ﺺﺧﺎﺷ ﯽﻧﺎﮑﻣ ﯽﻧﺎﻣز ﻊﯾزﻮﺗ ﻢﮐاﺮﺗ
ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ رد CI
ﻪﺿﻮﺣ ﺰﯾﺮﺑآ
ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد
ﻮﻠﻨﺴﺣ ﯽﯾازﺮﯿﻣ بﻮﯾا يﺮﻘﺒﻋ داﺮﯿﻫ ،1
نﺎﯿﻧﺎﻓﺮﻋ يﺪﻬﻣ ،2 3
1 - ﺸﻧاد يﻮﺠ ﻪﯿﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ هﺪﮑﺸﻧاد ،يرادﺰﯿﺨﺑآ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
2 - و ﻊﺗﺮﻣ هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد
،ﻪﯿﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ هﺪﮑﺸﻧاد ،يرادﺰﯿﺨﺑآ [email protected]
3
- ،ﻪﯿﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ هﺪﮑﺸﻧاد ،يرادﺰﯿﺨﺑآو ﻊﺗﺮﻣ هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد [email protected]
هﺪﯿﮑﭼ
ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ شرﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﺳﺎﻨﺷاﻮﻫ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾﺮﺗ
يﻮﮕﻟا .ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻧﺎﮑﻣ و ﯽﻧﺎﻣز ﻊﯾزﻮﺗ
ﻢﮐاﺮﺗ رد يﺪﯿﻠﮐ ﻞﻣﺎﻋ ﮏﯾ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ
ﺖﺳا ﯽﮑﯾژﻮﻟورﺪﯿﻫ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﯽﻧﺎﮑﻣ ﯽﻧﺎﻣز ﻊﯾزﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد
يﺎﻫ
رد ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ 8
ﯽﻧﺎﻣز هزﺎﺑ رد (ﺮﻫا ،دﺎﺑﺎﻬﻣ ،ﻪﻧﺎﯿﻣ ،بﺎﮑﺗ ،باﺮﺳ ،ﺪﻨﻬﺳ ،ﺰﯾﺮﺒﺗ ،ﻪﯿﻣورا) ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا 26
ﻪﻟﺎﺳ
) 2013 - 1988 ﻮﺣ رد ( ﺿ اﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪ ر
ﺺﺧﺎﺷ .ﺖﻓﺮﮔ ﻮﺑﺮﻣ CI
ﺖﯿﻓﺮﻇ و ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ تﺪﺷ ﻪﺑ ط
.ﺖﺳا ﻢﻬﻣ بﻼﯿﺳ و نارﺎﺑ شرﺎﺑ درﻮﻣ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ياﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺖﺳا ﯽﺸﯾﺎﺳﺮﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ
ﻢﮐاﺮﺗ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد بﺎﮑﺗ و ﻪﯿﻣورا ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﮐ هداد نﺎﺸﻧ ﻢﮐاﺮﺗ
) ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ 61 / 0 دﺎﺑﺎﻬﻣ ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا و (
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ياراد ﻢﮐاﺮﺗ
ﺑ ﯽﮔﺪﻧرﺎ ) 57 /0 ﯽﻣ ( ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻢﺠﺣ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﮏﯾ رد ﺪﯾﺪﺷ نارﺎﺑ شرﺎﺑ ﮏﯾ عﻮﻗو ﺪﺷﺎﺑ
ﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ار ز ﻢﺠﺣ ﻪﮐ ﺪﻫد
بﻼﯿﺳ عﻮﻗو و كﺎﺧ ﺶﯾﺎﺳﺮﻓ زا يدﺎﯾ تﺎﻣاﺪﻗا ﯽﺘﺴﯾﺎﺑ ﻪﮐ داد ﺪﻫاﻮﺧ خر ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﯾا رد
ا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ياﺮﺑ ﻪﻧاﺮﯿﮕﺸﯿﭘ ز
.ددﺮﮔ ذﺎﺨﺗا ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾا
:يﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو ﺺﺧﺎﺷ
،CI ﯽﻧﺎﮑﻣ ﯽﻧﺎﻣز ﻊﯾزﻮﺗ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ،
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﯽﮑﯾ زا ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ ﻪﺒﻨﺟ يﺎﻫ ﺮﯿﯿﻐﺗ بآ و اﻮﻫ ﺪﻨﻣزﺎﯿﻧ ﻪﮐ ﯽﺳرﺮﺑ
ﻖﯿﻗد ﺮﺗ
،ﺖﺳا ﯽﺳرﺮﺑ ﻊﯾزﻮﺗ شرﺎﺑ ﯽﻧﺎﻣز و
تاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﯽﺨﯾرﺎﺗ نآ ﺖﺳا . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ تاﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﺑ
ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ ﺪﻨﻧﺎﻣ بآ
،ﯽﻨﯿﻣزﺮﯾز ﺮﯾﺎﺧذ
ﯽﺤﻄﺳ بآ و
،فﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا
ﺺﺧﺎﺷ ﯽﯾﺎﻫ ياﺮﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ نﺎﯿﺑ نآ
يروﺮﺿ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﯽﻣ ﺪﺳر . زا ﻪﻠﻤﺟ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا ﺎﻫ
ﯽﻣ
،ناﻮﺗ ﻪﺑ ﺺﺧﺎﺷ شرﺎﺑ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا هﺪﺷ
) (SPI ﺺﺧﺎﺷ ﺖﻈﻠﻏ شرﺎﺑ ) ( PCI ﻢﮐاﺮﺗ ﺺﺧﺎﺷ و )
(CI هرﺎﺷا دﻮﻤﻧ . ﺺﺧﺎﺷ ﻢﮐاﺮﺗ ) (CI ﻊﻗاو رد
ﯽﺼﺧﺎﺷ ﺖﻬﺟ ﯽﺳرﺮﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ يرﺎﻣآ
شرﺎﺑ ﻪﻧازور يﺎﻫ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻊﯾزﻮﺗ لدﺎﻌﺘﻣﺎﻧ شرﺎﺑ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ
دﺮﮑﻠﻤﻋ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽﻋارز
زا ﻖﯾﺮﻃ هﺮﯿﺧذ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﺑﻮﻃر
دﻮﺟﻮﻣ رد ﻦﯿﻣز و ﺶﯾاﺰﻓا هرود داﺪﻌﺗ يﺎﻫ
يرﺎﯿﺑآ ددﺮﮔ .
