С радостью принял
приглашение КазНУ
Жас ғалымдардың әлеуеті
жоғары
3 5 6
Қадірменді қонақ ҚР Тұңғыш президенті – Елбасы Н.Назарбаев- тың халықаралық бастамаларын ілгерілетуге бағытталған орталық жұ мысы туралы кеңінен әңгімеледі.
Со нымен қатар көрнекті қоғам қай- раткері ҚазҰУ-да дін саласы ма ман- дарының даярланатынына тоқ та- лып, ел игілігі жолындағы қызметте бір лесе жұмыс істеу ниетін жеткізді.
Оқу орнының басшысы өз кезе- гін де дінтану саласы ғана емес, ха- лық аралық қатынастар бойынша да өзара әрекеттестік орнатудың зор әлеуетін атап өтті.
Жоба Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ және Қазақстан теннис феде- ра циясының қолдауымен спорт жанашыры әрі кәсіпкер Ерлан Қожасбайдың бастамасы негізінде жүзеге асырылып отыр.
Салтанатты іс-шараға Әл-Фара- би атын дағы ҚазҰУ-дың Басқарма Төра ғасы – Ректоры Жансейіт Түй- мебаев, «Жан досым» клубының пре- зиденті Есет Ешпанов, ҚР мәдениет және спорт вице-министрі Ерлан Қо жағапанов, Қазақстан теннис
Q AZAQ
UNIVERSITETI №20 (1802) 2021 жыл 15 мамыр
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
www.kaznu.kz facebook.com/KazakhNationalUniversity vk.com/kazuniversity instagram.com/KAZNU_FARABI
Апталық 1948 жылдың 20 сәуiрiнен шыға
бастады
бірлесе жұмыс істеуге ниетті
ДОКТОРАНТУРАҒА ҚАБЫЛДАУ
Биыл докторантураға түсу емтихандары да ҰБТ-ға қойылған талаптар негізінде және Ұлттық бірыңғай тестілеу жүргізілген пункттерде өтеді.
Бұл бізге «ректорлар тізімі» деген алыпқашпа сөзді және осындай тәуекелдерді ұмытып, докторантураға ең мықты және лайықты үміткерлердің оқуға түсуіне тиісті жағдай жасауға мүмкіндік береді деп ойлаймын.
Эссені және басқа да тапсырмаларды компью- терлер мен бейнекамералардың алдында отырып жазатын болады.
МАГИСТРАТУРАҒА ТҮСУ
Өткен жылы біз магистратураға түсушілердің емтихандарын пилоттық режимде электрондық фор матта қабылдадық. Оқуға түскен азаматтар емти- ханның, расында да, әділ түрде өткенін айтып жатыр.
Биыл бұл жұмыс жалғасын табады. Бұдан былай магистратураның емтихандары осы форматта өтеді.
Министр болып тағайындалғаннан кейін бірден педагогтерге арналған Ұлттық біліктілік тестілеуді қағаз форматынан электрондық форматқа көшір- ге німіз естеріңізде болар. Осыған байланысты тес - тілеуді жақсы тапсырған адамдардың саны бір - ден бірнеше есе қысқарғанына қарамастан, бұл жүйе сыбайлас жемқорлық пен көшіріп алу тәуе- кел дерін азайтуға мүмкіндік берді. Бұл бағыт та- ғы жұмыстың әлі де жетілдірілетін тұстары бар екенін білеміз. Осылайша олимпиадаларды, ҰБТ-ны ұйымдастырудан бастап, магистратура мен док то- рантураға түскенге дейінгі барлық процесті элек- трондық форматқа көшірдік. Осындай жаңа шыл- дық тар арқылы әділдік пен ашықтыққа бағыт талған бастамаларымызды жүзеге асырып жатырмыз.
Ашық тықты және нақты бәсекелестікті қамтамасыз ете отырып, білім беру жүйесіне деген сенімді де арт- тырамыз.
Әділдік, ашықтық, академиялық адалдық – бұл біз дің жұмысымыздағы негізгі қағидаттар.
АКАДЕМИЯЛЫҚ АДАЛДЫҚ – НЕГІЗГІ ҚАҒИДАТ
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың Басқарма Төрағасы – Ректоры Жансейіт Түймебаев Конфессияаралық және өркениетаралық диа- логты дамыту жөніндегі Н.Назарбаев орта лы- ғының Басқарма төр аға- сы Болат Сәрсенбаевты қабылдады.
Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов өз facebook парақ ша сын да жаңа оқу жылында жоғары оқу орын да- рында магистратура мен докто ран тураға түсудің жаңа ережелерін ұсынды.
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық универ сите- тінің спорт кешенінде
«Жан досым» атты
заманауи теннис орталығы ашылды.
Соңғы үлгідегі жабық орталықта алты корт және 165 көрерменге арналған трибуна бар. Алаңдар тө сеніші Халықаралық тен нис федерациясы бекіт кен әлемдік талаптарға сай келеді.
заманауи теннис орталығы ашылды
федерациясының вице-президенті Юрий Польских, жоба инвесторы Ерлан Қожасбай, кәсіпкер Арманжан Байтасов қатысып, құттықтау сөз сөйледі.
ҚазҰУ басшысы Қазақстанның Тұң ғыш президенті – Елбасы Нұр- сұл тан Назарбаевтың көптеген
спорт түрлерімен, соның ішінде тенниспен белсенді айналысқанын атап өтті. Тәуелсіздіктің 30 жылы ішінде спорт саласына, соның ішінде теннис ойынының дамуына ұдайы көңіл бөлгеніне тоқталды.
Жалғасы 2-бетте
ҚазҰУ-дың Жерді қашықтықтан зондтау орталығы
Базбек ДАВЛЕТОВ:
Тараптар мәдениеттер мен өр- ке ниет тердің рухани бірлігі мә се- ле лерін талқылай келе, өзара ын- ты мақтастық туралы келісімге келді.
Сондай-ақ жүздесуге Н.Назар- баев орталығы негізінде жұмыс іс тей тін Діни ахуалды талдау және ді ни сараптама инс ти ту-
тының бас шысы Ержан Байбол қатысты.
Ынтымақтастық аясында діни зерттеулер бойынша өзара ақпарат ал масу, орталықта студенттердің тә- жірибеден өтуі сынды мәселелер талқыланды.
Әйгерім ӘЛІМБЕКОВА
тиісті құрылымдар мен өңір
бас шы ларына көмек көрсетуге дайын
Q
AZAQ UNIVERSITETI WWW.KAZNU.KZАПТАЛЫҚ 1948 ЖЫЛДЫҢ 20 СӘУIРIНЕН ШЫҒА БАСТАДЫ
2
№20 (1802), 15 МАМЫР, 2021 ЖЫЛAQPARAT
Тарихи тұлғаның ұлт ал- дын дағы жанкешті еңбегін айта келе, ректор қазақтан шық қан тұңғыш теміржол қа- ты настарының инженері Мұ- ха меджан Тынышбаевтың есімі ел тарихында алтын әріп тер- мен жазылғанын атап өтті.
