هدکشناد یسانشناور و یتیبتر مولع
یشزومآ هوگر یتیبتر مولع
نایاپ دشرا یسانشراک هجرد تفایرد یارب همان
یناسنا عبانم یزاسهب و شزومآ شیارگ یتیبرت مولع هتشر رد
اب ینامزاس دهعت و راک طیحم رد تیونعم هطبار لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم یلغش قایتشا
رگشهوژپ :
رگدیفس هداز ماریاب هیدهم
امنهار داتسا :
یربکا یقت رتکد
رواشم داتسا :
ایک ینیعم یدهم رتکد
31 لاس ریت 1399
ناونع و :روآدیدپ مان ونعم هطبار
تی حم رد طی نامزاس دهعت و راک ی
تشا اب قای لغش ی ادتبا ناملعم یی
رهش
بدرا لی ماریاب هیدهم / رگدیفس هداز
داتسا نا امنهار : یربکا یقت رتکد
داتسا :رواشم نا ایک ینیعم یدهم رتکد
خیرات :عافد
31 / 04 / 1399
دادعت حفص :تا 97
.ص
نایاپ هرامش :همان
یتیبرت مولع یشزومآ هورگ
:هدیکچ :فده یل رش لایترشا اب ینامزارس دهعت و راک کیحم رد تیونعم هطبار یرسررب ررضاح هعلاطم فده
.دوب لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم شور :شهوژپ یس انش ،شهوژپ شور
عون زا یفیص وت ینتبم و یگتس بمه
دنچ نویس رگر لدم رب
یم هری تم دادعت هب لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم هیلک شهوژپ نیا یرامآ هعماج .دش اب
2225 لاس رد
یلیص حت 1398 - 1399 یم مجح هب یا هنومن .دش اب 331
یس جرک لودج ساس ارب رفن -
هب و ناگروم
هداد یروآدرگ رازبا .دش باختنا یا هشوخ یفداصت شور هس لماش اه
همانشسرپ
"
کیحم رد تیونعم
هناک و وگر راک (ا
2008 و نلآ ینامزاس دهعت ،) یم
(ری 1990 (یلفوش و اوانولاس یل ش لایتشا و ) 2001
")
هداد .دنتفرگ رارق دییات و یسررب دروم اهنآ ییایاپ و ییاور هک تسا رازفا مرن کمک هب اه
spss20 دروم
.دنتفرگ رارق لیلحت و هیزجت ای هتف اه : نیب ونعم تی حم رد کی هفلوم و راک یاه
ترررشا اب نآ لای
یل رررش هفلوم و یاه ناملعم رد نآ
ادتبا یی بدرا رهش لی رادانعم و تبثم هطبار ی
رض .دراد دوجو بی
گتسبمه ی ب نی ونعم تی حم رد کی راک
تشا و لای یل ش ربارب 52 / 0 .تسا نامزاس دهعت نیب ی
هفلوم و اه ی تشا اب نآ لای ل ش ی هفلوم و اه ی نآ
رد ادتبا ناملعم یی
بدرا رهرررش لی
رادانعم و تبثم هطبار ی
ررررض .دراد دوجو بی
گترررسبمه ی
ب نی دهعت
نامزاس ی تشا و لای ل ش ی ربارب 70 / 0 .تسا ونعم نیب تی حم رد کی راک هفلوم و یاه نامزاس دهعت اب نآ ی
هفلوم و یاه ادتبا ناملعم رد نآ یی
بدرا رهش لی رادانعم و تبثم هطبار ی
رض .دراد دوجو بی
گتسبمه ی
ب نی ونعم تی حم رد کی نامزاس دهعت و راک ی
ربارب 49 / 0 .تسا
هجیتن :یریگ هطبار یل ش لایتش ا اب ینامزاس دهعت و راک کیحم رد تیونعم نایم رادانعم و تبثم ی
نینچمه .دراد دوجو ونعم
تی حم رد کی نامزاررس دهعت و راک ی
پ هب رداق شی ب ینی تررشا لای ل ررش ی رد
ادتبا ناملعم یی
بدرا رهش لی م ی .دنش اب مهارف اب شرورپ و شزومآ نامزاس و سرادم ناریدم نیاربانب
هنیمز ندومن همانرب ی
هب و یش یدنا مه تاس لج یرازگرب ،یفطاع یگتس ویپ ندرب لااب ،یتکراش م یاه
یل ش لایتش ا و ینامزاس دهعت ،راک کیحم رد تیونعم شیازفا تهج یش زیگنا یاهش ور نتس ب راک ماگ ناملعم .دنرادرب رثوم
هژاو :یدیلک یاه کیحم رد تیونعم
.لیبدرا رهش ،ییادتبا ناملعم ،یل ش لایتشا ،ینامزاس دهعت ،راک
1 فده و همدقم -
1-1 - همدقم
هزورما کیحم ار ام یگدنز تدش هب هک دنا هدش مهم و هدیچیپ یا هعماج هب لیدبت یراک یاه
ار نام هنازور نامز نیرتشیب ام هک تسا ییاج راک کیحم .دنهد یم رارق ریثات تحت یرپس اجنآ رد
نامزاس ِنانکراک دسر یم رظن هب هزورما .دوش یم بوسحم ام مود هناخ ،راک کیحم .مینک یم ،اه
اهنامزاس عقاورد .دنتسه یدام یاه شاداپ زا رتارف یزیچ لابند هب راک رد ،دوخ تیلاعف ناکم زا غراف دنتسه انعم اب و دنمفده یراک نتفای یپ رد هک هتفای دشر ینانکراک اب لابند هب هک دنا هجاوم ،
کلام زا یکی .دنتسه ییاه یگژیو نینچ اب یراک یاه کیحم شرورپ هدنلاب نامزاس یرورض یاه
ی ههد کساوا زا هک ،زورما یایند رد 1990
کیحم رد تیونعم ،تفرگ رارق ثحب دروم یدج روط هب
یم اه نامزاس ندرک رت یناسنا رب یعس و راک دشاب
،یدابق ؛ینیسح ریما(
1396 هکنیا هب هجوتاب .)
هدودحم اریخا ی
تیریدم و اهنامزاس
، یورین زا رثاتم ،یلمع و یروئت هلمج نم فلتخم داعبا رظن زا
تسا هدوب دنمتردق
، یم رظن هب دسر
هک تروصرد حیحص ییامنهار و تیریدم
، یم هبرجنم دناوت
هولاع و ،یا هفرح یاه هنیمز رد شخبرثا و موادم یرکفمه و یراکمه رایع مامت روهظ رد نآ رب
؛دوش تیناسنا تسین یکش
هک یساسا یاه ینوگرگد لاح رد
زورب حم رد ی ک ونعم و تسا راک ی
ت
راک کیحم رد ی
ک ی م زا یداینب ثحاب .دوب دهاوخ
رکذلا لوف دراوم هب هجوتاب اداراپ
ی م دج ی د شهوژپ -
یاه دم ی ر ی ت نامزاس و تمس هب تکرح
بت یی ن سررب و ی هصخاش اه و هوجو فلتخم ونعم ی ت رد
راک کیحم و
لماوع ریثات تحت نآ زا
تسا هتفرگ شیپ رد ار (
،یرادمتعیرش ؛یلکوت ییازریم 1394
.)
