Survey the environmental impact of cement production using life cycle assessment

(1)

Survey the environmental impact of cement production using life cycle assessment

Najmeh Sargolzaee¹ | Fatemeh Einollahipeer²^ | Ali Kazemi³ | Narjes Okati⁴

1. Department of Environment, Faculty of Natural Resources, University of Zabol, Zabol, Iran. E-mail:

2. Corresponding Author, Department of Environment, Faculty of Natural Resources, University of Zabol, Zabol, Iran. E-mail:

[email protected]

3. Department Environmental Science and Engineering, Faculty of Agriculture and Environment, Arak University, Arak, Iran.

E-mail: [email protected]

4. Department of Environment, Faculty of Natural Resources, University of Zabol, Zabol, Iran. E-mail: [email protected]

Article Info ABSTRACT

Article type:

Research Article

Article history:

Received 09 December 2022 Received in revised form 07 February 2023

Accepted 05 March 2022 Published online 23 September 2023

Keywords:

Cement industry, Fossil fuel,

Life cycle assessment, SimaPro.

The cement industry despite its positive economic and social effects, is facing important challenges regarding the reduction of raw materials and energy demands, and CO2

emissions. It should be noted the production of materials without considering the elements of the environment, is not consistent with the attitude of sustainable development. Although many advances have been reached in the last decades through technology improvements, the use of alternative materials and fuels still can be further explored. The Zabol cement industry is considered economically efficient. Nevertheless, there are no scientific studies regarding environmental concerns in. The life cycle assessment (LCA) is a comprehensive tool for collecting and analyzing the potential environmental inpute, and consequence of producing a product or commodity. This study aims to assess the environmental impacts of gray cement production in Sistan cement factory using Life Cycle Assessment (LCA). The analysis and evaluation of environmental impact of cement was done using SimapRo software (version 9) and Ecoinvent database (version 3.4) based on ISO 14040 and ISO 14044 standards. The 18 midpoint and 3 endpoint impact categories have been determined by using ReCiPe midpoint H and ReCiPe endpoint H respectively. Emissions, heavy fuel oil, pozzolan and electricity have the highest contribution to most of the surveyed impact categories. The sensitivity analysis also indicated the influence of the mentioned cases on the results.

Thus, with a 20% reduction in pozzolan, heavy fuel oil and electricity consumption could reduce the destruction of fossil resource scarcity, global warming and human and ecosystem toxicity. The total endpoint score was 27 Pt, mainly associated to the human health damage category. The most important factor affecting the mentioned result was related to the formation of suspended particles less than 2.5 micrometers. The cumulative energy demand assessment indicated fossil fuels had the highest consumption with 97.89% and other sources has the least energy participation. The results illustrated replacement of fossil fuels by alternative fuels can be an option to decrease impacts regarding fossil fuels consumption and atmospheric emissions from the cement production process.

Cite this article: Sargolzaee, N., Einollahipeer, F., Kazemi, A., & Okati, N. (2023). Survey the environmental impact of cement production using life cycle assessment. Journal of Natural Environment, 76 (3), 511-525. DOI:

http//doi.org/10.22059/jne.2023.352277.2504

DOI: http//doi.org/10.22059/jne.2023.352277.2504

(2)

سررب ی پ ی اهدما ی حم ی ط یز تس ی لوت ی د س ی نام زا هدافتسا اب

زرا ی با ی ح ةخرچ ی

تا

ئازلگرس همجن

1ی ع همطاف| ی ن هلا ی یپ

2ر

|

لع ی مظاک

3ی تاکا سجرن|

4ی

1 . هورگ حم ی ط یز

،تس دکشناد ة عبانم یبط ع ی

، ا ،لباز ،لباز هاگشناد ی

نار . :همانایار [email protected]

2 . ،لوئسم هدنسیون حم هورگ

ی ط زی

،تس دکشناد ة بط عبانم یع ی

، لباز ،لباز هاگشناد

، ای نار . همانایار : [email protected]

3 . سدنهم و مولع هورگ ی

حم ی ط زی

،تس دکشناد ة زرواشک ی حم و ی ط ز ی تس

، ا ،کارا .کارا هاگشناد ی

4 . حم هورگ ی ط زی

،تس دکشناد ة بط عبانم یع ی

، ا ،لباز ،لباز هاگشناد ی

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون ةلاقم

یشهوژپ

رات ی خ رد ی تفا : 11 / 90 / 1491

رات ی خ یرگنزاب : 11 / 11 / 1491

رات ی خ ذپ ی شر : 14 / 12 / 1491

رات ی خ راشتنا : 91 / 90 / 1492

دیلک هژاو :اه

زرا ی با ی ح ةخرچ ی تا

،

تخوس یاه سف یل ی ،

س ی ورپام ،

س تعنص ی نام . یلع ،نامیس دیلوت تعنص

،یعامتجا و یداصتقا تبثم تارثا مغر هب

ژرنا فرصم ،یعیبط ةیلوا عبانم فرصم لیلد و ی

ید دیلوت نبرکدیسکا یم

دناوت طیحم یاهدمایپ هب یتسیز

نودب ،داوم دیلوت هک تسا رکذ هب مزلا .دشاب هتشاد هارمه

تفرشیپ هچرگا .تسین راگزاس رادیاپ ةعسوت شرگن اب ،یطیحم یاهدمایپ نتفرگ رظن رد ههد رد یدایز یاه

ه یا

یسررب اما ،تسا هدش لصاح یروانف ةعسوت قیرط زا هتشذگ تخوس و داوم صوصخ رد مزلا یاه

اه ین نیزگیاج ی ز

یم بوسحم دمآراک یداصتقا رظن زا ،لباز نامیس تعنص .دریگ رارق رظندم یتسیاب د یتاعلاطا ،لاح نیع رد .دوش

ر

عمج یارب عماج یشور ،تایح ةخرچ یبایزرا .تسین دوجوم نآ یطیحم یاهدمایپ صوصخ لیلحت و هیزجت و یروآ

یدورو وصحم کی دیلوت یاهدمایپ و یطیحم ةوقلاب یاه طیحم تارثا یبایزرا فده اب هعلاطم نیا .تسا لااک ای ل