Дәулет Шейх-Әли-Тыныш- баев әке рухына тағзым ету үшін туған жері Жетісуға жиі ат ба сын бұратынын жеткізді.
12 мамыр күні бірегей тұл- ға ның туғанына 142 жыл тол- ды. ЖОО басшысы Мұ ха мед- жан Тынышбаевтың 150 жыл дығы елімізде еш та лас- сыз, жо ғары деңгейде және кең кө лемде аталып өтетініне сенім білдірді.
Әке нұсқауымен анасы жа- ғы нан туыс арғы атасының те- гін алған Дәулет Мұхамед жан- ұлы өзінің өмір жолы жайлы ай тып, Воронеж облысында ай дауда болған ауыр жылдар жай лы естеліктерімен бөлісті.
1931 жылы өмір есігін ашқан қария әкесімен өткен жарқын сәт терді, оған орыс тілін үй ре- тіп, инженер болатынына се- нім артқанын сағынышпен еске алды. «Менің анам әкемді аман алып қалу үшін қолын да- ғы барын азық-түлікке ауыс- ты рып отырды. Бұл қиын заман еді. Біз Уфаға жиі барып, кейін анамның туыстарын пана ла дық. Мен бала кезімнен аэро мо дельдерді құрастырып,
ғылымдар бойынша док тор- лық диссер та ция қорғадым», – деді ол.
Айта кетсек, Дәулет Шейх- Әли-Тынышбаев Қазақ стан- ның көптеген жоғары оқу орын да рында дәріс берген.
Балалары мен немерелері қа- зір АҚШ-та жұмыс істейді.
Соң ғы екі жылда ғалымның өзі де АҚШ-та аял даған. Ақ са- қал, негізінен, Уфада (Баш- құрт стан) тұрады.
Кездесу соңында 90 жасқа толған қарияның иығына ша- пан жабылып, сый-құрмет көр- се тілді.
Әйгерім ӘУЕЗХАНҚЫЗЫ
тектініҢ тұяҒы қарашаҢырақта қонақта болды
Жазғы емтихандар оқу ор- ны ның 16 факультеті мен Әл- Фараби бизнес-мектебінде 10 мамырда басталды. Фатима На- дырқызы емтихан қарсаңында онлайн қолжетімділікті қам та- масыз ету, IT-платформаларға жүк темені біркелкі бөлу, «Уни- вер» жүйесіне емтихан тап сыр- маларын жүктеу және сараптау жұ мыстары өз деңгейінде атқа- рыл ғанын жеткізді. «Білім алу- шы лардың емтихан тапсыруға қа тысты барлық рәсімдері оң- тай ландырылды және элек- трон дық форматқа ауыс ты- рыл ды. Факультет декандары және құрылымдық басқарма бас шыларымен кеңесе келе, сес сияны ұйымдастыру үде рі- сін автоматтандыру туралы ор- тақ шешім қабылданды», – деді проректор. Емтихандарды өт- кізуді бақылау барысы да орталықтандырылып, нәти же- ні есептеу жүйесін авто мат- тандыру көзделіп отыр.
Келесі кезекте сөз ал- ған әлеуметтік даму жөніндегі про ректордың м.а. Әлия Мә сә- лімова университетте сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жұмыстарының үздіксіз жүр-
гізіліп келе жатқанын айтты.
«Бұл білім ордасының кешенді қызметінің бір қыры және қашықтан оқыту кезінде де жіті назарда», – дей келе, Ә.Мә сә- лімова «Жемқорлықтан ада университет» жобасы бойынша атқарылған шаралар жайлы жан-жақты ақпарат берді.
Мұндағы мақсат – жем қор- лыққа төзгісіз әлеуметтік ор- таны қалыптастыру. Ол үшін университет жаңа талаптарға сай басқару жүйесін енгізіп, ашық ақпараттық саясат ұс та- нады. Оқу жүйесіне сыбайлас жем қ орлыққа қарсы тех но ло- гия ларды енгізу де адами факторлардың алдын алмақ.
Оқу орнының Әдеп және сыбайлас жемқорлыққа қарсы әрекет жөніндегі уәкілі ретінде Әлия Рымғазықызы ұжымдағы және студенттер арасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы ахуалды жоғары бағалайтынын жеткізді. Ол әлеуметтік сауал- на маның оң нәтижелерімен бөлісе отырып, өз тұжырымын нықтады.
Білім ордасының басшысы Жансейіт Түймебаев жиында ма ман даярлау сапасын арт-
тыру университет қызметінің не гізгі мақсаты екенін баса айтты. Сол себептен сабақ беру сапасын арттыру және білім деңгейінің шынайы баға ла- нуын қамтамасыз ету аса ма- ңыз ды. Сонымен қатар ректор ку ратор-эдвайзерлерге қойы- ла тын талаптарға тоқталып, факультет басшыларына бұл жұ мысты үнемі бақылауда ұс- тау ды тапсырды. ҚазҰУ-да ха- лық аралық деңгейдегі білікті мамандар жұмыс істеу керек ті- гін айтқан басшы оқы ту шы- ларға қарата: «Кәсіби дең гей- леріңізді шыңдап, ғылыми жұ мыстарға қосылыңыздар», – деді.
Сондай-ақ ректор шетелдік ғалымдарды тарту, оқу ғи м а- рат тарын жөндеу, қажетті тех- ни калық құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету барысымен де таныстырып өтті.
Айта кетсек, бүгінгі таңда та рих, журналистика, фило ло- гия, заң факультеттері, Эко но- мика және бизнес жоғары мек- тебі оқу ғимараттарында жөндеу жұмыстары жүргізілуде.
Университет басшылығының тапсырмасымен жуық арада өзге де оқу корпустарында жөндеу жұмыстары басталмақ.
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың Баспасөз қызметі
ЖаҢа талаптарҒа сай басқару ЖҮйесі енгізіледі
2016 жылы Рио-де-Жа ней- рода өткен XXXI олимпиада ойын дарының жеңімпазы өзі
түлеп ұшқан білім ордасына ат басын бұрып, алдағы жоспар ла- ры мен бөлісті.
Білім ордасының басшысы Жан сейіт Түймебаев бірлесе ат- қа ратын жұмыстар жайлы әңгіме өрбітіп, спорт шеберіне шетелде жинаған тәлім-тәжірибесін уни- вер ситет қабырғасында қолдану туралы ұсыныс айтты.
