A Postcolonial Study of The Algerian Trilogy (The Big House, The Fire, and The Loom) by Mohammed Dib
Kamal Baghjari*
Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, College of Farabi, University of Tehran
Received: March 2, 2019; Accepted: August 27, 2019
Abstract
The Algerian Trilogy by Mohammed Dib, a renowned Algerian writer, is one of the most recognized literary works of the contemporary literature of his country. It provides the reader with an objective perspective of the Algerian society in the years leading up to the Independence. In each of the novels, the writer focuses on one aspect of the life in the society. He gives the reader a viewpoint of the consequences of the French colonialism in everyday living status of the Algerians in cities, the countryside, and the industrial section in The Big House, The Fire, and The Loom respectively. In order to answer the critical questions pertaining to the postcolonial elements of the novels, this research extracts and analyzes the key concepts of postcolonial theory and criticism reflected in them. Furthermore, it attempts to evaluate the specific mechanisms used by the author to develop a postcolonial image.
Thus, the article sets to study the novels’ multiple narrative and its impact on the embodiment of colonial and postcolonial atmosphere in Algeria, the power relations between the master and the slave under French colonialism, the colonial double-standard policies, resistance, and internalized racism. By doing so, it demonstrates that The Algerian Trilogy, with its multi-level narrative and naturalistic approach, challenges the false, superficial message of colonialism as to bringing civilization and modernity to Algeria, and reveals the true negative side of French colonialism. It argues that the master/ slave dichotomy is present in many scenes of all three novels, categorizing the characters into two groups: the dominant and the subaltern.
Yet, some of the characters show conscious resistance by their focus on local elements of the Algerian culture and by their display of interest in Arabic language. In other words, the writer goes beyond the stereotype of sheer defiance and portrays cultural and linguistic resistance.
Keywords: Postcolonial Criticism, Mohammed Dib, Algerian Trilogy, The Big House, The Fire, The Loom.
*. Corresponding author: kbaghjeri@ut.ac.ir
یبرع بدا ، لاس 12 ۀرامش ، 2 ناتسبات ، 1399
10.22059/jalit.2019.277064.612039 Print ISSN: 2382-9850//Online ISSN: 2676-7627
http://jalit.ut.ac.ir
شناوخ یرامعتسااسپ
هس ۀناگ ( رئازجلا رادلا
یربکلا ة قیرحلا ، و
لوّنلا ) بید دمحم رثا
یرجغاب لامک
*
یبرع تایبدا و نابز هورگ رایداتسا سیدرپ
نارهت هاگشناد یباراف
ص زا(
85 ص ات 107 )
:تفايرد خيرات 11
/ 12 / 1397 :شريذپ خيرات ، 05
/ 06 / 1398
هدیکچ هس ۀناگ رئازجلا نامر هس لماش(
رادلا ریبکلا ة قيرحلا ، لونلاو
دنسيون ،بيد دمحم رثا ) ۀ
،یريازجلا روهشم
کي صخاش زا ی ريازجلا رصاعم تایبدا راثآ نيرت
يوصت هک تسا روشک نيا تیعضو زا رثکتم و ینیع یر
رد
لاس داعبا زا یکي رب نامر هس نيا زا کي ره رد بيد دمحم .تسا هداد هئارا للاقتسا هب یهتنم یاه
ار رامعتسا یاهدمایپ و هداهن تشگنا ريازجلا مدرم یگدنز هب
بیترت رمزور یگدنز رد ۀ
یياتسور ،یرهش و
تعنص شخب .تسا هدیشک ريوصت هب
پ شیپ شهوژ ور
، یاهروحم و تاضورفم یانبمرب دقن و هيرظن یلصا
مهم ،یرامعتسااسپ هيامزاس نيرت
یرامعتسااسپ یاه ر هس نيا
ددصرد و هدرک یواکاو و جارختسا ار نام
هفلؤم هک هدمآرب شسرپ نيا هب خساپ نيا رد یرامعتسااسپ یاه
هس یاهراکوزاس هچ اب و هنوگچ نامر
تسا هتفاي رولبت یبدا هيامزاس نيا .
ترابع اه :زا دنا یاضف یيامنزاب رب نآ ریثأت و تياور تسسگ
یرامعتسا یرامعتسااسپ و
طبار تيوقت ، ۀ
ياس رد هدرب/بابرا ۀ
یاهدمایپ میسرت ،هسنارف رامعتسا
تسایس ناگود یاه ۀ عماج رب یرامعتسا ۀ
تمواقم ،یريازجلا و
یتسرپداژن ینورد
.هدش نيا یلصا درواتسد
هک تسا نيا شهوژپ نامر
یاه هس هناگ وبزم ر ئارا اب و عطقنم و هتسسگ یتياور اب ۀ
زا ینیع یريوصت
شخب عماج فلتخم یاه ۀ
لاس نيرخآ رد ريازجلا نيا رد هسنارف روضح یاه
یلاشوپ تلاسر ،روشک
ینبم رامعتسا یادها رب
هب ار ريازجلا هب یيازون و ندمت شلاچ
یارب ار رامعتسا یقیقح تیهام و ،هتفرگ
.تسا هدرک شاف ناگدنناوخ
هژاو :یدیلک یاه
،یرامعتسااسپ دقن ،ريازجلا رامعتسا
،بيد دمحم هس
ۀناگ رئازجلا رادلا ، ر ریبکلا ة ،
قيرحلا
، لوّنلا .
1 . همدقم هزوح یرامعتسااسپ تاعلاطم هب یا
یلع هک تسا روانش و لاّیس تياغ زا یرادروخرب مغر
هفلؤم ناینب و اه فيرعت ًاتبسن یموهفم یاه
نایم طباور تیهام ساسا رب ،صخشم و هدش
رگرامعتسا یم هرهچ رییغت هدزرامعتسا و
.دهد ،رصتخم حیضوت نيا اب ناهج رساترس رد
برجت ،برع ۀ
نیطسلف روشک ود رد رامعتسا ريازجلا و
.درک دادملق ءانثتسا دياب ار
نامه یم هک روط ناتسلگنا یرامعتسا تردق ود فده ،میناد
هسنارف و ود نيا لاغشا زا
هدع ناکسا ،یبرع روشک نانیشنرجاهم زا یا
هدع و نیطسلف رد دوهي موق(
نادنورهش زا یا
* . :لوئسم ۀدنسيون ۀمانايار
kbaghjeri@ut.ac.ir
ف ا رد یوسنار )ريازجل
هک یفده ؛دوب عبطلاب
هب و نیگنس تنوشخ لامعا دنمزاین لابند
نآ
هصرع رد ریگارف و نيداینب یتلاوحت فلتخم یاه
و یگنهرف ،یداصتقا ،یسایس(
نيا )...
.دوب اهروشک لحرم نشخ بوکرس زا سپ هسنارف رامعتسا
ۀ رد یمدرم تمواقم تسخن
اک قاحلا ددصرد ،ريازجلا کاخ هب روشک نيا لم
دمآرب هسنارف
،مجن نيدلا سمش(
2011 :
166
.)
