Geologi am dan eksplorasi emas dengan menggunakan unsur petunjuk (Ni, Cu, Zn, Ph dan As) di kawasan gunung Pock, Semporna, Sabah

4000006933 ...

HADIAH

GEOLOGI AM DAN EKSPLORASI EMAS DENGAN MENGGUNAKAN UNSUR PETUNJUK (Ni, Cu, Zn, Ph dan As)

DI KA WASAN GUNUNG POCK, SEMPORNA, SABAH

AHMAD F AIZAL BIN ABI SET AMA

PERPUSTAKAAN

UNIVERSIT/ MALAYSIA SABAH

PROGRAM GEOLOGI

SEKOLAH SAINS DAN TEKNOLOGI

UNIVERSITI MALAYSIA SABAH

PUMS99:1

UNIVERSITI MALAYSIA SABAH

BORANG PENGESAHAN STATUS TESrS@

JUDUt": "~OLO~'

A\'Vl

DAN £~sPlO~.\<)1 ^tM-AS P~\I'AN N\ttJ,~~NAtcAN

llI1S u P. f~)lJ'o'~ (N',C",Z.",Pl..q/l" t\5)

'0\

f:ft~:\~ ~\jt.I(~~ fOc:~/St"J\~A/ST\~\'\'

I1AZAH: 111\2f'1~ "b+~A. fi\~ bA s~N~ 4~\.1fl:,..\

SAYA f\\\MPr'Q f-A-i"'lM. IH~ A~\ <)~M~

. . (HURUF BESAR) .

SESI PENGAJIA~:

:>CJJ3/'J.OfJIt

mengaku membenarkan tesis (LPSMISarjanaiDoktor Falsafah) ini disimpan di Perpustakaan Universiti Malaysia Sabah dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut:-

1. Tesis adalah hakmilik Universiti Malaysia Sabah.

2. Perpustakaan Universiti Malaysia Sabah dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian

sah~~ .

3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institutsi pengajian tinggi.

4. Sila tandakan ( / )

. D

^SULlT

LZ1

D

(Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau Kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKT A RAHSIA RASMI 1972)

TEREAD

(Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasilbadan di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK. TERHAD

( ANDATANGAN PENULIS)

AlamatTetap: ~ \0, ~tN ~ ~

~~N S¥-\ punus;,42.TocJ

~illJ".

,

t;E-L.MO;\of?,..

CAT A T AN:-·Potong yang tidak berkenaan .

Disahkan Oleh

(TANDATANGAN PUSTAKAWANj

~. Abo~" L~fvI.( IJ(;" . Nama Penyelia Tarikh:

rr

^{M~ Of; .}

•• Jika tesis ini SULlT atau rERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa /organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT dan TERHAD .

. . @Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Scujana secara

penyelidikan atau disertai bagi pengajian s~cara kerja kurs\JS dan Laporan Projek SaIjana

ii

PENGAKUAN

Saya akui karya saya adaIah hasil saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan yang setiap satunya telah dijelaskan sumbemya

31 MAC 2006

,#

y--'

AHMAD F AIZAL BIN ABI SET AMA HS2003-3288

1ll

DIPERAKUKAN OLEH

Tandatangan

1. PENYELIA

( EN. ADONG LAMING)

2. PEMERIKSA 1

( PROF. M. DR. BABA MUSTA )

3. PEMERIKSA 2

(SUPT. KlS PROF. M. DR. SHARIFF A.K OMANG )

4. DEKAN

( SUPT. KlS PROF. M. DR. SHARIFF A.K OMANG )

IV

PENGHARGAAN

Terlebih dahulu syukur dipanjatkan ke hadrat Dahi kerana dengan Iimpah kumia-Nya saya berjaya menghasilkan tesis ini. Segala pujian bagi-Nya kerana tanpa peluang yang diberikan-Nya kepada saya tidak mungkin penulisan tesis ini dapat dihasilkan dengan jayanya. Setinggi-tinggi terima kasih dan penghargaan juga ditujukan buat:

