هدکشناد یعیبط عبانم و یزرواشک
یشزومآ هوگر تتاابن حلاصا و تعارز
دشرا یسانشراک هجرد تفایرد یارب هلاسر عارز هتشر شیارگ ت فلع اب هزرابم و ییاسانش یاه
زره
ثات هعلاطم ری
زد دربراک اه
ی فلع راهچ فلتخم دم رد شک
تیری فلع اه ی عرازم زره
هجنوی جنپ هلاس (
Medicago sativa
)
رگشهوژپ :
هدازرفعج مانهب
امنهار داتسا :
رتکد میهاربا لآ یقتدمحم
رواشم داتسا :
هنازرف میلس رتکد لیلخ زورهب رتکد یبسامهط
7 نمهب 1398
ناونع و :روآدیدپ مان
زد دربراک ریثات هعلاطم فلع راهچ فلتخم یاه
تیریدم رد شک
فلع یاه جنپ هجنوی عرازم زره هلاس
(
Medicago sativa
) / مانهب
هدازرفعج
داتسا نا امنهار میهاربا لآ یقتدمحم رتکد :
داتسا :رواشم نا رتکد هنازرف میلس یبسامهط لیلخ زورهب رتکد و
خیرات :عافد
07 / 11 / 1398
دادعت حفص :تا 116
.ص
نایاپ هرامش :همان
تاتابن حلاصا و تعارز /
:هدیکچ :فده
فده زا قیقحت رضاح هعلاطم رثا فلع شک رد اهنآ فلتخم یاهزد و اه عرازم
هجنوی لیبدرا هقطنم رد
دوب . نیدب رووظنم
یشیامزآ هب بلاق رد لیروتکاف تروص حرط
کولب یاه لماک یفداصت رد هس رارکت رد عرازوم یزرواوشک ناتوسا لویبدرا رد اوس
یعارز 98 - 1397 ارجا دش .
شور :شهوژپ یسانش
یاهرامیت شیامزآ دربراک لماش فلع
شک
،میدوتلک یاه و تیدیریپ ،نوزاتنب
ریپاتازامیا اب زد
یاه 0 ، 25 / 0 ، 5 / 0 ، 1
، 2 و 4 رتیل رد راتکه هجنوی عرازم رد جنپ
هلاس دوب . ره ترک شیامزآ زا ود همین رامیت و دهاش لیکشت هدش
دوب . تافص طوبرم هب فلع یاه زره بلاغ هک
،نابزواگ رب ،ییارحص کچیپ و
سوم و سیرلااف هلحرم هس یط دندوب هزادنا
یریگ و
سپس رد رخآ درکلمع هبساحم نیچ هس یط هجنوی هفولع دش
.
هتفای اه :
زد مود و وا یرادرب هنومن هلحرم رد داد ناشن جیاتن 4
فلع همه راتکه رد رتیل شک
شهاک دصرد نیرتلااب ،اه
فلع رد ار کشخ نزو و مکارت زد ،موس یرادرب هنومن رد .دندروآ دوجو هب نابز واگ زره
4 فلع راتکه رد رتیل شک
،نوزاتنب یاه
و تیدیریپ ریپاتازامیا ، فلع مکارت شهاک دصرد نیرتلااب زد موس نیچ رد نینچمه .درک لصاح ار نابز واگ زره
2 و 4 رد رتیل
فلع راتکه شک
،نوزاتنب یاه زد و تیدیریپ
1 ، 2 و 4 فلع رتیل شک ریپاتازامیا فلع کشخ نزو شهاک دصرد نیرتلااب زره
واگ
فلع صوصخرد .دنتشاد ار نابز اشن جیاتن ییارحص کچیپ زره
زد ،فلتخم یاهزد نیب رد وا نیچ رد هک داد ن 4
،راتکه رد رتیل
یاهزد مود نیچ رد 2
و 4 فلع یمامت راتکه رد رتیل زد موس نیچ رد و اه شک
4 یاهزد ،نوزاتنب رتیل 2
و 4 راتکه رد رتیل
زد و تیدیریپ 4
رتیل ریپاتازامیا مکارت شهاک دصرد نیرتلااب پ
کچی ارحص لع لک .دنتشاد ار یی رد هک داد ناشن جیاتن زره یاه ف
زد مود و وا یرادرب هنومن هلحرم 4
یاه شکفلع راتکه رد رتیل ریپاتازامیا
و مکارت شهاک دصرد نیرتلااب میدوتلک و نوزاتنب ،
یاه فلع لک کشخ نزو زد موس نیچ رد .دندرک داجیا ار زره
2 و 4 فلع راتکه رد رتیل شک
ریپاتازامیا شهاک دصرد نیرتلااب
فلع لک کشخ نزو و مکارت یاه
.درک داجیا ار زره هداد هیزجت جیاتن
فلع هبناج ود و یلصا تارثا یاه فلع زد رد اه شک
شک رب اه
دصرد کشخ نزو یط رد هجنوی هفولع
هس ینعم نیچ زد وا نیچ رد .دش راد 2
و 4 فلع راتکه رد رتیل شک
ریپاتازامیا زد ، 4
ه رد رتیل زد هک دیدرگ صخشم مود نیچ رد .دندرک داجیا ار هجنوی هفولع کشخ نزو نیرتلااب کرتشم روط هب تیدیریپ راتک 2
و
4 فلع راتکه رد رتیل زد و تیدیریپ شک
2 راتکه رد رتیل ریپاتازامیا
هجنوی هفولع کشخ نزو نیرتلااب کرتشم روط هب داجیا ار
دندومن وس نیچ رد یرادرب هنومن صوصخ رد . زد هک داد ناشن جیاتن م
5 / 0 و 1 ،میدوتلک رتیل 4
فلع راتکه رد رتیل تیدیریپ شک
زد و 1 و 2 راتکه رد رتیل ریپاتازامیا
.دندرک داجیا ار هجنوی هفولع کشخ نزو نیرتلااب کرتشم روط هب
هجیتن :یریگ
هک تسا نآ زا یکاح جیاتن یلک روط هب نزو اه شک فلع زد شیازفا اب
فلع رد کشخ یاوه
توفای شهاوک زروه
نینچمه و رت نزو ،مکارت شهاک و
هنوگ کشخ نز فلع یاه
ی درکلمع و زره فلع عون اب یراد ینعم هطبار هجنو
،شوک زد و ناومز
)نیچ( یشاپ مس دراد
هژاو :یدیلک یاه ،زره فلع
ا هدوت تسیز ،ییاراک ،ریپاتازامی
1 فده و همدقم-
1-1 . همدقم
.تسا یزرواشک شخب نارازگراک مهم فادها زا روشک زاین دروم ییاذغ داوم نیمات نیمات یارب هفولع ناهایگ دیلوت ،یناویح نیئتورپ
و تسا رادروخرب یصاخ تیمها زا یا
هدرتسگ تاقیقحت تلاوصحم نیا هب یسرتسد موزل یم باجیا ار یا
،ناینامز( دنک 1379
.)