-

و هیزجت .دش ماجنا تایح ةخرچ یبایزرا زا هدافتسا اب ناتسیس نامیس ةناخراک رد یرتسکاخ نامیس دیلوت یتسیز طیحم یاهدمایپ یبایزرا و لیلحت مرن زا هدافتسا اب ،لوصحم نیا یتسیز

هخسن( ورپامیس رازفا 0

) ةداد هاگیاپ و

هخسن( تنونیاوکا 3،4

) درادناتسا ساسارب وزیا یاه

14949 وزیا و 14944 ماجنا یدرگ .د 11 ینایم دمایپ زا هدافتسا اب

صخاش

ReCiPe 2016 midpoint H

و 3 صخاش زا هدافتسا اب زین ینایاپ دمایپ هتسد

ReCiPe 2016 endpoint

.دیدرگ نییعت دروم یاهدمایپ رتشیب رد هک داد ناشن جیاتن

،هناخراک میقتسم تاراشتنا ،یسررب رصم

تخوس ف ،توزام

دنراد ار مهس نیرتلااب ،قرب و نلاوزوپ اهدمایپ رب روکذم دراوم زا کی ره یراذگریثأت زا یکاح زین تیساسح زیلانآ .

نیدب .دوب شهاک هک بیترت

٪29 ،قرب و توزام ،نلاوزوپ نازیم زا یم

شهاک بجوم دناوت لیبق زا اهدمایپ نازیم

ینایاپ یاهدمایپ نازیم .ددرگ یمتسیسوکا و یناسنا تیمس و یناهج شیامرگ ،یلیسف عبانم بیرخت 20pT

هب هژیو

نازیم اب ناسنا تملاس یارب 2

/

٪00 هب مهم .دمآ تسد تارذ لیکشت هب طوبرم ،روکذم دمایپ رب رثؤم لماع نیرت

زا رتمک قلعم ۵

/ 2 یژرنا زا لصاح جیاتن .دوب رتمورکیم یهاوخ

تخوس ،داد ناشن زین یعمجت اب یلیسف یاه

10 /

٪00

.دوب زیچان عبانم ریاس مهس و هتشاد ار فرصم نازیم نیرتلااب هب

یلک روط هدافتسا هک داد ناشن رضاح قیقحت ةجیتن

تخوس زا یم ،کاپ یاه تخوس فرصم تارثا شهاک بجوم دناوت

دیلوت دنیآرف زا یشان یوج تاراشتنا و یلیسف یاه

نامیس .دوش

دانتسا : ئازلگرس ی ، همجن

؛ ع ی ن هلا ی پی ر ، همطاف ؛ سجرن ،یتاکا و ؛یلع ،یمظاک (

1492 .) سررب ی پ ی اهدما ی حم ی ط زی تس ی لوت ی د س ی نام زرا زا هدافتسا اب ی

با ی ح ةخرچ ی تا .

یعیبط تسیز طیحم ،

07 ( 3 ،) ۵2۵ - ۵11 .

DOI:http//doi.org/10.22059/jne.2023.352277.2504

:رشان نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم .

(3)

سررب ی پ ی اهدما ی حم ی ط ز ی تس ی لوت ی د س ی نام زرا زا هدافتسا اب ی

با ی ح ةخرچ ی تا / ئازلگرس ی ناراکمه و

513

همدقم کی زا ةعسوت طیحم یگدولآ و بیرخت اب رگید یتهج زا و تعنص و یژولونکت اب تهج

نامیس دیلوت تعنص .تسا طبترم تسیز یکی

مهم زا یدربراک و نیرت تلاوصحم و هدوب ناهج حطس رد عیانص نیرت

هب نآ هدرتسگ دربراک ،هعسوت لاح رد یاهروشک رد هژیو ا

ی

( دراد

Patnaik, 2018; Thwe et al., 2021

) مهم زا یکی زین ام روشک رد تعنص نیا . یم بوسحم کیژتارتسا عیانص نیرت

ش .دو

لاغتشا اب ًلاومعم هکارچ هبنج و ییاز

یم ناشن فلتخم تاقیقحت اما .تسا هارمه یداصتقا رثؤم یاه صتقا عفانم اب ماگمه هک دهد

یدا

بیسآ ،یعامتجا و طیحم یاه

یتسیز نیب و یلم ،یلحم یللملا

بانتجا ،نامیس دیلوت تعنص زا یشان تسا ریذپان

(

Mhthu and

Santhanam, 2018; Poudyal and Adhikari, 2021

.) شخب زا سپ تعنص نیا اریز یکی لقن و لمح و یراجت ،یگناخ یاه

فرصمرپ زا نیرت

فرصم عیانص یم بوسحم یژرنا و بآ هدننک

هب .دوش یروط دودح هک 12 ات 1۵ تخوس و یژرنا فرصم زا دصرد -

هب ار یلیسف یاه تخوس فرصم .تسا هداد صاصتخا دوخ

هب ،نامیس دیلوت دنیآرف یط رد یلیسف یاه م یژرنا نیمأت روظنم

،زاین درو

داجیا هب رجنم ،دیلوت ندش رب هنیزه رب هولاع هدنیلاآ

یم فلتخم یاه ( دوش

Garcı´a-Gusano et al., 2015; Xi et al., 2016;

Thwe et al., 2021

.)

