هدکشناد یسانشناور و یتیبتر مولع
یشزومآ هورگ یسانشناور
همان نایاپ دشرا یسانشراک همان نایاپ هجرد ذخا یارب یا
یسانشناور هتشر یمومع شیارگ
شوه و یدنمدرخ ،یملاسا یگدنز کبس هطبار یلع یوگلا نومزآ و یحارط هطساو شقن اب رطخ رپ راتفر هب شیارگ اب یقلاخا یتخانشناور یتسیزهب یا
رگشهوژپ :
یلیفارسا رجاه
امنهار داتسا :
یلیئاکیم رفولین رتکد
رواشم داتسا :
روپرشب داجس رتکد
نیدرورف 98
ناونع و :روآدیدپ مان اب یقلاخا شوه و یدنمدرخ ،یملاسا یگدنز کبس هطبار یلع یوگلا نومزآ و یحارط
یتخانشناور یتسیزهب یا هطساو شقن اب رطخ رپ راتفر هب شیارگ /
یلیفارسا رجاه
داتسا نا امنهار : یلییاکیم رفولین رتکد
داتسا :رواشم نا روپرشب داجس رتکد
خیرات :عافد 28
/ 1 / 1398
دادعت حفص :تا 154
.ص
نایاپ هرامش :همان
یسانشناور
:هدیکچ شوبه و یدبنمدرخ ،یملابسا یگدبنز کببس هطبار یلع یوگلا هئارا فده اب شهوژپ نیا:فده
ماجنا یتخانشناور یتسیزهب یجنایم شقن اب رطخ رپ راتفر هب شیارگ اب یقلاخا .تسا هتفرگ
شور :شهوژپ یسانش حرط هرمز رد شهوژپ نیا
یفیصوت یاه یبابیوگلا ابیرط زا یگتبسبمه–
( یراتخاس تلاداعم ابقحم هاگبشناد نایوجبشناد هیلک هعلاطم دروم یرامآ هعماج .تسا )SEM
یم یلیبدرا لاس رد هک دشاب
97 - 98 هدوب لیصحت لوغشم ( دنا
10960 دادبعت .)ربفن 373
رد ربفن
نیا .دنتشاد تکرش شهوژپ
هتفای اه صخاش: یاه رد یگدنزارب
،یلصا هیضرف یراتخاس تلاداعم لدم یم
ناوت تبفگ رادبقم
یخ ود رد یلبصا هیبضرف یراتخاس تلاداعم لدم رد
طبس یابطخ 5 دبصرد .تبسا رادابنعم
،نینچمه تبسن
یخ ود هب یدازآ هجرد رد
یلبصا هیضرف یراتخاس تلاداعم لدم ابب
هبجوت هبب
کلام
،رظندم رگنایب شزارب بسانم و ربطخ ربپ یابهراتفر هبب شیاربگ نیبب نیاربانب .تسا لدم
ربی تروبص هبب نیبنچمه میقتسم تروص هب یقلاخا شوه و یدنمدرخ ،یملاسا یگدنز کبس .دراد دوجو هطبار یتخانشناور یتسیزهب ایرط زا میقتسم هجیتن :یریگ یم لدم نیا یاسانش یارب یبسانم یوگلا دناوت
ربطخ ربپ رابتفر رد لبیخد لبماوع ی
شهوژپ نیا جیاتن و دشاب نایوجشناد همانرب اتسار رد
شهاک یارب یزیر گ
ربطخ ربپ راتفر هب شیار
م نایوجشناد رد و
.دریگ رارق هدافتسا در
هژاو :یدیلک یاه شیارگ ،یتخانشناور یتسیزهب ،یقلاخا شوه ،یدنمدرخ ،یملاسا یگدنز کبس
رطخرپ راتفر هب
1 فده و همدقم -
1-1 - همدقم کبس رد هک یتارییغت ،نآ لابند هب و عماوج هبناج همه تفرشیپ هب هجوت اب رضاح رصع رد
شیارگ نوزفا زور شیازفا دهاش ،تسا هداد خر یگدنز .میتسه رطخ رپ یاهراتفر هب دارفا
ریثات
ینچ اوجون و ناوج رشق رد هژیو هب ییاهراتفر ن یتسیزهب و تسا هعماج راشقا ریاس زا رتشیب ن
انشناور یم رارق ریثات تحت ار دارفا یتخ .دهد
ناناوجون و ناناوج نیب رد رطخ رپ یاهراتفر عویش
رد لاس یاه ینارگن و هدش لیدبت یعامتجا هلئسم کی هب ریخا فلتخم حوطس رد ار یقیمع یاه
نآ زا یکاح تاقیقحت نیاربانب ،تسا هدروآ دوجو هب هعماج رد یمومع و یهاگشناد ،یتیریدم هک تسا شیارگ شهاک یارب هلخادم نینچمه و اهراتفر نیا رد رثوم لماوع ییاسانش یارب شلات
نآ هب .تسا یرورض یناوجون و یناوج نینس رد اه یلع
شلات م ر ههد ود رد هک یرایسب یاه
یهاگآ شیازفا تهج رد ریخا بیسآ هب تبسن یمومع یاه
هتفرگ تروص رطخ رپ یاهراتفر یاه
ق شیازفا نانچمه ،تسا هظحلام لبا
یم هدید وس و تمس نیا هب دارفا شیارگ رد یا شیارگ .دوش
رطخ هب زین ار هعماج دارفا ریاس تملاس ،درف دوخ تملاس رب هولاع رطخ رپ یاهراتفر هب یم راتفر ساسا نیمه رب ،دزادنا یم میسقت هتسد ود هب رطخ رپ یاه
لماش ،لوا هورگ .دنوش
ار درف دوخ تملاس هک ییاهراتفر یم رطخ هب
تملاس هک ییاهراتفر لماش ،مود هورگ و دنزادنا
یم رطخ هب ار هعماج دارفا هرطاخم هب رب هولاع ییاهراتفر نینچ هب شیارگ نیاربانب .دنزادنا
هب زین ار هعماج دارفا ریاس یناور و یعامتجا تینما ،درف دوخ یناور و یمسج تملاس نتخادنا یم رطخ اوج شیارگ شیازفا .دزادنا راتفر هب نان
هلزنم هب رطخ رپ یاه زا یمین نداد تسد زا ی
یم هعماج کی رد راک دلوم یورین عامتجا دض و راکهزب دارفا شیازفا دهاش نامز تشذگ اب و دشاب
هب رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ للع ،یلک تلاح رد .دوب میهاوخ هعماج رد 4
،یتخانش لماع
دنب میسقت یطیحم و یعامتجا ،یناجیه یم ی
،یوسوم و یدمحا ،این بیدا( دوش 1395
زا یکی .)
