Regionalism Model of Shanghai Cooperation Organization Arash Raeisinejad1
Assistant Professor, Department of International Relations, Faculty of Law
& Political Sciences, University of Tehran Nasim berenji
M.A. Student in International Relations, Department of International Relations, Faculty of Law & Political Sciences, University of Tehran (Date received: 9 August 2022- Date approved: 19 September 2022 ) Abstract
Introduction: Regionalism has been introduced as a conventional model of interaction in international relations and it is also a different model of exercising power in international arena which is based on values such as cooperation, unity and peace. Regionalism has undergone a transformation since the Cold War. The classical model of regionalism was the European model and some developing countries tried to copy the European regionalism model and implement it in their regions. But the European regionalism model was based on the goals and needs of European countries and was not suitable for other regions so developing countries have designed and implemented new models of regionalism. Modern regionalism does not have the elements of the European-oriented model. Organizations such as NAFTA, ASEAN and the Shanghai Cooperation Organization are examples of new and different models of regionalism that have broken the monopoly of the European model of regionalism and have launched their own model of regionalism. The Shanghai Cooperation Organization is one of the important regional organizations that offers a new model of regionalism, and the Islamic Republic of Iran is also a member. In this article, we examined the interaction pattern of the members of the Shanghai Cooperation Organization, the mechanisms of convergence and the challenges and perspectives of the regionalism of this organization.
Research Question: The main question of this research is what is the regionalism model of the Shanghai Cooperation Organization? What are the interactive patterns and mechanisms for convergence in the Shanghai Cooperation Organization?
1. E-mail: arash.reisinezhad@ut.ac.ir (Corresponding author)
Research Hypothesis: Considering that in this research we have used the systematic exploration strategy and historical review technique, we have not presented a hypothesis for this research because the main question of this article is about the regionalism model of the Shanghai Cooperation Organization and the answer to this question is related to the issues objectives and existing mechanisms in the structure of the Shanghai Cooperation Organization. Therefore, the answer to such a question requires examining the structure of this organization, documents, reports and historical events related to the convergence of this organization, so in this research we did not pay attention to the hypothesis or its possible answer.
Methodology (and Theoretical Framework if there are): To answer the main question in this research, the systematic exploration strategy and historical review technique have been used. In this strategy, the author does not provide any hypothesis for the main question and instead of checking the validity of the hypothesis, he directly refers to the evidence. Documents, reports, historical events, books and articles are the sources that are examined to answer the main question. Therefore, based on the historical study technique, we examined a historical period from 2001 until now, that is, since the establishment of the Shanghai Cooperation Organization until now and we examined the sources available in this historical period and we were able to identify the patterns of internal interaction, the mechanism to identify the convergences, challenges and perspectives of the regionalism of the Shanghai Cooperation Organization.
Results and Discussion: The findings show that since the establishment of the Shanghai Cooperation Organization, two different models of regionalism have been formed in this organization.
The first model was common since the establishment of the organization until 2017, we call this model "guided", in fact, the structure of this regionalism model was "2 + 4". Two countries, Russia and China, were leading four other Central Asian countries towards regionalism. Russia and China provided financial support to the Shanghai Cooperation Organization and provided practical ideas and plans to strengthen regionalism. But after the two nuclear countries India and Pakistan joined this organization in 2017, the second model of regionalism began. In fact, the "guided" model was changed to the "pervasive" model. In this model, the "2 + 4" pattern has been changed and different branches have been created in the organization. The leadership role of Russia and China has decreased and each country is trying to independently use the regionalism
capacities of this organization. Based on this pervasive model, Iran's permanent membership has been accepted and Turkey's permanent membership is also being considered. With the increase in the number of members and the diversity of their interests, the fields of activity of the organization have expanded and various mechanisms have been launched to strengthen convergence. These mechanisms work in different fields including security, economic and cultural. These mechanisms are the most important factors for the deepening of convergence in the Shanghai Cooperation Organization because they provide the conditions for mutual trust between the member countries of the organization and facilitate cooperation and participation.
Conclusion: The conclusion of this research is that the concept of convergence has been continuously enriched and developed since the establishment of the Shanghai Cooperation Organization.
Convergence mechanisms have become more efficient and advanced and various fields of cooperation have expanded, so the possibility of cooperation in this organization has been facilitated and the motivation for the effective participation of the Shanghai Organization in global governance has increased. The organization now has the capacity to act as a driving force for the reconstruction of the new world order, but it should not be forgotten that the organization lacks a