هدافتسا لابند هب ،زورما لوحت زا ولمم و یتعنص یایند رد و تعنص زا رشب زرم و دح یب ی
تلایامت و هیحور یراگزاسان ،دارفا یارب یبسن هافر و شیاسآ ندش مهارف دوجواب ،یژولونکت ینورد
هلئسم ،ییوس زا .تسا هدرک اهدیدرت و تاهبش ریگرد ار یناهج عماوج ،ناسنا هقیرط رگید مهم ی
ی
هدافتسا ِیزاس گنهرف یاه شلاچ ،نآ یاهدمایپ نتفرگ رظن رد و یژولونکت و یروانف زا تسرد ی
هدنیازف و هدیدع هداد رارق عماوج لباقم رد ار یا
زورما هب ات هتشذگ زا روکذم لئاسم هتبلا ؛تسا
ماجنا هب یعامتجا مولع و یناسنا مولع ورملق رد یرایسب تاقیقحت و تسا هدوب ناققحم هجوت دروم
- 16 - لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم یل ش لایتشا اب ینامزاس دهعت و راک کیحم رد تیونعم ی هطبار
تهج نودب رگا نیاربانب .تسا هدیسر لیلحت هب یهورگ و یصخش عفانم هب هجوت مدع و یریگ
یراتفر مولع ناملاع فلتخم یاهدومنهر و تایضرف للاخا هب هجوت رد ار ینیمضت لح هار ،میزادرپب
،مهم رما نیا هب یهجوت یب تروص رد و تفای میهاوخ راک کیحم و اهنامزاس رد تیونعم و یا هفرح هعلاطم .دش دهاوخن ققحم نامزاس و نانکراک شخب تیاضر درکلمع لیبق زا اهنامزاس فادها ی
یم راک کیحم رد تیونعم و شخبرثا یشقن دناوت
هک ارچ ؛دشاب هتشاد اهناسنا یگدنز رد دنمتردق
یم یرای دارفا هب یونعم یگدنز و راک یگچراپکی تهج رد زا یراک تعاس رازه اهدص هب و دناسر
یم انعم و تهج اهنآ یگدنز یناور و یحور دشر ی هنیمز یراک کیحم نتخاس ریذپلد اب ،دشخب
یم رسیم زین ار نانکراک دزاس
رفعج(
ی قداص
،ی 1395 .)
قیقحت نیا یلصا فده سررب
ی ونعم هطبار ی
ت حم رد ی ک نامزاس دهعت و راک ی
تشا اب ی لا ل ش ی
ناملعم ییادتبا بدرا رهش ی ل .دشاب یم
1-2 - هلاسم نایب
اداراپ ی م ونعم ی ت ییلااب تیمها زا ارب
ی ناربهر یناسنا عبانم ناریدم و نامزاس
یتح و نانکراک
ِنلاماع و ت
یی ر تسا رادروخرب .
هدرک لابقتسا راک کیحم رد تیونعم شرورپ و تیوقت زا اهنامزاس
هقلاع مها نیا هب و لابند هب ار نامزاس رد یشخبرثا شیازفا ،یناسنا بناوج رب هولاع هک ارچ دندنم
کیحم رد تیونعم نایم یتبثم و رادانعم هطبار رگناشن هزوح نیا رد هتفرگ تروص تاقیقحت .دراد نورد دامتعا اب راک تکراشم شیازفا ،تیقلاخ و یدرف تیقفوم سح شیازفا ،ییوگتسار و ینامزاس
(دندوب نامزاس زا جورخ هب تبغر شهاک تیاهن رد و راک زا یدنمتیاضر و یل ش رذابا
ی ؛دابآ دومحم
ما ی ر ی نا ،هداز 1395 ).
،تیریدم ملع رد ونعم
ی ت راک کیحم رد ی
ک ی زا یساسا رت ی ن لاعف ی ت و
ششوک یاه دم ی ر ی ت تسا ا رب و ی ن تسا راوتسا هدیقع هک
یرشب عماوج هچنآ ا رد
ی ن کیارش مطلاتم
نآ اب هجاوم ،تسا شیزگ ا ی ن یونعم هب هنوگچ هک تسا هکنیا هن و دنناسر یرای نامزاس ندش رت
آی ا یراک کیحم اب نامزاس
ی د ونعم ی دوش رت یا .ریخ نامزاس تفرشیپ و اقترا ،هعسوت زین و اقب یارب اه
.دنرادن ورشیپ رد ندش یونعم زج یراکهار دوخ ی ک ی زا فیاظو مهم نامزاس ا ،اه ی داج ینامزاس وج هک تسا
دارفا اضر اب ی ت یگدوسآ و و رطاخ
ساسحا شمارآ رد تهج ا یارج فیاظو و ینامزاس شقن ل ش
ی
، دنناوتب نیرتشیب شلات و ییاناوت
ار دوخ دنروآ راک یور .
ماجنا تاقیقحت هدش
رد هصرع روهظون ونعم ی ت حم رد ی ک راک دنداد ناشن
هک طابترا رادانعم ی نایم ونعم ی ت راک کیحم رد ارف اب
ی اهدن و هفلوم اه ی و یرظن شرگن ی نانکراک
و همدقم فده
- 17 -
ا هدوب .تس کیحم هک دنراد هدیقع ،دشاب یبولطم حطس رد تیونعم هک یراک کیحم رد نانکراک
.تسا لوبقم و بولطم اهنآ یارب یراک ونعم
ی ت راک کیحم رد لماوع شهاک هب
شنت و از ا ی داج
ساسحا طاشن حم رد ی ک راک یم یرای دنک ونعم حطس هچ ره و ی
ت حم رد ی ک راک رتلااب
،دشاب زا راثا
م برخ و یگتخیمآ ماهبا
ت و لباق ک نانکراک رد شقن هتسا
و رب و سفن تزع تملاس
اهنآ ناور یم
،حایس تیب(دیازفا 1395
.)
شقن نسحا وحن هب ینامزاس فادها لوصو رد هک یلماوع زا راک کیحم رد تیونعم رب هولاع یم افیا یتایح .تسا نامزاس تلاسر و تیاغ هب دیقم و دهعتم نانکراک روضح ،دنک
دهعت راثآ ددعتم
تبثم ی یم هلمج زا دشاب هتشاد یپ رد دناوت ،
دهعتم دارفا ماظتنا
ب ی رتش ی راک رد ناش اد هتش ، نامز
یم رتهب درکلمع و راک ماجنا فرص یرتشیب دننک
. نامزاس ناریدم جیاتن نیا هب یبایتسد یارب اه
یریگ میمصت رد دارفا تکراشم قیرط زا و ظفح ار نانکراک دهعت یتسیاب ایهم و نامزاس یاه
.دننک تیوقت یراک تینما زا یبولطم و بسانم حطس ندرک اه نامزاس
ی اراد ی ینانکراک اب
حوطس
لااب ی نامزاس دهعت ی
، هراومه رتهب جیاتن و درکراک و
تقولا عفد غ و
ی تب رتمک صاصتخا دوخ هب ی
یم دنهد . یریگراک هب و ییاسانش هب مزلم اهنامزاس حورطم ثحابم ربانب و داجیا رب رثوم لماوع
دنتسه ینامزاس یدنبیاپ و دهعت تیوقت (
،یضایف و تشرس نامحر 1387
.) رگید یوس زا لیلاد
دوجو دوخ یناسنا یورین ینامزاس دهعت شیازفا یارب اهنامزاس زکرمت ترورض و تیمها رب یرایسب تیاضر اب هک تسا روهظون تبسن هب موهفم کی ینامزاس دهعت هکنآ تسخن ؛دراد یل ش یگتسباو و
یم ماجنا هک ار یراک هب ناراتسرپ دراد ناکما هنومن ناونع هب .دراد توافت دنشاب هتشاد هقلاع دنهد
کیحم لابند هب اهنآ تلاح نیا رد ؛دنشاب هتشادن تیاضر دنراد روضح نآ رد هک یناتسرامیب زا اما -
مدخ تسا نکمم سکعرب .دوب دنهاوخ ینیزگیاج یارب رگید یراک یاه ل ش زا یناروتسر نارازگت
،دنراد لا تشا نآ رد هک یطیحم زا یتبثم و تیاضر ساسحا اما دنشاب رازیب یتح و یضاران دوخ یم ینامزاس دهعت هک دنتخاس راکشآ اهشهوژپ هکنآ مود .دنشاب هتشاد لیبق زا یاهدمایپ اب دناوت
لیم و یراک تیاضر ،یشخبرثا و درکراک ،تقو فرص ،نامزاس رد روضح هفرح و نامزاس زا جورخ هب
بلاطم ربانب .دشاب هتشاد طابترا روکذم
دیاب ناریدم نارنکراک دهعت و یدرنبیاپ
ظفح ار نامزاس هب
تیوقت و دننک ،یفرشا هداز یدهم ؛ینیسح(
1389 .)
