Textual Criticism of Persian Literature University of Isfahan E-ISSN: 2476-3268
Vol. 15, Issue 1, No. 57, Spring 2023 doi.org/10.22108/rpll.2022.134205.2101
20.1001.1.24763268.1402.15.1.2.8
(Research Paper)
Scribal Narrative in the Manuscripts of Hafez's Divan Based on Eshtiagh-Nameha (Letters of Eagerness)
Amir Darvari
Seyed Mahdi Zarghani
Mohammad Jafar Yahaghi
Mahmood Reza Ghorban Sabbagh
Abstract
In addition to the importance of examining manuscripts to find the original form of a text, another important issue is the study of manuscripts as multiple texts and the result of literary recreating.
Alterations in the manuscripts are rooted in various factors, many of which have been undoubtedly beyond the scribers’ control; but in the end, they are created by passing through the filter of the scriber's mind. These alterations are the hotbed of changes that open up a scribal narrative, which is the result of playing with discourses and weakening or strengthening them. The scriber is the ultimate selector of the text from two or more multiple manuscripts. Part of it is related to manuscripts and writing methods and another part is its social and cultural contexts. Virtual love in Hafez's poetry is one of the realms, in which literary discourse changes can be found. One of the manifestations of virtual love is Eshtiagh-Nameh (Letter of Eagerness), the semantic background of which is the theme of separation. It is close to writing a letter in terms of form. Some manuscripts of Hafez's Divan have changed the discourse of the text in the presence and absence of the mentioned letters. In this article, by introducing these versions, we tried to show that the performance of the manuscripts in this regard depended on the discourse community, in which they were located.
Introduction
In recent decades, after Iranian researchers became acquainted with the common methods of
"Correction of Texts in the West", this knowledge was given more attention and expanded
Ph.D. Student in Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Dr. Ali Shariati Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
Professor, Department of Persian Language and Literature, Dr. Ali Shariati Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran (Corresponding author’s e-mail:
Professor, Department of Persian Language and Literature, Dr. Ali Shariati Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
Associate Professor, Department of English Language, Dr. Ali Shariati Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
The author(s) --- Publisher:University of Isfahan
©
theoretically and methodically. The common denominator of these methods is the goal that the editor seeks to achieve, that is, to obtain a revised form close to the original form of a text. In such an approach, variants are considered as a marginal and transverse aspect, mainly due to the errors in the scribes. The issue of the present research was formed exactly at this point. What form will the problem take if we want to pay attention to the variants and their alterations instead of focusing on the original form and consider them not as the result of the scribers' error, but as the result of the discourse conditions governing the text writing? We chose the 9th-century AH manuscripts of Hafez's Divan as the "case study" because a significant collection of his manuscripts had been introduced and reported. Our statistical population in this research included the 59th-century manuscripts of Hafez's Divan that Neisari (2007) had collected in the book of "Variant Readings in Qazals of Hafez".
Materials and Methods
A scribal narrative can be contrasted with an authorial narrative and given a separate identity.
Scribers usually write their own narratives by making changes and alterations in their texts. In this article, we looked at some of the textual and discourse cues to show how the elements of Eshtiagh- Namih discourse were regulated, omitted, or altered in some manuscripts. The frequencies and qualities of the presence of 26 Eshtiagh-Namehs varied in the different manuscripts so much so that they could be classified into two groups: First, the group that had fully recorded the letters and included most of the manuscripts; we called them "convergent" group of of manuscripts. Second, the manuscripts that had tried to remove and reject the letters and therefore copied a small number of them. The second group of manuscripts, which had discourse changes due to deletions, was interpreted as the "transformative" group of of manuscripts. We showed that the performance of the manuscripts in deleting or maintaining the letters had been influenced by their discourse community. Hence, we identified 3 discourse communities for these versions.
Discussion of Results & Conclusions
Examination of the types of alterations in the manuscripts of Hafez's Divan showed that some versions contained a different narrative from the majority of the manuscripts. A manuscript with emphasis on a particular discourse might try to highlight it, while other versions might have sought to weaken or eliminate the elements of that discourse. In the case of Eshtiagh-Nameh, which was part of the discourse of earthly love and was sometimes revealed as a genre in the lyric poems, some of the manuscripts had preserved it. By examining the purpose of formations of these manuscripts, it was clear that the emphasis on maintaining the Eshtiagh-Namihs was influenced by their discourse communities. Each writer was a member of the discourse community according to his goals and beliefs, which had guided his authorial narrative. The same was true about the copies that had weakened or eliminated the letters of eagerness. Weakening or strengthening a discourse in the written narrative is done by making changes in the three levels of sonnet, verse, and vocabulary, which is a matter of concern.
Keywords: Hermeneutics of manuscript, scribal narrative, scribal culture, variant reading, Eshtiagh-nameh, Hafez’s Divan
References
1. Ahmadi Darani, A. A. and Haratian, A. (2019). Hafez-Nameh: Tracing some compositions and themes of Hafez's poetry in Diwani and Ikhwani letters. Journal of Poetry Studies (Boostan-e Adab) of Shiraz University, 2, pp. 1-24.
2. Amoli, Sh. M. (2002). Nafayes al-Fonoun fi Arayeh al-Oyoun [Good methods in art for sight]. Sharani. A. H., Tehran (Emend): Islamiyyeh Bookstore.
3. Baba-Safari, A. A. and Heydari, B. (2013). The evolution of Dahnāmihs and Sināmihs in Persian poetry based on structural and content analysis. Journal of Lyrical Literature Researches, 21, pp. 25-48.
4. Bayani,M.(1985).Conditionsandworksofcalligraphers.Vols. 3&4, 2nd Ed.,Tehran: Elmi.
5. Dabashi, H. (1988). All these figures in the mirror of illusions: An interpretation of Hafez's interpretations. Iran-Nameh, 24, pp. 574-596.
6. Ferdowsi, A. (2009). A response to Mr. Salim Neisari's critique of Hafez's lyric poems from the poet's lifetime. By Ali Ferdowsi, Gozaresh-e Miras, 33, pp. 46-50.
7. Ferdowsi, A. (2018). Correspondences of Hafez and Sultan Ahmad Jalayer (1). Bukhara, 122, pp. 481-503.
8. Ferdowsi, A. (2018). Correspondences of Hafez and Sultan Ahmad Jalayer (2). Bukhara, 123, pp. 327-347.
9. Ghani, Gh. (2004). History of Hafez era: Discussion on Hafez's works and thoughts.
Tehran: Zavvar.
10. Hafez (1410). Divān-e Hafez. In A collection containing the Divāns of twenty poets, MS 3945, Aya Sofya Library: Istanbul.
11. Hafez (1430). Divān-e Hafez. In A collection containing the poems of eleven poets, MS 2656, Majles Library: Tehran.
12. Hafez (2008). Divān-e Hafez. Salim Neisari (Emend.), 2nd Ed. Tehran: Sokhan.
13. Hafez (2011). Divān-e Hafez. Mohammad Ghazvini & Ghasem Ghani (Emend.). Tehran:
Zavvar.
14. Jahanbakhsh, J. (2011). Guide to Text Correction. Tehran: Miras Maktub.Jalali Naini, M.
R. and Nazir, A. (1973). Introduction to Divan-e Hafez. Edited by Mohammad Reza Jalali Naini &
Ahmad Nazir, Tehran: Sepehr Printing Office.Jalalian, A. (2001). Jalali’s Description of Hafez.
Vol 1. Tehran: Yazdan.