Өз кезегінде жүзу спортының шебері өз атындағы бассейнге ар найы жаттықтырушылар ша- қы рып, болашақ олимпиада жүл- де герлерін дайындауға және Балан дин мектебін қалып тас- тыруға ниетті екенін жеткізді.
Айнұр АҚЫНБАЕВА
олиМпиада
ЧеМпионыМен кездесу
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлт тық университетінің Бас қар ма Төрағасы – Ректоры Жансейіт Түймебаев олимпиада чемпионы Дмитрий Баландинмен жүздесті.
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде ке зек- ті ректорат отырысы онлайн өт ті. Жиын да академиялық мә се- лелер бойынша басқарма мү ше сі – проректор Фа ти ма Жақыпова хабарлама жасап, жазғы емтихан сессиясының барысы туралы баяндады.
Әл-Фараби атындағы Қа зақ ұлттық университеті қа быр ға- сында көрнекті саяси және қо ғам қайраткері, Алаш қоз ға- лысының негізін са лу шылардың бірі Мұ ха мед жан Тынышбаев- тың ұлы – ға лым, Башқұртстан Респуб ли ка сы ның ғылымы мен тех ни ка сы на еңбек сіңірген қай раткері Дәулет Шейх -Әли- Ты ныш ба ев пен кез десу өтті. Мәртебелі мейманды білім орда- сы ның басшысы Жансейіт Түймебаев қарсы алып, 90 жылдық ме рей тойымен құттықтады.
Баш құрт станда өткен жа рыс- тарда жүлделі орындарға ие болдым. Бұл менің техникалық маман дық ты таңдауыма түрткі болды. Осылайша техникалық инс ти тутты бітіріп, мұнай са- ласында жар ты ғасырдай жұ- мыс істедім және техникалық
Соңы. Басы 1-бетте Қазақстан президенті Қасым- Жомарт Кемелұлы Тоқаев үстел теннисімен кәсіби тұрғыда ай на- лы сып, оқушы кезінде спорт ше- бе ріне үміткер болғанын мы сал- ға алды. Қазақстанның үстел тен нисі федерациясын 13 жыл басқарғанын айта келе, спорттық инфра құрылымды дамыту пре зи- дент тапсыр ма ла рының басым бағыттарының бірі екенін еске салды.
Сонымен қатар елімізде да- мып келе жатқан спорт түрімен жыл он екі ай айналысуына мүм- кіндік беретін жаңа теннис ор та- лығын студенттер үшін зор мүм- кіндік алаңы деп бағалап, мұнда жаттығатын жастардың әлемдік деңгейдегі спортшыларға айна- ла рына сенім білдірді.
«Жан досым» теннис клу бы- ның президенті осыдан 30 жыл бұрын теннисті бастаған кез де- гі саябақтарда ойнаған есте лік- те рі мен бөлісті. Кейін ҚазҰУ қала шы ғына жаттығуға ауысып, уа қыт өте келе заманға сай тен- нис орталығын салу идеясы туын да ған. Ол игі істі қолдаған уни вер си тет басшылығы мен демеу ші лерге ризашылығын
жет кізіп, елімізде бұқаралық спорттың өркендеуіне тілек- тес тік білдірді.
Орталық аумағында ҚР тен- нис федерациясының қол дауы- мен 300 орындық балалар тен- нис мектебі ашылмақ. Бұл жайлы жиын да спорт жанашыры, кәсіп- кер Ерлан Сәдуақасұлы хабарлап, әлеу меттік жағдайы төмен от ба- сылардан шыққан балалар үшін орталықтың қолжетімді болуы қамтамасыз етілетінін жеткізді.
Жаңа нысанда кәсіби және әуес қой тенниспен айналысу үшін барлық жағдай жасалған:
жат тығу залы, медициналық қыз- мет, киім ауыс тыратын және жуы натын бөлмелер, дәмхана мен спорт дүкені, ондағы сани- тар лық талаптардың сақталу жайы да қарастырылған.
Аталған спорт кешенінің құ- ры лысына жеке инвестордың демеуімен 485 млн теңге қаржы жұмсалды.
Әсем табиғат құшағындағы нысанның кәсіби спорт шы лар- дың ғана емес, жастар мен қала тұрғындарының спортпен тұрақ- ты шұғылданатын сүйікті меке ні- не айналары даусыз.
Әйгерім ӘЛІМБЕКОВА
заманауи теннис
орталығы ашылды
Q
AZAQ UNIVERSITETIWWW.KAZNU.KZ
3
№20 (1802), 15 МАМЫР, 2021 ЖЫЛ АПТАЛЫҚ 1948 ЖЫЛДЫҢ 20 СӘУIРIНЕН ШЫҒА БАСТАДЫ
Kemel
новой мульти фун кцио наль ной терапии, включающей антитела, их фрагменты, эн зимы и малые интер фе ри рую щие РНК. Нам с коллегами уда лось разделить молекулы бо токса на два от дель- ных строи тельных блока, чтобы сделать их более безопасными.
Затем эти блоки были сведены вместе. Разработанный в Кем- брид же новый метод обес пе- чивает очищенные молекулы бо токса, которые позволяют ис- пользовать косметическое сред- ство для широких клинических нужд, не опасаясь за его по боч- ный токсический эффект.
– Что из себя
представ ляет препарат ботокс?
– В свое время я занимался ис следованием токсинов, вы- деляе мых из яда каракурта. Он ис пользовался для изучения нервной передачи. Через много лет моя работа вновь имеет отношение к этой теме, но это уже ботокс, или нейротоксин Clostridium botulinum. Многим он известен, как минера ло ги- ческий токсин, вызывающий расслабление нервов. Ботокс больше известен как космето ло-
гическое средство для устра не- ния морщин. В медицине Ботокс начали применять лет 20 назад.
Его сначала использовали в лечении косоглазия, начали вка- лывать в область глаз – раз гла- дились морщины на лбу, теперь стали использовать в косме ти- чес ких целях. Начали вкалывать в лоб – исчезла мигрень. Наш усовершенствованный ботокс может быть использован для снятия спазмов, например при болезни Паркинсона, при цере- браль ном параличе, различных неврологических заболеваниях.
Мы запатентовали ботокс с из- ме ненным строением молекул, который можно использовать для решения такой актуальной в современной медицине проб- ле мы, как лечение хронической боли. При чем сила полного обез боливающего укола хватает на 5 месяцев. В западном об- щест ве 12 процентов населения страдают от радикулита, ми- грени, им приходится упо треб- лять морфин или опиаты. Мы предложили препараты более безопасные, на долгое время из- бавляющие от боли с меньшим ущербом для организма. Сле дует заметить, что новые раз ра ботки стали возможными бла годаря неограниченному фи нан си ро- ванию иссле до ваний.