ترشا نتشاد ی
لا یاررب لاعف ره ی ت ی لماع راذگریثات رد
زورب یاهدادعترسا هوقلاب
یدرف و تسا
لک رد لیم و تبغر ب
یار ماجنا هفیظو ، داجیا مز ی هن ب روظنم ه ازفا ی ش تیلاعف ،ششوک گنا و
ی هزر و
زین بقاعت لاعف ی یاهت اب کبترم هفیظو داجیا یراک ی م
ی دنک رد . عقاو تشا ی لا ل ش ی ن ناونع هب ی
یور ی
- 18 - لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم یل ش لایتشا اب ینامزاس دهعت و راک کیحم رد تیونعم ی هطبار
یم یقلت هک دوش رد تیوقت و داجیا سارسحا
ِیدنمناوت تخانرشناور
ی رد هب ماجنا فیاظو ندیناسر
یراک هرب و لابند نآ ازفا ی ش و تیقلاخ تخانشناور و یرکف ناوت
ی دارفا رد حم ی ک دنور و یراک
و رثؤم نامزاس عضو دوبهب دمآراک
.تسا تشا ی لا ل ش ار ی تلاح نهذ ی هب تبسن تبثم راک
رعت ی ف
م ی ننک د هرک اب هفلوم اه یی مه هب نتشاد لوش نوچ ماجنا
راک هرب فقو و راک رد هبذج ،راک ندش
ت حیرش م ی وش د . یم نییبت و فیصوت ییاه هفلومریز اب زین هفلوم هس نیا زا کیره نیا هب ؛دنوش
هک تروص نترشاد لوش
هب ماجنا ذپ فاطعنا ،یژررنا یلااب حوطس اب راک ی
یر رنهذ هب ی ماگنه اک ر ،
هقلاع یدنم امررس هب ی ه رد یراذرگ ل ش
و یرادیاپ رد ههجاوم رصوت ،تلاکشم اب ی
ف رم ی درگ د .
هبذج راک رد زین مع زکرمت اب ی
ق صخش رد رارک ، هرب تخررس ی ،ندررش ادررج راررک زا ندش یرپس
رررس ی ع تقو و ندرب دای زا چ همه
ی ز حیرشت ندرک راک ماگنه م
ی دوش ندرش رارک فقو . زین
ارب
کرد سارسحا یرادانعم
زا هب ماجنا ندناسر ،راک سح تشا ی لا شلاچ ساسحا و گنا
ی ز ندورب ل ش
روررغ و زا راک ماجنا صوت
ی ف م ی دوش ( قلاخ هاوخ
؛ تمعن ؛ی هاربا ی م ؛ی یدارم ، 1397 .)
رد رثؤم رایسب لماع تسا طابترا رد زین هدش رکذ لماع ود اب هک نامزاس نانکراک درکلمع
هکنیا هب هجوت اب .تسا یل ش لایتشا زا شرورپ و شزومآ نامزاس
یداینب نیرت اه نامزاس ی
ره
روشک ی و تسا دوجو گنا اب ناملعم ی
ز ه ثا و راذگر زا رصانع یتایح و مهم پ
ی تفرش ا ی ن تسا نامزاس
؛
ناملعم ی لااب حطس نتشاد اب هک یی
گنا زا ی
،هز تشا ی لا طاشن و
، یم دنناوت ناونع هب یساسا رت ی ن رصنع
ارف ی دن میلعت - ی و تیبرت هددا
ی - ی گدا ی ر ی م ی شخبرثا دنناوت ی
نامزاس مضت ار ی ن دننک
؛دنشاب ه هب
مه ی ن ببس رد یط لاس ی نا تم یدام ارگشهوژپ نورد لماوع ن
ینامزاس ب و نور ینامزاس رب هک ار
سررب تسا رثوم ناملعم درکلمع ی
ما(دندرک ی ن ب ی تخد ی
؛ رفعج ی
؛ دارم ی ،مدقم 1395 ) تشا ی لا
یل ش موهفم ی تسا هک هب ناونع یتمسق زا خساپ
ِناسانشناور تبثم
رد ارگ ت قیقد هب داعبا تبثم
سانشناور ی رد حم ی ک یل ش دروم دیکات تسا . ا هب ی ن ترت ی
،ب رد اهلاس ی نیسپ تشا ی لا ل ش ی ءزج
هافم ی م مهم هدش هدرمش یساسا و و
اج ی هاگ هژیو ار یا رد هزوح دم ی ر ی ت هداد صاصتخا دوخ هب و
دراوم زا یرایسب رد اج
ی زگ ی ن ب یضع هافم ی م تنس ی دننام گنا ی شز و اضر ی ت ل ش هدش ی تسا . نوزفا
رب شواک و براک تس تشا ی لا ل ش ی رد ود هطیح هاگشناد و
،تعنص تکرش اه ی هرواشم ا ی ن ی ز هب نیا
موهفم هجوت یرایسب هتشاد لوذبم و
هب ی ک ی زا تاعوضوم دمآرس
دبم ل هدش تسا . تلع ا ی ن رما
نی ز مها ی ت یصوصخب تسا
هک تشا ی لا ل ش ی رد یاهدرکلمع و جیاتن فلتخم
نامزاس
،ی درف ی و
تح ی داصتقا لم ی .دراد تشا ی لا درکلمع کرحم
،تسا اما نانچمه هک رهول و زتراوش رد
لاس 2003
بی نا دنتشاد ، زورما ه ب نیرتگرز هغدغد
ی اهنامزاس حطس شهااک ژرنا
)یناسنا یورین(نانکراک ی رد
فده و همدقم
- 19 -
حم ی ک راک تسا عناق(
،یلیلج ؛رهورف ؛این 1394
.)
نآ هب رتشیپ هک یبلاطم تیمها نتفرگ رظن رد اب اذل رضاح قیقحت یلصا فده دش هراشا اه
نایم ایآ هک تسا نیا ونعم
ی ت حم رد ی ک نامزاس دهعت و راک ی
تشا اب ی لا ل ش ی بدرا رهش ناملعم ی
ل
؟دراد دوجو یراد انعم هطبار
1 - 3 - ترورض و تیمها
نوچ یفلتخم یاه هنیمز رد روشک نآ ی هعسوت یانب گنس یروشک ره شرورپ و شزومآ هدش انب لماع ود روحم رب شرورپ و شزومآ نامزاس .تسا ...و یگنهرف و یسایس ،یداصتقا ،یملع
نازومآ شناد :تسا یم هک دنتسه ناملعم نیا ،نامزاس یاقترا دنیارف رد اما ؛ناملعم و
رد دنناوت
شرورپ و شزومآ نامزاس رد شناد حطس شیازفا ؛دنشاب رثوم
ناملعم ی لااب حطس نتشاد اب هک یی
گنا زا ی
،هز تشا ی لا طاشن و
، یم دنناوت ناونع هب یساسا
رت ی ن ارف رصنع ی دن میلعت - ی و تیبرت هددا
ی -
ی گدا ی ر ی م ی شخبرثا دنناوت ی
نامزاس مضت ار ی ن دننک ریذپ ناکما ینامز مها نیا یارجا .دنشاب ه
یگژیو یخرب زا ناملعم هک دوب دهاوخ تیعضو رد یتخانشناور رظن زا و هدوب رادروخرب صاخ یاه
.دنشاب هتشاد رارق یبسانم مه هب
ی ن ببس رد یط لاس ی نا تم یدام ارگشهوژپ نورد لماوع ن
ینامزاس
ب و نور زاس ینام رثوم ناملعم درکلمع رب هک ار سررب تسا
ی ما(دندرک ی ن ب ی تخد ی
؛ رفعج ی
؛ دارم ی
،مدقم 1395 )
هلمج زا یم ،تسا هتفرگ رارق هقادم دروم نیسپ یاهلاس رد هک رثوم لماوع رد تیونعم هب ناوت
کیحم .درک هراشا ناملعم یراک
اداراپ ی م ونعم ی ت ییلااب تیمها زا ارب
ی ناربهر یناسنا عبانم ناریدم و نامزاس
یتح و نانکراک
ِنلاماع و ت
یی ر تسا رادروخرب .
