اﺮﺟا ﻢﻟﺎﺳ دﺮﻓ .
هداد
ﻲـﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺎﻫ
هوﺮـﮔ ود ﻦﻴـﺑ ار يراد
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ )
01 / 0
p<
، 9 / 10
= (t
. ﺐﻳﺮﺿ
ﻚـﺗ ﻲﮕﺘﺴـﺒﻤﻫ
ﻚـﺗ
ﺶﺳﺮﭘ نﻮـﻣزآ ﻞـﻛ ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪـﻨﻣاد رد
زا يا 57 / 0 ) ﺶـﺳﺮﭘ 18 ( ﺎـﺗ 95 / 0 ) ﺶـــﺳﺮﭘ يﺎـــﻫ 22 و 23 ( ﻪـــﺑ ﺪـــﻣآ ﺖـــﺳد .
ﻲﻳﺎـــﻳﺎﭘ
سﺎﻴﻘﻣﺮﻳز يﺎـﻔﻟآ شور ﻪـﺑ نﻮـﻣزآ ﻞـﻛ و ﺶـﺷ ﺎـﺗ ﻚـﻳ يﺎﻫ
ﻪــﺑ خﺎــﺒﻧوﺮﻛ ﺐــﻴﺗﺮﺗ
96 / 0 ، 94 / 0 ، 85 / 0 ، 94 / 0 ، 91 / 0 ، 86 / 0 و
98 / 0
ﻪﺑ ،ﻦﻤﺗﺎﮔ ﻒﻴﺼﻨﺗ شور ﻪﺑ و
ﺐﻴﺗﺮﺗ 97 / 0 ، 94 / 0 ، 78 / 0 ،
91 / 0 ، 91 / 0 ، 88 / 0 و 98 / 0 ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد .
رﺎﺒﺘﻋا
7هزﺎﺳ ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻧ ﻪﺑ ﻪﻣ
ﻢﻫ ياﺮﺟا ﻚﻤﻛ
دروآﺮﺑ و نﺎﻣز
اﺮـﮕﻤﻫ ﻲـﻳاور شور ﻪـﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ )
،ﺮﭘﻮـﻛ 1379 ( ﺎـﺑ سﺎـﻴﻘﻣ
دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا 8
(APS)
62 / 0
ﺪﺷ دروآﺮﺑ .
سﺎـﻴﻘﻣ ﻲـﻜﻳ APS
سﺎــﻴﻘﻣ هدﺮــﺧ ﻪــﺳ زا
MMPI-2
ﺪــﻳو ﻂــﺳﻮﺗ ﻪــﻛ ﺖــﺳا9
،10
11ﺮﭼﻮﺑ ﻚﻣ ،
12ﺎﻨﻛ ﻦﺑ و تارﻮﭘ )13
1992 (
هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ و
ياراد
39 ﺶﺳﺮﭘ ﺖﺳا . آ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪـﺘﻔﻫ ﻚـﻳ ﺎـﺑ ﻲﻳﺎـﻣزآزﺎﺑ شور ﺎـﺑ ن
ﻪـﺑ نﺎـﻧز و نادﺮﻣ رد ﻪﻠﺻﺎﻓ
ﺐـﻴﺗﺮﺗ 69 / 0 و 77 / 0 هﺪـﺷ دروآﺮـﺑ
ﺖﺳا . ازﺮﻴﻣدﺮﻛ
يرﺪﻨﻜـﺳا و دازآ ، )
1382 ( ار نﻮـﻣزآ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ
ﺶﻧاد يور
ﻲﺤﻟﺎﺻ و ﻲﻳﻮﻨﻴﻣ و نازﻮﻣآ )
1382 ( نﻮـﻣزآ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ
ناﺮﻳا نادﺎﺘﻌﻣ يور ار 53
/ 0
هدﻮﻤﻧ دروآﺮﺑ
ﺪـﻧا . ﻲـﺳرﺮﺑ ﻦـﻳا رد
ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ﺮﺑ
سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻴﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ دروآ
ﻞـﻛ ﺎـﺑ و ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺶﺳﺮﭘ
هزﺎـﺳ ،ﻪﻣﺎﻧ
ﺪـﺷ ﻲﺑﺎـﻳزرا ﺶﻫوﮋـﭘ درﻮـﻣ يﺮـﻈﻧ يﺎـﻫ ﺪﻧ
)
لوﺪﺟ
.(1
،ﺖﻳﺎﻬﻧ رد ﻲﻗاﺮﺘﻓا ﺺﺧﺎﺷ
ﻚﺗ14
ﺶـﺳﺮﭘ ﻚﺗ
ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ ﺎـﻫ
ﻲـــﻨﻌﻣ يرﺎـــﻣآ ﺮـــﻈﻧ زا ﻪـــﻛ ﺪـــﺷ دﻮـــﺑ راد
) 01 / 0
p<
، 1
= ،df
64 / 6
2= .(χ
1
ﺘﻣ و دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا رد ﻞﻘﺘﺴـﻣ ﺮـﻴﻐ
دﻮــﺑ دﺎــﻴﺘﻋا زا ﺶﻴــﭘ هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴــﻣ ﻪــﻨﻴﻣز ﺶــﺷ .