و ريازجلا گنهرف نيداینب لوحت هک دوب یتسیلايرپما تسایس نیمه یانبمرب رامعتسا .تفرگ رارق نارگرامعتسا راک روتسد رد هسنارف یمسر گنهرف اب نآ ینيزگياج
روضح لوط رد هسنارف 130
لاس ۀ ريازجلا کاخ رد دوخ
( 1830 - 1962
ديا رییغت ،)
ئ و یژولو
لئاز یلکروط هب و ،نابز و یتلایکشت یتلاوحت لامعا اب ار روشک نيا یلم تيوه نتخاس
نامزاس یمامت رد یراتخاس درک لابند یريازجلا یتلود تاسسؤم و اهداهن ،اه
،یریبزلا(
1999 : 27-5
. )
هب تخس درکيور ود ريازجلا رد ،رگيد ترابع یرازفا
( تسد یضارا رب یزادنا
و روشک شبنج بوکرس )یمدرم تمواقم یاه
مرن و یرازفا
)یلم تيوه نيداینب و مرن لوحت(
هب
کي تازاوم هبرصحنم و هژيو یاضف نینچ رد .دنتفر شیپ هب رگيد
تسا حضاورپ ،یدرف
یريازجلا تایبدا هک
هب(
)یريازجلا نامر هژيو
اب طبترم نیماضم هب نتخادرپ رانک رد زین
ددعتم داعبا ،یمدرم تمواقم تسایس
ريوصت هب زین ار هسنارف رامعتسا یتسیلايرپما یاه
یم .دشک نامر نيرتزراب زا یکي روضح رخاوا هب نآ شراگن نامز هک یريازجلا یاه
یم زاب ريازجلا رد هسنارف رامعتسا هس ،ددرگ
ناگ ۀ بيد دمحم
( 1920 - 2003
سا )
هک ت
هيلا زا یهجودنچ و رثکتم یريوصت ادیپ یاه
و هئارا ريازجلا روشک رد رامعتسا ناهنپ
.تسا هدرک شیپ شهوژپ
رد ور یلیلحت یشور اب ات تسا نآ ددص -
رب هیکت اب و یفیصوت
هفلؤم و تاضورفم نامر هس زا هناداقن یشناوخ ،یرامعتسااسپ دقن و هيرظن یاه
ررادلا
ةیبکلا
قيرحلا ، لونلا و.دهد هئارا هيرظن ،تفارکشا لیب
اسپ حرطم زادرپ رد ،یرامعتسا
باتک یرامعتسااسپ تاعلاطم یدیلک میهافم
( Key Concepts in Post-Colonial Studies )
حلاطصا فيرعت رد
« یرامعتسااسپ شناوخ
( »
post-colonial reading
یم )
:دسيون
« فده اب ،یرامعتسا یگنهرف و یبدا راثآ ِیناوخزاب اي شناوخ یرامعتسااسپ شناوخ
ناگدنناوخ مامتها بذج دقتنم .تسا رامعتسا ِريزگان هتبلا و فرژ یاهدمایپ هب
یم شلات دوخ شناوخرد یرامعتسااسپ هبنج زا دنک
مهان و ضراعت یاه نایم ینوگ
تخاسرب میهافم ۀ
رامعتسا یيابيز ،تلادع ،ندمت(
)...و داژن ،یسانش تسيز تقیقح و
ۀ
دنک )کیکفت( یزاساو ار رامعتسا کيژولوئديا نامتفگ و درادرب هدرپ ناگدزرامعتسا »
Ashcroft, Griffiths, & Tiffin, 1998: 192(
.)
هلاقم نيا ناگدنراگن ،حیضوت نيا اب
نآ ددصرد هولج نییبت نمض ات دنتسه
هسنارف رامعتسا نامتفگ نایم ضراعت یاه
يده(
ۀ
یيازون و ندمت هب ريازجلا
و )
تقیقح تسيز ۀ مدرم
،ريازجلا تیهام
ِکيژولوئديا نامتفگ
یرامعتسا ار
یزاساو دننک . رب نيا
،ساسا یلصا نيرت شسرپ نيا شهوژپ ابع :زا تسا تر
هفلؤم یرامعتسااسپ یاه هس
ناگ ۀ ريازجلا
ریبکلار رادلا( ة قيرحلا ، لونلا و
مادک )
تسا و نيا
هفلؤم هس نيا رد یبدا یاهراکوزاس هچ اب اه
؟تسا هتفاي رولبت هناگ
شیپ شهوژپ شهوژپ و تنرتنيا رد راتسج بسحرب ،ور
نيا اب طبترم ِفلتخم یاه
هس یرامعتسااسپ دقن ۀزوح رد لقتسم شهوژپ نیتسخن ،نامر هتبلا .تسا ريازجلا ۀناگ
هس نيا هب ،هناگ و هاگياج زا یرادروخرب لیلد یتح و یريازجلا نامر خيرات رد مهم یشقن
ع روشک نيا بلاقنا رد حمطم هراومه ،هسنارف رامعتسا هیل
شهوژپ و نادقان رظن هدوب نارگ
شهوژپ نونکات و چیه نکیل ،تسا هتفاي صاصتخا نآ هب یدايز یاه
نيا زا کي
شهوژپ هب اه تسااسپ بناوج و داعبا یواکاو و لیلحت هب لقتسم و میقتسم روط نيا یرامع
هس مهم زا یخرب .تسا هتخادرپن هناگ شهوژپ نيا نيرت
ترابع یاه :زا دنا
بيد دمحم هیثلاث لیلحت و یسررب - ناياپ ،یيانیماروپ هیمس ،
ۀجرد ذخا تهج همان
،دزي هاگشناد ،دشرا یسانشراک 1392
ناياپ نيا ۀدنراگن . و اهراتخاس رب رتشیب ،همان
هيامزاس هس نيا یياور یاه تسا هتخادرپ نامر
.
هعماج دقن - ناتساد یتخانش
ةیبکلاررادلا
« »بيد دمحم رثا
، و یرداق همطاف ۀتشون
ناتسمز ،یبرع رصاعم بدا دقن ۀلجم ،یيانیماروپ هیمس 1393
یشناوخ هلاقم نيا :
هعماج تسخن دلج زا یتخانش هس
ازجلا ۀناگ ئر
ةیبکلاررادلا ( نومضم ظاحل زا و تسا )
زین
شیپ شهوژپ اب یوهام یفلاتخا .دراد ور
رفيرةیعقاولارةباتکلارةیلاکشإ
-ةیثلاث ر بیدردممح
ۀلجم ،یوارحبلا دیس ۀتشون ، دقن و بدا
لاس ،
1992 هولج هب اهنت زین هاتوک ۀلاقم نيا . هس نيا رد مسیلائر یاه
.تسا هتخادرپ هناگ
« - ر یفربیدر دممح ةیثلاث
ر ةیئاورر ةبرتجریفربعشر ةایحر:رئازلجا
» ،ملاس جروج رثا لاس هب
1972 . نامر نيا نومضم یفرعم هب رتشیب زین لصفم ۀلاقم نيا تیصخش لیلحت و اه
و اه
شنک تسا هتخادرپ نآ یئاور یاه .