هوﻼﻋ ﺮﺑ ﻦﯾا ﻊﯾزﻮﺗ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ لدﺎﻌﺘﻣﺎﻧ ﻪﺑ
ﯽﻨﻌﻣ زوﺮﺑ ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . رد ﻦﯾا ﺖﯾﺎﻬﻧ ﺮﻣا
ﺐﺒﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﯿﺑاﺪﺗ
ﯽﺘﻇﺎﻔﺣ رد ﻪﺑ ﻪﺿﻮﺣ رﻮﻈﻨﻣ
ﻆﻔﺣ هزﺎﺳ يﺎﻫ ﯽﺑآ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷ ،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﻀﻣر) 1396
.(
نﺎﻬﺟ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ
تاﺮﯿﯿﻐﺗ
،ﯽﻤﯿﻠﻗا زا تﻼﮑﺸﻣ ﺪﯾﺪﺷ
ﻞﯿﺳ و ﯽﻟﺎﺴﮑﺸﺧ رادرﻮﺧﺮﺑ
ﺖﺳا . ﺶﯿﭘ ﯽﻨﯿﺑ يﺎﻫ ﻪﻧازور و تﺪﺷ شرﺎﺑ رد
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺰﯾر ي ﺎﻫ ﯽﺗﺎﻣاﺪﻗا ﻪﯾﺰﺠﺗ .ددﺮﮔ ذﺎﺨﺗا ﻞﯾﺎﺴﻣ ﻦﯾا ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ ياﺮﺑ ﺪﯾﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا و
ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻢﮐاﺮﺗ تﺪﺷ شرﺎﺑ ﺰﯿﻧ رد
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﯾر ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ ﮏﻤﮐ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ . .(N.R. Patel, D.T Shete, 2015)
ﻪﺑ رﻮﻃ
،هﮋﯾو داﺪﺧر ﺪﯾﺪﺷ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ رد سﺎﯿﻘﻣ ﻪﻧازور ﺎﺑ هرود يﺎﻫ دوﺪﺤﻣ داﺪﻌﺗ ﯽﻤﮐ زا ﺎﻫزور ﯽﻧارﺎﺑ ي ار
ﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﻫد
؛ ﺎﺑ ﻦﯾا
،لﺎﺣ راﺪﻘﻣ ﻦﯾا ﺪﺻرد
يدﺎﯾز زا شرﺎﺑ
،ﻪﻧﺎﻫﺎﻣ ﯽﻠﺼﻓ و ﻪﻧﻻﺎﺳ ار ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﻫد .
ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﻧازور ﻪﺑ ﻞﯿﻟد داﺪﻌﺗ يدﺎﯾز زا
،ﺮﻔﺻ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﯽﻣ
ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﮏﯾ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻪﺘﺴﺴﮔ رد ﺮﻈﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ دﻮﺷ
) Brooks and Carruthers, 1953 (
ﻪﺑ . رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﯽﻧﺎﻣز ﺑ ﯽﮔﺪﻧرﺎ
،ﻪﻧازور ) Martin vide, 2004 (
ﯽﺼﺧﺎﺷ ار ﻪﺑ مﺎﻧ ﺺﺧﺎﺷ ﻢﮐاﺮﺗ ) (CI ﻪﻌﺳﻮﺗ داد ﻪﮐ ﺪﺻرد ﻢﻬﺳ يﺎﻫزور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ار ﻪﺑ ناﺰﯿﻣ ﻞﮐ شرﺎﺑ ﻪﺋارا
ﯽﻣ ﺪﻫد .
،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ رد ﮏﯾ هرود و نﺎﮑﻣ
،صﺎﺧ راﺪﻘﻣ يدﺎﯾز زا ناﺰﯿﻣ شرﺎﺑ ﻪﻧازور قﺎﻔﺗا ﯽﻣ
،ﺪﺘﻓا رد ﻪﮑﯿﻟﺎﺣ
ﻦﯾﺪﻨﭼ راﺪﻘﻣ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﻧازور راﺪﻘﻣ ﺎﺑ دﺎﯾز ﯽﻣ قﺎﻔﺗا ﺪﺘﻓا ﺎﺑ ﻦﯾا دﻮﺟو ﻦﯾا راﺪﻘﻣ بﺎﯿﻤﮐ ﻦﮑﻤﻣ ﺖﺳا نزو ﻞﺑﺎﻗ
ﯽﻬﺟﻮﺗ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﺘﺷاد
،ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻨﻌﯾ ﺪﺻرد ﻞﺑﺎﻗ ﯽﻬﺟﻮﺗ رد ﻞﮐ راﺪﻘﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد نﺎﮑﻣ نآ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ رد
،ﻪﺠﯿﺘﻧ
عﻮﻗو نآ ﺎﻫ رد ﺮﻫ لﺎﺳ ﻦﮑﻤﻣ ﺖﺳا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻦﯿﯿﻌﺗ هﺪﻨﻨﮐ يا ﺮﺑ يدورو ﯽﮑﯿﻟورﺪﯿﻫ ﻪﺘﺷاد
ﺪﺷﺎﺑ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﯿﻣورا ﻊﻗاو رد لﺎﻤﺷ بﺮﻏ
،ناﺮﯾا ﻦﯿﺑ ﻪﺳ نﺎﺘﺳا نﺎﺠﯾﺎﺑرذآ ﯽﺑﺮﻏ
، نﺎﺠﯾﺎﺑرذآ ﯽﻗﺮﺷ
و نﺎﺘﺳدﺮﮐ
ناﺮﯾا ﺖﺳا هﺪﺷ ﻊﻗاو .