15. Jovini, M. (2005). Atabat al-Kataba. Mohammad Qazvini & Abbas Iqbal (Emend). Tehran:
Asatir.
16. Khaghani Shervani and Afzaluddin Badil (1983). Monshaat (Letters) of Khaghani.
Mohammad Roshan (Emend.), 2nd Ed. Tehran: Tehran University Press.
17. Khalifeh Benaravani, B. (2013). A look at the "Variant Readings in Qazals of Hafez". By Dr. Salim Neisari, Tribute to Professor Dr. Salim Neisari, 1, pp. 37-44.
18. Mayel Heravi, N. (1990). Critique and Correction of Texts. Mashhad: Astan Quds Razavi.
19. Mojarrad, M. (2020). The Tradition of Text Correction in Iran after Islam. Tehran: Hermes.
20. Mojarrad, M. (2021). Text analysis: Theoretical reflections on correction, reconstruction, and textual research. Tehran: Hermes.
21. Najafi, A. (2007). About the book of Variant Readings in Qazals of Hafez and the selection of criteria. Gozaresh-e Farhangestan-e Zaban va Adab-e Farsi, 6, pp. 68-75.
22. Neisari, S. (2006). Variant Readings in Qazals of Hafez. Vol. 2.Tehran: Farhangestan-e Zaban va Adab-e Farsi.
23. Omidsalar, M. (2011). Thirty-two articles on the critique and correction of literary texts.
Tehran: Bonyad-e Mowghufat, Dr. Mahmoud Afshar.
24. Riahi, M. A. (1995). Golgasht in Poetry and Thoughts of Hafez. Tehran: Elmi.
25. Sadeghi, A. A. (2007). A look at some features of the "Variant Readings in Qazals of Hafez".Gozaresh-e Farhangestan-eZaban va Adab-e Farsi, 6, pp. 63-67.
26. Seki,Y.(2006).CalligraphicworksinthetwoAlbumsofSultānYa'qūb:Amonumental work fromtheQarāqūyūnlūs and the Āgh Qūyūnlūs time. Nameh-ye Baharestan,11&12,pp.75-177.
27. Servat, M. (2018). Method of critical correction of texts. 1st Ed. Tehran: Elmi.
28. Servatian, B. (2005). Hafez's letters (explanation and interpretation of sixty-four letters from Hafez Shirazi's Diwan). Tehran: Sabzan.
29. Servatian, B. (2009). Review of the book "Variant Readings in Qazals of Hafez". Book of the Month of Literature, 30 (144), pp. 33-45.
30. Shafi'i kadkani, M. R. (2004a). The ideological role of variants. Nameh-ye Baharestan, 9 &
10, pp. 412-442.
31. Shafi'i kadkani, M. R. (2004b). The real reasons for the different versions of the Hafiz poems. Hafiz monthly, 4, pp. 22-25.
32. Shafi'i kadkani, M. R. (2018). In Kimiaye Hasti: About Hafez (Aesthetics and the poetic world). Vol. 1, 3rd Ed. Tehran: Sokhan.
33. Tabatabaei, M. M. (1984). Is this a lyric from Hafez or Salman? In Collection of articles about Hafez, Ali Akbar Khodaparast (Collection and arrangement). Tehran: Honar va Farhang.
34. Yahaghi, M. J. (2018). Hafez of the people. Pazh, 31, pp. 61-72, Mashhad: publication.
35. Zarghani, S. M. and Ghorban Sabbagh, M. R. (2016). Genre theory. Tehran: Hermes.
نتم
یسرافبدایسانش
مهدراهچ لاس
ةرامش لوا يپايپ(
57 ،) راهب 1402 ص ، 34 - 15
:لوصو خیرات 13
/ 04 / 1401 :شریذپ خیرات ، 20
/ 07 / 1401
doi.org/10.22108/rpll.2022.134205.2101 20.1001.1.24763268.1402.15.1.2.8
)يملع ةلاقم(
اور تی
ردهنابتاک
هخسن
اه ی
یطخ
ظفاحناوید
( قایتشاربهیکتاب
همان
اه )
،یراوردریما
،یناقرزیدهمدیس
،یقحایرفعجدمحم
غابصنابرقاضردومحم
هدیکچ
شلات رانک رد و نتم حيحصت یارب اه
کیدزن ،نآ ليصا تروص هب ندش ةلئسم
تيمها یرگید يم
دبای يسررب نآ و هخسن
اه تس هک
عقاورد نتم اه ی رثکتم و لصاح رفآزاب ین ي اه ی هنابتاک تسا . يناسرگد هخسن رد دوجوم یاه رد اه
يفلتخم لماوع هشیر
و دنراد
يب اهنآ زا یرايسب نیوکت دیدرت تسا هدوب نابتاک رايتخا زا جراخ
؛ اما ماجنارس هدش داجیا بتاک نهذ يفاص زا روبع اب دنا
. نیا
يناسرگد يم ماظتنا هک دنتسه يتارييغت هاگنلاوج اه يمزاب ار هنابتاک تیاور و دنبای
نامتفگ اب یزاب لصاح هنابتاک تیاور .دنیامن و اه
بتاک .تساهنآ تیوقت ای فيعضت يیاهن رگشنیزگ
يگناگدنچ ای ود نايم زا نتم يم تأشن اج ود زا هک تسا يیاه
دنريگ : )فلا هخسن اه
هويش و تباتک یاه
؛ )ب هنيمز ورملق ،شهوژپ نیا رد .يگنهرف و يعامتجا یاه
« یزاجم قشع »
زا رظن يسررب هنابتاک ينامتفگ تارييغت
يم دوش هولج زا . هاگ یزاجم قشع یاه
، قارف ةیامنورد يیانعم ةنيمز
قايتشا همان اه يم ليکشت ار همان شراگن هب ،تروص رظنزا و دهد
کیدزن دنا . هخسن زا يضعب یاه
د ی ناو ظفاح قايتشا تبيغ و روضح اب همان
هداد رييغت ار نتم ينامتفگ هاگیاج اه .دنا
اب هلاقم نیا رد
هخسن نیا يفرعم ،اه
هديشوک هخسن درکلمع ميهد ناشن ات میا باب نیا رد اه
ينامتفگ ةعماج هب هتسباو هدمآ دیدپ نآ رد هک تسا یا
.دنا
هژاو
یدیلکیاه
تونمره ي ک هخسن
؛ اور ی ت هنابتاک
؛ ناسرگد ي
؛ تشا ي قا همان
؛ لزغ اه ی ظفاح
دکشناد ،يسراف تايبدا و نابز هورگ ،يسراف تايبدا و نابز یرتکد یوجشناد
ة يناسنا مولع و تايبدا ناریا ،دهشم ،يسودرف هاگشناد ،
،
[email protected] دکشناد ،يسراف تايبدا و نابز داتسا
ة يناسنا مولع و تايبدا ناریا ،دهشم ،يسودرف هاگشناد ،
،)لوئسم ةدنسیون(
دکشناد ،يسراف تايبدا و نابز داتسا
ة ناریا ،دهشم ،يسودرف هاگشناد ،يناسنا مولع و تايبدا [email protected]،
دکشناد ،يسيلگنا نابز رايشناد
ة ناریا ،دهشم ،يسودرف هاگشناد ،يناسنا مولع و تايبدا [email protected]،
1 همدقمـ
هخسن حيحصت شناد
ي يبدا اب پ ي ش ي هن ا ی نهک تسا . تروص اه ی ر هخسن حيحصت نيتسخن ،يبداريغ مولع رد دیاب ا
و نآرق مولع لثم ثیدح
رابخا و تسج درک وجو و نابتاک هک يماگنه زا .
