Statistical-Spatial Analysis of Rice, Wheat And Barley Yield Variability in The Southern Shore of The Caspian Sea

:لوئسم هدنسيون*

یدمحم نیسح

E-mail: hmmohammadi@ut.ac.ir

Statistical-Spatial Analysis of Rice, Wheat And Barley Yield Variability in The Southern Shore of The Caspian Sea

HADIS SADEGHI ¹ , HOSEIN MOHAMMADI ²* , ALIAKBAR SHAMSIPOUR ³ , SAEED BAZGEER ⁴ , MOSTAFA KARIMI ⁵ , SAEED SOUFIZADEH ⁶

1. Phd. Student, Department of Physical Geography, Faculty Of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

2, Professor, Corresponding Author, Department of Physical Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

3, Associate Professor, Department of Physical Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

4, Assistant Professor Department Of Physical Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

5, Assistant Professor, Department of Physical Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

6, Assistant Professor, Department of Agro Ecology, Environmental Sciences Research Institute, Shahid Beheshti University, G.C., Tehran, Iran

(Received: Sep. 30, 2019- Accepted: Aug. 15, 2020) ABSTRACT

Climatic and regional conditions have provided a good environment for agricultural development, especially in the Caspian Sea provinces. The purpose of this study is to identify the effect of climate variables on spatial analysis of grain yield and Grain cultivation capability in the southern coast of the Caspian Sea. Then, using important functions of spatial statistics including moron index and hot spots analysis of spatial patterns of rice, wheat and barley yields on the southern coast of the Caspian Sea during the statistical period of 2000-2016 were investigated.

According to the results of Moran index analysis, it was determined that the yield of rice, wheat and barley were positive and close to one in the study period, indicating the clustering of the spatial distribution of the yield of the products under study. Also, based on the results of Local Indicators of Spatial Association and the analysis of hot spots, high value values or positive spatial correlation of rice yield were mainly found in Mazandaran province and high values or positive spatial correlation of wheat yield in southern parts of Golestan province and limited parts from Mazandaran Province. For yield of barley, the most areas with high positive spontaneous autocorrelation (hot spots) are mainly confined to Babolsar and Joybar cities of Mazandaran province at confidence level of 99%, Babol in 95% confidence level and Aliabad city Located in Golestan province at a confidence level of 90%. Low value of wheat and barley yields were found in the eastern and western parts of Gilan province at 99, 95 and 90 percent confidence levels.

Keywords: Caspian coastlines, yield, spatial statistics, Moran index, Hot spots analysis.

Introduction

Despite the importance and role of strategic products such as rice, wheat and barley in the economic and social conditions of the people living on the southern shore of Caspian Sea, Mazandaran province among the Caspian Sea provinces, in terms of the persistence of agricultural resources is weak and the two provinces of Gilan and Golestan, also have weak instability. Overall, the research conducted in Iran shows that most of these studies have evaluated long-term yield behavior and cultivation level of crops and identifying the effect of climate variables on crop yield.

Studying the range of methods used in these studies confirms the accuracy of statistical methods in evaluating and estimating crop yield. However, a summary of the background of the research

conducted at the national level indicates that the spatial statistics techniques are not used properly.

Therefore, in this research, we have tried to using important functions of spatial statistics including Moran index and analysis of hot spots of spatial patterns in the rice, wheat and barley yields during the statistical period of 2000-2016 on the southern shores of the Caspian Sea was investigated.

Materials and methods

In this study, using important functions of spatial statistics including Moron index and hot spots analysis of spatial patterns of rice, wheat and barley yield on the southern Caspian Sea shore during the statistical period of 2000-2016 were investigated. Since nonparametric tests are more appropriate for data series whose statistical distribution is not normal or contains missing data, In this study, Mann Kendall nonparametric test was used to identify the long term trend of three rice, wheat and barley crops in the study area including Golestan, Mazandaran and Gilan provinces during the period of 2000-2016. Then, the trend of spatial and temporal variations in yields of these products were analyzed for three periods of 2000-2005, 2006-2010 and 2011-2016. Also, it is important in environmental analysis to understanding how space distribution of yield data and the patterns and processes that govern it to provide proper planning and management, Therefore, in this study, spatial statistics analysis methods, including Local Indicators of Spatial Association and Hot Spot Analysis were used.

Moran index determines the degree of spatial autocorrelation between adjacent values and cells.

The results of this analysis show whether the effects have been distributed randomly, scattered or clustered in space, and in this index, the values close to the number -1 are strong negative correlations and close values of +1, are strong positive correlation. Though that the Moran's I statistic is a general statistic and it is not possible to evaluate the spatial structure, the identification of local spatial clusters and the areas involved in general spatial autocorrelation, Hence, to display of the rice, wheat and barley dispersion patterns were used Local Indicators of Spatial Association ، (LISA) and hot spots analysis.

Results and discussion

The results of the Mann Kendall trend test showed that the average yield of rice and barley on the southern shores of the Caspian Sea has been increasing trend. For wheat, the results showed positive changes slope but non-significant in Gilan and Mazandaran provinces and negative changes slope and non-significant in Golestan province.

Changes in rice yield showed that in the first years of the statistical period (2000-2005), the highest rice yield was concentrated in the western and central parts of Mazandaran province, which subsequently , in the middle years of the statistical period (2006-2010), a increasing trend was formed towards the east of the study area. Changes in wheat yield values during the studied period clearly showed that in the early years of the statistical period (2000-2005) wheat yield was more than 3000 kg ha-1 in significant parts of Golestan province. Gilan province had the lowest amount of cultivated fields (5943 hectares) compared to the other two other provinces during the statistical period, so that the areas under cultivation of barley in Gilan province in the early years of the statistical period (2000-2005) had a yield below 1000 kg / ha. According to the results of Moran index analysis, it was determined that the yield of rice, wheat and barley were positive and close to one in the study period, indicating the clustering of the spatial distribution of the yield of the products under study. Also, based on the results of Local Indicators of Spatial Association and the analysis of hot spots, high values or positive spatial autocorrelation of rice yield were mainly found in Mazandaran province and high values or positive spatial autocorrelation of wheat yield in southern parts of Golestan province and limited parts from Mazandaran Province. For yield of barley, the most areas with high positive autocorrelation (hot spots) were mainly confined to Babolsar and Joybar cities of Mazandaran province at confidence level of 99%, Babol in 95%

confidence level and Aliabad city located in Golestan province at a confidence level of 90%. Low value of wheat and barley yields were found in the eastern and western parts of Gilan province at 99, 95 and 90 percent confidence levels. The Low value or negative autocorrelation (LL) rice yield patterns were observed only in Rudbar city, Gilan province.

Conclusion

According to the research findings, it was found that mainly the highest rice yields in significant parts of Mazandaran province and limited parts of Golestan province are located, while based on the results of both local Moran(LISA) and analysis Hot Spot, rice yield in Gilan province has negative spatial autocorrelation. Regarding wheat, the highest amounts of cultivation region was observed in Golestan province with an average of 360,263 thousand hectares during the statistical period that in this regard, based on the results of the local Moran pattern and hot spots analysis, it was revealed that areas with high positive spatial autocorrelation(hot spots) is limited to the southern parts of Golestan province and limited parts of Mazandaran province, including Babolsar and Joybar areas, at various confidence levels.

Keywords: Caspian coastlines, yield, spatial statistics, Moran index, Hot spots analysis.