– Будучи еще студентом у вас была конкретная цель – изучать работу мозга...
– Моя лаборатория изучает молекулярную работу мозга.
Есть молекулы, в которых ин- фор мация передается от одной клетки к другой. И мы изучаем каким образом происходит эта передача. Когда полностью бу- дут определены вот эти мо ле- кулярные основы передачи, тогда можно будет сделать так, чтобы сам компьютер тоже мог думать, чтобы он мог самос тоя- тельно ориентироваться и при- ни мать решения. Всего же в моз- ге человека около 10 000 видов мо лекул. Есть лаборатории, ко- торые занимаются другими мо- ле кулами. В будущем, объединив эти знания, мы сможем понять, как в целом оперирует мозг.
Больше всего денег вклады вает- ся в то, чтобы человек как можно дольше прожил в здравом уме. В первую очередь это исследо ва- ние старческих болезней мозга.
Базбек ДАВЛЕТОВ, Почетный ученый-нейробиолог Великобритании, профессор Шеффилдского университета:
с радостью принял приглашение казну
– Базбек Абубакиро- вич, начнем с тради- цион ного во про са, расскажите о себе: где учились, где довелось пора бо тать, как за границей ока за лись?
– Родился в городе Бишкеке, в то время Фрунзе назывался. До 7-го класса учился в школе-ин- тернате № 4, а с 8-го класса пе- ре шел в СШ № 9, которая тогда считалась одной из лучших школ с физико-математическим уклоном. Участвовал в раз лич- ных олимпиадах и занимал передовые места по математике, по физике. В итоге меня приг ла- сили в физико-математическую школу при Новосибирском Го- су дарственном университете, которая в то время обучала ода- рен ных детей азиатского ре- гиона СССР. Там я закончил 10-й класс. Мечтал поступить в МГУ им. Ломоносова, где учился мой отец. У меня уже тогда была кон- крет ная цель – изучать работу мозга. Твердо решил поступить на биологический факультет. В 1980 году приехал в Бишкек, хо- тел документы сдать на биофак МГУ, но тогда направление да- вали строго по распределению, мне предложили биохимию, ко- торая меня меньше ин те ре- совала. Оказалась биохимия нау ка новая, инновационная, ме ня затянула. По окончании МГУ вернулся в Бишкек, где два года проработал в кардиологии М.Миррахимова в биохими чес- кой лаборатории, которая сей- час разрослась до размеров инс- ти тута. 1987 г. вернулся в Москву, на стажировку, а затем, чтобы про должить свои исследования, поступил в аспирантуру. В это время близился развал Союза, открылась дорога на Запад.
Моими работами заинтере со- вал ся авторитетный в своей сфере американский профессор в Далласе, штат Техас. Этот че- ло век является крупнейшей ве- лич иной в области молекуляр- ных исследований мозга. Он
приг ласил меня к себе, в Даллас, где через три года я защитил кандидатскую и за тем док тор- скую диссертации. Спустя год после защиты меня пригласили в Имперский колледж в Лондоне.
Отучившись там еще два года, я подал заявление в Кембрид ж- ский Центральный Институт, он называется Медицинский Со вет Великобритании по мо ле куляр- ной биологии с тем, чтобы пос- ту пить на должность за ведую- щего лабораторией. Учи тывая мои исследования, про веденные до этого, пуб ли ка ции в круп ней- ших научных из даниях и т.д., меня сразу же взяли, хотя на место пре тен довало 120 че ло- век. И с тех пор я работаю в этом институте. После нескольких лет испы та тель ного срока мне предос та вили пожизненный пост за ве дую щего лабора то- рией. В этом я увидел больше возсожности в перспективе для развития в профессиональной и научной деятельности.
– Вы в течение 15 лет были руководителем программы лабо ра то- рии по молекулярной био логии в Кэмбридже.
Расскажите об этом учебном заведение, которому 800 лет.
– Да, Кембриджский универ- си тет один из старейших в мире.
Конечно же, в первую оче редь, это престиж. Кон цен тра ция об- ра зованных людей в Кем брид же высока, и это обогащает. Инс- титут, в котором я работал называется Медицинским Со ве- том Моле ку лярной биологии.
Здесь самая сильная лабо ра то- рия в мире. В сте нах нашего инс- ти тута тру ди лись 12 но белев- ских лау реа тов — именно здесь были от кры ты ДНК, антитела, про теины. Эти открытия были совершены лишь благодаря тому, что ученым была пре дос- тавлена полная свобода. Ан гли- чане в институте составляют при мерно пятую часть. Боль-
шинство нобелевских лауреатов (Окончание на 4-й стр.)
Одна из главных задач, поставленных перед ВУЗ-ами нашим правительством – привлечь в казахстанские вузы учёных с мировым именем, в частности, выдающихся соотечественников, проживающих за рубежом, с целью поддержания отечественной науки, образования и высоких технологий, стимулирования притока молодёжи в эту сферу. Известно, что большая часть мировых научных мозгов на сегодня сконцентрирована в США и в ведущих странах Европы. В этих странах были созданы все условия по привлечению и взращиванию талантливых иностранных постдоков и аспирантов.
В свою очередь КазНУ им. аль-Фараби по примеру лучших зарубежных университетов сегодня занимается созданием услрвий для научного партнерства. Так, кафедра биофизики, биомедицины и нейронауки КазНУ им. Аль-Фараби установила связь и обсудила возможности дальнейшего сотрудничества с известным в нейробиологии ученым Базбеком Абубакировичем Давлетовым, профессором Шеффилдского университета, почетным ученым-нейробиологом Англии. Кафедра – первая в стране и во всем центрально-азиатском регионе открывает новую специальность
«Нейронаука». Это дает возможность развивать данное научное направление совместно с выдающимся и всемирно-известным ученым-нейробиологом, профессором Б.А.Давлетовым. Он является создателем ряда новых уникальных технологий в молекулярной области и нейробиологии.
В частности, в области развития новых лекарств-анальгетиков с длительным эффектом с использованием SNAP 25 протеазы к избранным молчащим типам нейронов, снижения боли с использованием ботокса. Доктор биохимии, профессор, заведующий лабораторией молекулярной биологии Кембриджского Центрального института Базбек Давлетов по приглашению ректора КазНУ Жансеита Туймебаева на днях прилетел из Великобритании в Алматы для обсуждения научного сотрудничества, подготовки совместных научных проектов и осуществления научных консультаций магистрантов и PhD докторантов КазНУ имени Аль-Фараби. Перед отьездом в Кембридж Базбек Давлетов дал эксклюзивное интервью для газеты «Қазақ университеті».