هوﻼﻋ ﺮﺑ
،ﻦﯾا ﻂﺳﻮﺘﻣ شرﺎﺑ ﻪﻧﻻﺎﺳ رد لﻮﻃ ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد 326 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ ﺖﮐﺮﺷ
ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ ناﺮﯾا ) IWRMco,2015 (
مﻼﻋا ﺪﺷ ﻪﮐ 2/
1 ﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺳا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ شرﺎﺑ ﻪﻧﻻﺎﺳ ﺮﺑ يور ناﺮﯾا
) 242 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ ( و ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﮏﯾ مﻮﺳ زا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ شرﺎﺑ ﻪﻧﻻﺎﺳ ﯽﻧﺎﻬﺟ ) 990 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ ( ﺖﺳا .
شور و داﻮﻣ
ﺎﻫ
ﺺﺧﺎﺷ ﻢﮐاﺮﺗ ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ )
concentration Index (
شرﺎﺑ يرﺎﻣآ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﯽﺼﺧﺎﺷ ﻊﻗاو رد ﯽﻣ ﻪﻧازور يﺎﻫ
.ﺪﺷﺎﺑ شور درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ ﻪﯾﺰﺠﺗ و
ﻞﯿﻠﺤﺗ شرﺎﺑ ﻪﻧازور ﺺﺧﺎﺷ ﻢﮐاﺮﺗ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻂﺳﻮﺗ Martin-Vide (2004) ﯽﻓﺮﻌﻣ
ﺪﺷ . ﻦﯾا ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ
سﺎﺳا ﻊﯾزﻮﺗ ﯽﻔﻨﻣ ﻊﯾزﻮﺗ شرﺎﺑ ﻪﻧازور
،ﺖﺳا ﻪﺑ ﻦﯾا ﯽﻨﻌﻣ ﻪﮐ يﺎﻫزور يدﺎﯾز ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻢﮐ شرﺎﺑ و ﻦﯾﺪﻨﭼ
راﺪﻘﻣ ﻻﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ دﻮﺟو دراد . ﻦﯿﻟوا مﺎﮔ رد ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻦﯾا CI
ﺖﺳا ﻪﮐ ﻪﻘﺒﻃ يﺪﻨﺑ شرﺎﺑ ﻪﻧازور رد سﻼﮐ يﺎﻫ 1
ﯽﻠﯿﻣ
،ﺮﺘﻣ ﺎﺑ عوﺮﺷ زا ] 9/
0 - 1/
0 [ و ﺲﭙﺳ 9/] 1 - 0/
1 [،
] 9/
2 - 0/
2 [ و
،هﺮﯿﻏ ﺎﺗ ﻪﻘﺒﻃ يا ﻪﮐ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ راﺪﻘﻣ ار ﻞﻣﺎﺷ
ﯽﻣ دﻮﺷ ناﺰﯿﻣ شرﺎﺑ ﻪﻧازور ﺖﺒﺛ هﺪﺷ ﺖﺳا . ﺲﭙﺳ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ﯽﻌﻤﺠﺗ ﯽﺒﺴﻧ ﺎﻫزور ﺎﺑ
،شرﺎﺑ نﺎﯿﺑ هﺪﺷ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺪﺻرد
زا ﻞﮐ داﺪﻌﺗ ﺎﻫزور ﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ و XJ
ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﺘﺷﺎﺒﻧا
،ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ نﺎﯿﺑ هﺪﺷ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﮏﯾ ﺪﺻرد زا ﻞﮐ ناﺰﯿﻣ
ﺖﺒﺛ
،نارﺎﺑ
، YJ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ و ﻒﯾﺮﻌﺗ هﺪﺷ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ تﻻدﺎﻌﻣ ) 1 ) و ( 2 (
=∑∑ (1
=∑∑ (2
ﯽﯾﺎﺟ ﻪﮐ و NI داﺪﻌﺗ Pi يﺎﻫزور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ و ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ نآ ﺎﻫ
،ﺖﺳا ﻪﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ياﺮﺑ ﺮﻫ سﻼﮐ وI داﺪﻌﺗ N ﻞﮐ
ﻪﺘﺳد يﺎﻫ ﺮﯿﻏ ﺮﻔﺻ ﺖﺳا . رد ﻪﻠﺣﺮﻣ مود ضﺮﻓ ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﮐ و XJ ﺎﺑ YJ ﮏﯾ ﻪﻄﺑار ﺖﺒﺜﻣ نﺎﺸﻧ هداد هﺪﺷ ﺖﺳا . ﻪﺑ
رﻮﻃ
،صﺎﺧ ﯽﻨﺤﻨﻣ ﯽﯾﺎﻤﻧ زا ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 3 ( ﺖﺳا ﻪﮐ ﻂﺳﻮﺗ )
Riehl H, 1949
( و
(Olascoaga,1950)
دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ هﺪﺷ ﺖﺳا :
= ∗ (3
و a
ﺖﺑﺎﺛb
ﺪﻨﺘﺴﻫ و ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا شور ﻞﻗاﺪﺣ تﺎﻌﺑﺮﻣ تﻻدﺎﻌﻣ ) 5 ( و ) 6 ( دروآﺮﺑ ﯽﻣ ددﺮﮔ .