رپ یاهراتفر هب دارفا شیارگ رد مهم لماوع یم دارفا یگدنز کبس ،رطخ
شهوژپ ساسارب .دشاب -
هب دارفا شیارگ شهاک رد مهم لماع کی ناونع هب یملاسا یگدنز کبس هدش ماجنا یاه یم بوسحم رطخ رپ یاهراتفر هاگدید زا عقاو رد .دوش
دامن کی ناونع هب نید ،یسانش هعماج
یم هتفرگ رظن رد ینیرفآ تداعس و ماجسنا ،طابضنا دننام یساسا یاهدرکراک یاراد یعامتجا -
یم شودخم ار هعماج یاقب نآ دوبن هک دوش و یدنمدرخ ،یملاسا یگدنز کبس رب هولاع .دنک
هفلوم زا زین یقلاخا شوه اتفر هب دارفا شیارگ رد راذگریثات یاه
یم بوسحم رطخ رپ یاهر .دوش
مه یم رظن هب نینچ شیارگ للع زا یکی یتخانشناور یتسیزهب نوچ یلماوع ندوب نییاپ دسر
راتفر هب ناناوج رطخ رپ یاه
لاس رد ور نیا زا .دشاب راتفر یتخانش بیسآ درکیور ،ریخا یاه
یاه
رطخ رپ
، تسا هدرک ادیپ شیارگ یتخانشناور یتسیزهب هعلاطم تمس هب ،یزاجح و یرفظم(
1397 ایقد ییاسانش .) و رطخ رپ یاهراتفر تمس هب دارفا هدنهد قوس و هدننک دیدهت لماوع رت
دارفا یگدنز کبس و تیفیک دوبهب
، یم همانرب یارب ییاشگهار دناوت ،ینامسج تملاس ءاقترا یاه
رم لماوع دراد یعس شهوژپ نیا اتسار نیمه رد .دشاب دارفا یعامتجا و یناور هب شیارگ اب طبت
هطبار و هداد رارق یسررب دروم ار رطخ رپ یاهراتفر ریغتم ی
،یملاسا یگدنز کبس یاه
،یدنمدرخ کی بلاق رد ،رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ اب ار یتخانشناور یتسیزهب و یقلاخا شوه
.دهد هئارا لدم
2-1 - هلاسم نایب رد هک یتملاس هدننک دیدهت دراوم زا یکی لاس
نامزاس هجوت دروم ریخا یاه ،یتشادهب یاه
رطخ رپ راتفر عویش ،تسا هتفرگ رارق یعامتجا ناراذگ تسایس و نوناق نایرجم راشقا رد 1
یم هعماج فلتخم یم قلاطا ییاهراتفر هب رطخ رپ راتفر .دشاب
یتسیزهب و تملاس هک دوش
ارق رطخ ضرعم رد ار هعماج دارفا ریاس و ناناوج ،ناناوجون یم ر
،رهام( دنهد 1383
اهراتفر نیا .)
یم رطخ هب ار درف یتملاس هک دنتسه ییاهراتفر ای طباور ،راگیس فرصم ،لکلا فرصم لثم دزادنا
یم دیدهت ار دارفا هک دنتسه ییاهراتفر ای و ،نئمطمان یسنج رارف ،یرگشاخرپ ،یدزد لثم دننک
رنیو و دلارگزتیف ،هلاه( هناخ و هسردم زا ،2
2014 .) جیار لاح نیا اب ترابع رطخ رپ راتفر نیرت
دنا
،یزابرامق ،کانرطخ یگدننار ،نمیاان یسنج هطبار ،داوم فرصم ءوس ،یلکلا تابورشم فرصم ،زا یب لامعا ریوب( ینوناق ری و یراب ودنب ،3
2006 رپ یاهراتفر .) نداتفا رطخ هب لماع نیرتمهم رطخ
راتفر هلمج زا .دنتسه هعماج تملاس یاه
،دراد هعماج ناوج رشق رد یرتشیب عویش هک رطخ رپ
یم راگیس فرصم لاس ات هک تسا هدش هدز نیمخت .دشاب
2020 زا یشان ریم و گرم نازیم
هب تایناخد فرصم 10
یناهج تشادهب نامزاس( دسرب لاس رد رفن نویلیم ،4
1988 اب .) هب هجوت
طخرپ یاهراتفر زا یشان ریذپان ناربج تاراسخ و تامدص هنیزه فرص و ر
ینامز و یلام یاه
.تسا تیمها زئاح اهراتفر نیا اب طبترم لماوع ییاسانش و یریگشیپ ،فازگ رد ار دوخ یانعم یزورما رشب کبس
یم وج و تسج یگدنز ناسنا هک انعم نیا هب ،دنک
ار دوخ اه
یم انعم یگدنز لکش رد لکش زا ،دننک
یم ریثات یگدنز یاه سم نامه رد و دنریذپ
مدق ری
یم نآ یگدنز لکش هک دنراذگ یم تیاده ریسم نآ هب ار اه
،ینک یودهم( دنک 1386
کبس .)
یگدنز هعومجم1
اهنت هن هک ،تسا درف کی هرمزور یاهدرکلمع زا مجسنم و عماج شیب و مک یا
1 . high Risk Behavior 2. Hale, Fitzgerald, Viner 3. Boyer
4. World Health Organization
یم هدروآرب ار وا یراج یاهزاین شیوخ یصخش تیوه یارب یو هک ار یصاخ تیاور هکلب ،دزاس
یمرب یم مجسنم نارگید ربارب رد ،دنیزگ ،یلیفکو یملاسا ،این یهوژپ( دزاس
1394 رلدآ رظن زا .)
5
یب تیلک ینعی یگدنز کبس همه هک یگدنز یدرف و اتمه
رارق نآ لیذ یرمع یاهدنیآرف ی
یم ،یعیمس و ینایواک ،داژن یلوسر ،یناشفا( دریگ 1393
کبس موهفم زا یددعتم فیراعت .)
م رد یگدنز ،یفیرش( تسا هدش هئارا نادنمشیدنا نای
1391 کبس ،تشادهب یناهج نامزاس .)
هویش ار یگدنز یم فیرعت یگدنز زا یا
یراتفر فیرعت لباق و صخشم یاهوگلا رب ینتبم هک دنک
تیعقوم ،یعامتجا طباور ،درف یصخش یگژیو نیب لماعت زا هک تسا و یداصتقا ،یعامتجا یاه
یم لصاح درف یگدنز طیحم ،تشادهب یناهج نامزاس( دوش
1998 نآ زا .) یگدنز کبس هک اج
هزومآ زا هدمآرب یرظن ظاحل هب هعماج و درف ره نآ ناور و حور رب مکاح شزرا و یداقتعا یاه
یهاگآ بسک،تسا هعماج هلوقم یونعم و ینید یاهرواب و یگدنز کبس صوصخ رد مزلا یاه
تساک هک رضاح رصع رد صوصخ هب ،تسا یرورض ی
رب یدام و ینید ری یگدنز کبس یاه
،ناراکمه و یناشفا( تسا هدش نشور ناگمه 1393
.) ینامرآ یکبس دوخ هنادواج ماکحا اب ملاسا
هنانیب عقاو لاح نیع رد و و یتسه هب تبسن یلاعتم دید رب ینتبم هک تسا هدومن داهنشیپ یا
هعومجم لماش ،یملاسا یگدنز کبس .تسا ناسنا ویپ مه هب یا
رد یراتفر یاهوگلا زا هتس
هزوح یتیبرت ینابم زا و هدش فشک لوصا لد زا هک یکبس .تسا یرشب تایح فلتخم یاه
یمرب ناسکی و هداوناخ دارفا نایم رادیاپ طباور داجیا رد و دزیخ هیور یزاس
شقن ،هعماج رد اه
شزرا دشر و تداعس هب لین ،یلامک تافص شرورپ ،یناور هیکزت رد ییازسب یاه
دراد یناسنا
،ینایواک(
1390 ریغتم زا دارفا یگدنز کبس نیاربانب .) شیپ رد مهم یاه
هب دارفا شیارگ ینیب
یم بوسحم رطخرپ یاهراتفر .دوش
شلات زا یکی یدنمدرخ ،رطخرپ یاهراتفر هب شیارگ شهاک تهجرد هناریگشیپ یاه
یم 6
.دشاب
شهوژپ جیاتن یم ناشن اه
هجاوم رد یدنمدرخ هک دهد تیعقوم اب ه
لکشم یاه ییاناوت از
یم شیازفا ار درف یناجیه یمیظنتدوخ یم ینهذ شمارآ و نیکست ثعاب هک ،دهد
هجیتن رد .دوش
یم ریثات رطخرپ یاهراتفر هب شیارگ رب ،یناجیه یمیظنت دوخ شیازفا ،یدنمدرخ .دراذگ
هطیح لاس رد هک تسا رکفت و تخانش هب هتسباو یا پ زا یخرب ریخا یاه
هجوت نآ هب نارگشهوژ
هدرک رد .تسا هدشن هئارا نآ زا یدحاو فیرعت هک تسا هدیچیپ یموهفم یدنمدرخ نینچمه ،دنا
نرق لوط گنهرف رد اه
و شلاو( تسا هدش دادملق لیاضف نیرتلااو زا یدنمدرخ فلتخم یاه
7زمر ، 2015 هئارا ،تسا نوگانوگ یناعم اب هدرتسگ یموهفم یدنمدرخ هک اجنآ زا .) و عماج فیرعت
لمع للادتسا ییاناوت ار یدنمدرخ نیا دوجو اب ،تسا راوشد نآ زا یتایلمع لح یارب هنایارگ
1. Adler 2. wisdom 1. Walsh, Reams
شلاچ هدرک فیرعت یگدنز مهم یاه یچورایس و اردماس ،نمسورگ( دنا
،8
2016 رواب نارگشهوژپ .)
