√“¬ß“π —Èπ
º≈¢Õ߉´‡æÕ√凡∑√‘π„π¢π“¥∑’Ë„™â√—°…“‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ° µàÕ§à“°“√
∑”ß“π¢Õ߇Õπ‰´¡å‚¶≈’π‡Õ ‡∑Õ‡√ „π´’√—Ë¡‰°à‰¢à (Gallus domesticus)
ªî¬–√—µπå ®—π∑√廑√‘æ√™—¬
1*π‘«—µ√ ®—π∑√廑√‘æ√™—¬
2®‘‚√® »»‘ª√’¬®—π∑√å
2Abstract
Piyarat Chansiripornchai 1* Niwat Chansiripornchai 2 Jiroj Sasipreeyajan2
THE EFFECT OF CYPERMETHRIN ON LAYING CHICKS
(GALLUS DOMESTICUS) WHEN USED AT THERAPEUTIC DOSES FOR ECTOPARASITIC TREATMENT, BY MEASURING SERUM CHOLINESTERASE ACTIVITY
The effect of cypermethrin at therapeutic doses for ectoparasitic treatment in laying chicks was evaluated by the measurement of serum cholinesterase (ChE) activity. The chicks were divided into 5 groups, 20 in each group. All chicks in groups 2 and 3 were bathed with 0.05 ppm cypermethrin for 2 min, while the chicks in group 4 and 5 were bathed with 200 ppm cypermethrin for 2 min. Group 1 acted as a control group. Serum ChE activity in all the chicks in groups 2 and 4 were measured 24 hr after exposure. ChE activity in the chicks in groups 3 and 5 were measured 96 hr after exposure. A significant reduction of serum ChE activity was founded in group 4 (p<0.05) when compared to the control group. There were no clinical signs in any chicks throughout the experiment.
The result suggests that a sublethal effect occurs when cypermethrin, at the dosage of 200 ppm, is used for the treament of chick ectoparasitic disease.
Keywords : laying chicks, cypermethrin, cholinesterase enzyme
1Department of Veterinary Pharmacology, 2Department of Veterinary Medicine, Faculty of Veterinary Science, Chulalongkorn University, Pathumwan, Bangkok 10330
*Corresponding author
1¿“§«‘™“‡¿ —™«‘∑¬“ 2¿“§«‘™“Õ“¬ÿ√»“ µ√å §≥– —µ«·æ∑¬»“ µ√å ®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬ ª∑ÿ¡«—π °√ÿ߇∑æœ 10330
*ºŸâ√—∫º‘¥™Õ∫∫∑§«“¡
∫∑§—¥¬àÕ
ªî¬–√—µπå ®—π∑√廑√‘æ√™—¬1* π‘«—µ√ ®—π∑√廑√‘æ√™—¬2 ®‘‚√® »»‘ª√’¬®—π∑√å2
º≈¢Õ߉´‡æÕ√凡∑√‘π„π¢π“¥∑’Ë„™â√—°…“‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ°µàÕ§à“°“√∑”ß“π¢Õ߇Õπ‰´¡å
‚¶≈’π‡Õ ‡∑Õ‡√ „π´’√—Ë¡‰°à‰¢à (Gallus domesticus)
ª√–‡¡‘π§«“¡ª≈Õ¥¿—¬¢Õ߉´‡æÕ√凡∑√‘π„π¢π“¥∑’Ë„™â√—°…“‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ° ‚¥¬°“√µ√«®«—¥°“√∑”ß“π¢Õß