هخسن ون ی ناس ةيهت هب تشونور اه
يی زا
يبدا رثا کی دنتخادرپ
شناد ، هخسن حيحصت تفرگ لکش يبدا تاعلاطم ةزوح رد
. زا ناریا رد نتم حيحصت تنس
هدس رضاح رصع ات يملاسا نيتسخن یاه تسا هتشاد ازسب يتيمها
،درجم .کر(
1399
« ).
رد یدایز تاراشا
شراگن و يسراف یاه هخسن حيحصت هب ناگتشذگ هجوت زا يکاح هک تسه يبرع
تسا يطخ یاه
»
( ام ی ل وره ی
،
1369 : 232 )
رد.
ههد اه ی شور اب يناریا ناققحم يیانشآ زا سپ و ريخا ،نيمز برغم رد هخسن حيحصت جیار یاه
هب شناد نیا یرتشيب هجوت
تسا هدش هجيتنرد ؛
زا ةبنج تفای شرتسگ يشور و یرظن
1. نیا کرتشم هجو
ش ي هو اه رد يفده تسا نآ لابند هب ححصم هک تسا
؛ ينعی تسد قنم تروص هب نتفای کی لصا هب کیدزن و ح
،یدرکیور نينچ رد .نتم هخسن
لدب اه ةبنج شاح ي ه ا ی اتدمع و يضرع و يقلت نابتاک یاطخ زا يشان
م ي دنوش .
سم لئ ة لکش هطقن نيمه رد اقيقد رضاح شهوژپ م
ي گ ي در ميهاوخب رگا . هب
رب زکرمت یاج
« ليصا تروص »
هب
هخسن لدب اه و ناسرگد ي اه ی نآ اه و مينک هجوت نآ
اه نابتاک یاطخ ةجيتن هن ار
، دنیآرب هکلب رب مکاح ينامتفگ طیارش
نتم تباتک ،مينادب
سم ئ هل يتروص هچ يم
دبای
؟
لاک نوتم لوحت و رييغت يم ،يسیونزاب ره زا سپ کيس
زا هک دشاب يفلتخم لماوع عبات دناوت عومجم
ة نیا
هب لماوع
« تباتک گنهرف »
ای
« خاسنتسا گنهرف »
يم دای هدرتسگ فيط لماش تباتک گنهرف .مينک .تساهريغتم زا یا
يیاهريغتم دننام
مسر و شراگن ةويش و تباتک بادآ ،يسايس طیارش ؛يصخش یاهرواب ؛طخلا
يگنهرف و يعامتجا
يم ار نتم تلاوحت .خیرات زا ههرب ره هب طوبرم درک يسررب فلتخم حوطس رد لماوع نیا ريثأت تحت ناوت
؛ يکی
هناشن زا يتسرهف هکنیا یارب ،ريسم نیا رد .تسا ينامتفگ تلاوحت يسررب اهنآ زا یاه
نورد ميهد بيترت ينتم
هخسن لماک يسررب دنمزاين کی رد اه
زاب ة امز يسررب نیا .ميتسه صاخ ين لماش اه
:تسا ليبق نیا زا يلئاسم
فلاتخا هخسن باج و دادعت رد فلاتخا ؛ناگژاو طبض رد اه ه
لزغ بيترت و دادعت رد فلاتخا ؛تايبا يیاج ؛اه
و هچابید ،طخ يسررب میدقت
همان
؛ زیامتم ندرک شزغل و اهاطخ یدمع تارييغت زا ملق یاه
. رد
د
ةرابی ناو ظفاح
دیاب ،تفگ هناشن زا یرايسب یاه
نورد هخسن ينتم مهن ةدس يطخ یاه
هب رد يفيصوت تروص
يناسرگد رتفد
اه
یروآدرگ هدش
سرتسد و یریذپ
هب اهنآ ناسآ يم .تسا یراسين رتکد راک لصاح تفگ ناوت
و عماج یریوصت
شيبامک هخسن زا لماک
مدقتم یاه
د
ی ناو ظفاح
ةرابرد هک ينارگشهوژپ .تسا هدوبيناسرگد رتفد
اه
هتفگ نخس دنانیا زا مشچ هدوتس ار نآ زادنا هتسیرگن نتم حيحصت ةبنج هب رتشيب دوخ تاداقتنا رد و دنا
دنا
،يفجن .کر(
1386 ؛
،نايتورث 1388 ،يقداص ؛ 1389 ،هفيلخ ؛ 1392 .)
نوزفا رب هناشن یاه نورد يهاگ ،ينتم
د
ی ناو ظفاح
روثنم ای موظنم راثآ رانک رد و هعومجم ای هنيفس کی ردنوتم رناژ و عوضوم .تسا هدش تباتک رگید خاسنتسا
يم هعومجم کی رد هدش ينامتفگ تارييغت اب یدنويپ دناوت
يم زين وا رگید تابوتکم و هخسن کی بتاک تخانش تروص رد نينچمه .دشاب هتشاد اهنآ زا ناوت
پي اهدنو ی
نايم ينتم هرهب ينامتفگ تارييغت رتهب يیاسانش رد نوتم نیا درب
.
يناسرگد و تارييغت رگا کی ينامتفگ ناهج اب طابترا رد ينتم یاه
هخسن یدیدج تیاور ،دنشاب هتفرگ لکش
يم بتاک زا ريغ يفلتخم لماوع .تشاد ميهاوخ نتم زا لکش رد دناوت
دشاب ليخد تیاور نیا یريگ يسرتسد هک
زين اهنآ ةمه هب تسا نکممان دیاش و راوشد
؛ رد بتاک شقن رابتعا هب اما ينيع
ت هب نآ زا ،دیدج يتیاور هب نديشخب
« هنابتاک تیاور »
هدرک دای .میا
هخسن مهن نرق یاه
د
ی ناو ظفاح
ار یارب« هعلاطم دروم »
میدیزگرب اریز ؛
هعومجم یا لمأت زيگنارب نیا زا
هخسن اه ةعماج .دوب هدش شرازگ و يفرعم یرامآ
ام رد نیا شهوژپ هاجنپ ةخسن يطخ ةدس مهن
د
زای ناو ظفاح
تسا هک یراسين
( 1385
رد )
رتفد ناسرگد ي اه
رد لزغ یاه ظفاح درگ هدروآ تسا . یارب يهاگآ زا يگنوگچيناسرگد اه
زا رتفد روکذم هدافتسا دش و يهاگ زين هب خسن ة يلصا هعجارم هدش تسا . رامش ة لزغ اب قباطم زين اه
د ی ناو ظفاح
( 1387
.تسا یراسين ميلس حيحصت ،)
1 ـ 1
پ ی ش ی ةن
شهوژپ
ههد رد شخب ،ريخا یاه هدمع
یا شهوژپ زا ابرد اه
ةر ،ظفاح هب فلاتخا هخسن ناوید یاه وا
يم طوبرم دوش
.