هولاع باتک زا یخرب رد ،قوف تلااقم رب هس نيا هب زین ريازجلا نامر ۀزوح یاه
هناگ
هدش هتخادرپ هس نيا یفرعم هب بلاطم نيا بلاغ هک
نورد و هناگ یاهروحم و هيام
هفلؤم هب یمیقتسم ۀراشا و هتخادرپ نآ یساسا .تسا هتشادن نآ یرامعتسااسپ یاه
2 هس. ۀناگ رئازجلا هاگن کی رد
بيد دمحم دنسيون و رعاش
ۀ
تساد ،نامر(
نا و هاتوک شيامن )همان
یريازجلا
، هس نيا رد هناگ
عماج زا رثکتم هتبلا و ینیع یريوصت تسا هدرک شلات ۀ
ريازجلا لاس رد ، هب یهتنم یاه
نيااب .دهد هئارا ،روشک نيا للاقتسا رب ًاتدمع نامر هس نيا زا کي ره رد هدنسيون ،لاح
هصرع زا یکي یور یلصا یاه
رامعتسا تاریثأت زا و هداهن تشگنا ريازجلا مدرم یگدنز
هسنارف هصرع نيا .تسا هتشادرب هدرپ نآ رب ترابع اه
،اهرهش یتشیعم عاضوا :زا دنا
.تعنص شخب ًاتياهن و ،اهاتسور تیعضو هس زا لوا شخب
ناگ ۀ بيد دمحم رادلا
ریبکلا ة
اي
ناخ ۀ گرزب نامه هناخ نيا .دراد مان
« راطیبس راد
» نآ رد ناتساد گنریپ رثکا هک تسا
هناخ راطیبس راد .دراد نايرج رهش زکرم رد گرزب یا
« ناسملت
» ريازجلا نآ رد هک تسا
هد داوناخ اه ۀ
بان یطيارش رد یريازجلا ناماس
لد و یم یگدنز شارخ هشوگ رد .دننک
زا یا
ناخ نيا ۀ ت هب یکدوک ،رومن و کيرا مان
« رمُع
» یگدنز شرهاوخ ود و ردام اب هارمه
یم ناتساد .دنک
ریبکلاررادلا ة
تنحم فیصوت و حرش ًامامتر یتخبدب و اه
هداوناخ نيا یاه ،اه
هب داوناخ هژيو ۀ
،رمُع .تسا تیصخش یب یاه
ررامش
رادلا ر ریبکلا ة
ياس رد ۀ هسنارف رامعتسا
،یرامیب ،تیمورحم ،یگنسرگ ،رقف اب یگمه يوخدنت و مانشد
،تراقح ساسحا ،ی
تسد ...و یدیلپ ،یگدولآ و
یم مرن هجنپ نآ .دننک
زا اه یوزرآ ،ديدش یگنسرگ طرف
یم گرم یم گرزب نادنز کي ار دوخ یگدنز و دننک
سوبحم نآ رد ًارهق هک دنناد
هتشگ .دنا زا بيد دمحم هک یريواصت یم هئارا جنرغب تیعضو نيا
هب دهد و هایس یدح
انتشحو هک تسا ک یم
نآ ناوت .درک یقلت یتسیلاروتان یريواصت ار اه زا کي ره
سناکس نوچمه ،نامر یاهدوزیپا هولج ،دنتسم ِملیف کي یاه
تلاضعم و بئاصم زا یا
یم ريوصت هب ار ناسملت رهش مدرم .دشک
زا یکي تیصخش ناتساد زراب یاه
« دیمح
جارس
» مه و داحتا هب ار رهش مدرم و تسا یبلاقنا یزرابم هک ،تسا هیلع یلد
یم ارف نارگرامعتسا موجه راطیبس راد هب یو تشادزاب یارب اهراب یتینما نارومأم .دناوخ
یم ناتساد .دنروآ
رادلا ر ریبکلا ة
ر ضرع اب ۀ هولج زا هنوگدنتسم ريواصت نيا دعتم یاهیگدنز د
یم رارمتسا ناسملت رهش مدرم یناهج گنج زاغآ هب نآ نامز هک ،ناتساد ناياپرد .دباي
خ مود یم مت فسا تیعضو ،دوش هب قوف راب
انکاس یارب بتارم میخو رهش ن
رتراوشد و رت
یم ددرگ یم همیخ رهش لک رب هایس یربا نوچمه یگنسرگ و رقف و .دنکفا
مود شخب هیثلاث
اب ناونع قيرحلا ريازجلا نایياتسور راوگان تیعضو هب یم
هک دزادرپ
ياس رد ۀ یب تیمکاح نوچ
،روشک نيا یزرواشک عرازم رب یوسنارف نانیشنرجاهم یارچو
تقاط شلات و راک هب روبجم تقشم و اسرف
یناسناریغ یطيارش رد راب و ،دنا
اب نيا چیه لاح
لباق درواتسد هظحلام
ا یا بش توق هب ًاتياهن و دنرادن نآ ز نا
ۀ جاتحم دوخ اب ،نامر نيا .دنا
رمُع رفس
)ناتسبات تلایطعت رد(
کيدزن یاهاتسور زا یکي هب اب ناسملت رهش
مان
« ینب نلابوب
» یم زاغآ اب ینادنچ توافت اتسور نيا عاضوا .دوش تّقر طيارش
راطیبس راد راب
یلع ،نآ یلاها و درادن تقاط راک مغر
تقشم و اسرف نیمز یور رب راب
یاه رد ،یعارز
هب یمیخو یتشیعم عاضوا یم رس
میسقت یبونج و یلامش شخب ود هب اتسور نيا .دنرب
یم لصاح یضارا یاراد هک یلامش شخب ؛دوش تسا زیخ
، نانیشنرجاهم هب قلعتم
و یوسنارف مک شخب
همین و تیفیک ِکشخ
يازجلا نایياتسور هب قلعتم یبونج .تسا یر
هب اما جارس دیمح روضح اب و جيردت
)یبلاقنا زرابم(
تعا هب مدرم کيرحت و اتسور رد ضار
شیب ناناقهد ،دوجوم طيارش هب زا
فسا تیعضو هب شیپ طلس و دوخ راب
ۀ نانیشنرجاهم
یم یپ ناشدمآرد ِدازام رب یارب و دنرب
تملاسم یناگمه شبنج کي یم هدامآ زیمآ
.دنوش
تسد اب هرخلااب شبنج نيا نانیشنرجاهم ِعرازم رد ندرکراک زا نازرواشک ندیشک
یم زاغآ یوسنارف هتفر و دوش
یم ارف ار هقطنم رساترس هتفر یلاحرد اما .دریگ
شرتسگ هک
نماد ۀ نیمز تشحو و سرت ببس باصتعا یقافتا ،هتشگ یوسنارف ناراد
خر بیجع
یم بش زا یکي رد .دهد خب ،باصتعا یاه
ش هب یزرواشک عرازم زا یدايز یاه زرط
معط یکوکشم ۀ
یم قيرح هب ًادعب .دوش
یمرد یحيولت روط بارخ نيا هک میباي
زا یراک
یکي یوس یياتسور نازرواشک زا
هب یتیصخش(
)هرق مان
طبار هک ، ۀ
نیشنرجاهم اب یکيدزن نا
هدش هداد بیترت ،دراد هب .تسا
ره ناهب هثداح نيا ،لاح ۀ
نانیشنرجاهم تسد هب ار مزلا
یم یلخاد یتینما یاهورین تيامح اب ات دهد
)یرمرادناژ(
ناياپ نازرواشک باصتعا هب
درتسگ روضح اب روبزم باصتعا ،تياهن رد .دنهد ۀ
تشادزاب و بوکرس و یتینما یاهورین
دع ۀ یم ناياپ ناناقهد زا یدايز .دريذپ
خب رد موس ش هس
ۀناگ رئازجلا مان اب لوّنلا
)یگدنفاب هاگتسد(
لااح هک ،رمُع شقن
گنررپ ،تسا هلاس هدراهچ یناوجون یم ناتساد یلبق شخب ود زا رت
د .دوش زاب ناتسا مه
بان طيارش فیصوت اب یم زاغآ رمع لزنم ناماس
قاف و رقف زا هک ،رمع ردام .دوش ۀ
هب هاکناج
ُع ،هدمآ گنت
َم یم او راک رازاب هب دورو و هسردم کرت هب ار ر و ناسملت رهش رد .دراد
یلاحرد ،تسا هتشذگ مود یناهج گنج زا لاس هس هک هسنارف رامعتسا
راک رازاب ريازجلا
راصحنا رد ًلاماک ار تاجوسنم دیلوت
تسا هدروآرد هاگراک و
رهچ یگدنفاب یاه ۀ
ار رهش
س نوگرگد هتخا
تياهن رد رمُع .دنا یم
زا یکي رد دناوت هاگراک نيا
هب لوغشم یگدنفاب یاه
نيا زا .دوش راک تساد ناياپ ات اج
راب تقر طيارش و اضف فیصوت ،نا لد و
هاگراک ِشارخ
ت و ،یگدنفاب ا
هب هک ناسملت رهش دوخ یدح هلوک رد مود یناهج گنج لیلد
زا یراب
هطوغ تلاضعم و بئاصم هب ار تياور ،تسا هدش رو
یم شیپ .درب
3 . زاس :تیاور رثکت و تسسگ و
ریازجلا رد یرامعتسااسپ یاضف میسرت یارب یراک
شناوخ نامر یرامعتسااسپ هس یاه
ناگ ۀ بيد دمحم ویش زا تسخن ار
ۀ هبرصحنم درف
طبار و ،تياور ۀ
نآ میقتسم یرامعتسااسپ یاضف اب
نامر هس نيا یم زاغآ
مینک . دمحم
بيد هس هک تسا هتفگ ًاتحارص دوخ ناگ
ۀ ريازجلا عاضوا زا یشاقن یولبات کي رتشیب یو
بوبحب رد(
ۀ لاس یاه )روشک نيا للاقتسا هب یهتنم
تسا هصق هن و یا
ًافرص هک اریگ و باذج
مرگرس یارب تسا هدش هتشون ناگدنناوخ ندرک
،بيد(
1985 : 7 - 8
نيا میهاوخب رگا ).