"strong collective identity", and there are many internal conflicts among members. The different religions, languages, cultures and histories of each of the member countries prevent the formation of a common identity and the conflicts between India and China, India and Pakistan, as well as Russia and China are so deep that we cannot easily ignore them. Therefore, the Shanghai Cooperation Organization does not have a sufficient condition (strong collective identity) to achieve complete convergence, but in general, the organization has been able to maintain mutual trust among members with agreements and annual meetings of the heads of member states and joint projects.
Therefore, the Shanghai Cooperation Organization has the necessary condition (mutual trust) for regionalism.
Keywords: Regionalism, Shanghai Cooperation Organization, Economic Convergence, Security Convergence, Cultural Convergence
يزكرم يايساروا تاعلاطم ةرود ،
15 ةرامش ، 1 ، ناتسبات و راهب 1401
صص ، 101 - 126 یملع(
- )یشهوژپ
هقطنم لدم ياهگناش يراکمه نامزاس ییارگ
یسيئر شرآ
*داژن
نیب طباور هورگ رایداتسا نارهت هاگشناد یسایس مولع و قوقح ۀدکشناد ،للملا
یجنرب ميسن
شرا یسانشراک یوجشناد نیب طباور د
نارهت هاگشناد یسایس مولع و قوقح ۀدکشناد ،للملا
:تفایرد خیرات(
18 / 05 / 1401 - :بیوصت خیرات 28
/ 06 / 1401 )
هديکچ هقطنم نیب طباور ۀصرع رد لماعت یاهوگلا زا ییارگ یلوحت ریس کی زا رذگ اب هک تسا للملا
ا یووگلا ز
هب روحماپورا کیسلاک لدم یوس
نیون یاه هسآ ،اتفن .تسا هدرک تکرح
یاهگناش یراکمه نامزاس و نآ
هنومن هقطنم زا ییاه عقوم ،طیارش ساسارب هک دنتسه نیون ییارگ
اضتقا و تی ،دوخ ۀقطنم یاه
ا وگل یاوه
هژیو هدرک یریگیپ ار یا هقطنم لدم شهوژپ نیا رد .دنا
رب ار یاهگناوش یراوکمه نامزاوس یویارگ یوسر
یم .مینک هقطنم یوگلا هک تسا نیا یلصا شسرپ هب و یاهگناش یراکمه نامزاس ییارگ
وشم رووط
ب ؟تسا هنوگچ نآ ییارگمه یاهراکوزاس و یلماعت یوگلا وک دروبهار زا شسرپ نیا هب خساپ یار
شوا
ماظن یم هدافتسا ی یرات یسررب شور و دنم .مینک
هتفای نتسویپ زا سپ هک داد ناشن اه ناتسکاپ و دنه
وب ه
لاس رد نامزاس نیا 2017
هقطنم زا یدیدج رود دراو یاهگناش یراکمه نامزاس تسا هدش ییارگ
اوب و
یوگلا زا راذگ
« تیاده هدش » یوگلا دراو
« ریگارف » یاهراکوزاس و تسا هدش یراکمه نامزاس یراکمه
تیفرظ زا یاهگناش هقطنم یارب یریگمشچ یاه
ا رادرووخرب اضعا عفانم نیمأت و یدعبدنچ ییارگ .توس
نیا رب مووهفم ،یاهگناوش یراوکمه نامزاوس سیوسأت ناومز زا هک داد ناشن شهوژپ نیا ۀجیتن ،ساسا
وادم ،تکراشم یاهراکوزاس و یراکمه ینغ م
هعسوت و رت هتفای
یووق تویفرظ زا نامزاس و تسا هدش رت
.تسا رادروخرب یناهج نیون مظن رب یراذگرثا یارب اما
هجوت اب یریگرد هب تویوه دووبن و ینورد یاه
.دراد یدایز ۀلصاف ییارگمه ۀلحرم هب ندیسر ات نانچمه نامزاس ،یعمج
:یلصا ناگژاو هقطنم ،یاهگناش یراکمه نامزاس
ارگ ییارگمه ،یداصتقا ییارگمه ،یی ا
گمه ،یتینم ییار
.یگنهرف
* . لوئسم ۀدنسیون :
E-mail: arash.reisinezhad@ut.ac.ir
همدقم هقطنم ارگ یی اب کت ی ه رب شزرا یلدوم و لوماعت یووگلا کوی لوص و داحتا ،یراکمه دننام ییاه
ۀصرع رد تردق تسبراک زا توافتم بی
ن للملا زورما هب ات درس گنج زا هک تسا اوب
هوجوت هوب
ماظن تلاوحت و رییغت بی
ن للملا هب ردت ی ج هوقطنم .توسا هدرک ادیپ یدیدج لاکشا نیوون یویارگ
تسا هقطنم نامه وضع یاهروشک تیعقوم و فادها ،اهزاین زا هدمآرب ؛
رگید نیاربانب شور
اه ی
ارجا ییاپورا کیسلاک یوگلا زا یدیلقت من
ی دوش . زا ا ی ن ور راتخاس نامزاس و اه ،اتفن دننام ییاه
هسآ ،نآ یاهگناش یراکمه نامزاس ه
مادکر هژیو یوگلا اروجا و یوحارط یویارگمه یاروب ار یا
هدرک دنا هک هب روط لوماک .توسا کیوسلاک یووگلا زا تواوفتم موهم زا
رد هوک یتلاووحت نیروت
هقطنم یم ،تسا هدش داجیا کیسلاک ییارگ هب ناوت
« ییادزاپورا
» ،
« هقطنم مووس ناهج رد ییارگ
» ،
« ینیمزرسریغ ایفارغج ندش
1» و
« ندوش یدعبدنچ »
دروک هراوشا (
101 : 2009 Dehghani,
.) لدوم
هقطنم کیسلاک
؛دوب ربارب ییاپورا ییارگمه اب ساسا زا ییارگ اما
اب نیوب ماوظن رد لووحت لولملا
هب جیردت هقطنم دنیارف یا
ناهج و اپورا ۀراق زا جراخ ،ندش هعسوت
ی هتفا ه ویگنا اوب ، فادوها و اوه
هبش و ینوماریپ قطانم رد ،توافتم رایسب اریپ
ار دووخ رگید دیدج قطانم نیا .دمآ دیدپ ین ینوم
یمن فیرعت ایفارغج رصنع ۀیاپرب طقف هوجرد زوونه هوچرگا ،دننک
رد ییاویفارغج یوکید ن زا یا
مزلا هقطنم فیرعت روصنع اما ؛تسا
تویمها ،نیمزروس و اویفارغج شوقن و
رد یروتمک رایوسب
هقطنم .دراد نیون ییارگ کت تیهام رد لوحت ،رگید ۀتکن
ب هوقطنم یدع .توسا کیوسلاک یویارگ
هقطنم هورگ کی داجیا یپ رد رتشیب کیسلاک ییارگ
؛دوب یراجت ای یماظن اهنت یدنب اما
تاوبیترت
هقطنم نیون یاهراتخاس و هزوح رد و دنراد یهجودنچ یتشرس ییارگ
هونیمز و اه فولت م یاوه
یم تیلاعف ( دننک
Dehghani, 2009: 101-104
.)
زاس رد تلاوحت نیا هب یاهگناش یراکمه نام
هوقطنم زا هنومن کی ناونع وین نیوون یویارگ
یاووضعا .تووسا دوهووشم یاهروووشک زا یووبیکرت یاهگناووش یراووکمه نامزاووس
هعووسوت ی هووتفا و
لاحرد هعسوت رد هوک دنتوسه زاوقفق و ایوسآ قرش ،هنایمرواخ ،ی کرم یایسآ فلت م قطانم زا
هزوح اه ،یگنهرف ،یداصتقا ،یتینما فلت م ی ز
ی تس حم ی ط نآ دننام و ی یم یراکمه
.دوننک اوما
یم حرطم اجنیا رد هک یشسرپ لدوم روگا هوک توسا نیا دوش
هوقطنم ارگ یراوکمه نامزاوس یوی
یوم لابند نامزاس نیا هک یلدم تروص نیا رد ،تسا توافتم کیسلاک یوگلا اب یاهگناش دونک
راد دووجو نامزاوس نویا ووضع یاهرووشک ناویم یلماوعت یووگلا هوچ ؟توسا هنوگچ هوچ ؟د
ییارگمه یارب ییاهراکوزاس نورد
نامزاس هک دراد دوجو ی هوقطنم
ارگ یوم نوکمم ار یوی ؟دزاوس
شلاچ هچ نینچمه مشچ و اه
زادنا ییاه پی ورش هقطنم هصرع رد نامزاس نیا ی ؟دراد راروق ییارگ
ارب ی ن ساسا شسرپ نیا هب خساپ یارب اب راتشون نیا رد ،اه
هرهب گ ی ر ماظن شواک دربهار زا ی م
دون
1. De-Territorialization of Geography
هقطنم لدم زا نشور و عماج یریوصت ،ی یرات یسررب نف و یراکمه نامزاس ییارگ
اهگناوش ی
یم هئارا .مینک
شهوژپ ۀنيشيپ هقطنم عوضوم هب طوبرم راثآ هب ار یاهگناش یراکمه نامزاس ییارگ
یم یلکروط هتسد ود هب ناوت
شهوژپ تس ن ۀتسد :درک میسقت د هب جراخ درکیور اب هک دنتسه ییاه
یب لوماوع رب ،لخا یونور
ماظن لماوع و کیتیلپوئژ ای هدرک کرمت روحم
تسد .دنا ۀ یور اب هک دنتسه یراثآ مود نورد درک
هب
.دنتسه کرمتم یگنهرف ییارگمه و یلخاد لماوع رب ،نوریب درووم دونچ هب هنومن یارب
راوثآ زا
یم هراشا هتسد ود نیا هب طوبرم .مینک
درکیور اب یراثآ ،لوا ۀتسد لخاد هب جراخ
فودوروب ب و نیکچورام (1
2022 باتک رد )
« نامزاس یراکمه شواوک یاهگناوش
رد قوفا یاوه
دیدج » هکنآ نمض چ یرات
لاس زا ار یاهگناش یراکمه نامزاس ۀ 2001
هدروک یسررب هوب ،دونا
هزوح ۀمه هقطنم تیوقت و اضعا نایم ییارگمه بجوم هک نامزاس تیلاعف یاه
یوم ییارگ دووش
دننام طیحم ،نارجاهم ،یراجت ،یداصتقا ،یقوقح لئاسم هتخادرپ نآ دننام و تسیز
نویا رد .دونا
هاگدید باتک ووضع یاهرووشک نادنمشیدنا زا یاهگناش یراکمه نامزاس ییاراک دروم رد ییاه
موشچ تسا هدش شلات نآ ساسا رب و تسا هدمآ نامزاس نیا قوفا و اهزادونا
یور شیوپ یاوه
اما .دوش میسرت نامزاس
رد طیاروش رد هوک توسا نیا باتک یلصا ثحب توسایس راذوگ لاوح
نیب هوقطنم یراوکمه یاهرا با شقن ،یناهج تردق ۀنزاوم رد میاداراپ رییغت و للملا نامزاوس یا
مهم رایسب یاهگناش یراکمه .تسا هدش شیپ زا رت
2وئاه ( 2020 ۀولاقم رد )
« یراوکمه نامزاوس
و یاهگناش دیدج رصع رد یناهج ینارمکح
» یوم حروطم یلوصا لویلد هوس هوک دونک
نامزاوس
ب یاهگناش یراکمه هدنیا ف لکش ه
یناوهج یونارمکح رد دووخ یراذوگرثا تویوقت لاح رد یا
هب ناتسکاپ و دنه شریذپ لوا لیلد :تسا هوک توسا نامزاوس یومئاد و یلوصا یاوضعا ناوونع
ه یگنا توسا هدروک داجیا یناهج تیمکاح رد نامزاس قیمع تکراشم یارب یوق یا ،مود لویلد .
