Providing a Conceptual Framework for Explaining Organizational Resilience against Corruption in the Governmental Economic Organizations, Inspired by Critical Realist Ontology

(1)

Providing a Conceptual Framework for Explaining Organizational Resilience against Corruption in the Governmental Economic

Organizations, Inspired by Critical Realist Ontology

Saeed Reza Moghadamfar^*

*Corresponding Author, Ph.D., Department of Public Administration, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran. E-mail: sr.moghadamfar@ut.ac.ir

Seyed Mohammad Moghimi

Prof., Department of Public Administration, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran. E-mail: moghimi@ut.ac.ir

Farhad Rahbar

Prof., Department of Applied Economics, Faculty of Economics, University of Tehran, Tehran, Iran. Email: frahbar@ut.ac.ir

Hamid Reza Yazdani

Assistance Prof., Department of Business, Faculty of Management and Accounting, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran. E-mail: hryazdani@ut.ac.ir

Abstract

Objective: This study sought to establish a conceptual framework for explaining organizational resilience against corruption in Iranian governmental economic organizations.

Methods: Glaserian emerging grounded theory method was used to identify factors of organizational resilience against corruption as a new concept in literature. In order to find a deeper understanding of the concept and its generative factors in three layers (event, mechanism, and structure), in an integrated framework, the critical realistic ontology was used.

Results: "Anticipating", "monitoring", "response", "reassurance", "reducing impacts of corruption on staff", and "improvement" were recognized as principal categories in the empirical layer. Categories of "intelligence and dynamic organism", "strong control" and "resilient staff" were recognized as generative mechanisms in the actual layer. Categories of "open system", "organizational culture" and "attitude to

(2)

corruption and reform" were recognized as structures in the real layer. These 12 factors with other conditional factors shape organizational resilience against corruption.

Conclusion: According to these categories, organizational resilience against corruption is a meta-capability that includes what organizations should have and do before, during, and after corruption.

Keywords: Organizational resilience, Corruption, Organizational resilience against corruption, Critical realism.

Citation: Moghadamfar, Saeed Reza; Moghimi, Seyed Mohammad; Rahbar, Farhad and Yazdani, Hamid Reza (2022). Providing a conceptual framework for explaining organizational resilience against corruption in the governmental economic organizations, inspired by critical realist ontology.

Journal of Public Administration, 14(1), 4-28. (in Persian)

Journal of Public Administration, 2022, Vol. 14, No.1, pp. 4- 28 Received: September 06, 2021

Published by University of Tehran, Faculty of Management Received in revised form: October 25, 2021 https://doi.org/10.22059/JIPA.2021.329514.3014 Accepted: January 13, 2022

Article Type: Research Paper Published online: June 14, 2022

(3)

بﺎﺗ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ﻪﺋارا نﺎﻣزﺎﺳ رد دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ

يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ

ﻲﺘﺴﻫ زا مﺎﻬﻟا ﺎﺑ ناﺮﻳا ﻲﺘﻟود يدﺎﻘﺘﻧا ﻢﺴﻴﻟﺎﺋر ﻲﺳﺎﻨﺷ

ﻌﺳ ﻴ ﺎﺿرﺪ مﺪﻘﻣ

*ﺮﻓ

*

،لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺮﺘﻛد

هوﺮﮔ ،ي ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻲﺘﻟود

،

،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد

ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ، .

ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار :

sr.moghadamfar@ut.ac.ir

ﺳ ﻴ ﺪﻤﺤﻣﺪ ﻘﻣ ﻴ ﻤ ﻲ

دﺎﺘﺳا

، ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ

، ﺪﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ﻳ

ﺮ ﻳ ﺖ

، ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد

،

،ناﺮﻬﺗ ناﺮﻳا . ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار :

moghimi@ut.ac.ir

ﺮﺒﻫر دﺎﻫﺮﻓ

دﺎﺘﺳا هوﺮﮔ ، يدﺮﺑرﺎﻛ دﺎﺼﺘﻗا

، ﻜﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا هﺪ

، ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،

،ناﺮﻬﺗ ناﺮﻳا . ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار :

frahbar@ut.ac.ir

ﻲﻧادﺰﻳ ﺎﺿرﺪﻴﻤﺣ

ﺐــﺴﻛ و ﻲﻧﺎــﮔرزﺎﺑ هوﺮــﮔ ،رﺎﻳدﺎﺘــﺳا

ناﺮــﻳا ،ﻢــﻗ ،ناﺮــﻬﺗ هﺎﮕــﺸﻧاد ﻲﺑارﺎــﻓ ﺲﻳدﺮــﭘ ،يراﺪﺑﺎــﺴﺣ و ﺖﻳﺮﻳﺪــﻣ هﺪﻜــﺸﻧاد ،رﺎــﻛو .

ﻪــﻣﺎﻧﺎﻳار :

hryazdani@ut.ac.ir

هﺪﻴﻜﭼ فﺪﻫ نﺎﻣزﺎﺳ: توﺎﻔﺘﻣ ،دﺎﺴﻓ زا ﻞﺒﻗ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﺖﺸﮔزﺎﺑ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ و دﺎﺴﻓ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ رد ﻲﺘﻟود يﺎﻫ ا

ﺪﻧ . فﺪﻫ ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ

، بﻮﭼرﺎـﭼ ﻪـﺋارا

بﺎﺗ روآ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد نﺎﻣزﺎﺳ رد

ناﺮﻳا ﻲﺘﻟود يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ ﺖﺳا

.

شور : ﺎﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ور ش هداد ﻪﻳﺮﻈﻧ

ﻲﺘـﺴﻫ زا مﺎـﻬﻟا و رﺰﻴﻠﮔ هﺪﻧﻮﺷ راﺪﻳﺪﭘ دﺮﻜﻳور ﺎﺑ دﺎﻴﻨﺑ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺪـﺷ ﻲﻌـﺳ ،يدﺎـﻘﺘﻧا ﻢـﺴﻴﻟﺎﺋر ﻲـﺳﺎﻨﺷ

هﺪﻧروآﺪﻳﺪﭘ ﻪﻳﻻ ﻪﺳ رد داﺪﻳور و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ رﺎﺘﺧﺎﺳ و رﺎﻛوزﺎﺳ هﺪﺷ

دﻮﺷ ﻪﺋارا ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻲﺒﻟﺎﻗ رد و .

ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ

، ﻲﻠﺻا ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺶﺷ

» ﭘﻴ ﺶ ﺘﺳد ﻲ

«

،

» ﺎﭘ ﻳ ﺶ

«

،

» ﺎﭘ ﺦﺳ

« ،

» نﺎﻨﻴﻤﻃا ﻲﺸﺨﺑ

« ،

» نﺎـﻨﻛرﺎﻛ ﺮﺑ دﺎﺴﻓ ءﻮﺳ رﺎﺛآ ﺶﻫﺎﻛ «

و

» ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﻮﺒﻬﺑ «

ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻪﺳ ؛داﺪﻳور ﺢﻄﺳ رد

» بﺎﺗ نﺎﻨﻛرﺎﻛ روآ

« ،

» ﺎﻳﻮﭘ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔرا و يﺪﻨﻤﺷﻮﻫ «

و

» يﻮﻗ ترﺎﻈﻧ «

ﺢﻄﺳ رد رﺎﻛوزﺎﺳ ﻪﺳ و

ﻪﻟﻮﻘﻣ

» دﺎﺴﻓﺪﺿ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ

« ،

» زﺎﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ « و

» حﻼﺻا و دﺎﺴﻓ ﻪﺑ شﺮﮕﻧ «

،رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺢﻄﺳ رد ﺑ

ﻪ ناﻮﻨﻋ

بﺎـﺗ ﻞـﻣاﻮﻋ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يروآ

ﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ،دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ .

ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ : ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ زا يا

ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ،ﺎﻫ و ﺎﻫ ماﺪﻗا ﻳﺎﻫ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ ﺣ ،ﻞﺒﻗ

ﻴ ﻦ دﺎﺴﻓ زا ﺪﻌﺑ و ﻪﺘـﺷاد دﻮـﺟو نﺎﻣزﺎـﺳ رد

ﺪﺷﺎﺑ . ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﻦﻳا

» ﺖﻴﻠﺑﺎﻗاﺮﻓ « بﺎﺗ مﻮﻬﻔﻣ ندﻮﺑ ﺖﺳا دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد يروآ

.

ﻴﻠﻛ هژاوﺪ ﺎﻫ : بﺎﺗ روآ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ

، دﺎﺴﻓ

، بﺎﺗ روآ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد

، يدﺎﻘﺘﻧا ﻢﺴﻴﻟﺎﺋر

دﺎﻨﺘﺳا : مﺪﻘﻣ

،ﺮﻓ ﻌﺳ ﻴ ﺎﺿرﺪ

؛ ﻘﻣ ﻴ ﻤ ،ﻲ ﺳ ﻴ ﺪﻤﺤﻣﺪ

؛ ﺮﺒﻫر و دﺎﻫﺮﻓ ، ﻳ ﻧادﺰ ﻲ ، ﻤﺣ ﻴ ﺎﺿرﺪ ) 1401 .(

بﺎـﺗ ﻦﻴـﻴﺒﺗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ﻪﺋارا ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يروآ

نﺎﻣزﺎﺳ رد دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺑ ناﺮﻳا ﻲﺘﻟود يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ

ﻲﺘﺴﻫ زا مﺎﻬﻟا ﺎ يدﺎﻘﺘﻧا ﻢﺴﻴﻟﺎﺋر ﻲﺳﺎﻨﺷ

ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ. ،

14 ) 1 (

، 4 - 28 .