تیوقت ار رگیدکی نآ نوگانوگ داعبا هک تسا یدعب دنچ یموهفم یدنمدرخ هک دنراد یم
دننک
رتسبو(
،9
2003 مه و فده و تراهم نتشاد یانعم هب ار یدنمدرخ ،رتسبو .) دربراک نینچ
هبرجت یم نارگید و دوخ هنیهب دشر لیهست رد یگدنز مهم یاه ناونع هب ار یدنمدرخ یو ،دناد
نونکم لماع 5
هبرجت ،هفلوم خوش ،یروآدای و لمات ،یناجیه ییوج مظن ،یگدنز ینارحب یاه
یعبط یم یفرعم هبرجت هب یگدوشگ و ( یچلاش و یدمحا ،دماح شهوژپ جیاتن .دنک
1397 ناشن )
ینعم ردخم داوم فرصم هب شیارگ اب یدنمدرخ هطبار هک تسا هداد مه .تسا هدوب راد
نینچ
( ناراکمه و یدمحا 1396
یم یدنمدرخ هک دنداد ناشن رگید یشهوژپ رد ) طوبرم تارییغت دناوت
فرصم هب شیارگ هب شیپ ار ردخم داوم
یم نیاربانب .دنک ینیب ءاقترا و شرورپ ایرط زا ناوت
یگژیو نینچ .داد شهاک ار رطخ رپ یاهراتفر و ردخم داوم فرصم هب شیارگ نازیم ییاه
یقلاخا شوه دننام یلماوع رطخرپ یاهراتفر شهاک یارب درکیور نیرتهب ناونع هب یعامتجا و10
یم هتفرگ رظن رد هعماج طس رد هدننک دیدهت و و یارگ ،ودیرقیف ،نوشید ،سدویگ ،سیلا( دوش
سیوگسیرگ ،11
2012 ادیپ نآ عاونا و شوه فیرعت هنیمز رد یدایز لوحت نونک ات هتشذگ زا .)
وه عاونا شیادیپ ،هلمج زا تسا هدش صوصخ هب و یونعم شوه ،یناجیه شوه ،هناگدنچ ش
تسا هتفرگ رارق ناققحم یسررب دروم و هدش حرطم هزوح نیا رد اریخا هک یقلاخا شوه ،یتاواد و شاو یدمحا ،هضر ،یتاهفار(
1393 ناسنا ینهذ تیفرظ هدنهد ناشن شوه عون نیا .)
زرا هب ار یناسنا لومش ناهج لوصا هنوگچ هکنیا نییبت یارب ش
طبترم دوخ تامادقا و فادها ،اه
یم ،دیامن ییاجآ و اوساولآ( دشاب
،12
2015 و قایتشا هدنهد ناشن ،یقلاخا شوه نینچمه .)
یشخبرثا ریظن یتاعوضوم یتح و دوخ عفانم زا رتارف و رترب یاهرایعم نداد رارق یارب درف ییاناوت شنکاو نوناک رد
،یکاپورتپا ،گنیلراب ،رنرت( تسا یدرف یاه رنلیم و رچتوب
،13
2002 .)
ایسرونید (14
2010 جیاتن ،هدش باختنا لمع ماجنا ،باختنا اح داجیا ،بوخ تاین ،تسا دقتعم )
تیلاعف یارب بوخ و تبثم .تسا یقلاخا شوه رب راذگریثات لماوع هلمج زا ،اه
لیک و کسیننل (15
2011 یم تسردان زا تسرد صیخشت ییاناوت ار یقلاخا شوه ) اب هک دناد
نآ رظن هب .تسا راگزاس یناهج لصا مزلا تیقفوم یارب هنوگ نیدب یقلاخا شوه لصا راهچ اه
تقیقح رد .تسا دارفا لامعا و تاداقتعا نیب یگنهامه داجیا یانعم هب ،یراکتسرد لصا :تسا یم هک یزیچ ماجنا نامز مامت رد تسرد فرح نتفگ و تسا تسرد میناد
تیلوئسم لصا .اه -
2. Grossmann, Sahdra, Ciarrochi 3. Webster
4. ethical intelligence
5. Ellis, Giudice, Dishion, Figueredo, Gray & Griskevicius 6. Olusola, Ajayi
7. Turner, Barling, Epitropaki, Butcher, Milner 8. Dinorcia
1. Lennick, Kiel
هب ،یریذپ تسکش و تاهابتشا نینچ مه و نآ یاهدمایپ و لامعا شریذپ یانعم
لصا .تسا اه
لماش ،ششخب لصا .تسا لباقتم تاریثات یاراد و هدوب نارگید هب هجوت یانعم هب ،یزوسلد شهوژپ جیاتن .تسا نارگید و دوخ ندیشخب و تاهابتشا و بویع زا یهاگآ یم ناشن اه
،دهد
د ره هب یکدوک رد هک یدارفا نیا .دنراد رارق رطخ ضرعم رد دنا هدرکن بسک یقلاخا شوه یلیل
و یقلاخا تیساسح یگتفاین دشر ،لایما ندرک راهم رد فعض ،لزلزتم نادجو لیلد هب دارفا هدش تیاده تسردان یا هنوگ هب هک ییاهرواب و یقلاخا یگداتفا بقع هب یدایز دح ات ،دنا
صخش هب یلاسگرزب رد و هدش راچد یعامتجا تی
یم لیدبت راجنهبان و افومان یاه و رننات( دنوش
نیتسرگ ،16
2014 یم داجیا رطخ رپ راتفر هب شیارگ یارب ار هنیمز هک ) .دنک
یم هک یریغتم اب هطبار رد ار یقلاخا شوه و یدنمدرخ ،یملاسا یگدنز کبس نیب هطبار دناوت
یجنایم رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ انشناور یتسیزهب ،دنک یرگ
17یتخ یم سامدراک .دشاب
18
( 2007 یدنمناوت کرد یارب یتخانش و یفطاع شنکاو ار یتسیزهب ) یگژیو و اه
،یصخش یاه
یم نامز لوط رد تفرشیپ و دشر و عامتجا اب رثوم طابترا رد ،ناهج اب رثوم و دمآراک لماعت دناد
هدنریگرب رد هک میرک ،ینموم( تسا تبثم الخ و یژرنا ،یگدنز زا تیاضر ی
یزابهش و ی ،دار
1391 لدم نیرتمهم زا ،فیر لدم .) یم رامش هب یتخانشناور یتسیزهب هزوح رد اه
نیا رد .دور
و اهدادعتسا اقحت رد هک ،تسا ءاقترا و ییوج یرترب یارب شلات یانعم هب یتسیزهب هاگدید ییاناوت یم یلجتم درف یاه هک تسا هدش ییاسانش مهم لماع شش ،ساسا نیا رب .دوش
ایرط زا
یم نآ ،یصخش یگدنز رد یدنمفده ،دوخ شریذپ :درک نییعت ار ندوبن بوخ ای ندوب بوخ ناوت
هفلوم یراتخمدوخ و طیحم رب طلست ،نارگید اب تبثم طابترا هدنهد لیکشت یاه
یتسیزهب ی
یم بوسحم فیر لدم رد یتخانشناور ،عینم یلییاکیم( دوش
1389 شهوژپ جیاتن .) ناشن اه
یم هک دهد مه .دراد شقن رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رد یتخانشناور یتسیزهب
نینچ
شهوژپ هرابرد هدش ماجنا یاه یتسیزهب هک تسا نآ زا یکاح ،یملاسا یگدنز کبس ی