مهم ینارگن نیرت یگدولآ داجیا ،نامیس دیلوت تعنص هب طوبرم یاه

راشتنا ،نیگنس تازلف تظلغ شیازفا لیبق زا فلتخم یاه

هناخلگ یاهزاگ دننام فلتخم یاهزاگ عاونا راشتنا قیرط زا اوه تیفیک شهاک ،یا

ید ،نژورتین یاهدیسکا ،نبرکدیسکونم ا

دیسک

راشتنا ،روفلوس تسد زا ،یبآ عبانم قانتخا و ندش یدیسا ،قلعم تارذ

عبانم نتفر هب و یعیبط

متسیسوکا دیدهت هژیو ه

تسا هدننکش یا

(

Nigri et al., 2010; Gursel et al., 2014; Kim et al., 2019

.) لاس رد ةلأسم نتفای تیمها هب هجوت اب نینچمه ریخا یاه

هب نامیس تعنص .تسا هدش یرتشیب هجوت ،هدیدپ نیا رب فلتخم عیانص زا نبرک راشتنا ریثأت هب ،یناهج شیامرگ و میلقا رییغت ییاهنت

۵

% لک زا

CO2

دودح هک هدرک رشتنم ار یدیلوت ۵9

ت نیا دصرد ةلحرم رد نویسانیسلک شخب هب طوبرم اهنت دیلو

یلک لیدبت رکن

تسا (

WBCSD, 2019

.) یم نیاربانب ةدیدپ رد یرثؤم شقن دناوت

دشاب هتشاد زین یناهج شیامرگ (

Thwe et al., 2021

.) نیا رب

شلاچ عیانص ءزج ،ساسا و هدش بوسحم زیگنارب

مهم زا یکی هغدغد نیرت

طیحم یاه یبایزرا یتسیز

وقلاب یاهدمایپ ة

یا ن تعنص

یم دشاب .

رد رتشیب شور اه ی

،عیانص تیعضو یسررب تلاوصحم

مدخ ای ا هب ت کت تروص دعب

ی دروم سررب ی م رارق ی گ ی در ب هک یار

تیریدم و یتح ای نییعت دوجوم عضو یمن

دناوت زا یفاک تاعلاطا طیحم رظن

یتسیز .دزاس مهارف ار یاهدرکیور یتسیاب نیاربانب

کت دعب ی عماج یهاگدید هب دوش لیدبت رگن

طیحم یاهدمایپ دناوتب ات سانم تاعلاطا و دیامن یبایزرا ار یتسیز

یقد و ب ق یرت یارب ار

مصت ی م گ ی نار مهارف .دزاس خرچ یبایزرا ة

تایح

1 ای زا یکی رضاح لاح ردLCA

شور نیرترثؤم همه یبایزرا یاه

ةبناج دنیآرف کی

بوسحم یم

دوش خرچ یبایزرا . ة

اب تایح یبایزرا یمک و فرصم یژرنا و داوم یزاس تاعیاض ،هدش

یدیلوت و تیاهنرد مهرب ک شن

نآ نایم ،اه هبنج رب ار نآ تارثا تسا رداق طیحم فلتخم یاه

( دنک دروآرب تسیز

Kazemi et al., 2018; Katsuyuki, 2020;

Bahramian and Yetilmezsoy, 2020; Parisi et al., 2020

.) زا مهم شور اب هسیاقم رد شور نیا رب رثؤم لیلاد نیرت یاه

کت لومعم اهنت هک تسا نیا ،یدعب

هدشدیلوت تاعیاض ای و هرشتنم داوم و اهزاگ رب تعنص یکیزیف زرم و لحم رد

کرمت ن ز

،هتشاد

هکلب رد متسیس یاهزرم یگدرتسگ ریگرب

ةدن مامت بیسآ اه طیحم یاهدمایپ و خرچ لوط رد یتسیز

ة ایح ت لوصحم کی و

ماجنا ای

رثؤم و هدوب تمدخ کی ندوب

شور نیا هب

یرازبا ناونع دنمتردق

طیحم یبایزرا یارب یاهدنیآرف یتسیز

فلتخم ر تابثا هب س

ی هد

تسا (

Wang et al., 2018; Li et al., 2020; Sadeghi et al., 2020

.) ةخرچ یبایزرا دنیآرف یط رد هک اجنآ زا نیاربانب ،تایح

متسیس درکلمع یمامت هدش یسررب

و رب زکرمت نودب یم یسررب ار اهدمایپ زا یفیط ،صخاش کی

دیامن

، پ هسیاقم یارب یاهدمای

طیحم یرازبا ییایمیش یاهدنیآرف و تلاوصحم یتسیز یم بوسحم دیفم

( دوش

Wang et al., 2018; Thwe et al., 2019

.)

مهم زا شخب نیرت ةخرچ یبایزرا یاه

ت ،تایح

2ةیه هرشتنم تابیکرت ،یدیلوت تاعیاض ،یدورو داوم نازیم نآ رد هک تساLCI

ههایس زاین دروم یژرنا و یم یرادرب

دوش (

Josa et al., 2007

.) هب ،یلک روط ههایس

، لماش هعومجم یا هداد زا اه یدورو ی یجورخ و

رف رد یژرنا و هدام آ

دنی نآ ساسارب هک هدوب یم ماجنا یطیحم یاهدمایپ یبایزرا اه

( دوش

Kazemi et al., 2018

.) اب ماجنا یبایزرا

___________________________________________________________

1Life Cycle Assessment 2Life cycle inventory

(4)

یعیبط تسیز طیحم

، ةرود شش و داتفه هرامش ،

3 ،

2041 514

ةخرچ

،تعنص کی تایح تیولوا

طیحم لئاسم یدنب تسیز

ی هب یداصتقا تروص رت

و هدوب ماجنا لباق زا

فرط دی

،رگ اب ی هچراپک ندومن

شخب رف فلتخم یاه یآ

دن ی غ و ی رفر یآ دن ی قحت(

ی ق

،

،تامدخ رازاب ،هعسوت ی

با ی و هریغ یم ) ناوت د رد تلااؤس لح ی

دننام یم فرصم ناز

یگدولآ داجیا ،بآ طیحم یاه

دیلوت ،تسیز اهزاگ

ی هناخلگ امرگ و یا ی

ش ناهج ی رف دحاو ره مهس و یآ

دن تعنص کی رد ی

، ثؤم ر

( دشاب

Korouzhdeh et al., 2021

.)