هفولع ناهایگ دیلوت و تشک رد ینبل و ینیئتورپ داوم نیمات رد هیلوا هدام ناونع هب یا
روشک ییاذغ تینما و یتملاس ظفح هژیو تیمها زا ییافکدوخ هب لین نینچمه و
یا
تسا رادروخرب ،ناراکمه و یگرآ(
1998 .) هنوگ هب روشک یرورپماد تعنص هعسوت هک یا
هدروارف هب هعماج دشر هبور زاین یوگخساپ هب یدج یدرکیور دنمزاین ،دشاب ینیئتورپ یاه
ب راشف یرادعترم مولع ناصصختم .تسا ماد کاروخ و هفولع نیمات عتارم رب ماد دح زا شی
یم یعیبط عبانم هدنیازف بیرخت لیلاد زا یکی ار یعامتجا یاهزاین نیمات روظنم هب .دنناد
زا تظافح و یرورپماد شخب هفولع زاین زا یشخب نیمات روظنم هب تسا یرورض نیاربانب هفولع ناهایگ یعارز هب هلمج زا یرثوم تامادقا ،عتارم یئاچ( دریذپ ماجنا یا
یچ و
،ییایرد 1387 .)
هفولع ناهایگ شقن ناسنا زاین نیمات هجیتن رد و ماد فیلعت رد یا
هدروارف هب یاه
هب ام روشک رد هنافساتم دوجو نیا اب .تسا رادروخرب یراکنا لباق ریغ تیمها زا یماد هفولع ناهایگ تیریدم و دیلوت هدش هجوت رتمک یعارز تلاوصحم ریاس اب هسیاقم رد یا
ب .تسا وس کی زا بیترت نیا ه بجوم هفولع یفیک و یمک شیازفا هب مزلا هجوت مدع
نآ تیفیک ندمآ نییاپ و ینبل داوم و تشوگ دوبمک هب ماد راشف رگید یوس زا و هدش اه
یم کاخ شیاسرف و یهایگ ششوپ زا یمیظع شخب یدوبان هب رجنم عتارم ور نیا زا .دوش
هفولع تلاوصحم تشک هب هجوت ذب اب یا
دشر اب هک ام روشک رد صوصخ هب یملع هویش
هبور ینغ عتارم دوبمک و تیعمج ا ور
هجنوی .دراد یصاخ تیمها ،تس شقن ماد فیلعت اب 1
یم افیا کاخ یزیخلصاح نینچمه و زاین دروم ریش و تشوگ نیمات رد یمهم .دنک
هجنوی یم تظفاحم یبآ ،یداب شیاسرف لباقم رد ار کاخ اهراز رد .دننک
تشک هک یقطانم
هدافتسا نیمز تیبثت دوبهب یارب هجنوی زا لاومعم ،هدش کاخ بیرخت ثعاب یفیدر ناهایگ یم ،یمیرک( دوش 1384
.)
هفولع ناهایگ نیب رد تشک ریز حطس نیرتشیب نتشاد اب هجنوی هژیو هاگیاج زا یا
یا
یم بسانم طیارش رد هک هلاس دنچ تسا یهایگ هجنوی .تسا رادروخرب دناوت
اس نیدنچ
زا سپ بلغا اما ،دشاب دلوم 2
ات 3 فلع موجه لیلد هب اس یاه
هب لیدبت عرازم نیا ،زره
فلع هرهب و راز دوخ هعرزم ندز مهرب هب روبجم هتساوخان عراز و نکممان اهنآ زا یرادرب
یم فلع ور نیا زا .دوش یاه
یم بوسحم برخم لماع کی هجنوی عرازم رد زره اهنآ .دنوش
اب ید و رون ،اضف ،اذغ ،بآ هلمج زا کرتشم عبانم بسک یارب تباقر ثعاب نبرکدیسکا
هنیزه شیازفا تیاهن رد و ییاذغ شزرا ،دشر شهاک هفولع تیفیک شهاک و دیلوت یاه
یم ماد ،دنوش یم شهاک ار اهنآ تشوگ و ریش و مومسم ار اه
عوبطمان یوب داجیا .دنهد
فلع یخرب یاه
وارف تیفیک زا زره هدر
یم یماد یاه ،یوسوم( دهاک
1380 ،بیترت نیدب .)
شور زا یکی فلع تیریدم ،دیلوت لیسناتپ ظفح یارب رثوم یاه
یاه و دنز( تسا زره
،ناراکمه 1386
فلع رتنک یارب .) یاه
شور هجنوی زره هب یفلتخم یاه
یم راک دور نایرب(
،ناراکمه و 2011
) رتنک یارب هارمه ناهایگ ،هتشذگ رد . فلع
یاه هلحرم رد زره
Medicago Sativa
1
یم رارق هدافتسا دروم هجنوی دیلوت و رارقتسا فلع و دنتفرگ
یاه رتنک یرثوم روط هب زره
یم دندش ،ناراکمه و زنومیس(
1995 .)
1-2 - تيريدم يقيفلت
فلع ياه زره
فلع دربراک زا یشان یطیحم تسیز تاراسخ شک
اه ، فلع دوجو مدع شک
یباختنا
یخرب رتنک یارب فلع
یاه زره و فلع نوزفا زور شرتسگ یاه
فلع هب مواقم زره شک
یاه
دوجوم تهج ببس تاقیقحت یریگ
ی فلع یقیفلت تیریدم تمس هب یاه
زره تسا هدش
زیو و نوتناوس(
، 1991 .)