также не были англичанами. Из СНГ я единственный, кто заве- до вал лабораторией. Главной лабораторией является наша – молекулярной биологии. В ней 5 департаментов нейробио ло- гии, в которой 10 групп. У уче- ных очень привилегированное положение, поскольку институт набирает самых лучших ученых мира. Большинство же ученых работают по контракту, в жест- ких условиях. Наша работа — фун даментальные исследо ва- ния. У меня, например, нет рег л аментированного рабочего дня, есть полная свобода в исс- ледованиях.
– Какие научные от крытия сделала ла бо ратория под Вашим началом?
– Под моим руководством на- ми было определено, что мо- лекулы SP-BOT and Derm-BOT способны подавить активность болевых нейронов у мышей с хро нической болью. Прово ди- лись исследования translation- inhibitingenzymes (Tie-s) /тор- моз ных энзимов для лечения он кологии, результаты которых будут использованы для ди зайна
Профессор Шеффилдского университета (США), по- чет ный ученый-нейробиолог Кембриджского универси- те та (Англия) Базбек Абубакирович Давлетов родился в 1963 году в городе Фрунзе (Бишкек).
В 1980 г. поступил в биохимический факультет МГУ им.
Ломоносова, по окончании два года проработал в кар дио- логии М.Миррахимова в биохимической лаборатории в городе Бишкек. 1987 г. вернулся в Москву, на стажировку, а затем, чтобы продолжить свои исследования, поступил в аспирантуру. В это время близился развал Союза, открылась дорога на Запад. Его работами заинтересовался авто ри- тетный в своей сфере американский профессор в Далласе, штат Техас. В Далласе защитил кандидатскую и док тор- скую диссертации. Спустя год после защиты приглашен в Имперский колледж в Лондоне. Отучившись там еще два года, в 2004 году переводится в Кембриджский Центральный Институт, который называется Меди цин ский Совет Вели- ко британии по молекулярной биологии. После нескольких лет испытательного срока ему предос та вили пожизненный пост заведующего лабораторией.
Q
AZAQ UNIVERSITETI WWW.KAZNU.KZАПТАЛЫҚ 1948 ЖЫЛДЫҢ 20 СӘУIРIНЕН ШЫҒА БАСТАДЫ
4
№20 (1802), 15 МАМЫР, 2021 ЖЫЛAlmA mаter
(Начало на 3-й стр.) Дело в том, что большая часть пожилых людей — 80% здоровы и только у 20% людей появляются болезни старости. Это означает, что их можно вылечить.
– Над какой проб ле- мой вы сейчас ра бо- таете?
– Мне предложили работу в Шеффилдском университете про фессором, руководителем от деления биомедицинских наук. Я согласился поехать туда развивать свои новые препараты для хронических болей. Сейчас идет активное сотрудничество с университетом США, с его помощью дорабатываем пре па- раты хранических болей. Сей- час в Америке идет опиоидный кри зис. Там сильную боль в ос- но вном снимают морфином, в
итоге у них пошла большая нар- козависимость. Поэтому они за- интересованы в моих пре- паратах.
– Базбек Абуба ки ро- вич, почему Вы выбрали для научного сотру дни- чества именно КазНУ имени аль-Фараби?
– КазНУ им. Аль-Фараби – веду щий университет в Цен- траль ной Азии. Он тесно со труд- ничает с ведущими ми ровыми вузами и транс фор мируется в исследовательский университет.
На мой взгляд, здесь много перс- пек тивных, иннова цион ных идей. Именно с такими нов шест- вами я готов работать и со труд- ничать в области под готовки специа лис тов по нейронауке, делиться опытом. У нас обшир- ные планы работы, включающей:
совмест ную подготовку док то-
ров PhD по актуальным на прав- лениям, ру ководство док тор ски- ми дис сер тациями, содействие в об мене студентами, стажировке магис тран тов и докторантов в уни вер ситетах Шеффилда, Кем- брид жа, подготовка совместных научных проектов на грантовое финансирование в области ней- ро науки по следующим воз мож- ным темам: использование botu- linummolecules для ис сле дования эпилепсии; исполь зо вание но- вых блокаторов нерв ной сис те- мы для изучения ког нитивных функций в норме и патологии;
изучение ФМРТ акти вности мозга при хро ни ческих болях у детей и взрослых и исполь зо- вании новых средств обез бо ли- вания с исполь зо ва нием молекул botulinum; ЭКоГ активность гип- покампа при обучении у крыс при воз дейст вии botulinummol-
Сұранысқа ие маман- дар дың IT-біліктілігін қа- лып тастыруда білім беру бағ дарламасының маңызы мен жауапкершілігі жоғары.
Оның мазмұны еңбек на- рығы талап ететін құзы рет- тіліктерге ие жаңа ма ман- дарды қалыптас тыруды көз дейді. Оның ішінде ана- ли тикалық және логикалық қабілеттілігі мен көш бас- шы лық, ұйымдастыру, тәуе- кел ділік, тосын шешім қа- былдау секілді икемді дағдылар да бар.
Осындай игі шараларды атқаруда универ си теті міз- дің Ақпараттық жүйелер кафедрасында оқыты ла- тын білім беру бағдар ла ма- ларын: «Ақпараттық жүйе- лер», «Өндірістік ақпарат жүйе лері», Research and de- velopment, «Жасанды ин- тел лектісі бар жоғарғы жүк телген ақпараттық жүйе лер», «Программалық жо баларды басқару» (қос дип ломдық), «Есептеуіш лин гвистика» және «Ақ па- рат тық қауіпсіздік жүйе ле- рін» атап айтуға болады.
Олардың мазмұны ци фр- лық нарық талап ететін қа- зіргі құзырет тілік терді қа- лып тастыруға толықтай ба ғытталған.
Мысалы, доцент А.Бе- дел баев өңдеген «Жасанды интеллектісі бар жоғарғы жүктелген ақпараттық жүйе» білім беру бағ дар ла- ма сының ерекшелігі – бі- лім беру үрдісінің үш дең- ге йін де қамтиды. Бірінші дең гейін игерген түлек түр- лі бағдарламалау тілдері мен жасанды интеллект тех нологияларын меңге ре- ді. Сөйтіп, бағдарламашы- әзір леуші, жүйелік сәу лет- ші, дерекқор серверінің әкім шісі, IT-сәулетші, бағ- дар лама әзірлеушілер ко- Онлайн тәрбиелік іс-шарада жас-
тар және дін тақырыбына қа тыс ты көкейкесті мәселелер са рапқа са лы- нып, көпшіліктің тал қы сына түсті.
Елімізде жастар мен дін мәселесінде қолға алынып жатқан мемлекеттік шаралар мен жүзеге асырылар игі істер кеңінен қозғалып, шешімін күткен келеңсіз көріністер де ашық айтылды.