• En Adong Laming, penyelia penulisan tesis saya. Segala pengorbanan dan penat lelah beliau melayani karenah saya, memberi sokongan, tunjuk ajar dan nasihat yang berguna kepada saya hanya Allah swt yang marnpu membaJasnya

• Prof. Dr. Sanudin Hj Tahir, Prof Madya Dr. Baba Musta, Prof. Madya Dr. Felix Tongkul, Prof Madya Dr Shariff A.K Omang, En Rodeano Rosilee dan ^En Sabat Sadikun yang tidak mengenal jemu dalam memberi pengajaran sepanjang pengajian saya

• Pembantu-pembantu makmal, terutamanya En Jalaludin, En Mohamad, En Rahman dan lain-lain yang banyak membantu sepanjang tempoh pengajian saya amnya, dan semasa menyiapkan kajian ini.

• Jabatan Mineral dan Geosains yang sudi membantu memberi perkhidmatan dan bantuan.Pengurus Ladang Lanquest Sdn. Bhd yang memberikan maklumat dan kebenaran lUltuk masuk ke kawasan kajian

• Keluarga tersayang, terutamanya bonda tercinta yang sentiasa memberi sokongan

v

ABSTRAK

Kawasan kajian terletak di daerah Semporna, Sabah dengan dibatasi garis lintang 4⁰ 24' U hingga 4⁰ 29' U dan garis bujur 118° 18' T hingga 118⁰ 23'. T dengan keluasan kawasan sekitar S6 kilometer persegi. Kawasan kajian terdiri daripada Formasi Kalumpang yang berusia miosen, batuan volkanik yang berusia pJiosen dan juga endapan aluvium kuartener. Kajian ini dibahagikan kepada dua iaitu kajian mengenai geologi am kawasan kajian dan juga eksplorasi emas menggunakan unsur-unsur penunjuk di kawasan kajian. Objektifkajian ialah untuk memahami geologi am kawasan kajian dan juga melakukan eksplorasi emas dengan menggunakan unsur-unsur petunjuk. Formasi kalumpang terdiri daripada unit batuan seperti batu pasir, syal dan tuf. Batuan volkanik pula terdiri daripada batuan andasit dan dasit. Analisis kekar menunjukkan arab canggaan bertren timur laut-barat daya. Eksplorasi emas menunjukkan unsur-unsur petunjuk yang haclir dalam kawasan kajian terdiri daripada Nikel (Ni), Kuprurn (Cu), Zink (Zn), Plumbum (Pb) dan Arsenik (As). Data unsur-unsur petunjuk yang diperoleh meiaiui analisis menunjukkan Nikel mempunyai juiat bacaan dari 0.04 ppm bingga 2.25 ppm, Kuprum mempunyai julat bacaaJl dari 0.43 ppm bingga 25.54 ppm, Zink pula mempunyai jutat bacaan dari 2.30 ppm bingga 25.20 ppm, Plmnbum mempunyai julat bacaan dari 0.08 ppm hingga 8.39 ppm dan Arsenik mempunyai julat bacaan dari 7.45 ppm hingga 86.25 ppm. Data pH sampel yang diambil kawasankajian menunjukkan julat bacaan dari pH 5 hingga pH 7. Korelasi antara pH dan unsur-unsur petunjuk ini menunjukkan bahawa semakin tinggi nitai pH tanah semakin kurang kepekatan unsur-