فلع یقیفلت تیریدم یاه
زره ، هخاش ا زا ی ( تافآ یقیفلت تیریدم )IPM
2 ا تس هک
یروئت و وصا هب طوبرم یاه
تافآ یم ار ب ناوت ه عسوت رد یبوچراچ ناونع نآ ة
رظن رد
تفرگ ( ، ادمیز 1998
) یلو هب شور و یژولویب رد توافت لیلد یمن یتیریدم یاه
ناوت
وصا زا یخرب فلع دروم رد ارIPM
یاه درب راک هب زره .
فلع یقیفلت تیریدم یاه
رد اب هک تسا یصاخ یتیریدم متسیس زره نتفرگ رظن
زارد بناوج فیط زا یطیحم تسیز و یداصتقا ،یعامتجا تدم
شور زا یعیسو یاه
فلع تیریدم یاه
یم هرهب )ییایمیش و یکیژولویب ،یعارز ،یکیزیف( زره ددصرد و دریگ
فلع مکارت ظفح اب ات تسا یاه
نیئاپ نازیم هب زره نیمضت ،تراسخ یداصتقا هناتسآ زا رت
سر لقادح هب اب رادیاپ و بسانم درکلمع بسک بیسآ ندنا
بیرخت و یطیحم تسیز یاه
دیامن نیمأت ار ناگدننک فرصم تملاس ،یعیبط عبانم ،یفجن(
1386 .)
1-3 - فلع شک اه
نیلوا فلع شک ییایمیش زا
عون رت تابیک
،یلآ
،وت روف ید - هک دوب رد ههد 1940
تاریثات فلع یشک نآ فشک و رد ًابقاعتم یزرواشک
دروم هدافتسا رارق تفرگ . زا نآ نامز
نونکات شیب زا 300 عون فلع شک هک ابلاغ یارب ناهایگ یعارز یباختنا دنتسه هب رازاب
Integrated Pest Management2
هضرع هدش دنا هدافتسا . زا فلع شک یاه ییایمیش هک
رجنم هب جیاتن یعطاق رد رتنک
فلع یاه زره یم دوش و نینچمه دربراک
تفآ شک اه و یاهدوک ییایمیش
زا رتمهم نی
یلماوع دنتسه هک بجوم مدع تیاعر بوانت یعارز و نینچمه مدع
هدافتسا زا ناهایگ
یششوپ م
ی ب دشا . دیاش یکی زا هدمع لیلاد هجوت هب ناهایگ یششوپ زفا
شیا فرصم
هدرتسگ فلع
شک اه دشاب . رد اح رضاح کیدزن هب 50 داوم % ییایمیش هک
رد ایند رد
یزرواشک فرصم
یم دوش فلع شک یاه ایمیش ی ی دنتسه ،ناراکمه و یبسامهط لیلخ(
1391 ) . فلع دح زا شیب دربراک شک
رب هولاع بسانمان زد ای اه یگدولآ
طیحم تسیز بجوم
زورب تمواقم رد فلع یاه زره و رییغت رولف یعیبط هدش دنا . نونکا اب نشور ندش تاعیاض
داوم ییایمیش دننام
هدنامیقاب یخرب
زا فلع شک اه هب بآ یاه ینیمزریز و
نینچمه شهاک
هدزاب نیمز یاه یزرواشک هب
لیلد دربراک دح زا شیب فلع یفرعم ،یزرواشک مومس
و شک
یم مهم رایسب بسانم زد .دشاب
،ناراکمه و یبسامهط لیلخ(
1396 ) .
1-4 - شهوژپ فده :
درواتسد هکنیا هب هجوتاب ه
فلع تیریدم هرابرد یعماج یا یاه
تسد رد هجنوی زره
یارجا ،تسین حرط
یم رظن هب یرورض هنیمز نیا رد یدربراک و رادفده یاه هجوت اب .دسر
یگ نایم رد هجنوی هژیو هاگیاج هب هفولع ناها
فلع ءوس رثا و یا یاه
تیفیک و تیمک رب زره
.دش ماجنا شهوژپ نیا ، وصحم نیا
1-5 - ترورض شهوژپ تيّمها و :
هب هجوت اب هدروارف تیمها
ناسنا هیذغت رد یتشوگ یاه میرحت طیارش رگید فرط زا و
،زمرق تشوگ تادراو تهج نس و کبس ماد شرورپ رد هجنوی تیمها
گ نی لبق زا رتشیب
یم نایامن .دوش
دودحم لماوع رتنک رما نیمه یارب هدننک
تایح هایگ نیا یا ی
ایند رد هک
یم فورعم زین زبس یلاط هب دشاب
یم یرورض یکی .دشاب
دیلوت هک مهم رایسب لماوع زا
یم ریثات تحت یفیک و یمک رظن زا ار هجنوی دراذگ
فلع دوجو یاه
زره یم دنشاب فرط زا و
یامرس نتفر نیب زا ثعاب هچ رگا بسانمان زد و مومس زا هدافتسا رگید مدع و زرواشک ه
فلع رتنک یم زره
ثعاب دنوش آ
یم زین تسیز طیحم یگدول دندرگ
. نیا د قیقحت رظن ر
دراد ییاراک یسررب تهج فلع راهچ
هلمج زا شک تیئوسرپ و نوزاتنب ،تیدرپ ،میدوتلک
اب
زد راهچ 25
/ 0 ، 5 / 0 ، 1 ، 2 و 4 مدق فلع رتنک رد یرثوم یاه
زد یفرعم و هجنوی زره
نازرواشک طسوت مس دربراک شیازفا زا یریگولج تهج بسانم یریگولج و
زا هب مس دورو
بقاوع و تسیز طیحم یدعب
درادرب . ور نیمه زا فلع دودحم دادعت هب هجوت اب
شک یاه
فلع رتنک یارب هدش تبث یاه
هار زا یکی ،هجنوی زره راک یاهراک
،هنیمز نیا رد یدرب
فلع یفرعم شک
فلع رتنک فده اب دیدج یاه یاه
لکشم زره اب وصحم نیا رد زاس
یم شزرا دوش لصاح درکلمع رثکادح هک یروط هب دشاب
.