Қазіргі таңда Қазақстанда ис лам діні кеңінен қанат жайып, өсіп-өр- кен деу үстінде. Көптеген мешіт-ме- дре селер бой көтеріп, жалпы ха лық- тың, соның ішінде жас тар дың дінге деген қызығушылығы жыл өткен сайын артып келеді. Ме шіттер мен бас қа да діни меке ме лер ге баратын жас тардың қатары да қалың. Қо ғам- дағы діни наным-сенімді берік ұс та- на тындардың басым бөлігі – жастар.
Сол себепті дөңгелек үстелге арқау бол ған тақырып – жастар мен елі- міздегі дін мәселесі. Іс-шара А.Бо лат- баева бастаған педагогика және білім беру менеджменті кафедра ұстаз да- рының бастамашыл бо луы мен өтті.
Жиынның ойдағыдай өтуіне педа го- ги ка және психология ма ман дығ ы- ның 1-курс магис тран ты А.Қожа ева- ның да қосқан үлесі зор.
Тәрбиелік іс-шараның мақсаты – Елбасы жолдауына байланысты ис- лам дінін насихаттау және оның не- гізгі шарттарын түсіндіру. Жас ұр пақты, студенттерімізді отан сүй- гіш тікке, патриотизмге, мәде ниет ті- лікке, ата-баба ла ры мыздың на ным- сенімін құр меттеуге, адам гершілік пен иман ды лыққа баулу, әділдікке, адалдыққа, тазалыққа тәрбиелеу. Елі- мізде тұ ра тын өзге де ұлт өкіл де рінің озық салт-дәс түрі мен әдет-ғұ рып- тарына құр мет пен қарай оты рып, оларға ис лам ның игілікті ру хани құн ды лықтарын түсіндіру және насихаттау.
Дөңгелек үстелге Шардара ау дан- дық ішкі саясат бөлімінің теолог ма- маны, дінтанушы Әйкерім Қамбай, Түр кістан облысы Діндерді зерттеу
Базбек ДАВЛЕТОВ, Почетный ученый-нейробиолог Великобритании, профессор Шеффилдского университета:
с радостью принял приглашение казну
рухани құндылықтар насихатталды
сұранысқа – сай, бәсекеге – қабілетті
ecules на target-зоны мозга и др.
Cов мест ные работы, которые предлагает КазНУ, я думаю, приемлемы.
– И последний во прос, каковы будут Ваши пожелания нашим молодым ученым, сту дентам?
– По своему опыту могу ска- зать, ваша цель – брать то, что дают, там, где есть воз мож ность проявите себя, доби вай тесь ус- пеха!
– Спасибо!
Беседовал Каиржан ТУРЕЖАНОВ
ман дасының менеджері бола алады.
Магистратураға арнал- ған деңгейінде жасанды ин теллекті жоғары өнімді кең спектрде үйреніп шы- ғады. Нәтижесінде жоғары технологиялық қосым ша- ларды әзірлеуші, жасанды ин теллекті жоғары тех но- ло гиялық қосымшаларды өңдеуші, қарқынды дерек- тер ағындарын өңдеуші- бағ дарламашы, үлкен де- рек термен жұмыс істейтін ма ман ретінде ғылыми зерттеуші не оқытушы да бола алады.
Оқытудың үшінші дең- гейі де осы тех но ло гия лар- мен ұқсас модельдер және модельдеу алгоритмдері қол данылатын экология, кли матология, әлеуметтік ғы лымдар және т.б. пәндік салаларда жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Сол сияқ- ты профессор У.Түкеев өң- де ген «Есептеу лин гвис- тикасы» білім беру бағ дарламасы да магис тр- лерді цифрлық нарық талабына сай кәсіби тұлға ретінде даярлауда. Сондай- ақ есептеу лингвистикасы саласындағы теориялар мен технологияларды мең- ге ріп, аударма техно ло гия- сының түрлі сипатымен жұмыс істеуге және аударма жады, машиналық аударма, деректердің термино ло- гиялық қоры, корпо ра тив- тік-жазбаша, ауызша және мультимедиялық ресурс- тар секілді цифрлы тілдік ре сурстарды құруға, әр- түрлі тілдер арасында па- ра л лель және са лыс тыр ма-
Кафедрада біршама пән дер цифрлық ортадағы маңызды білім құ рал- дардың бірі – e-learning технологиясына негіздел- ген жаппай ашық онлайн курс тарымен аралас оқы- лу да. Жақында кафедра до- центі Б.Бөрібаевтың автор- лы ғымен «Программалауға кіріспе» пәнінен жаппай ашық онлайн курсы жа сал- ды. Бұл – жалпы барлық программалау тілдеріндегі материалдарды меңгер те- тін алғашқы курстардың бірі. Қазір ол кез келген оқу орнының студенттері үшін қолжетімді болып отыр.
Түлектер өз қызме тін- дегі техникалық фак тор- лар ды біліп қана қоймай әрі бизнес-үрдістерді оң- тай лы ұйымдастыратын бас қа ру шы лар да болуы ке рек. Сон дықтан қазір IT- ме неджер бағдарламасы да йын дық үс тінде. Уни - вер си те ті міз де гі Ақ па рат- тық жүйелер ка фе драсы ұсынатын осын дай білім беру бағ дар ламалары еңбек на ры ғында аса жоғары сұ- ра нысқа ие, бәсекеге қа бі- летті цифрлық мамандық иесі болуға жол ашады. Тіп- ті ағылшын тілінде де оқу топтары қалыптасқан.
Оқу-әдістемелік құ рал- дар контентінің мазмұнын өң деуде кафедраның про- фессор-оқытушылар қауы- мы да зор үлес қосып, еңбек етуде.
Қ.БАЙШОЛАНОВА, э.ғ.д., профессор м.а., К.КҮБАЕВ, э.ғ.д., профессор орталығының дінтанушы маманы
Бекарыс Нұртіллә, Еуразия ұлттық университетінің 1-курс магистранты Арулан Қуатов, Нұр-Мүбарак Египет ислам мәдениеті университетінің түлегі Қанат Сапарниязов, ҚазҰУ- дың дінтану мамандығының 4-курс студенті Әли Омарқұлдар қатысып, өз ойларын ортаға салды.
Дөңгелек үстел барысында «Дін жә не жастар: мәселе өзектілігі және ше шу жолдары», «Дін және жастар суб мәдениеті», «Дін және тәрбие»,
«Дін және салт-дәстүр» тақы рып тары бойынша баяндамалар жа салып, келелі әңгімелер қозғалып, сал мақты да салиқалы ой-пікірлер айтылды.