ﻲــﺳرﺮﺑ ياﺮــﺑ
ﻪﻨﻴﻣز
ﺶـﺳﺮﭘ ﺖﺴـﺨﻧ ،دﺎﻴﺘﻋا هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴﻣ يﺎﻫ رد هﺪـﺷدﺎﻳ ﻪـﻣﺎﻧ
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ هوﺮﮔ رد ﺲﭙﺳ و نادﺎﺘﻌﻣ هوﺮﮔ )
ﻢﻟﺎـﺳ داﺮـﻓا (
ﺪـﺷاﺮﺟا .
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻳارا زا ﺶﻴﭘ
ﻲﻧدﻮﻣزآ ﺖﻳﺎﺿر ،ﻪﻣﺎﻧ
رد ﺖﻛﺮـﺷ ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﻲﺑ ﻪﺑ و ﺐﻠﺟ ﻲﺳرﺮﺑ
ﻪﻧﺎﻣﺮﺤﻣ و مﺎﻧ
ﻣ ﺎـﻬﻧآ يدﺮـﻓ تﺎﻋﻼﻃا نﺪﻧﺎ
ﻲﻣ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺪﺷ . ﻲﻧدﻮﻣزآ ﻪﺑ
ﺦﺳﺎﭘ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﻪﻨﻴﻣز رد ﺎﻫ
ﻪـﺑ ﻲﻳﻮﮔ
ﺶﺳﺮﭘ ﻲﻳﺎﻤﻨﻫار ،ﺎﻫ
ﻪﻳارا مزﻻ يﺎﻫ
ﻲـﻣ ﺪـﺷ . هداد ﻪـﺑ ﺎـﻫ ﻚـﻤﻛ
يرﺎﻣآ نﻮﻣزآ ﻲﺧ ،t
ﻞﻴﻠﺤﺗ يﺮﻴﻐﺘﻣﺪﻨﭼ نﻮﻴﺳﺮﮔر و ود ﺪﻧﺪﺷ
.
_______________________________________
1- Flagel 2- Vazquez
3- Robinson
4- Narcotics Anonymous Family Group 5- Addiction Susceptibility Questionnaire 6- pilot 7- construct validity 8- Addiction Potentially Scale
9- Minnesota Multiphasic Personality Inventory
10- Weed 11- Butcher
12- McKenna 13- Ben-Porath 14- discriminative index
نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻟﺎﻨﻳز ﻲﻠﻋ
75
75
لﺎﺳﻢﻫدرﺎﻬﭼ /رﺎﻤﺷه 1 / رﺎﻬﺑ1387 Vol. 14 / No. 1/ Spring 2008
لوﺪﺟ 1 - سﺎﻴﻘﻣ ﻦﻴﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺶﺳﺮﭘ ﻞﻛ ﺎﺑ و ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪﻣﺎﻧ
ﺴﺒﻤﻫ ﺐﻳﺮﺿ
*ﻲﮕﺘ ﺶﺳﺮﭘ
ﻪﻣﺎﻧ
دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ
ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ رﺎﻜﻓا
و ﺎﻫروﺎﺑ ﺎﻫرﺎﺘﻓر هﻮﻴﺷ
ﻲﮔﺪﻧز ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﺑاور
ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ و
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا
1
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ 98
/ 0 1
و رﺎﻜﻓا ﺎﻫروﺎﺑ 96
/ 0 93
/ 0 1
ﺎﻫرﺎﺘﻓر 88
/ 0 84
/ 0 84
/ 0 1
ﻲﮔﺪﻧز هﻮﻴﺷ 95
/ 0 92
/ 0 90
/ 0 83 / 0 1
ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﺑاور 96
/ 0 92
/ 0 91
/ 0 81 / 0 91 / 0 1
ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا 92
/ 0 88
/ 0 89
/ 0 76 / 0 86 / 0 86
/ 0
ﺐﻳﺮﺿ ﻪﻤﻫ * ﺎﻫ ي ﻪﺑ ﺢﻄﺳ رد هﺪﻣآ ﺖﺳد 001
/ 0 p<
ﻲﻨﻌﻣ ﺖﺳا هدﻮﺑ راد .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ
ﻪﻨﻴﻣز ﺶﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ
دﺎﻴﺘﻋا هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴﻣ
، و ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺶﺷ
ﺶﺳﺮﭘ ﻚﻳ
ﺪﺷ ﻪﻳارا . رد
لوﺪﺟ
و 2 ﻞﻜﺷ
،تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ،1
نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ t
ﻲﻨﻌﻣ حﻮﻄﺳ و
ﻪﻨﻴﻣز زا ﻚﻳ ﺮﻫ رد يراد
نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد .
ﻢﻫ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﺮﺛا ناﺰﻴﻣ ﻢﻬﻓ ياﺮﺑ ﻦﻴﻨﭼ
توﺎﻔﺗ ﻦﻳا دﺎﺠﻳا رد )
دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا (
ﻚﺗ ياﺮﺑ ،
ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻚـﺗ
ﺎـﻫ
ﻪﺑ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣEta
)
لوﺪـﺟ
(3
ﺖﺧﺎﻨـﺷ ياﺮـﺑ و
ﻬﺳ
ﻞـﻣﺎﻋ زا ﻚﻳﺮﻫ ﻢ
نﻮﻴـﺳﺮﮔر ،دﺎـﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘـﺳا ﻦﻴـﻴﺒﺗ رد ﺎـﻫ
يﺮﻴﻐﺘﻣﺪﻨﭼ ﻪﺑ
ﺖﻓر رﺎﻛ .
لوﺪﺟ
و 2 ﻞﻜﺷ
1
ﻲـﻣ نﺎﺸﻧ
ﻲـﮔﮋﻳو ﻦﻴـﺑ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻫد
يﺎـﻫ
ﻲﺘﻴﺼــﺨﺷ )
001 / 0
p<
، 8 / 33
= (t
ﺪــﻳﺎﻘﻋ و رﺎــﻜﻓا ، )
001 / 0
p<
،
5 / 37
= (t
ﺎــــﻫرﺎﺘﻓر ، )
001 / 0
p<
، 7 / 19
= (t
ﻲﮔﺪــــﻧز هﻮﻴــــﺷ ،
) 001 / 0
p<
، 4 / 27
= (t
ـــــﺧ و ﻲﻋﺎـــــﻤﺘﺟا ﻂـــــﺑاور ، ﻲﮔداﻮﻧﺎ
) 001 / 0
p<
، 9 / 30
= (t
و ﻒــــﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴــــﺣا )
001 / 0
p<
،
5 / 24
= (t
ﻲـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ ﻢﻟﺎـﺳ داﺮـﻓا و نادﺎﺘﻌﻣ
دراد دﻮـﺟو راد .
ﻲﮔﮋﻳو زا ﻢﻟﺎﺳ داﺮﻓا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نادﺎﺘﻌﻣ
ﻲﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ يﺎﻫ
) ــــﻧﻮﮔرﺎﻤﻴﺑ ﻪ
( يﺎــــﻫرﺎﺘﻓر ،ﺖــــﺳردﺎﻧ يﺎــــﻫروﺎﺑ و رﺎــــﻜﻓا ،
هﺮﻃﺎــﺨﻣ
ﻋﺎــﻤﺘﺟا ﻂــﺑاور ،ﺖــﺳردﺎﻧ ﻲﮔﺪــﻧز هﻮﻴــﺷ ،ﺰــﻴﻣآ و ﻲ
ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا و ﻢﻟﺎﺳﺎﻧ ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ )
ﻲﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ (
ﺪﻨﺘﺴﻫ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ .
ﺑ ﻪ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ
ﺶـﺷ رد ﻪـﻛ ﺪـﻧداد نﺎﺸـﻧ ﺶﻫوﮋـﭘ يﺎـﻫ
و نادﺎﺘﻌﻣ ﻦﻴﺑ هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴﻣ ﻪﻨﻴﻣز
ﻲـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ ﻢﻟﺎـﺳ داﺮـﻓا
راد
دراد دﻮﺟو .