‡Õπ‰´¡å‚¶≈’π‡Õ ‡∑Õ‡√ „π´’√—Ë¡‰°à‰¢à ·∫à߉°à‰¢àÕÕ°‡ªìπ 5 °≈ÿà¡Ê ≈– 20 µ—« °≈ÿà¡∑’Ë 1 ‡ªìπ°≈ÿà¡§«∫§ÿ¡∑’ˉ¡à‰¥â√—∫‰´‡æÕ√凡∑√‘π
°≈ÿà¡∑’Ë 2 ·≈– 3 ‡ªìπ°≈ÿà¡∑’ˉ¥â√—∫‰´‡æÕ√凡∑√‘π∑’˧«“¡‡¢â¡¢âπ„π√–¥—∫√—°…“‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ°µ“¡§”·π–π”∑’Ë¡’·À≈àßÕâ“ßÕ‘ß§◊Õ 0.05 æ’æ’‡ÕÁ¡ °≈ÿà¡∑’Ë 4 ·≈– 5 ‡ªìπ°≈ÿà¡∑’ˉ¥â√—∫‰´‡æÕ√凡∑√‘π„π√–¥—∫§«“¡‡¢â¡¢âπ∑’Ë¡’°“√„™â„π∑“ߪؑ∫—µ‘®√‘ß §◊Õ 200 æ’æ’‡ÕÁ¡
µ√«®«—¥§à“°“√∑”ß“π¢Õ߇Õπ‰´¡å‚¶≈’π‡Õ ‡∑Õ‡√ „π´’√—Ë¡‰°à·µà≈–µ—« „π°≈ÿà¡∑’Ë 2 ·≈– 4 ·≈–„π°≈ÿà¡∑’Ë 3 ·≈– 5 ∑’Ë 24 ·≈– 96
™—Ë«‚¡ß¿“¬À≈—ß°“√ —¡º— “√µ“¡≈”¥—∫ º≈°“√∑¥≈Õßæ∫«à“‰°à„π°≈ÿà¡∑’Ë 4 ¡’§à“°“√∑”ß“π¢Õ߇Õπ‰´¡å‚¶≈’π‡Õ ‡∑Õ‡√ ≈¥≈ß Õ¬à“ß¡’π—¬ ”§—≠∑“ß ∂‘µ‘ (p<0.05) ‡¡◊ËÕ‡ª√’¬∫‡∑’¬∫°—∫°≈ÿà¡§«∫§ÿ¡·≈–‰¡àæ∫Õ“°“√º‘¥ª°µ‘∑“ß§≈‘π‘°„π‰°à∑ÿ°µ—«∑’Ë —¡º— “√
º≈°“√»÷°…“· ¥ß„Àâ‡ÀÁπ∂÷ß§«“¡‡ªìπæ‘…∑’ˉ¡à∑”„À≰൓¬‡¡◊ËÕ‰¥â√—∫‰´‡æÕ√凡∑√‘π‡æ◊ËÕ√—°…“‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ°„π¢π“¥ 200 æ’æ’‡ÕÁ¡
§” ”§—≠ : ‰°à‰¢à ‰´‡æÕ√凡∑√‘π ‡Õπ‰´¡å‚¶≈’π‡Õ ‡∑Õ‡√
∫∑π”
cypermethrin ‡ªìπ “√°”®—¥·¡≈ß∑’Ë®—¥Õ¬Ÿà„π°≈ÿà¡
pyrethroid —߇§√“–Àå¢÷Èπ‰¥â‡ªìπ§√—Èß·√°„πªï §.». 1974 cypermethrin ‡ªìπ “√°”®—¥·¡≈ß∑’Ëπ‘¬¡„™â°—πÕ¬à“ß°«â“ߢ«“ß
∑—Ë«‚≈° ‡π◊ËÕß®“° “√°”®—¥·¡≈ß°≈ÿà¡ pyrethroid ¡’§«“¡‡ªìπ æ‘…µË”„π —µ«å‡≈’Ȭß≈Ÿ°¥â«¬π¡ (Elliott, 1989) πÕ°®“°π’È cypermethrin ¬—ß∂Ÿ°‡ª≈’ˬπ·ª≈ß‚§√ß √â“ß∑“߇§¡’‰¥âÕ¬à“ß
√«¥‡√Á«„πµ—∫¢Õß —µ«å‡≈’Ȭß≈Ÿ°¥â«¬π¡‰¥â‡ªìπ “√∑’ˉ¡àÕ¬Ÿà„π
√Ÿª¢Õß pyrethroid ®÷߉¡à‡ªìπæ‘…µàÕ√à“ß°“¬ ∑”„Àâ≈¥‚Õ°“
°“√‡°‘¥Õ—πµ√“¬®“°°“√„™â “√™π‘¥π’ȉ¥â¡“°°«à“ “√°”®—¥·¡≈ß
°≈ÿà¡Õ◊ËπÊ (OûMalley, 1997) ‚¥¬∑—Ë«‰ª¡’°“√‡‡∫àß “√°”®—¥·¡≈ß
°≈ÿà¡ pyrethroid ÕÕ°‡ªìπ 2 °≈ÿà¡ §◊Õ type I ·≈– type II ´÷Ëß type I ‡ªìπ™π‘¥∑’ˉ¡à¡’ cyano group „π‚¡‡≈°ÿ≈ µ—«Õ¬à“ß “√
„π°≈ÿà¡π’ȧ◊Õ permethrin ‚¥¬ “√°≈ÿà¡π’È®–¡’ƒ∑∏‘ϵàÕ√–∫∫
ª√– “∑µË”°«à“ type II ´÷Ë߇ªìπ pyrethroid ∑’Ë¡’ cyano group µ—«Õ¬à“ß “√„π°≈ÿà¡π’ȧ◊Õ cypermethrin ‡‡≈– deltamethrin (Leibowitz et al., 1987) pyrethroid ∑—Èß 2 °≈ÿà¡ ÕÕ°ƒ∑∏‘Ï
°√–µÿâπ°“√ àß°√–· ª√– “∑‚¥¬ type I ®–∑”„À⇰‘¥°“√™≈Õ
°“√ªî¥¢Õß sodium channels ∑”„À⇰‘¥ depolarization ‡°‘¥
°“√°√–µÿâπ°“√ àß°√–· ª√– “∑Õ¬à“ßµàÕ‡π◊ËÕß ”À√—∫ type
II π—Èπ πÕ°®“°¡’º≈∑”„À⇰‘¥ depolarization ∑’Ë synaptic membrane ·≈⫬—ß¡’º≈‡æ‘Ë¡ “√ ◊ËÕª√– “∑æ«° acetylcholine (ACh) ·≈– dopamine ¥â«¬ (Eells and Dubocovich, 1988)