هدرک لابقتسا راک کیحم رد تیونعم شرورپ و تیوقت زا اهنامزاس
هقلاع مها نیا هب و لابند هب ار نامزاس رد یشخبرثا شیازفا ،یناسنا بناوج رب هولاع هک ارچ دندنم
.دراد کیحم رد تیونعم نایم یتبثم و رادانعم هطبار رگناشن هزوح نیا رد هتفرگ تروص تاقیقحت
راک اب ،ییوگتسار و ینامزاس نورد دامتعا خ
قلا ی
،ت ازفا ی ش ماک سح ی با ی صخش
،ی اه شرگن ی
ل ش ی بق زا ی ل ل ش تکراشم
،ی اضر ی ت ل ش ی امت شهاک و ی
ل م ناشن جورخ هب ی
دهد . تسا رارق رگا
- 20 - لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم یل ش لایتشا اب ینامزاس دهعت و راک کیحم رد تیونعم ی هطبار
ه نامزاس ا
قاب ی دننامب و پ و هعسوت ی
تفرش دنشاب هتشاد رظن رد ار دوخ
، هراچ هار ا ی ونعم زج ی
من اهنآ ندش ی
ب ی ن ی م ( رذابا ی ما ؛دابآ دومحم ی
ر ی نا ،هداز 1395 ).
شقن نسحا وحن هب ینامزاس فادها لوصو رد هک یلماوع زا راک کیحم رد تیونعم رب هولاع یم افیا یتایح .تسا نامزاس تلاسر و تیاغ هب دیقم و دهعتم نانکراک روضح ،دنک
دهعت راثآ ددعتم
تبثم ی یم هتشاد یپ رد دناوت هلمج زا دشاب
، دهعتم دارفا ماظتنا
ب ی رتش ی راک رد ناش اد هتش ، نامز
یم رتهب درکلمع و راک ماجنا فرص یرتشیب دننک
. اه نامزاس ی
اراد ی ینانکراک اب حوطس لااب ی دهعت
نامزاس ی ، هراومه رتهب جیاتن و درکراک و
تقولا عفد غ و
ی تب رتمک یم صاصتخا دوخ هب ی دنهد
.
حورطم ثحابم ربانب دهعت تیوقت و داجیا رب رثوم لماوع یریگراک هب و ییاسانش هب مزلم اهنامزاس
دنتسه ینامزاس (
،یضایف و تشرس نامحر 1387
) هک ارچ رد ص ر و تر ب ر لاا ب ر و ند دهعت اس ز ینام
،
دقم را دیلوت و تیلباق اک آر یی ا رف دا یم شیازفا دبای
و قف ر د نا ا یر ن ماع ر ل
، دع م ر تیاض یل ش
، نییاپ
آ دم ن و دج نا اک
،یر دنک ی اک یر و بیغ ر هت ر ا ی کم ر ر ر رد اس ز ام ن و ا لاتخ ل رد تملاس اور ین ا رف دا
ار رد یپ ،این حلاص ،یدباع ،یلکوت(دراد 1388
.)
رگید یوس زا ترشا نتشاد
ی لا یاررب لاعف ره ی ت ی لماع راذگریثات رد
زورب یاهدادعترسا هوقلاب
یدرف لک رد و تسا لیم و تبغر
ب یار ماجنا هفیظو و مز ی هن ار ب روظنم ه ازفا ی ش تیلاعف ،ششوک
گنا و ی هزر و زین بقاعت لاعف ی یاهت اب کبترم هفیظو
داجیا یراک ی م
ی دنک رد . عقاو تشا ی لا ل ش ی هب
ن ناونع ی یور یم یقلت ی هک دوش
رد تیوقت و داجیا سارسحا
ِیدنمناوت تخانرشناور
ی رد هب ماجنا
یراک فیاظو ندیناسر هرب و
لابند نآ ازفا ی ش و تیقلاخ تخانشناور و یرکف ناوت
ی دارفا رد حم ی ک
رثؤم نامزاس عضو دوبهب دنور و یراک تسا
( قلاخ هاوخ
؛ تمعن ؛ی هاربا ی م ؛ی یدارم ، 1397 .) یناسک
یدنمتیاضر و هتشاد نامزاس هب تبسن یرتشیب دهعت ساسحا دنرادروخرب ییلااب یل ش لایتشا زا هک مک لیامت زین و دنراد ناشراک زا یرتشیب یم ناشن ناشنامزاس کرت هب یرت
،رکاب و یلفوش(دنهد
2001 ،رورپلگ ،دادهم ،ییلام زا لقن هب ؛ 1393
.)
جم رد ترورض اب هطبار رد عوم یم شهوژپ نیا تیمها و
و شزومآ نامزاس تایح تفگ ناوت
ییاناوت هب یدایز دودح ات شرورپ ناملعم ...و یل ش لایتشا و ینامزاس دهعت ،شناد و یهاگآ ،اه
کیحم اب ناملعم یراگزاس تیلباق ،دنشاب هنیهب و ماگنهب اه هنیمز نیا نازیم ره هب ؛تسا ههتسباو رتشیب نامزاس ینوریب و ینورد یم
اه نآ هب رتشیپ هک یبلاطم تیمها نتفرگ رظن رد اب اذل .دوش
رد ناملعم یل ش لایتشا رب اهنآ ریثات و اهری تم نیا طابترا یاتسار رد یشهوژپ ماجنا دش هراشا
فده و همدقم
- 21 -
یم رظن هب یرورض زورما یتباقر یایند .دسر
1-4 - شهوژپ فادها
1-4-1 - :یلک فده
یلک فده ییاسانش رضاح شهوژپ
هطبار ونعم ی ت حم رد ی ک نامزاس دهعت و راک ی
تشا اب ی لا ل ش ی
بدرا رهش ناملعم ی
ل .دشاب یم
1-4-2 - :یئزج فادها
1 - ییاسانش یل ش لایتشا اب راک کیحم رد تیونعم هطبار
ناملعم ییادتبا بدرا رهش ی ل
2 - ییاسانش نامزاس دهعت هطبار
ی تشا اب ی لا ل ش ی ناملعم ییادتبا بدرا رهش ی ل
3 - ییاسانش ینامزاس دهعت اب راک کیحم رد تیونعم هطبار
ناملعم ییادتبا بدرا رهش ی ل
4 - یل ش لایتشا ینیب شیپ دهعت و راک کیحم رد تیونعم قیرط زا لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم
ینامزاس
1-5 - شهوژپ یاه هیضرف
1 - ناملعم رد نآ یاه هفلوم و یل ش لایتشا اب نآ یاه هفلوم و راک کیحم رد تیونعم نیب ا
ییادتب
هطبار لیبدرا رهش .دراد دوجو
2 - اب نآ یاه هفلوم و ینامزاس دهعت نیب تشا
ی لا ل ش ی رد نآ یاه هفلوم و ناملعم
ییادتبا رهش
بدرا ی ل هطبار .دراد دوجو
3 - ینامزاس دهعت اب نآ یاه هفلوم و راک کیحم رد تیونعم نیب رد نآ یاه هفلوم و
ناملعم ییادتبا
بدرا رهش ی ل هطبار .دراد دوجو
1-6 - قیقحت شسرپ
1 - دهعت و راک کیحم رد تیونعم ایآ رهش ییادتبا ناملعم رد یل ش لایتشا ینیب شیپ هب رداق ینامزاس
؟دشاب یم لیبدرا
- 22 - لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم یل ش لایتشا اب ینامزاس دهعت و راک کیحم رد تیونعم ی هطبار
1-7 - اهریغتم فیرعت
1 - 7 - 1 - یموهفم فیرعت
1 - 7 - 1 - 1 - :راک طیحم رد تیونعم
یم ار تیونعم فده نیا ساسارب نتسیز و یگدنز رد ییاهن فده نتسج هب لیامت ناوت
نوتند و فورتیم(درک فیرعت 1999
،داژن ینیسح ،یلکوت یرظنم ،روپ کین زا لقن هب ؛ 1390
.)