یم بوسحم رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رد راذگریثات یاهریغتم هلمج زا ،یتخانشناور .دوش
یدراوم ءزج زین یقلاخا شوه و یدنمدرخ ینعم هطبار رگنایب تاقیقحت جیاتن هک دنتسه
نیب راد
یم رطخ رپ یاهراتفر و لماوع نیا عمج اب .دشاب
،دراد دصق شهوژپ نیا ،تاقیقحت جیاتن یدنب
شهوژپ و تاقیقحت زا هتفرگرب هک یداهنشیپ یوگلا نومزآ ار تسا هزوح نیا رد هدش ماجنا یاه
شهوژپ ساسا رب .دیامن ات دوجوم یاه
نونک هداد یاج دوخ رد ار اهریغتم نیا یمامت هک ییوگلا
هداد ایآ هک تسا نیا شهوژپ یساسا لاوس نیاربانب .تسا هتفرگن رارق نومزآ دروم ،دشاب یاه
یم شهوژپ نیا رد هدمآ تسدب
؟دهد رارق شزارب دروم ار هدش هئارا یداهنشیپ یوگلا ،دناوت
2. Tanner, Christen 3. psychological well-being 4. Karademas
لکش 1 - 1 شوهو یدنمدرخ ،یملاسا یگدنز کبس میقتسم ریغ و میقتسم رثا یداهنشیپ یوگلا .
یجنایم اب رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ اب یقلاخا یتسیزهب یرگ
یتخانشناور
1 - 3 - شهوژپ ترورض و تیمها یم یاج رب هعماج و درف تملاس رب میقتسم ری و میقتسم تاریثات اهراتفر یخرب بقاوع و دنراذگ
ناشن دوخ زا یگدنز هرتسگ رد هک ییاهراتفر و دارفا یگدنز شور کش نودب .دراد لابند هب یفنم یم ری ای میقتسم روط هب ،دنهد نآ تملاس میقتسم
یم رارق ریثات تحت ار اه هزوح ناققحم .دهد
رپ راتفر هب شیارگ
رطخ یتخانشناور یتسیزهب
یملاسا یگدنز کبس
یدنمدرخ
یقلاخا شوه
یتخانش یفطاع
یرگن فرژ
هدرک تباث مکحم یبرجت دهاوش هئارا اب تملاس هدمع هک دنا
و ناناوج ریم و گرم للع نیرت
بوسحم رطخ رپ یاهراتفر ییانب ریز لماع نیرتهم هک ،تسا داوم فرصم هب طوبرم ناناوجون یم رب یراتفر یاهوگلا هک اج نآ زا .دوش هبنج
یم ریثات دارفا یگدنز یاه رما نیا هب هجوت ،دراذگ
دارفا یعامتجا و یتخانشناور ،یمسج یتسیزهب و تملاس رطخ رپ یاهراتفر .دراد ییازسب تیمها یم رطخ هب ار هعماج شهوژپ .دنزادنا
لاس رد هک تسا نآ رگناشن ،ناریا رد هدش ماجنا یاه یاه
اوج نایم رد رطخ رپ یاهراتفر ریخا عویش نازیم دشر .تسا هدرک ادیپ یرتشیب عویش نان
یم بوسحم دارفا یتملاس هدننک دیدهت یدج دراوم زا ،رطخ رپ یاهراتفر موزل نیاربانب ،دوش
یم ساسحا رطخ رپ یاهراتفر هب دارفا شیارگ رد رثوم لماوع هب هجوت هدش ماجنا تاقیقحت .دوش
قلاخا شوه و دارفا یگدنز کبس ،تسا هداد ناشن ییازسب تیمها رطخ رپ راتفر هب شیارگ رد ی
نینچمه .دنراد رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رد ار شقن نیرتشیب هک دنتسه یلماوع ءزج و دراد یم ییاهراتفر نینچ هب شیارگ رد مهم رایسب لماع کی ،یدنمدرخ یم رظن هب .دشاب
نیا دسر
یگژیو یم ثعاب اه تیعقوم رد هک ینامز دارفا ات دوش
اه بیسآ ی رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ ریذپ
یم رارق ریغتم ءزج زین یتخانشناور یتسیزهب یفرط زا .دننک تظفاحم دوخ زا ،دنریگ رد مهم یاه
تبثم یسانشناور یم ارگ
شیارگ هجیتن رد هک یرابنایز جیاتن .دراد هطبار یدنمدرخ اب هک دشاب
راتفر هب دارفا یم داجیا رطخ رپ یاه
بقاوع ،دوش ءزج و دراد یپ رد هعماج یارب یریذپان ناربج
و یمسج تملاس رب هک تسا ینونک عماوج یعامتجا و یتشادهب لئاسم نیرتمهم زا یکی یم ریثات هعماج و درف یتخانشناور هب شیارگ هک یراوگان بقاوع هب هجوت اب نیاربانب .دراذگ
وجون و ناناوج هژیو هب هعماج دارفا یارب ،رطخ رپ یاهراتفر رثوم لماوع ییاسانش موزل ،دراد نانا
شهوژپ ءلاخ ینونک هعماج رد .دراد ییازسب تیمها اهراتفر نیا رد نیا رد رثوم لماوع هک ییاه
یم ساسحا ،دهد هئارا نآ یارب ییاهراکهار و دنک ییاسانش ار اهراتفر شهوژپ نیاربانب .دوش
یم رضاح ب هک دشاب یلماوع ییاسانش تهج رد یشلات دناوت
رب میقتسم ری و میقتسم تروص ه
یم ریثات رطخ رپ یاهراتفر هب دارفا شیارگ شهوژپ و شهوژپ نیا جیاتن زا هدافتسا اب .دنراذگ
ییاه
یم ماجنا اتسار نیا رد هک یم ،دوش
رپ یاهراتفر هب شیارگ ربارب رد ناوجون و ناوج رشق زا ناوت
شهوژپ تیمها داعبا یلک روط هب .درک تظفاحم رطخ ه
یم ار رضاح یا :درک نایب هنوگ نیا ناوت
یم ییوگلا نینچ یحارط ،یرظن دعب زا رب راذگرثا مهم یاهریغتم طباور زا بسانم یریوصت دناوت
یم هدش هئارا یوگلا عقاو رد .دهد تسدب ار رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ یرازبا ناونع هب ،دناوت
شهوژپ یارب دنمدوس رارق هدافتسا دروم یتآ یاه
رثوم لماوع ییاسانش اب ،یدربراک دعب زا .دریگ
یم ،رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رد نیا دنناوتب ات دیامن کمک هعماج ناراذگ یشم یطخ هب ناوت
.دنهاکب رطخ رپ یاهراتفر هب ناناوج شیارگ زا و هدرک لرتنک ار لماوع 1 - 4 - شهوژپ فادها
1 - 4 - 1 - یلک فادها
1 میقتسم رثا نییعت . یدنمدرخ ،یملاسا یگدنز کبس
، یبقلاخا شوه یتخانبشناور یتبسیزهب و
رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگرب 2 یتبسیزهب ابیرط زا یبقلاخا شوه و یدنمدرخ ،یملاسا یگدنز کبس میقتسم ری رثا نییعت .
رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگرب یتخانشناور 1 - 4 - 2 - یصاصتخا فادها
1 رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رب یملاسا یگدنز کبس میقتسم رثا نییعت .
2 رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رب یدنمدرخ میقتسم رثا نییعت .
3 رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رب یقلاخا شوه میقتسم رثا نییعت .
4 رطخ رپ یاهراتفر هی شیارگ رب یتخانشناور یتسیزهب میقتسم رثا نییعت .
5 عت . یتخانشناور یتسیزهب رب یملاسا یگدنز کبس میقتسم رثا نیی
6 یتخانشناور یتسیزهب رب یدنمدرخ میقتسم رثا نییعت .
7 یتخانشناور یتسیزهب رب یقلاخا شوه میقتسم رثا نییعت .
8 یتسیزهب ایرط زا رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رب یملاسا یگدنز کبس میقتسمری رثا نییعت .
یتخانشناور 9 . یتبسیزهب ابیرط زا ربطخ ربپ یابهراتفر هبب شیاربگ ربب یدبنمدرخ میقتبسمری ربثا نییعت
یتخانشناور 10 یتبسیزهب ابیرط زا ربطخ ربپ یابهراتفر هبب شیارگ رب یقلاخا شوه میقتسمری رثا نییعت .
یتخانشناور 1 - 5 - هیضرف شهوژپ یاه
1 د میقتسم رثا رطخرپ یاهراتفر هب شیارگ رب یملاسا یگدنز کبس . .درا
2 .دراد میقتسم رثا یاهرطخرپ راتفر هب شیارگ رب یدنمدرخ .
3 .دراد میقتسم رثا رطخرپ یاهراتفر هب شیارگ رب یقلاخا شوه .
4 .دراد میقتسم رثا رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رب یتخانشناور یتسیزهب .
5 .دراد میقتسم رثا یتخانشناور یتسیزهب رب یملاسا یگدنز کبس .
6 شوه . .دراد میقتسم رثا یتخانشناور یتسیزهب رب یقلاخا
7 .دراد میقتسم رثا یتخانشناور یتسیزهب رب یدنمدرخ .
8 ری رثا یتخانشناور یتسیزهب ایرط زا رطخرپ یاه راتفر هب شیارگ رب یملاسا یگدنز کبس .
.دراد میقتسم 9 تخانشناور یتسیزهب ایرط زا رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رب یدنمدرخ . .دراد میقتسم ری رثا ی
10 میقتسم ری رثا یتخانشناور یتسیزهب ایرط زا رطخ رپ یاهراتفر هب شیارگ رب یقلاخا شوه .
.دراد 1 - 6 - یتایلمع و یموهفم فیرعت
1 - 6 - 1 - یملاسا یگدنز کبس
: یموهفم فیرعت راتفر فیرعت لباق و صخشم یوگلا ار یگدنز کبس یناهج تشادهب نامزاس
یم ک ،دناد یگژیو نیب لماعت زا ه تیعقوم و یعامتجا طباور ،صخش یاه
و یعامتجا ،یطیحم یاه
یم لصاح یداصتقا رک( دوش
،19
2003 .)
:یتایلمع فیرعت یگدنز کبس همانشسرپ زا یندومزآ هک تسا یا هرمن روظنم شهوژپ نیا رد
( ینایواک یملاسا 1388
هلصاف ریغتم نیا سایقم .تسا هدروآ تسدب هاتوک مرف ) تسا یا
.
1 - 6 - 2 - یدنمدرخ
: یموهفم فیرعت للادتسا زا هدافتسا ییاناوت ،یدنمدرخ
لمع شلاچ لح یارب هنایارگ مهم یاه
یم یگدنز ،یچورایس و اردماس ،نمسورگ( دشاب
2016 .)
:یتایلمع فیرعت هرمن روظنم شهوژپ نیا رد
تسدب یدنمدرخ سایقم زا یندومزآ هک تسا یا
ا سایقم .تسا هدروآ .تسا یا هلصاف ریغتم نی
1 - 6 - 3 - یقلاخا شوه
: یموهفم فیرعت و یقلاخا یوق داقتعا تسردان زا تسرد صیخشت دادعتسا یقلاخا شوه
تسا تاداقتعا نیا هب لمع .
صخشم هک تسا یلوصا هدنریگرب رد یقلاخا دشر رگید یترابع هب
یم هنوگچ یعامتجا هطبار رد دارفا دننک یم دننک راتفر تسیاب
هفلوم لماش هک نوچ ییاه
تیلوئسم ،یراگتسر هب مارتحا ،عضاوت ،نارگید هب ندرک تمدخ ،ششخب ،یزوسلد ،یریذپ
یم لص و شمارآ ،یسانشردق ،نارگید ،داژن یمسای و یزورهب ،نایدمحم لگ( دوش
1394 .)
:یتایلمع فیرعت هرمن روظنم شهوژپ نیا رد
یقلاخا شوه سایقم زا یندومزآ هک تسا یا
( لیک و کسیننل 2005
هلصاف ریغتم نیا سایقم .تسا هدروآ تسدب ) .تسا یا
1. kerr
1 - 6 - 4 - رطخ رپ راتفر
:یموهفم فیرعت یم هتفگ یراتفر هب رطخ رپ راتفر
ناناوج ،ناناوجون یتسیزهب و تملاس هک دوش
یم رطخ هب ار هعماج دارفا ریاس و ،رهام( دزادنا
1382 .)
:یتایلمع فیرعت شهوژپ نیا رد
هرمن روظنم رطخ رپ یاهراتفر سایقم زا یندومزآ هک تسا یا
هلصاف ریغتم نیا سایقم .تسا هدروآ تسدب یناریا ناناوج .تسا یا
1 - 6 - 5 - یتخانشناور یتسیزهب
: یموهفم فیرعت ناور یتسیزهب
یم ار یتخانش شنکاو ناوت
اه کاردا هب یتخانش و یفطاع ی
یگژیو یدنمناوت و اه ،یصخش یاه
هطبار و دنویپ ،ناهج اب رثوم و دمآراک لماعت ،هدنسب تفرشیپ
تبثم تفرشیپ و عامتجا و عمج اب بولطم یم تلاح نیا .درک فیرعت نامز لوط رد
دناوت
هفلؤم الخ و یژرنا ،یگدنز زا تیاضر دننام ییاه رد زین ار تبثم
،سامداراک( دریگرب 2007
.)