يب شهوژپ نیا يگمه فده نامگ هيبش هب يبايتسد اه
زا ظفاح يیاهن شیاریو هب نتم نیرت لزغ
.تسا دوخ یاه
رد للاخ نیا شلات
،اه یاج تلاوحت ةعلاطم نتم
ب يلاخ ه يم رظن دسر هخسن يخرب پاچ و شرازگ دیاش . هب اه
ماخ اهنآ حيحصت فده اب هن و تروص نیرت
، همدقم شهوژپ هنوگنیا ماجنا یارب یا دشاب اه
؛ لاثم یارب يلع
ةخسن پاچ زا دوخ دوصقم يسودرف
« یدنرم لاع »
وگنیا ار هن يم رکذ :دنک
« دوب مدصق هک یراک
"
حيحصت
"
لزغ اه
دوبن
؛ ماخ هب دوب اهنآ شرازگ هکلب تروص نیرت
»
،يسودرف(
1388 : 46 )
شرازگ .
يیاه دننام ناوید حصم یاه ح
زين یراسين و یرلناخ دیاش
هب تروص تبث قیرطزا ،هاگآدوخان
هخسن لدب اه
، ار ناکما نیا مهارف ققحم یارب
هدروآ .دنا ينکدک يعيفش
( 1383 فلا
ةلاقم رد )
« کیژولوئدیا شقن هخسن
لدب اه
» هخسن تلاوحت اه
ی يطخ رخأتم ار رکذ اب
هنومن
،يیاه
« هنيیآ وئدیا و يسايس تارييغت یارب یا هعماج کیژول
» هتسناد تسا . شهوژپ یو
يتيمها ببس نیدب
هک دراد ازسب هخسن لوحت هب
هتخادرپ فلؤم ت يلماع زا رتارف ،اه تسا
. یرگید ةلاقم رد وا
( 1383 ب )
فلاتخا هخسن
د
یاهی ناو ظفاح
هس زا ار ةبنج« يسايس لماوع ريثأت
»
،
« رظندیدجت هب
ليلد لامج سانش ي » و
« لیدبت
هب ملاک يقيسوم ليلد
» يسررب هدرک تسا . ريخا ةلاقم رد رب ثحب دنچره ،
هخسن لوحت رس تساه
، نیا روحم
هتسناد رعاش دوخ ،لوحت هدش
تسا هدنسیون . يلصا لماع
فلاتخا هخسن و رعاش دوخ يپايپ یاهرظندیدجت ار اه
وا یرکف و یرنه لماکت تسا دقتعم و هتسناد
« سن و بتاک چيه هخ
تسين يتلاخد نآ رد ار یرادرب
»
:نامه(
22 ) .
يقحای
( 1397
فرصت عاونا ندرمشرب نمض )
نابتاک دیا لماع هلمجزا اهنآ يلامتحا للع هب ،نتم رد هراشا یژولوئ
.تسا هدرک درجم
( 1400 : 43
زين )
نتم شرگن يسررب نمض يم نتم هب يعامتجا ناهوژپ
:دسیون
« نتم يهوژپ
تسين فلؤم نتم یزاسزاب يپرد يعامتجا
؛ اساسا اریز درادن نادب یرواب
؛ يم هکلب راشتنا قیرطزا ات دشوک
تیاور تاريثأت ،رثا کی نوگانوگ یاهریرحت و اه دنک يسررب نتم نآ رب ار يعامتجا
».
رد دوجوم تارييغت وا
تسد سیون هنومن زا يکی ار ظفاح رعش یاه يم يعامتجا تلايکشت ريثأت زا يشان تارييغت ةتسجرب یاه
و دناد اب
هک هتکن نیا نايب
« اهریرحت نیا زا مادکره رد زين رعاش دوخ ـ
هب باثم ة هقلح زا يکی رثا ديلوت يعامتجا یاه
ـ شقن
تسا هدرک افیا
»
، ظفاح رانک رد ار یرگید لماوع
، لماع فلاتخا هخسن يم رارق اه .دهد
شهوژپ عوضوم اب وسمه یرگید
روظنم ينعی ،ام زا ثحب
هخسن لدب اه ةبترم رد شرازگ
زا ازجم يیاه
د
ی ناو
ظفاح
، و زاب ينیرفآ نابتاک ة نآ نونکات ، رشتنمهدشن تسا .
2
ـ زا
اور ی ت
هنافلؤم
ات
اور ی ت
هنابتاک
،يتنس هاگرظن رد ،حيحصت تیاغ تسد
هب نتفای
« ليصا تروص »
ای دزن ی ک رت ی ن هب نکمم تروص
« يليصا نتم »
تسا هک هب نامگ ححصم
، تشون ار نآ فلؤم ای رعاش دوخ ه
ةيقب و دراد ليصا تروص کی نتم ،هاگن نیا رد .تسا
تروص اه نابتاک تافرصت و لخد ةجيتن نوچ تسا
و ليصاريغ ،
« لدب » يقلت م ي دنوش زا سپ . ای
ن هک نوتم
کيسلاک قنم تروص هب ام و دش يسررب تهج نیا زا
تسد رعاش و فلؤم نابز هب کیدزن ناکما دحات و ح
،ميتفای م ي ناوت ي م هاگرظن دوخ فده راب نیا و ميهد رييغت ار هخسن
هوژپ هن تسد نتم ليصا تروص هب نتفای
، هکلب
روطت ريس اب يیانشآ يناسرگد
و اه هخسن لدب تساه
2.
نیا رد ةويش يتادوجوم نابتاک ،يقلت مک
داوس يب ای رامش هب تقد من
ي آی دن
؛ هکلب نآ اه ناگدننکديلوت هب دوخ
ينتم لیدبت م ي دنوش لوط رد هک خیرات
دوخ بترم ينیرفآزاب و ديلوت هدش
تسا کی ،نتم ره زا هخسن ره .
« شناوخ » نیدب و هدیرفآ ار نآ بتاک هک تسا رد ناس
رف ا دنی فلؤم اب نتم ديلوت ای
کیرش يلصا رعاش هدش
تسا .
،هاگرظن نیا رد هخسن
لدب اه رگید روما ی از ئ د دنتسين زا ار نتم دیاب هک نآ
اه
« قنم ح » مينک
؛ هکلب کشت ي ل ةدنهد ناهج
هزات ا ی رب ينتبم هيلوا نتم زا توافتم يشناوخ
دنتسه
؛
،نیاربانب دیاب
تافص شزرا هناراذگ ا ی لثم
« لدب » و
شنک اه ی هناشن راد ی لثم
« حقنم ندرک » و میراذگب رانک ار نآ
هچ يتنس هاگن رد
« لدب ةخسن »
رامش هب م
ي دروآ ی م ،
اور ی ت اه ی هيلوا نتم زا يفلتخم مينادب
دح رد هک تلاصا دوخ
.دنراد
یاهريغتم يعامتجا و یدرف
رد یددعتم ةنيمز
نس ت هخسن یزادرپ نهک نوتم ريثکت و شقن
هتشاد دنا هک
م ي ناوت حلاطصا لیذ ار اهريغتم نآ ةعومجم
« گنهرف تباتک » .داد یاج تباتک گنهرف
يلئاسم ليبقزا تلاخد
نوتم شرتسگ و رشن رد یراتفگ ةبنج شقن و ،يسايس و يعامتجا طیارش ريثأت ،نابتاک يصخش هاگرظن
.کر(
ينکدک يعيفش :
1383
يم لماش ار)
هک دوش ببس
و رييغت تلاوحت مشچ
گ ي ر ی رد يخرب هخسن يطخ یاه هدوب
.دنا
دشابن فاصنا طرش نیا هک
تمهت اب ار همه
« يلدب ندوب » و ميهن یرانک هب ارب
ی ناش .میوشن لئاق تيمها و تلاصا
هخسن زا يضعب و نهک نوتم زا يخرب رد سپ ،اهنآ هب طوبرم يطخ یاه
تیاور ود اب هبور
ور تیاور :ميتسه
هنابتاک تیاور و هنافلؤم ؛
هدوب نيتسخن رعاش ای هدنسیون فينصت ای فيلأت ةرمث يلوا تسا
نابتاک ار يمود و
هخسن اه تحت تأ ريث خیرات لوط رد فلتخم يگنهرف و يعامتجا لماوع هدروآ دیدپ
دنا . فرص زا رظن یاهاطخ
يقوذ و ين نفت تامادقا ای و نابتاک یرادید و یرادينش ،يیلاما
،اهنآ ره یارب هک هتشون
ا ی لمتحم يتیاور ره و
،تسا زا يخرب هب ار نتم ات دندوب نآ رب نابتاک
هصرع ا ی لیدبت يناعم هک دننک روظنم
نآ اه .دنک هضرع ار ةدارا نیا
يم شيپ اجنآ ات يهاگ نابتاک يم هک دور
ت تسد يضعب ناو هتشون
ار اه تروص يصخش یزاس لیذ یريسفت و هدش
هريغ و يیايفارغج ،يخیرات عیاقو زا نابتاک يصخش کرد تسناد
Griscom, 1996( )
زا .