ةناخراک لاس رد ینلاوزوپ و دنلترپ نامیس و رکنیلک دیلوت فده اب ناتسیس نامیس 1310

هرهب هب رد هناخراک نیا .دیسر یرادرب

ةداج ریسم هب نادهاز هب لباز

هرهب ،لاغتشا داجیا روظنم تیفرظ زا یریگ

دروم نامیس دیلوت و ناتسا یعیبط و یندعم ،یناسنا یاه

یرتسب داجیا یتح و هقطنم زاین هب رما نیا .تسا هدیدرگ ثادحا نآ تلاوصحم تارداص تهج بسانم

هب هژیو هب یسرتسد لیلد

هب ،دوجو نیا اب .تسا هدوب یعامتجا و یتعنص ،یداصتقا دشر و دیلوت دوبهب هب کمک و هقطنم رد بوغرم نداعم و عبانم د

تیمها لیل

طیحم رب تعنص نیا تارثا ه و یژرنا و عبانم فرصم رظنم زا تسیز

هدنیلاآ عاونا تاراشتنا و دیلوت نینچم ص نیا شیاپ ،اه

تعن

هب یرورض یم رظن

.دیسر ةناخراک یدیلوت یرتسکاخ نامیس تیعضو ،رضاح قیقحت رد نیاربانب م رظن زا ناتسیس نامیس

طیح یتسیز

ةخرچ یبایزرا شور کمک هب .دش یسررب تایح

شور شهوژپ یسانش ،ناتسیس نامیس ةناخراک ناتسا رد

ناتسچولب و ناتسیس ناریا قرش بونج رد و

ییایفارغج تیعقوم رد 39

هجرد و 1۵ هقیقد ضرع

و یلامش 79 هجرد و 03 هقیقد یقرش لوط و هدش عقاو

لکش 1 یم ناشن ار هناخراک ییایفارغج تیعقوم هناخراک نیا .دهد

دیلوت اب

تیفرظ هب نامیس عاونا 3399

هرهب لاح رد زور رد رکنیلک نت رب

یم یراد .دشاب رد خرچ یبایزرا هب ،رضاح شهوژپ ة

تایح لوصحم

یرتسکاخ نامیس ساسارب هلحرم راهچ یط ناتسیس نامیس هناخراک

یاهدرادناتسا 14949

، 2997 ( دش هتخادرپISO

ISO 2004

.)

تهج زاین دروم تاعلاطا ،مود ةلحرم رد .دوب فده و هنماد فیرعت لماش هلحرم نیلوا لیلحت و هیزجت

، عمج ةلحرم .دیدرگ یروآ

هیزجت مراهچ زاف رد و تفرگ رارق یبایزرا دروم ،یدرکلمع دحاو ساسارب هناخراک یدیلوت یرتسکاخ نامیس تایح ةخرچ ،زین موس .دش ماجنا تیساسح زیلانآ هلمج زا جیاتن ریسفت و لیلحت و :فده و هنماد فیرعت ،ناتسیس نامیس ةناخراک رد یرتسکاخ نامیس دیلوت تهج

تیتامه عون زا نهآ گنس و کهآ گنس ،لرام زا

یم هدافتسا .دوش

نامیس دیلوت یارب هیلوا داوم رگید زا

، مویوولآ ةدام نیا .تسا موینمولآدیسکا و سیلیسدیسکا یواح هک تسا 3

ندوب اراد اب ،یندعم

٪4۵ نیمأت عبنم ،سیلیس یس ةدننک

یم بوسحم نامیس سیل هناخراک مویوولآ ندعم .دوش

لباز نامیس ندعم ،

.دراد رارق هناخراک یبونج و یزکرم ،یلامش یحاون رد هک تسا یسیلیس و کهآ ت و نداعم رد یرابشتآ تایلمع ماجنا زا سپ

أ نیم

داوم ،هیلوا داوم طسوت

گنس یم هریخذ طلاتخا نلاس رد و شیادرخ ،نکش .دوش

سپس سپ و هدش ولیس دراو طلاتخا نلاس رد داوم

لقتنم نویسانژومه یولیس هب شیادرخ زا سپ و هدش یکطلغ بایسآ دراو کهآ گنس و تیتامه ندوزفا زا سپس و

یپ دراو ش

نکمرگ یم .دوش شنکاو ،هروک رد دوجوم ترارح رد و هدش راود هروک دراو ،تخپ تایلمع تهج نویسانیسلک لمع ماجنا زا سپ ه

یا

ش یم لیکشت رکنیلک و ماجنا اهزاف لیکشت هب طوبرم ییایمی کنخ طسوت غاد رکنیلک یامد .دوش

شهاک نک فای

هت دراو سپس و

نآ زا سپ و هدش رکنیلک یولیس یداوم

نلاوزوپ ،چگ گنس ریظن و

هلولگ بایسآ دراو و هفاضا نآ هب کهآ گنس یم یا

دوش سپس .

نامیس یرتسکاخ میس یاهولیس رد هدش دیلوت

هب و هریخذ نا یم یرتشم لیوحت هناخریگراب قیرط زا یتکاپ و هلف تروص

.دوش

نیرتشیب تایلمع هب طوبرم نامیس دیلوت شخب

.تسا رکنیلک دیلوت هب

یروط هک نیرتشیب فرصم تخوس یلیسف دیلوت فرص قرب و

رکنیلک یم نامیس دیلوت یاهدمایپ یبایزرا ،هعلاطم نیا فده ،ساسا نیا رب .دوش یعت و ناتسیس نامیس ةناخراک رد یرتسکاخ

نی

مهم هب راذگریثأت لماوع نیرت .دوب نآ تارثا شهاک روظنم

جورخ ات هناخراک هب هیلوا داوم دورو زا زین متسیس زرم ای قیقحت ةنماد

.دش هتفرگ رظن رد هناخراک زا لوصحم :یدوجوم ههایس یرتسکاخ نامیس لوصحم تیعضو نییعت فده هک اجنآ زا

یدیلوت نامیس نت کی یدرکلمع دحاو ،دوب هناخراک

( دش هتفرگ رظن رد

Kazemi et al., 2018

.) یاهدنامسپ و اوه و کاخ هب راشتنا نازیم ،یفرصم ةیلوا داوم و یژرنا ،هلحرم نیا رد

___________________________________________________________

3Alluvium

(5)

با ی ح ةخرچ ی تا ئازلگرس / ی ناراکمه و

515

ةخرچ لک یارب متسیس طسوت هدش دیلوت دماج نامیس ةناخراک رتفد زا ،متسیس زرم ساسارب و لاس کی یارب لوصحم تایح

یدورو سپس دیدرگ هیهت ناتسیس و

یجورخ یارب لودج( دش هبساحم نامیس نت کی 1

).