2 نابم- ي پ و ي ش ي هن قحت ي ق
2-1 - هجنوي
هجنوی ملع مان اب ی
Medicago sativa
مان و لگنا یسی Alfalfa
هداوناخ زا
موگل زونی گ هکلم ناونع هب بلغا ناهای
عارز ی مان هدی م ی دوش
، رتمهم نی گ های هفولع ا ی ند ای
لوا و نی گ های هفولع ا ی لها ی لوا رشب هک تسا هدش هی
نآ ار ذغت ناونع هب هی
خشت ماد صی
هداد حاون زج هب ناهج طاقن مامت رد هک ی
سمرگ یری د زا .دراد روضح هاگدی
لماکت
،ی دبم أ
لصا ی هجنوی دزن رواخ ار کی
سآ و یای زکرم ی اب دی .تسناد نیا سنج 60 هنوگ دراد هک کی
موس اهنآ دنچ هلاس و ود موس هلاسکی یم دنشاب . نیا هایگ رظن زا تیفیک هفولع و ییاذغداوم
و نازیم یژرنا بولطم و ناهایگزا شوخرایسب
کاروخ هدوب و رد دشر ماد اه رثوم یم دنشاب .
عبنم رایسب یبوخ تهج دیلوت دهش و شرورپ روبنز
،لسع ینغ زا
،نیئتورپ راشرس
عاونازا
نیماتیو اه هب صوصخ نیماتیو
،K
،E
و C
داوم A
یندعم زا لیبق میسلک و تسا … .
حلاصارد کاخ
یریگولجو شیاسرف زا
بآ رایسب بسانم یم دشاب لمحت . دایز تبسن هب
طیارش صاخ یهاگشیور معا
زا طیارش دعاسمان
،یطیحم کاخ
بآو ییاوه و هتشاد
و هب
تلع دوجو عونت یکیتنژ رد نایم هنوگ یاه
،هجنوی نیا هایگ هب ناونع کی مرژ مسلاپ ینغ
بوسحم هدش
و عبنم یکیتنژ اب
یشزرا تهج حلاصا هجنوی یاه هلاسدنچ یم
دنشاب
یسابع(
یسرمهاش ،ناراکمه و
1390 ).
2-2 - مها تي هجنوي
یمیدق زا و زونیموگل هریت زا هجنوی هفولع ناهایگ نیرت
تسا یا ،ناراکمه و زتنا(
2002 .) هوک( اپورا بونج ،ریغص یایسآ یحاون زا لاامتحا هجنوی اشنم و ناریا )زاقفق یاه
یم و دراد فلتخم طیارش اب ییلااب قباطت تیلباق هجنوی .تسا ناتسنمکرت هنماد رد دناوت
یلاغترپ ار هجنوی .دنک دشر یکاخ و یمیلقا طیارش زا یعیسو ییایناپسا و اه
رد اه نرق
یاکیرمآ هب مهدزناش کیزکموین ،انوزیرآ ،سازگت هب کیزکم و ورپ زا هایگ نیا .دندرب یبونج
اس ات و تفای اقتنا اینرفیلاک و 1870
دوب اجنیا زا و دش رقتسم یبوخ هب یحاون نیا رد
هفولع هکلم ناونع هب هجنوی هک ،راگتسر( دش هتخانش اه
1384 .)
هب هک تسا یهایگ نیلوا لاامتحا هجنوی شک هفولع ناونع
یاراد و هدش ت 60
هنوگ
ا کی بلغا هک تس دنچ یدادعت و هلاس
هلاس هلاسدنچ هک دنا هفولع شزرا اه
یرتشیب یا
،یمیرک( دنراد 1384
هناوج هجنوی .) یم رقتسم زین یمارآ هب و دراد یمارآ ینز
رد اما ،دوش
تسیز و یلاع ششوپ رارقتسا نیلوا نامه یم دیلوت یدایز هدوت
هجنوی هشیر .دنک رداق
هیلا تسا دشخب دوبهب ار کاخ یریذپذوفن و دنکشب ار کاخ هدرشف یاه
،ناراکمه و زتنا(
2002 .) هشیر یاراد هجنوی یم و تسا یقیمع یاه
قامعا زا دعب هب مود اس زا دناوت
مک ربارب رد و نیمات ار دوخ زاین دروم تبوطر کاخ فلتخم دنک تمواقم یبآ
،نوسلراک(
1983 .) هجنوی ماقرا
ًاتبسن ناهایگ هورگ رد هجنوی .دنراد یروش لمحت رظن زا یدایز عونت
یم رارق یروش هب لمحتم و دریگ
40 ESP
ات 60 یم لمحت ار دصرد لیلد هب هجنوی .دنک
تسیز دیلوت ییاناوت یساسا ءزج ،تزا یتسیز تیبثت و لااب ییاذغ تیفیک ،لااب هدوت
بوانت زا یرایسب یم بوسحم یهایگ یاه
دوش ،ناراکمه و زتنا(
2002 .) یاراد هجنوی
5 / 17 و نیئتورپ دصرد 2
ات 3 دیلوت هب رداق ناریا میلقا رد و میسلک دصرد 25
رد نت
،ینواعم و یزیگنچ( تسا کشخ هفولع راتکه 1386
.)