یرامآ لیلحت -

گ ،جنرب درکلمع تارییغت ییاضف رزخ یبونج لحاوس رد وج و مدن

یقداص ثیدح ،1

یدمحم نیسح

2

، *

یسمش ربکا یلع

3روپ ، ریگزاب دیعس ،4

یمیرک یفطصم ،5

یفوص دیعس

6هداز

1

، یرتکد یوجشناد نارهت هاگشناد ،ایفارغج هدکشناد ،یعیبط یایفارغج هورگ

ناریا ،نارهت ،

2

، داتسا یعیبط یایفارغج هورگ ناریا ،نارهت ، نارهت هاگشناد ،ایفارغج هدکشناد ،

3 . رایشناد ناریا ،نارهت ، نارهت هاگشناد ،ایفارغج هدکشناد ،یعیبط یایفارغج هورگ

4 . رایداتسا ناریا ،نارهت ، نارهت هاگشناد ،ایفارغج هدکشناد ،یعیبط یایفارغج هورگ

5 رایداتسا . یفارغج هدکشناد ،یعیبط یایفارغج هورگ ناریا ،نارهت ، نارهت هاگشناد ،ا

6 . رایداتسا زرواشک هورگ ی

نارهت ،یتشهب دیهش هاگشناد ،یطیحم مولع هدکشهوژپ ،كیژولوکا ناریا ،

:تفایرد خیرات(

8 / 7 / 98 - :بیوصت خیرات 25

/ 5 / 99 )

هدیکچ

بآ طیارش هقطنم و ییاوهو

ا ی

، ناوت هب یزرواشک هعسوت یارب یبسانم یطیحم یاه رد هژیو

سا نات اب یمیلقا یاهریغتم رثا تخانش شهوژپ فده .تسا هدرک مهارف رزخ یایرد هیشاح یاه سپ .تسا رزخ یایرد یبونج لحاوس رد تلاغ تشک تیلباق و درکلمع نازیم ییاضف لیلحت

هکل لیلحت و ناروم صخاش لماش ییاضف رامآ مهم عباوت زا هدافتسا اب یاهوگلا ،غاد یاه

نگ ،جنرب درکلمع یناکم یرامآ هرود رد رزخ یایرد یبونج لحاوس رد وج و مد

1379 - 1395

لیلحت زا لصاح جیاتن ساسارب .دش یواکاو ناروم صخاش

،جنرب درکلمع هک دش صخشم

هک دنتسه كی هب كیدزن و تبثم بیرض یاراد هعلاطم دروم یرامآ هرود لوط رد وج و مدنگ هشوخ یایوگ م تلاوصحم درکلمع ییاضف عیزوت ندوب یا

نینچمه .تسا لیلحت درو

، ساسارب

نت هکل لیلحت و یلحم ناروم صخاش جیا تبثم ییاضف یگتسبمه دوخ اب ریداقم ،غاد یاه

مدنگ درکلمع تبثم ییاضف یگتسبمه دوخ اب ریداقم و ناردنزام ناتسا رد َاتدمع جنرب درکلمع شخب رد شخب و ناتسلگ ناتسا یبونج یاه م ناردنزام ناتسا زا یدودحم یاه

.دش هدهاش یارب

هکل( تبثم ییاضف یگتسبمه دوخ اب یحاون نیرتشیب وج درکلمع رد ًاتدمع )درکلمع غاد یاه

فلتخم نانیمطا حوطس ناتسرهش هب دودحم

رد ناردنزام ناتسا رد عقاو رابیوج و رسلباب یاه

نانیمطا حطس 99

نانیمطا حطس رد لباب ،دصرد 95

یلع ناتسرهش و دصرد تسلگ ناتسا دابآ

نا

نانیمطا حطس رد 90

شخب رد َاتدمع وج و مدنگ درکلمع نییاپ شزرا اب ریداقم .دوب دصرد -

نانیمطا حوطس رد نلایگ ناتسا یبرغ و یقرش یاه 99

، 95 و 90 .دش هبساحم دصرد

هژاو یاه لک ی د هکل لیلحت ،ییاضف رامآ :ی ،ناروم صخاش ،رزخ یایرد لحاوس ،غاد یاه

.درکلمع

همدقم

لمج زا مهم ه یدربهار و نيرت تلاوصحم نيرت

هب ،ناريا یزرواشک ،جنرب نآ یلامش یحاون صوصخ

.تسا وج و مدنگ ناريا لامش

دنبرمک یبونج همین رد

و رزخ یايرد هب لامش زا هک هدش عقاو نیمز هرک هلدتعم یم دودحم زربلا تاعافترا هب بونج زا

و ددرگ زکرم

.تسا یزرواشک تادیلوت 75

/ 9 ج دصرد روشک لک تیعم

و 06 / 11 روشک یعارز یضارا تشک ريز حطس زا دصرد

رد یساسا شقن یزرواشک و بآ عبانم .تساراد ار دراد هقطنم نيا مدرم یعامتجا و یداصتقا تیعضو

(

; Shiravand &

2017 et al., Mohammadi

Hashemi,2016; Azizi & Roshani,2008;

یلع .)

مغر

ناتسا ،هقطنم مدرم یگدنز رد یزرواشک شقن و تیمها ناتسا نیب رد ناردنزام رظن زا ،رزخ یايرد هیشاح یاه

و نلایگ ناتسا ود و فیعض یزرواشک عبانم یرادياپ تسه رادروخرب فیعض یرادياپان زا زین ناتسلگ دن

(

Mansoori et al., 2014

.) ،رگيد یوس زا هفلؤم رییغت

-

هديدپ تدش و یناوارف ،امد ،شراب ریظن یمیلقا یاه یاه

نافوط و بلایس ،یلاسکشخ دننام یدح هویش هب اه

یاه

قطانم یزرواشک تلاوصحم دیلوت و دشر رب فلتخم یم ریثأت ناريا یلامش .دراذگ

هک تسا یلاح رد نيا

هزورما یزرواشک هب

مهم ناونع یلصا و نيرت

شخب نيرت

نیمأت بوسحم ناهج مدرم یکاروخ یاهزاین هدننک -یم

شيازفا اب هارمه روشک تیعمج نوزفازور دشر و دوش یزرواشک تلاوصحم یارب اضاقت نینچمه و

شيازفا

هک تسا هدش بجوم یزرواشک تلاوصحم یناهج تمیق نيرتمهم زا یکي یياذغ تینما نیمأت تيولوا

اه شخب ی

دوش روشک یزرواشک

(

Mohammadi et al., 2019;

Salami & Mohtashami,2014

.)

نيا زا ،ور هب روـظنم

لکشـم رـب تراـظن میمصت ،یياذغ داوم دوبمک

و ناریگ

همانرب بسـک هـب زاـین ،نازـير زور هب تاعلاطا و یهاگآ

مک زا ی ت

، تیفیک دنراد تلاوصحم شنکارپ هوحن ،عون ، .

نيدب بیترت تیفیک و تیمک زا یهاگآ و تخانش بسک

هب وج و مدنگ ،جنرب تلاوصحم درکلمع روظنم

هب کمک

هقطنم سایقم رد یتيريدم یاهراکهار دوبهب یا

قیقحت

تسا هجوت لباق رضاح .