مه یراکمه و ییا فا یراوکمه نامزاوس تکراوشم هوب هوک توسا هیوسور و نیوچ یداوهن یاه
یداوصتقا ۀویداحتا کرتشم یراکمه دننام .تسا هدیش ب باتش یناهج ینارمکح رد یاهگناش نامزاوس یاوضعا تکراوشم اوی یاهگناوش یراکمه نامزاس اب هیسور یربهر هب ایساروا کرتشم رد یاهگناش یراکمه .نیوچ نیون مشیربا هار حرط نلاک
اوکیرمآ دروکیور روییغت ،مووس لویلد
هب کی یوس هبناج
نیب مظن نتشاذگرانک .تسا ییارگ نیوئآ حرط و لاربیل یللملا
« اوکیرمآ لوا
3» زا
1. Sergey Marochkin and Yury Bezborodov 2. Deng Hao
3. America First
و نیوچ فویرعت .توسا هداد شهاوک ار اوکیرمآ یداوهن تردق یش برثا و رابتعا ،پمارت یوس هب هیسور ناونع
« یدربهار یابقر
1» نآ کیرحت بجوم یاروب اوکیرمآ اوب ییوراویور توهج رد اه
.تسا هدش یناهج نیون مظن داجیا ( نایفطل و شکجنر 2016
ۀلاقم رد )
« دنور رب اکیرمآ و هیسور تباقر ریثأت یسررب ه
ییارگم
هقطنم ییارگاو و ی کرم یایسآ یا
» یم هجیتن و اوکیرمآ آر وب تردوق ود ییامزآروز هک دنریگ
یایوسآ رد هیوسور ۀوهد رد ی وکرم
1990 لاوس و دادویور زا دوعب یاوه 11
زا ناووشن ربماتتوس
نورب لماعت نا یم و عون ندوباز تلود یدارفنا یاه
تردوق زا یکی اب هقطنم یاه هدوش داوی یاوه
یم ناشن هکس رگید یور اما .تسا دونیارف ،کینومژهدوض و دروس گنجاوسپ یاضف رد هک دهد
هقطنم بلاق رد ییارگمه زا یرگید یارگ
هب نیون ی یراوکمه نامزاوس تویوقت و سیسأت تروص
لکش یاهگناش یریصب .تسا هتفرگ
( یکشوک و این 2020
ۀلاقم رد )
« ود تل زا ی کرم یایسآ یاه
هقطنم یراکمه تردق هب یگتسباو ات یا
آر ب یاه »
یم حرطم ار هدیا نیا ساوسا رد هوک دوننک
تلود کنآ زا شیب ی کرم یایسآ یاه هب ه
یویارگمه لاوبند نورد یاوهداهن سیوسأت و
هوقطنم یا
یم یجرت دنشاب هلسلس تابیترت هب دنهد
تردق یربهر هب یبتارم هوب .دونریگب راروق آر وب یاه
یوگژیو زا یرادرووخرب دووجو اوب ی وکرم یایوسآ ۀوقطنم ،لیلد نیمه هوقطنم یاوه
و یگدووب
نارشیپ یرترب زا تسا هتسناوتن زورما ات ،ییارگمه یارب ناوارف یاه م یاه
هقطن .دربب هرهب ییارگ
جراخ هب لخاد درکیور اب یراثآ ،مود ۀتسد کم
2یفاه ( 2021 ۀلاقم رد )
« یراوکمه نامزاوس یوسررب ؟یوعمج تویوه نودوب لباقتم دامتعا
هب یاهگناش اپون یتینما ۀعماج کی ناونع
» لیدوبت یارب یاهگناش یراکمه نامزاس تیفرظ ندوش
تسا هدرک یسررب ار یتینما ۀعماج کی هب هتفای ساسا رب وا .
یم هجیتن دوخ شهوژپ یاه اب دریگ
؛توسا هدوش فیعوضت ناتسکاپ و دنه نتسویپ اب یاهگناش یراکمه نامزاس یعمج تیوه هکنآ رد هب رضاح لاح نآ راداونعم تکراشم و اضعا نایم لباقتم دامتعا ببس
یاهراکوزاوس هار زا اوه
لص طباور تهج رد یراکمه یوتینما ۀعماج کی ، یمآ
ناویم رد هوک توسا هوتفرگ لکوش اوپون
هب گنج ،نآ یاضعا ونیدرا و سینیتسوگآ .تسین حرطم یبا تنا ۀنی گ ناونع
(3
2021 ۀولاقم رد )
« هقطنم نیب دنویپ تسیز و ارگرادتقا ییارگ
نامزاوس رد نیوچ کروحم شوقن زا یلیلحت :یطیحم
یاهگناش یراکمه »
تیلاعف یسررب اب هارمه تسیز یاه
هب ور یطیحم وشر
یراوکمه نامزاوس د
راکوزاس زا یکی هک یاهگناش هداد یضوت ،تسا نامزاس یاضعا نایم ییارگمه لماوع و اه
دونا
هب نیچ روشک هک هقطنم یلصا کرحم ناونع
تسیز ییارگ یاهگناش یراکمه نامزاس رد یطیحم
هتفای .تسا هدرک لمع یوم ناوشن هلاقم یاه
موهم ناگدوننکدیلوت زا هوک نامزاوس یاوضعا ،دوهد
1. strategic competitors
2. James Machaffie
3. Giovanni Agostinis and Francisco Urdinez
ید ه یگنا ،دنتسه ناهج رد نبرکدیسکا طیحم یاهداهن داجیا یارب یتبثم یاه
هوقطنم یتسیز و یا
شلات و دنراد بس یژرنا ۀزوح رد یراکمه تیوقت میوکحت بوجوم هزووح نویا رد نیچ یاه
.دش دهاوخ ایساروا هقطنم رد وا یربهر اویاووبکوات ( شناراووکمه و1
2017 ۀوولاقم رد )
« هووقطنم یاهدوونیارف رگ
نامزاووس دروووم رد یوویا
یاهگناش یراکمه »
هوقطنم دونیارف رد هیوسور و نیچ ذوفن و شقن هب هوقطنم و یزاوس
و یویارگ
نآ توافتم تشادرب یم یاهگناش یراکمه نامزاس زا اه
هتشون نانآ .دنزادرپ نیوچ رواوب هوب دونا
فده ققحت یارب هار نیرتهب ناگیاوسمه اب یراکمه و تکراشم ،یداصتقا یدربهار یاه
هار زا
راکوزاس هقطنم یاه حرط اب نیا ربانب .تسا هبناجدنچ یا
« بووخ یگیاسمه تسایس »
توهج رد
هقطنم قیمعت هیامرس ،نامزاس یاضعا ییارگ
یراذگ هدرتسگ یاه یوم ماجنا یا
وین هیوسور .دونهد
روب نیوچ طلوست و ذووفن زا یریگولج یارب هنابدؤم و مرن یمرها ار یاهگناش یراکمه نامزاس اهروشک یم ی کرم یایسآ ی یراوکمه تیبثت یارب نامزاس نیا زا نینچمه .دناد