ينتم دقن رد هدیدپ نیا
Textual criticism( )
هب،
« گنهرف رد شناوخ قلاخا ةخسن
يطخ
»
Doane, 2003: 63(
تسا هدش دای)
.
نتم تلاوحت ةعلاطم و ينتم دقن ورملق رد هاگیاج ،اه
و بتاک شناوخ وا اد هدنیازف يتيمها ، در
3. لمجزا بتاک ه
هک تسا نتم ناگدنناوخ
« زا ار نتم يم تسد و زغم ،رظن
يم رادانعم هنادماع ار نآ و دنارذگ دزاس
»
( نامه )
نیا .
تساطخ دعتسم دنچره بتاک مادقا
، يم زا يشخب ار نآ ناوت رف
ا دنی فلؤم زا هک دروآ رامش هب نتم هب يهدانعم
هدش زاغآ نيتسخن تسا
دادتما دعب نورق ات و يم
؛دبای هنابتاک تیاور ،نیاربانب
، مه و تسا ماجسنا یاراد مه
ينيع يم هئارا ار صاخ ينامز رد ،تفایرد و مهف زا هچراپکی يت .دهد
ای ن هک هخسن اه ی و يطخ هب
تیاور نآ عبت
ر هنابتاک ا هب ةفيظو و دودحم يیلاما لئاسم و اهاطخ هخسن
هوژپ تسج ار و
یوج تساک ي اه نابتاک تافارحنا و هب
میروآ رامش تسا تسردان يشرگن هتبلا ،
)نامه(
م .
ي ناوت و داد رارق هنافلؤم تیاور لباقم رد ار هنابتاک تیاور
یوه نآ یارب .دش لئاق يتيصخش و ت
خیرات زا هظحل نیا رد هخسن
هوژپ ي هب هنابتاک و هنافلؤم تیاور ود هک تسا
روهظ م ي دنسر يتح و شلاچ هب ار تسخن تیاور يیلاعتسا هاگیاج مود تیاور م
ي دشک تیاور یور رب زکرمت و
مود تیاور هب ار دوخ یاج تسخن م
ي دهد نيتسخن زا . هنومن
اه ی درکیور نیا م
ي ناوت نلآ یوگلا هب
Allen, (
)1982
ساسارب هک درک هراشا هب نتم ،اطسو نورق يقلاخا نوتم يسررب رد ،نآ
يعون ار شناوخ لمع و ناگدنناوخ
رد زين رب راد هک تسا يبدا نتم ،يبدا قيقحت ساسا هک تسا راوتسا هاگدید نیا رب نلآ ليلحت .د م
ي دناوت هدنناوخ
ار نتم زا وا ريسفت و دشاب هتشاد دوخ رد زين
Dagenais, 1994: 21( )
ابتاک زا يخرب .
،ن دننام اجنآ ،لاعف يناگدنناوخ
هک مزلا م ي د ی دند تمه نتم يتخانشابیز ای يتخانشانعم حلاصا هب م
ي دنتشامگ و
یرايسب رد تاقوا
یارب يترورض
کیدزن هب نتم ندرک
« ةنافلؤم تروص
» يمن ساسحا نآ دندرک
. ريثأت تحت ،یور ره هب یاهريغتم
رد فلتخم
گنهرف تباتک نتم عاونا ، يناسرگد زا يتوافتم تاجرد اب اه
هنابتاک تارييغت و اه دیدپ
هدمآ دنا .
رد زا يخرب يم نخس ام اب هک دنتسه نابتاک نیا کيسلاک نوتم
يناسرگد و تاملک شیارآ و دنیوگ نتم یاه
شنیرفآ و شنیزگ ةجيتن نآ
تساه . رد هتفهن قطنم و يیانعم ماظتنا یاراد ،هنابتاک تیاور ره ناسرگد
ي اه يی هک تسا
بتاک
، ار نآ هتخاسرب تسا
فلؤم مان هب و ای
هضرع بطاخم هب نيتسخن رعاش م
ي دنک هديسر نآ تقو نونکا .
تسا رد هک يیورایور اب
هخسن اه ی يطخ
، يمسر هب ار قوف تیاور ود ره حلاطصا و ميسانشب ت
« کيتونمره
هخسن » ار هب يحلاطصا ماظن هخسن
هوژپ ي دراو .مينک
3
ـ اور ی ت
هنابتاک
ناسرگدو ی
اه ی
د
ی ناو
ظفاح
يسراف نابز رد یرگید موظنم رثا ره زا شيب ظفاح رعش
، تیاور شیاديپ ةنيمز هخسن رد هنابتاک یاه
فلتخم یاه
يم ار عوضوم نیا مهم لیلاد زا يکی .تسا هدرک مهارف ار دوجو ناوت
« يناسرگد یاه
يلوا ة » رد فلؤم
د
ی ناو ظفاح
يناسرگد یارب یزوجم مکح رد دوخ هک تسناد زا يخرب اب هک تسا حضاو هتبلا .تسا رتشيب یاه
ظفاح ناهوژپ
( ،دمحا ریذن و ينيئان يللاج 1352
: هد
ميتسين رظن مه )
هک لیدعت و حرج و حلاصا لماع هناگی ار ظفاح صخش
مهان ىناس هخسن ىاه کیدزن رت ظفاح نامز هب هتسناد
يناسرگد .دنا یاه
د ی ناو ظفاح
يم ار رد ناوت هورگ ود« ناسرگد ي اه ی هيلوا » و
« ناسرگد ي اه ی ررکم » هقبط دنب ی ک در . نيتسخن عون زا ام دارم
، هک تسا يفرصت و لخد
یارب نيتسخن لامعا نتم رد راب م
ي دوش مود عون زا نامدوصقم و
، رييغت نامه ديلوتزاب ای رارکت هک تسا ی
نابتاک
یدعب هداد ماجنا دنا
.