ABSTRACT

The study area is located at Sempoma province and bonded by the longitude of N 4⁰ 24' to N 4⁰ 29' and the longitude ofE 118⁰ 18' to E 118⁰ 23' with an area about SO squre squqre. The study area is made of Kalmnpang Fonnation that aged miocene and Volcanic rock that aged pliocene and Quatenary alluvium. The study divided into two which is the study of the general geology of the area and the exploration gold by using 1race element of the study area. The objective of the study is 10 lDlderstand the general geology and using the trace element in soils to explore gold of the study area. The Kahunpang Fonnation divided into sandstone, shale and tuff. The volcanic alluvium rocks presence in this area is dacite and andecite. The structural analysis shows that the strain direction of the study area is from northeast 10 northwest. Exploration of gold rocks shows the 1race element that presence in this area study consist of Nickel (Ni), Cuprum (Cu), Zinc (Zn), Plumbum (Ph) and Ar.ienic (As). The trace element data provided from analysis show Nickel range from 1),04 ppm 10 2.25 ppm, Cuprum show range from 1>.43 ppm to 25.54 ppm, Zinc show range 'from 2.30 ppm to 25.20 ppm, Plumbum show range from 1>.31 ppm to 8.39 ppm and Arsenic show range from 1.4:5 ppm to 86.25 ppm. The pH data of each samples taken from this area range 'from pH S to pH 1. The correlation between pH and trace element is the higher pH value of soils samples the concertration of trace element decrease.

VII

KANDUNGAN

PENGAKUAN ₁₁

PENGESAHAN PEMERIKSA 111

PENGHARGAAN _IV

ABSTRAK _V

ABSTRACT _VI

SENARAI KANDUNGAN _VII

SENARAI IADUAL x

SENARAIRAJAH _XI

SENARAI FOTO _XII

SENARAI FOTOMIKRO _XIV

SENARAI LAMPIRAN xv

BAB 1 PEND AHULU AN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Tujuan kajian 1

1.3 Kaedah kajian 2

1.3.1 Persediaan AwaJ 2

1.3.2 Kajian Lapangan dan Persampelan 3

1.3.3 Kajian MakmaJ dan Analisis MakmaJ 7

1.3.4 Penulisan Laporan 11

1.4 Kajian Terdahulu 12

1.5 Masalah Kajian 15

V111

BAB2 GEOGRAFI DAN GEOMORFOLOGI

2.1 Pengenalan 16

2.1.1 Iklim 17

2.1.2 Tumbuh-tumbuhan 19

2.1.3 Perhubungan 19

2.1.4 Sosio-ekonomi penduduk 20

2.2 Topografi 22

2.2.1 Kawasan Pegunungan 22

2.2.2 Dataran Aluvium 23

2.3 Sistem saJiran 26

2.4 Proses Geomorfologi 29

2.5.1 Luluhawa 31

2.5.2 Hakisan 33

BAB3 GEOLOGI AM DAN STRATIGRAFI

3.1 Pengenalan 35

3.2 Tektonik Rantau 36

3.3 Stratigrafi Rantau 39

3.3.1 Formasi Kaiumpang 40

3.3.2 Batuan Volkanik 42

a. Andasit dan cerapan petrografi 43

b. Dasit dan cerapan petrografi 46

c. Mikrogranit 48

3.3.3 Aluvium 49

3.4 Geologi Struktur 51

3.5.1 Sesar 52

3.5.2 Kekar 53

Endapan Kuatener 54

3.8 Sekitaran Pengendapan

BAB4 UNSUR PETUNJUK (N~ Cu, Zn. Pb dan As)

4.1 Pengenalan

4.2 Analisis Unsur surih 4.21 Nikel

4.22 Kuprum 4.23 Zink 4.24 Plumbum 4.25 Arsenik 4.3 Analisis pH 4.4 Kandungan Air

4.5 Kandungan Bahan organik 4.6 Analisis Saiz Butiran 4.7 Kesimpulan

BAB5 PERBINCANGAN

5.1 Pengenalan

5.2 Hubungan pH dengan kepekatan unsur Surih

5.3 Hubungan Kandungan Bahan organik dengan \UlSur Surih 5.4 Hubungan Unsur Surih dengan setiap Stesen

BAB6 KESIMPULAN DAN CADANGAN

6.1 Kesimpulan 6.2 Cadangan

RUIUKAN

55

56 56 57 57 57 58 58 60 62 64

66 68

69 69 72 72

77 78

79

IX

x

SENARAI JADUAL

No. JaduaI Mukasurat

2.1 Taburan hujan dari tabun 2001 - 2004 di kawasan kajian 4 4.1 MenWljukkan hasil analisis Wlsur surih dengan 63

menggunakan kaedah Spektrofotometer Serapan Atom (AAS)