اوب دووخ یاوه
هدافتسا ی کرم یایسآ رد یبرغ یاهروشک رگید و اکیرمآ ذوفن ندرکدودحم و هقطنم یاهروشک یم ( یدیعوس و یرووفغ .دونک 2009
ۀولاقم )
« ۀوصرع رد یاهگناوش یراوکمه نامزاوس هاوگیاج
تصرف و ییایسآ ییارگمه اچ و اه
شل ناریا یملاسا یروهمج یارب نآ یاه »
دنتوشون یناومز ار
.دووب هدادن خر نامزاس نیا رد تلاوحت زا یرایسب زونه هک نویا ناونآ
رووط هوک دونتفرگ هوجیتن
ققحت و تسا هت پان و ناوج رضاح لاح رد یاهگناش یراکمه نامزاس تیفرظ نتفای
هب نآ یاه
میمصت نیمه رب .دراد یگتسب هیسور و نیچ یاه شیپ ساسا
شرتوسگ ترووص رد دوندرک ینیب
لماعت هوب نامزاوس نیا ،ناتسکاپ و دنه ،ناریا یلامتحا دورو و اضعا نایم یتینما و یداصتقا یاه
هقطنم حوطس رد دنمتردق یبطق هروهب درووم رد نیونچمه .دوش دهاوخ لیدبت یناهج و یا
یرو
هتشون ناریا یملاسا یروهمج نشور ات هک دنا
ونیآ تیعوضو ندوشن نامزاوس نویا ،یاهگناوش ۀد
یمن هیکت دناوت .دشاب ناریا یملاسا یروهمج تینما و عفانم نیمأت یارب ینئمطم نادنچ هاگ
یم شهوژپ ۀنیشیپ یسررب اب شهوژوپ زا کویره هکنآ اب تفگ ناوت
هوب ،هراوشا درووم یاوه
هقطنم زا ییایاوز راکمه نامزاس ییارگ
هتخادرپ یاهگناش ی
،دنا چیه کی یبوچراچ عماج
ا لدم ز
هقطنم نآ یونیع یاهراکوزاوس و یجراوخ و یولخاد تلاوحت نتفرگرظنرد اب نامزاس نیا ییارگ
هدرکن هئارا هب شهوژپ نیا رد ،لأخ نیا نتفرگرظنرد اب نیاربانب ،دنا
وسرپ نیا هب شم روط ش
یم خساپ یلصا هقطنم لدم هک میهد
؟تسا هنوگچ یاهگناش یراکمه نامزاس ییارگ
م بوچراچ یموهف
هقطنم نیب تسایس رد نیداینب ثحابم زا یکی ییارگ هویرظن و ناروکفتم نایم رد و للملا
نازادروپ
نیب طباور هوقطنم یاهراتخاوس و اهدنیارف هب عقاو رد .تسا للملا
یاهدونویپ هاگدوید زا یزاوس
1. Taukebayeva
تلود نیب ،یگنهرف و یعامتجا ،یتینما ،یسایس ،یداصتقا کید ن یعماووج و اه
اد هراوشا یا در
هقطنم ،یسایس مولع رد .دنتسه کید ن مه هب ییایفارغج رظن زا هک و یراوکمه اوب بلغا ییارگ
هوقطنم ماوغدا توسا روبارب یا
(
Ramezani and Sabbaghian, 2020: 194
.) طوباور تاویبدا رد
نیب هقطنم هب تبسن یفلت م یرظن یاهدرکیور للملا توفایهر ساسا رب .دراد دوجو ییارگ
یاوه
اپ و یرظن میادار
نیب طباور رد جیار یاه هیرظن للملا
هوقطنم یاه میوسقت هتوسد جنوپ هوب یویارگ
یم مسیلاربیل :دنوش عقاو ،مسیلاربیلون
ییارگ عقاوون مسیسکرام ،ییارگ هزاس ،مسیسکرامون
و یراوگنا
هشیدنازاب هب .ییارگ
هویرظن وشم روط بوچراوچ رد ییارگدرکراوکون و ییارگدرکراوک یاوه
رق مسیلاربیل یوم را
هویرظن .دونریگ مویژر یاوه
،موسیلاربیلون بولاق رد لاربیلوون ییارگداوهن و اوه
هیرظن عقاوون یانبم رب دیدهت ۀنزاوم و کینومژه تابث یاه هویرظن ،یویارگ
و یناوهج ماوظن یاوه
ناهج هزاس ،مسیسکرام میاداراپ رد ییارگ هزاس تنس رد فراعتم یراگنا
یداوقتنا ۀیرظن و یراگنا
رد نردماسپ و .دراد یاج یشیدنازاب بلاق
هیرظن نیا زا کیره ضورفم و لوصا ۀیاپرب اه
نیوب طباور رد دوخ یمیاداراپ یاه هوب لولملا
هقطنم دنیارف یضوت و نییبت یم ییارگ
دنزادرپ (
Dehghani, 2009: 107
.) چیه اما نآ زا کی زا اه
تیلک نییبت تردق تیعضو
هقطنم ییارگ رادروخرب ا زا کیره .تسین
تفایهر نی زا یش ب هب ،اه
نییعت لماوع و للع هقطنم ۀدننک
ناماوس تویهام ،نآ لوماکت و هعوسوت ،لووحت یگنوگچ ،ییارگ
هقطنم یسایس میموصت یگنووگچ ،یا
هوقطنم یاوهداهن رد یونارمکح و یرویگ نآ توشرس و یا
هتخادرپ یم ین ی یرات ۀیواز زا اما .دنا هقطنم ناوت
سقت لسن هس هب ار ییارگ ک می
هب ،لوا لسن ؛در
هقطنم یم ریبعت کینومژه ییارگ تباقر ساسا رب هک دوش
یوبطقود یاوضف رد و درس گنج یاه
نیب ماظن یم لکش للملا هب ،مود لسن ؛تفرگ
هقطنم ییارگ لقتسم لاس زا هک تسا فورعم 1980
تباقر زا ادج و تفرگ لکش دعب هب ه یگنا اب رتشیب درس گنج یاه
وش یونف و یداصتقا یاه لک
یم
؛دنتفرگ ستس لسن هقطنم موس ییارگ
تسا هک رد نایاپ گنج درس زاغآ دش و هس یگژیو یلصا
:دراد تس ن هکنآ
،تسا لقتسم نیدب
انعم هک رد یاضف یبطقود گنج درس لکش یمن مود ؛درویگ
هدعاق هکنیا یمن دودحم یصاخ ییایفارغج ۀقطنم هب ینعی ،تسا هدرتسگ شا
و دووش یاهرووشک
فلت م حرب بس ترورض یعوضوم یم
دنناوت هب تیوضع نآ .دنیآرد ماجنارس هکنیا یدرکیور زاب
روتسد هب تبسن نیدب .دراد دیدج یاضعا شریذپ و اهراک
انعم هک هب ریگارف و یدعبدنچ تروص
عوضوم روتسد رد ار یتینما ،یسایس ،یداصتقا فلت م لئاسم و اه یم رارق راک
نیونچمه .دونهد
دیدج وضع شریذپ رد درادن دوجو یصاخ تیدودحم
(
Khalili and Zarei, 2013: 134
.)