هدوﺪﺤﻣ A
يا ﺖﺳا ﻪﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻨﺤﻨﻣ ﺮﮕﺸﯾﺎﻤﻧ و ﻂﺧ
Y = 0 ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﮐ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ زا ﻖﯾﺮﻃ لاﺮﮕﺘﻧا
ﻦﯿﻌﻣ ﯽﻨﺤﻨﻣ ﯽﯾﺎﻤﻧ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 3 ( رد ﻦﯿﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﺑ 0 ﺎﺗ 100 ) ﻞﮑﺷ 1 ( ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ دﻮﺷ . ﺮﯾدﺎﻘﻣ وA زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑB
ﯽﻣ ﺖﺳد ﻪﺑ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻞﻗاﺪﺣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ شور آ
ﺪﯾ .
Ln a=∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑ ∑
(∑ ) (4
= ∑ + ∑ ∑ − ∑ − ∑ ∑
∑ − (∑ )
5 (
ﯽﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺖﺑﺎﺛ راﺪﻘﻣ ود ﺮﻫ ﻪﮐ ﯽﻣﺎﮕﻨﻫ ﻦﯿﺑ ﯽﯾﺎﻤﻧ ﯽﻨﺤﻨﻣ لاﺮﮕﺘﻧا دﻮﺷ
0 ﺎﺗ 100 ﻪﯿﺣﺎﻧ ، ﺖﺳا ﯽﻨﺤﻨﻣ ﺮﯾزA
/= ( − ) (6
Gini index = (7
ﺺﺧﺎﺷ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ راﺪﻘﻣ زا يﺮﺴﮐCI
ﯾﺎﭘ رد هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺚﻠﺜﻣ ﺢﻄﺳS
ﯽﻣ رادﻮﻤﻧ ﻦﯿ .ﺪﺷﺎﺑ
تﻻدﺎﻌﻣ زا
) 7 )(
8 ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ( ياﺮﺑCI
8 ) لواﺪﺟ رد نآ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا 3
)(
4 نﺎﺸﻧ (
.ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﺮﺑ
سﺎﺳا ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ﻦﯿﺗرﺎﻣ - ﺪﯾاو ﺮﯾدﺎﻘﻣ يﻻﺎﺑ ) CI CI>0/61 ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ( ﺗ ﻢﮐاﺮ ﻪﻧازور شرﺎﺑ يﻻﺎﺑ
هدﻮﺑ و رد هﺎﮕﺘﺴﯾا يﺎﻫ ﺎﺑ )
CI>0/61 ( ﺪﺻرد ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ 70 ﺪﺻرد زا شرﺎﺑ يﺎﻫ ﯽﻟوﺰﻧ رد 25 ﺪﺻرد زا يﺎﻫزور ﯽﻧارﺎﺑ
قﺎﻔﺗا هدﺎﺘﻓا ﺖﺳا ) Martin-vide, J. 2004 .(
) لوﺪﺟ 1 سﻼﮐ رد ﯽﻧاواﺮﻓ ﻊﯾزﻮﺗ ( يﺎﻫ
1 ﯽﺒﺴﻧ ﯽﻌﻤﺠﺗ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ،ﺮﺘﻣ ﯽﻠﯿﻣ شرﺎﺑ عﻮﻤﺠﻣ زا عﻮﻤﺠﻣ زا ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ ﺪﺻرد وX
،Y
) ﻪﯿﻣورا ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد 1988
- 2013 (
Class Midpoint NI sum-NI PI Sum-PI Sum-NI% Sum-PI%
0/1-0/9 0/5 623 623 311/5 311/5 33/86 3/82
1/0-1/9 1/5 259 882 388/5 700 47/93 8/59
2/0-2/9 2/5 207 1089 517/5 1217/5 59/18 14/95
3/0-3/9 3/5 147 1236 514/5 1732 67/17 21/26
4/0-4/9 4/5 119 1355 535/5 2267/5 73/64 27/84
5/0-5/9 5/5 77 1432 423/5 2691 77/83 33/03
6/0-6/9 6/5 56 1488 364 3055 80/87 37/50
7/0-7/9 7/5 42 1530 315 3370 83/15 41/37
8/0-8/9 8.5 32 1562 272 3642 84/89 44/71
9/0-9/9 9/5 45 1607 427/5 4069/5 87/34 49/96
10/0-10/9 10/5 29 1636 304/5 4374 88/91 53/70
11/0-11/9 11/5 24 1660 276 4650 90/22 57/08
12/0-12/9 12/5 25 1685 312/5 4962/5 91/58 60/92
13/0-13/9 13/5 21 1706 283/5 5246 92/72 64/40
14/0-14/9 14/5 8 1714 116 5362 93/15 65/82
15/0-15/9 15/5 22 1736 341 5703 94/35 70/01
16/0-16/9 16/5 9 1745 148/5 5851/5 94/84 71/83
17/0-17/9 17/5 10 1755 175 6026/5 95/38 73/98
18/0-18/9 18/5 12 1767 222 6248/5 96/03 76/71
19/0-19/9 19/5 10 1777 195 6443/5 96/58 79/10
20/0-20/9 29/5 10 1787 90 6533/5 97/12 80/21
21/0-21/9 21/5 3 1790 64/5 6598 97/28 81/00
22/0-22/9 22/5 7 1797 157/5 6755/5 97/66 82/93
23/0-23/9 23/5 5 1802 117/5 6873 97/93 84/37
24/0-24/9 245/ 4 1806 98 6971 98/15 85/58
25/0-25/9 255/ 5 1811 127/5 7098/5 98/42 87/14
26/0-26/9 265/ 5 1816 132/5 7231 98/70 88/77
27/0-27/9 275/ 1 1817 27/5 7258/5 98/75 89/11
28/0-28/9 285/ 4 1821 114 7372/5 98/97 90/50
30/0-30/9 305/ 5 1826 152/5 7525 99/24 92/38
33/0-33/9 335/ 1 1827 33/5 7558/5 99/29 92/79
34/0-34/9 34/5 1 1828 34/5 7593 99/35 93/21
38/0-38/9 38/5 2 1830 77 7670 99/46 94/16
41/0-41/9 41/5 2 1832 83 7753 99/57 95/18
42/0-42/9 42/5 3 1835 127/5 7880/5 99/73 96/74
43/0-43/9 43/5 1 1836 43/5 7924 99/78 97/27
44/0-44/9 44/5 1 1837 44/5 7968/5 99/84 97/82
55/0-55/9 55/5 1 1838 55/5 8024 99/89 98/50
60/0-60/9 60/5 1 1839 60/5 8084/5 99/95 99/25
61/0-61/9 61/5 1 1840 61/5 8146 100/00 100/00
ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺚﺤﺑ
هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ يﺎﻫ
ﻫ
،بﺎﮑﺗ ،دﺎﺑﺎﻬﻣ ،ﺪﻨﻬﺳ ،باﺮﺳ ،ﻪﯿﻣورا ،ﺰﯾﺮﺒﺗ) ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ يﺎ (ﻪﻧﺎﯿﻣ
،
يرﺎﻣآ هرود رد 26
) ﻪﻟﺎﺳ 1988 - 2013 ( ﯽﻧﺎﮑﻣ ﯽﻧﺎﻣز تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ يﻮﮕﻟا ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ياﺮﺑ ﯽﻠﺼﻓ و ﻪﻧﻻﺎﺳ CI
،ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ
ﺺﺧﺎﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ ار ﯽﻠﺼﻓ و ﻪﻧﻻﺎﺳ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ راﺮﻗ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ درﻮﻣCI
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ و
ﺺﺧﺎﺷ
ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺐﯾاﺮﺿ و ﻪﻧﻻﺎﺳ و ﯽﻠﺼﻓCI
وA
ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣB
. ﺎﺑ لوﺪﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ 2
ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
نآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻪﯿﻣورا و دﺎﺑﺎﻬﻣ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﻪﻧﻻﺎﺳ 4/
228 ﺪﻨﻬﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﺮﺘﻣ ﯽﻠﯿﻣ ﯽﻣ
.ﺪﺷﺎﺑ
) لوﺪﺟ ( 2 ﻪﻧﻻﺎﺳ شرﺎﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ تﺎﺼﺘﺨﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ ،P
ر ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و ،CV ﯽﻧرﺎﺑ يﺎﻫزو
ياﺮﺑN 8
هﺎﮕﺘﺴﯾا ) ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ -1988
(2013
Station TYPE Latitude Longitude Altitude (m) P (mm) CV (%) N
OROUMIYEH SINOPTIC 45 3 E 37 40 N 1328 306 /40 31 64
TAKAB SINOPTIC 47 70 E 36 23 N 1763 287/14 25 59
MOHABAD SINOPTIC 45 43 E 36 45 N 1352 398/97 26 44
AHR SINOPTIC 47 4 E 38 26 N 1390 285/48 18 64
TABRIZ SINOPTIC 46 17 E 38 05 N 1361 241 2/ 22 65
MIANE SINOPTIC 47 42 E 37 27 N 1110 208/33 20 51
SARAB SINOPTIC 47 32 E 37 56 N 1682 243 /31 30 73
SAHAND SINOPTIC 46 7 E 67 56 N 1641 228 4/ 26 60
) لوﺪﺟ لوا نﻮﺘﺳ رد 1
يﺪﻨﺑ ﻪﻘﺒﻃ ﺎﯾ تﺎﻘﺒﻃ ( نآ ﻪﻧﺎﯿﻣ مود نﻮﺘﺳ و هﺪﺷ يﺪﻨﺑ ﻪﺳﻼﮐ يدﻮﻌﺻ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻪﺳﻼﮐ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺎﻫ
مﻮﺳ نﻮﺘﺳ رد ﺪﻫد ﻠﻄﻣ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ﺎﯾ سﻼﮐ ﺮﻫ رد هﺪﺷ ﺖﺒﺛ شرﺎﺑ يﺎﻫزور داﺪﻌﺗNI
ﻖ ﺮﮐذ ،
زا ﺲﭘ ﻪﯿﻣورا ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد لﺎﺜﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ .ﺖﺳا هﺪﺷ 26
(ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هرود) لﺎﺳ 623
زا يﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﯽﻧارﺎﺑ زور
1/
0 ﺎﺗ 9/
0
؛ﺖﺳا هﺪﺷ ﺖﺒﺛ عﻮﻤﺠﻣ رد و
1840 ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ مرﺎﻬﭼ نﻮﺘﺳ و ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ هرود لﻮﻃ رد ﯽﻧارﺎﺑ زور
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﯽﻌﻤﺠﺗ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ﻢﺠﻨﭘ نﻮﺘﺳ و ﯽﻧارﺎﺑ يﺎﻫزور ﯽﻌﻤﺠﺗ مود نﻮﺘﺳ بﺮﺿ زا ﻢﺠﻨﭘ نﻮﺘﺳ و ﺪﻨﻫد
ﯽﻌﻤﺠﺗ ﺪﺻرد ﻪﮐ ﻢﺘﻔﻫ نﻮﺘﺳ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﺪﻣآ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﺳد ﻪﺑ مﻮﺳ نﻮﺘﺳ رد ﻢﯿﺴﻘﺗ زا ﺖﺳا ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ يﺎﻫزور
رد بﺮﺿ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ يﺎﻫزور عﻮﻤﺠﻣ ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ يﺎﻫزور ﯽﻌﻤﺠﺗ نﻮﺘﺳ 100
ﺪﺻرد ﻪﮐ ﻢﺘﺸﻫ نﻮﺘﺳ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﯽﻣ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﯽﻌﻤﺠﺗ بﺮﺿ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ عﻮﻤﺠﻣ ﺮﺑ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﯽﻌﻤﺠﺗ ﻢﯿﺴﻘﺗ زا ﺪﺷﺎﺑ
رد 100 ﯽﻣ ﻞﺻﺎﺣ دﻮﺷ
. ﯿﺴﻔﺗ ﺮ
ود يﺎﻫزور مﻮﺳ ﮏﯾ ﻪﮐ ﺖﺳا ترﻮﺻ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺮﺧآ نﻮﺘﺳ ﯽﻧرﺎﺑ
85 / 33
% ، 9/
0 ﻂﻘﻓ ﺮﺘﻤﮐ ﺎﯾ ﺮﺘﻣ ﯽﻠﯿﻣ 8/
3 ﻞﮐ زا %
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار شرﺎﺑ ناﺰﯿﻣ ﺪﻫد
.