„π¥â“πÕ“°“√∑“ß§≈‘π‘°¢Õß§«“¡‡ªìπæ‘…∑’ˇ°‘¥®“° type I ·≈–
type II ¡’§«“¡·µ°µà“ß°—π°≈à“«§◊Õ type I ∑”„À⇰‘¥°“√µ◊Ëπ µ—«·≈–µ—« —Ëπ„π√–¥—∫ª“π°≈“ß „π¢≥–∑’Ë type II ∑”„À⇰‘¥
Õ“°“√¢Õß°“√°√–µÿâπ√–∫∫ª√– “∑∑’Ë√ÿπ·√ß°«à“‚¥¬®–∑”„Àâ
¡’πÈ”≈“¬‰À≈¡“° µ◊Ëπµ—«·≈–™—° (Ray and Forshaw, 2000)
¡’°“√»÷°…“„π·¡≈ß “∫∑’ˉ¥â√—∫ cypermethrin ¢π“¥ 0.002 ppb æ∫«à“∑”„À⇰‘¥Õ“°“√∑“ߪ√– “∑„π·¡≈ß “∫ §◊Õ µ◊Ëπ µ—« ‡¥‘π‰¡à —¡æ—π∏å°—π·≈–‡ªìπÕ—¡æ“µ„π∑’Ë ÿ¥ (Gammon, 1981) º≈¢Õß cypermethrin „πÀπŸ¢“«∑’ˉ¥â√—∫ “√¢π“¥ 0.03 ppb æ∫«à“∑”„Àâµ—« —Ëπ πÈ”≈“¬‰À≈·≈–™—° (Cantalamessa, 1993)
§«“¡‡ªìπæ‘…¢Õß cypermethrin ¡’°“√»÷°…“°—πÕ¬à“ß°«â“ߢ«“ß
„π —µ«åπÈ” ‡π◊ËÕß®“°æ∫«à“ “√°”®—¥·¡≈ß°≈ÿà¡ pyrethroid ¡’
§«“¡‡ªìπæ‘… Ÿß„π —µ«åπÈ” (Miller and Adams, 1986)
„πªí®®ÿ∫—π¡’°“√π” cypermethrin ¡“„™â„πÕÿµ “À°√√¡
°“√‡≈’Ȭ߉°à ‚¥¬π”¡“„™â‡ªì𬓮ÿà¡À√◊Õæàπ∫πµ—«‰°à‡æ◊ËÕ°”®—¥
ª√ ‘µ¿“¬πÕ° ‡™àπ ‰√ (Dermanyssus gallinae, Ornithonyssus bursa) ·≈– ‡À“ (Lipeurus caponis) µ“¡¢π“¥ª°µ‘¢Õß
cypermethrin ∑’Ë·π–π”„Àâ„™â®ÿà¡À√◊Õæàπ∫πµ—«‰°à®π‡ªï¬°∂÷ß º‘«Àπ—߇æ◊ËÕ°”®—¥ª√ ‘µ¿“¬πÕ° §◊Õ 0.05 ppm (Arends, 1997)
·µà„π∑“ߪؑ∫—µ‘®√‘ßæ∫«à“‡°…µ√°√ à«π„À≠à„™â “√π’È„π¢π“¥
∑’Ë Ÿß∂÷ß 200 ppm ´÷Ëß°“√„™â„π≈—°…≥–¥—ß°≈à“«‡ªìπ°“√„™â„π
≈—°…≥– extra label use ´÷Ë߬—߉¡à¡’¢âÕ¡Ÿ≈∑“ß«‘™“°“√∑’Ë‡æ’¬ßæÕ
‡°’ˬ«°—∫ª√– ‘∑∏‘¿“æ·≈–§«“¡‡ªìπæ‘…¢Õ߬“∑’ËÕ“®‡°‘¥¢÷Èπ‰¥â
°“√ª√–‡¡‘π§«“¡‡ªìπæ‘…¢Õß “√°”®—¥·¡≈ßÀ√◊Õ “√„¥Ê
‚¥¬ —߇°µ®“°§«“¡º‘¥ª°µ‘¿“¬πÕ°¢Õß —µ«å∑’Ë· ¥ßÕÕ°À√◊Õ
®“°°“√µ“¬¢Õß —µ«å ‰¡à„™àµ—«∫àß™’È∑’Ë®–∫Õ°‰¥â«à“ “√π—ÈπÊ ¡’
§«“¡‡ªìπæ‘…À√◊Õ‰¡à ‡æ√“– —µ«åÕ“®‰¡à· ¥ßÕ“°“√∑“ß§≈‘π‘°
∑’Ë™—¥‡®π·µàÕ“®¡’°“√‡ª≈’ˬπ·ª≈ß„π√–∫∫µà“ßÊ ¢Õß√à“ß°“¬ ‡™àπ
°“√‡ª≈’ˬπ·ª≈ß§à“∑“ß™’«‡§¡’ À√◊Õ‡Õπ‰´¡å ∫“ß™π‘¥„π√à“¬°“¬
´÷ËßÕ“®æ—≤π“®π‡°‘¥Õ“°“√∑“ß§≈‘π‘°∑’Ë™—¥‡®π‰¥â„π∑’Ë ÿ¥
‡ªìπ∑’Ë∑√“∫°—π¥’«à“°“√µ√«®«—¥§à“°“√∑”ß“π¢Õ߇ÕÁπ‰´¡å cholinesterase (ChE) ‡ªìπµ—«∫àß™’È∑“ß™’«¿“æ (biomarker) ¢Õß
§«“¡‡ªìπæ‘…¢Õß “√°”®—¥·¡≈ß°≈ÿࡵà“ßÊ §◊Õ organophosphates (OP) carbamates ·≈– pyrethroids ‡π◊ËÕß®“° “√°”®—¥·¡≈ß
°≈ÿࡵà“ßÊ ‡À≈à“π’È¡’ƒ∑∏‘Ϭ—∫¬—Èß°“√∑”ß“π¢Õß ChE (Balint et al., 1995; Halbrook et al., 1992) ¡’°“√ª√–‡¡‘π§«“¡
ª≈Õ¥¿—¬¢Õß trichlorfon ´÷Ë߇ªìπ “√°”®—¥·¡≈ß°≈ÿà¡ OP (√—ß ‘«√√≥ ·≈–§≥–, 2546) ·≈–§«“¡ª≈Õ¥¿—¬¢Õß trifluralin ´÷Ë߇ªìπ “√°”®—¥«—™æ◊™°≈ÿà¡ nitroanilines (¿“≥ÿæß»å