لوﺪﺟ
3
ﺮﺛا ناﺰﻴﻣ دروآﺮﺑ ، ار ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚـﻳﺮﻫ
ﺑ ﻪ
د ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳار
ﺪﻫد . نﺎﻤﻫ ﻪـﻛ ﻪـﻧﻮﮔ
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ هﺪﺷدﺎﻳ لوﺪﺟ
زا ﺮـﺛا ناﺰـﻴﻣ ﻪﻨﻣاد ﺪﻫد 98
% ﺮـﻴﻐﺘﻣ رد
ﺎﺗ ﺎﻫروﺎﺑ و ﺮﻜﻓ زﺮﻃ 62
% ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد نﺎﺳﻮﻧ ﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺮﻴﻐﺘﻣ رد .
ﺶﻴﭘ ياﺮﺑ
نادﺎـﺘﻌﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا ﻦﻴﻴﺒﺗ ناﺰﻴﻣ ﻲﻨﻴﺑ
ﻪﺑ
ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﻞـﻣﺎﻋ ﺶﺷ ﻪﻠﻴﺳو
ﭼ نﻮﻴـﺳﺮﮔر زا ،هﺪـﺷ يﺮﻴﻐﺘﻣﺪـﻨ
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻚﻤﻛ .
شور ﻪﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﺶﺷ
Enter
دراو ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ
ﺪﻧﺪــﺷ . ﻞــﻣﺎﻋ ﻦــﻳا ﺎــﻫ
94 % ﻦﻴــﻴﺒﺗار دﺎــﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘــﺳا ﺲﻧﺎــﻳراو
ﻲﻣ
ﻲﻨﻌﻣ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻦﻳا ناﺰﻴﻣ و ﺪﻨﻨﻛ
ﺖﺳا راد ) 001 / 0
p<
، 295
= .(F
ناﺰــﻴﻣ ﻞــﻣﺎﻋ زا ﻚــﻳ ﺮــﻫ Beta
ﻲــﮔﮋﻳو ،ﺎــﻫ ﻲﺘﻴﺼــﺨﺷ يﺎــﻫ
ﻲﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ )
ﻪﻧﻮﮔرﺎﻤﻴﺑ ( 35 / 0
ﻫروﺎﺑ و رﺎﻜﻓا ، ﺖﺳردﺎﻧ يﺎ
18 / 0 ،
هﺮﻃﺎﺨﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر
ﺰﻴﻣآ 28 / 0
ﻂـﻠﻏ ﻲﮔﺪﻧز هﻮﻴﺷ ، 20
/ 0 ﻂـﺑاور ،
ﻢﻟﺎــﺳﺎﻧ ﻲﮔداﻮﻧﺎــﺧ و ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا 22
/ 0 ﻒــﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴــﺣا و
ﺐــﺳﺎﻨﻣﺎﻧ )
ﻲــﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ (
09 / 0 ﺖــﺳا راد ﻲــﻨﻌﻣ يرﺎــﻣآ ﺮــﻈﻧ زا ،
) 001 / 0
p<
( .
لوﺪﺟ 2 -
ﻲﻧدﻮـﻣزآ تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺎـﻫ
رد ﺮـﻫ
،ﻪـﻨﻴﻣز ﺶـﺷ زا ﻚـﻳ
نﻮﻣزآ ﻲﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ و t يراد
ﻪﻨﻴﻣز ﺎﻫ ﻲﻧدﻮﻣزآ
ﺎﻫ M F-Leven t
دﺎﺘﻌﻣ 28
/
15 يﺎﻫﻲﮔﮋﻳو
نﻮﮔرﺎﻤﻴﺑ ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ ﻢﻟﺎﺳ
83 / 5 4 / 121 8 *
/ 33
*
دﺎﺘﻌﻣ 64
/
6 ﻲﮔﺪﻧز هﻮﻴﺷ
ﺖﺳردﺎﻧ ﻢﻟﺎﺳ
83 / 7 1 / 97 4 * / 27
*
دﺎﺘﻌﻣ 37
/
8 و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﺑاور
ﻢﻟﺎﺳﺎﻧ ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ ﻢﻟﺎﺳ
57 / 7 2 /
*39 9 /
*30
دﺎﺘﻌﻣ 78
/
6 يﺎﻫروﺎﺑ و ﺮﻜﻓ زﺮﻃ