،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ 1401

هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 1 ﺺﺻ ، . 4 - 28 ﺦﻳرﺎﺗ

رد ﻳ ﺖﻓﺎ : 15 / 06 / 1400

ﺮﺷﺎﻧ : ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد

ﺶﻳاﺮﻳو ﺦﻳرﺎﺗ : 03 / 08 / 1400

ﻪﻟﺎﻘﻣ عﻮﻧ : ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ

ﺦﻳرﺎﺗ ﺬﭘ ﻳ شﺮ : 23 / 10 / 1400

نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ© رﺎﺸﺘﻧا ﺦﻳرﺎﺗ

: 24 / 03 / 1400

doi: https://doi.org/10.22059/JIPA.2021.329514.3014

(4)

5 ،ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

1401 هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 1

ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﻪﺑ دﺎﺴﻓ نﺎﻴﻣ مﻮﻬﻔﻣ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺘﺷر

شﻼﺗ و هدﻮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﻮﻠﻋ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ و ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ يا ﻦﻴﻴﺒﺗ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫ

هار و هﺪﻴﭽﻴﭘ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا دﺎﻌﺑا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ و و يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ يﺎﻫ

ـﺘﻓﺮﮔ ترﻮـﺻ ﻲـﻠﻣ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ،يدﺮﻓ حﻮﻄﺳ رد نآ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ﻪ

ا ﺖﺳ . هرود رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﺖﻟود و ﺎﻫ شﻼﺗ ﺎﻫ

ﻪﺘﺷاد نآ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﺖﻬﺟ رد ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻧا

؛ ﻲﻟو

،نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻦـﻳا

ﺪﻳﺪﭘ ة رﻮﺸﻛ رد و هداد ﻪﻣادا دﻮﺧ تﺎﻴﺣ ﻪﺑ ﺪﻨﻳﺎﺷﻮﺧﺎﻧ ﺘـﺷاد ﺰﻴﻧ ﺶﻳاﺰﻓا ،مود ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ زا ﺲﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻪ ﻪـﻛ ﺖـﺳا

ﻦﻳا زا نآ هﺪﻴﭽﻴﭘ و ﺎﻳﻮﭘ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻲﻣ ﺖﻳﺎﻜﺣ

ﺪﻨﻛ ) يرﺎﺼﻧا و ﺲﭙﻴﻠﻴﻓ ،وﺮﺘﺳﺎﻛ ،1

2020 (.

نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻟﺎﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﭽﻧآ زا ﺶﻴﺑ دﺎﺴﻓ ﺖﻟود و ﺎﻫ

ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ ﻪﺑ ،ﺪﻧﺰﺑ ﺐﻴﺳآ ﺎﻫ ﺎـﻬﻧآ

ﻲـﻣ دراو ترﺎـﺴﺧ ﺪـﻨﻛ

. رﺎـﺘﻓر

نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ رد ﺎﻫ ناﺮﺤﺑ

ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﺗارﺎﺴﺧ و ﺎﻫ ﺎﻬﻧآ

ﻲﻣ دراو ،دﻮﺷ ﺖﺴﻴﻧ نﺎﺴﻜﻳ .

نﺎﻣزﺎﺳ زا ﻲﺧﺮﺑ و هدرﻮـﺧ ﺖﺴﻜﺷ ﺎﻫ

ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﻲﺧﺮﺑ ﺪﻧدﺮﮔزﺎﺑ نآ زا ﺮﺘﻬﺑ ﻲﺘﺣ ﺎﻳ ﻞﺒﻗ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﺪﻧا

. نﺎﻣزﺎﺳ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ تﺎﻴﺑدا رد مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ

ناﻮـﻨﻋ

» بﺎـﺗ يروآ

ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ

2« هدﻮﺑ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ و هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ

ﺖﺳا . بﺎﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻧﺎﻜﺗ ﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ

اﺪـﺧر زا ﻲـﺷﺎﻧ يﺎـﻫ يﺎﻫد

،يﺮﺒﻳﺎﺳ تﻼﻤﺣ ،ﻲﺘﺴﻳروﺮﺗ ثداﻮﺣ ،ﻲﻌﻴﺒﻃ يﺎﻳﻼﺑ نﻮﭼ يراﻮﮔﺎﻧ ناﺮﺤﺑ

رد لﻼﺘﺧا ،ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫ ﻦﻴﻣﺄﺗ ةﺮﻴﺠﻧز

و ...

فﻮﻄﻌﻣ

ﺖﺳا شﻼﺗ نﺎﻘﻘﺤﻣ و هدﺮﻛ

ﻪﻛ ﺪﻧا زا ﻲـﺷﺎﻧ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ و تارﺎﺴﺧ ﺶﻫﺎﻛ ،ﻪﻬﺟاﻮﻣ ياﺮﺑ ﻲﮔدﺎﻣآ ،يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ياﺮﺑ ناﺮـﺤﺑ

،

ﺑ ﻲﺘﻴﻌﺿو ﺎﻳ ﻞﺒﻗ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﺖﺸﮔزﺎﺑ و رﺮﺿ ناﺮﺒﺟ ﻪﺘﺷﺬﮔ زا ﺮﺘﻬ

، ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺸﻳﺪﻧا )

ﻮﻨﻴﻧﻮﻧ و ﻲﻟرﺎﻧآ ،3

2016 (.

مﻮـﻬﻔﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا

بﺎﺗ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ ناﺮﺤﺑ

ﻪﻘﺑﺎﺳ ،دﺎﺴﻓ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ و دراﺪﻧ تﺎﻴﺑدا رد يا

ﻲﻣ ار نآ ناﻮـﺗ ﻪـﺑ

ناﻮـﻨﻋ دﺮـﻜﻳور ي

حﺮﻄﻣ ﺪﻳﺪﺟ دﺮﻛ

. ناﺮﺤﺑ ﺶﺨﺑ رد دﺎﺴﻓ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ ﻪﺑ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ

ﺶـﺨﺑ هﮋﻳو

ـﺼﺘﻗا يﺎـﻫ ﺖـﻴﻤﻫا زا ﻲـﺘﻟود يدﺎ

ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﻳﻻﺎﺑ .

مدﺮﻣ هﺎﮕﻳﺎﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺎﻣ رﻮﺸﻛ رد نﺎﻣزﺎـﺳ ﺶﻘﻧ و ﻲﻧاﺮﻤﻜﺣ رد ﻲﻨﻳد يرﻻﺎﺳ

رد ﻲـﺘﻟود يﺎـﻫ

ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ و ﺖﺳا يروﺮﺿ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ و ﻆﻔﺣ ،دﺎﺼﺘﻗا ناﺮﺤﺑ

حﻮﻄـﺳ رد دﺎﺴﻓ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ

ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﻴﻔﻣ ﻲﻠﻤﻋ و يﺮﻈﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ دﻮﺑ

. ﻲﻣﻼـﺳا بﻼﻘﻧا مود مﺎﮔ ﻪﻴﻧﺎﻴﺑ رد ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﺣ ﺎﺗ رﻮﺸﻛ رد عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺖﻴﻤﻫا

هﺪﺷ ﺮﻛذ ﻪﻛ ﺖﺳا

ﻪﻟﺰﻟز نﻮﭽﻤﻫ دﺎﺴﻓ هدز ﻪﺑﺮﺿ ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ ﻪﺑ ﺮﮕﻧاﺮﻳو يا

ﺖـﺳا يرﻮـﻬﻤﺟ نﻮـﭼ ﻲﻣﺎـﻈﻧ هﺪـﻨﺒﻳز ﻦـﻳا و

ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا ﺖﺴﻴﻧ

ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ زا ﺮﺗاﺮﻓ ﻲﺘﻴﻋوﺮﺸﻣ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ و مﻮﺳﺮﻣ يﺎﻫ

ﻮﺒﻘﻣ زا ﺮﺗ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻴﻟ

ﺪﺷﺎﺑ ) ،ﻲـﻤﻴﻘﻣ

1397 (.

ﺖـﺳا هدﻮـﺒﻧ ﻖـﻓﻮﻣ ناﺪﻨﭼ رﻮﺸﻛ رد ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ تﺎﻣاﺪﻗا و بﻮﺼﻣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ )

اﻳ ﻧﺎـﻤ ،ﻲ ـﻠﻗ ﻲ رﻮـﭘ

، رذآ و تﺰﻋرﻮـﭘ ،

1398 (.

ﺺﺧﺎﺷ ﺮﻈﻨﻣ زا

دﺎﺴﻓ كاردا لﺎﺳ رد4

2020 ﺰﻴﻧ

، هﺮﻤﻧ 25 زا 100 ﻪـﺒﺗر و 149 زا 179 ﺪـﻧور و ﺎـﻣ رﻮـﺸﻛ ياﺮـﺑ ،

نآ ﻲﻟوﺰﻧ لﺎﺳ رد

،ﻪﺘﺷﺬﮔ يﺎﻫ ﻣ

ﺆ ﺖﺳا عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ مﺎﻤﺘﻫا تروﺮﺿ ﺪﻳ )

ﻦﻴﺑ ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ نﺎﻣزﺎﺳ ﻞﻠﻤﻟا

،5

2020 (.