تياور ملع نابز اب ار رظنراهظا هک میيوگب دياب ،میهد حیضوت یسانش
هس ۀناگ رئازجلا
.تسا دنمراتخاس تياور دقاف یناتساد ساسارب
،پارپ ریميدلاو ِتياور ِنابز روتسد زا تسا ترابع تياور
« رییغت هک ینتم
نایب رادياپ تلاح هب نآ تشگزاب هرابود و رادياپان تلاح هب رادياپ تلاح زا ار تیعضو
یم دنک »
،پارپ(
1368 : 33
. )
هب لداعتم و رادياپ تیعضو اب ناتساد ره ،نومرب دولک لوق
یم زاغآ تیعضو نيا اما ،دوش ،دراد ار یلوحت و ینوگرگد ناکما دوخ رد هک نيزاغآ
هثداح زورب اب ناهگان یم نوگرگد ار زیچ همه یا
یتیعضو ،داديور نيا زا رذگ زا سپ .دنک
یم دوجو هب تسا هثداح نآ لوصحم هک ديدج ح هرابود و ديآ
لکش لداعتم و رادياپ تلا
یم دریگ
،یدمحا(
1390 : 166 - 167
عضو تياور ،عقاو رد ).
طسوت هک تسا یرادياپ تی
بيرخت یيورین یم ریسم رییغت هدننک
ناماس یيورین طسوت هرابود ًادعب و دهد هب هدنهد
یم زاب دوخ تسخن تلاح .ددرگ
شخب رثکا رد ،قوف فيرعت ساسارب هس یاه
ۀناگ رئازجلا یمن یناشن ناوت تياور کي زا
دنمراتخاس و لماک تیصخش و یوار تادهاشم ًافرص هدنناوخ ،رثا نيا رد .درک هظحلام
ناتساد یلصا
)رمُع(
رهش یاضف زا تّقر عاضوا و ناسملت
نانکاس راب هد رد ش
ۀ هاجنپ
یم رظن زا ار یدلایم هعومجم رد هک دنارذگ
هدرخ زا یا ناتساد
هدمآ مه درگ اه هب .دنا
رظن
رثا هس نيا رد ،هدنراگن اب ًارثکا ام
« حرط یياه ( »
sketch
) هبور ینامدیچ رد هک میتسه ور
هتفرگ رارق رگيدکي رانک مظنم شخب دياب ،نایم نيا رد هتبلا .دنا
ِنامر ِینایم یاه قيرحلا
ار - ثداح هب هک ۀ
شتآ ،یياتسور ِنازرواشک باصتعا بوکرس تياهن رد و عرازم نتفرگ
نایشحو ۀ بزم باصتعا هتخادرپ رو
تسا - ارچ ،درک دادملق ءانثتسا هب هک
دوجو لیلد
بيرخت یورین هدننک
)باصتعا(
ناماس و هدنهد
)باصتعا بوکرس(
هب دنمراتخاس یتياور
صنم ۀ هظ
؛تسا هتسشن رو نانچ ،نکیل
رد هک همدقم شخب رد ،دش رکذ رثا نيا رگيد یاه
ریبکلاربابلا( ة لوّنلا ، نامر زا یمین دودح و ، قيرحلا
دنمراتخاس و مجسنم تياور کي زا یناشن )
نيا زا .تسین رد ور
هس ۀناگ رئازجلا هب ، و هثداح نادقف عبطلاب و فیصوت یلااب مجح لیلد
برض اب ناتساد گنریپ ،یياور شنک هب سوسحمان و دنُک رایسب یگنهآ
یم شیپ .دور
نامه شیپ هک روط ثا نيا ،دش هتفگ رت
زا کي ره رد هک تسا یدنتسم ملیف ناسب ر
سناکس یم رارق هدننیب ِناگديد ربارب رد هژوس یاياوز و داعبا زا یکي ،نآ یاه .دریگ
بيد دمحم هک یتياور هس رد
ۀناگ رئازجلا ژلاوک هیبش یکینکت ،هدرک هضرع تسا
رد هک
ريازجلا مدرم یگدنز فلتخم ريواصت نآ هدیچ رگيدکي رانک لزاپ کي تاعطق دننامه
هب ار تياور و هدش یم شیپ
نيا شسرپ اما .درب ویش نيا ايآ هک تساج
ۀ دجاو تياور
تللاد هب اي ؟تسا یرامعتسااسپ یاه هزادنا هچ ات تياور زا هویش نيا ،رگيد ترابع
ئارا رد ار هدنسيون ۀ
یاضف زا ینیع یريوصت و یرامعتسا
ااسپ ريازجلا یرامعتس یراي
؟تسا هدناسر دنسيون ره ۀ
اب ،یرامعتسااسپ برجت هب هجوت
ۀ یرامعتسا تسيز
هدش شا یدرکيور ،
یمرب دوخ یبدا رثا شراگن یارب ار صاخ حلاص بیطلا ،لاثم یارب .دنيزگ
مسوم رد
لامش هب ترجه هرهب اب
هدزرامعتسا رکفنشور ود نایم یزاوم یتياور زا یریگ
یفطصم(
دیعس )یوار و
نیمزرس رد یرکفنشور نارحب امعتسا یاه
هدروآ ناتساد بلاق رد ار هدزر
تسا . بيد دمحم ،ساسا نيارب هس رد
ۀناگ رئازجلا ئارا اب ات تسا هدرک یعس ۀ
یريواصت
هب و یتسیلاروتان عماج زا کيرات و هایس تياغ
ۀ ريازجلا ینبم رامعتسا یلاشوپ تلاسر ، رب
م هب یيازون و ندمت یادها هرمعتس
هب ار اه شلاچ اي - هب رتهب ترابع -
هب هرخس .دریگب
دروارف مه زاب یياور راکوزاس نيا ۀ
ا درکيور هسنارف یرامعتس رامعتسا .تسا ريازجلا رد
ازجلا هب ندمت یادها یاول تحت هسنارف ي
تسایس ،ر نيا رد ار دوخ یتسیلايرپما یاه
یم هیجوت روشک بيد دمحم .درک
هس ۀناگ رئازجلا شیب هک هتشون ینارود رد ار کي زا
و دوب هتشذگ شروشک رد هسنارف رامعتسا روضح زا هدس یلع
ظلا یم رها هرمث تسياب یاه
هب ِتلاسر ا
ندمتم حلاطص هب لااح هسنارف یزاس
یم راب هزاورد ريازجلا روشک و تسشن یاه
یم هدوشگ دوخ یور هب ار ندمت هب بيد دمحم هک یدنتسم رد اما .ديد
دنناوخ ۀ دوخ
یم هضرع هن ،دنک
ندمت نيا زا یرثا اهنت هب یيازون و
یمن مشچ هکلب ،دروخ
- نانچ رد هچ
مادا ۀ ديد میهاوخ راتسج -
هلوک هسنارف رامعتسا نارحب زا یراب
هب ار یونعم و یدام یاه
عماج ۀ هعماج ؛تسا هدرک هضرع یريازجلا ديدش رقف و یگنسرگ طرف زا نآ دارفا هک یا
یم بلط ار گرم :دننک
« کي مکح گرم .هرتهب یگدنز نيا زا راب رازه ام یارب گرم
هتخاس سابل هدش
هب گرم مه رگا ...هراد ام یارب ور لاط زا دياب ام دوخ ،داین ام غارس
هب ...ميرب شغارس »
،بيد(
1970 ،فلا 112
.)