) لوﺪﺟ 3 ( ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ وA
تﻻدﺎﻌﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑB 5
و 6 ﺮﯾدﺎﻘﻣ و شرﺎﺑ ﺪﺻرد و ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا ﺮﻫ ﻪﻧﻻﺎﺳCI
ياﺮﺑ 25 ياﺮﺑ ﯽﻧارﺎﺑ يﺎﻫزور زا % 8
ﮕﺘﺴﯾا ﺎ ) ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ ه 1988
2013-
(
Station a b CI Precipitation %
OROUMIYEH 0/03456 0/03456 0/61 69/67
TAKAB 0/03505 0/01430 0/61 70/96
MOHABAD 0/04082 0/01366 /0 57 65/37
AHR 0/04634 0/01326 0/58 73/58
MIANE 0/04291 0/01341 0/59 70/53
SARAB /058930 0/01305 0/58 67/77
SAHAND 0/04544 0/01323 0/58 67/28
TABRIZ /003895 /001388 /0 60 69 /82
) لوﺪﺟ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ 3
) ﻪﻟدﺎﻌﻣ زا ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺪﺻرد ( 3
ﺪﻣآ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﺳد ﻪﺑ ( ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺪﺻرد ﺎﺑ ﺖﺳا ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﮐ
رد 25 ﺖﺳا هدﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫزور زا % يﺎﻫزور ﻞﮐ ﻪﮐ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ 490
/9 ﻪﮐ هدﻮﺑ
840 /1 ﻪﯿﻣورا ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﻪﮐ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ياراد زور 67
69/
رد ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ % 25
ﯽﻧارﺎﺑ يﺎﻫزور زا %
رد ﯽﻨﻌﯾ 5 460/
ﺪﻨﻬﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﺖﺳا هدﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا زور 28
/ 68 رد ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ % 25
ﯽﻧارﺎﺑ يﺎﻫزور زا %
رد ﯽﻨﻌﯾ 5/
460 ﻓا قﺎﻔﺗا زور ﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﯾ ﯽﻨﯿﺟ ﺐﯾﺮﺿ ﻦﯿﻨﭼ ﻢﻫ .ﺖﺳا هدﺎﺘ
ﻢﮐاﺮ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ راﺪﻘﻣ CI
ﺢﻄﺳ رد نآ
ﻪﺿﻮﺣ زا 57 /0 ﺎﺗ 68 /0 هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﻪﻧﻻﺎﺳ سﺎﯿﻘﻣ رد نآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻫ
راﺪﻘﻣ ﺎﺑ بﺎﮑﺗ و ﻪﯿﻣورا يﺎ
) 61 /0 ( ﺗ ﺺﺧﺎﺷ و هدﻮﺑ ﻢﮐاﺮ
ﺎﮕﺘﺴﯾا ﺮﺘﺸﯿﺑ رد ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ه
راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ يﺎﻫ 57
/0
ﻮﺑ ﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺖﺳا هد ﻢﮐاﺮ
ﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﯽﻠﺼﻓ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ه
رد نآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ يﺎﻫ
) لوﺪﺟ 5 ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ( ﺮﺑ ﻪﮐ .ددﺮﮔ
) ﻪﮐ ﺪﯾو ﻦﯿﺗرﺎﻣ يﺪﻨﺑ ﻪﻘﺒﻃ سﺎﺳا
> CI
0/61 ﺗ زا نﺎﺸﻧ ( ﻢﮐاﺮ
ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ يﻻﺎﺑ
ﯽﻣ هﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا نآ ﻪﻧازور ﮏﯾ ﭻﯿﻫ رد ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ هﺎﮕﺘﺴﯾا رد ﻪﮐ .ﺪﺷﺎﺑ
ﺎﮕﺘﺴﯾا زا ه ﺎﻫ ﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﻢﮐاﺮ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ 61
/ 0 و ﻪﻧﻻﺎﺳ سﺎﯿﻘﻣ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ
شرﺎﺑ رد ﯽﻠﺼﻓ ﯽﻧﺎﻬﮔﺎﻧ يﺎﻫ
ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﻢﻈﻨﻣﺎﻧ و و
ﮏﯾدﺰﻧ ﺮﻔﺻ ﻪﺑ و ﺮﺘﻤﮐ راﺪﻘﻣ ﻦﯾا ﻪﭼﺮﻫ .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺟ دﻮﺷ ﺮﺗ
و ﺶﻨﮐاﺮﭘ زا شرﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻢﮐاﺮﺗ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫزور رد يﺮﺘﻬﺑ .