ﻫﺎﻔﻣ ﻴ ﻢ ﺑدا رد دﻮﺟﻮﻣ ﻴ

تﺎ ﻌﻣﺎﺟ ،دﺎﺴﻓﺪﺿ ﻴ

ﺖ اﺮﺑ مزﻻ ي ﺑﻴ نﺎ اﻳ ﻦ ﺪﻧراﺪﻧ ار عﻮﺿﻮﻣ ﻲﻤﻧ و

ﺪـﻌﺑ و ﻦﻴﺣ ،ﻞﺒﻗ ياﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

تﺮﻴﺼﺑ دﺎﺴﻓ زا ﺶﺨﺑ

ﺪﺷﺎﺑ . ﺰﻴﻧ دﺎﺴﻓﺪﺿ يﺎﻫدﺮﺒﻫار

، و دﺎـﺴﻓ ﻲﻳﺎـﻳﻮﭘ و ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ

ﻞﻜـﺷ ﻂﻴـﺤﻣ زا ،نآ يﺮـﻴﮔ

ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ مزﻻ ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ .

ا رد ﻳ ﻦ ﻣ شﻼﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲ

دﻮﺷ ﺎﺗ دﺎﺴﻓ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ

، ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ داﺪـﻳور ي ﻪـﻛ ﺪﻨﻳﺎـﺷﻮﺧﺎﻧ

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. Castro, Philips & Ansari

2. Organizational resilience against corruption 3. Annarelli & Nonino

4. CPI: Corruption Perceptions Index

5. Transparency International: Available in: https://www.transparency.org/en/cpi/2020/index/nzl

(5)

بﺎﺗ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ ﻪﺋارا دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ

نﺎﻣزﺎﺳ رد يﺎﻫ

/...

مﺪﻘﻣ نارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻓ 6

ﻜﺗ نﻮﭼ ﺎ ن ﺪﻳﺪﺷ يﺎﻫ

، ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ ﺎﺑ ار ﻲﺘﻟود يدﺎﺼﺘﻗا نﺎﻣزﺎﺳ ناﺮﺤﺑ

ﻲـﻣ ﻪـﺟاﻮﻣ ﺖﻴﻋوﺮـﺸﻣ ،ﺪـﻨﻛ

و ﻳ ـﮔﮋ ﻲ ﺎـﻫ و

ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺎﻫ ﻲﻳ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻳ ﺪ رد ﻳ ﻚ ﺑاﺪﺗ و ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو نﺎﻣزﺎﺳ ﻴ

ﺮ ﺗﺎﻣاﺪﻗا و ﻲ ﺣ ،ﻞﺒﻗ ﺖﺳا مزﻻ ﻪﻛ ﻴ

ﻦ ،دﺎـﺴﻓ عﻮـﻗو زا ﺪﻌﺑ و

ﺬﭘ ترﻮﺻ ﻳ

دﺮ

، ﺪﺟ مﻮﻬﻔﻣ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻳ

ﺪ

» بﺎـﺗ روآ ي ﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﻲ

دﺎـﺴﻓ ﺮـﺑاﺮﺑ رد «

ـﻓﺮﻌﻣ ﻲ و يرﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻞـﻣاﻮﻋ و يﺎﻫرﺎﻛوزﺎـﺳ

ةﺪﻧروآﺪﻳﺪﭘ ﺺﺨﺸﻣ نآ

ﻮﺷ د . ماﺪﻗا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﻫ

ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و

ﺮـﺑ نوﺰـﻓا ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﻪـﺑ ،دﺎـﺴﻓ عﻮـﻗو لﺎـﻤﺘﺣا ﺶﻫﺎـﻛ

نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﻲﺘﻟود يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ ﻲﺷﺎﻧ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ و رﺎﺛآ و ﻪﺘﺷاد هﺪﻳﺪﭘ نآ ﺎﺑ ﻲﺘﺳرد ﻪﻬﺟاﻮﻣ ،عﻮﻗو ترﻮﺻ رد ﺎﺗ ﺪﻨﻛ

ﺪﻫد ﺶﻫﺎﻛ ار نآ زا

، ﺖﺳا ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺮﮕﻳد فﺪﻫ .

ﻲﻨﻫذ و ﻲﻨﻴﻋ دﺎﻌﺑا ياراد دﺎﺴﻓ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﺳا

ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ و

دراد ﻪﻳﻻ ﻪﻳﻻ ﻲﺘﺴﻫ ،

ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺪﻴﻔﻣ ،مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا بﻮﭼرﺎﭼ ﻦﻴﻴﺒﺗ ياﺮﺑ يدﺎﻘﺘﻧا ﻢﺴﻴﻟﺎﺋر ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺪـﺳر

؛ ﻪـﺑ اﺮـﻳز نآ ﻚـﻤﻛ

ﻲﻣ رﺎﻜﺷآ و ﻪﺘﻔﻬﻧ ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﺗ هﺪﻨﻨﻛراﺪﻳﺪﭘ

بﺎﺗ ﻪﻳﻻ رد ار دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

دﺮﻛ .

ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ يﺮﻈﻧ ﺶﻫوﮋﭘ

دﺎﺴﻓ

دﺎﺴﻓ ﻌﻗﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳاءﻮﺳ ﺖﻴ

ﺘﻟود ﻲ ﻳﺎ ﺻﻮﺼﺧ ﻲ اﺮﺑ ي ﺼﺨﺷ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻲ

ﺖﺳا . رد ﻦﻳا ﺮﻌﺗ ﻒـﻳ

،

ﻏ ماﺪـﻗا ﺮـﺼﻨﻋ ﻪـﺳ ﻲﻧﻮﻧﺎـﻗﺮﻴ

) اﺮﺟ ،ﺐﻠﻘﺗ ،هﻮﺷر ﻢﻳ

ﻟﺎﻣ

،ﻲ ﻧﺎﺒﺗ ﻲ ( ﺮﻃ زا ﻖﻳ ﻧﻮﻧﺎﻗ ترﺪﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ءﻮﺳ ﻲ

ـﺘﻟود تﺎﻣﺎﻘﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻲ

ـﺻﻮﺼﺧ و ﻲ

، اﺮـﺑ ي ﻊﻓﺎـﻨﻣ

ﺼﺨﺷ ﻲ ﻤﻫا ﺖﻴ دراد ) ﺮﻴﻨﻳﺮﺘﻟﺎﭘ و نﻮﻟآ ،ﻮﻫﺎﺑ ،1

2020 ( و ﺎﻣزﺎﺳ نوﺮﻴﺑ ﺎﻳ نورد داﺮﻓا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺐﻜﺗﺮﻣ ن

نآ ) دﺎﺴﻓ ( ﺪﻧﻮﺷ .

) ﻪﭙﺳ ،نارﺎﻜﻤﻫ و ﺪﻧو 1397

(.

اﺮﺷ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ دﺎﺴﻓ ﻂﻳ

ﺎﻫرﻮﺸﻛ تارﺮﻘﻣ و ي

ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ

؛ ﻟو ﻲ ﺘﻟود ﺶﺨﺑ ًﺎﺗﺪﻤﻋ ﻲ

ﻣﻮﻤﻋ و ﻲ ﮔرد ﺮﻴ دﺎـﺴﻓ

ﺖﺳا . كاردا دﺎﺴﻓ ﺬﭘ

ﺮﻳ ﻮﭘ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد داﺮﻓا توﺎﻀﻗ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ و ﺖﺳا ﺎﻳ

ﻲﻣ دﻮﺷ )

2ﻮﺌﻟ ، 2005 (

ﻣﻮـﻤﻋ ﺶـﺨﺑ ﺮﺑ ﻢﻫ دﺎﺴﻓ ﻲ

و

ﻢﻫ ﺻﻮﺼﺧ ﺶﺨﺑ ﺮﺑ ﻲ

ﺮﻴﺛﺄﺗ راﺬﮔ ﺖﺳا ) ﻚﻣ ﺮﻜﺳﺎﻛ ،3

2006 (.

رد دﺎﺴﻓ ﺮﻫ ﻧﺎﻣزﺎﺳ

،ﻲ ر ﻚﺴﻳ يﺎﻫ ﻧﻮﻧﺎﻗ

،ﻲ ﻟﺎـﻣ

،ﻲ ﻠﻤﻋ ﻲﺗﺎـﻴ و

اﺮﺑ ار تﺮﻬﺷ ي

و نﺎﻣزﺎﺳ نآ يذ

ﻌﻔﻧ نﺎ ﭘرد نآ ﻲ ﺖـﺷاد ﺪـﻫاﻮﺧ )

نواﺮـﺑ و ﺰﻨﺋﺎـﺳ ،4

2018 (.

يدﺮـﻓ ﺢﻄـﺳ رد دﺎـﺴﻓ

، رﺎـﺛآ

ناور ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ ) ﮕﻧا ﺶﻫﺎﻛ ،سﺮﺘﺳا ،هﺎﻨﮔ سﺎﺴﺣا هﺰﻴ

( ﺷزرا ، ﻲ ) ﻣ ﺮﻴ ثا يراﻮﺧ ﺖﻔﻣ و رﻮﺧ

،ي ﺧ ﻦﺘﻓر ﺮـﻴ

ﮔﺪـﻧز زا ﺖـﻛﺮﺑ و

،ﻲ

ﻗﻼﺧا ﺖﻓا ﻲ

( ﺒﻨﺗ و ﻲﻬﻴ ) ﻃﺎﺒﻀﻧا تﺎﻣاﺪﻗا

،ﻲ تازﺎـﺠﻣ (

ﻲـﻣ هاﺮـﻤﻫ ﻪـﺑ دروآ

ﺢﻄـﺳ رد و ﻣﻮـﻤﻋ

ﻲ ﻪـﻠﻤﺟ زا ﻲﻳﺎﻫﺪـﻣﺎﻴﭘ ﺰـﻴﻧ

ﻲﺑ ﻤﻃا ﻧﺎﻨﻴ ﻲ

، ﺎﺿرﺎﻧ ،ﺮﻘﻓ

،ﻲﺘﻳ ا دﺎﺠﻳ ﻣا ﺎﻧ ،دﺎﺴﻓ ﮓﻨﻫﺮﻓ

،يﺪﻴ ﺑ فﺎﻜﺷ ﻦﻴ ﺖﻟود ﺪﻣآرد ﺶﻫﺎﻛ ،ﺖﻠﻣ و ﺖﻟود راد لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ار

د .