هک تسادیپ بيد دمحم یرامعتسااسپ درکيور
یتافلاتخا برع رگيد ناگدنسيون اب
رد .دراد نيداینب هس
ۀناگ ازجلا ئر رگيد ، اب اهنت عماج تيوه لزلزت اي یرکفنشور نارحب ۀ
هبور هدزرامعتسا هعماج زا تبحص هکلب ،میتسین ور
برجت لوط رد هک تسا یا ۀ
یرامعتسا
هلاسدص نشخ ،شا نیعرد و نيرت
رهچ نيرتریگارف لاح ۀ
.تسا هديد دوخ هب ار رامعتسا
من بيد دمحم ،یياضف نینچ رد ی
یطخ و مجسنم یتياور حرط اب دهاوخ یاهدمایپ ،
همه و ریگارف بناج
ۀ هسنارف ِرامعتسا دودحم صاخ عوضوم دنچ اي کي هب ار شروشک رد
نيا زا .دنک هصرع مامت هب هک هتخاس ینیبرود دوخ یياور نتم زا یو ،ور
یگدنز یاه
ازجلا مدرم ي
ر
راک عاضوا ،تيوه ،نابز ،یياتسور و یرهش طیحم ،شزومآ ،تعنص ،یزرواشک(
،نارگ
درم تمواقم و رامعتسا هیلع م
یم ذوفن )...
دنک بطاخم رایتخا رد ار هنوگدنتسم یريواصت و
یم رارق .دهد هدنسيون ،هنومن یارب فیصوت رد
یگدنفاب هاگراک کرت زا سپ رمع هک یا
نآ رد راک هب روبجم لیصحت یم اج
دوش یم ، دسيون :
« هاگراک .تفر نیياپ ناکلپ زا رمع
هدننز و جزل ِتبوطر .دوب هایس و کيرات راغ لثم یور تاناویح ینیب طلِخ لثم یا
تسوپ یم رُس شا یگفلاک و یگفخ ساسحا کرسپ .دروخ
زیچ چیه همخد نآ رد .درک
یمن هديد یم وزرآ رمُع .دش
نابایخ رد نلاا درک یم شرس هب رکف نيا ًامئاد .دشاب
دز هک
هب نآ زا و دور لااب ناکلپ زا تعرس ...دنک رارف اج
»
،بيد(
1970 :ب 20
.)
4 . تیصخش رب زکرمت رد تسدورف یاه
هس ۀناگ رئازجلا
مهم زا یکي یرامعتسااسپ هوجو نيرت
هس ۀناگ رئازجلا ژيو هجوت ۀ
هب هدنسيون
« ناتسدورف
»
کاویپسا یرتاياگ .تسا هيرظن نیتسخن
راک هب ار حلاطصا نيا هک دوب یرامعتسااسپ زادرپ
لياق یرامعتسااسپ تاعلاطم رد یدايز تیمها نآ یارب و درب لاس رد یو .دش
1985 اب
لاؤس ريز هک درک حرطم ار شسرپ نيا ،یبرغ کیمداکآ یملع عماجم ندرب
« ايآ
یم تسدورف
؟ديوگب نخس دناوت
»
Ashcroft, Griffiths, & Tiffin, 1995: 25(
. )
روظنم
رفا ،ناتسدورف زا کاویپسا تحت دا
هطلس هب هراومه هک دوب یا هدش هدرب هیشاح
دارفا ؛دنا
رابرد ناشدوخ زا ریغ ینارگيد هشیمه هک یبولغم ۀ
نآ هتفگ نخس اه دنا
یيايرآ و یسابع(
،این
1388 : 190
. )
زا گرزب یتيرثکا یوس هب ار ام هجوت دوخ تاقیقحت ریسم رد کاویپسا
یم بلج ناگدشرامعتسا هتشاذگن اج هب دوخ زا یناشن چیه خيرات رد هک دنک
اريز ،دنا
هدوبن رداق هدوبن نآ هب زاجم اي ،دنناسرب نارگيد شوگ هب ار دوخ یادص دنا
نویلیم .دنا اه
تسا تیمکاح تحت ،نز و درم ،ناسنا هدمآ رامع
هتفر و دنا یب دنا
نآ یقاب دوخ زا یّدر هک
دنارذگب
،یریمهاش(
1389 : 390
. )
،نایم نيا رد هب هدزرامعتسا نانز
ندنارذگ رس زا لیلد
برجت ۀ فعاضم ِرامعتسا
عماج و رامعتسا ماظن یوس زا(
ۀ )رلااسدرم
رف مره فک رد یاج ناتسدو
یم نيا زا .دنریگ
،ور هدرک شلات یرامعتسااسپ ناگدنسيون زا یرایسب دوخ تایبدا رد دنا
هژيو مهس یب ناتسدورف نيا یارب ار یا
.دنوش لياق ادص
یلصا زا یکي هفلؤم نيرت
رد یرامعتسااسپ یاه هس
ۀناگ رئازجلا روخرد و هژيو مامتها
تیصخش نیمه هب هدنسيون لمأت یب یاه
وچمه ادص ک ،نانز ،ناکدوک ن
،ریقف نارگرا
و یياتسور نازرواشک بيد دمحم .تسا ...