یم هجنوی دلوم هعرزم کی رمع وط ات دناوت
5 ،قطانم یخرب رد اما ،دشاب اس
ات ار دوخ دیلوت ییاناوت 20
یم ظفح اس ،تسا درف هب رصحنم زین تشادرب رد هجنوی .دنک
ره هفولع تشادرب اریز 25
ات 45 ناکما دشر لصف یط رابکی زور تسا ریذپ
،زرموس(
1981 .) ،ناریا رد هجنوی تشک هقباس 2700
یعارز اس رد .تسا اس 87
- 1386 دودح
952 ( راتکه رازه 4
/ 9 هفولع ناهایگ تشک ریز )دصرد ا هک یا
رادقم نیا ز 1
/ 90 هب دصرد
و یبآ تروص 9
/ 9 هفولع ناهایگ دیلوت .دوب مید تروص هب دصرد هدش رکذ حطس لک زا یا
،روشک رد 1
/ 15 هفولع ناهایگ لک زا .دوب نت نویلیم ،یا
9 / 64 هجنوی هب صاصتخا دصرد
.تشاد
2-3 - گ هاي يسانش هجنوي
دنچ یهایگ هجنوی ( زونیموگل هریت زا یفلع و هلاس
Fabaceae یاراد ،)
42 ،مزومورک
هچگرب هس گرب ،رپوت و رادزغم هقاس لگ و یا
هشوخ یاه تسا یا
،ستار و نوسکرید(
1985 .) هشیر یاراد هجنوی هب .تسا فورعم هجنوی هیلوا هشیر هب هک میقتسم و تسار یا
هناوج ثعاب هپل ریز تمسق ،هیلوا هشیر شیادیپ تازاوم کاخ حطس زا جورخ و ینز
یم هشیر ،هیلوا میقتسم و یلصا هشیر رب هولاع هجنوی .دوش زا هک دراد زین یبناج یاه
ولس یم همشچرس یلصا هشیر یزکرم هناوتسا هیشاح یاه ،یمیرک( دنریگ
1369 .)
هجنوی گ یهای دنچ هلاس شنت هب مواقم یاه
یطیحم تسا
اراد . ی ر هشی ا ی قتسم
،می
مع قی خض و می تسا . ر رب هولاع هشی
ر تسار هشی یاه بناج ی ز یدای ن زی ولس زا هک دراد -
اه ی شاح هی ا ی زکرم هناوتسا ی
ر هشی لصا ی م اشنم ی گ دنری . هجنوی زا لحم هقوط دیلوت
تاباعشنا هخاش
یا یم دنک هک رد حلاطصا هب
نآ هجنپ ینز یم دنیوگ . گنر لگ اه
ًلاومعم
یناوغرا تسا یلو هتیراو یاه فس لگ دی ن درز لگ و زی
.دنراد دوجو رذب
ًلاومعم درز ای درز
لیام هب هوهق یا تسا . کی مرگولیک رذب
هجنوی 480 رازه هناد هجنوی ار لماش یم دوش و
دودح نآ هناد رازه نزو 5
/ 1 ات 25 / 2 تسا مرگ
،داژنکرت(
1378 ).
2-4 - هجنوي يژولوکا
یم ناشن دوخ زا طیحم اب یراگزاس رد یهجوت لباق عونت هجنوی زا هایگ لکش .دهد
همین یحاون هراح
عونتم ،نییاپ ات لااب تاعافترا زا و امش دتعم قطانم ات بونج یا
یم شهاک لااب هب نییاپ تاعافترا زا و امش هب بونج زا هایگ دشر تدم وط .تسا دبای
،ینواعم و یزیگنچ(
1386 .)
هجنوی نیرتشیب دشر
ار رد یقطانم دهاوخ
تشاد هک یاوه
،کشخ یباتفآ و مرگ و
بآ
ًاتبسن یدایز رد سرتسد هتشاد
دشاب . هجنوی رد لباقم تارییغت ییامد
ساسح هدوبن و
رداق تسا 60 - 50 هجرد یتناس دارگ ریز رفص و ای 50 هجرد یتناس دارگ یلااب رفص ار نودب
همدص لمحت دنک . رد هسیاقم اب ریاس ناهایگ هفولع
،یا ب ه لیلد دشر ددجم و عیرس سپ زا
،تشادرب تمواقم
رد ربارب یکشخ و
،امرگ دیلوت هفولع یذغم و زین تیبثت کیژولویب
نژورتین یلوکلوم
،اوه
ًابلاغ دروم هجوت نازرواشک تسا
. نیا هایگ
ًاتبسن لمحتم هب یروش
،ناراکمه و یسرمهاش یسابع( تسا 1390
).
2-4-2 هجنوی یاه یلخاد
2-4-1 - یموب ماقرا
ریاس رب عون نیا یرترب :ینادمه هجنوی هجنوی
هب تبسن نآ یلااب تمواقم ،یناریا یاه
،یمیرک( تسا ناتسمز 1369
تشک یعیسو روط هب نادمه و ناسارخ ،ناجیابرذآ رد .)
یم نآ هنایلاس نیچ .)ینواعم و یزیگنچ( دراد ییلااب نیئتورپ و دوش 3
ات 4 و تسا نیچ
هنایلاس 8 ات 15 یم دیلوت کشخ وصحم نت ،یمیرک( دنک
1369 .)
جنوی ،لااب تیفیک تلع هب و تسا درس ناتسمز دقاف دتعم قطانم صوصخم :یدزی ه
،ینواعم و یزیگنچ( تسا هجوت دروم 1386
.)
و مرگ قطانم صوصخم :یمب هجنوی نآ هتوب عافترا
60 ات 75 یتناس و خاش و رتم
گرب ،ینواعم و یزیگنچ( تسا نهپ و گرزب نآ یاه 1386
هجنوی هب یمب هجنوی .)
"
تفه یچ
"ن ،یمیرک( تسا یدزی و ینادمه هجنوی زا رتشیب نآ وصحم و فورعم
1369 .) و بونج یحاون رد و تسا یریسمرگ یحاون صوصخم هجنوی نیا :یدادغب هجنوی
یم تشک ناتسزوخ ناتسا زا شیب هب نآ عافترا اس وصف زا یضعب رد .دوش
100
یتناس یم رتم هام رد و دسر دودح بسانم یاه
30 هفولع نت یم دیلوت زبس
یاراد و دنک 8
ات 10 ،یمیرک( تسا درکلمع رثکادح و نیچ 1369
.)
کین هجنوی .تسا روشک یقرش بونج قطانم و ریسمرگ قطانم صوصخم :یرهش
نیچ ات یهاگ نآ یاه 20
هب کشخ هفولع درکلمع و نیچ 25
ات 30 یم نت دسر
ینواعم و یزیگنچ(
1374 .)