) ﻦﺴﺣ ،يﺮﻔﻌﺟ يﺪﺑﺎﻋ نﺎﻴﺳﺎﺒﻋ ،رﻮﭘ

و ،ﻲﺳﻮﻫ 2019 (.

دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ

ﻣﻮﻬﻔﻣ دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﻲ

ﻠﻛ ﻲ و دراد ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻫرﺎﻛوزﺎﺳ ي

دﺎﺴﻓ لﺮﺘﻨﻛ ﺖﺳا

مﺎﮔ و ﺎﻫ ﻲﻳ ار ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺪﻨﻛ

ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻳ اﺮﺑ ي ﻒﺸﻛ

ﭘ و يﺮﻴﮕﺸﻴ دﺎﺴﻓ زا

ﻃ ﻲ دﻮﺷ ) ﻢﻴﻛ و دﻮﻌﺴﻣ مﻮﻴﻘﻟاﺪﺒﻋ ،5

2020 ( ور يﺎﻫدﺮﻜﻳ ﺒﻋ دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ

ترﺎ ا زا ﺪﻧ :

1. Bahoo, Alon & Paltrinieri 2. Luo

3. Mc Casker 4. Saenz & Brown

5. Abdul Kaium Masud & Kim

(6)

1401 هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 1

دﺮﻜﻳور 

ﺖﻟود ﻪﻠﺧاﺪﻣ :

ﻧﻮﻧﺎﻗ ﻊﺟاﺮﻣ

،ﻲ ﻣ ﺮﻈﺘﻨﻣ ﻲ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﮕﺑ ﻞﻜﺷ ﺪﺳﺎﻓ ﺶﻨﻛ ﺎﺗ

،دﺮﻴ اﺮﺑ ﺲﭙﺳ ي تازﺎـﺠﻣ و درﻮﺧﺮﺑ

ﺪﻨﻨﻛ ﻪﻠﺧاﺪﻣ .

ا ﻦﻳ ﻧاﻮﺗزﺎﺑ ،تازﺎﺠﻣ ﺐﺘﻜﻣ ﻲ

ﻣﺮﺑ ار ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ و ﻲ

ﺪﻧاﺰﻴﮕﻧا .

دﺮﻜﻳور 

ﺪﻣ ﺖﻳﺮﻳ ﻲﻳاﺮﮔ : ﻣ شﻼﺗ ﻲ دﻮﺷ ﮕﻧا ﺎﺗ هﺰﻴ نﺎﻣزﺎﺳ و داﺮﻓا

اﺮـﺑ ﺎـﻫ ي ﺶﻫﺎـﻛ دﺎـﺴﻓ ـﺘﻓﺎﻳ

ﻪ

ـﺣاﺮﻃ ﺎـﺑ و ﻲ

و

ﺳ ﺖﺴﺑرﺎﻛ ﻢﺘﺴﻴ

،ﺎﻫ ور ﻪﻳ ﺎﻫ ﻞﻜﺗوﺮﭘ و ﺎﻫ ي ﭘ دﺎﺴﻓ زا ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺮﻴﮕﺸﻴ

دﻮﺷ .

دﺮﻜﻳور 

ﺖﻣﻼﺳ يرادا : ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺎﺑ

،دﺎﺴﻓ عﻮﻗو ﺮﺘﺴﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﭘ رد

ﻲﮕﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻢﺘﺴﻴﺳ

ﻠﻤﻋ يﺎـﻫ

،ﻲﺗﺎـﻴ

يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺎﻫ ي ﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا و دﺎﺴﻓ لﺮﺘﻨﻛ ي

ﻗﻼﺧا ﻲ ﺖﺳا ) ﻚﻣ ،ﺮﻜﺳﺎﻛ 2006 (.

اﺰﺟا ي ﺒﻣ دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎ ترﺎﺒﻋ

ﺪﻧا زا : ﭘ

،يﺮﻴﮕﺸﻴ ﺶﻨﻛاو و ﻒﺸﻛ

) ﻲﻛﺮﺳا ،1

2016 (.

ﺧﺮﺑ ﻲ ماﺪﻗا ﺎﻫ ﭘ ار

،ﻪﻧاﺮﻴﮕﺸﻴ ﺒﻨﺗ

ﻲﻬﻴ

ﺎﻳ وﺮﺗ ﻲﺠﻳ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻧاد ) نوزرﺎﮔ و ﻪﺴﻨﭼﻮﻴﺑ ﺎﺘﺴﻴﺗﺎﺑ ،2

2019 (.

ﻣد ﮓﻨﻴ ) 2021 ( اﺮﺑ مﺎﮔ ﺶﺷ ، ي

ﭘ نﺎﻣزﺎﺳ زا دﺎﺴﻓ ندودز دﺎﻬﻨﺸﻴ

ﺖﺳا هدﺮﻛ :

ﺸﺨﺑ ار دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ  ﻲ

اﺪﻗا و ﮓﻨﻫﺮﻓ زا اﺮﺟا تﺎﻣ

ﻲﻳ ﻫد راﺮﻗ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻴ

.

ر  ﻚﺴﻳ ﺎﻫ ﺳﺎﻨﺸﺑ ار ﺪﻴ اﺮﺑ ار دﻮﺧ و ي

ﻨﻛ هدﺎﻣآ نآ ﺪﻴ

.

ﻘﻓﻮﻣ  ﺖﻴ نﺎﻣزﺎﺳ

،ﻒﻳﺮﻌﺗ ار يﮋﺗاﺮﺘﺳا و فاﺪﻫا

ﻫد ﻪﻌﺳﻮﺗ سﺎﺳا نآ ﺮﺑ ار ﺎﻫ ﺪﻴ

.

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ  ﺎﻫ ي ءﺰﺟ ار دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﻲﻧﺪﺸﻧاﺪﺟ

ﺠﻧز هﺮﻴ ﻨﻛ نﺎﻣزﺎﺳ شزرا ﺪﻴ

.

ﺳ رﺎﺛآ  ﺖﺳﺎﻴ يﺎﻫ ﺠﻨﺴﺑ ار دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﺪﻴ

ﻤﻬﻔﺑ ﺎﺗ ﺪﻴ هدﺮﻜﻧ ﻞﻤﻋ زﻮﻨﻫ ماﺪﻛ و ﺖﺳرد ﺶﺨﺑ ماﺪﻛ

ﺖﺳا .

ﻪﺑ  ﺎﺑ ﺮﻤﺘﺴﻣ رﻮﻃ يذ

ﻌﻔﻧ نﺎ ﭘ و ﻪﺘﺷاد طﺎﺒﺗرا ﺖﻓﺮﺸﻴ

ﻨﻛ مﻼﻋا نﺎﻧآ ﻪﺑ ار ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﻴ

و ﻲﭘ رد ﻌـﺿو دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻴ

ـﺷﺎﺑ ﺪﻴ .

) ﻣد

3ﮓﻨﻴ ، 2021 (.

ﭘ يﺮﻴﮕﺸﻴ ،دﺎﺴﻓ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ فﻼﺧﺮﺑ دﺎﺴﻓ زا

ﻚﻳ يﺮﺳ ﭘ تﺎﻣاﺪﻗا زا ﺶﻴ

ﻪﻧاﺮﮕﺸﻨﻛ ﻣﺮﺑرد ار

ﻲ دﺮﻴﮔ . دﺎـﺴﻓ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻒﻗﻮﺘﻣ

،لوا ﻪﻄﻘﻧ نﺎﻤﻫ رد ﺎﻳ

ﺖﺻﺮﻓ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻫ

ي ﭘ

،ﺶﻳاﺪﻴ ﻫﺎﻔﻣ ﻢﻴ رد ﻢﻬﻣ يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ﺪﻨﺘﺴﻫ

. ﭘ نﺎﻣز يﺮﻴﮕﺸﻴ دﺎـﺴﻓ عﻮﻗو زا ﻞﺒﻗ

نآ دﻮﺧ ﻪﻧ ﺖﺳا دﺎﺴﻓ عﻮﻗو ﺖﺻﺮﻓ ﺮﺑ نآ ﺰﻛﺮﻤﺗ و ﺖﺳا

؛ ز اﺮﻳ هداﺪﻧ خر دﺎﺴﻓ زﻮﻨﻫ ﺖﺳا

. ﻫ نﻮﺘﺴﻴ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و )

2020 ( رد

ﻪﺋارا ياﺮﺑ شﻼﺗ ﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﭼ

ﻲ ﺑ اﺮ ي ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻧﺎﻣزﺎﺳ دﺎﺴﻓ لﺮﺘﻨﻛ عاﻮﻧا ﻲ

دﺎﻬﻧ ﺮﺘﺴﺑ رد ﻪﻛ ﺪﻨﺘﻓﺎﻳرد ،ي

ﺎﻤﺘﻣ ناﺮﮕﺸﻨﻛ ﺰﻳ

ﻪﺑ ﺳ ﻪﻧﻻﺎﻌﻓ ترﻮﺻ ﻢﺘﺴﻴ

ﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲ ﻧﺎﻌﻣ زا ﻲ ﻣ ﻞﻜﺷ ،دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد موﺎﻘﻣ ﻲ

