4921
Жа , а а а а ЕО- ба б а а а а ,
а а а а а, а а г ЕО а а а
а а г . Б , ,
а а а а г а а а б а , б
г а а .
олдан л ан а па а к зде :
1. Б а О. В. Ев а б Ев а?
URL: https://globalaffairs.ru/number/Evropa-bez-Evrosoyuza-15407.
2. Л Па . П б в а в Ев г
С а.URL:
http://emag.iis.ru/arc/infosoc/emag.nsf/BPA/04944a5cde8a2d5cc32571d500 3cdcc9.
3. О в б Ев г С а.
URL: http://forex-digest.ru/news,1,53.htm.
4. С а б ва Е.Б. С в б Ев а
URL: https://cyberleninka.ru/article/v/sovremennye-problemy-evrosoyuza.
УДК 341.17
АЗІРГІ КЕЗЕ ДЕ РЕСЕЙ МЕН ЕУРОПАЛЫ ОДА ТЫ АРАСЫНДА Ы ХАЛЫ АРАЛЫ - Ы ЫТЫ АТЫНАСТАР
Кокк зова Айдана Се иковна [email protected]
Ха а а а а 3- , Л.Н. Г в
а а Е У- Н -С а , а а а
: Са ва С.Н., Л.Н. Г в а а
Е У- Ха а а а а , . . .
Р а ба а, а г
ба а б а а - а а а б . Ма а а а XX-
XXI- а а а Р Е а О а а а а а - а а
а а а . XXI а ба а, Е а Р , Р
Ф а ЕО а а а а а а
а г Е а а б б б
а а а а а а б а . Д г , У а а а
а а , Р а а а а а а г Р
а а а а а а Р Ф а ЕО а а а
а а г а а а а . М , а
а а а , а -а а а а
4922
ескере отырып, зара ынтыма тасты ты дамытудағы иынды тар мен арама- айшылы тарды себептерін талдадым.
азіргі кезе де лемдік ауымдасты ты мірі барлы салаларына сер ететін т бегейлі згерістер жағдайында мір с руде. Ресей мен Еуропалы Ода арасындағы арым- атынасты жалпы рдістері де сол салдарыны бір себебі болып отыр [1].
КСРО к птен бері «суы соғыс» н тижесі деп санаған 1957 жылғы Рим келісім шартына ол ойған Еуропалы экономикалы оғамдасты ты (ЕЭ ) тани алмады. А ыр со ында, 1970 жылдары ЕЭ пен КСРО арасында кейбір техникалы келісімдерге ол жеткізілді, біра азір ЭЫК (Экономикалы ынтыма тасты ж ніндегі ке ес) Варшава пактіні мемлекеттері рған ЕЭ тарапынан танылмады. ЕЭ -ты нары ты экономикасы мен Ке ес Одағы мен оны ода тастарыны жоспарлы ж йесі арасындағы экономикалы атынастар к рделі болған.
1991 жылы КСРО ыдырағаннан кейін, Ресейде мен ЕЭ арасындағы арым- атынасты жа а негізін табу керек болды [2]. М ндай негіз 1994 жылғы 1 шілдедегі Корфу аралдарында ол ойылған Серіктестік пен ынтыма тасты туралы келісім. жатты негізгі жетістігі ЕО пен Ресей арасындағы сауда атынастарындағы е олайлы жағдай ағидасы болды.
азіргі Ресей энергия мен шикізатты Еуропаға, ал Еуроода Ресейге, негізінен, нерк сіптік тауарлар мен ызметтер экспорттайды. Тауар айналымыны б л рылымы Ресейде тіпті либерал талдаушыларды пікірі бойынша «отарлы » ретінде алыптас ан.
Ресей-ЕО экономикалы арым- атынастарын орнату т рғысынан 1999-2003 жылдардағы атынастар о тайлы болды. Сауда-экономикалы арым- атынастар асимметриялы болмағанына арамастан, Ресей, ЕО-ты ш ірі сырт ы сауда серіктестері тізіміне енгізілді. 2007 жылы ЕО-ты ресейлік сырт ы саудадағы лесі 53% -ға жуы болды, ал Ресейді ЕО елдеріне экспорты 2000-2006 жж. аралығында екі еселеніп, 140 млрд. еуроға жетті. 2001-2005 жылдары Ресейге ЕО елдерінен келетін тікелей шетел инвестицияларыны к лемі 2,5 миллиард еуродан 9 миллиард а дейін сті.