·≈–§≥–, 2547) „π¢π“¥∑’Ë„™â√—°…“‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ°„π ª≈“§“√åæ·≈–°ÿâß°ÿ≈“¥”µ“¡≈”¥—∫ ‚¥¬°“√µ√«®«—¥§à“°“√
∑”ß“π¢Õß ChE æ∫«à“§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE ≈¥≈ß„π¢≥–
∑’Ë —µ«å¬—߉¡à· ¥ßÕ“°“√∑“ß§≈‘π‘° · ¥ß„Àâ‡ÀÁπ∂÷ߺ≈¢Õß “√∑—Èß Õß™π‘¥µàÕ°“√‡ª≈’ˬπ·ª≈ß∑“ß™’«‡§¡’¢Õß√à“ß°“¬∑’Ë
· ¥ßÕÕ°‰¥âÕ¬à“ß√«¥‡√Á«°«à“Õ“°“√∑“ß§≈‘π‘°
° “ √ »÷ ° … “ § √—È ß π’È ¡’ «— µ ∂ÿ ª √ – ß §å ‡ æ◊Ë Õ »÷ ° … “ º ≈ ¢ Õ ß cypermethrin µàÕ°“√‡ª≈’ˬπ·ª≈ß§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE „π
‰°à‰¢à¿“¬À≈—߉¥â√—∫ cypermethrin „π¢π“¥∑’Ë„™â√—°…“‚√§ª√ ‘µ
¿“¬πÕ°
«— ¥ÿ·≈–«‘∏’°“√
—µ«å∑¥≈Õß∑’Ë„™â §◊Õ ‰°à‰¢àæ—π∏ÿå Babcock ‡æ»ºŸâ Õ“¬ÿ 11 —ª¥“Àå ´÷Ëß¡’πÈ”Àπ—°µ—«‡©≈’ˬ 850 °√—¡ ·∫à߉°à‰¢àÕÕ°
‡ªìπ 5 °≈ÿà¡Ê≈– 20 µ—« ·¬°‡≈’Ȭ߄π°√߇≈’Ȭ߉°à∑¥≈Õß ¡’
Õ“À“√ ·≈–πÈ” –Õ“¥„Àâ°‘πµ≈Õ¥‡«≈“ ‡≈’Ȭ߉°à„π°√ßπ’ȇªìπ
‡«≈“ 1 —ª¥“Àå°àÕπ°“√∑¥≈Õß ‡æ◊ËÕ„À≰àª√—∫ ¿“æ„À⇢â“
°—∫ÀâÕߪؑ∫—µ‘°“√
„π«—π‡√‘Ë¡°“√∑¥≈Õß„À≰à°≈ÿà¡∑’Ë 1 ‡ªìπ°≈ÿà¡§«∫§ÿ¡∑’ˉ¡à‰¥â√—∫
cypermethrin ‡®“–‡≈◊Õ¥‰°à°≈ÿà¡∑’Ë 1 „π«—π‡√‘Ë¡°“√∑¥≈Õß (D
0)
‡æ◊ËÕ𔉪µ√«®«—¥§à“ª°µ‘¢Õß ChE ‰°à°≈ÿà¡∑’Ë 2, 3, 4 ·≈– 5
‡ªìπ°≈ÿà¡∑¥≈Õß∑’ˉ¥â√—∫ cypermethrin ‚¥¬«‘∏’°“√®ÿࡵ—« (bathed exposure) ‡ªìπ‡«≈“ 2 π“∑’/µ—« ®ÿࡉ°à°≈ÿà¡∑’Ë 2 ·≈– 3 „π cypermethrin ¢π“¥§«“¡‡¢â¡¢âπ 0.05 ppm ´÷Ë߇ªìπ¢π“¥¬“
∑’Ë¡’·À≈àßÕâ“ßÕ‘ß (Arends, 1997) ®ÿࡉ°à°≈ÿà¡∑’Ë 4 ·≈– 5 „π cypermethrin ¢π“¥§«“¡‡¢â¡¢âπ 200 ppm ´÷Ë߇ªìπ¢π“¥¬“∑’Ë
‡°…µ√°√π‘¬¡„™âªØ‘∫—µ‘„πø“√å¡ (¢âÕ¡Ÿ≈®“°°“√µ‘¥µàÕ à«πµ—«)
‡®“–‡≈◊Õ¥‰°à°≈ÿà¡∑’Ë 2 ·≈– 4 ∑’Ë 24 ™¡. À≈—ß°“√ —¡º— “√
·≈–°≈ÿà¡∑’Ë 3 ·≈– 5 ∑’Ë 96 ™¡. À≈—ß°“√ —¡º— “√‡æ◊ËÕ𔉪 µ√«®«—¥§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE
·¬°‡°Á∫´’√—Ë¡®“°‡≈◊Õ¥‰°à∑ÿ°µ—«π”‰ª«—¥§à“°“√∑”ß“π
¢Õß ChE ‚¥¬ª√–¬ÿ°µå„™â«‘∏’°“√¢Õß Ellman ·≈–§≥– (1961)
·≈– Harlin ·≈– Ross (1990) ‡ª√’¬∫‡∑’¬∫§«“¡·µ°µà“ß
∑“ß ∂‘µ‘¢Õß§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE ¥â«¬«‘∏’ ANOVA ‚¥¬
‚ª√·°√¡ SPSS for Window version 11.0 ∑’Ë p<0.05
«‘‡§√“–Àå§«“¡·ª√ª√«π·≈–‡ª√’¬∫‡∑’¬∫§«“¡·µ°µà“ß
√–À«à“ß°≈ÿࡥ⫬«‘∏’ StudentûT test ∑’Ë p < 0.05
»÷°…“§«“¡§ßµ—«¢Õß ChE „π´’√—Ë¡‰°à‰¢à ‚¥¬«—¥§à“°“√
∑”ß“π¢Õß ChE „π´’√—Ë¡‰°àª°µ‘∑’ˉ¡à‰¥â —¡º— “√À≈—ß®“°
‡°Á∫µ—«Õ¬à“ß´’√—Ë¡‰«â∑’Ë -20o´. ‡ªìπ‡«≈“ 24 48 ·≈– 72 ™¡.