Оқу ордасындағы осындай тәр- бие лік, әлеуметтік маңызы мол іс-ша- ралардың негізгі мақсаты – заманауи білім алуға, білікті маман болуға ұм- тыл ған патриот тұлға қалыптастыру.
Сон дай-ақ діннің ең асыл құн ды лық- та рын өмірлік қағи даға айналдыру да басты назарда. Қазіргі таңда халықтың, соның ішін де жастардың рухани-та ным дық тәрбиесін, діни сауаттылығын арт тыру көкейкесті мәселеге ай налып отырғаны даусыз.
Қоғамның діни өмірінің тен ден ция- сы мен ахуалын барынша жете сезі- ніп, оның мән-маңызын жастарға ұғындырып отыру қажет.
Кез келген мемлекеттің бо ла шағы мен кемелденуі жас ұрпақтың бол- мы сы мен санасына, мәдени дамуына, тәжірибесі мен білім-білі гі не сай қа- лыптасатыны талас ту дыр маса керек.
Сон дықтан жас тар дың жаңа заманға сай діни білімін көтеріп, дәстүрлі құндылықтарды сақтау және оны ертеңгі күнге шып-шырғасын шы- ғар май жеткізу бүгінгі күннің басты мә селесі екені баса айтылды. Дөң ге- лек үстел осын дай айшықты һәм тағы лым дық ой-пікірлермен қоры- тын ды ланды.
С.РАМАЗАНОВА, Педагогика және білім беру менеджменті кафедрасының аға оқытушысы Философия және саясаттану факультетінде «Айналаңды нұрландыр»
жобасы аясында «Жастар және дін» атты дөңгелек үстел өтті.
«Цифрлы Қазақстан» бағдарламасында мамандарға «ақ па- ратты талдау дағдылары мен креативті ойлаудың дамуына екпін қойып, цифрлық экономиканың қажеттіліктеріне жауап беруі қажет» деген талап қойылған. Демек, сандық технологиялардың тізгінін ұстаған қызметкер де soft skills аталатын икемді дағ ды- ла рының негізгі қасиеттерін бойына сіңіруі тиіс.
лы корпусты дайындауға, қазақ тіліндегі мәтіндерден ақпаратты іздеу және ин- тел лектуалды талдай білу қабілеттерін қалып тас ты- руға атсалысуда.
Q
AZAQ UNIVERSITETIWWW.KAZNU.KZ
5
№20 (1802), 15 МАМЫР, 2021 ЖЫЛ АПТАЛЫҚ 1948 ЖЫЛДЫҢ 20 СӘУIРIНЕН ШЫҒА БАСТАДЫ
Қазақстанның Тұңғыш президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Жастар жылының салтанатты ашылу рәсімінде: «Тәуелсіздік рухымен өсіп келе жатқан бүгінгі жас буын – біздің ертеңгі үмітіміз, сенімді тірегіміз», – деген сөзі арқылы жас буынды шабыттандырып, нық сеніммен ұлт болашағын жастардың келешегімен түйістіреді. Осы орайда, мемлекет тарапынан жастарға жан-жақты қолдау көрсетілуде. Елбасының жыл сайынғы дәстүрлі жолдауларында жастарды жетілдіру бойынша іргелі тапсырмалар беріп жүргені белгілі, өйткені жастар қоғамның бір бөлігі ретінде мемлекетте маңызды рөл атқарады. Елбасының жастарға әрдайым көңіл бөліп, олардың білім-ғылымын дамытуды көздейтіні де содан. Елбасы өз сөзінде жастардың барлық санатын қолдауға арналған бағдарламалар әзірлеп, ел ертеңі жас өркендерге жан-жақты ізденуіне мүмкіндік беріп, қоғамдағы белсенділігін арттыруды нықтап тапсырған болатын.
Мемлекет басшысы Қ.Тоқаев Жас тар жылының жабылуы жә- не Волонтер жылының бас та- луы рәсіміне арналған шарада сөй леген сөзінде: «Бүгінгі жас- тар – еліміздің ертеңі, ұлты мыз- дың болашағы, мемлекетіміздің мәр тебесі», «Ұрпағын аялай біл- ген халық іргелі жұртқа ай на ла- тыны белгілі» немесе «Біз хал қы- мызды әлемге танытқан ең асыл қасиеттерді сіздердің бой ла- рыңыздан көргіміз келеді», – деп жастарға сенім артады. Әри не, сол жылу мен жалын Әл-Фа раби атындағы ҚазҰУ-дың жас та ры- нан да табылары хақ. Олардың ел тәуелсіздігі мен мем лекет дер- бес тігіне қосқан үлесі ұшан- теңіз. Жастардың зерт теулері мен ғылыми же тіс тіктері, ашқан жаңа лық та ры кімді болсын елең еткізбей қоймайды. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың ректоры Жансейіт Түймебаев та уни вер- си те тіміз дің студенттері мен жас ғалым да рына баса назар аударып, көңіл бөлуі бекер емес.
Елбасының «Болашаққа бағ- дар: рухани жаңғыру», «Ұлы да- ланың жеті қыры» атты ма қа ла- лары арқылы елімізді, басқа өркениетті мемлекеттермен са- лыс тыра отырып, тарих сах на- сында үздіксіз дамып келе жат- қан келешегі кемел мемлекет ре тінде дамытуды қадап айтты.
Білім мен іскерлік, ұлттық рух пен жігер жастарды мақсат биі- гіне жеткізері хақ. Бұл тұрғыда жас ғалымдардың да тәуел сіз ді- гіміздің нығая түсуіне, бола шақ- тың жарқын болуына қосар үлесі мол.
Қазақстан тәуелсіздігінің 30 жылы қоғам өміріндегі елеулі әлеуметтік өзгерістерге алып келді. Ауқымды өзгерістер білім беру саласын да қамтыды. Білім беру жүйесінің Болон жүйесіне кіруі қазақстандық жас маман- дар дың әлемдік деңгейде ғы лы- ми процестерге қатысуына жол ашты. Қазіргі кезде иннова ция- лардың, IT технологиялардың же дел қарқында дамуы мен Қа- зақстан экономикасының өр- кен деуі жастардың ғылыми зерт теулерге тікелей қатысуына байланысты. Бәсекелестіктің 2018 жылғы Жаһандық индексі бойынша Қазақстан 140 елдің ішінде 59-шы орын, білімнің даму индексі бойынша 40-шы, жастардың дамуы бойынша 61- ші орын алады.