تسا نتم نابتاک ای فلؤم ينامتفگ ناهج و نهذ ،هيلوا يناسرگد أشنم رس
؛ لکش رد اما ،ررکم يناسرگد یريگ
هخسن سايق و نتم .دراد تيمها نابتاک فلتخم یاه
سپ
« يناسرگد »
اترورض هب فلؤم شناوخ لیدبت ينعم هب
تسين بتاک شناوخ
؛ خسن زا بتاک لودع هکلب ة
مد يم لماش زين ار يتسد .دوش
هچ و شنیزگ رد بتاک اسب
طبض حيحصت هخسن یاه
هب ،رگید یاه هتسجرب
يناسرگد ميکحت و نتم زا دوخ شناوخ ندرک و هيلوا یاه
هبرصحنم يم تروص نیا رد .دشاب هتشاد هجوت دوخ درف
يناسرگد زا يبيکرت ار هنابتاک تیاور ناوت و هيلوا یاه
يناسرگد هجو نايم زا باختنا( ررکم یاه
رد دوجوم یاه هخسن
اه ی .تسناد )رگید
رد ی ک زرا ی با ي لک ي
، وا تاظوفحم و شناد و بتاک شناوخ مها
ي ت دراد هک نامتفگ ناهج هب ي
هتسباو وا
سا ت
؛ هتبلا فلؤم تاحلاصا و
اهدربتسد ی
د نابتاک ی رگ هخسن رد اه
ی پ ي ش ي ن
، حلاصم راک وا ارب ی ا ی داج ناسرگد ي
و ا ی داج پ ي دنو م ي نا اهنآ ار لکش م ي دهد نچ رد . ي ن ارش ی ط ي رد و لايس ينتم ربارب رد بتاک ربارب
دودحمان ينزخم
رارق تلاامتحا زا دراد
وا ؛ قلخ ای شنیزگ هب شیوخ ينهذ و يقوذ صيخشت ساسارب تسد
م ي دنز .
ةتکن رگید هتساخرب نتم و نامتفگ لد زا هک
، .تسا یرناژ لئاسم و تائاضتقا
« فلؤم یوار
» و
« بتاک یوار
»
ود ره یرناژ تائاضتقا ريثأت تحت ار نتم
مرب ي دنزاس
« . رناژ » زا يکی رد مهم
رت ی ن رعت ی ف اه ی تسا يتينهذ دوخ
دراد ريثأت نوتم زا ام ريسفت و کرد رب هک
غابص و يناقرز(
، 1395
مه .)
ظفاح ندورس رد لزغ
اه ای هاگآدوخ ،
،هاگآدوخان یرناژ ةتشونان نيناوق و تاروصت زا رثأتم
تسا هک ينابتاک مه و هدوب امرفمکح وا نابز و نهذ رب هک
اور ی ت اه ی یرات لوط رد ار وا ناوید یدعب خ
هتخاسرب دنا
؛ ريغتم دیاب ،نیاربانب
« یرناژ تائاضتقا
» رد مهم يلماع ار
ناسرگد ي اه
د
یی ناو ظفاح
دروآ رامش هب .ام رد نیا هلاقم يخرب زا هناشن یاه ينتم و ينامتفگ يم ار میواک و ناشن
يم ميهد هک هنوگچ رصانع طوبرم هب رناژ قايتشا همان رد يخرب هخسن اه هب يلکش ماظتنا
،هتفای فذح ای نوگرگد
هدش تسا .
4
ـ تشا ی قا
همان
لزغرد
ظفاح
يفرعم هب ،يلصا ثحبم هب دورو زا شيپ
« قايتشا همان » يم هتخادرپ .دوش
قايتشا هب اشنا نف هب طوبرم عبانم رد همان
همان ع یاه و هناقشا تبحم
زيمآ هتفگ م ي هدش تسا ام و راتشون نیا رد ار انعم نامه
هدارا م ي نک ي م . حلاطصا
« قايتشا همان »
سمش
ارنیدلا دمحم يلمآ
(
،يلمآ 1381
، ج 1 : 280 )
شنم ،
ي مه رصع ظفاح
، رد ثحب زا نف اشنا ای
همان یراگن رد
سیافن
باتکنونفلا
.تسا هدرب راک هب هتسنادایآ هک تسين يلمآ
تسا هدوب حلاطصا نیا عضاو دوخ
وا .هن ای رد باتک نيمه
،
« قايتشا ةمان لضفلاوب ىليئاکيملا
»
(
،نامه ج 1 : 302
ار)
تروص یرادرب هدرک و زا قايتشا ةمان
يکی زا لاضف هب نیدلاديشر لضف
للها زين نخس هتفگ تسا
(
،نامه ج 2 : 148
زا )
اجنیا مولعم يم دوش هک شراگن
قايتشا همان طقف نايم قشاع و قوشعم جیار هدوبن و هچ اسب نايم لاضف مه هتشاد جاور .تسا
ردق ملسم تسا نیا
هک نیا همان اه عوضوم تبحم زيمآ هتشاد دنا و زا رس قوش و یدنموزرآ هب
بطاخم هتشون يم هدش دنا .
تنس رد همان
راگن ی کيسلاک هدوب موسرم
تسا هدنسیون هاگ هک ای هديصق
دوخ ةمان ةميمض ار يلزغ م
ي هدرک
رب لمتشم هاگ هک تشا
ي قا همان هدوب تسا رد .
هبتکلا ةبتع
هيناوخا هديصق هک دراد دوجو تسد نیا زا يیاه ار یا
بوتکم لثم ؛تسا هدروآ همان مامضنا هب يس
و مهن
،ينیوج(
1384 : 141
رد .)
تآشنم
هديصق مامضنا زا ريغ يناقاخ،يناقاخ(
1362 : 241
هنومن ،)
قايتشا رب لمتشم لزغ جرد زا یا يم هيناوخا کی یاهتنا رد همان
مينيب
4. لزغ يخرب ه
یا
لوط رد زين ظفاح خیرات
دوخ فرصم ربراک نينچ
هتشاد ید دنا
. لزغ زا یرايسب ووذ یاه
ظفاح یريبعت و نيهج
نهذ هب ار هدشدای دربراک ظفاح
ردابتم ناهوژپ هدرک
نانآ ؛تسا هدز سدح
هک دنا لزغ نیا اه
« هب ميمض ة همان و
تساوخرد حورشم
ىارب فرط هرکاذم لاسرا ىم هدش و دوصقم زا نیا راک نیا هدوب تسا هک هولاع رب ىاضاقت
بوتکم ( هک ىیاج رد تاحفص خیرات
اديپ ىمن دنک ) ىلزغ هک نامه روظنم رعاش ار رد نابز ىابیز ريبعت وگزاب
ىم دنک
، اب تروص رهاظ لزغ هناقشاع رد تاحفص خیرات
تبث و طبض ددرگ و تهبش ق لمت و هنهادم زا ردق و
شزرا ملاک وا دهاکن ...
» حرش( ىللاج رب
،ظفاح ج 1 : 136 )
يضعب .
ارق ی ن ديیأت ار عوضوم نیا زين ظفاح رعش رد
يم دنک
؛ همان دننام یاه
موظنم هب ظفاح ریلاج دمحا ناطلس
،يسودرف .کر(
1369 ،نامه و 1397
نیا رد ،همه نیا اب.)
قايتشا يخیرات و يعقاو دربراک ،شهوژپ همان
تسين ثحب لحم اه ؛
قايتشا مان هب لزغ رد ينمض رناژ کی هکلب همان
يسررب يم دوش . هد رد ار رناژ نیا لقتسم لکش همان
يم اه لامع هک دید ناوت تشا
ي قا همان اه يی هدوب قشاع نايم هک دنا
لدب و در قوشعم و م
ي هدش دنا
،یرقاب .کر(
1380 : 81
،یرديح و یرفصاباب و 1392
).