:یتایلمع فیرعت روظنم شهوژپ نیا رد
هرمن همانشسرپ زا یندومزآ هک تسا یا 18
هدام یا
هلصاف ریغتم نیا سایقم .تسا هدروآ تسدب یتخانشناور یتسیزهب .تسا یا
2 نابم - ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
2 - 1 - رطخرپ راتفر
طخرپراتفر
20ر ، یم رارق دنیاشوخان ای دب بقاوع ضرعم رد ار درف هک تسا یراتفر نینچمه .دهد
مدع زا هدافتسا راک نیح رد یدرف تظافح لیاسو
یم هک رجنم دناوت بیسآ هب
.دوش یلغش یاه
راتفر ان نمیا
، و هتشاد رارق متسیسرد هدش فیرعتو درادناتسا دودح زا جراخ هک تسا یلمع
یم دناوت ریثأت تحت ار متسیس تملاسو ینمیا طس دهد رارق
.
،هزورما هب رطخرپ یاهراتفر
هتفگ ییاهراتفر یم
،ناناوجون یتسیزهب و تملاس هکدوش و ناناوج
رطخ هب ار هعماج دارفاریاس
یم دزادنا ( ،رهام 1382 .)
طخرپ یاهراتفر ر
رطخ هب لماع نیرتمهم هعماج تملاس نداتفا
.دنا یاهراتفر عویش هزورما
رطخرپ رد صوصخب نایم
و ناناوجون مهم زا یکی هب ناناوج
و نیرت هدرتسگ لد نیرت لی ینارگن یاه
تیرشب عماوج ت
و هدش لیدب یلع
تیلاعف م ر هس یاه
ههد هرطاخم یاهراتفر هتشذگ زیمآ
رد
دشر یاراد ناهج طس سا هدوب یدعاصت
.ت دیاش دشر تلع هک تسا نیا
زونه و ناهج
هدیسرن هجیتن نیا هب هعسوت لاحرد یاهروشک دنا
یب یژرنا دیاب هک ار ناناوج یبلط هاجو نایاپ
ن کرد دنیام
، و تصرف الخ هب دنزادرپب ناناوج یارب یعقاو یاه
.
لرتنکزکرم یاهرامآ ابطرب و
یرامیب یریگشیپ اه
، یتملاس هک ییاهراتفر عویش دارفا
رطخ هب ار
یم دنزادنا ، رد نایم و ناناوج .تسا شیازفا هب ور نادنملاس
،راگیس فرصم
،وکابنت فرصم یاهاذ
و پرچرپ
،ربیف مک فرصم مدع
تیلاعف
،یکیزیف
،یسنجرطخرپ یاهراتفر ،لکلا فرصم
داوم فرصمءوس ...و
رطخرپ راتفر یم بوسحم
.دنوش راتفر هلمجزا ناناوج نیب رد لکلا فرصم
داجیا رب هولاع هک تسا یرطخرپ یتلاکشم
یارب درف
، هنیزه رب زین ار یدایز رایسب یاه هعماج
نویلیم گرم بجوم و هدرک لیمحت اه
و ناوج حت یناسنا عماوج رب هنیزه رلاد اهدرایلیم لیم
یم .دوش و ییاپورا یاهروشکرد آ
روطب لکلا ندیشون ییاکیرم رد یگتفه
نارسپ 15 زا رتشیب هلاس
تسا نارتخد مور و کسولب(
،21
2004 .) رد هنافساتم ناریا هعماج
، دوجو اب لکلا فرصم مارح
رد ندوب و عرش رد تیموکحم
،گنهرف دشر اب یلاحرد زغم نیصصختم هک تسا ههجاوم
و باصعا
ءوس تارثا هب تبسن مه و یبصع متسیسرب لکلا
رادشه یطیحم هداد یدج
دنا و یمیرک(
،یمانکین .(1383
ناناوجون نیب رد ندیشکراگیس یوگلا هرابرد فلتخم تاعلاطم آ
و ییاکیرم
1. risky Behaviors 1 . Bullock, Room
یم ناشن ییاپورا دهد
هک 11 ات 57 ارسپ دصرد ن
15 و هلاس 12 ات 67 دصرد د نارتخ 15 هلاس
راگیس هتفه لوطرد یم
.دنشک رد ناریا ودح د 13 دصرد شناد هیاپ نازومآ ات ییامنهار موس یاه
داوم رطخ ضرعم ردروشک ناتسریبد موس ردخم
رارق و دنراد یور هک یشهوژپ ساسارب
شناد آ زوم ا هیاپ نیا ن زا یریگشیپ رتفد طسوت روشکرسارسرد اه
بیسآ ترازو یعامتجا یاه
شزومآ و هدش ماجنا شرورپ تسا
، 5 شناد دصرد هیاپ نیا نازومآ
اه ردخمداوم رابکی لقادح
هدرک فرصم دنا
، 13 دصرد نآ اه رد رطخ ضرعم داوم فرصم
ردخم و 35 لقادح هبرجت دصرد
رابکی دنراد ار ندیشکراگیس
، 71 / 8 نآ دصرد اه
ای رطخ ضرعمرد راگیس ندیشک هناتسآ
.دنتسه
12 شناد دصرد نازومآ
، کی لقادح هدیشون لکلا راب
دنا و 8 / 15 دصرد نآ اه زین رد باکترا هناتسآ هب
رطخرپراتفر تسه
ن د ، و ناناوجون نوزفازور شیارگ فرصم نس شهاکو تایناخد هب یناریا ناناوج
و
رانکردراگیس
،نآ زا هدافتسا نازیم و تایناخد
ار راگیس لااب روشکرد
تسا هدرب و یمیرک)
،یمانکین 1383
.)
هب یروط هک
، دروآرب ساسارب اب هزرابم داتس
داوم
،ردخم ضاح لاحرد ر
40 ات 45 رازه شناد زومآ
رد رطخ ضرعم ردخمداوم هب دایتعا
و 600 رازه رفن رد راگیس لامعتسا رطخ ضرعم رارق
دنراد .
دایتعا و زا یسنجرطخرپ یاهراتفر زیمآ هرطاخم یاهراتفر نیرتمهم
دنتسه ار هعماج و درف هک
یرامیب هب ءلاتبا ضرعمرد ینوفع یاه
و دننام یکانرطخ
، تیتاپه و زدیا رارق یسوریو یاه
-یم
هد ن یاهروشک رد یسنج رطخرپ یاهراتفر شرازگ .د آ
یسنج یاهوگلا ییاپورا و ییاکیرم
.تسا هداد ناشن ار یتوافتم
،یتشادهب نارحب کی زدیا یناور و یعامتجا
، زا یشان یاهراتفر
ن هک تسا رطخرپ اهنت ه
و ناکدوک هکلب نلااسگرزب ار ناناوجون
ریثات تحت زین رارق
یم هد
،د هب
یم هک یروط تفگ ناوت
، هک تسا ناناوج هورگ لکشم زدیا یرامیب رضاح لاحرد 85
نیا دصرد
یم یگدنز هعسوت لاحرد یاهروشکرد نارامیب دننک
و 50 دصرد دراوم دیدج سوریو هب یگدولآ
زدیا ، نینس هب 10 - 24 لاس قیقد ره رد و دراد صاصتخا ه
5 یم هدولآ سوریو نیا هب ناوج .دنوش
زدیا یرامیب لماع نیلوا و لتاق نیمراهچ رضاح لاحرد هک تسا هتفای شرتسگ نانچ
تیلولعم تنوفع زا یریگشیپ .تسا موس ناهج یاز زا یشان هک قوف یاه
رطخرپ یاهراتفر -یم
دشاب ، اب رییغتو تخانش شیازفا راتفر
دارفا رد و اهوراد ایرزت و یسنج یاهراتفر هنیمز تامادقا
تسا ریذپ ناکما رثوم ینامرد رب.