Білім және ғылым саласында жұмыс істейтін жастар ерекше әлеуметтік-кәсіби топ болып саналады. Бір жағынан, бұл топтың қасиеттері мен белгілері жалпы жастарға тән бағыттарды бейнелейді, екінші жағынан, олар ғылыми және ғылыми-пе- да гогикалық қызметпен, яғни ин теллектуалдық қызметпен ай на лысатын кәсіби қауым дас- тық. ҚР «Мемлекеттік жастар саясаты туралы» заңында жас ғалым білім беру және ғылыми мекемелердің қызметкері ретін- де анықтала отырып, жас мөл- ше рі де көрсетілген. Ғылым док- то ры – 40 жас, ғылым кандидаты – 35 жас, ғылыми атағы жоқ, аспирант – 30 жас. Қазіргі кезде
«Ғылыми ұйымдар мен ҚР жо- ғары оқу орындарындағы жас
ғалымдар кеңесі туралы қау лы- да» жас ғалым санатына 35 жасқа толмаған ғылыми қызмет кер- лер, ізденушілер, аспиранттар мен докторанттар, ғылыми қыз- мет пен айналысатын ЖОО оқытушылары кіреді.
Тәуелсіздік жылдарында жас ғалымдарға тән сипатты бел гі- лер қалыптасты. Бірін шіден, же- ке дамуға келетін болсақ, олар:
жас ғалымдардың өз білімін қо- сым ша толықтыру, ішкі ресурс- та рын жұмылдыру, өмірлік стра тегиясын құру, жоғары ком - му никативтік деңгейін да мыту.
Сонымен қатар командада се- ріктестік қатынаста жұмыс істеу, басқа мәдениет, мамандық, дін иелеріне құрметпен қарау да жас ғалымдарға тән. Екіншіден, жас ғалымдар ана тілін және шет тілдерді білумен, ақпараттық тех нологияларды қолдану дағ- дыларымен де ерекшеленеді.
Атап айтқанда, жаңа ақпараттық технологияларды қолдау, құ- жат тармен жұмыс істеу, оларды рет теу және топтастыру, үлгілеу және есептеу құралдарын пай- да лана білу – уақыт талабы.
Қазіргі жас маманның бо- йын да «Қазақстан – 2030» стра- те гиясында аталғандай, па трио- тизм, білімге, жаңалыққа құш тарлық, ашықтық пен бәсе- кеге төзімділік сияқты қа сиет- тер де айқын көрінеді. Қазіргі кез де білім, әсіресе сапалы кәсі- би білім тек әлеуметтік кате го- рия емес, экономикалық катего- рия ға айналды. Қазақстан жас ғалымдары жеке тұлғалық ерек- шеліктерімен де, кәсіби деңгей-
ле рімен де, психологиялық, фи- зи калық қасиеттерімен де сипатталады.
Қазақстанда ғылым сала- сын да 21 782 адам қызмет іс- тейді. Олардың ішінде 35 жасқа дейінгі жас ғалымдардың үлесі 34 пайызды құрайды. Доктор PhD-лердің ғылыми жобаға қа-
тысуы 2014 жылы 330 болса, қазіргі кезде шамамен 850-ге жетті. Сонымен қатар жас ға- лым дарға арналған ғылыми жо- ба лар саны да артуда. Мем ле кет тарапынан қаржы ла натын жо- ба лар жас ғалым дар дың із- деністерін сапалы жүргізуге мүмкіндік береді.
Еліміздің Тұңғыш президенті – Елбасы Н.Назарбаев, ҚР прези- денті Қ.Тоқаев ғылымның да- муы на және ғалымдарды қол- дау ға тұрақты көңіл бөле оты рып, қай елдің де мақсаты жас буынның шығармашылық және ғылыми бастамаларына барлық жағдайды жасау екеніне баса мән беруде. Елімізде жас-
mAŊYZDY meZet
Жас ҒалыМдардыҢ әлеуеті ЖоҒары
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗҰУ-ДЫҢ РЕКТОРЫ ЖАНСЕЙІТ
ТҮЙ МЕ БАЕВ ТА ӨЗІНІҢ ҚЫЗМЕТІН ЖАС ҒА ЛЫМ- ДАРМЕН КЕЗДЕСУДЕН БАСТАЙ ОТЫРЫП, ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ, АДАМ И КАПИТАЛДЫҢ ҚҰНДЫ ЕКЕНІНЕ КӨҢІЛ АУДАРДЫ.
ҚАЗІРГІ ТАҢДА УНИ ВЕР- СИТЕТІМІЗДЕ 300-ДЕН АСА ЖАС ҒАЛЫМ ЕҢБЕК ЕТУДЕ. ОЛАРДЫҢ БАСЫМ КӨПШІЛІГІ ӘЛЕМНІҢ ЖЕТЕК ШІ ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫ МЕН ОРТАЛЫҚТАРЫНДА БІЛІМ АЛЫП, ҒЫЛЫМИ ТӘЖІРИБЕДЕН ӨТ КЕН.
БИЫЛ УНИВЕРСИТЕТТІҢ ЖАС ҒАЛЫМДАРЫ ГРАНТТЫҚ ҚАРЖЫ ЛАН- ДЫРУ НЕГІЗІНДЕ 60-ҚА ЖУЫҚ ЖОБАНЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДА. БҰЛ ЖАС ҒАЛЫМДАРДЫҢ ЖОҒАРЫ ӘЛЕУЕТІН КӨРСЕТЕДІ.
ма гистратура және PhD докто- ран тура және постдокто ран ту- ра сатылары бойынша жүр гі зі- ле ді. Мемлекеттік «Болашақ»
бағ дарламасы, Назарбаев уни- вер ситеті жоғары білікті жас ма- мандарды даярлауда елеулі үлес қосып отыр.
Тәуелсіздік жылдарында Қа- зақ станда ғылыми қызмет кер- лердің, соның ішінде жас ға лым- дардың құқықтық жағдайын рет тейтін заңнамалық база қа- лыптасты. Олардың арасында ҚР «Ғылым туралы», «Мем ле кет- тік жастар саясаты туралы», «Ғы- лыми және ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммер- ция лау туралы» заңдар білім мен ғылым саласын реттеуде бас - шылыққа алынуда және отан- дық ғылымның дамуына жаңа қарқын беруде. Ғылымды бас қа- рудың жаңа үлгісі қалып тасты.
Ғылыми зерт теу лер ді қар- жыландырудың базалық, грант- тық, бағдарламалық-мақ сат ты механизмдері айқындал ды.
Мемлекеттік ғылым, жастар саясатын үйлестіру және жетіл- діру мақсатында ҚР президенті жанында Жастар саясаты кеңесі құрылды. Сонымен қатар Әл- Фараби атындағы ҚазҰУ және басқа жоғары оқу орындарында
«Жас ғалымдар кеңесі», «Фараби әлемі» атты халықаралық ғы- лыми-практикалық конферен- циялар жыл сайын өткізілуде.
Жас ғалымдардың өз зерт теу- лерінің нәт