2-4-2 - ماقرا جراخ ی
ماقرا نیا و یزیگنچ( نیوورپ و اسریساسم ،ارونوس ،اپوئام ، انرو ،کادلا زا دنترابع
،ینواعم 1386 زی یسررب رد .) و ید
( یدمص 1373
یعارز مهم تافص هسیاقم اب ) 24
مقر
هب .دندوب نیریاس زا رترب یمب هجنوی هنومن ود و نامرک هجنوی ،هجنوی یجراخ و یلخاد ( رف یدزیا و ینارحب شرازگ 1377
هدام درکلمع رظن زا زاریش درمز و ینادمه ،یمب ماقرا )
.دندوب ماقرا ریاس زا رتهب کشخ
2-4-3 - جنوی یاهدربراک ه
هجنوی رذب 5
/ 8 ات 11 یم دیلوت کشخ نغور دصرد یگنر فراصم یاراد و دنک
یم یم بایسآ اهرذب .دشاب دنوش
راوخشن فرصم هب یرتدودحم حطس رد و ناگدننک
یم هنادگنر یاراد اهرذب .دنسر هدافتسا دروم ذغاک هیهت رد هجنوی ربیف .دنتسه یدرز یاه
یم رارق ،نایانب و یکچوک( دریگ 1373
.)
2-5 - تابيکرت ييايميش
هجنوي
نیماتیو زا راشرس هجنوی یاه
A, C, E, K دودح و زلایمآ میزنآ ،
20 ونیمآ دصرد
یژرآ ،نیزیل دیسا
،نین لینف ،نیندآ ،نیدیتسیه هجنوی .تسا نیتسیس و نیژاراپسآ ،نینلاآ
،میزینم ،کیرفسف دیسا یاراد نهآ
کینسرآ یکدنا ، و
داوم زا راشرس نیاربانب و سیلیس
تسا ییاذغ ،داژن کرت و یردیح)
1380 ناققحم داقتعا هب .) ،ردام و نوسردنا(
1999 )
هچنغ هلحرم رد هجنوی ماخ نیئتورپ هب ،لماک یهدلگ و یهدلگ طساوا ،یهدلگ زاغآ ،یهد
بیترت 5 / 21 ، 4 / 18 ، 9 / 15 و 5 / 13 .تسا دصرد
2-6 - فلع ياه زره هجنوي
فلع ،هجنوی ندوب یمئاد لیلد هب ه
یا دنچ و کی زا معا ینوگانوگ زره رد هلاس
نآ
یم فلع عون هتبلا .دنیور یاه
هقطنم هب زره یمیلقا طیارش و
رد یلک روطب .دراد یگتسب نآ
فلع ،هدش ثادحا هزات عرازم یاه
کی زره لیلد هب نامز رورم هب .دنراد تیبلاغ هلاس
فلع جیردت هب ،هلاسکی هایگ رذب دیلوت ناکما مدع و تشادرب تایلمع یاه
دنچ زره هلاس
یم بلاغ ،یوسوم( دنوش
1380 مهم زا .) فلع نیرت
یاه زره یم هجنوی نزرا هب ناوت
3یشحو جات ،
4سورخ گنش ، کدصاق لگ ،5
گنهراب ،6
کچیپ ،7
کشرت ،8
هخلت ،9
،10
فلز
11ریپ سس ، فوروس ،12
نزوس ،13
ناپوچ ینادعمش ،14
کغیتریش ،15
نویفرف ،16
،17
3Setaria spp
4Amaranthus spp
5Trogopogon spp
6Taraxacum spp
7Plantago spp
8Convolvulus spp
9Rumex spp
10Acroptilon repens
11Senecio vulgaris
12Cuacuta campestris
13Echinochloa crus-galli
14Erodium spp
15Geranium spp
16Sonchus spp
17Euphorbia helioscopia
18قایق هسیک ،
19شیشک نابزواگ ، میرم ،20
21یلگ تفه ،
22دنب درز هجنوی و درک هراشا 23
،یوسوم(
1380 .)
2-6-1 - تراسخ فلع یاه زره
هشیر داجیا اب هک تسا هلاس دنچ یهایگ هجنوی دنچ ره هعسوت و قیمع یاه
زا هتفای
مهم هیاس و هدرتسگ یپوناک داجیا ثعاب و بوسحم یششوپ هایگ نیرت یور یمکارتم زادنا
فلع یاه یم زره
،دوش اب تباقر تردق هک دراد یفیعض هچهایگ ،دشر هیلوا لحارم رد اما
فلع یاه زره تسا ساسح رایسب اهنآ موجه هب تبسن و درادن ار ،زدیاس تیاو(
2004 .)
فلع ،یعارز حیحص تیریدم مدع تروص رد ،نیاربانب یاه
تراسخ هجنوی هب زره
ناربج یم دراو یریذپان مهم زا یکی .دننک
ک تلاکشم نیرت وی تش
هیلوا لحارم رد هجن
فلع ،دشر یاه
کی عاونا هژیو هب زره یم هلاس
دشاب ،یعونمم(
1387 .) فلع یاه هولاع زره
یم زین هفولع تیفیک شهاک ثعاب درکلمع شهاک رب دنوش
،ناراکمه و یراوناک(
2003 .)
یم رما نیا هک دشاب رثوم هلصاح هفولع یدنسپرازاب و تمیق رب دناوت
،توکسنیل و سرتپ(
1988 .) فلع یاه و یدنسپرازاب رد ،ماشحا یارب یدج یدیدهت ناونع هب زین یمس زره
دنرثوم هفولع دیرخ مدع ،زدیاس تیاو(
2004 .)
رد هجنوی هفولع تیفیک شهاک فلع روضح
یاه مهم زره تسا نآ درکلمع شهاک زا رت
،توکسنیل و سرتپ(
1988 .) فلع تراسخ زا یقیقد دروآرب یاه
روشک رد هجنوی عرازم زره
رد یسررب هتبلا .تسین تسد یم ناشن اه
فلع تراسخ نیرتشیب هک دهد یاه
عرازم رد زره
فلع هلیسو هب ًاتدمع و تسا وا نیچ هب طوبرم ،هجنوی یاه
یم تروص هناتسمز زره دریگ
،ناراکمه و دنز(
1386 .)