و برع رگيد ناگدنسيون زا یرایسب فلاخرب ،
تیصخش یمامت ،یريازجلا ناگدنسيون رثکا یتح ۀقبط لد زا ار دوخ یناتساد یاه
متس و مورحم ۀديد
نيا زا .تسا هديزگرب هعماج رد ،ور
هس ۀناگ رئازجلا زا یناشن چیه
طسوتم ۀقبط
نشور هصاخ(
)نارکف
یتح .تسین هتسجرب یبلاقنا نازرابم یتح اي
تیصخش و جارس دیمح نوچ یياه
شاکع و تمواقم حور ندیمد ددصرد دنچره ،زین ة
یلم هدوت نایم رد یيارگ جنر و مورحم ۀقبط وزج یتاقبط ظاحل زا ،دنياه
هعماج ۀديد
اخ یناوج یکي ؛دنتسه هن
هب یم یگدنز ديدش رقف رد هک تسا شود رگراک یرگيد و دنک
رگا ،نياربانب .تسا هدنام زجاع دوخ ۀنابش توق ندروآرب رد هک تسا یگدنفاب هاگراک هس ۀناگ رئازجلا ،میناوخب ناتسدورف ۀسامح ار هتفگن فازگ هب ینخس
نآ هصاخ ؛ميا هک
رمت مه زاب ،هعماج مورحم ۀقبط نایم زا بيد دمحم تیصخش رب ار دوخ ۀدمع زک
یياه
یم هبرجت ار فعاضم اي جودزم یرامعتسا هک هداد رارق یلصا تیصخش ،لاثم یارب .دننک
هس ۀناگ رئازجلا هلاع هک تسا غلابان یناوجون ،رمُع ینعي و رقف زا یشان تلاکشم لمحت رب
گرزب نادرم ،ردام یوس زا مادم ،هداوناخ یتسدگنت ِرگراکرس ،لاس
هاگراک نارگيد و
یم رامثتسا و بوکرس تیصخش .دوش
مام ،روهز ،رمع رهاوخ ود و ردام نوچمه نز یاه ا
،
هریغ و راطیبس راد نانکاس نانز شچ یروضح زین
م هب .دنراد ناتساد گنریپ رد ریگ
نامر رد لاثم ناونع قيرحلا
روهز تیصخش ،
)رمع ۀياسمه رتخد(
نيا نیعرد رگيد ناسب هک
تقشم یگدنز ،راطیبس راد دارفا یم هبرجت ار یتکلاف و رقف اب مأوت و راب
نس رد ،دنک
یم یدرم اب جاودزا هب راداو یگلاس هدراهچ هد هک دوش
گرزب وا زا لاس اه رد .تسا رت
ريازجلا ِرلااسدرم ناوختسا زغم ات ۀعماج درادن قح یتح روهز ،
دوخ ۀدنيآ رسمه مسا زا
دوش علطم
،بيد(
2007 : 241
. )
تللاد و نيرتابيز زا یکي رد شخب نيرتدنم
،نامر یاه
راگتساوخ مسارم تروص وا بایغ رد روهز ی
یم دريذپ
:نامه(
239 و 243
. )
دياب نینچمه
،شخب نيا رد هراشا
رد نانز تیعضو هب یا هس
ۀناگ رئازجلا مینک . تربار یج . یس . گناي
رد یدمآرد باتک
رب یرگرامعتسااسپ صوصخرد
تیعضو نانز
رد یاهروشک تحت
،رامعتسا و
هب روط صخشم رد
،ريازجلا یم
ديوگ :
« نز تیعضو رد اهروشک نيا رد نا
هناگود کي زا .دنراد رارق یا رد ،نادرم ناسب ناشيا ،وس
هطلس ربارب تمواقم رامعتسا یرگ
یم ،رگيد یوس زا و دننک هب
هرهب لیلد م
یدازآ زا یدن دراو رامعتسا هارمه هک ینيون یاه
هب مهتم ،هدش ناشروشک دراو
هديا ندرک یم یبرغ یاه
دنوش
»
،گناي(
1391 : 116
.)
5 . طبار تیوقت ۀ
یاس رد هدرب/بابرا ۀ
هسنارف رامعتسا
ناگود ۀ ناگيادخ / هدنب اي بابرا / هدرب ار دياب هب ناونع نهک نيرت و هقباساب نيرت موهفم
یرامعتسااسپ درمشرب
. یرایسب زا فسلاف ۀ گرزب
،خيرات و رد سأر نآ اه
،لگه نيا هناگود
ار یانبم تکرح خيرات هدرک ناونع دنا
لحرم هب وا ندیسر و خيرات زا رشب روبع و ۀ
ِدرخ
ضحم شروبع مزلتسم ار هتسناد یگناگود نيا زا
دنا
،لگه(
1387 : 16 - 21
. )
اب نيا ،لاح
سپ اهنت موهفم هک دوب ناهج رساترس رد رامعتسا جمس و رادریگاو سوريو عویش زا
هنوگ و هتفاي یسيدرگد هدرب و بابرا یخيرات هرهب و یرورس زا ینيون یاه
هب اپ یشک
،حیضوت نيا اب .تشاذگ هصرع مشچ زا یکي
هفلؤم نيرتریگ ِیرامعتسااسپ یاه
هس ۀناگ
رئازجلا ناقلاخ یزاسزاب ۀ
تیصخش حطس رد هدزرامعتسا و رگرامعتسا نایم طباور یاه
رد .تسا یناتساد هس
ۀناگ رئازجلا یم لکش ناوت ار هطلس ددعتم یاه
دزن رد
تیصخش دصر یناتساد یاه
تیصخش طباور .درک رب یگمه نامر هس نيا یاه
یانبم
یم ار هطبار عون نيا .تسا هطلس و هرطیس ،تنوشخ ِناکدوک دزن رد یتح ناوت
اي هسردم
نادنزرف اب ردام لماعت .درک هدهاشم ش
،عقاو رد هس رد
ۀناگ رئازجلا ًامامت دارفا نایم طباور
رب .تسا هدش فيرعت هطلس یانبم رثکا ،ساسا نيارب
تیصخش یاه
هس ناگ ۀ رئازجلا ار
یم :داد رارق هعومجم ود رد ناوت
عومجم ۀ /بابرا :لوا /رگرامعتسا
هطلس /رگ یوق
عومجم ۀ /هدرب :مود /هدزرامعتسا
هطلس /ريذپ فیعض
لکش یيارچ حیضوت رد طلس طسب اب رامعتسا هک تفگ دياب هعومجم ود نيا یریگ
ۀ
تنوشخ ريازجلا رب دوخ راب نایم یتخانشدوب یزيامت لامعِا اب هک ،
« دوخ
» و
« یرگيد
»
یم تروص هرهب و یرورس حور ،دريذپ
عماج دارفا دزن رد ار یشک ۀ
هدرک تيوقت ريازجلا
یم دوخ هب یمره یلکش هعماج رد تردق طباور ،یتیعضو نینچ رد .تسا دارفا و ،دریگ
هرهب ،تردق رازبا زا یرادروخرب نازیم بسحرب تسا و یشک
فیعض دارفا ِرامث قح ار رت
یم دادملق دوخ عورشم رد .دننک
هس ۀناگ رئازجلا طبار ، ۀ هطلس اب دارفا نایم و یرگ
هطلس تیصخش زا یخرب اهنت دياش .تسا هدروخ هرگ یريذپ یاه
نوچ ناتساد یبلاقنا
و جارس دیمح شاکع
ة هطبار هک دنتسه هب یا
ا رود یم وجتسج ار هطلس ز .دننک
هطبار نيا
ناخ ،هسردم لثم نیياپ حوطس زا ۀ
رمُع
)راطیبس راد(
هب و زاغآ یگدنفاب هاگراک و
هطلس هسنارف رامعتسا یرگ یم متخ ريازجلا رد
بيد دمحم .دوش زا یياور دیهمت نيا اب
هطلس حور تيوقت رد هسنارف رامعتسا بّرخم راثآ ،فرط کي نايامن ار هعماج رد یرگ
درُخ یحطس رد ار هدزرامعتسا و رگرامعتسا نایم نلاک طباور ،رگيد فرط زا و هتخاس نیياپ رد .تسا هدرک یزاسزاب طبار ،حطس نيرت
ۀ طباور ساسارب هک تسا دنزرف و ردام
ت تردق :تسا هدش فيرع
« هلمح دوخ نادنزرف زا یکي هب مشخ تلاح رد یتقو ]رمُع ردام[ ینیع یم رو
،دش
هب برض دروم ار وا یدح یم رارق متشو
یم هک داد رگا ...دنکب ار ناشندب تسوپ تساوخ
هياسمه زا یکي تلاح نيا رد یم هلخادم اه
یم دايرف شرس رب ینيز ،درک :دیشک
-
یمن ؟هیچ هچب منوت
یم یک ؟منزب وماه نيا ؟هریگب ومولج داوخ
هچب و نتسه نم لام اه
تیبرت ماوخب هک روط ره یم نوش
...منک » :نامه(
82 )
یم دزشوگ رمع هب اهراب ینیع هب هک دنک
و عیطم دياب تردق زا یرادروخرب لیلد
نامرف :دشاب وا رب
« یم رکف اوت هک یتقو ات ینودب دياب ؟یدش یدرم تدوخ یارب ینک ن
کتک ...ینک شوگ فرح و یزادنب نیياپ ور ترس دياب ،مراد ور تندز »
نامه(
: 39
. )
طبار ۀ
هطلس نارگ ۀ هرهب زین رمُع ات هدش ببس شدنزرف اب ینیع ناکدوک رامثتسا و یشک
فیعض م قح ار رت :دنادب دوخ عورش
« هدع شناد زا یا همقل ندروخ لوغشم طایح یوس نآ رد نازومآ
.دندوب دوخ یاه رمع
نآ نیب ار شدوخ هناکريز نآ زا یکي هب ،نآ کي رد سپس و داد اج اه
هیقب زا هک ،اه
هاتوک تماق هلمح ،دوب رت مقل و دش رو
ۀ نان شناد زا یخرب ...تفرگ روز هب ار شا نازومآ
سلاک هکلت زور ره ًابيرقت رمُع هک دندوب نیياپ یاه یم ناش
زا ار دوخ نان مهس .درک
یم بلط نانآ یم تمواقم رگا .درک
نآ هب ًاروف ،دندرک هلمح اه
یم رو دش
» :نامه(
14 ).