میسقت نیا ساسارب مووس لوسن بوچراچ رد ین یاهگناش یراکمه نامزاس ،ی یرات یدنب
هقطنم یم رارق ییارگ .دریگ
اما راکشآ هوقطنم دونیارف ،لومع رد هک تسا نامزاوس رد یویارگ
و اوه
ک .درادون یناسکی یوگلا و موهفم فلت م قطانم یاوضعا لوماعت و تکراوشم یووگلا و تویفی
راکوزاس راتخاس ،هقطنم نآ یاروجا ۀویوش و یراوکمه یاوه
شلاوچ ،اوه موشچ و اوه
یاهزادونا
هقطنم هقطنم و نامزاس ره رد ییارگ تویفرظ هوب رتوشیب و توسا توافتم یا
و نامزاوس نآ یاوه
راکتبا اروب راتشون نیا رد .دراد یگتسب هقطنم نآ وضع یاهروشک نارس لمع یریووصت ۀوئارا ی
هقطنم یوگلا زا نشور ناویم لوماعت یووگلا یسررب اب هارمه ،یاهگناش یراکمه نامزاس ییارگ
نآ یارجا ۀویش و یراکمه یاهراکوزاس ،نامزاس یاضعا هزوح رد اه
شلاوچ و فلت م یاه اوه
مشچ و هقطنم یاهزادنا یم یسررب ار یاهگناش یراکمه نامزاس ییارگ
.مینک
مزاس رب يرورم ياهگناش يراکمه نا
ۀنیمز لکش گ ی ر نامزاس ی یراکمه
یاهگناش هب
لاس 1989 و یمزاب نیچ هب فچابروگ رفس ددروگ
تفگ یناناملسم اب هزرابم ۀنیمز رد یراکمه دروم رد رفس نیا رد هک و
د هک دندرک وگ یوس ود ر
هیلع زرم تلود اه یوم تویلاعف ی وکرم ی ( دوندرک
Atai and Zanganeh, 2020: 150
.) زا سوپ
رد یوروش داحتا یشاپورف 26
لیروآ 1996 اتوس یقرق ،ناتوسقا ق ،هیوسور ،نیچ یاهروشک و ن
ناتسکیجات اب
لیکشت عمجم
« جنپ یاهگناش »
کی رد هورگ دنب دازآ ی یارب لح لصفو فلاتخا یاه
( دندرک راک هب زاغآ یزرم
Rowden, 2018: 3
) یراوکمه ۀومادا اب.
رد اوه 15 نوئوژ 2001 نویا
اهروشک عمجم هک دنتفرگ میمصت
« جنپ یاهگناش »
ار هب نامزاس کی طس بی
ن للملا اقترا یمئاد ی
لاس رد و دنهد 2002
هب ،یاهگناش یراکمه نامزاس روشنم یاضما اب روط
موسر تویدوجوم ی
هب نامزاس نیا زورما .دندرک ملاعا ار نآ یقوقح آر ب
رت ی ن و عمجرپ ی ت رت ی ن یراکمه نامزاس
هقطنم ناهج رد یا هس ،رفن درایلیم هس زا شیب اب هک تسا هدش لیدبت
تیعمج مجنپ ۀراق
ا ایوسارو
ار ششوپ م ی دهد (
IISS, 2018
.) نامزاس یراکمه یاهگناوش ماوهلا اوب
زا ،جنوپ یاهگناوش حور
،تروشم ،یربارب ،لباقتم تعفنم ،لباقتم دامتعا لوصا ساسا رب ار دوخ یلخاد تسایس ماروتحا
لیامت و یگنهرف عونت هب .تسا هدرک انب کرتشم ۀعسوت هب
دوخ یجراخ تسایس نینچمه ر
انب ا
مدع لوصا اب رب و دهعت
فده ن گ یریگیپ ثلاث یاهروشک نتفر م
ی ک دن . هاگ اما ی گشهوژپ اوب نار
عقاوون درکیور هقطنم تباقر لوصحم ار یاهگناش یراکمه نامزاس ،هنایارگ
هوب یوتح و یا رووط
بایزرا وتان ربارب رد ییورین شم یم ی
دننک (
2 2 - 19 : 2008 Germanovich,
.)
رد زاب یدرکیور اب یاهگناش یراکمه نامزاس 9
نئوژ 2017 اوب ناتوسکاپ و دونه شریذوپ
هب ناونع وضع مئاد و یاراد قح أر ی ماگ یگر ب هبور ولج اب .تشادرب دورو
دنه و
،ناتسکاپ تشه
وضع یمئاد نامزاس یراکمه لاح رد یاهگناش رضاح
هب روط بیرقت ی 20 دصرد زا دیلوت لاخان
یلخاد ناهج و دودح 42 دصرد تیعمج ناهج و تردق زا روشک راهچ نینچمه هتسه یاه
ار یا
یم لیکشت دنهد
(
Xue and Makengo, 2021: 185
.) وین نیچ و هیسور روشک ود ،هکنآ نمض
.دنتسه دحتم للم نامزاس تینما یاروش یمئاد وضع رب
ا ی ن ساوسا ،کونیا ه نامزاوس یراوکم
یاهگناش
،ناتسقا ق یروهمج ،دنه یروهمج( مئاد وضع تشه یروهمج ،نیچ قلخ یروهمج
یرووهمج ،ناتوسکیجات یرووهمج ،هیوسور نویوساردف ،ناتسکاپ یملاسا یروهمج ،ناتس یقرق
یرووهمج ،ناتوسناغفا یملاوسا یروهمج( رظان وضع هس و )ناریا یملاسا یروهمج ،ناتسکبزا )ناتسلوغم و دیفس ۀیسور و
تفگ کیرش شش
1وگو ( یروهمج ابرذآ
ی ناج ،ناتوسنمرا یروهمج ،
یرووهمج و هیکرت یروهمج ،لاتن کیتارکومد لاردف یروهمج ،جوبماک یهاشداپ سوس
ی لا ی توس ی
.دراد )اکنلایرس کیتارکومد اب هجوت هب اهرووشک ناروس یاروش ،یاهگناش یراکمه نامزاس راتخاس یلاوع2
عوجرم نیروت
میمصت یارب و تسا یریگ فده یریگیپ
یاه دروم رظن ی یلاس ،نامزاس ک
هبترم هوسلج لیکشت
یم دربهار دروم رد ثحب هب و دهد یراوکمه یاوه
هوبناجدنچ ۀونیمز رد
تویولوا نامزاوس یاوه
یم تسشن رگید یوس زا .دنزادرپ طس رد ییاه
اسؤر ناریزو ،تینما یاروش ناریبد ،سلاجم ی
،داصتقا ،عافد ،هجراخ روما
،گنهرف شزومآ شرورپو
، تشادهب و اسؤر داهن ی ،نوناق یارجا یاه
هاگداد اه ناتسداد و یم را گرب اه
فده هک دوش و اه
ولوا ی ت اه یوم یرویگیپ ار نامزاوس ی .دوننک
مهم رت ی ن تیولوا فده و اه تسشن نیا رد هک ییاه
یریگیپ اه م
ی دوش ،لوباقتم داومتعا تویوقت
نسح مه راوج
،ی جیورت یراکمه رثؤم رد مز ی هن اه ی
،یسایس
،یراجت
،یداصتقا
،یشهوژپ یروانف
،یژرنا ،شزومآ ،یگنهرف و لمح
لقنو
، ،یرگشدرگ حم
ی ط ز ی تس و ظفح یارب کرتشم شلات و
تسا هقطنم رد تابث و تینما ، لص نیمضت (
SCO, 2021
.) داوهن ،نامزاوس ۀوناخریبد راونک رد
یمئاد یرگید دوجو دراد هک هب ناونع راکوزاس گنهامه هدننک رب فده ققحت یا هدشدای یاه
لمع
یم ییارجا ۀتیمک ،داهن نیا .دنک هقطنم
ا ی رورتدض ی موس )سوتر(
توسا دنکوشات رد رقتوسم3
هوک
ۀرود کی یارب اهروشک نارس یاروش ار نآ ییارجا ۀتیمک سیئر و لکریبد هس
هلاوس هوب ترووص
یم بوصن ،دیدمت ناکما نودب و یسور یابفلا فورح بیترت هب یشخرچ دونک
(
SCO, 2021
.)