کینکت یتاعلاطم نینچ رد یاه

نیمز لیلحت و رامآ زا یياضف یگتسبمه دوخ یاه

لحت یاهرازبا نيرتدربراکرپ و نيرتدیفم یياضف موادت لی

رد دوجوم یاهوگلا تخانش رد نارگشهوژپ هب هک دنتسه هنهپ یم کمک اهوگلا نيا یدوجو ليلاد و یناکم یاه -

دنک (

Rostaei et al.,

; 2015

&Alijani, Sotodeh

.)2018

شور هشوخ یاه تخانش رد یددعتم یدنب

هداد رب مکاح یاهوگلا نایم نيا رد هک دراد دوجو اه

صخاش دوخ ناروم یلک یناکم یگتسبمه (

Moran’s I

)

شور هلمج زا یطیحم تسيز تاعلاطم رد قفوم یاه

یم نیب یناکم یگتسبمه دوخ هجرد تسا رداق هک دشاب

لولس و ريداقم .دنک نییعت ار مه رواجم یاه

شور نيا

یم یلحم و یرسارس هاگديد ود یاراد هک دشاب

ناروم رد ن چیه هک تسا نيا رفص ضرف یرسارس

هشوخ عو یدنب

یيایفارغج ضراوع اب طبترم رصنع ريداقم نیب یياضف رایسب هژيو شزرا رادقم هک ینامز ؛درادن دوجو رظن دروم رادقم و کچوک هاگنآ ،دشاب گرزب رایسب هدش هبساحم z

یم درک در ار رفص ضرف ناوت (

Asadi & Karami,

.)2017

هب ار یددع صخاش نيا یم تسد

ناونع اب ،دهد

یتما اي درادناتسا زا (

z-score

یم نآ زا هدافتسا اب هک) ناوت

هجرد اضف رد ار ضراوع ندوب زکرمتم اي ندوب هدنکارپ ی

هزادنا .درکیریگ

نیب ناروم صخاش ريداقم ،یلک روط هب

1 - ات 1 دددع هب کيدزن ريداقم هک تسا + 1

- دوخ زا

کيدزن ناروم صخاش ريداقم ،یفنم یوق یگتسبمه ددع 1 وخ زا + و دنرادروخرب تبثم یوق یگتسبمه د

دنرادن یياضف یگتسبمه دوخ چیه رفص کيدزن ريداقم (

Jin et al., 2018

.) ناروم صخاش هکنيا هب هجوت اب

هشوخ یياسانش هب رداق یرسارس و یلحم یناکم یاه

یمن یلک یناکم یگتسبمه دوخ رد میهس یحاون ،دشاب

هک یلحم ناروم صخاش زا هک تسا مزلا س رد

لا 1995

ناکم صیخشت فده اب نیلسنا طسوت و یلحم یاه

ناکم داهنشیپ یياضف یاهدنویپ رد رثؤم یدارفنا یاه

هکل ناوتب ات دوش هدافتسا ،دش عادبا غاد یاه

( اب ريداقم

هکل و )لااب شزرا درس یاه

ار )نیياپ شزرا اب ريداقم (

درک صخشم (

Hataminezhad et al., 2014; Mirzaei

et al., 2018

ناريا رد یددعتم تاعلاطم ،ساسا نيا رب.)

و تشک ريز حطس تدمزارد یبايزرا نوماریپ ناهج و درکلمع یور رب یمیلقا یاهریغتم رثا یسررب و درکلمع هرهب اب ناهج و ناريا رد یزرواشک تلاوصحم زا یریگ

لیلحت یخرب هب هک تسا هدش ماجنا یياضف و یرامآ یاه

نآ زا یم هراشا اه دوش

.

Lucyanne Santos et al.,(2019)

رد ار ايوس درکلمع و دیلوت ینامز و یناکم تارییغت ریس ناروم صخاش هدافتسا اب ليزرب رد عقاو ایپوتام هقطنم دیلوت اب یحاون هک دنتشاد راهظا و دندرک یسررب یلحم

ًاتدمع لااب .تسا زکرمتم هقطنم یزکرم شخب و برغ رد

Jin et al.,(2018)

ا اب یرسارس ناروم صخاش زا هدافتس

یزرواشک تادیلوت ینامز و یناکم تارییغت ریس یلحم و یاهلاس هلصاف رد ار نیچ 2004

ات 2014 یسررب

.دندومن

Akossou et al.,(2016)

درکلمع یسررب هب

یروهمج رد فلتخم یيامیلکورگآ هقطنم تشه رد ترذ .دنتخادرپ نینب

Bannayan et al.,(2016)

سد یارب یبایت

دشر فلتخم لحارم یور میلقا رثا زا یرتهب تخانش هب رثا ،ميد مدنگ 6

رد ار یمیلقا صخاش 5

یناکم تیعقوم

لامش رد هرود لوط رد ناريا قرش

1983 ات 2008

هفلؤم لیلحت و هيزجت جياتن .دندرک یسررب یلصا یاه

تیعقوم رد هک دوب نيا زا یکاح ،فلتخم یناکم یاه

رب رثؤم یاهریغتم عونتم مدنگ دشر فلتخم لحارم

.تسا

Gornott &Wechsung,(2016)

زا هدافتسا اب زین

لدم درکلمع رب ار یمیلقا یاهریغتم ریثأت یزاياو یاه

.دندرک یبايزرا مدنگ و ترذ

Saito et al.,(2015)

اب

هداد زا هدافتسا هدحتم تلاايا یزرواشک ترازو یاه

یارب ار جنرب درکلمع دنور اکيرمآ 24

رد یياقيرفآ روشک

یرامآ هرود لوط 1960

- 2012 نيا هب و دندرک یسررب

دودح ،هک دندیسر هجیتن 74

تشک ريز یحاون زا دصرد

زا شیب درکلمع دشر دهاش جنرب 35

راتکه رد مرگولیک

هدوب لاس رد یددعتم تاعلاطم ناريا رد نینچمه .دنا

؛اهنآ هلمج زا هک تسا هدش ماجنا

Zareabyaneh &

) 2014 yatvarkeshi,(

نم شور هس زا هدافتسا اب Ba

-

نیمخت ،لادنک ریغتم هس دنور یطخ نویسرگر و نس رگ

لوصحم هدفه یارب ار تشک ريز حطس و دیلوت ،درکلمع .دندرک یسررب یوضر ناسارخ ناتسا رد یعارز هب

روط

شهوژپ یسررب ،یلک یم ناشن هدش ماجنا یاه

هک دهد

هب روکذم تاعلاطم رثکا زرا

و درکلمع تدمزارد راتفر یباي

و یعارز تلاوصحم تشک ريز حطس رثا تخانش

یاهریغتم یزرواشک تلاوصحم درکلمع یور رب یمیلقا

هتخادرپ شور فیط یسررب .دنا هب یاه

رد هدش هتفرگراک

بلاغ شور تقد روشک حطس رد هدش ماجنا تاعلاطم -

تلاوصحم درکلمع دروآرب و یسررب رد ار یرامآ یاه عارز یم تابثا هب ی عمج اما .دناسر

هنیشیپ یدنب

شهوژپ مدع زا یکاح ،روشک حطس رد هدش ماجنا یاه

کینکت زا یفاک هدافتسا یم یياضف رامآ یاه

زا .دشاب

نيا یریگراکب اب هک تسا هدش یعس شهوژپ نيا رد ،ور لیلحت و ناروم صخاش لماش یياضف رامآ مهم عباوت