‡ª√’¬∫‡∑’¬∫§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE „π´’√—Ë¡‰°à∑’Ë√–¬–‡«≈“ µà“ßÊ
∑“ß ∂‘µ‘‚¥¬„™â ANOVA ∑’Ë p<0.05
º≈‡‡≈–«‘®“√≥å
§«“¡§ßµ—«¢Õß ChE „πµ—«Õ¬à“ß´’√—Ë¡‰°à‰¢à
‡¡◊ËÕ‡ª√’¬∫‡∑’¬∫§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE „πµ—«Õ¬à“ß´’
√—Ë¡‰°à‰¢à‚¥¬«—¥À≈—ß®“°‡°Á∫µ—«Õ¬à“߉«â∑’Ë -20o´. ‡ªìπ‡«≈“π“π 24 48 ·≈– 72 ™¡. æ∫«à“§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE ‰¡à¡’§«“¡
·µ°µà“ß°—πÕ¬à“ß¡’π—¬ ”§—≠ ∂‘µ‘ (p<0.05) (µ“√“ß∑’Ë 1)
¥—ßπ—Èπ°“√»÷°…“§√—Èßπ’È®÷ß “¡“√∂‡°Á∫µ—«Õ¬à“ß´’√—Ë¡‰°à‰«â∑’Ë -20o´.
‡ªìπ‡«≈“ 24 48 ·≈– 72 ™¡. ‰¥â‚¥¬‰¡à¡’º≈µàÕ§à“°“√∑”ß“π
¢Õß ChE °“√∑¥ Õ∫§«“¡§ßµ—«¢Õ߇ÕÁπ‰´¡å ChE „π´’√—Ë¡
‡ªìπ ‘Ëß®”‡ªìπ‡æ◊ËÕ‡ªìπ¢âÕ¡Ÿ≈„π°√≥’∑’ˉ¡à “¡“√∂µ√«®«—¥§à“
°“√∑”ß“π¢Õ߇ÕÁπ‰´¡å„À⇠√Á®¿“¬„π√–¬–‡«≈“Õ—π —Èπ·≈–
®”‡ªìπµâÕ߇°Á∫µ—«Õ¬à“ß´’√—Ë¡‰«â°àÕπ „π°“√µ√«®«—¥§à“°“√∑”ß“π
¢Õß ChE „π´’√—Ë¡‰°à‰¢à ‡¡◊ËÕ‡°Á∫µ—«Õ¬à“ß∑’Ë -20o´. ‡ªìπ‡«≈“
π“π 24 48 ·≈– 72 ™¡. æ∫«à“§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE „π
´’√—Ë¡‰°à¡’§«“¡§ßµ—«π“π∂÷ß 72 ™¡. ‡™àπ‡¥’¬«°—∫°“√»÷°…“¢Õß
µ“√“ß∑’Ë 1 §à“°“√∑”ß“π¢Õ߇Õπ‰´¡å ChE „π´’√—Ë¡‰°à‰¢à‡¡◊ËÕ«—¥À≈—ß®“°‡°Á∫µ—«Õ¬à“ß∑’Ë -20o´. ‡ªìπ‡«≈“ 24 48 ·≈– 72 ™¡.
®”π«π‰°à„π°≈ÿà¡ √–¬–‡«≈“ (™¡.) §à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE* (mean ± SD)
20 24 685.25 ± 70.22
20 48 672.74 ± 62.31
20 72 670.81 ± 72.01
*Àπ૬‡ªìπ micromole of substrate hydrolyzed min-1 ml-1
µ“√“ß∑’Ë 2 §à“°“√∑”ß“π¢Õ߇Õπ‰´¡å ChE „π´’√—Ë¡‰°à‰¢à¢Õß°≈ÿà¡§«∫§ÿ¡·≈–°≈ÿà¡∑¥≈Õß ‡¡◊ËÕ —¡º— cypermethrin „π¢π“¥
√—°…“‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ°
°≈ÿà¡ n §à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE* (mean ± SD) 1 (0 ppm, µ√«®«—¥∑’Ë 0 ™¡. °àÕπ°“√∑¥≈Õß) 20 627.43 ± 102.92(1) 2 (0.05 ppm, µ√«®«—¥∑’Ë 24 ™¡. À≈—ß —¡º— “√) 20 565.87 ± 100.71 3 (0.05 ppm, µ√«®«—¥∑’Ë 96 ™¡. À≈—ß —¡º— “√) 20 614.40 ± 102.33 4 (200 ppm, µ√«®«—¥∑’Ë 24 ™¡. À≈—ß —¡º— “√) 20 509.04 ± 122.06a 5 (200 ppm, µ√«®«—¥∑’Ë 96 ™¡. À≈—ß —¡º— “√) 20 666.49 ± 77.68(2)
*Àπ૬‡ªìπ micromole of substrate hydrolyzed min-1 ml-1
a·µ°µà“ß®“° (1) ·≈– (2) Õ¬à“ß¡’π—¬ ”§—≠∑“ß ∂‘µ‘ (p<0.05)