یراکمه ۀدنیا ف یاه یاهگناش یراکمه نامزاس
اب نامزاس اه هقطنم و یناهج ی ۀوعماج دننام یا
یاهروشک لقتسم
مه
4،دوس یاهروشک ۀیداحتا بونج
،ایسآ قرش ناومیپ نامزاس5
توینما یوعمج
6،
یداصتقا یراکمه نامزاس ۀتیمک و7
بی ن للملا بیلص ی توسا خرس (
: 2021 Xue and Makengo,
185-186
.)
ياهگناش يراکمه نامزاس یلخاد لماعت يوگلا رد لوحت
1. Dialogue partners
2. Heads of Government Council
3. Regional Anti-Terrorist Structure (RATS) 4. Commonwealth of Independent States (CIS) 5. Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) 6. Collective Security Treaty Organization (CSTO) 7. Economic Cooperation Organization (ECO)
هژیو لماعت یوگلا یداهن و نامزاس ره رد و طیاروش اوب بوسانتم هوک دراد دوجو اضعا نایم یا
.تسا نامزاس نآ یاضعا تیعقوم اب
هجوت هب امزاوس تاویح لووط رد هوک یتلاووحت و روییغت ن
لماعت یوگلا ،تسا هدش ماجنا یاهگناش یراکمه و طیاروش اوب بوسانتم وین وضع یاهروشک
لاس ات نامزاس یوگلا نیتس ن .تسا هدش لوحتم نامزاس دیدج یاهاضتقا 2017
همادا اد تش
،
زا اما نئوژ 2017 هناتسآ تسشن رد ناتسکاپ و دنه روشک ود هک یماگنه هب
ناونع هب مئاد وضع
ب یاهگناش یراکمه نامزاس یلخاد لماعت یوگلا ،دنتسویپ نامزاس یاوهرییغت رووخارف ه
ج دوید
نامزاس ینورد راتخاس نآ زا شیپ ات .دش نوگرگد هوب
ترووص 2
+ 4 اوس نویا رد .دووب ود راتخ
هب ار ی کرم یایسآ روشک راهچ هیسور و نیچ روشک یوم تیاده ییارگمه یوس
.دوندرک ۀومه
اضعا أر وتو قح و ربارب ی د
تشا چ اما ؛دن ی ن هیسور و هب ناوونع تردوق وضعا و یناوهج یاوه یا
شقن نامزاس رد ورشیپ و
ی هژ ا دنتوشاد ی (
195 : 2021 Xue and Makengo,
.) نیارباونب
، ووگلا ی
یوگلا یاهگناش یراکمه نامزاس ینورد لماعت
« تیاده هدش » عوقاو رد .دووب هوقطنم
ارگ اوب یوی
یاهروشک تکراشم و آر ب یاهروشک یربهر کچوک
لابند طسوتم و م
ی دش هیوسور و نیچ .
ۀدرتسگ تیامح اب هدیا ۀئارا و یاهگناش یراکمه نامزاس زا یدام و یلام
و یراوکمه مهم یاه
پی اهداهنش ۀعوسوت یارب یلمع ی هوقطنم
ارگ تکراوشم هوب ار ی وکرم یایوسآ یاهرووشک ،یوی و
یم تیاده یراکمه امزاوس یونورد لوماعت لدوم ،ناتوسکاپ و دونه نتسویپ زا سپ اما .دندرک
ن
یوگلا زا یاهگناش یراکمه
« تیاده هدش » یوگلا هب
« ریگارف
» .درک رییغت
هدهعرب اب نیچ و هیسور ،نیشیپ یوگلا رد یم شلات یربهر شقن نتفرگ
راهچ دندرک ووضع
د ی رگ هوب ناتوسکاپ و دونه نتسویپ اب اما .دننک تیاده و لرتنک ار یاهگناوش یراوکمه نامزاوس
فده ،عفانم هتساوخ و اه
و دش حرطم نامزاس رد یدیدج یاه هشوخ
دنب ی اه ج ی لکوش یدید
.تفرگ اب هجوت هب یرووهمج اب هسیاقم رد ناتسکاپ و دنه لمع للاقتسا ،ی وکرم یایوسآ یاوه
نیوچ و هیوسور یرگتیادوه و یربهر شقن موک
گونر روت طوباور ، نورد نامزاوس ی پی چ وی هد روت و
هب لکروط نامزاس نیشیپ مظن ی نوگرگد
هدش هنومن .تسا زا یا
هشوخ دنب ی اه یگدویچیپ و یاوه
اور دیدج یم ار یاهگناش یراکمه نامزاس ینورد طب
نویا رد .مینیبب یلک ریوصت کی رد میناوت
یارب .میتسه دنه و هیسور قیمع طباور دهاش ریوصت رد ،هنومن
6 ربماسد 2021 هاوتوک رفس رد
دلاو ی م ی ر یم ربخ هک دندرک رشتنم ار یکرتشم ۀینایب روشک ود ،دنه هب نیتوپ داد
یراکمه زا یاوه
هبناجود هزوح رد ،یژرنا ،داصتقا فلت م یاه لمح
لوقنو هومه و اونورک یرویگ (
Ministry of
External Affairs Government of India, 2021
) یراوکمه نویا وبناجود
رد هیوسور و دونه ۀ
فلاتخا یزرم لئاسم رس رب نیچ اب دنه هک تسا یلاح لح یاه
هدشن ا ی دراد . سور اما ی ه دوحتم
ینیچ یدربهار س زا .تساه
رویگرد ریمشک ۀلئسم رس رب دنه اب ین ناتسکاپ رگید یو توسا
، اوما
نیچ طباور .دراد اب یکید ن
نیاربانب م ی بی نی م تولاح زا نامزاوس روگید هوک
« نوگاو ود » و هدوش جراوخ نیوچ و هیوسور
هورگ دنب ی اه نآ رد یدیدج ی لکش
هتفرگ یراوکمه .توسا نامزاوس لوخاد رد اوه
هوب ترووص
،هبناجود هبناجدنچ
ج و نآ ۀمه هک تسا یعم اوه
اوب کت وی ه روب شزرا حور رد هوک توسا ییاوه
لاس رد .تسا هتفهن یاهگناش 2018
ین ئر ی س روهمج یش ،نیچ ج
ی ن پی گن دووخ ینارن س رد
ناونع اب
« نتخاس و یاهگناش حور دربشیپ هعماج
ا کرتشم هدنیآ اب ی »
روب رگید راب آ
ن اوه کأت وی د
لص ،یناهج تینما ،کرتشم هافر :درک ،یروبارب ،یراوکمه و تکراوشم ،هرکاذم ،رادیاپ
ا داومتع
وماعت یووگلا رد لووحت و نامزاوس یاوضعا شرتوسگ اوب .نآ دوننام و لباقتم تعفنم ،لباقتم ل
،وضع یاهروشک هب
ردوت ی ج تویلاعف هونیمز یاروب و توفای شرتوسگ وین نامزاوس یاوه
معت وی ق
یراکمه یاه هبناجدنچ ، دنچ رد نمیا و یدعب هزوح
اه تقا فولت م ی ینما ،یوسایس ،یداوص
،یوت
ناکما هک تفرگ لکش ییاهراکوزاس ،یگنهرف مأت
ی ن رتوشیب هوچره یراوکمه و اوضعا عفانم ر
ا
.تسا هدرک لیهست راکوزاوس ،نامزاوس تویلاعف یلوصا ۀزووح هوس روب وکرمت اب اجنیا رد
یاوه
ییارگمه هزوح
اه یسررب ار یگنهرف و یداصتقا ،یتینما ی م
ی ک نی م .