Гуманитарлы байланыстар айтарлы тай сті. Сонымен бірге сауда- экономикалы атынастарды м ндай ке еюі ма ызды рылымды
айшылы тарға тап болды. ЕО- а м ше мемлекеттерді бірт тас позицияны алыптастыруға талпыныстарына арамастан, саяси салада еурополизм процестеріні ы палы ЕО- а м ше елдерді егеменді ы тарын са тап алуы иындата т сті. Еуропалы Ода институттары азірді зінде ж мыс ат араты юстиция ж не ішкі істер саласындағы сырт ы саясаты лі де шешуші р ль ат арады. Сонды тан азіргі кезде де Еуропалы Ода шін сырт ы серіктестермен орта тіл табысу иынға соғуда.
Ресей мен Еуропалы Ода бір-біріне атысты саяси стратегиясыны негізгі принциптерін жариялап, жаттармен алмасты. (22 азан, 1999, Хельсинки аласында ол ойылған - ЕО «Ресейге атысты орта стратегия»
(Кельн, 3-4 маусым 1999 жылы) ж не «Ресей Федерациясыны Еуропалы
4923
ода пен орта мерз мд перспективада атынастарды даму стратеги сы (2000- 2010 жж.)» (Хел синкиде, 1999 жыл ы 22 азанда ол ойылды).
Сонымен б рге кел с мде, Ресей Федераци сы мен ЕО арасында ы сер ктест к «шартты арым- атынастар нег з нде жасалады, ни Ресей мен Еуропалы Ода а осылу туралы немесе б рлест ктер туралы ресми т рде м л мдеме жасалмайды» деп т с нд р лд . Нег зг ма саттар атарында
«Ресейд жалпы еуропалы кономикалы ж не леуметт к ке ст кке интеграци лау м мк нд г н беру» деген ызы ушылы ы болды.
Б л жаттар 1993 жыл ы 9 желто санда Бр ссел де абылдан ан
«Ресей Федераци сы мен ЕО арасында ы р птест к ж не ынтыма тасты ж н ндег б рлескен са си деклараци ны» з рлед ж не Ресейд Батысты арым- атынастарында ы да дарысты е серу рекет болды. Себеб осы жылды наурыз-маусым айларында Югослави да ы НАТО елдер н скери операци сы болды. Ресей мен Еуропалы Ода арасында ы арым-
атынасты шынайы да дарысы 2004 жылды к ктем нде Болгари , Латви , Литва, Эстони , Румыни , Словени ж не Словаки ны НАТО- а к ру не себеп болды. Нег зг м селелер н б р ЕО-ты елдер мен оршал ан Ресей Федераци сыны Калининград облысыны м ртебес болды.
Б л айма ресей-еуропалы атынастар а е т уелд Ресей Федераци сыны айма ы. Ресей «калининград парти сын» же лгеннен кей н Ресей азаматтары Калининград а бару а ж не оны аума ына бару ш н на ты де-факто визасы алу а ти с болды.. 2004 жыл ы 1 мамырда Еуроода а 10 жа а м ше к рд : Кипр, Чехи , Эстони , Венгри , Латви , Литва, Мал та, Пол ша, Словаки ж не Словени . Еуропалы Ода ты ке е нен кей н ЕО елдер мен Ресейд сауда лес шамамен ек есе ст , шамамен 30% -дан 50% - а дей н. 2004 жылы атынастарды жа сарту ма сатында Ресей Киото хаттамасын ратификаци лауды сынды.
Келес жылдары ЕО пен Ресей арасында ы арым- атынаста
шиелен стерд себептер к бейд : Пол шаны ет кспорттауды М скеуд тыйым салуы, Эстони да ы т рт пс ззд ктер, ресейл к м найды Литва а жетк з лу н то татуы, А. Политковска ны л м мен А.Литвиненконы с н то татылуы. 2006 жылы Пол ша прем ер-министр Ярослав Качинский т пт Ресейге арсы кономикалы санкци ларды талап етт . Осыны б р Ресей-ЕО атынастыры жо а шы аруды себептер болды.
«Еуропа мемлекеттер ш н Ресей р ашан сырт ы мемлекет, С б р Нигери сы немесе Алжир с ты» б л т жырымдаманы Финл ндилы халы аралы атынастар институтыны - «ЕО пен Ресей» ба дарламасыны басшысы Аркадий Мошес жасады. ЕО-ты Ресейге атысты са саты туралы ма аласында: «Ресейге атысты з мш лд к са сатын ж рг зу исынды болып табылады. Ол оны б р мезг лде елден шик зат пен транзитт к ба ыттарды к здер не ол жетк зуге ш н жасал ан са сат»[2].