فرص ةيلوا دربراک زا رظن نیا
هنوگ لزغ دزن اه ظفاح
شخب رد ، لمأت
یزيگنارب زا
ناوید ، بيکرت و اه
نومضم يیاه ةژیو مان ه دراد دوجو يناوید ای يناوخا یاه
،نايتاره و يناراد یدمحا .کر(
1389
ب ار ملاک قايس هک)
ه
همان بولسا يم کیدزن یراگن
.دنک نايتورث
( 1383
زا همان راهچ و تصش ساسا نيمه رب )
د ی ناو ظفاح
ردتسا هدرک حرش و جارختسا فلتخم تاعوضوم
؛ ایوگ کاوژپ شواک وا يلصا دوصقم يصخش يگدنز زا يیاه
همان نیا رد ظفاح .تساه
ب ه هصلاخ روط قايتشا
همان همان ،اه یدنموزرآ و قارف نومضم رب لمتشم يیاه دنتسه
. ماضم ين ي لثم زا هیلاگ
تفایرد ندرکن همان یا یارب ماغيپ لاسرا رد رعاش يناوتان ای و قوشعم زا وا
زين هک للاخ رد لزغ
هدش حرطم دنا
،
قايتشا هب ار لزغ یاضف يم کیدزن همان
دننک
؛ لزغ لثم 159
:
بــسح يلاــح يتــشونن و
دــش يما یا دــنچ يمرحم
وک هک متـسرف هـب وـت يماـغيپ دـنچ
زين يهاگ يتايلزغ
يم مينيب رد هک نآ اه وزرآ رعاش م
ي دنک شاک
« ابص کيپ »
و دسرب هار زا شربلد زا
« شزاون
يملق
» دناسرب :
ز مرـــبلد هـــک دناـــسر شزاوـــن
يـــملق تــساجک
کــيپ ابــص رــگ يــمه دــنک ــمرک ي
هدروآ ار قايتشا و یدنموزرآ حرش هک يلزغ نایاپ رد ای تسا
، نينچ م ي ارس ی د :
هــچنآ رد تدــم رــجه وــت
،مديــشک تاــهيه
رد يکی همان لاـحم تـسا هـک رـیرحت منـک
رصانع تيفيک و نازيم تشا
ي قا همان ظفاح تايلزغ رد ناسکی
تسين
؛ لمتشم هک ار يتايلزغ عومجم اعسوت ام اما
ةمه ای شخب رب و
ی گژ ي اه ی تشا ي قا همان تساه رارق کیرناژ ةداوناخ نیا لیذ رد ، م
ي هد ي م رد و يپ مينادب ات مينآ
هخسن ون ی ناس اب يلماعت هنوگچ نابتاک و تشا
ي قا همان اه
د
یی ناو ظفاح
هتشاد دنا رکذتم زيچره زا شيپ . مي وش ی م هک
یراسين
، ساسارب هخسن
و لزغ راهچ و داتفه و دصراهچ ،مهن نرق یاه
« لزغ هراو
5» ار درگ هدروآ
6تسا هک هب
نامگ
،ام لزغ هن و هاجنپ هعومجم نیا زا
يگژیو همان هناراگن زا و دنراد نآ
اه و تسيب شش
لزغ رب لمتشم
نومضم تشا ي قا دنا . علطم نیا 26 :تسا رارق نیا زا لزغ
1 . هب نامزلام ناطلس هک دناسر نیا اعد ار / هک هب رکش يهاشداپ ز
رظن نارم ادگ ( ار غ لز 4 )
؛
2 . نیا کيپ رومان هک ديسر زا راید تسود / و دروآ زرح ناج هب طخ رابکشم غ( تسود 53
)
؛
3 . ابص رگا یرذگ تدتفا هب روشک تسود / رايب هحفن یا زا یوسيگ ربنعم غ( تسود 54
)
؛
4 . ابحرم یا کيپ ناقاتشم هدب ماغيپ تسود / ات منک ناج زا رس تبغر یادف مان غ( تسود 55
)
؛
5 . یا دهده ابص هب ابس يم تمتسرف /
رگنب هک زا اجک هب اجک يم غ( تمتسرف 82
)
؛
6 . شود يهگآ ز رای رفس هدرک داد داب / نم زين لد هب داب مهد هچره داب داب غ(
87 )
؛
7 . رید تسا هک رادلد يمايپ داتسرفن / تشونن يملاک و يملاس ( داتسرفن غ
92 )
؛
8 . غ( دربب اج ز ام داينب هثداح بيهن /دربب ام دای ز لد مغ هداب هن رگا 110
)
؛
9 . دیر ب داب ابص مشود يهگآ دروآ / هک زور تنحم و مغ ور هب يهتوک غ( دروآ 128
)
؛
10 . شود زا بانج فصآ کيپ تراشب دمآ / زک ترضح ناميلس
ترشع تراشا غ( دمآ 151 )
؛
11 . بسح يلاح يتشونن و دش يما یا دنچ / يمرحم وک هک متسرف هب وت يماغيپ غ( دنچ 159 )
؛
12 . کلک نيکشم وت یزور هک ز ام دای دنک / دربب رجا ود دص هدنب هک دازآ غ( دنک 165 )
؛
13 . شاب ناهن رارسا مرحم ار هتخوس نیو /شاب ناج سنوم ارم گنت لد و یآ زاب غ(
245 )
؛
14 . ابحرم ریاط خرف يپ هدنخرف مايپ / ريخ
،مدم هچ
؟ربخ رای
؟اجک هار غ( ؟مادک 273
)
؛
15 . امنص اب مغ قشع وت هچ ريبدت منک / ات هب يک رد مغ وت ةلان ريگبش منک غ(
306 )
؛
16 . منيچرب درد نارازه تراديب مشچ زک ايب /منید رد هنخر نارازه یدرک هيس ناگژم هب غ(
317 )
؛
17 . ناسر زاب نمچ هب ار ناور ورس يهس ناو /ناسر زاب نتخ هب نيکشم یوهآ نآ بر ای غ(
341 )
؛
18 . یا کيپ ناتسار ربخ ورس ام وگب / لاوحا لگ هب لبلب ناتسد ارس غ( وگب 363 )
؛
19 . قا شع یروجهم هک یا يم اور
يم ادج شیوخ رب ز ار ناگدنب /یراد یراد
غ(
392 )
؛
20 . یربب يتداعس ات امنب يتدارا /یرپ و يمدآ دنقشع يتسه ليفط غ(
396 )
؛
21 . ناز يم قشع وزک هتخپ دوش ره يماخ / رگ هچ هام ناضمر تسا روايب يماج غ(
405 )
؛
22 . هک درب هب مزب ناهاش ز نم ادگ يمايپ / هک هب یوک يم ناشرف ود رازه مج هب يماج غ(
406 )
؛
23 . ز مربلد هک دناسر شزاون يملق / تساجک کيپ
ابص رگ يمه دنک ( يمرک غ 408 )
؛
24 . ميسن حبص تداعس نادب ناشن هک وت يناد / رذگ هب یوک نلاف نک نارد نامز هک وت يناد غ(
412 )
؛
25 . /همان تسود کیدزن متشون لد نوخ زا هماي قلا ک رج ه نم ارهد تیأر ي ن ا
غ(
462 )
؛
26 . ت ت ا ح ئاو ر د ن ر يم حلا و داز يمار غ / یادف کاخ رد تسود داب ناج يمارگ غ(
473 ) .