راكوزاس هقطنم ياه گ
ییار ياهگناش يراکمه نامزاس
اب کت ی ه رب قفوم ۀبرجت
« جنپ یاهگناش »
وب ،یاهگناوش یراوکمه نامزاوس ییادوتبا راتخاس ه
رووط
یراوکمه اوب ار دووخ راوک نامزاس نیا یاضعا یمسر و دوندرک زاوغآ یوتینما یاوه
هوب ردوت ی ج
عوضوم هوقطنم کرحم روتوم .دنداد رارق دوخ راک روتسد رد ار فلت م یاه یویارگ
رد مزاوس نا
یاهگناش یراکمه یراکمه ،
هونیمز شرتوسگ .توسا هدووب یوتینما یاه تویلاعف یاوه
زا یوکی ،
تهج گ ی ر ی اه هقطنم ۀعسوت یارب یاهگناش یراکمه نامزاس اریز ،تسا مهم ی دراد زاوین یویارگ
نیارباونب .درویگب رظن رد ار اضعا عفانم توافت نامزاوس
هزووح رد هراکوزاوس فولت م یاوه
یا
م ییارگمه ار یددعت
هار زادنا نیا .تسا هدرک ی راکوزاس
اروب یومهم ۀناوتشپ اه و تویدوجوم ی
ییارگمه ۀعسوت نورد
نامزاس دنتسه ی (
Dadabaev, 2014: 107
.) وماعت روضاح لاح رد ل
یاوه
ینورد یاهگناش یراکمه نامزاس ار
م ی ناوت هرف و یداوصتقا ،یوتینما یولک ۀزوح هس رد یوگن
.درک یسررب )فلا راكوزاس ه یتينما يا
یراکمه تیولوا زا یکی یتینما یاه یتنس تینما لماش هک تسا یاهگناش یراکمه نامزاس یاه
یراکمه .تسا یتنسریغ تینما و ،یماظن تلادابم ،یزرم تینما نیمضت لماش رتشیب یتنس یاه
نیرمت هویش رگید و یماظن یاه دامتعا یاه
یراوکمه .تسا یماظن لباقتم یزاس یتنوسریغ یاوه
ما شلات لماش رتشیب یتین طارفا ،مسیرورت اب هزرابم یارب ییاه
هی جت ،ییارگ داووم قاچاق و یبلط
تیانج ،رد م هوب هک تسا ینوناقریغ و یلمارف یاه
روب یاهگناوش یراوکمه نامزاوس یلکرووط
یراکمه عوضوم نایم زا .تسا کرمتم یتنسریغ یتینما یاه هومه زا شیوب ،یتنسریغ تینما یاه
م ۀلئسم رب هولمح ماوگنه زا .دراد دیکأت مسیرورت اب هزراب
یاوه 11 یراوکمه نامزاوس ،ربماتتوس
سوتر یداوهن بوچراچ و ینوناق ینابم رد ار مسیرورتدض یراکمه یاهگناش نیرومت و1
یاوه
مسیرورتدض تیوقت
هدرک .تسا داهن یتینما مهم ستر نیرت
یراکمه راکوزاس نامزاس یتینما یاه
یا .تسا یاهگناش یراکمه داهن ن
زا ۀندب یمئاد نامزاس یراکمه لاس رد و تسا یاهگناش
یاه
2011 ات 2015 زا تسا هتسناوت 20
یلاح رد یتسیرورت ۀلمح دندوب یحارط ۀلحرم رد زونه هک
زا و 650 طارفا یتسیرورت تیانج .دونک یریگوولج نایارگ
440 ،یتوسیرورت یوشزومآ هاوگودرا
1700 نیب یتسیرورت نامزاس وضع للملا
زا شیب نینچمه و ی 2700
هوروگ یاوضعا زا رفن یاوه
تیلاعف هب نونظم ینوناقریغ لسم دنک ریگتسد ار هنامرجم یاه
(
35 : 2021 Alimov,
.)
لاناک داجیا ،یاهگناش یراکمه نامزاس رگید یتینما راکوزاس اوب یراوکمه و یطاوبترا یاوه
نامزاس رگید نیب یاه
هقطنم و یللملا .تسا یا
یراکمه ییاه ماوجنا دوحتم لولم نامزاوس اوب هک
هدش
، هب لباق روط شلاچ و اهدیدهت اب کرتشم ۀزرابم هب یهجوت
؛توسا هدروک کمک یتینما یاه
لاس رد 2004 دوعب هب نامز نآ زا .دش دحتم للم نامزاس رظان وضع یاهگناش یراکمه نامزاس
یراکمه هبعش زا یخرب اب یرثؤم یاه امزاس رتفد دننام للم نامزاس یاه
رووما رد دوحتم لولم ن
هیسونایقا و ایسآ یعامتجا یداصتقا نویسیمک و دحتم للم نامزاس ۀناخریبد ،مرج و رد م داوم ربماون رد ،هنومن یارب .تسا هدش ماجنا 2016
هژیو دادیور عوضوم اب یا
« و دوحتم للم نامزاس
نامزاس یراکمه :یاهگناش ۀلباقم
کرتشم اب شلاچ اهدیدهت و اه »
رویوین رد ک
و نینچمه دادیور
سرام رد یرگید 2017
ناونع اب ین
« نامزاس للم دحتم و نامزاس یراکمه اوب هزرابم ،یاهگناش
مادقا و کرتشم یاهدیدهت :رد م داوم کرتشم یاه
» دش را گرب نیو رد (
35 : 2021 Alimov,
) .
رد ربتکا 2007 مهافت ناتسکیجات رد همان
ناش یراکمه نامزاس ۀناخریبد نایم یا نامزاوس و یاهگ
یعمج تینما نامیپ داجیا اب نامزاس ود هک دش قفاوت و اضما2
و ،هدنزاوس و ربارب طباور شرتسگ
هنیمز رد و نیمضت ار هقطنم تابث و تینما مئاروج و رد م داوم قاچاق ،مسیرورت اب هزرابم یاه
نامزاس وننک یراوکمه هحلوسا تراوجت و یلمارف ۀتفای د
(
190 : 2021 Xue and Makengo,
.) زا
هنومن اه لماعت رگید ی یجراخ یاه
یاهگناش یراکمه نامزاس رد
مز ین یم یتینما ۀ دراوم هب ناوت
:درک هراشا ریز - مهافت مان ۀ بد ی ناخر اوب یاهگناش یراکمه نامزاس ۀ بد
ی وناخر بوونج یاهرووشک ۀویداحتا ۀ
ایسآ قرش ۀنیمز رد3
حم ی ط ز ی تس چاق ،مسیرورت اب هزرابم و یعامتجا ۀعسوت ، و ردو م داووم قا
و ناسنا لوپ وش ،اتراکاج ،یی 21
لیروآ 2005 (
Shanghai Organization Secretaria, 2020
.)
1. Regional Anti-Terrorist Structure (RATS) 2. Collective Security Treaty Organization (CSTO) 3. Association of Southeast Asian Nations (ASEAN)
- مهافت همان و لوماعت سناروفنک ۀوناخریبد و یاهگناوش یراوکمه نامزاوس ۀوناخریبد ناویم
مادقا ایسآ رد زاسدامتعا یاه رد1
20 هوم 2014 ۀونیمز رد لوح
لوصفو یرویگرد هوقطنم یاوه ،یا
تیوقت ژر ی م اه حلاس شرتسگ عنم ی هتسه یاه
،مسیرورت اب هزرابم و یا ادج
یی بلط قاوچاق و ی
(
IPC, 2014
.) - مهافت همان ایم ن بد ی ناخر ۀ راوکمه نامزاس ی
اهگناوش ی بد و ی وناخر ۀ مک ی وس ی نو داوصتقا ی و
عامتجا ی ارب للم نامزاس ی
سآ یا قا و ی سونا ی ه رد 15 ربماسد 2015 مز رد ین ۀ ب هزرابم داوم ا ردو م
ارج و ئ م نامزاس ی هتفا (
Shanghai Organization Secretaria, 2020
.)