ب تارثا دروآر درادناتسا ساسارب تایح ةخرچ یبایزرا زا هدافتسا اب ،ناتسیس نامیس ةناخراک رد یدیلوت نامیس یطیحم تارثا :

14040/14044

( دش ماجناISO Finkbeiner et al., 2006; Kazemi et al., 2018

.) مرن زا قیقحت نیا رد ةخسن ورپامیس رازفا

0 لیلحت و هیزجت و تیریدم تهج .دش هدافتسا هداد

هاگیاپ زا ،زین اه هداد یاه

3،4

Ecoinvent

مرن رد دوجوم .دیدرگ هدافتسا رازفا

،یفرصم قرب یارب هداد

( یناهج یژرنا همانزارت و رامآ ةداد هاگیاپ زا ناریا یاه )OECD

دش باختنا (

International Energy

Agency, 2019

.) وبن هب هجوت اب ،زین ییایمیش تابیکرت و داوم یارب طبترم ،یلحم ةداد هاگیاپ د

ریاس یارب دنیآرف نیرت ناهج طاقن

4( )ROW

متسیس دیدرگ باختنا APOS

(

., 2023 et al Fayyaz

.) هکنیا هب هجوت اب شور

ینایاپ و ینایم شخب ود ردLCIA

هتسد لباق طیحم یاهدمایپ رضاح قیقحت رد ،تسا یسررب و یدنب

رد یتسیز 11

ینایم حطس رد دمایپ هورگ سپس و۵

3 دمایپ هتسد

___________________________________________________________

4Rest of Word

5Midpoint

لودج 1 )هناخراک رتفد( یرتسکاخ نامیس نت کی دیلوت تهج تایح ةخرچ یبایزرا ةهایس .

یدورو اه یجورخ

اه

عون دحاو

نازیم کاخ هب راشتنا

دحاو نازیم

قرب تعاس تاوولیک 02

/ 09 دازآ رلک

مرگولیک 99912

/ 9

کهآ گنس نت

10 / 9 تارتین

مرگولیک 9930

/ 9

مویوولآ نت

11 / 9 تافسف

مرگولیک 917

/ 9

نهآ گنس نت

92 / 9 هدنیوش

مرگولیک 9994

/ 9

چگ گنس نت

9۵ / 9 اوه هب راشتنا

دحاو نازیم

نلاوزوپ نت

91 / 9 موینومآ

مرگولیک 999۵2

/ 9

یفرصم بآ بعکمرتم

7 / CO2 9

نت 920

/ 9

لییوزاگ رتیل

229 / CO 1

نت 99933 / 9

توزام مرگولیک

90 / 77 NO2

نت 999943 / 9

نغور رتیل

910 / 9 نت NO

999937 / 9

N2O نت

999943 / 9

زا رت کچوک قلعم تارذ ۵

/ 2 رتمورکیم مرگولیک

914 / 9

لکش 1 ناتسیس نامیس ةناخراک ییایفارغج تیعقوم .

(6)

3 ،

2041 516

ینایاپ حطس رد دنیآرف ینایم تارثا .دش یسررب 7

کمک هب نامیس دیلوت شور

ReciPe 2016 midpoint H

هب دمآ تسد

(

Huijbregts et al., 2017; Artaze et al., 2019

.) مهارف و ینایاپ تارثا یسررب تهج نامیس دیلوت یاهدمایپ یلک دید یزاس

شور زا ،زین یرتسکاخ

H ReciPe 2016 endpoin

هب .دش هدافتسا روظنم

بساحم ة خرچ لوط رد یژرنا فرصم نازیم ة

تایح

لوصحم زین نامیس شور

0CED

تفر راکب (

., 2019 et al ., 2013; Piotrowska et al

Scipioni

.)

ی هتفا یاه شهوژپ و

ثحب

طیحم ینایم یاهدمایپ :یتسیز

زا لصاح جیاتن

midpoint ReCiPe

یارب 11 طیحم دمایپ لودج رد یتسیز

2 .تسا هدش هئارا

یرتسکاخ نامیس دیلوت زا یشان یناهج شیامرگ نازیم لیبق زا اهدمایپ زا یخرب ،یسررب دروم یاهدمایپ نیب رد

eq a

kg CO2

۵۵4 ، مس ی ت متسیسوکا یاه

یکشخ

1eq H4

kg C2

09 / 231 ، یلیسف عبانم ةیلخت

kg oil eq

1 / 01 ، عبانم بیرخت یندعم

kg Cu

42eq

/ 3

، ریغ تیمس یناسنا یناطرس

kg 1,4-DCB

71 / 37 زیر تارذ لیکشت و

kg PM2.5 eq

74 / 1 هب تاراشتنا .دمآ تسد

مهم زا ،نلاوزوپ و توزام ،یفرصم قرب سپس ،هناخراک میقتسم لکش( دندوب یسررب دروم یاهدمایپ رتشیب رب رثؤم لماوع نیرت

2 .)

م یاهدمایپ نیب رد طیح

تیمس و یناسنا ریغ تیمس ،یلیسف عبانم بیرخت ،یناهج شیامرگ رب رثؤم یاهدنیآرف و لماوع ،یتسیز

نیدب .تفرگ رارق یسررب دروم تایئزج اب یمتسیسوکا ید ،بیترت

تخوس زا لصاح نبرکدیسکا شم رادقم اب یلیسف یاه

تکرا

91 /

٪0۵ زا یشان هک تشاد یناهج شیامرگ دنیآرف رد ار مهس نیرتشیب ، ( میقتسم تاراشتنا

۵2 /

٪0۵ یفرصم قرب سپس و )

( 40 /

٪19 لکش( دوب ) 3

.) مهم زا هناخلگ یاهزاگ شیازفا ،یناهج شیامرگ رب رثؤم لماوع نیرت هب یا

ید هژیو هک هدوب نبرکدیسکا

تخوس فرصم قیرط زا رتشیب یاه

یم دراو طیحم هب فلتخم عیانص رد یلیسف .دنوش

٪11 قیرط زا ،زین ناریا رد قرب لک نازیم زا

تخوس فرصم یم دیلوت یلیسف یاه

هک ،دوش

٪03 هب یعیبط یاهزاگ قیرط زا نآ یم تسد

( دیآ

International Energy

Agency, 2019

) .