4.2 MenWljukkan nilai analisis pH tanah 65

4.3 MenWljukkan nilai analisis kandungan air di kawasan kajian 67 4.4 MenWljukkan keputusan analisis peratus bahan organik di kawasan 69

kajian

4.5 MenWljukkan keputusan analisis taburan Sai2 butiran di kawasan 71 kajian.

5.1 MenWljukkan nilai kolerasi (R) dengan hubungannya dengan 78 Wlsur-unsur surih kesemua parameter.

Xl

SENARAI RAJAH

No. Rajah MukaSurat

1.1 Kedudukan dan Iokasi kawasan kajian 4

1.2 Lokasi persampelan bagi tujuan petrografi 5

1.3 Lokasi persampelan bagi geokimia ₆

2.1 Purata taburan hujuan dari tahun 200 I -2004 di kawasan kajian 18 2.2 Jumiah taburan penduduk mengikut kumpulan etnik di Sempoma 21

Sabah pada talmn 2004

2.3 Peta topografi dikawasan kajian 25

2.4 Sistem saliran di kawasan kajian 27

3.1 Persilangan plet pasifik , Eurasia dan Indo-Australia 38 3.2 Perbandingan antara mineral-mineral dalam batuan dasit 50 3.3 Unit stratigrafi kawasan Gunung Pock, Sempoma 53 3.4 Analisis set kekar gambarajah rosset di kawasan kuari lama. Gunung 57

Poc~ Sempoma (Lokasi S 1)

5.1 Kolerasi nilai pH dengan kepekatan \B1sur surih 74 5.2 Kolerasi Kandungan bahan organik dengan kepekatan unsur surih 77

XlI

SENARAI FOTO

No. Foto Muka Surat

1.1 Mesin Spektrofotometer Serapan Atom (AAS) yang digunakan 10 untuk menentukan kepekatan unsur petunjuk.

2.1 Pejabat Lanquest Sdn. Bhd. Yang terletak di dalam kawasan kajian 21 2.2 Menunjukkan kawasan pergunungan yang terdapat di kawasan kajian 24

2.3 Loji air yang terdapat di kawasan kajian 24

2.4 Sungai Timbangan yang terdapat di kawasan kajian 28 2.5 Blok-blok batuan yang terdapat di kawasan kajian 30 2.6 Kesan luluhawa yang terdapat di sepanjang Sungai Timbangan

2.7 Kesan luluhawa dan hakisan yang berlaku akibat dari aktiviti 34 perlombongan kuari.

2.8 Sungai kecil yang telah mengalami hakisan dan luluhawa yang terdapat 34 di Ladang kelapa Sawit Syarikat Lanquest Sdn. Bhd.

3.1 Singkapan yang mengalami proses luluhawa di sempadan formasi 41 kalumpang yang terdapat di kawasan kajian (Lokasi S4).