نعم و فده نتفای یارب موادم یوجتسج تهج هدننازیگنارب و شخب ماهلا ییورین راک رد تیونعم ا
فرژ و قیمع کرد ،یراک یگدنز رد یعیبط کیحم تادوجوم ،یتسه ملاع یروانهپ ،راک شزرا زا
یم یصخش رواب ماظن و یم(دشاب
،زری 2010 ،یمیحر زا لقن هب ؛ 1395
.)
1 - 7 - 1 - 2 - ینامزاس دهعت :
نامزاس دهعت ی
لامعا هب تبغر ،نامزاس رد ندنام هب یوق لیامت زا ترابع ،شرگن کی ناونع هب
نامزاس یارب هداعلا لوف شلات نامزاس تلاسر و اه شرا شریذپ هب خسار داقتعا و نآ فادها و
یم دشاب ( ،گناچ و گنای 2008
،روپدارم یبسامهط زا لقن هب ؛ 1394
.)
1 - 7 - 1 - 3 - :یلغش قایتشا
گنا شزی ل ش ی یم فیرعت ل ش هب تبسن تبثم ینهذ تلاح کی ناونع هب یاج هب هک دوش
تلاح کی هب ،تقوم و صاخ تلاح کی ،رکب و یلفوش(دراد هراشا ریگارف و تباث یتخانشناور
2006 ،ییداد ،یناوریش ،یعیبر زا لقن هب ؛ 1394
.)
1 - 7 - 2 - یتایلمع فیرعت
1 - 7 - 2 - 1 - :راک طیحم رد تیونعم
رد شهوژپ رضاح نیا هفلوم هرمن همانشسرپ رد دارفا هک تسا یا 34
اهناک و وگر یترابع
( 2008 ) یم تسد هب دنروآ
.
فده و همدقم
- 23 -
1-7-2-2 -
:ینامزاس دهعت
زا روظنم هرمن رضاح شهوژپ رد هفلوم نیا
همانشسرپ زا دارفا هک تسا یا 24
یترابع
"
ینامزاسدهعت
"
یم ( نلآ و ری 1990
یم بسک ) .دننک
1-7-2-3 -
تشا قای لغش ی :
هرمن شهوژپ نیا رد هفلوم نیا زا روظنم همانشسرپ رد دارفا هک تسا یا
17 یترابع
"
یل ش لایتشا
"
( یلفوش و اوانولاس 2001
یم تسد هب ) .دنروآ
2 - نابم ی پ و ی ش ی هن قحت ی ق
2-1 - :همدقم
هنیشیپ یسررب یاه هتفای اب اهنآ طابترا و مهم تاعلاطا شنیزگ رد ار رگشهوژپ ییاناوت ،شهوژپ
یم یرای رگشهوژپ هب عبانم هعلاطم هک تسا هدرک للادتسا ییوید ناج .دهد یم ناشن قیقحت دنک
مه عبانم یسررب .دروآ تسدب فلتخم یاه هبنج زا قیقحت عوضوم هب تبسن یقیمع شنیب ات یعبانم زا یتسیاب دشاب یعبانم زا مه و دنشاب کبترم شهوژپ عوضوم اب میقتسم روط هب هک دشاب
،رولاد(دنشاب کبترم عوضوم اب میقتسسمریغ تروص هب هک 1385
هب میراد دصق رضاح لصف رد .)
لصف نایاپ رد .میزادرپب یل ش لایتشا و ینامزاس دهعت ،راک کیحم رد تیونعم زا یمیهافم نایب بار رد هک یتاقیقحت هتفرگ تروص روشک زا جراخ و لخاد رد نآ یاه هفلوم و شهوژپ عوضوم اب هط
یم نایب لیصفت هب ار تسا .مینک
2-2 - :راک طیحم رد تیونعم
راک کیحم رد تیونعم لماش
فده نتفای یارب شلات ییاهن
یراک یگدنز یارب تسا درف کی
هب ،
طابترا یرارقرب روظنم مکحتسم
ایم ن یو و شناراکمه و ریاس
دشاب یم یصاخشا هب هک
یعون رد
شتیلاعف دنتسه لیخد ای یراگزاس نینچ مه و
تدحو ایم ن تاداقتعا یاهشزرا اب درف کی یساسا
شنامزاس دشاب یم
رتیم و نوتند(
و ف ، 1999 ).
رواب ود تیونعم هب ریثات
هژیو ناسنا یگدنز رد هارمه هب
:دراد
لوا :هکنیا یامنهار یوس هب ینورد فادها
هجیتن رد و تسا هنادنسپادخ و یناسنا ناسنا
زا ار
تراسا یهاوخ دوخ ییاهر
یم دشخب رصنع کی زا و هاوخ دوخ
و لاامتحا یناسنا ،رگمتس ییادخ
،
وج تلادع .دزاس یم بلط قح و
رظن زا :هکنیا مود اهرازبا و لیاسو شنیزگ
هزاجا ناسنا هب زگره
دهد یمن دهد تسدزا ار دوخ قح
یروفغ(درامشب زیچان ار نآ و ،
1360 ).
هب رتشیب راک رد تیونعم یاه یگژیو
یصخش دراد هراشا هک یلاح رد
راک کیحم رد تیونعم
هب رتشیب یاه یگژیو ینامزاس
.دراد هجوت
2-2-1 - :تیونعم فیرعت
تیونعم هک تسا نیا مهم لاوس ،راک کیحم رد تیونعم هب اه هاگنرکذ لباق دشر هب هجوت اب ؟تسانعم هچ هب راک کیحم رد داتررسا ، فوریتم .دوررش یم یررشان فلتخم یاه هاگدید زا هک دراد دوجو تایبدا رد یدایز فیراعت فده نآ اب قباطم یگدنز و یگدنز رد ییاهن فده یوجتس ج هب لیامت ار تیونعم ، تیریدم نایب
دنک یم یعون و انعم یعون ار تیونعم نارگید . یرایش وه
و یگدنز رد ...
حیرش ت یخرب .دننک یم
رگید و مررسیدوب ، مررسیئوئات دننام یقرررش نایدا میهافم رب ملاررسا
رارررصا دنراد . نینچ ناققحم هب
و تدابع ، عونت ، راک ، یصخش یگدنز نیب رتهب رایسب یبرغ عماوج نیا هک دننک یم اعدا یتسرد یاه هزوح رگید دنا هدش ماغدا یگدنز
،یهاشاباب و یبسامهط(
1386 .)