هکل وم یناکم یاهوگلا غاد یاه درکلمع ريداقم رد دوج

یسررب رزخ یايرد یبونج لحاوس رد وج و مدنگ ،جنرب .دوش شور و داوم

اه

یبونج لحاوس شهوژپ نيا رد هعلاطم دروم هقطنم تحاسم هب یرزخ هقطنم .تسا رزخ یايرد 65912

یيایفارغج لوط نیب رد و روشک لامش رد عبرم رتمولیک 53´ 48°

´ ات

° 10 56 ضرع و یقرش یاه

یيایفارغج

47´ 35°

´ ات 27

°38 رظن زا و تسا هتفرگ رارق یلامش

،ناردنزام(روشک یلامش ناتسا هس یسایس تامیسقت یم رب رد ار )نلایگ و ناتسلگ هداد .دریگ

دروم یعارز یاه

،جنرب لوصحم هس درکلمع لماش شهوژپ نيا رد هدافتسا یرامآ هرود یارب وج و مدنگ 1379

- 1395 یم هک دشاب

زا .دندش هیهت یزرواشک داهج ترازو تاعلاطا کناب جنرب رزخ یايرد یبونج لحاوس رد هک تسا هجوت ناياش

هب تشک یبآ و ميد تروص هب وج و مدنگ و یبآ تروص

یم طسوتم وج و مدنگ یارب شهوژپ نيا رد هک دوش اجنآ زا نینچمه .دش هتفرگ رظن رد یبآ و ميد درکلمع

ناتسرهش هک سابع یاه

،دابآ نوديرف ،تشدرلاک ،رانک

نایم ،یلامش هوکداوس لوط دقاف ناشیمگ و هاگولگ ،دورد

تلاوصحم درکلمع یسررب تهج بسانم یرامآ هرود اب .دنتفرگن رارق هدافتسا دروم شهوژپ نيا رد ،دندوب هداد هکنيا هب هجوت لاس لوط رد درکلمع یاه

یاه

دنتسه یفلتخم ماقرا هب طوبرم فلتخم فذح فده اب ،

تدش رثا عارز

ی هب و داژن ی و مقر عون رد فلاتخا(

هداد یيامن یزاسراومه کینکت زا )هعرزم تيريدم اه

.دش هدافتسا لکش رد

1 دروم هقطنم یيایفارغج تیعقوم

هدش هداد ناشن شهوژپ نيا رد بختنم یحاون و هعلاطم نومزآ ،هکنيا هب رظن .تسا یرس یارب یرتماراپان یاه

هداد يزوت هک یياه نآ یرامآ ع

یاراد اي و تسین لامرن اه

هداد بسانم ،دنتسه هدش دوقفم یاه نيا رد ،تسا رت

هس درکلمع تدمزارد دنور تخانش روظنم هب ،شهوژپ هعلاطم دروم هیحان حطس رد وج و مدنگ ،جنرب لوصحم ناتسا لماش لوط رد نلایگ و ناردنزام ،ناتسلگ یاه

یرامآ هرود 1379

- 1395 اپان نومزآ زا نم یرتمار

لادنک

درکلمع ینامز و یناکم تارییغت دنور سپس .دش هدافتسا ینامز هرود هس یارب روکذم تلاوصحم 1379

- 1384

،

1385 - 1389 و 1390 - 1395 .تفرگ رارق یواکاو دروم

لیلحت رد هک اجنآ زا نینچمه تخانش یطیحم یاه

هداد عيزوت هوحن یاهدنور و اهوگلا و اضف رد درکلمع یاه

مکاح همانرب کي هئارا یارب نآ رب بسانم تيريدم و یزير

،تسا تیمها زئاح شور زا شهوژپ نيا رد ور نيا زا

یاه

ناروم یوگلا لیلحت شور لماش ،یياضف رامآ لیلحت یلحم (

Local Indicators of Spatial Association

) ،

هکل لیلحت غاد یاه

(

Hot Spot Analysis

) .دش هدافتسا

وم صخاش یلصا فده ( نار

دوخ هجرد یسررب )I

هداد عيزوت هوحن و رواجم طاقن نیب یناکم یگتسبمه اه

هشوخ(

یم )یفداصت اي یا ريداقم هرامآ نيا رد .دشاب

و رفص نیب( تبثم 1

ريداقم و میقتسم یگتسبمه )

نیب( یفنم 0

و 1 - یم ناشن ار سوکعم یگتسبمه ) -

نيدب .دهد ادتبا فده نيا هب یبایتسد یارب بیترت

رب درادناتسا هرمن ساسا و Z

P-Value

،هدش هبساحم

نيدب ؛تفرگ رارق یسررب دروم صخاش ندوب رادانعم رادقم هک یدراوم رد هک تروص

P-Value

کچوک رایسب

رادقم و مدع رفص ضرف ،دوب گرزب هدش هبساحم Z

هشوخ یارب ناروم صخاش .دش در یياضف یدنب

یم هبساحم ريز تروص هب یياضف یگتسبمهدوخ ش

:دو

)1(هطبار

اجنيا هضراع هصیصخ رادقم نیب لضافت zi

اب i

،نآ نیگنایم هضراع هصیصخ رادقم فارحنا zj

زا j

،نآ نیگنایم هضراع نیب یياضف نزوwi.j

وi

یمj

،دشاب

دروم هيلا رد دوجوم یيایفارغج ضراوع لک دادعت n

دافتسا و ه نزو لک عمجs0

یم یياضف یاه هجوت اب .دشاب

صخاش هکنيا هب

Moran’s I

ناکما و تسا یلک یرامآ

هیحان راتخاس یبايزرا ،یياضف یگتسبمه دوخ یا

هشوخ یياسانش رد میهس یحاون و یلحم یناکم یاه

یمن مهارف ار یلک یناکم یگتسبمه دوخ نيا زا .دنک

ور

هب رب مکاح یوگلا یسررب روظنم ،جنرب درکلمع شنکارپ

هرامآ زا وج و مدنگ یلحم ناروم نیلسنا یاه

(LISA)

و

هکل لیلحت یلحم نیلسنا صخاش .دش هدافتسا غاد یاه

هديدپ یرامآ عيزوت شيامن یارب دیفم یاهرازبا زا ناروم -

یم اضف رد اه یم ناشن و دشاب

ريداقم اجک رد هک دهد

هديدپ مک اي دايز وخ روط هب اضف رد اه

هش هدش عيزوت یا -

رایسب یريداقم یاراد ضراوع مادک نینچمه و دنا یلحم هرامآ .دنتسه ناشنوماریپ ضراوع زا توافتم یم تسد هب ريز تروص هب ناروم :ديآ

(هطبار 2 )

نآ رد هک هضراع هصیصخxi

، i

هصیصخ نیگنایم x

و هطوبرم

wi, j

هضراع نیب یياضف نزو و i

و j

دادعتn

ک هکل لیلحت .تسا اه هضراع ل غاد یاه

هرامآ زا ی

سیتگ - رب یجدرا هیلک یا

هداد رد دوجوم ضراوع ی اه

یم هدافتسا شرتسگ ريز هطبار زا هدافتسا اب هک دنک

هشوخ یگتسویپ و یياضف هدرک یياسانش ار زکرمتم یاه

یم ناشن و تلاوصحم یلااب درکلمع اب قطانم هک دهد

جک رد وج و مدنگ ،جنرب .دنراد رارق ا

هکل لیلحت اه

غاد ی

سیتگ هرامآ اي -ا

یم هبساحم ريز تروص هب یج در :دوش

(هطبار 3 )

لومرف نيا رد هضراع یارب هصیصخ رادقم xi

،j wi

هضراع نیب یياضف نزو ،i

وj

هضراع لک دادعت اب رباربn

-

یم اه هک اجنآ زا .دشاب زایتما یعون شدوخ Gi

،تسا z

هرابود هبساحم هب زاین رگيد تسین z

(

Asadi &

Karami, 2017;Parchomenko & Borsky., 2018) .)