∑“ß ∂‘µ‘ ‡¡◊ËÕ‡∑’¬∫°—∫°≈ÿà¡§«∫§ÿ¡∑’ˉ¡à‰¥â —¡º— “√·≈–
°≈ÿà¡∑’Ë 5 ´÷Ë߉¥â√—∫ “√¢π“¥§«“¡‡¢â¡¢â¡ 200 ppm ·≈–µ√«®
«—¥§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE ∑’Ë 96 ™¡. À≈—ß —¡º— “√ (p<0.05) (µ“√“ß∑’Ë 2) °“√≈¥≈ߢÕß ChE ‡ªìπº≈¡“®“° “√°”®—¥·¡≈ß
°≈ÿà¡ pyrethroid ∑’Ë¡’º≈≈¥§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE „π —µ«å∑’Ë —¡º— “√π’ȉ¥â ‡™àπ‡¥’¬«°—∫ “√°”®—¥·¡≈ß°≈ÿà¡ cholinesterase inhibitors Õ◊ËπÊ §◊Õ OP ·≈– carbamates ‚¥¬ pyrethroid ®–
‡¢â“®—∫∫√‘‡«≥ hydrophobic aromatic surface ¢Õß ChE ∑”
„Àâ∫√‘‡«≥∑’Ë acetylcholine (ACh) ®–‡¢â“®—∫°—∫ ChE ≈¥≈ß ∑”„Àâ ChE ∑”ß“π‰¥â≈¥≈߇π◊ËÕß®“°∫√‘‡«≥„π°“√‡¢â“®—∫°—∫ ACh ≈¥≈ß (Rao, G.V. and Rao, K.S.J., 1995) Õ¬à“߉√°Áµ“¡§à“°“√∑”ß“π
¢Õß ChE ∑’Ë≈¥≈ßπ’È “¡“√∂‡ª≈’ˬπ·ª≈ß°≈—∫‡¢â“ Ÿà√–¥—∫ª°µ‘‰¥â∑’Ë 96 ™¡. À≈—ß —¡º— “√ ¥—ß®–‡ÀÁπ‰¥â®“°§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE
„π‰°à°≈ÿà¡∑’Ë 5 ∑’Ë¡’§à“‰¡à·µ°µà“ß®“°‰°à°≈ÿà¡∑’Ë 1 (µ“√“ß∑’Ë 2) º≈°“√∑¥≈Õß· ¥ß„Àâ‡ÀÁπ∂÷ߺ≈¢Õß cypermethrin „π¢π“¥
200 ppm ∑’Ë∑”„Àâ§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE ≈¥≈ßµ—Èß·µà∑’Ë 24
™¡. À≈—ß —¡º— “√ ·µà§à“°“√∑”ß“π¢Õ߇Õπ‰´¡å “¡“√∂‡æ‘Ë¡
¢÷Èπ Ÿà√–¥—∫ª°µ‘‰¥â∑’Ë 96 ™¡. À≈—ß —¡º— “√ º≈°“√»÷°…“π’È Õ¥§≈âÕß°—∫°“√»÷°…“„π‚§-°√–∫◊Õ∑’ˉ¥â√—∫ cypermethrin
√—ß ‘«√√≥ ·≈–§≥– (2546) ∑’Ëæ∫«à“ “¡“√∂‡°Á∫µ—«Õ¬à“ß´’
√—Ë¡ª≈“§“√忉«â∑’Ë -20o´. ‡ªìπ‡«≈“π“π 72 ™¡. ‚¥¬‰¡à¡’º≈
µàÕ§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE ¡’√“¬ß“π‡°’Ë¬«°—∫§«“¡§ßµ—«¢Õß ChE ‡™àπ ChE „π‡≈◊Õ¥¢Õß —µ«å‡≈’Ȭß≈Ÿ°¥â«¬π¡®–§ßµ—«Õ¬Ÿà‰¥â À≈“¬ —ª¥“Àå∂Ⓡ°Á∫µ—«Õ¬à“ß∑’Ë 0-5o´. ·≈– ChE „πæ≈“ ¡à“
§ßµ—«Õ¬Ÿà‰¥âπ“πÀ≈“¬‡¥◊Õπ∂Ⓡ°Á∫µ—«Õ¬à“ß∑’Ë 0o´. (Osweiler et al., 1985)
º≈¢Õß cypermethrin µàÕ§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE „π´’√—Ë¡
䡈䢈
‡¡◊ËÕ„Àâ‰°à‰¢à —¡º— cypermethrin „π¢π“¥∑’Ë„™â√—°…“
‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ°∑’˧«“¡‡¢â¡¢âπµà“ß°—π §◊Õ 0.05 ·≈– 200 ppm æ∫«à“‰¡à¡’‰°àµ—«„¥„π°≈ÿà¡∑¥≈Õß∑’Ë —¡º— “√‡‡ ¥ß Õ“°“√∑“ß§≈‘π‘°∑’˺‘¥ª°µ‘ ‰°à¬—ß§ß¡’惵‘°√√¡°“√°‘π‡‡≈–
°“√‡§≈◊ËÕπ‰À«‡™àπ‡¥’¬«°—∫‰°à„π°≈ÿà¡§«∫§ÿ¡∑’ˉ¡à‰¥â —¡º—