دﺎﻧ ﺖﺳر ﻢﻟﺎﺳ
57 / 51 1 / 13 5 * / 37
*
دﺎﺘﻌﻣ 82
/
5 و تﺎﺳﺎﺴﺣا
ﻒﻃاﻮﻋ ﻲﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ ﻢﻟﺎﺳ
18 / 8 2 /
*107 5 /
*24
دﺎﺘﻌﻣ 20
/
4 يﺎﻫرﺎﺘﻓر
هﺮﻃﺎﺨﻣ ﺰﻴﻣآ ﻢﻟﺎﺳ
13 / 748 1 / 0 7 * / 19
*
دﺎﺘﻌﻣ 05
/
47 ﺎﻫﻪﻨﻴﻣز ﻞﻛ رد
ﻢﻟﺎﺳ 17
/ 8 14 / 96 7 * / 37
*
* p<0/001 ; df=238
ﻪﻨﻴﻣز ﺶﻴﭘ هﺪﻨﻨﻛﺪﻌﺘﺴﻣ يﺎﻫ ادﺎﺘﻌﻣ يدﺎﻴﺘﻋا
ﻪﺘﻓﺎﻳدﻮﺒﻬﺑ ن
76
76
لﺎﺳﻢﻫدرﺎﻬﭼ /رﺎﻤﺷه 1 /رﺎﻬﺑ1387
Vol. 14 / No. 1/ Spring 2008
ﻞﻜﺷ 1 - ﺖﻴﻌﺿو تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺶﻴﭘ
ﻴﺘﻋا ﻪﻨﻴﻣز ﺶﺷ رد ﻢﻟﺎﺳ داﺮﻓا تاﺮﻤﻧ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ و نادﺎﺘﻌﻣ دﺎ
ﻪُﻧ تاﺮﻤﻧ ﻪﻳﺎﭘ ﺮﺑ و ﻲﺸﺨﺑ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا Z
و ﻢﻟﺎـﺳ داﺮـﻓا تاﺮﻤﻧ
نﻮـﻣزآ رد دﺎﺘﻌﻣ ﺎـﺗ ﺮﻔـﺻ هﺮـﻤﻧ ﻪـﻛ ﺪـﺷ هداد نﺎﺸـﻧ ASQ
28
نﺎﺸﻧ ﻢﻟﺎﺳ هﺪﻨﻫد
ندﻮﺑ )
دﺎـﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘـﺳا مﺪﻋ (
هﺮـﻤﻧ ، 29 ﺎـﺗ 38 ،
كﻮﻜﺸــﻣ )
ﻂــﺳﻮﺘﻣ داﺪﻌﺘــﺳا (
هﺮــﻤﻧ و 39 ﺎــﺗ 50 نﺎﺸــﻧ هﺪــﻨﻫد
ﺖﺳا دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا .
ﻪـُﻧ تاﺮـﻤﻧ ﻪـﻳﺎﭘ ﺮـﺑ و ﻲﺸـﺨﺑ
دراﺪﻧﺎﺘـﺳا Z
هﺮﻤﻧ نﻮـﻣزآ ياﺮﺑ هﺪﺷدﺎﻳ يرﺎﺠﻨﻫ يﺎﻫ درﻮـﻣ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ردASQ
ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﻳارا ﻲﺳرﺮﺑ .
لوﺪﺟ 3 - ﺮﺛا ناﺰﻴﻣ ﺑ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻪ
رد ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ
دﺎﻴﺘﻋا داﺪﻌﺘﺳا
ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﻫ روﺬﺠﻣ Eta
Eta
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ 97
/ 0 94 / 0
و ﺮﻜﻓ زﺮﻃ ﺎﻫروﺎﺑ 98
/ 0 96 / 0
ﺎﻫرﺎﺘﻓر 79
/ 0 62 / 0
ﻲﮔﺪﻧز هﻮﻴﺷ 91
/ 0 83 / 0
ﻲﮔداﻮﻧﺎﺧ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﺑاور 94
/ 0 89 / 0
ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا 88
/ 0 78 / 0
ﺚﺤﺑ
ﻢﻟﺎـﺳ داﺮـﻓا زا ﺶﻴـﺑ نادﺎـﺘﻌﻣ ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻲــﮔﮋﻳو ياراد ﻲــﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ يﺎــﻫ
) ﻪــﻧﻮﮔرﺎﻤﻴﺑ (
ﻲﮔﺪــﻧز هﻮﻴــﺷ ،
و رﺎــﻜﻓا ،ﻢﻟﺎــﺳﺎﻧ ﻲﮔداﻮﻧﺎــﺧ و ﻲﻋﺎــﻤﺘﺟا ﻂــﺑاور ،ﺖــﺳردﺎﻧ يﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﻲﻌﻴﺒﻃﺮﻴﻏ ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا ،ﺖﺳردﺎﻧ يﺎﻫروﺎﺑ هﺮﻃﺎﺨﻣ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺰﻴﻣآ .
نآ زا ﺎـﺟ
ﺲـﭘ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻦـﻳا ﻪـﻛ يداﺪـﻳور
ﻪـﺘﻓﺎﻳ ،ﺖﺳا
ﻪـﺑ يﺎـﻫ دﺎـﻴﺘﻋا زا ﺶﻴـﭘ ﺖﻴﻌـﺿو ﻪـﺑ هﺪـﻣآ ﺖـﺳد
ﻲﻧدﻮﻣزآ ،ﻲﻛدﻮﻛ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﺎﻫ
دراد هرﺎـﺷا ﻲﻧاﻮﺟ و ﻲﻧاﻮﺟﻮﻧ
؛
ﻪﻨﻴﻣز ﻲﻣ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ هدﺎﻣآ ار دﺮﻓ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻨﻨﻛ
.
ﻲﺋوﺮﻴﻫ و ﺎﻣﻮﺴﺗﺎﮔآ )
2004 ( رد دﺎـﻴﺘﻋا ﻪـﻛ ﺪـﻧروﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ
ﻲﻣ ﻞﻜﺷ داﺮﻓا زا ﻲﻜﭼﻮﻛ ﺶﺨﺑ
دﺮـﻴﮔ
؛ ﻲﮔدﺎـﻣآ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻬﻧآ
ﺪﻧراد ﻲﺼﺨﺷ .
نارﺎﻜﻤﻫ و ﻞﮔﻼﻓ )
2003 ( ﻲﮔدﺎـﻣآ دﺎـﺠﻳا ﻪـﺑ
هدﻮﻤﻧ هرﺎﺷا ﺪﺷر ﻲﻃ رد
ﺪﻧا . ا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻦﻳ
ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﺎﺑ ﺎﻫ ﺶﻫوﮋـﭘ يﺎـﻫ
ﻢﻫ ﺮﺿﺎﺣ دراد ﻲﻧاﻮﺧ .
ﻲﮔﮋﻳو ﻲﮔدﺎـﻣآ ،داﺮـﻓا رد هﺪﺷدﺎﻳ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﻳﺪﭘ ار نﺪﺷدﺎﺘﻌﻣ ياﺮﺑ
ﺶﻴﭘ ور ﻦﻳا زا و ﺪﻧروآ
ﻲـﻨﻴﺑ هﺪـﻨﻨﻛ
ﻪﺘﺴﺑاو رد يﻮﻗ
ﻪـﺑ داﻮـﻣ ﻪﺑ نﺪﺷ
ﻲـﻣ رﺎﻤـﺷ ﺪـﻧور
) ﺲﻳﻮـﻜﻧاﺮﻓ و
نارﺎﻜﻤﻫ ، 2000 ،نﻮﺴﻨﻳﻮﻟ ؛ 1997
.(
لﺪــﻨﻛ ) 1
1980 ( ﻄﻋ و ﻖﺸــﻋ ﺶــﻘﻧ ﻪــﺑ هداﻮﻧﺎــﺧ رد ﺖــﻓﻮ
ﻪﺑ ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺳا هدﻮـﻤﻧ ﺪـﻴﻛﺄﺗ هﺪﻧرادزﺎﺑ ﻢﻬﻣ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ
_______________________________________
1- Kandel
15.28
6.64 8.37
6.78 5.82
4.83 4.2
1.83 2.57 1.57 2.18
1.13 0
2 4 6 8 10 12 14 16 18
نﻮﮔ
رﺎــﻤﻴﺑﻲﺘﻴﺼﺨﺷيﺎﻫﻲﮔﮋ ﻳو
ﺖﺳردﺎﻧﻲﮔﺪﻧزهﻮﻴﺷ
ﻢﻟﺎﺳﺎﻧﻲﮔداﻮﻧﺎﺧوﻲﻋﺎﻤﺘﺟاﻂﺑاور
ﺖﺳردﺎﻧيﺎﻫروﺎﺑ وﺮﻜﻓزﺮﻃ ﻲﻌﻴﺒﻃﺮﻴـﻏﻒﻃاﻮﻋ
وتﺎﺳﺎﺴﺣ ا
ﺰﻴﻣآ هﺮﻃﺎﺨﻣيﺎﻫرﺎﺘﻓر دﺎﺘﻌﻣ ﻢﻟﺎﺳ
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