تسناد یانعم هب ندوب یونعم ن
، نآ زا رتشیب یگدنز هک تسا شناد نیا هیاپ رب ندرک یگدنز
و هیاپ ،ندرک یگدنز و ندیمهف زا رت عیس و ندوب یونعم ، مینک یم هدهاش م ام هک تس ا یزیچ هک دش اب یم تخانش نیا ساس ا رب یناهج یتح و یعامتجا ،یدرف نیب ، یص خش لماکت ساس ا یرفعج یدباع(تسا رضاح ام دوجو رد هشیمه ادخ ،راگتسر و
1386 .)
زویکروج و نولاک ای ج زا یبوچراچ :دن ا هدرک فیرعت نینچ نیا ار راک کیحم رد تی ونعم1
ندرک راومهو یراک دنیآرف قیرط زا ار نانکراک هبرجت هک گنهرف رد هدش تباث ینامزاس یاهشزرا .دنک یم هئارا ار یداش و یلاحشوخ و لامک تاساسحا هک تسا نارگید هب اهنآ ساسحا
1 . јurkiewicz and Giacalone
قیقحت هنیشیپ و ینابم
- 25 -
،تسا یگدنز شخب حور و هدننازیگنا یئورین تیونعم ییاناوت
و تمس هب درف شخب ماهلا هک
یوس ینایاپ ای نیعم یتیاغ یوس هب لوف ام یم تیدرف (دشاب
فورتیم و نوتند ،
1999 ).
کرلاک 1 تیونعم ار ینورد ساسحا و هبرجت ، دمهف یم ار یعیبطارف درف هک یماگنهزا ترابع
درف راتفر رب ینورد ساسحا و هبرجت نیا هک دوش یم راکشآ یماگنه تیونعم .دناد یم ار صخش عف روط هب وا و دراذگب ریثأت دنک گنهامه هیلاعتم روما نآ اب ار دوخ یگدنز دنک یم یعس لا
.
ره رد یتاذ و ینورد لیم یانعم هب تیونعم صخش
و ییاهن یانعم کرد ، لامک هب ندیس ر یارب
فده ییاهن ز نتسی تسا (. لدرب ی واک و ،ین 2003 .)
یرگید دراوم هب تیونعم اما ، دوش یم هدناوخ ادخ اب طابترا و نید ناونع هب بلغا تیونعم زین
هداوناخ و عامتجا تیمها هب داقتعا و تعیبط دننام بوخ زیچ هب داقتعا دننام دوش یم للاطا
.
مخ ماما ینی )هر(
دنرواب نیا رب مه و لایتشا کی هک تسا لامعا و تافص زا یا هعومجم تیونعم :
یا هویش هب ار وا ات دنک یم داجیا ناسنا رد حیحص و یقطنم نامز نامه رد ار دیدش تیباذج یادخ ریسم رد زیگنا تفگش دحاو
بوبحم و یتسه
دنک تیاده تخب(.
یرای ، 1389 : 135 ) .
2-2-2 - :راک طیحم رد تیونعم هچخیرات
ینامز گدنز نآ رد هک ی
م ی نک ی م پ رررصع ی چ ی گد ی ت و یی ر مان ی هد م ی رد اه نامزاررس ، دوررش
نچ ی ن یرررصع مه ی هررش ب هبل ود رد ی
مظن ی ب ًامئاد و دنراد رارق ی
ن م تکرح ضقانتم تلاح ود ی
.دننک ب برغ ، هتش ذگ لاس دص راهچ لوط رد ی
ن ند ی ا ی ب ی نور ی نورد ناهج و ی
امت ی ز اق ی ل هدش
لاعف و تسا ی
اهت ی ند ی و ی چ زا ار ی اهز یی د دننام ی ن ، یونعم ت م ادج نافرع و ی
.دنک کی زا رما نیا
ببررس وررس ای
ن پ هب رما ی تفرررش ازفا ، فلتخم نونف و مولع ی
ش گدنز هافر رد هداعلا لوف ی
روهظ ،
سارکومد ی مکاح و اه ی
ت غ و نوناق ی هر .تسا هدش رجنم د فرط زا اما
ی رگ ا ، ی ن سب زا ار رشب ی
را ی
لاع زا ی رت ی ن اه هبنج ی ناسنا دوجو ی
تسا هدرک ادج دوخ و
قح رد ی تق ن و حور مهس ی
اهزا ی نورد ی
تسا هتفرگن رارق هجوت دروم ناسنا .
1 . Clark
- 26 -
لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم یل ش لایتشا اب ینامزاس دهعت و راک کیحم رد تیونعم ی هطبار
قح رد ی تق ا ، ی ن وگلا ی مز هب اهنت ی هن اه ی قوقح ی س ، ی سا ی داصتقا و ی م اه ناسنا ی
دزادرپ
اه هب نج و ی
نورد ی گدنز ی قوقح رظن زا ار ی
م ی اب هم ه هک دناد ی
د لرررس قبط ی
هق نآ هب دوخ
.دنزادرپب میاداراپ نیا ا هدرتسگ شرتسگ اب
ی زهب ندروآ مهارف و ناهج رساترس رد ی
تس ی مز ،رشب ی هن
اه ی س و ی ع ی س اس ح زا ی
ت اج دوخ رد ار ناس نا ی
رتس ب و هداد ی
ارب ار ی و هب مدرم ی
هژ برغ ی اه
عون ات تررسا هدرک مهارف ی
اررضران ی ت ی ب و ی رارق ی مه هب .دننک ساررسحا ار ی
ن لد ی ل اهنآ هک تررسا
امت ی ل ز ی دا ی ونعم هب ی ت ، د ی ن ونعم کس انم و ی
و هب ، ی هژ س آ لرش کس انم ی
ا م ناش ن ی ات دنهد
ونعم لأخ ی دننک رپ ار دوخ .
عون ،هترررشذگ نرق رخاوا زا ی
ب ماغدا ی ن اهروحم ی گدنز ی ب ی نور ی و
لخاد ی .تسا هتفرگ لکش ی
ک ی مز زا ی هن اه ی مهم ی ا نآ رد هک ی
ن اضف ، تسا هدش حرطم ماغدا ی
( تسا اهنامزاس راک و بسک نچود و سمشا
، 2000 ) .
س ب ی را ی دراوم زا ی هزوح رد ًلابق هک ی هطیح
ص وص خ ی دنب هقبط ی م ی ورملق رد نونکا ،دندش
مومع ی حرطم م ی فرعم .دنورررش ی
هافم ی م ی قح ،للاخا دننام ی
تق ا ، ی نام ادخ هب یا ،رتلااب تردق
نابرهم ،تاس اس حا ،شش خب ،شش خب و تواخس ،نادجو ،دامتعا ،تقادص ی
، راک رد انعم ،هجوت ،
ه گتسبم ی وشت ،ناراکمه اب ی
ق گنهامه ،شمارآ ساسحا ،ناراکمه ی
تسودعون ، ی
... و قحت هب ی ق و
دم ی ر ی ت ررش و ی هو اه ی راجت ی کاح همه ، ی
روهظ زا ی ک وگلا ی دج ی د ررسب هتفگ هب .تررسا ی
را ی زا
ا ،ناققحم ی
ن وگلا ی دج ی د حم ی ک رگ مولع زا هک راک ی
ز زکرم زا )کیتریتنارررس(
ف ، ی ز ی ک موتناوک ی ،
رظن ی ه ع ،بوررشآ مول
تخانررش ی دا ی نا آ و یی ن اه ی قرررش ی برغ و ی عقاو رد و تررسا هدررش هتفرگرب
ررشنکاو ی اداراپ هب ی م ناکم ی ک ی تررسا نردم و کررشخ ،
وگلا ی ونعم دررشاب یم تیی ،یتیو و نمریاب(
1997 یمیحر زا لقن هب ؛ .)