3.2 Batuan andesit yang telah mengalami luluhawa di sungai Timbangan 45 (Lokasi S4).

Xlll

3.3 Singkapan batuan dasit yang terletak berdekatan dengan ladang 47

Lanqueast Sdn. Bhd (Lokasi S6)

3.4 Hatuan dasit yang mengandungi kristal di dalamnya 47

XlV

SENARAIFOTOMIKRO

No. Fotomikro MukaSurat

3.1 Andesit yang mengandungi plagioklas feldspar yagng terletak 46 di loji dalam kawasan kajian (Lokasi S5).

3.2 Batuan Andesit yang mengandungi olivin dan plagioklas yang 46 terdapat di Kuari Lama dalam kawasan kajian. (Lokasi S 1)

xv

SENARAI LAMPlRAN

No. Lampiran Mukasurat

1 Ukuran diameter bahan-bahan yang membentuk tanah 82

2. Pengelasan tanah antarabangsa 83

3 Pengelasan struktur tanah kawasan kajian. 84

4 Data-data analisis Spektrofotometer Serapan Atom (AAS) 85

1

BABI

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Kawasan kajian terletak kira-kira 28 kilometer barat-Iaut Bandar Sempoma iaitu di kawasan Gunung Pock dengan keluasan kawasan kira-kira 56 km persegi. Kawasan ini terletak dalam Iingkungan garis lintang 4° 24' utara hingga 4° 29' utara. dan garis bujur l1So 18'timur hinggallS^O 23'timur. Kawasan kajian ini hampir keseluruhannya terdiri daripada kawasan FELDA kelapa sawit dan berdekatan dengan hutan rizab Gunung Pock (Rajah 1.1).

1.2 Tujuan Kajian

Tujuan utama kajian ini dijalankan adalah untuk mengkaji beberapa aspek asas geologi am di kawasan Gunung Pock seperti litologi, geomorfologi, struktur geologi dan stratigrafi kawasan kajian. Selain itu, kajian ini adalah bertujuan untuk mengeksplorasi potensi emas dengan menggunakan unsur-unsur petunjuk (Ni, Cu, Zn, Pb dan As), di kawasan kajian termasuklah mengenalpasti kandungan air, pH dan kandungan bahan organik sampel. Selain itu, kajian ini juga bertujuan untuk menghasilkan peta geologi kawasan Gunung Pock.

2

Kajian tentang geologi am dan eksplorasi emas menggunakan unsur-unsur petunjuk (Ni, Cu, Zn. Pb dan As) ini seterusnya akan dikemukakan dalam bentuk penulisan ilmiah sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat pengumiaan ljazah Sarjana Muda Sains dengan Kepujian dalam bidang geologi di Program Geologi, Sekolah Sains Dan Teknolog~ Universiti Malaysia Sabah bagi sesi 2005 12006.

1.3 Kaedah Kajian

Kaedah kajian yang dijalankan adalah meliputi beberapa peringkat utama iaitu:

I. Persediaan awal

11. Kaj ian lapangan dan persampelan iii. Kajian makmal dan Analisis makmal

IV. Penulisan Laporan

1.3.1 Penediaan Awal

Persediaan awal telah dilakukan terlebih dahulu sebelum ke lapangan sebagai langkah untuk mendapatkan sebanyak mungkin maklumat geologi bagi kawasan kajian. Kajian awal tersebut adalah seperti kajian diperpustakaan. tafsiran daripada fotograf udara, penyediaan peta dasar dan penyelidikan serta mendapatkan data dan maklumat di jabatan-jabatan yang berkaitan.

Antara kajian awal yang dilakukan untuk mendapatkan maklumat awal kawasan kajian ialah rujukan di Perpustakaan Univrsiti Malaysia Sabah, Perpustakaan Yayasan Sabah

3

Tanah Dan Ukur, dan Jabatan Mineral dan Geosains. Bahan-bahan yang digunakan sebagai sumber rujukan untuk penyelidikan ini adalah jumal, tesis, buku, bulletin, laporan, memo, Warta Geologi dan surihan daripada peta topografi dan fotograf udara untuk penyediaan peta dasar dan penafsiran awal di kawasan kajian .