زا هطوبرم یاهرادومن و اه هشقن میسرت و هبساحم یارب مرن یاهرازفا

Arc GIS 10.2

و

GEODA

.دش هدافتسا رد

لکش 2 شور ، شهوژپ نيا رد هدافتسا دروم یسانش

شن .تسا هدش هداد نا

لکش 1 هعلاطم دروم هقطنم تیعقوم . بختنم یحاون و

لکش 2 - شور یامندنور شهوژپ یسانش

جیاتن ثحب و

یناکم تارييغت ريس -

ینامز

لودج جياتن هب هجوت اب 1

رد جنرب درکلمع طسوتم ،

دشر دنور .دراد یشيازفا دنور رزخ یايرد یبونج لحاوس نرب درکلمع هجوت لباق هرود لوط رد ج

دروم یرامآ ی لکش رد حوضو هب هعلاطم

3 هب .تسا هدهاشم لباق -

یروط درکلمع طسوتم ،هعلاطم دروم هقطنم حطس رد هک

زا جنرب 4020 أدبم لاس رد راتکه رد مرگولیک (

1379 )

هب 4307 لاس رد راتکه رد مرگولیک هرود یناياپ یاه

یرامآ ( 1390 هب هک تسا هدیسر ) ر طسوتم روط

دش 11

لاس رد .تسا هتشاد یدصرد یرامآ هرود یيادتبا یاه

لاس هلصاف(

یاه 1379 - 1384 درکلمع نازیم نيرتلااب )

شخب رد َاتدمع جنرب ناردنزام ناتسا یزکرم و یبرغ یاه

لاس رد َابقاعتم هک تسا هدوب زکرمتم هرود ینایم یاه

یرامآ ( 1385 - 1389 تمس هب دشر هب ور دنور کي )

م هیحان قرش هن هک تفرگ لکش هعلاطم درو

اهنت

ناتسرهش ،ناردنزام ناتسا یزکرم و یبرغ شخب یاه

ناتسرهش هکلب یلع ،نایمار یاه

و یوکدرک ،ناگرگ ،دابآ

.تفرگرب رد زین ار ناتسلگ ناتسا رد عقاو نمکرت ردنب لاس رد یرامآ هرود یناياپ یاه لاس(

یاه 1390 - 1395 )

خم یحاون رد جنرب درکلمع طسوتم یبونج لحاوس فلت

هب ،رزخ یايرد شخب رد هژيو

لباق یاه ناتسا زا یهجوت

نومزآ جياتن هنیمز نیمه رد هک هتفاي شيازفا ناتسلگ نم دنور ینعم و تبثم دنور نيرتشیب رگنایب زین لادنک -

جنرب درکلمع راد (

01 / 3 نانیمطا حطس رد ) 95

دصرد

رب درکلمع یشيازفا دنور .دوب ناتسلگ ناتسا یارب رد جن

نيا تشک ريز حطس یفنم دنور اب ماگمه ناتسلگ ناتسا ناشن هک دوب رگيد ناتسا ود اب هسياقم رد لوصحم هدنهد

هب و حطس دحاو رد دیلوت شيازفا یعارز ماقرا یریگراک

هب تيريدم و هدش حلاصا جنرب لوصحم دیلوت .تسا یعارز

ناتسرهش رثکا رد هب ناتسلگ ناتسا یاه

شخب هژيو یاه

مش هیحان هب ندوب کيدزن ،رتمک شراب تلع هب نآ یلا یمیلقا تاناسون هب مک تشک ريز حطس و ،کشخ همین

ساسح رد عقاو لباب ناتسرهش نایم نيا رد .دنتسه رت

أدبم لاس زا ار درکلمع نازیم نيرتلااب ناردنزام ناتسا ( 1379 هعلاطم دروم یرامآ هرود ناياپ ات ) لاس(

یاه

1390 - 1395 دشر اب ) 108

نيا .دوب اراد یدصرد

شراب طسوتم یاراد ناتسرهش 645

رتمیلیم لوط رد(

هنیهب یبسن تبوطر ،)هعلاطم دروم یرامآ هرود 80٪

-

60٪ یمول کاخ تفاب ، -

یم یسر نيا عومجم هک دشاب

ناتسرهش نيا جنرب درکلمع نازیم ندوب لااب رد طيارش هب شقن تسا هتشاد یيازس لکش(

3 .)

لودج 1 - لصاح جياتن زا

نم دنور نومزآ درکلمع یارب لادنک

یرامآ هرود لوط رد هعلاطم دروم یعارز تلاوصحم 1379

-

1395

نلایگ ناردنزام ناتسلگ تلاوصحم

0/37^ns 0/29^ns 3/01^** جنرب

1/03^ns 1/69^ns -0/78^ns مدنگ

1/52^ns 2/27^* 1/77^ns وج

* و ** ، بیترت هبns

نعم ی راد حطس رد 90 ، 95 ریغ و دصرد

م ینع راد

لکش 3 هرود لوط رد رزخ یايرد یبونج لحاوس رد جنرب درکلمع یناکم و ینامز تارییغت . یرامآ یاه

)فلا 1384 - 1379 ، )ب 1389 -

1385 و )ج 1395 - 1390

یواکاو هقطنم حطس رد مدنگ درکلمع تارییغت دنور

تبثم تارییغت بیش زا یکاح ،هعلاطم دروم ریغ اما

ینعم ناتسا رد راد بیش و ناردنزام و نلایگ یاه

ینعمریغ و یفنم تارییغت راد

.دوب ناتسلگ ناتسا رد

دروم ینامز هرود لوط رد درکلمع ريداقم تارییغت هشقن ناتسا رد هک داد ناشن ینشور هب زین هعلاطم یاه

هب هک یحاون دادعت ،نلایگ و ناردنزام لوط رد جيردت

ینامز هرود (

1395 - 1379 رتلااب یدرکلمع تاقبط رد )

تسا هتفاي شيازفا ،دنا هتفرگ رارق لکش(

4 درکلمع .)