ﺪﻨﻫد . لﺮﺘﻨﻛ ﺎﻫ ي ﺑ ﻲﻧوﺮﻴ ) ﻧﻮﻧﺎﻗ درﻮﺧﺮﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲ

و

ﺮﺤﺗ ﻢﻳ يﺎﻫ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ( ﻓ ﺮﺛا ﺮﺑ ﮓﻨﻳﺮﺘﻠﻴ ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ و ناﺮﮕﺸﻨﻛ ي

نﺎﻣزﺎـﺳ نورد

، ﺎﻫدﺎـﺴﻓ ي ر ﻪـﺸﻳ راد ﺳ و ﻲﻤﺘـﺴﻴ نﺎـﺸﻧ ار

ﻤﻧ ﻲ ﺪﻨﻫد . ﻨﭽﻤﻫ ﻦﻴ ﻓ

،ﮓﻨﻳﺮﺘﻠﻴ ﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﺮﺛا

ي ﺑ دﺎﺴﻓﺪﺿ ﻲـﻧوﺮﻴ

ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎـﺳ ﺮـﺑ ي

لﺮـﺘﻨﻛ ـﻠﺧاد ﻲ ﻢـﻛ ار

،هدﺮـﻛ ﺘﻧ رد ﻪـﺠﻴ

لﺮﺘﻨﻛ ﺎﻫ ي دﺎﺴﻓﺪﺿ ) ﺗاﺮﻛورﻮﺑ

،ﻚﻴ ﺘﺒﻗاﺮﻣ و تازﺎﺠﻣ ﻲ

( ﻣﻮﻤﻋ تﺎﻌﻗﻮﺗ ﺎﺑ

،ﻲ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺨﻧ رﺎﮔزﺎﺳ )

ﻦﭘﺎـﻛ و ﻞﺸﻴﻣ ،نﻮﺘﺴﻴﻫ ،4

2020 (.

1. Osrecki

2. Bautista-Beauchesne & Garzon 3. Demming, 2021

4. Heaston, Mitchell & Kappen

(7)

/...

ﻫ و ﻚﻴﭘ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺎﺑ ﺶﻧارﺎﻜﻤ

» ﺖﻣوﺎﻘﻣ دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد «

يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺎﻧاﻮﺗ

ﻲﻳ ﻚﻳ ﺘـﺸﭘ و ﻪﻌﺳﻮﺗ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻧﺎﺒﻴ

ﺖﻣﻼـﺳ

دﻮﺧ ﺪﻧدﻮﺑ ﺪﻘﺘﻌﻣ ، ﻪﻛ

مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا ﻔﻣ

ﺮﺗﺪﻴ ﭘ زا يﺮﻴﮕﺸﻴ دﺎﺴﻓ زا

ﺖﺳا

؛ اﺮﻳز هزاﺪﻧا ﮔ يﺮﻴ ا ﻪﻜﻨﻳ ﻣ ﻪـﭼ زا ناﺰـﻴ

ﮔﻮـﻠﺟ دﺎـﺴﻓ يﺮﻴ

هﺪﺷ ﺖﺨﺳ ﺖﺳا

؛ ﻲﻟو مﺎﮔ ﺎﻫ ي ﻲﻃ اﺮﺑ هﺪﺷ ي اﺰﻓا ﺶﻳ ﺑ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﺮﺗدﻮﻬﺸﻣ دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮ

و ﻘﺤﺗ ﻖﻴ زﺎﺳﺪﻨﺘﺴﻣ و ي

ﻦﻜﻤﻣ نآ

ﺖﺳا )

،ﻚﻴﭘ

،ﻲﺴﻴﻋ

،ﺰﺟﻮﻴﻫ ﺮﻳوﺎﺳ و

1ﻮﺌﺗ

، 2012 (.

،دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﻦﻴﻴﺒﺗ ياﺮﺑ ﻢﻴﻛ و دﻮﻌﺴﻣ مﻮﻴﻘﻟاﺪﺒﻋ

ﺑ ود ﺪﻌ

» رﺎﺘﺧﺎﺳ « و

» راﺰﮔرﺎﻛ « ار ﻪﺑ ناﻮـﻨﻋ دﺎـﻌﺑا

مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا ﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد

ﺪﻨ . ﺎﻫرﺎﺸﻓ ،ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﻳ

ﻪﺑ ار ﻲﻜﻳ زا ﻞﻜﺷ ﺎﻫ ي ،حﻼﺻا

،ﺪﻴﻠﻘﺗ رﺎﺒﺟا ﺎﻳ

ﻋﺎـﻤﺘﺟا رﺎـﺠﻨﻫ ﻲ

ﻤﺤﺗ ﻞـﻴ

ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ ﻠﺧاد ﻞﻣاﻮﻋ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ و ﻲ

ﺟرﺎﺧ و ﻲ د ﺮﮕﻳ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺮﺑ ﺎﻫ

ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ ﻣ ﺮﺛا ﻲ دراﺬﮔ ) ،ﻢﻴﻛ و دﻮﻌﺴﻣ مﻮﻴﻘﻟاﺪﺒﻋ 2016

(.

ﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﻦﻴ ز ،ﺖﺳا ﻢﻬﻣ داﺮﻓا و نﺎﻣزﺎﺳ اﺮﻳ

ﺒﻄﺗ ﻖﻴ

،تارﺮﻘﻣ ﺎﺑ فﺮﺻ ﺎﻔﻛ

ﺖﻳ ﺳﺎﺴﺣا ﻲ ﻣز و تارﺮﻘﻣ درﻮﻣ رد ﻴ

ﻪﻨ يﺎﻫ اﺮـﺟا ي

ا نآ دﺎﺠﻳ ﻤﻧ ﻲ ﺪﻨﻛ . ﺎﺑ ﺪﻳ ﺎﻫرﺎﻛ ﺎﺑ ي دﺮﻛ راﺮﻗﺮﺑ طﺎﺒﺗرا هﺮﻣزور .

ﺑ طﺎﺒﺗرا ﻦﻴ ا رد نﺎﻤﺘﻔﮔ و قﻼﺧا ،ترﺪﻗ دﺎﺠﻳ

ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ

دﺎﺴﻓ ﺮﺛﺆﻣ ﺖﺳا . ﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻳ اﺮﺑ داﺮﻓا ي ﺎﻫرﺎﺸﻓ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ي

ﺑ ﻲﻧوﺮﻴ ﻌﻤﺟ ماﺪﻗا هﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﺎﺻﻮﺼﺧ ﻲ

ـﺴﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد رﺎﻴ

ﺖـﺳا ﻢـﻬﻣ

) ﻦﻴﺘﺴﺗور ،2

2011 (.

ﺑﺎﻋ ﺮﻔﻌﺟ ﺪ ي ﻧارﺎﻜﻤﻫ ﺶ ) 2019 ( اﺮﺑ ي ﺻﻮﺼﺧ ﺶﺨﺑ رد دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﻲ

ﻟﺪﻣ رﻮﺸﻛ ﻲ رد ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ ﻪﺋارا ﮔﺮﺑ

هﺪﻧﺮﻴ ﻪﺳ

ﭘ ﺪﻌﺑ

،ﻪﻧاﺮﻴﮕﺸﻴ ﺗرﺎﻈﻧ

ﻲ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ و ا ي ز حﺮﺷ ﻪﺑ ﺮﻳ ﺖﺳا :

ﻒﻟا ( يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺎﻫ ي ﭘ ﻪﻧاﺮﻴﮕﺸﻴ :

يدﺮﻓ 

: ﻮﻘﺗ ،شزﻮﻣآ ﺖﻳ

هزﻮﻣآ ،ﺎﻬﺷزرا ﺎﻫ

ي د

؛ﻲﻨﻳ

ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ 

: ﺪﻣ ﺪﻬﻌﺗ ﺖﻳﺮﻳ زرﺎﺒﻣ هدارا ،ﺪﺷرا ﭘ ،دﺎﺴﻓ ﺎﺑ ه

يﺮﻴﮕﺸﻴ

ـﻨﺘﺒﻣ ﺖـﺧادﺮﭘ ،ﻊﻓﺎـﻨﻣ ضرﺎـﻌﺗ زا ﻲ

،دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺮـﺑ

ﺎﻘﺗرا ي مﺎﻈﻧ ﻧ ﺪﻨﻣ يوﺮﻴ ﻧﺎﺴﻧا

،ﻲ ﻓﺎﻛ ﺖﺧادﺮﭘ ﻲ

ﺎﺷ ،نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﻳ

،يرﻻﺎﺳ ﻓﺎﻔﺷ

،ﺖﻴ ﺎـﻫﺎﻨﮕﻨﺗ ندﺮﻛ ﺺﺨﺸﻣ ي

ﺳ ،دﺎﺴﻓ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻢﺘﺴﻴ

ﺳﺮﺑﺎﺴﺣ

؛ﻲ

ﭘ 

ﻲﻧﻮﻣاﺮﻴ : ﺤﻣ ﺖﺧﺎﻨﺷ

،ﻂﻴ

اﺮـﺑ فﻼﺘـﺋا ،دﺎـﺴﻓ ﺪﺿ نﺎﻤﺘﻔﮔ ي

ﺎـﺴﻓ ﺎـﺑ ﻪـﻠﺑﺎﻘﻣ

ﺎـﺳ ﻪـﺑﺮﺠﺗ ،د ﺮﻳ

ﺖـﻟود ،ﺎﻫرﻮـﺸﻛ

ﻧوﺮﺘﻜﻟا

،ﻚﻴ ﻧاﻮﻗ حﻼﺻا ﻦﻴ

؛ﺖﻟود ﺶﻘﻧ ﺶﻫﺎﻛ ،تارﺮﻘﻣ و

ب ( ﺗرﺎﻈﻧ ﻲ : ﻠﺧاد لﺮﺘﻨﻛ ﻲ

تﻮﺳ و ﻧز ﻲ

؛

ج ( ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ : ماﺪﻗا يﺎﻫ ﻃﺎﺒﻀﻧا ﻲ تازﺎﺠﻣ و .