) لوﺪﺟ 5 ﺺﺧﺎﺷ ﯽﻠﺼﻓ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ( ) ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ يﺎﻫﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣCI
1988 - 2013 (
Station Winter CI Spring CI Autumn CI Summer CI
OROUMIYEH /0 57 /0 60 /0 61 /0 59
TAKAB /0 57 /0 61 /0 56 /0 59
MOHABAD /0 53 /0 60 0/56 /0 55
AHR 0/58 0/51 0/59 /0 61
MIANE 0/57 0/56 /057 /061
SARAB /061 0/56 0/58 0/57
SAHAND 0/57 /055 /060 /060
TABRIZ /056 /059 /061 /059
) لوﺪﺟ 5 ﺺﺧﺎﺷ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ( ﻢﮐاﺮﺗ
ﻧﺎﻫﺎﻣ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪ
ه نﺎﺸﻧ ار ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﻫد ﺗ ﺺﺧﺎﺷ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﻢﮐاﺮ
ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ 61 /0 راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و 55
/0 ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ رد ﻪﯿﻣورا هﺎﮕﺘﺴﯾا
بﺮﻏ ﻪﺿﻮﺣ ﻞﺼﻓ رد و ﯽﻤﻈﻧ ﯽﺑ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد رﺎﻬﺑ و ﺰﯿﯾﺎﭘ ﻞﺼﻓ رد ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﯽﻤﻈﻧ ﯽﺑ ياراد نﺎﺘﺴﻣز
ﯽﻣ ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ رد يﺮﺘﻤﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﯽﻧﺎﻣز هزﺎﺑ رد نﺎﺘﺴﻣز ﻞﺼﻓ رد CI
57 /0 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و رﺎﻬﺑ ﻞﺼﻓ CI
57 /0 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ﻞﺼﻓ CI
58 /0 ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و ﺰﯿﯾﺎﭘ ﻞﺼﻓ CI
58 /0 ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
ﺗ ﺺﺧﺎﺷ هﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻢﮐاﺮ
ﻮﺣ ﺢﻄﺳ رد ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﺿ
ﺖﺳا ﻦﯾا ﺖﺳا هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﮐ
ﺖﺴﯿﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ ﺶﻨﮐﺮﭘ ﺎﯾ ﻊﯾزﻮﺗ زا ﯽﻠﺼﻓ و ﻪﻧﻻﺎﺳ سﺎﯿﻘﻣ رد ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺘﻧ ﻪﮐ
زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ
،نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﻀﻣر يﺎﻫ 2016
.دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﯽﻣ ﺮﮐذ ﻞﺑﺎﻗ
عﻮﻧ و ﯽﻧﺎﻣز هرود ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
هﺎﮕﺘﺴﯾا .دراد قﺮﻓ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﻀﻣر ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يﺎﻫ
يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ
ﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﻢﮐاﺮ
ﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ه
ﯿﺳ يﺎﻫ ﻨ ﯽﻧﺎﻣز هرود رد ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ ﮏﯿﺘﭘﻮ 26
) لﺎﺳ 1988 - 2013 ﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا فﺪﻫ .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ( ﻢﮐاﺮ
ﺢﻄﺳ رد ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺶﻨﮐاﺮﭘ ﺎﯾ
ﻮﺣ ﻪﺿ ﯽﻣ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﺎﺑ .ﺪﺷﺎﺑ
هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺗ ﺺﺧﺎﺷ زا
ﻢﮐاﺮ ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻮﺣ ﺢﻄﺳ رد
ﻪﺿ
ﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﻪﻧﻻﺎﺳ سﺎﯿﻘﻣ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا يﺎﯾﻮﮔ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻢﮐاﺮ
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﻧﻻﺎﺳ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ 59
/0 ﻪﮐ ﺖﺳا هدﻮﺑ
ﺺﺧﺎﺷ راﺪﻘﻣ ﻦﯿﺑCI
0 ﺎﺗ 1 ﻪﺑ راﺪﻘﻣ ﻦﯾا ﻪﭼﺮﻫ و ﺖﺳا هدﻮﺑ 1
ﺗ دﻮﺷ ﮏﯾدﺰﻧ ﻢﮐاﺮ
ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺎﻧ ﻪﻧازور هدﻮﺑ ﻢﻈﻨﻣ
ﺖﺳا ﻢﻫ ﺺﺧﺎﺷ ﯽﻠﺼﻓ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯿﻨﭼ هوﺪﺤﻣ ردCI
53 /0 ﺎﺗ 61 /0 .ﺖﺳا هدﻮﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
زا
ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﯽﻣ
ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ناﻮﺗ ﻢﮐاﺮﺗ
ﻢﮐاﺮﺗ ياراد ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻮﺣ ﺢﻄﺳ رد ﯽﻄﺳﻮﺘﻣ ﺎﺘﺒﺴﻧ
ﻪﺿ
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ هدﻮﺑ ﺖﺳا ﺮﮐذ نﺎﯾﺎﺷ
ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ياراد ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ
شرﺎﺑ يﺎﻫ
ﻦﯿﮕﻨﺳ و ﺎﺑ دﺎﯾز تﺪﺷ ، نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻧﺎﻀﻣر ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ هدﻮﺒﻧ
1396 ﻪﺿﻮﺣ ﻪﻧازور يﺎﻫ شرﺎﺑ ﯽﻧﺎﻣز ﻊﯾزﻮﺗ ﯽﺳرﺮﺑ
ﻢﮐاﺮﺗ ﺺﺧﺎﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻦﯿﺑ رد .دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ
ﻫ ﻪﺿﻮﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﮏﯿﺘﭘﻮﻨﯿﺳ يﺎ
ﻪﺿﻮﺣ قﺮﺷ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫﺎﮕﺘﺴﯾا ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﮐاﺮﺗ ﺺﺧﺎﺷ ياراد ﺪﻨﻬﺳ و باﺮﺳ
)يﺮﺘﻤﮐ ﻢ 58
/0 ﺎﺑ ﺖﺒﺴﻧ (
) راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﻧﺎﯿﻣ و ﺰﯾﺮﺒﺗ 58