ند رد ی ا ی ناسنا عبانم ، زورما ی
رتگرزب ناونع هب ی
ن رتمهم و ی ن امرس ی ه م نامزاس ی دناوت ی ک
زم ی ت تباقر ی ارب ی ا نامزاس ی داج اربانب .دنک ی
ن دم ، ی نار امرس ات دنشلات رد اهنامزاس ی
ه ناسنا ی زا ار
مأت تروررص رد .دنهد هعررسوت نامزاررس نورد ی
ن ن ی اهزا ی ب ی ژولو ی ک ی عامتجا ، ی ناور ، ی م و ونع ی
اهنامزاس ، نادنمراک ی
لعف ی ( یدرنک.دوب دنهاوخ قفوم 2002
یارهزاین یارضرا هرک تسا دقتعم )
یم ار ناررررنکراک یلاررررعتم رد ناوت
مها هب هجوت اب .درک وجتسج تیونعم یوگلا ی
ت عبانم شقن و
ناس نا ی نچمه و نامزاس رد ی
ن لد هب ی ل مها ی ت ونعم ی ت گدنز رد ی خا ، ناس نا ی
ًار ونعم هب هجوت ی
ت
قیقحت هنیشیپ و ینابم
- 27 -
حم هب ی ک اه ی ونعم عوض وم و هدش لقتنم راک ی
ت حم رد ی ک هب ات .تس ا دنمش زرا و کرتش م راک
قحت ، زورما ی
تاق وشت هک تسا هداد ناشن ی
ق ونعم ی ت حم رد ی ک ازم راک یا ی سب ی را ی ارب ی نامزاس
م هک دراد ی
رو هرهب دناوت ی
ازفا ار اهنآ درکلمع و ی
ش .دهد کیحم رد یونعم دارفا ،لارررثم یاررررب
،راک تیلاعف رد یهورگ
یرت بولطم ییاراک دنروآ یم رد شیامن هرب دورخ زا ار
نینچمه،
هرنلاداع
یر م رار تفر رر ت نار برهم و رر ت لام(در ننک
؛یی ،رورپ لگ ؛دادهم 1393
ونعم روضح .) ی
ت حم رد ی ک
م راک ی هب دناوت ی ک ارررضف ی قلاخا ی قلاخا وج .دورررش رجنم نامزارررس رد ی
ار داقتعا ی ج ب رد ی ن
ور دوجو دروم رد نادنمراک ی
ه س و اه ی تس ا اه ی قلاخا ی تخانش ناور هبنج هک تس ا نامزاس رد ی
لاح رد .دراد ی
اراد اهنامزاررس هک ی
ز وج ی دا ی قلاخا وج .دنتررسه ی
ارب ی هم اهنامزاررس م
رب و تررسا
قلاخا راتفر ی
اک ثأت نادنمر ی
ر م ی قلاخا وج .دراذگ ی
رد تررسردان و تررسرد کرد لماررش نامزاررس
حم ی ک اهراجنه و ترررسا راک یی
ارب ار ی ذپ ی شر اهراتفر در و ی
نامزارررس ی م مهارف ی دنک ررررصن(
ناهفصا
؛ی ما
؛یری خرف و ی س یفی ، 1396 .)
2-2-3 - راک طیحم رد تیونعم فلتخم یاهدرکیور
1 ارگ نورد / یکیزیفاتم درکیور ) :
ونعم ی ت عون ی هاگآ ی نورد ی م همشچرس درف ره نورد زا هک تسا ی
گ ی در اه شزرا زا رتارف و
اهرواب و ی ر همانرب ی ز ی کأت .تسا هدش ی
د ا ی ن نورد طابترا ساسحا لماش و تسا صخش رب رظن ی
د اب و دوخ راک اب صخش ی
نارگ م ی دوش ( کین و رموکانشیرک ،
2002 ،روپ لیعامسا زا لقن هب ؛
،راکوکین 1394 .)
2 ) :ینید درکیور
ای ن ور ی درک ونعم ، ی ت ئزج ار ی زا ی ک آ یی ن م صاخ ی سم .دناد ی ح ی نا ونعم دندقتعم ی
ت عون ی
رفآ رد تکراشم ار راک اهنآ .تسا راک هب توعد ی
شن اظو و دنوادخ ی
ف هلا ی م ی ا رب اهودنه .دنناد ی
ن
اب هک دنرواب ی
د تن و درک شلات ی
هج درک راذگاو ادخ هب ار (
نامه ).
ای ن د ی هاگد ملاسا راک للاخا بلاق رد ًلاومعم ملاسا رد ی
ب ی نا م ی ملاسا راک للاخا .دوش ی
م ثعاب ی ،تروشم ،یراکمه ،تکراشم ، دنشاب رت دهعتم نامزاس هب تبسن ناناملسم هک دوش
...و ششخب یم قیوشت
دنک )نامه(
.
3 ) درکیور / رلاوکس :یتسیلایسناتسیزگا
فده درکیور نیا رد مهم
ندرک ادیپ رد انعم
یراک کیحم و راک تسا
.
- 28 -
لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم یل ش لایتشا اب ینامزاس دهعت و راک کیحم رد تیونعم ی هطبار
ارچ یم ماجنا ار یراک رد نم دوجو لیلد ؟تسیچ نم راک موهفم و انعم ؟مهد
نیا نامزاس
؟تسیچ و ..
ای ن حم رد دارفا زا تلااؤس ی
ک سرپ راک ی هد م ی دارفا .تسا مهم اهنآ هب خساپ و دوش ی
خساپ هک
ای ن م ار تلااؤس ی
ی دنبا رادانعم ساسحا ، ی
رو هرهب و تشاد دنهاوخ ی
ازفا اهنآ درکلمع و ی
ش م ی
ی دبا دارفا اما . ی نعم دوخ هنازور راک رد هک ی
نعم ی ب و فعض زا ، دنرادن ی
گناگ ی دوجو ی جنر م ی دنرب
ا و ی ن م ی گمشچ روط هب دناوت ی
ر ی رو هرهب ی ماان ساسحا و هداد شهاک ار اهنآ درکلمع و ی
د ی .دنک
ن و راموک انشیرک(
ی ،ک 2002 .)