18Sorghum halepense
19Cupsella bursa-pastoris
20Anchusa italica
21Salvia spp
22Polygonum aviculare
23Melilotus officinalis
2-6-2-1 - فلع یاه هجنوی زره
دنچ یعارز ناهایگ دنراد ار تیزم نیا هجنوی دننام هلاس
زا سپ و هتشاک راب کی هک
لسن ،رارقتسا فلع یلاوتم یاه
یاه یم رهاظ اهنآ یپوناک ریز رد زره رد رما نیا .دنوش
کی یعارز ناهایگ فلع اریز ،تسا توافتم هلاس
یاه مه ،زره هناوج یعارز هایگ اب نامز
یم فلع رذب ،دوخ دشر اب هک درادن ار نیا تصرف یعارز هایگ یپوناک و دننز یاه
ار زره
یم راظتنا ،نیاربانب .دهد رارق ریثأت تحت فلع دوخ یپوناک هعسوت اب هجنوی دور
یاه ار زره
فلع دشر هدنرادزاب هایگ هب هجنوی عقاو رد .دنک رتنک و دهد رارق ریثأت تحت یاه
زره
تسا فورعم ،دلونرآ و تراوه(
2003 .)
لودج 2 - 1 - تسیل فلع یاه زره مهم عرازم هجنوی
فلع یاه زره نهپ گرب
همودق
Alyssum hirsutum M.B.
جات
Amaranthus spp سورخ
هسیک
Capsella bursa–pastoris (L.) Medicus شیشک
Chenopodium album L. کملس
کملس اروم وگاروگ- Chenopodium murale L
سس یعارز
Cuscuta campestris Yunck.
ریشکاخ یلومعم
Descurainia Sophia (L.)
نزوس
،ناپوچ راقنم کل
Erodium cicutarium (L.) L Her, ex Aiton کل
نویفرف
Euphorbia spp.
یب یت
Galium spp. خار
قاچواگ
Lactuca serriola L. نک
هجنوی
،درز هاش
Melillotus officinalis (L.) Desr. رسفا
تفه
Polygonum aviculare L. دنب
هچبرت
Raphanus raphanistrum L. یشحو
Rapistrum rugosum (L.) All. یملش
Salsola kali L. روش
کمدنگ
Stellaria media (L.) Vill.
Xanthium strumarium L. قوت
کرینپ
Malva sylvestris L.
ییارحص کچیپ
Convolvulus arvensis L
یشحو رگنک
Cirsium arvense (L.) Scop
فلع یاه زره کزان گرب
سومورب
Bromus danthoniae Thrin
وج
Hordeum spp. یشحو
نمچ
Poa spp. زره
نزرا
Setaria spp. یشحو
فلع یاه زره دنچ هلاس
ینادعمش
Geranium tuberosum L. یشحو
Acroptilon repens L. (D.C.) هخلت
گنهراب
Plantago spp.
Rumex spp. کشرت
کغیت ریش
Sonchus spp.
2-6-2-2
سس-
مان ملع ی :
cuscuta sp
مان یسیلگنا :
Dodder
رد ناریا رد دودح تسیب و ود هنوگ فلع زره سس دوجو دراد هک یگمه تیزاراپ
دنتسه و رب یور ناهایگ یفلتخم لثم
،هجنوی
،سرپسا
،ناحیر
،یدواد لنیکسا و رتشراخ
هدید یم دوش . سس هجنوی ملع مان اب ی
cuscuta sp تسا
هلاسکی هداوناخ زا
conovolvulaceae هک
اب رذب ریثکت یم دبای و دقاف لیفورلک تسا
و هب تروص لگنا زا
داوم یاذغ هایگ نابزیم هدافتسا یم دنک هب ترابع رگید نیا هایگ یلاع هشیر درادن و لاماک
هب هایگ نابزیم دوخ هتسباو .تسا هقاس یاه نآ نودب گرب و تروصب هتشر یاه کزان و خن
دننام هب گنر درز لیامتم هب یجنران تسا هک هب رود هقاس و گرب هایگ نابزیم یم دچیپ و
اب داجیا هنیکم ییاه هب نآ لصتم یم دوش لکش(
1 .) زا لحم اصتا سس هب هایگ
،نابزیم
هتشر یاه یدایز جراخ هدش و رد تاهج یفلتخم تکرح
یم دنک و ریاس مادنا یاه نابزیم
و هتوب یاه رواجم ار هدولآ یم دزاس نیا شرتسگ و
یورشیپ همادا
یم دبای و سپ زا یتدم
هدوت یاه هوبنا سس تروصب هکل یاه درز گنر و هب هزادنا یاه فلتخم رد عرازم رهاظ
یم لکش( دوش 1
).
لکش 2-1 - هوحن اصتا هقاس سس هب نابزیم زا قیرط ذوفن هنیکم هب اهدنوآ
کی هتوب سس اب یورشیپ دوخ
یم دناوت هکل یاه هب رطق هس رتم رد کی هعرزم
دوجوب دروآ . نیا فلع رد یگدولآ یاه دیدش 80 ات 100 دصرد هعرزم ار یم دناشوپ .
هتشر یاه سس لگ یاه کچوک و دیفس یگنر دیلوت یم دننک . یاهرذب زیر و درگ نیا هایگ
حطس فاص دنراد و ناشگنر یرتسکاخ لیام
هب هوهق یا تسا رذب سس سپ زا رارق نتفرگ
رد طیارش دعاسم هناوج
،هدز هتشر خن یدننام هب وط 10 یتناس رتم زا نآ جراخ یم دوش
و هب ابند نابزیم یم ددرگ . رگا ینابزیم ادیپ دوشن سپ زا تدم یهاتوک رقت(
ًابی 10 ات 15
)زور هریخذ ییاذغ هناد مامت هدش هایگ زا نیب یم دور و رد تروص نتفای نابزیم شطابترا
اب نیمز عطق هدش و رگید
ًلاماک هتسباو هب نابزیم دوخ تسا . رذب سس هتسوپ یجراخ
تفس و یمکحم دراد
هک نآ ار زا لماوع دعاسمان یطیحم
ظفح یم دنک و هب رذب ناکما
یم دهد هک 10 ات 20 اس رد نیمز هدنز دنامب . اسره یدادعت زا
اهرذب هک هتسوپ
یجراخ اهنآ مرن و لباق ذوفن هدش دشاب رد عرازم یم دنیور هب نیا بیترت شیور رذب اه رد
کی نیمز هدولآ هدش هب رذب سس اس اه همادا دهاوخ تشاد و ره ردقچ کاخ رتمرن و
داوم یلآ و تبوطر نآ رتشیب دشاب دادعت یرتشیب زا
رذب اه هناوج هدز و یم ( دنیور نابرق ی و
،ناراکمه 1388
: دغ
،یری 1383 ).