بﺎﺗ روآ ي ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ

بﺎﺗ روآ ي ﻚﻳ ﻣ حﻼﻄﺻا نﺎﻴ

ﻪﺘﺷر يا ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻌﺑ زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ

ﺶﻫوﮋﭘ عﻮﺿﻮﻣ ﺎﻫ

ي ﺪﻣ ﻲﺘﻳﺮﻳ دﻮﺑ ا ه ﺖـﺳ . ـﻣ روﺮ مﺎـﻈﻧ ﺪـﻨﻣ

ﺑدا تﺎﻴ بﺎﺗ روآ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ

،ﻲ ﻮﮔ يﺎﻳ ﻪﺟﻮﺗ نﺎﻘﻘﺤﻣ بﺎﺗ ﻪﺑ روآ ي ﻮﭘ ﺎﻳ ﺎﺟ ﻪﺑ ي ا ﺎﺘﺴﻳ ﻪﻜﺒﺷ ﻂﺑاور و ا

ي نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﺳﺎﻫ ) و ﻲﻟرﺎﻧآ

،ﻮﻨﻴﻧﻮﻧ 2016 (.

بﺎﺗ يروآ ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ هزﺎﺳ ﺮﺘﭼ ﺪﻨﻧﺎﻣ ا

ي ﻞﻣﺎﺷ ﻣﺎﻀﻣ ﻦﻴ دﺪﻌﺘﻣ و عﻮﻨﺘﻣ ي

ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ) ﻚـﭼاد ،3

2020 ( ﻒﻳرﺎـﻌﺗ

يدﺎﻳز بﺎﺗ زا روآ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ رد ﻪﻛ هﺪﺷ ﻪﺋارا لوﺪﺟ

1 ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﻲﻳ را نآ زا ا ﻣ ﻪﺋ ﻲ دﻮﺷ :

1. Pick, Issa, Hughes, Sawyer & Teo 2. Rothstein

3. Duchek

(8)

1401 هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 1

لوﺪﺟ 1 . بﺎﺗ ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ

ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ ﻮﻧ

ﻳ هﺪﻨﺴ

ﺪﻳﺪﻬﺗ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺦﺳﺎﭘ يﺎﻫ

ﻲﻧوﺮﻴﺑ ﺮﻳ ﻲﻣ

،1

1982

ﻢﺘـﺴﻴﺳﺮﻳز ﺖﺧﺎـﺳ سﺎـﺳا ﺮـﺑ ﻲـﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫرﺎـﺸﻓ ﻞﻤﺤﺗ ياﺮﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻲــﻧورد يﺎﻫﺪـﻧﻮﻴﭘ ،ﺎـﻫ

يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺎﻬﻧآ ﻴﺷ و ،ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ رد ﻲﻄﻴﺤﻣﺮﻴﻴﻐﺗ رﺎﺸﺘﻧا و لﺎﻘﺘﻧا هﻮ

ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻞﻛ نرﻮﻫ

،2

1997

هوﺮﮔ ،داﺮﻓا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﺳﺎﺳا ﻲﮔﮋﻳو نﺎﻣزﺎﺳ ،ﺎﻫ

ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻞﻛ رد و ﺎﻫ ﺎﻫ

، ياﺮﺑ رد ﺮﺛﺆـﻣ و ﻪﻧاﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ﺶﻨﻛاو

ﺻﺎﺧ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻞﺑﺎﻘﻣ ﻲ

ﻲﻣ لﻼﺘﺧا رﺎﭼد ار ثداﻮﺣ رﺎﻈﺘﻧا درﻮﻣ يﻮﮕﻟا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ

. روا و نرﻮﻫ

،3

1998

د ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺪﻨﻳﺎﺷﻮﺧﺎﻧ داﺪﻳور دﻮﺟو ﻂﻳاﺮﺷ ر

نارﺎﻜﻤﻫ و ﻚﻳو

،4

1999

ﻣز رد نﺪﻧﺎﻣ يﻮﻗ ﺖﻴﻓﺮﻇ و ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺎ

ن ﺮﻴﻴﻐﺗ و ﺶﻨﺗ يﺎﻫ

5ﻮﺗﻮﻛ ، 2002

ﻂﻳاﺮــﺷ نآ زا نﺎﻣزﺎـﺳ ﻪــﻛ يرﻮــﻃ ﻪــﺑ ﺰــﻴﮕﻧاﺮﺑ ﺶﻟﺎــﭼ ﻂﻳاﺮـﺷ رد ﺖـﺒﺜﻣ قﺎﺒﻄﻧا ﻆﻔﺣ و يراﺮﻗﺮﺑ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺎﺑ و ﺮﺗﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ ﺪﻳآ نوﺮﻴﺑ ﺮﺗ

سﺎﮔوو و ﻒﻴﻠﻜﺗﺎﺳ . ،6

2003

ﻪﻔﻗو ﻞﻤﺤﺗ ﺖﻴﻓﺮﻇ و ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻂﻴﺤﻣ ﺎﺑ يرﺎﮔزﺎﺳ و ﻚﻴﺗﺎﻤﺘﺴﻴﺳ يﺎﻫ

ﭘ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ ﻚﺴﻳرﺮ

نارﺎﻜﻤﻫ و رﺎﺘﺳا

،7

2003

ﻲﮕﺘﻔﺷآ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ رد ﺪﺷر و قﺎﺒﻄﻧا ،ﺎﻘﺑ ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻞﺴﻜﻴﻓ

،8

2006

ﺶﻴﭘ ﺖﻴﻓﺮﻇ

،ﺎﻫﺪــﻳﺪﻬﺗ ﻞــﺑﺎﻘﻣ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ يﺎـﻘﺑ ياﺮـﺑ هﺮـﻈﺘﻨﻣﺮﻴﻏ و ﻦﻣاﺎﻧ يﺎﻫداﺪﻳور ﻲﻨﻴﺑ ﻞﻣﺎــﺷ

ﺖﺴﻜﺷ زا يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ﺎﻫ

ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻳ ﺎﻬﻧآ ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﺎﻫ زدوو

،9

2006

نﺎﻴﻣ زا ﺖﺻﺮﻓ ﻦﺘﻓﺎﻳ ناﺮﺤﺑ

يﻮﻗ و زا ﻞﺒﻗ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺪﺷ ﺮﻫﺎﻇ ﺮﺗ ناﺮﺤﺑ

نارﺎﻜﻤﻫ و سﻮﻧﺎﻣ ﻚﻣ

،10

2008

داﺪﻳور ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺸﻨﻛاو ﺖﻴﻓﺮﻇ يﺎﻫ

ﻲﻧوﺮﻴﺑ و ،ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ لﺎـﻌﻓ ﺖـﻴﻓﺮﻇ ياﺮـﺑ ﺮـﺗ

ﺶﻴﭘ ﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫﺮﻴﺴﻣ ندﻮﺸﮔ و ﺎﻫداﺪﻳور ﻲﻨﻴ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻠﻴﮔ .

،11

2014

ﻓﺮﻇ ﺖﻴ اﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ي ﻏ عﻮﻗو زا ﺲﭘ ﺖﺸﮔزﺎﺑ و قﺎﺒﻄﻧا ،ﺎﻘﺑ هﺮﻈﺘﻨﻣﺮﻴ

ﺖﺳﺎﻫ . نژ

نارﺎﻜﻤﻫ و ﺎﻣ ﮓﻧاژ ،12

2018

ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺳ ﻴ ﻢﺘﺴ ﻈﻨﺗ رد

،ﻢﻴ ﻠﺻا دﺮﻛرﺎﻛ ﻆﻔﺣ و قﺎﺒﻄﻧا ﻲ

شا ﺎﻄﺧ ،هﺎﺒﺘﺷا عﻮﻗو زا ﺲﭘ ﺎﻳ

ﻐﺗ ﺮﻴﻴ ﺤﻣ ﻲﻄﻴ نارﺎﻜﻤﻫ و ﺰﻟارﻮﻣ

،13

2019

نﺎﻤﻫ ﻲﻣ هﺪﻳد قﻮﻓ ﻒﻳرﺎﻌﺗ رد ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ ،دﻮﺷ

ور ود دﺮﻜﻳ اﺮﺑ ي ﺮﻌﺗ ﻒﻳ بﺎﺗ روآ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ دراد دﻮﺟو :

ور 

دﺮﻜﻳ اﺮﻓ يﺪﻨﻳ بﺎﺗ ﻪﻛ روآ ي ﻮﭘ ار ﺎﻳ ﺤﻣ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ رد ﻂﻴ

و ﻪﺘﺴﻧاد مﺎﮔ ﺎﻫ ﻲﻳ اﺮﺑ ي ﻣ ﺮﻛذ نآ ﻲ ﺪﻨﻛ .

ور 

دﺮﻜﻳ بﺎﺗ روآ ي ﻪﺑ ﻠﺑﺎﻗ ناﻮﻨﻋ ﺖﻴ

ﻪﻛ ﺑ ﺮ ﻠﺧاد دﺮﻛرﺎﻛ ﻲ

بﺎﺗ روآ ي دراد ﺰﻛﺮﻤﺗ .