یم وزرآ نینچمه عيرس هچره ات دنک
:دریگب ماقتنا دوخ تسدلااب دارفا زا و هدش گرزب رت
« هطلس و هنايوگروز راتفر رمع نابلط
ۀ نیياپ نس باسح هب ار نارگيد یم شا
وزرآ .تشاذگ
یم دوش گرزب رتدوز هچره درک نآ زا و
...دریگب ماقتنا اه »
:نامه(
91
.)
نشخ لکش یگدنفاب هاگراک رد هطبار نيا یم دوخ هب یرت
دولآ و میخو طيارش .دریگ ۀ
یسب دزمتسد رانک رد هاگراک نيا بش توق یتح هک ،نارگراک زیچان را
نا ۀ نآ نیمأت ار اه
یمن شیب تواسق و تنوشخ ،دنک طبار نيا هب یرت
ۀ هطلس نومن .تسا هدیشخب هنارگ ۀ
زراب
تنوشخ راتفر رد ار هطبار نيا ،یگدنفاب هاگراک رد ناوجون نارگراک سیئر ،شیبز زیمآ
یم هاتوک یناوجون دوخ هک دنچره یو .مینیب هثج اب تماق
تسا فیعض یا
هب(
یروط رد هک
رب ناتساد ناياپ یم توف یرامیب رثا
هب نکیل )دنک
قباس لیلد ۀ
نلاوط سیئر اب هطبار زین و ی
هزات نارگراک ،هاگراک یم رامثتسا ار دراو
:دنک
« نيا یم لاؤس هک منم طقف اج نيا اما ،هیماح نم مسا .وت هن ،منک
مادص شیبز اج
یم نس مک یارگراک سیئر نم .ننک نيا لاسو
...یدب ماجنا یروف دياب مگب یچ ره .ماج
هدنگ تلکیه نوچ نکن رکف ...؟نودان یدینش یم سا
ونيا .ینک رارف نم تسد زا ینوت
یم تدوخ یامشچ اب هزات وت .ینیب
هزات ره و یدراو یميدق یارگراک زا دياب یدراو
یم یچ ره دياب .هنک تعاطا یم مومت نورگ تارب هنرگو ،ینک شوگ مگ
...هش » ،بيد(
1970 :ب 21 - 22 ).
هتفر طباور نيا حطس یم شرتسگ هتفر
نيا ات دباي عت دراو هک
و نارگرامعتسا نایم لما
هدزرامعتسا یم ناگ
حوطس رد .تسا یددعتم حوطس یاراد دوخ زین هطبار نيا هتبلا .دوش
یم تسپ یداژن ار یلحم نانکاس نارگرامعتسا ،هیلوا نآ و دنناوخ
ناویح نوچمه ار اه
یم ادص :دننز
« یوسنارف راتفر نيا مه ًلابق رمع نآ ؛دوب هديد ار اه
ًلاومعم اه هک یماگنه
یم ننزب ادص ار یلحم نانکاس زا یکي دنتساوخ یم توس هیبش یيادص اب ،د
:دنتفگ
تسیپ ...تسیپ ...
»
،بيد(
2007 : 234
. )
یم ءاقلا دوخ نادنزرف هب رتلااب یحطس رد هک دننک
شيا و یتادوجوم نا کانسرت و یشح
:دن
« برع زا ًابلاغ یوسنارف ناکدوک یم اه
،دندیسرت
هب یروط وناخ هک هدا یم یتقو ناشياه نآ دنتساوخ
ار اه یم ،دنرادب زاب یراک زا :دنتفگ
یم تکاس برع اي یش
...!؟مینزب ادص ور اه
»
:نامه(
232
ناشيا ،حطس نيرتلااب رد ًاتياهن و)
هديا اب ار یم رامثتسا یتخس هب هتخاسرب یياه :دننک
« هفسلف یوسنارف یانیشنرجاهم نوش
نيا یازرواشک هک هنيا ف اج
یم راک یتروص رد طق ندرم لاح رد یگنسرگ زا هک ننک
یم انوا .نشاب یم راک زا تسد ،هشب ریس نوشامکش ازرواشک هگا نگ
هگيد ًاعقاو .نشک
یمن ور یگدنز نيا هش یم ور ام مدرم ًلامع نراد انيا .درک لمحت
...نشک »
،بيد(
1970 :فلا
95
.)
6 . تسایس یاهدمایپ ناگود یاه
ۀ یرامعتسا رب
عماج ۀ ریازجلا
برع ناهج رد تلاوحت دنور هکاجنآزا
)رامعتسا نارود رد(
عفانم ققحت یاتسار رد
و دوب یياپورا یاهروشک هب
زرم نيا نادنزرف تسد و
هب ،دوب هتفريذپن تروص موب
راديدپ هعومجم ندش ا
یعامتجا و یداصتقا یاهدمایپ زا ی مسج رد یراتخاس یتلاوحت و
ا یکي .دش رجنم یبرع عماوج ناج و میخو ز
هّکتود اهدمایپ نيا ِنيرت یبرع عماوج ندش
هب تلاوحت دنچره ،نارگرامعتسا .دوب یگنهرف و یداصتقا حوطس یمامت رد و تبثم رهاظ
هدنزاس یم ناماس یبرع یاهروشک زا یرایسب رد ار یا نآ زا تلاوحت نيا ،دنداد
اج هک
مه مه و وس یرامعتسا عفانم اب ماگ
اوم بلغا رد ،دوب ناش هلمجزا یمیخو یاهدمایپ عق
هراپود عماج ندش ۀ
هب ار هدزرامعتسا یم لابند
تشاد
( Hopkins & Ibrahim, 1985: 11-15 .)
فده تلاوحت شخب یور رب اهنت رامعتسا یشنيزگ و دنم
یم لامعا هعماج زا یياه هک دش
یم يرس رد تسناوت ع
هب ار ینلاک دوس نکمم نامز نيرت لپورتم یوس
.دنک ريزارس اه یارب
،لاثم ِیشزومآ ماظن رانک رد ینيد
- هتفرگ لکش ینردم ًاتبسن یشزومآ ماظن ،جيار یتنس
یلصا فده هک دوب هدامآ شا
رادا رد نارگرامعتسا اب یراکمه یارب دارفا یزاس ۀ
روما
نورپ هب ًلاومعم هک یعرش مکاحم رانک رد زین یياضق ماظن رد .دوب روشک هد
یصخش یاه
دارفا
قلاط ،جاودزا(
)ثرا و
یم یگدیسر یياضق ماظن ،دندرک
یياپورا یاهروشک کبس هب یا
پ هب یگدیسر نآ یلصا فده هک دوب هدش داجيا هدنور
و یراجت نلاک یاه دوب یندم
(إ ،نورخآو میهارب 2005
: 150 - 153
.)