کاپ :سس تیریدم ندرک
)یراجوب(
رذب ناهایگ
،یعارز
،نیجو ندنازوس هلعش(
نکفا یهد باتفآ ،( و
مخش زا نیرترثوم یاهراکهار
رتنک یکیناکم سس
بوسحم
یم ،ناراکمه و یناقیم( دنوش 1396
.)
2-6-2-3 -
ییارحص کچیپ
ملع مان ی
Convolvulus arvensis:
لگنا مان ی س ی
: field bindweed
پ کچی ارحص یی یکی زا هد هایگ زره مهم و هلئسم زاس ایند یم دشاب گ زا و ناهای زره
تراسخ از ی م رامش هب هناتسبات تلاوصحم و مدنگ عرازم ،تاغاب ی
آ دی لکش(
15 روط هب .)
لک ی گ های رابجا زره ی
شحو تروص هب و تسا ی
تفای من ی ا .دوش نی گ های دنچ هدنزخ هلاس
موب و ی سآ برغ و اپورا ای
سمرگ قطانم رد نآ شرتسگ و تسا یری
م دتعم و ی
.دشاب
لااب مکارت ی
ار وصحم درکلمع نآ 50
- 60 م شهاک دصرد ی
پ اب نآ رب هولاع .دهد ندیچی
ر هناد تلاغ رود هب زی
ا ببس داجی م اهنآ تشادرب رما رد لکشم ی
پ .دوش کچی و امرس هب
نادنبخی لو تسا مواقم
ی امد ی 8 - ات 10 - تناس هجرد دارگی
هقاس اه ی اوه یی ب زا ار نآ نی
.درب دهاوخ نیا
هایگ کاخ یاه یکهآ کهآ راد ار یم ددنسپ و یارب نیمه رما دعب زا جات
سورخ و هملس هرت یم ناوت تفگ نیموس فلع یزره یم دشاب هک نیرتشیب تراسخ
ار هب
عرازم ردنغچ دراو یم ( دنک ،ناراکمه و لصحمدشار 1378
).
Title and Author:
Study of the effect of different doses of four herbicides on weed management of five-year-old alfalfa (Medicago sativa) farms/ Behnam
Jafarzadeh
Supervisor:
Mohammad Taghi Alebrahim (Ph. D) Graduation date:
Number of pages:
Abstract
Research Aim: The purpose of this study was to study the effects of herbicides and their different doses on alfalfa fields in Ardabil region. For this purpose, a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications was conducted in agricultural fields of Ardebil province during 1378-98.
Research method: Experimental treatments included the application of herbicides Celtodim, Peredit, Bentazone and Persuit at doses of 0, 0.25, 0.5, 1, 2 and 4 liters per hectare in the newly planted alfalfa fields. Each experiment plot consisted of two treatment and control halves.
Attributes of dominant weeds such as Echium, Field bindweed, bermus, and phalaris were measured at three stages and then at the end of the alfalfa hay yield was calculated in three crops.
Findings: The results showed that at the first and second sampling stages, 4 L / ha of all herbicides produced the highest percentage of density reduction and dry weight in bovine weed.
In the third sampling, the dose of 4 liters per hectare of herbicides Bentazone, Peredit and Imazetapir produced the highest percentage reduction in bovine weed density. Concerning weed, results showed that in the first China between the different doses, 4 liters per hectare, in the second China 2 and 4 liters per hectare of all herbicides and in the third China 4 liters of bentazone, 2 and 4 liters per hectare of pyridite and 4 liters of imaztapir had the highest percent reduction in ivory density.
Conclusion: In general, the results showed that with increasing herbicide dosage, weed dry weight was decreased and also density, fresh and dry weight of weed species and alfalfa yield were significantly correlated with herbicide, dose and Spray Time (Harvest). Concerning weed, results showed that in the first harvest between the different doses, 4 liters per hectare, in the second harvest 2 and 4 liters per hectare of all herbicides and in the third harvest 4 liters of Bentazone, 2 and 4 liters per hectare of Peredit and 4 liters of imaztapir had the highest percent reduction in ivory density. Total weeds showed that at the first and second sampling stages, doses of 4 liters per hectare herbicide Imaztapir, Bentazone and Celtodim produced the highest percentage of total weed density and dry weight. In the third harvest, doses of 2 and 4 liters per hectare of Imazetapir produced the highest percentage of total weed density and dry weight.
Results of data analysis of main and bilateral effects of herbicides at doses of herbicides on dry matter percent of alfalfa hay were significant during three crops.In the first harvest, doses of 2 and 4 liters per hectare of Imazapapir, 4 liters per hectare of Peredit jointly produced the highest dry weight of alfalfa hay. In the second crop, it was found that doses of 2 and 4 liters per hectare of herbicide Peredit and 2 liters per hectare of Imaztapir jointly produced the highest dry weight of alfalfa hay. Concerning sampling in Third harvest, the results showed that doses of 0.5 and 1 liters of Celtodim, 4 liters per hectare of herbicide Peredit, and 1 and 2 liters per hectare of Imaztapir, respectively, produced the highest dry weight of alfalfa hay.
Keywords: Weed, Imazethapyr, Efficiency, Biomass
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Agriculture and Natural Resources Department of Agronomy and Plant Breeding
Dissertation submitted in partial fulfillment for the degree of M.Sc.
in the field of agronomy the tendency of weed science
Study of the effect of different doses of four herbicides on weed management of five-year-old alfalfa (Medicago sativa) farms
By:
Behnam Jafarzadeh
Supervisor:
Mohammad Taghi Alebrahim (Ph. D)
Advisor:
Salim Farzaneh (Ph. D) Behroz Khalil Tahmasebi (Ph. D)
Enter month and year of defense (July 2017)