Б р атар факторлар Ресей мен ЕО арасында ы ынтыма тасты ты нег з н аны тайды. Б р нш ден, геоса си жа дай: Ресей мен Еуропа б р
4924
рл та орналас ан, жа н к р лер бол п таб лад . Ек н ден, тарихи ж не м дени компонент ма зд р л ат арад . Еуропа мен Ресей хал тар
ас рлар бой б р ай м дени нд л тар мен идеалдард жа нд нан ал птаст . Ек н д ниеж з л к со с кез нде Еуропа хал тар фа измге арс б рлескен к рес де он лес н ост . н ден, б р кт ру фактор - христианд . Бат с пен Ш с христиан д н н арас нда ай рма л тар а арамастан, жалп христиан д нн б рлест г Рус Патриарх Кирилл мен Кубада Рим-Католик Френсис Папас Пат ис н 2016 ж л а панда жинал с мен б рлескен деклара и а ол о бастамас мен басталд [3].
Украинада о и алар, антирессейл к санк и лард енг з лу ж не Ресей тарап нан жауап аралар , Ресей Федера и с мен ЕО арас нда нт ма таст т келе ег н айтарл тай и ндатт . Еуропал Ода пен А Ш бас л жеке т л алар а ат ст санк и лардан Ресей кономикас н барл секторлар на арс аралар а к т . Ресей Федера и с санк и лард олдайт н елдерден аз -т л к н мдер н келуге ектеу ойд . А Ш, ЕО, Канада, Австрали ж не Норвеги дан к птеген тама н мдер т й м сал н ан болат н.
Бат ст ж не Ресейд жауап айтару рекеттер н санк и лар ос ндай ба тт одан р ж рг збеу екен т с нд . Себеб ек айма а ос ндай рекеттер е андай жа с л т келмейд . Британд «The Economist» журнал н хабарлау н а, со о и алар а байлан ст Еуропан аз рг рпа н алд нда тере да дар ст н тижес к руде [5]. Санк и лард олдай от р п, еуропал елдер к птеген тауарлард кспорттау м мк нд г нен ай р п ана оймай, сон мен б рге Ресей азаматтар б л н мдерд к п м л ерде пайдалан ан ж не сон н тижес нде ЕО нар т лкен м мк нд ктер нен ай р лд .
аз рг кезде ЕО елдер н жарт с санк и лард ектеу немесе жо н барл рекеттерд олдайд . Санк и лард басталу на дей , ЕО- а жи рма сег з м е-мемлекеттерд жетеу Ресеймен сауда а байлан ст
ектеулерд то тату а олда ан болат . Б л мемлекеттер Австри , Венгри , Итали , Кипр, Словаки , Чехи , Фран и бол ан. Париж украинал да дар ст е лу не байлан ст санк и лард ал п тастайд . Ресей Федера и с Еуроода пен диалогтан бас тартпайд , б ра те , зара ти мд , с ндарл нег зде ана олдайд .
Ос жа дай а арамастан, Ресей Федера и с мен ЕО арас нда бас м ба ттар бой н а ар м- ат настар лс реген жо , одан р дам д . Сон мен, б л м беру салас нда ЕО 28 млн. еуро а дей н жетт . Орта б л м беру жобалар н арж ланд р лу л айт лд . Тек 2015 ж л еуропал университеттер 2100 ресейл к студенттерд аб лдад . Ресей мен ЕО арас нда транс екарал нт ма таст т б рлескен ба дарламас дам п, 2020 ж л а дей н ос ба дарлама а 190 млн. еуро б л нд .
ЕО елдер мен бол ан са си ай л тар а арамастан, Ресей
Еуропал Ода пен с ндарл нт ма таст са сат н жал аст ру а ж не
4925
-
: 1.
2.
-49.
3. -
http://www.globalaffairs.ru/PONARS-Eurasia/Rossiya- ES-Quo-Vadis-Bez-peremen-normalizatciya-ili-ukhudshenie-19159
4.
http://www.patriarchia.ru/db/text/4372074 (05.03.2017).
The Indispensable European // The Economist. November 7th 2015. P.11.
341.332
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