1.3.2 Kajian Lapangan dan Persampelan •

Kajian kerja lapangan telah dilakukan dalam dua peringkat utama yang mengambil masa yang agak lama iatu peringkat pertama bermula pada 19 Jun hingga 26 Jun merangkumi kerja peninjauan keseluruhan kawasan kajian, pengumpulan sampel batuan, mengambil baeaan jurus dan kemiringan kekar serta sesar. Pada masa yang sarna, eerapan gambar singkapan dan struktur yang terlibat diambil untuk kajian analisis seterusnya. Peringkat kedua adalah pengumpulan sampel geokimia termasuklah sampel batuan dan sedimen sungai. Peringkat ini pula mengambil masa selama 4 hari bermula 15 Disember hingga 18 Disember 2005.

Kaedah persampelan sedimen dan batuan segar diambil di sekitar kawasan singkapan Sungai Timbangan dan secara keseluruhannya sampel yang diambil dilabel mengikut kesesuaian sebelum ditutup secara rapi sebelum dibawa pulang untuk analisis rnakmal. Rajah 1.2 menunjukkan lokasi kawasan persampelan untuk tujuan petrografi mengikut stesyen dan Rajah 1.3 untuk lokasi persampelan geokimia.

118 18'T °

Rajah 1.1

118°23'T 0.f28'U

4

PETUNJUK

04°26U'

~

JALAN RAYA

~

^SUNGAI

B

^{JALAN TAK BERTURAP}

~

LADAMG KELAM

04° 25'U ^{SAW IT}

Skala :

04° 24'U 0 ¹

I KM

Kedudukan dan lokasi kawasan kajian

5

118 18'T o

..

,I

_I

_:lUNJUK

04°27'U

8

^JALANRAYA

Rajab 1.2 : Lokasi persampelan untuk tujuan petrografi.

B

^SLNGAI

C-=:J JAlAN TAK

~ BERTlRAP

r;n

LADANG KaAPA

~ S.IWIT

Skala:

o

¹

L----J KM

6

118°18'T 118°23'T

PETUNJUK

04° 28'U

8

^JALANRAYA

B

BUNGA TlMBANGANI

~

^KAWASAN

04°27U' PERSAMPELAN

GEOKIIoIA

04° 26'U

lJ"lf Skala:

04° 25'U 0 ¹

IKM

Rajah 1.3: Lokasi persampelan untuk geokimia

7

1.3.3 Kajiao makmal dan Analisis makmal

Kajian makmal yang dilakukan melibatkan keseluruhan sampel yang diambil di lapangan untuk analisis makmal. Persampelan sedimen dan batuan yang te1ah dijalankan adalah bertujuan untuk menentukan unsur surih Jogam bes sampel. Kajian makmal yang dilakukan untuk sam pel sedimen ataupun tanah adalah dengan menentukan unsur surih dalam bahagian petjuta (ppm) logam melalui analisis AAS, manakala bagi sampel batuan pula, analisis menggunakan XRD dilakukan untuk mengenalpasti jenis mineral logam yang terkandung di dalamnya. Parameter-parameter yang dianalisis untuk setiap sampel termasuklah seperti berikut:

a. pH

b. Kandungan air

c. Kandungan bahan organik d. Analisis saiz butiran

e. Kepekatan unsur-unsur logam bes menggunakan AAS.

a. pH

pH meter diselaraskan dengan menggunakan larutan penimbal (buffer) seperti yang dihendaki. Iaitu menggunakan penimbal pH 4.0 dengan pH 7.0. Sampel tanah ditimbang menjadi 10 g didalam bikar 50 ml dan air suling sebanyak 25 ml ditambah. Selepas itu,

8

h. Kaodungan Air

Kandungan air yang dimaksudkan ialah kandungan air yang diresap oleh tanah dari udara.Tanah kering udara ditimbang kira-kira 5 - 10 g dengan tepat didalam mangkuk porselin kering oven yang telah ditimbang dan dimasukan ke dalam oven pada suhu 105°e semalaman. Selepas itu porselin disejukkan dalam desikator (balang pengering). Setelah disejukkan, berat porselin ditimbang semula berserta sampel.