1. Meyer 2. Horne 3. Horne & Orr 4. Weick et al 5. Coutu

6. Sutcliffe & Vogus 7. Starr et al 8. Fiksel 9. Woods 10. McManus et al 11. Gilly et al

12. Zhenzhong Ma et al 13. Morales et al

(9)

/...

ﻛﺮﺗ ﺎﺑ ﺐﻴ ور ود دﺮﻜﻳ

،قﻮﻓ ﻲﻣ ناﻮﺗ بﺎﺗ روآ ي ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻠﺑﺎﻗاﺮﻓ ﺖﻴ اﺮﺑ ي نﺎﻣزﺎﺳ ضﺮﻓ دﺮﻛ ﺑ ﻦﻤﺿ ﻪﻛ نﺎﻴ

مﺎﮔ ﺎـﻫ ي

اﺮﻓ ﺪﻨﻳ بﺎﺗ روآ

،ي ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺮﺑ ﺎﻫ ي ﺳﺎﺳا ﻲ ﺗﺄ ﻛ ﺪﻴ اد ﺑ ﻪﺘﺷ ﺷﺎ ﺪ ) ،ﻚﭼاد 2020 (.

ﺎﻧاﻮﺗ رﺎﻬﭼ ﻲﻳ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻪﺑ

ناﻮﻨﻋ بﺎﺗ روآ ي ﻮﭘ

،ﺎﻳ

ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﻓﺮﻌﻣ و ﻲ هﺪﺷ ﺖﺳا :

1 .

1ﺶﻳﺎﭘ : ﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻳ ﺪﺻر ﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻢﺘﺴﻴ

ﺤﻣ رد ﻪﭽﻧآ و ﻂﻴ

ﻠﺧاد ﻲ ﺟرﺎﺧ و ﻲ ﺖـﺳا نداد خر لﺎﺣ رد .

ﺎﺑ ﺪـﻳ ﻧاﺪـﺑ ﻢﻴ و

ﻧاﻮﺘﺑ ﻢﻴ ﺳ دﺮﻛرﺎﻛ ﺮﺑ ﻪﭽﻧآ ﻢﺘﺴﻴ

ﺮﻴﺛﺄﺗ دراد ) زا ﻢﻋا ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺒﺜﻣ ﺎﻳ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻣ ﻔﻨ ﻲ ( ﻨﻛ ﺪﺻر ﻢﻴ .

،ﺶﻳﺎﭘ دﺎﻣآ ﻪﺑ ﻲﮔ اﺮـﺑ ي

ﺪﻬﺗ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ ﺪﻳ

ﺎﻫ

، ﺖﺻﺮﻓ ﺎﻫ ﺎﻫداﺪﺧر و ي

دﺰﻧ ﻚﻳ ﻣ ﻚﻤﻛ ﻲ ﺪﻨﻛ .

2 .

2ﺦﺳﺎﭘ : ﻐﺗ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ناﻮﺗ و ﻦﺘﺴﻧاد

،تاﺮﻴﻴ ﺖﺻﺮﻓ ﺎﻫ ﺪﻬﺗ و ﺪﻳ يﺎﻫ ﻢﻈﻨﻣﺎﻧ و ﻢﻈﻨﻣ .

اﺮﺑ ي ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺛﺆﻣ ﻪﺑ و ﺎﺑ ﻊﻗﻮﻣ ﺪﻳ

ﺎﺳﺎﻨﺷ هداد خر ﻪﭽﻧآ

،ﻲﻳ ﻌﺗ ﺦﺳﺎﭘ تروﺮﺿ ﻦﻴﻴ

ﮕﻧﻮﮕﭼ و ﻲ نﺎﻣز و ﺦﺳﺎﭘ ﺑ ﻪ ار نآ ﺖﺴﻧاد ) لﺎـﮕﻨﻟﻮﻫ ،3

2015 (.

ﺎـﺑ

ﻮﭘ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻳﺎﻳ

بﺎﺗ روآ

،ي ﭘ و ﻪﻧﺎﻗﻼﺧ ﺦﺳﺎﭘ ﺶﻴ

ﻪﻧاﺮﮕﺸﻨﻛ اﺮﺑ

ي ﺎﻤﻌﻣ ﻞﺣ ي ﺎﻧ ﻤﻃا ﻲﻧﺎﻨﻴ ﺤﻣ ﻲﻄﻴ ﺖﺳا مزﻻ )

،ﺎﻣ

ﻦﻴﻳ و ﻮﺋﺎﻳژ ،4

2018 (.

3 . يﺮﻴﮔدﺎﻳ : ﺎﻧاﻮﺗ و هداد خر ﻪﭽﻧآ ﻦﺘﺴﻧاد ﻲﻳ

يﺮﻴﮔدﺎﻳ برﺎﺠﺗ زا . اﺮﺑ ي ﺸﺨﺑﺮﺛا ﻲ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ﺎﺑ ﺪﻳ ﻘﻓﻮﻣ ﻪـﺑ

،ﺖـﻴ مﺪـﻋ

ﻓﻮﻣ ﻘ

،ﺖﻴ ﻪﺟﻮﺗ عﻮﻗو مﺪﻋ و عﻮﻗو ﻞﻠﻋ دﺮﻛ

) ،لﺎﮕﻨﻟﻮﻫ 2015

(.

ﺖﺧﺎﻨﺷ

، بﺎﺗ روآ ي اﺰﻓا ار ﺶﻳ ﻣ ﻲ ﺪﻫد ) و ﻮﺋﺎﻳژ ،ﺎﻣ

،ﻦﻴﻳ 2018 (.

4 . ﺶﻴﭘ

5ﻲﺘﺳد : نﺎﻤﻫ ﺎﭘ ﻪﻛ رﻮﻃ ﺶﻳ

ا رد دﺎﺠﻳ ور زا سﺎﺴﺣا ﺎﻫداﺪﻳ

ﻔﻣ ﺪﻴ آ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،ﺖﺳا هﺪﻨﻳ

ﻧ ﺮﺗرود ﺰﻴ ﺖـﺳا ﻢﻬﻣ .

ﭘ ﺶﻴ ﻲﺘﺳد ﻲﻨﻌﻳ ناﻮﺗ و ﺖﺳا رﺎﻈﺘﻧا درﻮﻣ ﻪﭽﻧآ ﻦﺘﺴﻧاد ﻐﺗ ﺮﺑ ﺖﻘﺒﺳ

تاﺮـﻴﻴ ـﺗآ ﻲ .

ﺎﻫداﺪـﺧر ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﻲﻳ

نﻮـﭼ

ﺖﺻﺮﻓ ﺎﻫ ي ﺪﺟ

،ﺪﻳ ﺪﻬﺗ ﺪﻳ يﺎﻫ آ ﻲﺗ ﺎﻳ ﻐﺗ ﺮﻴﻴ اﺮﺷ ﻲﻄﻳ نﺎﻣزﺎـﺳ دﺮﻛرﺎـﻛ ﺮـﺑ ﻪﻛ ﺮـﺛا

ﺖـﺳا مزﻻ ،دراد )

و ﺎـﻛرﺎﻳﺮﺗﺎﭘ

،ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ 2018

(.

ﺳ ﻢﺘﺴﻴ بﺎﺗ ﺎﺑ روآ ﺪﻳ ا ﻦﻳ ﺎﻧاﻮﺗ رﺎﻬﭼ ﻲﻳ اﺮﺷ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار ﻂﻳ

ـﭘ تﺎـﻗﺎﻔﺗا و ﺶﻴ

ﻲـﻨﻴﺑ

لﺮﺘﻨﻛ ار هﺪﺸﻧ ﺪﻣ و

ﺖﻳﺮﻳ ﺪﻨﻛ ) ،لﺎﮕﻨﻟﻮﻫ 2015

(.

بﺎﺗ روآ ي دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ

هﺪﻧز دﻮﺟﻮﻣ ﻪﺑﺎﺜﻣ ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ هرﺎﻌﺘﺳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ )

نﺎﮔرﻮﻣ

،6

1968 ( ، ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ﻪﺑ ار دﺎﺴﻓ ور ناﻮﻨﻋ

يداﺪﻳ ﺎـﺷﻮﺧﺎﻧ ﺪﻨﻳ زا ﻪـﻛ

ﺑ نوﺮﻴ ﺎﻳ ﺖﻣﻼﺳ ،نورد ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ ،

ﺣ و تﺎﻴ ﺪﻬﺗ ار نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻳ

ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد .

ﻤﻫ دﺎﺴﻓ ﺑ نﻮﭽ يرﺎﻤﻴ ﺎﻧوﺮﻛ ) ﺪـﻳوﻮﻛ

19 ( ﻠﺑﺎﻗ ﺖﻴ ﺮﺴﺗ ي و ﻪﺘﺷاد و ﻣز تﻼﻜﺸﻣ دﻮﺟ ﻪﻨﻴ

يا ر نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻚﺴﻳ

دﺎـﺴﻓ عﻮﻗو ار نآ تارﺎـﺴﺧ و

اﺰـﻓا ﺶﻳ ـﻣ ﻲ ﺪـﻫد .

ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﻳﺎﻫ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻳ رد ﻚﻳ ﺑاﺪﺗ و ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﻴ

ماﺪﻗا و ﻳﺎﻫ ﻲ ﺣ ،ﻞﺒﻗ ﻪﻛ ﻦﻴ

ﺎﺑ عﻮﻗو زا ﺪﻌﺑ و ﺪﻳ

،دﻮﺷ ذﺎﺨﺗا ﺎﻣ

ﻪﺑ ار ﻮﺳ ي مﻮﻬﻔﻣ ﺪﺟ ﺪﻳ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ

» بﺎﺗ روآ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ

دﺎـﺴﻓ ﺮـﺑاﺮﺑ رد «

نﻮـﻤﻨﻫر ﻲـﻣ

ﺪـﻨﻛ . ﺖـﺴﺟ ﻮـﺟو هژاوﺪـﻴﻠﻛ ي يﺎـﻫ

» بﺎﺗ يروآ + دﺎﺴﻓ « و

»

Resilience+Corruption

« هﺎـﮕﻳﺎﭘ رد

ﻲـﻤﻠﻋ تﺎـﻋﻼﻃا يﺎـﻫ

Google Scholar, Science

1. Monitor 2. Response 3. Hollnagel 4. Ma, Xiao & Yin 5. Anticipate 6. Morgan

(10)

1401 هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 1

Direct, Web of Science

هﺎﮕﻳﺎﭘ و و ﻖﻘﺤﻣ ﻞﮔﻮﮔ رد ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد دﺎﻬﺟ و ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ يﺎﻫ رد

ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻧ ﺎﻫ ﻣ نﺎﺸ ﻲ ﺪـﻫد

بﺎﺗ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﻛ روآ

ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ هدﺎﻔﺘﺳا نﻮﻨﻛ ﺎﺗ ،دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد هﺪﺸﻧ

ﻪﺑ و ﻣﻮﻬﻔﻣ ناﻮﻨﻋ ﻲ

ﺪﺟ ﺪﻳ ﻓﺮﻌﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﻲ ﺖﺳا . مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا

ﻫﺎﻔﻣ ﺎﺑ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﻢﻴ ﭘ ،دﺎﺴﻓ ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ،دﺎﺴﻓ

يﺮﻴﮕﺸﻴ دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ و دﺎﺴﻓ لﺮﺘﻨﻛ ،دﺎﺴﻓ زا

، ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ

؛ ﻟو ﻲ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ

ﺎﻔﺗ دراد تو . ا ﻦﻳ اﺮﺑ مﻮﻬﻔﻣ ي و دراد دﺮﺑرﺎﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ﺢﻄﺳ زا

ﺎﺳ ﺮﻳ ﻫﺎﻔﻣ ﻢﻴ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻊﻣﺎﺟ ﺮﺗ ﺳا ﺖ ﻧﺎﻣز ﺮﻈﻧ زا و ﻲ

ﺣ ،ﻞﺒﻗ ﻦﻴ و

ﻣﺮﺑرد ار دﺎﺴﻓ زا ﺪﻌﺑ ﻲ

دﺮﻴﮔ . ﻲﺑ ﺮﺑ هوﻼﻋ ندﻮﺑ ﻪﻘﺑﺎﺳ

بﺎﺗ مﻮﻬﻔﻣ روآ

ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ ﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ،دﺎﺴﻓﺪﺿ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد د

ﺔﻠﺌـﺴﻣ

ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ناﺮﺤﺑ و دﺎﺴﻓ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ

دﻮـﺑ نﺎـﻘﻘﺤﻣ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺮﺘﻤﻛ ﺰﻴﻧ نآ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ و رﺎﺛآ ﺶﻫﺎﻛ ا ه

ﺖـﺳ . ﺮﺘـﺸﻴﺑ

ﻪﺑ دﺎﺴﻓﺪﺿ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ تﺎﺒﺛا ﻢﻳادارﺎﭘ ،ﻲﻠﺧاد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ هﮋﻳو

و ﻲـﻨﻴﻋ دﺎـﻌﺑا ﻪﺑ ﻢﻫ ﻪﻛ يدﺎﻘﺘﻧا ﻢﺴﻴﻟﺎﺋر ﻢﻳادارﺎﭘ زا و هدﻮﺑ ﻲﻳاﺮﮔ

ﻪﻳﻻ ﺪﻨﭼ ﺖﻴﻫﺎﻣ و ﻲﻨﻫذ دﺎﻌﺑا ﻪﺑ ﻢﻫ

هﺪﻳﺪﭘ اﺪـﻳور ﺖﺧﺎﻨﺷ نﺎﻜﻣا و دراد ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻫ ،ﺎﻫد

رﺎﻛوزﺎـﺳ ﻲﺒﻟﺎـﻗ رد ار ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎـﺳ و ﺎﻫ

ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ هﺪﺸﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺪﻨﻛ

ﺖﺳا .

شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ

بﺎﺗ ياﺮﺑ ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ ﻦﻳوﺪﺗ ﻲﭘ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﻪﻌـﺳﻮﺗ فﺪﻫ ﺮﻈﻧ زا ،ﺖﺳا دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ

يا ﺖـﺳا .

هداد ﻪﻳﺮﻈﻧ يﮋﺗاﺮﺘﺳا زا ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد يرﺰﻴﻠﮔ دﺎﻴﻨﺑ

ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ياﺮﺑ1

لاﺆﺳ يﺎﻫ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻳز ﺖﺳا ه

:

بﺎﺗ مﻮﻬﻔﻣ 

؟ﺖﺴﻴﭼ دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ

و ﻞﻣاﻮﻋ 

رﺎﻛوزﺎﺳ بﺎﺗ ﺪﺟﻮﻣ يﺎﻫ ماﺪﻛ دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ

؟ﺪﻧا

رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﭼ 

بﺎﺗ ﺮﺑ ﻲﻄﻳاﺮﺷ و ﺎﻫ

؟ﺪﻧراﺬﮔ ﺮﺛا دﺎﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ

هداد ﻪﻳﺮﻈﻧ رﺰﻴﻠﮔ دﺮﻜﻳور ﺎﺑ دﺎﻴﻨﺑ

ﺪﻫ هداد ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻲﻠﺻا ف ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ ،دﺎﻴﻨﺑ

ﻪﻳﺮﻈﻧ دﺎﺠﻳا ﻪﺑ ردﺎﻗ و ﺖﺳا ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ

ﺖﻛرﺎـﺸﻣ ﻖـﺋﻼﻋ زا يا ﺖـﺳا نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛ

) ﻧ ﻮﺟ راﺪﻣﺎ ﻳ ﻤ

،ﻲ ﻦﺷور

، ﻳ ﺑﻮﻘﻌ و ﻲ ﻋروا ﻲ ﻳ ﻧادﺰ ،ﻲ 1400 (.

بﺎﺗ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﻮـﻧ ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ دﺎـﺴﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يروآ

هﺪﺸﻧ ﻲﺷﻼﺗ هﺪﻳﺪﭘ ﻦﻳا ﻒﺸﻛ ياﺮﺑ نﻮﻨﻛ ﺎﺗ و هدﻮﺑ ﻪﻳﺮﻈﻧ و

هﺪـﺸﻧ ﻪـﺋارا نآ ياﺮﺑ يا

ﻪـﻳﺮﻈﻧ يﺎـﻫدﺮﻜﻳور ﻦﻴـﺑ زا ،ﺖـﺳا

هداد ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا رﺰﻴﻠﮔ هﺪﻧﻮﺷ راﺪﻳﺪﭘ دﺮﻜﻳور ،دﺎﻴﻨﺑ .

ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ رﺰﻴﻠﮔ ﻪﻛ

راﺮـﻗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﺪﻳﺮﺠﺗ ﺢﻄﺳ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ رد شور ﻦﻳا

هداد نورد رد ﻪﻳﺮﻈﻧ و ﻪﺘﺷاد ﻪﺘﻔﻬﻧ ﺎﻫ

ﺖﺳا ) نﻮﺘﻟﺎﻫ و رﺰﻴﻠﮔ ،2

2005 (.

ﺪﻳﺎﺑ ﻖﻘﺤﻣ وا ﺮﻈﻧ زا ﻪـﺑ ًﺎﺼﺨﺷ

ﺮـﻴﮔرد ﻲـﻨﻴﻋ رﻮـﻃ

ﻊﻤﺟ دﻮﺷ هداد يروآ .

ﻲﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ فﺎﻄﻌﻧا و ﻞﻤﻋ يدازآ ،ﺖﻴﻗﻼﺧ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳا ﻲﻳاﺮﻘﺘﺳا ﺖﻴﻫﺎﻣ دﻮﺷ

) ﻦﻴﺘﺳﺎﺒﺳ ،3

2019 (.

مﺎﻈﻧ دﺮﻜﻳور ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ دﺮﻜﻳور ﻦﻳا عﻮﻨﺘﻣ يﺎﻫﻮﮕﻟا ،ﺪﻨﻣ

هداد ﻖﻴﻔﻠﺗ ﺖﻬﺟ ار يﺮﺗ ﻲﻣ ﻪﺋارا ﺎﻫ

ﻪﺑ و ﺪﻨﻛ ﻪـﺑ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻞﻴﻤﺤﺗ يﺎﺟ

هداد ﻳﺮﻈﻧ ،ﺎﻫ هداد ﻦﻄﺑ زا ار ﻪ ﻲﻣ شﺎﻜﻨﻛ ﺎﻫ

ﺪﻨﻛ ) ﻳ ﻔﺳﻮ ﻲ ﻣا ﻴ ﺮ

،ي ﻬﻟا ﻒﺋﺎﺧ ،ﻲ ﻧﺎﻓ و ﻲ ﻮﻀﺗﺮﻣ ،ي 1400 (.

ﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و تﺎﻴﺑدا روﺮﻣ زا ﺲﭘ لاﺆ

يﺎﻫ مﻮﻬﻔﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ و ﻖﻴﻘﺤﺗ بﺎﺗ

روآ ي ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲ

دﺎـﺴﻓ ﺮـﺑاﺮﺑ رد رد ﻪـﻛ

1. Glaserian Emerging Grounded Theory 2. Glaser & Holton

3. Sebastian