،هک اجنآ زا تخوس

یلیسف یاه لماش

نبرک و نژوردیه دنتسه

ندنازوس ، نآ

اه ید یدایز رادقم ب نبرکدیسکا

ه

آ اوه یم داز دصرد هک یماگنه .دنک ید

نبرکدیسکا هب اوه رد

یم شیازفا یهجوت لباق رادقم دبای

بذج یامرگ رادقم ، طسوت هدش

نیا

زاگ شیازفا زین یم ادیپ

نک د هک بون هب ة دوخ ببس نیمز حطس یامد یلک شیازفا ةدیدپ و

یم یناهج شیامرگ دوش

(

., et al He

2019; Adjei and Elkatatny, 2020

.) هب یفرصم یژرنا زا یمیظع شخب ناتسیس نامیس دیلوت دنیآرف رد ،رگید یفرط زا تروص

یم هک هدوب رکنیلک دیلوت شخب هب طوبرم و قرب فرصم رد میقتسم ریغ و توزام فرصم شخب رد میقتسم ثأت دناوت

ینعم ری یراد

ید شیازفا رب .دشاب هتشاد نبرکدیسکا

قیقحت جیاتن اب ،رضاح قیقحت جیاتن ( ناراکمه و Josa

2990 هب هک ) روظنم هخرچ یبایزرا

نامیس لوصحم تایح تشاد تقباطم ،دش ماجنا

جیاتن . نیققحم نیا طیحم تارثا تدش هک داد ناشن

رف یتسیز آ

لوت دنی نامیس دی

،

طابترا م هب یمیقتسم نازی

.دراد یدیلوت رکنیلک طسوت هک یقیقحت رد

Mbohwa

و (Moyo

2991 ) روشک نامیس تعنص ،دش ماجنا

ةخرچ یبایزرا شور هب ،هوبابمیز ید یاهزاگ راشتنا نازیم هعلاطم نیا رد .تفرگ رارق هعلاطم دروم تایح

ید ،نبرکدیسکا کا

،درگوگدیس

طیحم برخم تارثا یسررب تهج دماج تاعیاض و نژورتین یاهدیسکا شیامرگ ،میلقا تارییغت لماش یتسیز

ومسم ،یناهج تی

هب یهباشم جیاتن و دش لیلحت و هیزجت و هبساحم یناسنا و یمتسیسوکا نینچمه .دمآ تسد

( ناراکمه وThwe

2910 نامیس )

اتیاپیان نامیس هناخراک یدیلوت یرتسکاخ طیحم برخم تارثا داد ناشن قیقحت نیا رد .دندرک یسررب ار رامنایم رد0

تعنص یتسیز

رییغت لماش نامیس طیحم قانتخا و ندش یدیسا ،میلقا

نیا رد .تسا رکنیلک دیلوت شخب نویسانیسلک دنیآرف هب طوبرم یبآ یاه

هب یعیبط زاگ فرصم ندرک نیزگیاج یویرانس فیرعت اب قیقحت و یدیسا لیسناتپ ،میلقا رییغت تارثا نازیم ،گنس لاغز یاج

طیحم قانتخا هب یبآ یاه

نازیم هب بیترت 71

، 13 و

٪07 ک .تفای شها لکش

4 رب رثؤم داوم و اهدنیآرف رادومن ةیلخت

سف عبانم یل ی

یم ناشن ار رب رثا هتسد لیلحت و هیزجت .دهد

هیلخت سف عبانم یل ی فرصم لماش یلیسف عبانم ةیلخت رب رثؤم داوم هک داد ناشن تفن

___________________________________________________________

6Endpoint

7Cumulative energy demand

8Ethylene

9Naypyitaw

(7)

517

اب ماخ ۵۵ /

٪03 اب یعیبط زاگ فرصم و 27

/

٪21 ( توزام تخوس دیلوت یاهدنیآرف رد هک هدوب 01

/

٪09 قرب دیلوت سپس و )

( 07 /

٪29 یم رارق فرصم دروم ،) .دنریگ

تخوس عبانم عیانص رد ار مهس نیرتلااب گنس لاغز و یعیبط زاگ ،تفن دننام یلیسف یاه

هب و یدیلوت تخوس لیبق نیا فرصم هجیتن رد .دراد یناهج فرصم قرب دیلوت هژیو

یذپاندیدجت عبانم شهاک هب رجنم اهنت هن اه ر

یم هب زین ار یناهج شیامرگ هکلب ،دوش هزاگ عاونا .تشاد دهاوخ لابند

تخوس نیا فرصم زا یشان یدیلوت یا ید لماش اه

تسا ناتم و نژورتین دیسکا ید ،نبرکدیسکا (

Little et al., 2021

) نیزنب و عیام تفن ،لییوزاگ ،توزام دننام یتفن تابیکرت دیلوت .

یم طیحم برخم تارثا دنناوت هب ار عبانم نیا مامتا و یتسیز

.دنشاب هتشاد هارمه

زا لصاح جیاتن لکش رد یکشخ متسیسوکا تیمس رب رثؤم لماوع و اهدنیآرف یسررب

۵ مهم ،ساسا نیا رب .تسا هدش هئارا نیرت

مهس اب سم رصنع یمتسیسوکا تیمس رب رثوم لماع 17

/

٪۵9 هب ( هناخراک میقتسم تاراشتنا زا یشان هک دمآ تسد 74

/

٪32 و )