“√ ‡¡◊ËÕ«—¥§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE ∑’ˇ«≈“µà“ß°—π §◊Õ 24 ·≈–
96 ™¡. ¿“¬À≈—ß —¡º— “√æ∫«à“§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE „π
‰°à°≈ÿà¡∑’Ë 4 ´÷Ë߉¥â√—∫ cypermethrin „π¢π“¥ 200 ppm ·≈–
µ√«®«—¥∑’Ë 24 ™¡. À≈—ß —¡º— “√¡’§à“≈¥≈ßÕ¬à“ß¡’π—¬ ”§—≠
‡æ◊ËÕ°“√°”®—¥‡ÀÁ∫ (Boophilus microplus) ‚¥¬æ∫«à“
cypermethrin ∑”„Àâ ChE „π´’√—Ë¡‚§-°√–∫◊Õ≈¥≈ß„π™à«ß·√°
¢Õß°“√∑¥≈Õß·≈– Ÿß¢÷Èπ Ÿà§à“ª°µ‘‰¥â¿“¬„π 7 «—πÀ≈—ß —¡º—
“√ (Ansari et al., 1990) Õ¬à“߉√°Áµ“¡‰¡àæ∫°“√≈¥≈ߢÕß
§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE Õ¬à“ß¡’π—¬ ”§—≠∑“ß ∂‘µ‘„π‰°à °≈ÿà¡∑’Ë 2 ·≈– 3 ´÷Ë߉¥â√—∫ —¡º— cypermethrin ¢π“¥ 0.05 ppm ‡¡◊ËÕ µ√«®«—¥∑’Ë 24 ·≈– 96 ™¡. À≈—ß —¡º— “√ ´÷Ë߉°à∑—Èß 2 °≈ÿà¡
π’ȉ¥â√—∫ cypermethrin „π¢π“¥§«“¡‡¢â¡¢âπ∑’Ë·π–𔵓¡
‡Õ° “√Õâ“ßՑ߉«â«à“‡ªìπ¢π“¥¬“∑’Ë “¡“√∂„™â√—°…“‚√§ª√ ‘µ
¿“¬πÕ°‰¥âº≈¥’·≈–¡’§«“¡ª≈Õ¥¿—¬µàÕµ—«‰°à (Arends, 1997)
„π¢≥–∑’ˉ°à°≈ÿà¡∑’Ë 4 ´÷Ëß —¡º— “√„π√–¥—∫§«“¡‡¢â¡¢âπ∑’Ë
‡°…µ√°√ªØ‘∫—µ‘®√‘ß„π°“√„™â cypermethrin ®ÿࡵ—«‰°à‡æ◊ËÕ
°”®—¥ª√ ‘µ¿“¬πÕ°§◊Õ 200 ppm ‡©æ“–°≈ÿà¡∑’Ë —¡º— “√
24 ™¡.æ∫«à“∑’˧«“¡‡¢â¡¢âππ’È¡’º≈≈¥§à“°“√∑”ß“π¢Õß ChE
„π‰°à°≈ÿà¡¥—ß°≈à“«Õ¬à“ß¡’π—¬ ”§—≠∑“ß ∂‘µ‘ º≈°“√»÷°…“™’È„Àâ
‡ÀÁπ∂÷ß§«“¡‡ ’ˬß∑’Ë®–‡°‘¥Õ—πµ√“¬À√◊Õº≈°√–∑∫µàÕ√à“ß°“¬
®“°°“√„™â¬“À√◊Õ “√‡§¡’„π¢π“¥ Ÿß°«à“∑’Ë¡’§”·π–π”®“°
·À≈àß∑’ˇ™◊ËÕ∂◊Õ‰¥â
∂÷ß·¡â«à“ “√°”®—¥·¡≈ß°≈ÿà¡ pyrethroid ‡™àπ cypermethrin ®–¡’§«“¡‡ªìπæ‘…µË”„π —µ«å∫°·µà “√°≈ÿà¡π’È¡’
§«“¡‡ªìπæ‘… Ÿß„π —µ«åπÈ” ·≈– —µ«å®”æ«°·¡≈ß (Ray and Forshaw, 2000) ¥—ßπ—Èπ°“√„™â cypermrthrin „π¢π“¥ Ÿß‡°‘π
§«“¡®”‡ªìπÕ“®‡°‘¥º≈°√–∑∫„π¥â“π°“√‡ªìπ “√µ°§â“߇¢â“ Ÿà ‘Ëß·«¥≈âÕ¡ ‡ªìπÕ—πµ√“¬µàÕ ‘Ëß¡’™’«‘µ™π‘¥µà“ßÊ À√◊ÕÕ“®‡ªìπ “√
µ°§â“ß„π‰°à∑’ˉ¥â√—∫ “√§«“¡‡¢â¡¢âπ Ÿß´÷ËßÕ“®‡ªìπÕ—πµ√“¬
µàÕºŸâ∫√‘‚¿§‰¥â °“√»÷°…“∂÷ß°“√µ°§â“ߢÕß cypermethrin
¿“¬À≈—ß°“√„™â‡ªìπ¬“√—°…“‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ°„π‰°à‡ªìπ‡√◊ËÕß∑’Ë πà“ π„®„π°“√»÷°…“µàÕ‰ª
°‘µµ‘°√√¡ª√–°“»
¢Õ¢Õ∫§ÿ≥ °Õß∑ÿπ ç∑ÿπæ—≤π“Õ“®“√¬å„À¡à 2547é
°Õß∑ÿπ√—™¥“¿‘‡…° ¡‚¿™ ®ÿÓ≈ß°√≥å¡À“«‘∑¬“≈—¬ „π°“√
π—∫ πÿπ∑ÿπ«‘®—¬
‡Õ° “√Õâ“ßÕ‘ß
¿“≥ÿæß»å ‡™“«π‘™ Õ¿‘√—° ‡ª≈’ˬπ·ª≈° √ÿ®‘√“ · ßÕ√—≠ ≈‘≈“
‡√◊Õß·ªÑ𠇮ππÿ™ «àÕß∏«—™™—¬ ªî¬–√—µπå ®—π∑√廑√‘æ√™—¬.