شخب رد مدنگ لباق یاه

رد ناتسلگ ناتسا زا یهجوت

لاس یرامآ هرود یيادتبا یاه لاس(

یاه 1379 - 1384 )

هب زا شیب طسوتم روط 3000

راتکه رد مرگولیک رازه

هب اما دوب لاس لوط رد جيردت

اه ی 1385 - 1389 و

1390 - 1395 یحاون دصرد ، هک

رتمک درکلمع هقبط رد زا

3000 َابيرقت ،دنتفرگ رارق راتکه رد مرگولیک رازه

ناشن ریخا تارییغت هک دش رباربود دیلوت شهاک هدنهد

هعلاطم دروم یرامآ هرود لوط رد ناتسلگ ناتسا مدنگ یم لاس رد .دشاب یرامآ هرود یيادتبا یاه

لاس(

یاه

1379 - 1384 شخب ) بونج و یبونج یاه ناتسا یبرغ

اراد ار مدنگ درکلمع ريداقم نيرتلااب َاتدمع ناتسلگ ناتسرهش لماش َاتدمع هک قطانم نيا .دندوب یاه

یلع ،نایمار ،رهشدازآ ،تشدونیم و یوکدرک ،ناگرگ ،دابآ

یم زگردنب شیب شراب دننام یطيارش ندوب اراد اب ،دنشاب

زا 500 یلیم رتم تفاب و نیياپ رایسب یروش ،لاس رد

ريز عافترا اب نیياپ رایسب بیش ،کاخ یمول 1000

زا رتم

لباق ناوت لااب یلآ هدام دصرد ،ايرد حطس رد یهجوت

دنراد ار یعارز تلاوصحم عاونا دیلوت لکش(

4 .)

لکش 4 لحاوس رد مدنگ درکلمع یناکم و ینامز تارییغت . هرود لوط رد رزخ یايرد یبونج

یرامآ یاه )فلا

1384 - 1379 ، )ب 1389 -

1385 و )ج 1395 - 1390

نم دنور نومزآ جياتن ناشن وج درکلمع یارب لادنک

رد وج درکلمع هعلاطم دروم یرامآ هرود لوط رد هک داد هک تسا هتشاد یشيازفا دنور رزخ یايرد یبونج لحاوس ب ناردنزام ناتسا نایم نيا رد دنور نازیم نيرتشی

ینعم و یشيازفا دامتعا حطس رد ار راد

90 دصرد ( 27 / 2 )

دوب اراد لودج(

1 حطس نازیم نيرتمک نلایگ ناتسا .)

وج تشک ريز (

5943 ود اب هسياقم رد ار )راتکه رازه

اب .تشاد هعلاطم دروم یرامآ هرود لوط رد رگيد ناتسا لکش هب هجوت 5

تسا رد وج تشک تحت یحاون رثکا نا

نلایگ لاس رد یرامآ هرود یيادتبا یاه لاس(

یاه

1379 - 1384 ريز درکلمع ) 1000

راتکه رد مرگولیک

لاس رد اما ،دنتشاد یرامآ هرود یناياپ یاه

لاس(

یاه

1390 - 1395 ) نيا رد وج تشک تحت یحاون مامت

زا شیب یدرکلمع تاقبط رد ناتسا 1000

رد مرگولیک

لاس رد .دنتفرگ رارق راتکه اه

یرامآ هرود یيادتبا ی

لاس(

یاه 1379 - 1384 نيرتشیب رسلباب ناتسرهش )

ناوارف شراب دننام یلماوع .دوب اراد ار وج درکلمع نازیم طسوتم روط هب(

924 یکيدزن ،لداعتم یامد ،)رتمیلیم ايرد حطس زا مک عافترا ،ايرد هب

( 21 - کاخ تفاب ،)رتم

ر یياذغ داوم و بآ یلااب بذج ناکما هک یسر مهارف ا

یم دیلوت رظن زا رسلباب ناتسرهش هک هدش بجوم ،دنک وج درکلمع .دشاب یيلااب عونت یاراد یعارز تلاوصحم

هب هب جيردت لاس تمس

دروم یرامآ هرود یناياپ یاه

زا یفلتخم یحاون رد رسلباب ناتسرهش رب هولاع ،هعلاطم هب هعلاطم دروم هقطنم شخب رد هژيو

لباق یاه زا یهجوت

سا زا شیب هب ناتسلگ ناتسا روطنیمه و ناردنزام نات

3000 شخب .تفاي شيازفا راتکه رد مرگولیک یاه

هب ناتسلگ ناتسا یلامش زا رتمک شراب تلع

200

زا شیب هنلااس ریخبت طسوتم ،رتمیلیم 2000

رتمیلیم

هب کاخ یلااب یروش ،شراب بسانمان عيزوت ،لاس رد لایس ،رزخ یايرد یراذگبوسر تلع ب

شزو ،یلصف یاه

لااب ،یعارز تسردان تيريدم و تاجناخراک باسپ ،داب نازیم ندوب هب کاخ EC

ناتسرهش رد هژيو قآ یاه

،لاق

یتلاوصحم تشک یارب نمکرت ردنب و سوواک دبنگ یطيارش نینچ هب یدايز تیساسح هک وج و مدنگ دننام بسانم ،دنرادن یم رت

دشاب .

لکش 5 اکم و ینامز تارییغت . هرود لوط رد رزخ یايرد یبونج لحاوس رد وج درکلمع ین

یرامآ یاه )فلا

1384 - 1379 ، )ب 1389 -

1385 و )ج 1395 - 1390

یياضف رامآ مدنگ ،جنرب لوصحم هس یدربهار تیمها هب هجوت اب

شور زا هدافتسا اب ،وج و اش یياضف رامآ لیلحت یاه

لم

ناروم صخاش (

Moran’s I

،) یلحم ناروم صخاش

( )LISA

، هکل لیلحت غاد یاه

(

Getis-Ord

) ت تارییغ

.تسا هدش یسررب روکذم تلاوصحم درکلمع - ناروم صخاش (

Moran’s I )

لودج رد 2

یگتسبمه دوخ لیلحت یجورخ جياتن

رادقم هکنيا هب هجوت اب .تسا هدش هئارا ناروم یياضف و تبثم وج و مدنگ ،جنرب درکلمع یارب ناروم صخاش م تسا کي هب کيدزن ی

هداد هک تفرگ هجیتن ناوت اه

دانتسا اب نینچمه .دنتسه یياضف یگتسبمه دوخ یاراد درادناتسا زایتما ندوب تبثم و لااب هب

کچوک رایسب و z

رادقم ندوب

P-Value

یم دوبن هیضرف ناوت

هداد نیب یياضف یگتسبمهدوخ هجیتن و هدرک در ار اه

هشوخ یاراد هک تفرگ لااب شزرا اب یياضف یدنب

.دنتسه

هداد دوب رارق هچنانچ هب وج و مدنگ ،جنرب درکلمع یاه

-

هب دياب صخاش ،دنشاب هدش شخپ اضف رد لامرن روط -

یفنم ريداقم بیترت 024390

/ 0 - و 033333 /

0 -

یم رایتخا لکش رد نینچمه .دومن

6 یگدنکارپ رادومن ،

مرن زا هدافتسا اب ناروم رازفا

GEODA

هدش هداد ناشن

روطنامه .تسا یم هدهاشم هک

یحاون رتشیب یارب دوش

شزرا کراچ رد اه لااب اه

- نیياپ و لااب -

هدش عقاو نیياپ .دنا

لودج 2 وج و مدنگ ،جنرب درکلمع یارب ناروم هرامآ یجورخ .

لوصحم صخاش

ناروم دروم صخاش

راظتنا سنايراو

Z-Score P-value

جنرب 449483

/ 0 024390

/ 0 - 009772

/ 0 793754

/ 4 000002

/ 0

مدنگ 722839

/ 0 033333

/ 0 - 018979

/ 0 488868

/ 5 00001

/ 0

وج 518387

/ 0 033333

/ 0 - 018840

/ 0 019515

/ 4 000058

/ 0

لکش 6 رزخ یايرد یبونج لحاوس رد وج و مدنگ ،جنرب درکلمع یارب ناروم یگدنکارپ رادومن .