4 ) :تیونعم نافلاخم درکیور
ا رد ی ن ور ی درک د ، ی هاگد فنم ًلاماک ی ونعم زا ی ت و هب و ی هژ د ی ن ا رب داقتعا و دراد دوجو ی
ن هک تسا
ونعم ی ت د و ی ن رازبا ی دم تسد رد ی
نار رط زا هک تسا ناربهر و ی
ق م اهنآ ی هدافتسا ءوس زا ناوت
پ ی ناور ز و ی ناتسدر .درک هدافتسا دوخ (
نچود و سمشا ،
2000 )
2-2-4 - ینامزاس ،یراک ،یدرف یگدنز رد تیونعم ترورض
ونعم موهفم ی
ت ارب ی ت کرد یی تار نامزاس ی نچمه و ی ن ارب ی صوت ی ف س ی اهمتس ی شزرا ی و
ربهر هعسوت ی
دم ، ی ر ی ت زاسدنمناوت و ی
م هدافتسا ی
ونعم .دوش ی
ت ناونع هب نامزاس و راک رد
و ساسحا ی
هژ ارب راک ی ژرنا ی ارب مدرم هب نداد ی
قد ماجنا ی ق م هتفرگ رظن رد اهراک ی
.دوش
رسب ی را ی م نارشن تاعلاطم زا ی
ب هک دهد ی ن ونعم ی ت طابترا نامزارس درکلمع و نامزارس رد
قتسم ی م ی ونعم .دراد دوجو ی
ت م دوبهب ار درکلمع ی
.دشخب
سب ی را ی اهشلات زا ی ارب اهنامزاس ی
ت یی ر سدنهم دننام هتشذگ ههد ود رد دوبهب و ی
، ددجم
راک مک ی لعت ، ی ق غ و جارخا ، ی
هر عضت ثعاب ی
ف حور ی ه عون و ی مگردرس ی ونعم ی هدش نادنمراک
قح رد .تسا ی
تق ا ، ی ن نتبم هک تامادقا ی
رب یاهوگلا ناکم ی ک ی قطنم و ی دنا هتسناوتن ، تسا نردم
نی اهزا ی ناهج .دنزاس هدروآرب ار نادنمراک ی
زاس ی اهنامزاس هب تکرح ، ی
ازفا ، شناد ی
ش اضاقت
ارب ی ارب نادنمراک ی
حم ی ک اه ی راک ی نغ ی نچمه و کرحترپ و ی
ن ا ، رادانعم راک ی
ن ار اهراشف
دشت ی د رد.تسا هدرک عقاو
راک دسر یم رظن هب نادنم
رد ناش یل ش یاه تیلاعف هب
د یزیچ لابن
رتارف شاداپ زا .دنتسه یداصتقا یاه روهظ
رایع مامت دوخ و
هنیمز رد ییافوکشدوخ تیلباق ی
و اه
یدنمناوت دوب دهاوخ رتدیفم نامزاس هب تیونعم دورو اب یدرف یاه سوکرام(
، 2010 .)
قیقحت هنیشیپ و ینابم
- 29 -
لین تیدوج ترورض
رد ار راک رد تیونعم هب زاین و للع
ریز صیخلت :دنک یم
* ناسنا اه راچد دوخ یگدنز زا یشخب رد یتلاکشم
یم هک دنوش لومعمروط هب
هرود رد
یلاسنایم .دهدیم خر
نارود نیا رد رثکا
دارفا ی و یگداوناخ یگدنز هب )دنلو شم نامزاس رد هک(
یم دوخ یراک یگدنز هدنیآ و نامز و دنرگن
یا ار دنراد یور شیپ هک ار یبایزرا
یم دنیامن دوخ زا ،
دنسرپ یم دصق
مراد هیقب ی ماجنا یراک هچ ار مرمع د
فده ؟مه م
ن یم ماجنا هک یراک ؟تسیچ
نامه مهد ی
؟مهاوخ یم هک تسا
* اررضاقت و تاناررسون ی
امرفراک ی نا ارب ی فاررضا تاعاررس ی
.تررسا هدررش سکعنم راک لحم رد
نانکراک لغارررشم رگید و نمیا
یب رطخ ی ِعورررضوم نیا .دنرادن هدننک نارگن
، و ندیواکدوخ یعون
تسا هدرک داجیا دارفا رد ینیبزابدوخ ،نچود و سمشا(
2008 ) .
2-2-5 - ینامزاس و یهورگ ،یدرف حطس هس رد راک طیحم رد تیونعم یزاس موهفم
1 . : ) یدرف حطس رد ( انعم اب راک
ی ک مع سح ی ق راک لحم رد فده و انعم زا تسا
. ای ن ونعم دعب ی ت حم رد ی ک گنوگچ راک ی
رد نانکراک لماعت ی
ک درف حطس ی
عت ار دوخ هنازور راک رد یی
ن م ی اراد دارفا همه .دنک ی
گنا ی هز ،
امت ی ل نورد هقلاع و ی
ارب ی لاعف ماجنا ی اهت یی انعم هک دنتسه ی
ب ی رتش ی گدنز هب ی گدنز و ی نیریاس
یم دنشخب ،نارگید و نمیلیم(
2003 ،یرافغ زا لقن هب ؛ 1396
.)
2 . حطس رد ( یگتسبمه ساسحا : ) یهورگ
یعون ساسحا ،راک کیحم رد تیونعم رگید دعب طابترا
یم نارگید اب قیمع یگتسبمه و
راک نیب یونعم ساسحا ،ینهذ تاطابترا ،نانکراک نیب لماعت .دشاب نادنم
هورگرد تسا یراک یاه
.)نامه(
3 : ) ینامزاس حطس رد ( اهشزرا یئوسمه .
مه زا یوق سح کی هبرجت ،راک کیحم رد تیونعم رگید دعب یگنهامهو یتهج
نیب نامرآ
یاه اهشزرا ،تلاسر اب نانکراک یدرف و
دارفا هک انعم نیا هب .تسا نامزاس تیرومام هدیقع
دنراد
شزرا یاراد نامزاس رد نانکراک و ناریدم و دنتسه یوق یراک نادجو عون کی و کبترم یاه
تبسن نامزاس و نانکراک هافر هب
طابترا آ اهن .دراد هجوت )نامه(
لیذ لودج رد هصلاخ تروص هب روکذم حطس هس رد راک کیحم رد تیونعم یزاس موهفم یم نایب :دوش
- 30 -
لیبدرا رهش ییادتبا ناملعم یل ش لایتشا اب ینامزاس دهعت و راک کیحم رد تیونعم ی هطبار
Title and Author:
The relation of spirituality in the workplace and organizational commitment with the Job eagerness of the Elementary teachers of the city of Ardabil / Mahdieh Bayramzadeh sefidghar Supervisor: Taghi Akbari (PH.D)
Graduation date: 2020/07/21 Number of pages: 97 Abstract
Research Aim: The aim of this study was to investigate the relationship between spirituality in the workplace and organizational commitment with job motivation of primary school teachers in Ardabil
Research method: The research method is correlation based on multivariate regression model. The statistical population of this study is 2225 primary school teachers in Ardabil in the academic year 1399-1399. A sample of 331 people was selected based on Krejcie-Morgan table and cluster random sampling method. Data collection tools include three questionnaires:
"Spirituality in the workplace of Rego and cungh (2008), organizational commitment Allen and Meyer (1990) and job motivation of Salonova and Shuffley (2001)" whose validity and reliability were examined and confirmed. Were located. Data were analyzed using spss20 software.
Findings: There is a positive and significant relationship between spirituality in the workplace and its components with job motivation and its components in primary teachers in Ardabil. The correlation coefficient between spirituality in the workplace and job motivation is equal to 0.52. There is a positive and significant relationship between organizational commitment and its components with job motivation and its components in primary teachers in Ardabil. The correlation coefficient between organizational commitment and job motivation is 0.70. There is a positive and significant relationship between spirituality in the workplace and its components with organizational commitment and its components in primary teachers in Ardabil. The correlation coefficient between spirituality in the workplace and organizational commitment is equal to 0.49.
Conclusion: There is a positive and significant relationship between spirituality in the workplace and organizational commitment with job motivation. Also, spirituality in the workplace and organizational commitment are able to predict job motivation in primary teachers in Ardabil. Therefore, school principals and the education organization should take effective steps by providing the ground for participatory programs, enhancing emotional cohesion, holding symposiums, and using motivational methods to increase spirituality in the workplace, organizational commitment, and teachers' job aspirations.
Keywords: Spirituality in the workplace, Organizational commitment, Job enthusiasm, Primary teachers, Ardebil city.
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Educational Sciences and Psychology
Department of Educational Sciences
Thesis submitted in partial fulfillment for the degree of M.A. in Educational science – Training and human resource
development
The relation of spirituality in the workplace and organizational commitment with the Job
eagerness of the Elementary teachers of the city of Ardabil
By:
Mahdieh Bayramzadeh sefidghar
Supervisor:
Taghi Akbari (PH.D)
Advisor:
Mahdi moeinikia (PH.D)