دنچره نیبانیب و یطاقتلا یاضف نيا ،دوب هتفاي رولبت یبرع یاهروشک زا یرایسب رد
اما ريازجلا هب برجت ندنارذگ رسزا لیلد ۀ
ینلاوط یرامعتسا همه و تدم
رایسب ،هبناج
رگيد زا رتشیب هدزرامعتسا ناياتمه
شا هتفرگ رارق یگنهرف ِیگناگود نيا ضرعم رد دوب
،یریبزلا(
2009 : 50
. )
نيا زا رد ،ور هس ۀناگ رئازجلا هولج رد ار تیعضو نيا زا یفلتخم یاه
هصرع یمامت یم روشک نيا مدرم یگدنز یاه
نيا نيرتزراب زا یکي .درک هدهاشم ناوت
هصرع وحن ،اه ۀ تسایس لامعا اب هک تسا یياضق هاگتسد درکلمع ماظن هب هیبش یياه
قوقح قاقحا رد ار ريازجلا مدرم تسد ،دياتراپآ .تسا هتسب ًلاماک ناش
ار راتفر عون نيا
تياکش رد یراس نبا یاه
سم زا یکي(
)راطیبس راد نارجأت
یم :مینیب
« نيا .موش همکاحم هنلاداع هاگداد کي رد دياب نم اه
هاگداد نآ یاه هن ،تساه
اگداد ه نآ .ام یاه نيا هک ار هچ
هب اه هداد بیترت ام یارب ءاضق هاگتسد مان یتسد ِرازبا دنا
تموکح رارمتسا و تظفاحم ناشدوخ زا نآ اب هک تسا یم همیب ار ناش
هاگن رد .دننک
یضاق نآ یاه مرجم هشیمه نم لثم یدارفا ،اه نيا .دنتسه
زا لبق یتح ارم اه هب
ایند
هانگ مندمآ هدرک یفرعم راک
موکحم یارب ءاضق هاگتسد نيا .دنا هب یزاین ام ندرک
ارچ ،درادن مرج باکترا ماکحا هک
...هدش رداص شیپ زا ش »
،بيد(
1970 فلا : 44 - 45 ).
شلاچ حرط ،نایم نيا رد هاگياج یزرواشک شخب یاه
هب زا یرتشیب بتارم هس
ۀناگ
رئازجلا نامه .تسا هداد صاصتخا دوخ هب ار یم هک روط
زا یکي یزرواشک ،میناد
شخب هسنارف رامعتسا هک دوب یياه ريازجلا رد
هژيو باسح رد .دوب هدرک زاب نآ یور رب یا
نیمز ،روشک نيا هدرخ یزرواشک یاه
ناکلام
یتح و(
گرزب ناکلام یدراوم رد
هب هاوخ )
طساو ۀ یرادا نیناوق زا هاوخ و دندوب هدرک عضو نارگرامعتسا هک یا
هب قيرط نهر
کناب رد نانآ تلاغتسم نتشاذگ یزرواشک یاه
)دندوب یجراخ بلغا هک(
رد تخادرپ لباقم
هب اي و ماو ا
یم هرداصم ،هقوعم تایلام یاز کي سپس و دندش
هرمعتسم هب اج نانیشن
یم صاصتخا .دنتفاي
دز نيا اب و
شور زا هدافتسا اب زین و اهدنب هب ،رگيد یاه
شخب جيردت
هدرتسگ نارگرامعتسا گنچ هب ،بولطم ِیزرواشک یضارا زا یا یم
نيا ريازجلا رد ؛داتفا
نیمز نيرتهب زا دصرد هاجنپ هک دوب هتفر شیپ یياج ات تیعضو هب اهنت یزرواشک یاه
دودحم یهورگ -
نآ دادعت هک نچ زا اه
یمن زواجت رازه د درک
- و دوب هتفاي صاصتخا
یم بوسحم هس و ود هجرد یضارا زا بلغا هک رگيد دصرد هاجنپ هس ،دش
نویلیم م اه
دوب یريازجلا زرواشک
( Hopkins & Ibrahim, 1985: 357
.)
یلصا تسایس قادصم نيرت یرامعتسا یاه
نامر رد ار روبزم قيرحلا
تارطاخ رد و
رودنموک
)یياتسور یدرمریپ(
یزرواشک یضارا هب یوسنارف نانیشنرجاهم موجه نارود زا
یم نلابوب ینب یم فيرعت رمُع یارب رودنموک .درک هدهاشم ناوت
نيا هک دنک
هاگتسد یتيامح رتچ ريز رد هنوگچ نانیشنرجاهم نازرواشک تیکلام قح ،یياضق یاه
نیمز رب یريازجلا دوخ یاه
نآ و دندرک لطاب ار ناش زاس اب ار اه
و کلمت هب ینوناق یراک
دوخ دندروآرد :
« نیمز هک دوب یتنعل نوناق نيا ،هرآ نيا یازرواشک زا ور اه
هک نتفر اجره .تفرگ اج
نوا هب نوناق ،ننک تياکش نيا .دز یلیس اه
هانگ نوناق مشچ رد هشیمه اه هتخانش راک
یم همه هک دوب نوناق نيا .نش نیمز بصغ یارب ور زیچ
نوا یاه نيا .درک مهارف اه
نيا یازرواشک تیکلام هک دوب نوناق رد زیچ همه .درک وغل نوشدوخ یضارا رب ور اج
جرد زا قباس تیکلام یاهدنس نتفگ هعفد کي .درک رییغت بش کي ضرع ۀ
رابتعا
مه .هدش طقاس ۀ
نیمز هلیبق و یثرا یاه شدعب و نتفرگ ازرواشک زا ور یا
نوناق نتفگ
یم تيامح امش زا نیمز هک ینوناق ؟نوناق مودک اما .هنک
نوا یاه هدرک هرداصم ور اه
یم لااح ...!؟هنک تيامح نوشزا تساوخ »
،بيد(
2007 : 89 - 90 ).
تسایس نيا یارب ار یمیخو یاهدمایپ یرامعتسا یاه
لا نازرواشک هب یريازج
دراد لابند :
نآ زا یخرب اه
یم دوخ یضارا یراذگاو هب روبجم دنوش
هب و زمزور رگراک ناونع رد د
یم راک نانیشنرجاهم عرازم هدع ؛دننک
یا هب غارس نیمز راومهان و بوغرمان یاه یم
دنور
نآ مک دمآرد هب و تعانق اه
یم دنزرو دع هرخلااب و ؛ ۀ
رایسب عادو یياتسور یگدنز اب زین ی
یم دنيوگ یپ رد ار اهرهش هار و ش
یم دنریگ :
« یم ور نیشنرجاهم هي ًلاثم کلمت هب ور یعارز یضارا نيرتهب زا راتکه نارازه هک ینیب
نیشنرجاهم نيا .هدروآرد شدوخ نيا هراپ شفک هي اب لوا زور اه
چیه مدرم .ندموا اج
هب عضو و رس تقو هتخير مه
یمن شومارف ور نوش نوا زا مودک ره لااح اما .ننک
یارب اه
زه شدوخ نیمز مامت ...هراد نیمز راتکه نارا
لصاح یزوراشک یاه هقطنم نيا زیخ
نیشنرجاهم هب قلعتم ینب تخبدب یازرواشک و ،تساه
نیمز هکت دنچ زج یزیچ نلابوب
همین و راومهان نز لثم هک دنرادن کشخ
هّثجزير یاه ار نادازون ندادریش تردق هک[
نوا یارب ینادنچ ِیدياع ]دنرادن .نرادن اه
تبیصم تیعضو نيا هب هزات و ..
دياب راب
تایلام نيا یازرواشک یهاگ .درک هفاضا مه ور اه تایلام تخادرپ یارب نروبجم اج