( یلحم ناروم صخاش )LISA

هب هجوت اب یگتسبمه دوخ لیلحت یجورخ هکنيا

ناروم یياضف (

Moran’s I

) تروص هب و یلک یرامآ

مکاح یوگلا یياضف عيزوت نداد ناشن یارب ،تسا یددع صخاش زا یرزخ هیحان رد وج و مدنگ ،جنرب درکلمع رب یلحم ناروم (

)LISA

لکش رد نآ جياتن هک دش هدافتسا

7 لکش نيا رد .تسا هدش هئارا رگنایبHH

لااب درکلمع

،نآ رواجم یاهرهش و رهش زا ینیعم دادعت رد رگنایبHL

رد نیياپ درکلمع و رهش زا ینیعم دادعت رد لااب درکلمع ،نآ رواجم یاهرهش دادعت رد نیياپ درکلمع رگنایب LH

و نآ فارطا یاهرهش رد لااب درکلمع و اهرهش زا ینیعم ناشنLL

اهرهش زا ینیعم دادعت رد نیياپ درکلمع هدنهد یارب یلحم ناروم صخاش .تسا نآ رواجم یاهرهش و

هشوخ هس جنرب درکلمع ،HH

و LL

؛داد ناشن ار LH

یياضف یگتسبمه دوخ اي دايز شزرا اب ريداقم تبثم

HH

نازیم هب 16٪

رد َاتدمع یرزخ هیحان تحاسم لک زا

ناردنزام ناتسا یقرش و یزکرم شخب روطنیمه و

.دش هدهاشم ناتسلگ ناتسا رد عقاو یوکدرک ناتسرهش شراب دننام سامویب شيازفا یارب بسانم یمیلقا طيارش ريز عافترا اب نیياپ رایسب بیش ،لداعتم یامد و ناوارف 1000 کاخ یلآ هدام بسانم تیعضو ،ايرد حطس زا رتم

بسانم کاخ تفاب و ليلاد زا )یسر یمول ات یمول(

گرارق هشوخ رد قطانم نيا یری جنرب درکلمع یاربHH

دوخ اي مک شزرا اب جنرب درکلمع ريداقم یوگلا .تسا یفنم یگتسبمه (

رد عقاو رابدور ناتسرهش رد اهنت )LL

درکلمع نازیم نیياپ ريداقم .دش هدهاشم نلایگ ناتسا هب نلایگ ناتسا یبونج قطانم رد جنرب شهاک لیلد

لااب ،یحاون نيا رد شراب ،یدورو عشعشت نازیم ندوب

حطس زا عافترا شيازفا ،گرب حطس صخاش مک نازیم ( رابدور ناتسرهش رد هلمج زا ايرد

220 اب هک )رتم

رد رثؤم هجنپ دادعت شهاک بجوم اوه یلاگچ شهاک یم درکلمع شهاک تياهن رد و هتوب رد هناد دادعت ،هتوب -

یم ،دوش گ ناتسا جنرب یضارا درکلمع نازیم .دشاب نلای

یلع بوطرم ناتسا نيا هکنيا مغر و روشک ناتسا نيرت

بوطرم نینچمه یايرد یبونج لحاوس رد ناتسا نيرت

یم رزخ شنکارپ لیلد هب َاتدمع هک دوب نیياپ ،دشاب تشک لصف اب نآ قباطت مدع و شراب ینامز بسانمان

هز و یرایبآ هکبش طسوت رتشیب جنرب دوردیفس یشک

یم یرایبآ رد هک دوش

لاس رد هناخدور دروآ ریخا یاه

یوس زا .تسا هتفاي لیلقت فصن هب دوردیفس دس لحم رد هدافتسا لباق رفسف رادقم رگيد 40٪

جنرب یضارا زا

هب نلایگ ناتسا زا رتمک تفش ناتسرهش یضارا رد هژيو

( ینارحب دح 12

یلیم میساتپ رادقم و )مرگولیک رب مرگ

رد 68 هب یضارا زا دصرد رد هژيو

یبرغ همین قطانم

( ینارحب دح زا رتمک تفش و نموف دننام ناتسا 160

یلیم یم )مرگولیک رب مرگ هب طيارش نيا عومجم .دشاب

جنرب یضارا زا یرایسب رد کاخ یلآ هدام دوبمک هارمه یلع ناتسا نيا هک تسا هدش بجوم نلایگ ناتسا مغر

طسوتم ،سامویب شيازفا یارب بسانم یمیلقا طيارش وEC

هب(جنرب هایگ دشر یارب بسانمPH

بیترت 89 / 0 و

7 / 6 هب جنرب درکلمع لأخ زا ) شخب رد هژيو

یبونج یاه

دشاب رادروخرب

( Pirdashti et al.,2018; Homaee et al.,

2017; Davargar et al., 2015; Bakhshandeh et al., .)2017

هشوخ یحاون لااب هشوخ کيدزن جنرب LH

- لااب

( تسرهش رد )HH

نا و )ناردنزام ناتسا( هوکداوس یاه

.ديدرگ هظحلام )ناتسلگ ناتسا( زگردنب

لکش هجوت اب 6

یلحم ناروم صخاش لیلحت جياتن ،

هشوخ ود وHH

ار LL

ناشن وج و مدنگ درکلمع یارب

دوخ اي دايز شزرا اب درکلمع ريداقم یوگلا .داد تبثم یگتسبمه اب یحاون رد مدنگ لوصحم یارب HH

بآ ياوهو نیمز و بوطرم ی ناتسرهش لماش حطسم یاه

-

ناتسرهش و نارادنزام ناتسا رد رابيوج و رسلباب یاه وج یارب .دش هدهاشم ناتسلگ ناتسا رد عقاو یوکدرک مدنگ و جنرب هب تبسن وگلا دقاف قطانم تحاسم دوب اراد ار رادقم نيرتشیب

٪( 90 هب ،) یروط یوگلا هک

سبمه دوخ اي دايز شزرا اب ريداقم تبثم یگت

رد اهنت HH

ناتسرهش ناردنزام ناتسا رد عقاو رسلباب و رابيوج یاه

تیعقوم هب هجوت اب ناردنزام ناتسا .ديدرگ هظحلام بآ عونت ،یمیلقا صاخ شراب زا یرادروخرب ،یياوه و

تشد و لاس لوط رد نآ بسانم عيزوت و ناوارف یاه

هگلج تمسق رد زیخلصاح و عیسو قطانم زا یا

زیخلصاح یم ناريا یزرواشک

.دشاب یکي ناتسلگ ناتسا

بطق زا هدمع و تسا روشک رد یزرواشک مهم یاه نيرت

یم وج و مدنگ ناتسا نيا یدیلوت تلاوصحم اما .دشاب

هک نآ بسانمان ینامز عيزوت و یگدنراب یناکم تارییغت دوبمک اب دشر یياهتنا لحارم رد ار وج و مدنگ تشک جاوم یکشخ شنت و یگدنراب یم ه

یلااب یروش ،دنک

هب کاخ تمسق رد هژيو تاناسون رگيد و نآ یلامش یاه

شيازفا بجوم یتيريدم و یطیحم درکلمع نیب لأخ

هدش ناتسلگ ناتسا رد وج و مدنگ یعقاو و لیسناتپ تسا . یوگلا هک یفنم یياضف یگتسبمه دوخ اي LL