رتشیب هزورما ساسا نیمه یم ششوک
رد دوش شور باختنا
وش رظن لامعا اهوراد ایرزت و یسنج لئاسم یحص .د
اب رطخرپ یاهراتفر شیازفا هب شرگن
و ناناوجونرد یم ساسحا ناناوج
دوش ، و ناکدوک همه هک یم هسردم هب هک ینلااسگرزب
دنور ،
رد دوخزا تبقارم یریگدای تهج یتصرف یتسیاب دنشاب هتشاد یرامیب نیا لباقم
و یهاش کلم(
،بسن نموم 1386
.)
اتسار نیمهرد اهروشکزا یضعب
هتیمک اقترا یاه ء
لیکشت سرادم رد نودم فادها اب تشادهب
و هداد شهوژپ هلخادم یاه روظنم هب یا
ریثات آ تسا هتفرگ ماجنا سرادمرد شزوم یریگشیپ اریز.
تسا هدش هداد صیخشت هلباقم هار اهنت
، هنیزه تسا نامرد زا رتمک بتارمب یریگشیپ یاه
، هب
یروط و یکشزپ هنیزه هک اب طبترم هنایلاس هنیزه و تسا شیازفا هب ور رطخرپ یاهراتفر یتبقارم
زا شیب وکابنت 50
رلاد نویلیب یم
دوش
، ربانب ا همانرب نیب یگنهامه کی هک تسا یرورض نی یاه
و هعماج یتیامح یشم طخ تروصب سرادم تشادهب ریثات یارب ملاس یاهراتفر شزومآ
یراذگ
ب نازومآ شنادرب ه
دوجو نآ یهاگآو علاطا مزلتسم مدرم یتشادهب یاهراتفر رییغت سپ .دیآ اه
ا تس
، رد کدارفا اب رتشیب سرادم تشادهب نایبرم اتسار نیا و لاس و نس م
هداوناخ اه رس راکو
و دنراد یم دنناوت رد یمهم رایسب مهس ءاقترا
تشادهب نایبرم .دنشاب هتشاد نیریاس یهاگآ
شناد شزومآ تیلوئسم و نازومآ
ءایلوا نآ
،اه زکارم اب یراکمه و سرادم نانکراک ب
و یتشاده
رد ینامرد زا یریگشیپ و لرتنک تهج
یرامیب اه ار ب ر راد هدهع .دن یهاگآ نازیم شیازفا نیاربانب
و رمتسم شزومآ نآ
اه زئاح تسا تیمها ،بسن نموم و یهاش کلم(
1386 .)
2 - 2 - رطخرپ یاهراتفر عاونا
اهراتفر نیا یم میسقت هورگود هب
نوش :د
هورگ :لوا ییاهراتفر دنتسه
تملاس هک و
رطخ هب ار درف دوخ یتسیزهب یم
،دنزادنا لثم فرصم
داوم
،ردخم
،لکلا راگیس و ان و رطخرپ یسنج یاهراتفر نمیا
،یعراز(
1390 .)
:مود هورگ دنتسه ییاهراتفر
یم دیدهت ار نیریاس یتسیزهب و تملاس هک
،دننک لثم
،یدزد
،یرگشاخرپ زیرگ
زا و هسردم .هناخ
اب
،عوضوم نیا یبرجت هنیشیپ یسررب هب
یم یناسآ ناوت
نیا تاریثأت اهراتفر هنوگ
ار
،یلغش یاهدرکراکرب .درک هدهاشم یعامتجاو یلیصحت
،لاثم یارب
اب ناناوج م
و لکلا فرص
،ردخم داوم رب هولاع
نایز
،یناور یاه و یمسج
،دوخ هب یلام اب
ب زور
زا یشان تافداصت داوم نیا فرصم
، نویلیم گرم ثعاب رد ناسنا اه
رسارس و هدش ناهج
هنیزه رب یفازگ یاه یم لیمحت عماوج
ننک د
،بسن نموم و یهاش کلم(
1386 .)
2 - 3 - راتفر رپ یاه رطخ و یناوجون
رطخ یریذپ یم قلاطا ییاه راتفر هب
ناور ،یمسج برخم و یفنم جیاتن لامتحا هک دوش
شیازفا درف یارب ار یعامتجا و یتخانش یم
روسج .دهد (22
92 19 راتفر مردنس حلاطصا هئارا اب )
راتفر تلاوقم ،زاس لکشم رپ یاه
،لکلا ،ردخم داوم فرصم ،ندیشک راگیس لماش ار رطخ
1. Jessor
راتفر ماجنا و یریذپ رطخ .تسا هتسناد ماگنه دوز یسنج تیلاعف و کانرطخ یگدننار رپ یاه
یریذپ رطخ .دنتسین رگیدکی لداعم اقیقد رطخ
، راتفر ماجنا هک نیا رب هولاع رب رد ار رطخ رپ یاه
یم بیسآ هب ،دریگ رطخ ضرعم رد و یریذپ
طیحم یوس زا درف ندوب
، شیارگ زین و ناکیدزن ،اه
تلایامت ، رواب دیدهت و تسردان یاه رد درف هدننک
راتفر دروم رپ یاه
دراد هراشا رطخ هداز(
،ناراکمه و یدمحم 1386
.) راتفر و تنوشخ ،ردخم داوم فرصم زا یرایسب لماع یسنج یاه
یم و گرم ر
سا یلاسگرزب لیاوا و یناوجون نینس یاه ت
گربدنیل(
،ناراکمه و23
2000 یرایسب .)
راتفر زا زا لبق نینس رد نئمطمان یسنج طباور و ردخم داوم ،لکلا ،راگیس لیبق زا رطخ رپ یاه
18 یم قافتا یگلاس دتفا
تاکسا و نمگرب(
،24
2001 رد ار شیوخ هاگیاج درف یناوجون رد .)
یم نییعت هعماج و ناتسود ،هداوناخ ،یعامتجا لماوع .دنک
رد یمهم شقن یداصتقا و یگداوناخ
و دنتسه شلاچ راچد ناگتسب و هعماج ،هداوناخ اب ناناوجون بل ا .دنراد دارفا یراتفر یریگوس میمصت هلحرم رد ار ناناوجون تلاکشم نیا راشف تسا نکمم راتفر تمس هب یریگ
رطخ رپ یاه
هداوناخ و ناناوجون ،زورما هعماج .دناشکب اه
زاین اب ار یاه ب ور یناوارف ه
یم ور هرود نیا رد .دنک
،
یم هدیشک هعماج یوس هب هداوناخ زا ناناوجون وش
ن هاگیاج ندروآ تسد هب یاتسار رد و د
یم یعامتجا نارود نیا رد .دنشوک
، نآ و دنریذپن نیدلاو هک دننیزگرب ار یناتسود تسا نکمم اه
ار نآ نیدلاو هک دنشاب هتشاد یششوپ تسا نکمم ای هداوناخ هسیاقم هب هک نیا ای و دندنسپن
هداوناخ ریاس اب دوخ ک و لکلا و ردخم داوم فرصم .دنزادرپب اه
ج یور نینس رد یقلاخا یاه
یم زا آ یناوجون یسررب .دوش
شیازفا یایوگ ،دشر هب ور و هتفرشیپ عماوج رد هدش ماجنا یاه
راتفر تسا ردخم داوم و لکلا ،راگیس فرصم دننام ییاه .