Formula yang diguna untuk mengira kandungan air tanah :

% kandungan air tanah

=

100 X (berat sampel segar - berat sampel kering oven) berat sampel kering oven

c. Kandungan Bahan Organik

Mangkuk porselin dan kandungan (sampel tanah) dari penentuan kandungan air diatas dimasukkan kedalam relau (furnace) pada suhu 400°C semalaman. Selepas pembakaran (ignition), mangkuk porselin dan kandungannya disejukkan didalam dasikator. Selepas itu, barulah ditimbang semula dan direkodkan.

Formula yang digunakan untuk mengira Bahan Organik Tanah :-

% BOT

=

100 X (berat tanah kering oven - berat tanah dibakar) berat tanah kering oven

79

RUJUKAN

Abd. Said Tanggiling, 1995. Kerja Luar Pemetaan Geologi Rantau, Kawasan Semporna (syit 4/118/11)

Anthony,

M.

1999. Geologi Am dan Geokimia Tanah Kawasan Timur Telupid • Sabah, UMS. Tesis Smsn (Tidak diterbitkan)

Fitch, F.H, 1955. Volcanity in North Borneo: British Borneo Geological Survey Annual Report/or 1954.

Kirk H.O.C. 1962. The Geological and General Resources ofSempoma Peninsula.

North Borneo. British Borneo Geological Survey Memoir 14.

Lee D.T.C. 1988. Gunung Pock Area, Semporna Peninsula, Sabah. Geological Survey Malaysia Report 9.

Mason. B dan Moore, C.B. 1989. Prinsip-prinsip Geokimia, Dewan Bahasa dan Pustaka 1989

Nor Asmah Abdul Aziz, 2003. Laporan Petrografi Kawasan Semporna, syit 4/118/1 I. Aktiviti Stratigrafi dan Paleontologi Program Pemetaan Geologi, labatan Mineral dan

80

NurHudayati, 2000. Geologi Am dan Geokimia Batuan Syal Terluluhawa dalam Fonnasi Crocker Sepanjang Lebuh Raya Barn hingga Tuaran, Sabah , OMS , tesis Smsn (Tidak diterbitkan)

Paton,

T.R.

1999. A reconnaissance soil survey of the Sempoma Peninsula: North Borneo Geological Research Studies No. 36, Her Majesty's Office Londoll.

Rose

A

W, Hawkes, W.R dan Webb, H.E, 1997. Geokimia dalam Penjelajahan Mineral (Bahagian 1)., Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur.

Sullang, J, 1968. Geochemical prospecting in the Sempoma Peninsula: Borneo Region MalaySia Geological Survey Annual Report for J 96 7.

Taira, K dan Hashimoto, W, 1971. C^I4 Age Calculated for raised coral limestone near Semporna, Sabah, North Borneo, Malaysia: Geological and Paleontology of South Asia Vol. 19.

Tan, N.K. dan Lamy, J.M., 1990. Tectonic Evolution of the North West Sabah Continental Margin Since the Late Eocene. GeolOgical Society Malaysia 27

Thorpe, R.S dan Brown, G.C,1995. The Field Description of Jgneus Rocks, John Wiley &

Sons Ltd

81

TongkuL F., 1990. Structural Style and Tectonic of Western and Northern Sabah. Geological Society Malaysia 27

Tongkul, F., 2000. Sedimenlologi. Universiti Kebangsaan Malaysia

T.R-Paton, 1963. Soils of the Sempoma Peninsular North Borneo. London (Hennajesty's Stationary Office)

Winnie, A, 1985. Geologi Kawasan Tawau Utara, Semenanjung Semporna, Sabah, UKM, Tesis Smsn (Tidak diterbitkan)

Wong, N.P. Y. 1970. Geochemical prospecting in Sabah: Geological Survey Malaysia Annual Reportfor 1967.