لودج 2 طیحم تارثا . اب تیساسح زیلانآ ةجیتن نامیس نت کی دیلوت یتسیز

٪2۲ شهاک

هتسد تارثا یدنب رادقم

دحاو ییاراک

٪29 قرب شهاک ییاراک

٪29 نلاوزوپ شهاک ییاراک

٪29 توزام شهاک

یناهج شیامرگ kg CO2 eq ۵۵4

19 a

/

٪2 19

/

٪2 10

/

٪9

مس ی ت متسیسوکا یکشخ یاه 09

/ 231 kg C2H4

1eq 0

۵ /

٪4 2۵

/

٪1 11

/

٪۵

یلیسف عبانم ةیلخت 1

/ 01 kg oil eq

29 /

٪4 42

/

٪1 14

/

٪14

یناسنا یناطرسریغ تیمس 71

/ kg 1,4- 37

01 DCB /

٪2 01

/

٪11 19

/

٪4

نیمز فرصم 11

/ m2a crop 4 ۵9 eq

/

٪1 70

/

٪4 71

/

٪3

تاعشعشت لیکشت 2

/ kBq Co-60 4 1 eq

7 /

٪2 19

/

٪2 19

/

٪2

یندعم عبانم بیرخت 42

/ 3 kg Cu eq

11 /

٪9 79

/

٪3 21

/

٪9

ناطرس تیمس یناسنا ییاز

11 / kg 1,4- 3

02 DCB /

٪2 02

/

٪7 03

/

٪7

مس ی ت متسیسوکا یطیحم یاه

رد یا یی 99۵1۵1

/ kg 1,4- 9 DCB eq 10

/

٪3 17

/

٪19 02

/

٪4

زیر تارذ لیکشت 74

/ kg PM2.5 1 40 eq

/

٪9 47

/

٪9 0

/

٪9

متسیسوکا تیمس نیریش بآ یاه

9497 / kg 1,4- 9 DCB eq 19

/

٪3 00

/

٪19 29

/

٪4

بآ فرصم 4

00 / 9 m³

10 /

٪1 ۵1

/

٪7 42

/

٪9

لیکشت متسیسوکا ،نوزا یاه

یکشخ 037

/ 9 kg NOx eq 03

/

٪1 0

/

٪2 07

/

٪2

ناسنا تملاس ،نوزا لیکشت 024

/ 9 kg NOx eq 09

/

٪1 14

/

٪2 74

/

٪2

سا ی د ی ندش 0۵0 یکشخ

/ 9 kg SO2 eq 70

/

٪۵ 0۵

/

٪0 70

/

٪۵

نیریش بآ متسیسوکا ییاذغرپ 9497

/ 9 kg PO43- eq 3۵

/

٪1 30

/

٪7 91

/

٪4

نوزا هیلا بیرخت رفسوتارتسا

99۵ / kg CFC¹- 9

11 eq 19

/

٪9 19

/

٪3 22

/

٪9

یاه متسیسوکا ییاذغرپ رد

یا 9۵1۵1 یی / 9 kg N eq ۵2

/

٪2 94

/

٪20 ۵2

/

٪2

(8)

3 ،

2041 518

( توزام فرصم 0

/

٪2۵ .دوب ) هداهن رارق هدافتسا دروم نامیس دیلوت تهج یفلتخم یاه یم

و لاصحتسا دنیآرف یط رد هک دریگ

هدامآ طیحم تاعبت دنرداق یزاس هب ار نیگنس تازلف دیلوت هلمج زا یفلتخم یتسیز

موب .دنشاب هتشاد هارمه ناگزاس

اه رد یکشخ ی

یم یندعم عبانم جارختسا و تشادرب نیح هب .دنشاب نیگنس تازلف یگدولآ ضرعم رد دنناوت

یروط یمیظع شخب هرابکی هک ا

رصانع ز

یم رارق طیحم سرتسد رد ( دنریگ

Sttaford et al., 2016

.) یم تازلف نیا هلمج زا .درک هراشا نهآ و لکین ،مورک ،سم هب ناوت

هداهن تشادرب ،یعیبط عبانم هب نامیس لوصحم یگتسباو هب هجوت اب هجیتن رد یم لوصحم دیلوت تهج هیلوا یاه

اوت شیازفا بجوم دن

دوش رصانع نیا تظلغ (

Yay, 2015; Sttaford et al., 2016

.)

ناطرسریغ یناسنا تیمس یم ییاز

هداهن دیلوت لحارم کت کت زا لصاح هرشتنم داوم زا یشان دناوت ف نینچمه و هیلوا یاه

دنیآر

دشاب لوصحم دیلوت (

Westh et al., 2015

هب .) یروط لکش( رثؤم لماوع و اهدنیآرف یسررب زا لصاح جیاتن هک 7

ناشن ) هک داد

مهس اب تشادرب دنیآارف زا لصاح سم رصنع 0

/

٪43 مهس اب نلاوزوپ دنیآرف یط و 0

/

٪30 هب ، ،نامیس دیلوت یفرصم ةداهن ناونع

ناطرسریغ یناسنا تیمس داجیا رب نکمم رثا نیرتلااب .دراد ار ییاز

طیحم ینایاپ یاهدمایپ یتسیز

یم ناشن فلتخم تاعلاطم : جیاتن ریسفت هک دنهد

ن ینایاپ جیاتن و هدوب رتراوشد ینایم یدودح ات زی

( دنراد یرتهب ریسفت و کرد تیلباق ینایاپ جیاتن اما ،دنتسه رادروخرب یرتشیب نانیمطا مدع زا

Ahmadi and Borna, 2015;

Nijam et al., 2022

رد یعماج و دیفم تاعلاطا ،شخب ود ره زا لصاح جیاتن عومجم نتفرگ رظنرد اب هجیتنرد .) یبایزرا ةعلاطم

لکش 2 زا لصاح جیاتن . midpoint

ReCiPe

می ق تس م راشت نا

قر ب ن لاوزوپ توزام ر یاس

0 20 40 60 80

تکراشم دصرد

رثؤم یاهدنیآرف ساسارب ،یناهج شیامرگ 0.0

0.4 20 40 60 80

CO₂ N₂O CH₄ ر یاس

رثؤم داوم ساسارب ،یناهج شیامرگ

لکش 3 یناهج شیامرگ دمایپ رب رثؤم داوم و اهدنیآرف رادومن . 0%

20%

40%60%

80%

100%

هرشتنم داوم مویوولآ نهآ گنس چگ گنس نلاوزوپ

بآ توزام نغور لییوزاگ قرب

(9)

519

تارثا

، درکیور هس اب یرتسکاخ نامیس دیلوت دنیآرف ینایاپ تارثا یبایزرا ،جیاتن ةسیاقم تیلباق شیازفا تهج .دوب دنهاوخ دنمدوس