تسا وج و مدنگ درکلمع نیياپ ريداقم هدننک نايامن َاتدمع شخب رد لباق یاه عيزوت نلایگ ناتسا زا یهجوت

.تسا هتفاي

لکش 7 یرامآ هرود لوط رد یرزخ هیحان رد وج)ج و مدنگ )ب ،جنرب )فلا درکلمع یلحم ناروم یوگلا شنکارپ جياتن . 1379

- 1395

هکل ليلحت غاد ياه

( Getis-Ord )

داد ناشن ناروم یياضف یگتسبمه دوخ لیلحت رازبا يآ هک هب ضراوع ا هشوخ اي هدنکارپ ،یفداصت تروص

رد یا

هدش عيزوت اضف نيدب و دنا

دوخ یاراد هک یقطانم بیترت

تبثم یياضف یگتسبمه هشوخ(

درکلمع ريداقم اب یاه

یفنم و )لااب هشوخ(

نییعت )نیياپ درکلمع ريداقم اب یاه

هب اما .دش قیقد جياتن هب یبایتسد روظنم

صخاش زا رت

هکل لیلحت درکلمع یناکم عيزوت .دش هدافتسا غاد یاه

زایتما هک داد ناشن یرزخ هیحان رسارس رد جنرب یاه

z

هکل اي تبثم رد َاتدمع جنرب لوصحم درکلمع غاد یاه

ناتسرهش رد لمآ و لباب ،دابآدومحم ،رسلباب ،رابيوج یاه

نانیمطا حطس 99

ناتسرهش ،دصرد مئاق یاه

،رهش

زگردنب و یوکدرک ،رهشهب نانیمطا حطس رد

95 دصرد

ناتسرهش و حطس رد نمکرت ردنب و یراس ،هوکداوس یاه

نانیمطا 90 .تسا هدش دودحم دصرد اب ناردنزام ناتسا

طسوتم 209699 دروم یرامآ هرود لوط رد راتکه رازه

حطس رد ار جنرب تشک ريز حطس نازیم نيرتشیب هعلاطم تیعقوم نینچمه .دوب اراد هعلاطم دروم هقطنم صاخ

بآ عونت ،یمیلقا بسانم عيزوت زا یرادروخرب و یياوهو

تشد و هنلااس شراب هگلج تمسق رد عیسو یاه

رد یا

هتشاد یيازسب شقن ناتسا نيا جنرب لک درکلمع شيازفا .تسا و قرش تمس هب رزخ ینایم قطانم زا ندش رود اب

نیياپ یدرکلمع یاهوگلا دادعت یرزخ هیحان برغ -هکل(

مع درس یاه لکش هب هجوت اب .تفاي شيازفا )جنرب درکل

-

یاه 3 و 8 ، اب راظتنا دروم درکلمع نیب دايز فلاتخا

هکل زورب بجوم هک یعقاو درکلمع جنرب درکلمع درس یاه

شخب رد لباق یاه

یلع نلایگ ناتسا زا یهجوت مغر

ناياش ،تسا هدش بوطرم یمیلقا طيارش زا یرادروخرب یکي کاخ یلآ نبرک .تسا هجوت صخاش زا

یمومع یاه

ناتسرهش رد هک تسا کاخ یزیخلصاح تخانش یاه

یاراد نلایگ ناتسا رد رابدور و شلما ،تشر ،لکهایس تسا دصرد ود زا رتمک نیگنایم هکل(

درکلمع درس یاه

نانیمطا حوطس رد جنرب 95

و 90 رگيد یوس زا .)دصرد

کاخ میساتپ رادقم هب نلایگ ناتسا یاه

یگدنراب لیلد

دايز تبسن ینلاوط تدم یارب مکارتم تشک نینچمه و

بآ یاراد هک رگيد قطانم هب همین و کشخ یاوهو

کشخ

یم رتمک ،تسا ناتسرهش نایم نيا رد هک دشاب

یاه

هعموص ،نموف ،تفش یلزنا ردنب و لاسام ،ارس

هکل(

یاه نانیمطا حوطس رد جنرب درکلمع درس

95 و 90 )دصرد

تبسن یرتمک لک میساتپ یاراد ناتسرهش رگيد هب

اه

یم نيا زا و دنشاب نيا رد یمیساتپ یاهدوک زا هدافتسا ور

یم یرتشیب تیمها قطانم ،روکذم لماوع رب هولاع .دشاب

مهم زا شراب عيزوت نییعت لماوع نيرت

درکلمع هدننک

سرتسد رد هلمج زا یليلاد هب هک تسا یعارز ناهایگ رظ دشر مهم فلتخم لحارم رد یفاک بآ ندوب تیف

هریخذ یب یزاس یگدنراب یاهدادخر لوط رد کاخ رثا

رد نيا .تسا مهم شراب نازیم زا شیب ردان و ناوارف یلاح یلع نلایگ ناتسا هک تسا بوطرم هکنيا مغر

نيرت

،دراد شراب ینامز بسانمان شنکارپ تسا روشک ناتسا هب یروط یمن جنرب تشک لصف اب قباطم شراب هک .دشاب

ذم لماوع عومجم و یتيريدم تاناسون رگيد و روک

ناتسا نيا رد جنرب درکلمع لأخ زورب بجوم یطیحم تسا هدش لکش(

8 .)

مدنگ قطانم یدعتسم طيارش زا لامش میلقا یراک

هب هجوت اب هک دنتسه رادروخرب لوصحم نيا تعارز یارب لکش 8 ناتسرهش ناتسا رد رسلباب و رابيوج یاه

ناتسرهش و ناردنزام ناگرگ یاه

ناتسا رد یوکدرک و

نانیمطا حطس رد لااب یدرکلمع یوگلا یاراد ناتسلگ 95 ناتسرهش و دصرد ،تشدونیم ،رهشدازآ ،نایمار یاه

رد لااب یدرکلمع یوگلا یاراد نمکرتردنب و زگردنب نانیمطا حطس 90

همین زا یدايز تحاسم .دندوب دصرد

بآ یاراد ناتسلگ ناتسا یلامش هدوب کشخ همین یاوهو

ک رتمک هب یتح هنایلاس یگدنراب یحاون نيا زا یخرب رد ه

زا 200 یلیم یم رتم نازیم ندوب لااب نینچمه .دسر

EC

بجوم کاخ ندوب یکهآ و یلآ داوم ندوب نیياپ ،کاخ هب کاخ ندش بسانمان شخب رد هژيو

و یلامش یاه

هرق دور هیشاح یوس زا .تسا هدش یزرواشک یارب وس

رد کاخ کبس تفاب رگيد مکارتم تشک و یبرغ شخب

یزکرم قطانم زا یخرب رد لااب درکلمع اب یتلاوصحم یحاون نيا رد کاخ میساتپ حطس شهاک بجوم ناتسا ندوب نیياپ بجوم لماوع نيا عومجم هک تسا هدش هب ،تسا هدش یحاون نيا رد عرازم طسوتم درکلمع لاس یضعب رد عرازم زا یخرب هک یوحن چیه اه

هنوگ

ا یدرکلمع یمن تشادرب دوخ عرازم ز

.دننک درکلمع یارب

ناتسا رد ريداقم نيرتشیب ،وج ناتسلگ و ناردنزام یاه

هب ،دش هدهاشم هعلاطم دروم یرامآ هرود لوط رد -یروط