/0 و 60 /0 ﯽﻣ ( و بﺮﻏ رد ﻪﯿﻣورا هﺎﮕﺘﺴﯾا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺪﺷﺎﺑ بﺎﮑﺗ
رد بﻮﻨﺟ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد
ﻢﻈﻨﻣﺎﻧ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺎﺗﺪﻋﺎﻗ ﻪﮐ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﻮﺣ ﺢﻄﺳ رد ار يﺮﺗ
ﻪﺿ ﯽﻣ اراد ﺪﺷﺎﺑ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ ﻪﯿﺣﺎﻧ رد ﻪﮐ
ﻢﮐاﺮﺗ ظﺎﺤﻟ زا دﺎﺑﺎﻬﻣ هﺎﮕﺘﺴﯾا ﯽﻣ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺎﻫﺎﮕﺘﺴﯾا ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﻬﺑ ﻢﻈﻧ زا ﻪﻧﻻﺎﺳ شرﺎﺑ
.ﺪﺷﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺮﯾدﺎﻘﻣ
سﺎﯿﻘﻣ رد ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﻧﻻﺎﺳ
هدوﺪﺤﻣ رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ 61
/ 0 ﺎﺗ 57 / 0 راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ 59 / 0 ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪﮐ
ﻦﯾا
ﻂﺳﻮﺘﻣ راﺪﻘﻣ ﺗ
ﻢﮐاﺮ ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ
ار ﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﻘﻃﺎ ﺗ ﺎﺑ ﻢﮐاﺮ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﯾ ﺮﺘﻤﮐ ﻂﺳﻮﺘﻣ راﺪﻘﻣ زا
ﯽﻣ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺪﻨﮐ
رد ﻪﮐ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺪﺻرد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ 25
/ 0 رﺎﺑ يﺎﻫزور زا اﻧ
ﯽ ﯽﻣ هدﺎﺘﻓا قﺎﻔﺗا ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ناﻮﺗ
ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ ﻪﮐ ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ
70 ﺻرد ﺪ رد ﺎﻬﻨﺗ ار دﻮﺧ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ 25
/ 0 هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ﯽﻧارﺎﺑ يﺎﻫزور زا ﺪﻧا
ﻢﻫ
و ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯿﻨﭼ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣرد ﻪﻧازور ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺺﺧﺎﺷ صﻮﺼﺧ رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا
ﯽﻣ رد ار شرﺎﺑ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا يﺎﯾﻮﮔ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺺﺧﺎﺷ راﺪﻘﻣ رﺪﻘﭼﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ناﻮﺗ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﯽﮔﺪﻧرﺎﺑ يﺎﻫزور ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ هزﺎﺳ ﻪﺑ زﺎﯿﻧ شرﺎﺑ ﺪﯾﺪﺷ يﺎﻫ هرود لﻮﻃ رد ﻪﮐ ﺪﻫد
يﺎﻫ و ﺖﺳا بآ يراﺪﻬﮕﻧ
ﯽﻣ ار شرﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻦﯾا ﺲﭙﺳ هرود لﻮﻃ رد و دﺮﮐ هﺮﯿﺧذ ناﻮﺗ
زﺎﯿﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ ﯽﻣ
هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ ناﻮﺗ درﻮﻣ ﺮﺛﻮﻣ يﺎﻫ
.دﺮﯿﮕﺑ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا
ﻊﺑﺎﻨﻣ
.1 .م ،يدوﺮﻬﺗ يﺮﻇﺎﻧ ،.ع ،ﯽﮐﻮﯿﺳ ﯽﻌﺷﺎﺧ ،.ي ،ﯽﻧﺎﻀﻣر 1396
ﻪﻧازور شرﺎﺑ ﯽﻧﺎﻣز ﻊﯾزﻮﺗ ﯽﺳرﺮﺑ . ﺎﺑ ﻪﯿﻣورا ﻪﭼﺎﯾرد ﻪﺿﻮﺣ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﯾﺮﺸﻧ ،ﻢﮐاﺮﺗ ﺺﺧﺎﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا كﺎﺧ و بآ ﺖﻇﺎﻔﺣ يﺎﻫ
24 5) .(
2.Brooks CEP, Carruthers N. 1953. Handbook of Statistical Methods in Meteorology. Meteorological Office: London.
3.Iran Water Resource Management Company (IWRMco.) (2015) Daily Rainfall report of Iran Based on Seconder Catchment Areas http:// wrs.wrm.ir/m3/gozaresh.asp. Accessed 15 Jun 2015
4.Martin-vide, J. 2004. Spatial distribution of a daily precipitation concentration index in Peninsular Spain. Int. J. Climatol. 24: 959-971
5.N.R. Patel, D.T. Shete. 2015. Analyzing Precipitation Using Concentration Indices for North Gujarat Agro Climatic Zone, India
6.Olascoaga MJ. 1950. Some aspects of Argentine rainfall. Tellus 2(4): 312.
7.Riehl H. 1949. Some aspects of Hawaiian rainfall. Bulletin of the American Meteorological Society 3(5): 176.
Spatial-Temporal distribution of CI daily rainfall index in the catchment area of Lake Urmia
Abstract
Rainfall is one of the most important meteorological factors. The temporal and spatial distribution of rainfall density is a key factor in hydrologic analysis. In this study, the spatial distribution of daily rainfall index using daily rainfall data at 8 synoptic stations (Urmia, Tabriz, Sahand, Sarab, Takab, Mianeh, Mahabad, Ahar) was studied at the time of 26 years (1988-2013) in the Urmia Lake Basin. The CI index is related to rainfall intensity and erosion capacity, so this index is important for studying rainfall and flood. The rainfall density analysis showed that the synoptic stations of Urmia and Takab have the highest rainfall density (0.61) and the synoptic station of Mahabad has the lowest rainfall density (0.57). The occurrence of a severe rainfall in one region forms the highest rainfall volume It says that a lot of soil erosion and flood occur in these areas, which preventive measures must be taken to prevent these factors.
Key words: CI index, spatial and temporal variability, Urmia lake