طسوت عبانم و یمتسیسوکا ،یناسنا تملاس رب رثا

endpoint ReCiPe

هب بیسآ رد نامیس لوصحم ینایاپ تارثا .دش یسررب

رادقم اب ناسنا تملاس

DALY19

9914 / 9 ثا ، رادقم اب عبانم رب ر

species.yr

7

19-

× 01 / 1 رادقم اب متسیسوکا رب رثا و

USD3013

4 / 24 هب نزو اب .دمآ تسد صخاش زا کی ره یهد

هب ،عبانم و متسیسوکا ،ناسنا یتملاس رب رثا ،اه بیترت

2pT

/ 27 ، ۵2 / 9 و 39 / 9

___________________________________________________________

10Disability Adjusted Life Years

توزام قر ب ن لاوزو پ لی ئوزا گ نهآ گن س ر یاس 0

20 40 60 80

رثؤم یاهدنیآرف ساسارب ،یلیسف عبانم ةیلخت ماخ تف ن زا گ گن س لاغز

تف ن زا لصاح یژرنا ر یاس 0

20 40 60 80

رثؤم داوم ساسارب ،یلیسف عبانم ةیلخت

لکش 4 - یلیسف عبانم هیلخت دمایپ رب رثؤم داوم و اهدنیآرف رادومن

هرش ت ن م داوم توزام قر ب مو یوو لآ 0

10 20 30 40

یمت س ی س و کا تی مس ر ب ر ثوم لماوع متسیسوکا تیمس رثؤم یاهدنیآرف ساسا رب ،یکشخ

سم م یدا ناو لک ی ن ناوم یت نآ 0

20 40 60

یمت س ی س و کا تی مس ر ب ر ثوم داوم رثؤم داوم ساسارب ،یکشخ متسیسوکا تیمس

لکش ۵ یکشخ متسیسوکا تیمس دمایپ رب رثؤم داوم و اهدنیآرف رادومن .

ن لاوزو پ توزام مو یوو لآ قر ب ر یاس 0

10 20 30 40

USEtox, Per Pro.

رثؤم یاهدنیآرف ساسارب ،یناطرس ریغ یناسنا تیمس

سم یور م یدا ناو مور ک ر یاس

0 10 20 30 40 50

ی ناطرس ری غ ی ناس نا تی مس ر ب ر ثوم داوم

رثؤم داوم ساسارب ،یناطرس ریغ یناسنا تیمس

لکش ۶ یناطرس ریغ یناسنا تیمس رب رثؤم لماوع و اهدنیآرف رادومن .

(10)

3 ،

2041 520

هب نازیم اب ناسنا تملاس رب ار ریثأت نیرتشیب یرتسکاخ نامیس دیلوت ،هجیتنرد .دمآ تسد 2

/

٪00 لکش( دراد 0

لماوع یسررب اب .)

زا رتمک قلعم تارذ لیکشت یناسنا تملاس رب بیسآ رب رثؤم یاهدنیآرف و ۵

/ 2 مهم نامیس دیلوت دنیآرف یط رد رتمورکیم نیرت

لکش( دش نییعت لماع 1

نآ دورو زا و هداتفا ماد هب هناخراک شکدود یاهرتلیفورکیم طسوت نامیس دیلوت دنیآرف یط قلعم تارذ .) اه

یم یریگولج طیحم هب رادقم ،لاح نیع رد .دوش

139 یلیم نیا طسوت هک هدوب شکدود زا زیر تارذ یجورخ تعاس رب مرگ

یمن بذج اهرتلیفورکیم هب تارذ نیا .دراد تقباطم هناخراک زا یتفایرد تاعلاطا اب ،رضاح ةجیتن نیاربانب .دنوش

و لیلد میقتسم دور

هب و یسفنت متسیس هب ریغ تروص

هدنیلاآ عاونا هب لاصتا قیرط زا میقتسم هب ار ناسنا تملاس دنرداق ،اه

ادنایب رطخ ( دنز

Thae et

al., 2021

هژیو هجوت رثؤم روتکاف نیا هب یتسیاب هجیتن رد .) ید و یدرگوگ ،هنژورتین یدیلوت یاهزاگ .دریگ تروص یا

نبرکدیسکا

هب زین میشوتف یاهدنیآرف یط رد نوزا اب شنکاو لیلد هدنیلاآ ییای

( درک دنهاوخ داجیا ار یکانرطخ یاه

Camargo and

Lambordi, 2018

شور ندرک نیزگیاج قیرط زا هرشتنم یاهزاگ لیبق نیا شهاک نیاربانب .) مک داوم و اه

شهاک ببس رترطخ

یم ناسنا تملاس برخم تارثا تخوس فرصم زین عبانم هب بیسآ یسررب اب .دنوش

مهم یلیسف یاه ماع نیرت

ت رب رثؤم ل بیرخ

لکش( دش هتخانش عبانم 0

ید زین یمتسیسوکا تیمس رد .) مهم نامیس دیلوت دنیآرف یط هدش دیلوت نبرک دیسکا

نیرت رب رثؤم لماع

لکش( تسا هدوب متسیسوکا تملاس 19

نیا رد .) یم ینایاپ و ینایم تارثا نیب طابترا داجیا اب ،اتسار

داجیا تارثا هک تفایرد ناوت

هب جیاتن ساسا نیا رب هک دنتسه طبترم یناسنا و یمتسیسوکا تارثا تیاهن رد و یناهج شیامرگ و یلیکشت نوزا لثم هدش تسد

لکش ۷ نومزآ زا لصاح جیاتن . Endpoint

می قت سم راشت نا قرب

توزام

ن لاوزو پ ر یاس 0

10 20 30 40 50 60 70 80 90

رثؤم یاهدنیآرف ساسارب ،یناسنا تملاس رب رثا ۲/۵>تارذ C O2 N2O بآ فرص م ر یاس

0 10 20 30 40 50 60

رثؤم لماوع ساسارب ،یناسنا تملاس رب رثا

لکش ۸ یناسنا تملاس رب رثؤم داوم و اهدنیآرف .