2004 (2547). §à“°“√∑”ß“π¢Õ߇Õπ‰´¡åÕ–´’∑‘≈‚¶≈’π-
‡Õ ‡∑Õ‡√ ·≈–®”π«π‡¡Á¥‡≈◊Õ¥·¥ß∑—ÈßÀ¡¥„π°ÿâß°ÿ≈“¥”
∑’Ë —¡º— ‰µ√ø≈Ÿ√“≈‘π„π¢π“¥∑’Ë„™â√—°…“‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ°.
‡«™™ “√ —µ«·æ∑¬å 34(1): 91-97
√—ß ‘«√√≥ ‡æ™√Õ‘π∑√å √ÿ®‘√“ ∏√√¡¡“ Õÿ∫≈√—µπå π‘¡‘µ‰µ√∑‘æ¬å
‡®ππÿ™ «àÕß∏«—™™—¬ ªî¬–√—µπå ®—π∑√廑√‘æ√™—¬. 2003 (2546). °“√ª√–‡¡‘π§«“¡ª≈Õ¥¿—¬¢Õ߉µ√§≈ÕøÕπ„π
¢π“¥∑’Ë„™â√—°…“‚√§ª√ ‘µ¿“¬πÕ°‚¥¬°“√µ√«®«—¥°“√
∑”ß“π¢Õ߇Õπ‰´¡å‚¶≈’π‡Õ ‡∑Õ‡√ „π´’√—Ë¡ª≈“§“√åæ (Cyprinus carpio). ‡«™™ “√ —µ«·æ∑¬å 33(1): 45-49.
Ansari, M.Z., Kumar, A., Prasad, R.L., Basu, A., Sahai, B.N. and Sinha, A.P. 1990. Clinicobiochemical use of serum cholinesterase following treatment with synthetic pyrethroids, cypermethrin and fenvalerate, in cattle and buffalo experimentally infested with Boophilus microplus. Indian J. Exp. Biol. 28(3):
241-244.
Arends, J.J. 1997. External parasites and poultry pests.
In: Disease of Poultry. 10th ed. Calnek, B.W., Barnes, H.J., Beard, C.W., McDougald, L.R. and Saif, Y.M.
(edn.). Iowa State University Press, Ames, p. 785-814.
Balint, T., Szegletes, T., Szegletes, Z., Halasy, K. and Nemcsok, J. 1995. Biochemical and subcellular changes in carp exposed to the organophosphorus methidathion and the pyrethroids deltamethrin.
Aquatic Toxicol. 3(3): 279- 295.
Cantalamessa, F. 1993. Acute toxicity of two pyrethroids, permethrin and cypermethrin, in neonatal and adult rats. Archives Toxicol. 67(7): 510- 513.
Eells. J. and Dubocovich, M.L. 1988. Pyrethroid insecticides evoke neurotransmitter release from rabbit striatal slices. J. Pharmacol. Exp. Ther.
264( 2 ): 514- 521.
Elliott, M. 1989. The pyrethroids : Early discovery, recent advances and the future. Pestic. Sci. 27:
337-351.
Ellman, G.L., Courtney, K.D., Andres, V. and Featherstone, R.M. 1961. A new colorimetric determination of acetylcholinesterase activity. Biochem. Pharmacol.
7: 88- 95.
Gammon, D.W. 1981. Two classes of pyrethroid action in the cockroach. Pestic. Biochem. Physiol. 15:
181-191.
Halbrook, R.S., Shagart, L.R., Watson, A.P., Munro, N.B.
and Linnabary, R.D. 1992. Characterizing biological variability in livestock blood cholinesterase activity for biomonitoring organophosphate nerve agent exposure. J. Am. Vet. Med. Assoc. 201(5):
714-725.
Harlin, K.S. and Ross, P.F. 1990. Enzymatic spectro- photometric method for the determination of cholinesterase activity in whole blood : collaborative study. J. Assoc. Off. Anal. Chem. 73(4 ): 616-619.
Leibowitz, M.D., Schwarz, J.R., Holan, G. and Hille, B.
1987. Electrophysiological comparison of insecticides and alkaloid agonists of sodium channels. J. Gen.
Physiol. 90( 1 ): 75-93.
Miller, T.A. and Adams, M.E. 1986. Mode of synthetic pyrethroid insecticides on non-target organisms.
Residue Rev. 97: 93-120.
O’Malley, M. 1997. Clinical evaluation of pesticide exposure and poisonings. Lancet. 349
(9059): 1161-1166.
Osweiler, G.D., Carson, T.L., Buck, W.B. and Van Gelder, G.A. 1985. In : Clinical and Diagnostic Veterinary Toxicology. 3rd ed. Ames : Kendall/Hunt Pub. Comp., Ames, p. 298-317.
Rao, G.V. and Rao, K.S.J. 1995. Modulation in acetyl- cholinesterase of rat brain by pyrethroids in vivo and in vitro kinetic study. J. Neurochem. 65(5):
2259- 2266.
Ray, D.E. and Forshaw, P.S. 2000. Pyrethroid insecticides : Poisoning syndrome, synergies, and therapy. J.
Toxicol. Clin. Toxicol. 38(2): 95-101.