نیا رب یوفلت م یاهراکوزاوس و یوتینما یویارگمه یارب یاهگناش یراکمه نامزاس ساسا
مهم زا یکی .دراد یراکمه لماوع نیرت
یراکمه نامزاس ینورد یاه ش
اوضعا تکراشم ،یاهگنا
ا یرارقرب اریز ،تسا تینما هزوح رد وضع یاهرووشک ۀومه ۀوغدغد ،هوقطنم رد تابث و تینم
و
یم شلات ناکمادح ات و تسا نامزاس قافتا هزوح نیا رد دوش
هتوشاد یکرتوشم دروکیور و روظن
.دنشاب راكوزاس )ب يداصتقا ياه
گنهامه ندرک عفانم یداصتقا تواوفتم
یاهرووشک ووضع
نامزاوس یراوکمه رایوسب یاهگناوش
نامز و رتراوشد عفانم زا رترب
نآ یتینما و یسایس اما ،تساه
شلات یاه تسج یارب نامزاس و
وج
یارووجا و لووباق یداووصتقا روووما رد لووماعت یارووب هوونیهب یاهراکوزاووس
نیوولوا زا .تووسا هووجوت
مادقا راکوزاس و اه رد هوک توسا یدنوس یاهگناش یراکمه نامزاس رد یداصتقا ییارگمه یاه
23 ربماتتس 2004 ا .دندرک اضما وضع یاهروشک قفاوت رب یلیمکت حرط کی دنس نی
لاوس ۀومان
2003 یراکمه و تلاماعت یاقترا فدهاب هک دوب یولیمکت دنوس .دووب هدش هتسب یداصتقا یاه
لاس 2004 هیامروس ،یتارداوص تلایهوست دننام یداصتقا ۀمانرب دص رب لماش ،کرتوشم یراذوگ
ناسکی داصتقا ییارگمه روتوم هک دوب نآ دننام و یکرمگ قوقح یزاس درک نشور ار نامزاس ی
(
Ghafuri and Saeedi, 2009: 85
) رووما رد یاهگناوش یراوکمه نامزاس رگید مهم راکوزاس .
،یداصتقا
« یاهگناش یراکمه نامزاس یژرنا هاگشاب
2» رد ار نآ سیوسأت داهنشیپ هیسور هک تسا
لاس 2006 لاس زا داهن نیا لمع رد اما .داد 2013
هاگشاب .درک تیلاعف هب عورش نامزاس یژرنا
یم هزاجا اضعا هب هک تسا یداهن یاهگناش یراکمه کروت ار نآ اوی دندنویتب نآ هب هنادازآ دهد
یراکمه دروم رد ثحب یارب نمجنا کی داجیا هاگشاب نیا یمسر فده ،دننک ناویم یژرنا یاه
تلود حرط داهنشیپ ،اه لمح رد تلاکشم لح و دیدج یاه
تسا یژرنا فرصم و دیلوت ،لقنو .
1. Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia (CICA) 2. The Energy Club of the SCO
تفن ۀنیمز رد یراکمه رب هولاع ،یژرنا هاگشاب وضع یاهروشک یراوکمه زاگو
لوباق یاوه
هتسه یژرنا ۀزوح رد یهجوت هب ،دنراد یا
روگید هوب رووتکار تارداوص اوب هیوسور و نیچ هژیو
همانرب ۀعسوت هب اهروشک هتسه یاه
هدرک کمک دوخ یا .دنا
ا ق دننام ییاهروشک نینچمه ناتوسق
ب ناتسکبزا و یراکمه تیوقت رد یمهم شقن ،مویناروا نیمأت ا
ژرنا هاگشاب یاضعا یاه .دنراد ی
لاس رد 2014 ناتسقا ق 55
روک رداوص نیچ هب ار دوخ مویناروا لاخان دیلوت زا دصرد ود و د
هب دندرک قفاوت روشک زا وین نارویا نیونچمه .دوننک داجیا تخوس دیلوت کرم کی کرتشم روط
یداصتقا راکوزاس نیا یراجت یارب نامزاس
هتوسه ناوت یزاس یوم هروهب دووخ یا
لاوس رد .دروب
2015 ناریا 11 یازا رد ار نییاپ یانغ اب مویناروا نت 136
یونغ موویناروا نت هیوسور هوب هدوشن
هب .درک رداص دروب ویرانس ققحت اب یاهگناش یراکمه نامزاس یژرنا هاگشاب یلک روط
- وب رد در
زوح یراجت طباور ۀ
ناوت یژرونا هوقطنم رد یومهم شوقن توسا هتوس
نامزاوس یداوصتقا یویارگ
دوشاب هتوشاد یاهگناش یراکمه (
Xue, Makengo, 2021: 193
.) یراوکمه ووضع یاهرووشک
هن یاهگناش یراکمه نامزاس یژرنا هاگشاب یوم اوضعا یداوصتقا عفانم نیمأت بجوم اهنت
،دووش
هکلب نیا هتسه حلاس شرتسگ یاهرطخ هک دراد ار تیفرظ ار یا
هاگشاب نیا .دهد شهاک ه
زون
مک و ناوج
،تسا هقباس اما
تیفرظ هب ار دوخ لوص هعوسوت یاروب ییووگلا ناوونع
یژرونا ویمآ
هتسه تسا هدرک تباث هقطنم رد یا (
2018 Lengacher,
.)
یراوکمه شرتسگ درکیور اب یاهگناش یراکمه نامزاس نینچمه هوب یونورد یاوه
جیردوت
ب ار یرگید یداصتقا یاهراکوزاس تیلباق ا
هار رتشیب یاه رد .درک یزادنا
14 نئوژ 2006 یداهن
ناووونع اووب
« یاهگناووش یراووکمه نامزاووس یراووجت یاروووش
1» کووی اروووش نوویا .دووش سیووسأت
روویغ داووهن نوویا .دراد رارووق وکووسم رد نآ یوومئاد ۀووناخریبد ی ووکرم رووتفد هووک تووسا یووتلود
زاوس وضع یاهروشک یراجت ۀعماج ربتعم رایسب ناگدنیامن اروش اوب ار یاهگناوش یراوکمه نام
یراکمه شرتسگ فده توفگ و میقتوسم طباور یرارقرب ،یداصتقا یاه
و عوماوج ناویم رد ووگ
حرط یلمع جیورت لیهست و یلام و یراجت یم دحتم هبناجدنچ یاه
هزوح رد داهن نیا .دنک یاوه
لمح ،یژرنا ماو ،تاربا م ،لقنو
نیوب یراوکمه ،یکناب روما و یهد ونیمز رد یوللملا
،شزوومآ ۀ
شهوژپ یروانف و اه تبقارم نینچمه و هناروآون یاه
یزرواوشک و یتوشادهب یاه دراد تویلاعف
(
SCO, 2022
.) یوم هک تسا یلقتسم داهن ین یاهگناش یراکمه نامزاس یراجت یاروش دوناوت
میمصت یبایزرا ۀئارا و یتروشم یاه هطبار رد یسانشراک یاه
یراجت عماوج یاضعا تکراشم اب
وشک لماعت رد یاهگناش یراکمه نامزاس وضع یاهر هیامروس و یداوصتقا ،یراجت یاه
یراذوگ
.تسا نامزاس بوچراچ رد
1. The Business Council of the Shanghai Cooperation Organisation