د ناناوج و ناناوجون یور رب یسررب کی ر
رد آ لاس رد هک اکیرم 1991
، راتفر دنور ،دش ماجنا رپ یاه
یسررب .تفرگ رارق یسررب دروم رطخ
راتفر هک داد ناشن هدش دای رپ یاه
داوم و لکلا ،وکابنت فرصم و یسنج رطخ ردخم
هتفای شیازفا
تسا یوارفدلاو نسح(
،25
1996
،یناکیراب زا لقن هب 387
1 .)
2 - 4 - رطخ رپ راتفر هدنروآ دوجو هب لماوع
2 - 4 - 1 - اتفر رییغت هیرظن ر
نتیول ( 1989
26)
، یناور داعبا همه ،راتفر رییغت هیرظن ابط -
هب و دنراد ییوگلا راتخاس یعامتجا
راتفر هچراپکی روط مسیناکم و اه
هلباقم یاه یم ثعاب ار تبثم یا
،ناسانشناور رظن زا .دنوش
2. Lindberg, Boggess & Williams 3. Bergman & Scott
4. Hassan & Eldefrawi 1. Leviathan
یگژیو وگلا ساسا یتیصخش یاه یم دارفا یراتفر یاه
شاب ن زا ایوپ ینامزاس ار تیصخش تروپلآ .د
ماظن یم ینامسج و یناور یاه دنراد رارق درف نورد رد هک دناد
هزادنا ات و شیپ لباق یا
ینیب
وگلا و فطاوع رب هک دنتسه یم ریثات ناسنا یراتفر یاه
دنراذگ
،یداوج و رویدک(
1392 .)
2 - 4 - 2 - نزیآ گ
نزیآ رظن زا
27گ طیحم طیارش بیکرت
، یتیصخش و یکیژولورون لماوع
، ندمآ دوجو هب ثعاب
یگژیو یم فلتخم یتیصخش یاه تیصخش یخرب هیضرف نیا ساسارب .دوش
ماجنا هب تبسن اه
راتفر یخرب نورد کنزیآ .دنتسه دعتسم اه
ییارگ - ناور ،ییارگنورب لماوع ار یدنژناور و یروجنر
یصخش یلصا یم ت
لماوع نیا فلتخم بیکرت زا و دنراد ینیعم یتسیز راتخاس مادک ره هک دناد
توافت ب یدرف یاه ه
یم دوجو یرگ .دیآ
نزیآ هیرظن هب یرگید دید اب28
،گ یزغم زیامتم ماظن ود
یم فیصوت ار یراتفر یرادزاب /یزاس لاعف دنک
، هیبنت و شاداپ هب هک .تسا ساسح یلامتحا یاه
اظن هک یدارفا یوق یراتفر یزاس لاعف م
دنراد یرت
، نآ زا دنوش یم هجاوم هیبنت لامتحا اب یتقو
یم دمایپ هب رجنم هک یراتفر زا و دنزیرگ یرود دوش دنیاشوخان یاه
یم لاعف ماظن .دننک یزاس
یراتفر
، تسد یارب افرص تسا هدنهد شاداپ درف یارب هک یجیاتن هب یبای
، یم لمع بجوم و دنک
و هجوت مدع یم هیبنت
دوش ،ناراکمه و یدبع(
1388 .)
2 - 4 - 3 - یتسیز یاهوگلا
وگلا دادیور و ینومروه تاریثات ،کیتنژ لماوع رب یتسیز یاه زورب و شیادیپ رد غولب نارود یاه
راتفر هجوت رطخ رپ یاه یم
دننک یلربمیک(
،ناراکمه و29
2005 رب ،رگید یدشر درکیور .)
هنیمز تلاوحت یناور ،یتسیز یاه
راتفر تسا دقتعم و دراد هراشا یناوجون یعامتجا و رپ یاه
رطخ
، هلمج زا ،رگید یوس زا اما .تسا دشر نارود یعیبط ثداوح اب هلباقم یارب یا هویش
یگژیو راتفر اب طبترم یتیصخش یاه یگژیو اب هارمه هک تسا یهاوخ ناجیه ،رطخ رپ یاه
یاه
ندوب یشناکت ،فیعض یهد مظن دوخ نوچ یرگید رطخ کاردا ،لااب یفنم هفطاع و ییوجون ،
نییاپ نمرش و نوسیلور(
،30
2002 ) لرتنک نوناک و ناراکمه و نمرکاز(
،31
1978 زورب رد )
راتفر هدش دادملق لیخد رطخ رپ یاه .دنا
2 - 4 - 4 - لکشم راتفر هیرظن
2. Eysenk 3. Gray 4. Kimberly
1. Rolison & Scherman 2. Zuckerman
Mar 2019
Title and Author:
Design and Test of Causal Model for Relation Between Islamic lifestyle, Wisdom and Moral Intelligence with Tendency towards High Risk Behavior: Mediating Role of Psychological Well-being/ Hajar Esrafily
Supervisor: N.Mikaeili Graduation date: 2019/4/17 Number of pages: 154 Abstract
Research Aim: The purpose of this study was to provide a model for the relationship between the Islamic lifestyle, wisdom and moral intelligence with a tendency towards high-risk behavior with the mediating role of psychological well-being.
Research method: This study is one of the descriptive-correlation schemes through structural equation modeling (SEM). The statistical population of this study is all students of Mohaghegh Ardebili University who studied in the years 2018.Using multi-stage random cluster sampling, 373 people were selected as sample. Data were gathered by Islamic Life Style test, Three Dimensional Wisdom Scale, Moral Competency Inventory, High risk Behavior scale and Ryff’s Psychological Well- being Scales.
Findings: Fitness indices in the structural equation model the main hypothesis, can be said that the amount of the structural equation model is significant at the level of 5%
error. Also, the ratio of χ 2 to degree of freedom in the structural equation model of the main hypothesis according to the desired criterion, indicates fit for the model.
Therefore, there is a relationship between the tendency towards high-risk behaviors and Islamic lifestyle, wisdom and moral intelligence directly, also indirectly, through psychological well-being.
Conclusion: This model can be a good model for identifying the factors involved in high-risk students' behavior, and the results of this study are in and the results are in to reduce the tendency toward high-risk behavior in students.
Keywords: Islamic lifestyle, wisdom, moral intelligence, psychological well-being, tendency to high risk behavior
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of educational sciences and psychology
Department of psychology
Thesis submitted in partial fulfillment for the degree of M.A. in psychology
Design and Test of Causal Model for Relation between Islamic lifestyle, Wisdom and Moral Intelligence with Tendency towards High Risk Behavior: Mediating Role of
Psychological Well-being
By:
Hajar Esrafily
Supervisor:
Dr. Niloofar Mikaeily
Advisor:
Dr. Sajad Basharpoor
April 2019