4 ـ 1
هقبط
دنب ی
هخسن
اه
شش و تسيب روضح تيفيک و دماسب تشا
ي قا همان رد هخسن اه ی دراد توافت فلتخم
؛ ات نآ اج هک م ي ناوت نآ اه رد ار
بلاق ود هورگ هقبط دنب ی :درک ،تسخن يهورگ
هک تشا ي قا همان اه ار هب طبض و تبث لماک روط هدرک
تسا و لماش
رتشيب هخسن هخسن نیا ام و تساه ار اه
« مه ارگ
» م ي مان ي م ،مود ؛ هخسن اه يی قايتشا درط و فذح رد هک همان
اه يعس
هتشاد قايتشا ليلد نيمه هب و دنا همان
تروص ار يکدنا یاه هدرک یرادرب
دنا هخسن زا . هک مود هورگ یاه
هب ببس
فذح ينامتفگ تارييغت اه
،دنراد هب هخسن اه ی
« ارگاو
» ريبعت م ي نک ي م .
ةرابود ریرحت و نیودت زا نخس هک يماگنه تساديپ بتاک
زا ،تسا نايم رد نتم ت
تارييغ و و دوزف
تساک اه ی وا يم رب رد ار نتم فلتخم یازجا يناسرگد هب و دريگ
يمن متخ لومعم یاه دوش
؛ زا ا نی یور مه یارگ ي
و یارگاو ي هخسن هژاو و تيب ،لزغ مهم حطس هس رد ار اه هدرک لابند اه
تیاور زا یدومنزاب مه رانک رد هک میا
.دوب دنهاوخ نتم ةنابتاک لزغ حطس رد ،اه
هب رايعم نيمه اب رگا تشا
ي قا همان اه ی ظفاح ناوید ب
میزادرپ ، هخسن اه ی
« حن ـ يت ،طف ، ـ نپ و ،ـ
زس ،وس ،ـخف ،خ
» هدزناش ةدنرادربرد تشا
ي قا همان و دنتسه نیاربانب
هورگ رد مه
ارگ رارق م ي گ ي دنر و هخسن اه ی
« طل
» ود(
تشا ي قا همان ) ،
« جص ـ
» ( جنپ تشا ي قا همان ) ،
« دل
» ( هس تشا ي قا همان ) و
« وق
» تفه(
تشا ي قا همان ينادنچ لابقا ) هب
تشا ي قا همان اه ناشن هدادن دنا و هورگ رد ارگاو
یاج م ي گ ي دنر . ار تيعضو نیا ریز لودج يم ناشن
دهد :
ارگمه ارگاو
هخسن حن
ـ طف ـيت ـنپ خ خف ـ وس زس طل جص دل وق
قايتشا دادعت همان
16 16 16 16 16 16 16 16 2 5 3 7
لزغ دادعت 458
458 467 481 495 484 498 502 391 423 210 428
لودج
ةرامش
1
:
دماسب
تشا ی قا
همان
اه
زين مود هورگ رد روضح دهاش
تشا ي قا همان اه ميتسه
؛ ةسیاقم اما نآ
اه اب ار یرادانعم توافت تسخن هورگ رظنزا
ي مک ناشن م ي دهد . هخسن رد یاه
مه ارگ قايتشا هدزناش ب همان
ه لماک روط طبض و تبث
هدش دنا
؛ یارب هنومن يکی زا
تشا ي قا همان اه تسخن هورگ زا ار ب
ه لقن لماک روط يم
:مينک
نیا کيپ روـمان هک ديـسر زا راــید تـسود و
دروآ زرح ناـج هب طخ راـبکشم تـسود
شوخ يم دهد ناـشن للاـج و لاــمج راـی شوخ
يم دـنک تیاکح زع و راـقو تـسود
لد شـمداد هب
هدژـم و تـلجخ يــمه
مرـب نیز
دقن بلق شیوخ هک مدرک راـثن تـسود
رـکش ادـخ هـک زا ددـم تـخب زاــــسراـک بس حرب
تسوزرآ همه
راـک و راـب تـسود
رـيس رهـپس و رود رـــمق ار هـچ راــــيتخا رد
شدرـگ ا دـن رب ب س ح راـــيـتخا تـسود
رـگ داـب هنتف ره ود ناــهج ار هـب مـه دـنز اـم
و غارـچ مــشچ و هر راـــظتنا تـسود
لحک یرهاوجلا هب
نـم رآ یا مــيسن حبـص ناز
کاخ تخبکين هک
دش راذـگهر تـسود
نمشد هب دصق ظفاح رگا مد دـنز هـچ کاـب ت نم
یادـخ ار هک ين ا م راـــسمرش تـسود
اب لزغ راهظا تفایرد زا يشان ينامداش قوشعم ةمان
زاغآ م ي دوش مجنپ تيب ات . لزغ
و همان ناگزمر همان
راگن ی
هدید م ي دوش
،مود تيب رد : کيپ
هولاع هناشن زا ،قوشعم ةمان ندناسر رب یرهاظ یاه
زين وا راقو و هوکش و وا
نخس م ي وگ ی د
؛ گدژم زا موس تيب ينا
يم ربخ دهد هدش هداد کيپ هب هک .تسا
جنپ و راهچ تيب نايب رب لمتشم
یراگماک شوخ و
تسا قوشعم يلابقا .
رد لزغ يیاهتنا تيب هس
، ناگزمر طوبرم و همان هب همان
راگن ی هدماين ،تسا
اما يیانعم ةنيمز يفطاع ـ
اهنآ رد قايتشا مه
نانچ يقاب ا .تس لزغ نیا زا يکی رد
راهچ ةخسن ارگاو هدمآ تسا و
رد ةيقب اهنآ يمن هدید .دوش
قايتشا نايم زا همان
،اه جنپ ددع رد چيه هخسن زا کی یاه
ارگاو هدشن تباتک دنا
ا هک مه رظن نیا ز لمأت
زيگنارب
.دنتسه علطم یاه قايتشا جنپ نیا هرامش اب لبق شخب رد همان
یاه 9 ، 14 ، 18 ، 22 ، 24 هدش رکذ .دنا
لزغ جنپ
هدشدای ار م ي ناوت زا هنومن لماک یاه تشا
ي قا همان لزغ رساترس رد اهنآ رصانع هک دروآ رامش هب هدنکارپ
هدش تسا .
رصانع ،ظفاح تايلزغ زا یرگید شخب رد تشا
ي قا همان لزغ رسارس رد هن
، روهظ تايبا يخرب رد هکلب راد
ن .د
تايبا نيمه یاقبا ای و فذح هاگ
، شقن هدمع ا ی .دراد نتم رب مکاح نامتفگ رييغت رد هتبلا
رب يتايبا نينچ فذح
ريثأت زين نتم زا ناگدنناوخ یرناژ تفایرد م
ي دراذگ . رگا هنومن اه ی ار نيشيپ تشا
ي قا ةمان کی هجرد رامش هب
،میروآ ای ن اه تشا ي قا ن هما اه ی .دنتسه ود ةجرد
هخسن يضعب رد هنابتاک تیاور تسا نکمم اه
ب ه یاج فذح فذح اب ،لزغ کی لماک ناگژاو رييغت ای تايبا
دشاب هارمه هک
همادا رد هراشا نآ هب يم
دوش .
5
ـ لحت ی ل
هخسن
اه
5 ـ 1
تبسن
هخسن
نامتفگهباه
اه
نابتاک تیاور
،ه لثم ينتم
د
ی ناو ظفاح
یزاب یارب يلاجم هب ار نامتفگاه
