การศึกษาวิเคราะหความเชื่อเรื่องการแสดงผลของกรรม และการตกทอดกรรมสูทายาท
An Analytical Study of the Belief on the Result of Kamma and Kamma Inheriting to Heiress
สมบูรณ บุญฤทธิ์ และ พีระพล สงสาป๑ Somboon Bunyarith and Perapone Songsap
บทคัดยอ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงคเพื่อ ๑) เพื่อศึกษาความเชื่อเรื่องกรรมและการแสดงผลของ กรรมอันเกิดจากการกระทําของตน ๒) เพื่อศึกษาความเชื่อเรื่องกรรมและการแสดงผลของ กรรมอันเกิดจากการกระทําของบรรพบุรุษและตกทอดในการแสดงผลของกรรมสูทายาท และ ๓) เพื่อวิเคราะหความเชื่อเรื่องการแสดงผลของกรรมและการตกทอดในการแสดงผลของกรรม สูทายาท เปนการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมขอมูลโดยการสัมภาษณผูที่มีความเชื่อวาไดรับ การแสดงผลของกรรมจากการกระทํากรรมของตนเอง และผูที่มีความเชื่อวาไดรับการแสดงผล ของกรรมจากการกระทําของบรรพบุรุษและแสดงผลของกรรมนั้นสูทายาท จํานวน ๑๓ รูป/คน ในพื้นที่จังหวัดนครศรีธรรมราชและจังหวัดตรัง วิเคราะหความเชื่อเรื่องกรรมและการแสดงผล ของกรรม จากขอมูลที่ไดโดยใชแนวคิดเรื่องกรรมในพระพุทธศาสนา และนําเสนอขอมูลในเชิง วิเคราะหความเชื่อเรื่องกรรมในมิติทางสังคม
ผลการวิจัยพบวา
๑. กรรมเปนเรื่องที่สามารถรับรูและเขาใจไดวาเปนสิ่งที่มีอยูจริง เมื่อบุคคลไดกระทํา กรรมใดไวจะเปนกรรมดี (กุศลกรรม) หรือกรรมไมดี (อกุศลกรรม) ก็จะไดรับการแสดงผลของ
๑ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตนครศรีธรรมราช
๒ วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน มจร วิทยาเขตแพร ปที่ ๓ ฉบับที่ ๒ (กรกฎาคม–ธันวาคม ๒๕๖๐) กรรม ซึ่งอาจแสดงผลของกรรมตอผูกระทํากรรมและอาจตกทอดการแสดงผลของกรรมไปสู
ลูกหลานหรือทายาทของผูกระทํากรรม บุคคลที่เชื่อวาตนเองไดรับการแสดงผลของกรรมจาก การกระทําของบรรพบุรุษและไดแสดงผลของกรรมตกทอดมาที่ตนและครอบครัว ทั้งนี้ถือวา เปนความเชื่อเรื่องกรรมในเชิงปจเจกวิถีทางสังคมและการเรียนรูของบุคคลนั้น
๒. ความเชื่อเรื่องกรรม และการแสดงผลของกรรม เปนความเชื่อที่สําคัญของผูที่นับ ถือพระพุทธศาสนา ดังพุทธวัจนะที่วา “กมฺมุนา วตฺตตีโลโก : สัตวโลกยอมดําเนินไปตามกรรม”
ผูใหขอมูล ทั้งหมดมีความเชื่อวา ผูที่เกิดมาลวนไดรับกรรมและการแสดงผลของกรรมที่แตละ คนและบรรพบุรุษไดกระทําไว และสวนหนึ่งยอมรับวาเปนผลของกรรมที่สืบเนื่องมาจากบรรพ บุรุษ
กรรมที่ไดรับการแสดงผลในงานวิจัยนี้ เกิดจากวิบากกรรมอันเนื่องจากการกระทําทั้ง ของตนเองและบรรพบุรุษ มีประเภทของกรรมที่เกิดขึ้น ๖ ประเภทจากฐานกรรม ๑๒ ไดแก
ชนกกรรม, อุปตยกรรม, อาจิณณกรรม, กตัตตากรรม, ทิฎฐธรรมเวทนียกรรม และ อโหสิกรรม
คําสําคัญ:
กรรม, ทายาท, ผลของกรรม๓ Journal of Graduate Studies Review MCU Phrae Vol. 3 No. 2 (July–December 2017)
Abstract
The objectives of this research were ๑) to study the beliefs of Kamma and the result of Kamma by starting from them, ๒) to study the beliefs of Kamma and the result of Kamma by starting from ancestors and Kamma Passed to the heir, and ๓) to analyze the beliefs of the result of Kamma and the result of Kamma by passing to the Heir. It was a qualitative research by collecting data from the interviews who had believed about receiving the result of Kamma by starting from them and who had believed that they received the result of Kamma by starting from ancestors and Kamma Passed to the heir about ๑๓ persons in the area of Nakornsrithammaraj and Trang. To analyze the belief of the result of Kamma and the result of Kamma from the data of the concept of Kamma in Buddhism and data presentations by using believe analysis of Kamma in the social dimension.
The result was showed that;
๑.The key informant of ๒ groups were believed the Kamma and the result of its and thought that Kamma could acknowledge and understand that this thing had been really. When anybody who had acted the Kaama both good action (Kusollamulla) and bad action (Akusollamul), they would had received the result of Kamma. These were showed the result Kamma by starting from them and may pass to the result of Kamma by starting from ancestors and Kamma Passed to the heir. There were ๕ persons who had believed that received the result of Kamma from them action, in this research and there were ๘ persons who had believed that received the result of Kamma by starting from ancestors and Kamma Passed to them and their family.
๒. The beliefs of the Kamma and the result of Kamma had believed important role to Buddhist respect. As the Load Buddha word said that
“Kammuna Vattati Loko : The world animal shall act along with Kamma. All key
๔ วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน มจร วิทยาเขตแพร ปที่ ๓ ฉบับที่ ๒ (กรกฎาคม–ธันวาคม ๒๕๖๐) informants had believed that person who was born by receiving the Kamma and showed the result the Kamma of each other and ancestors acted its. The Kamma had received that showed in this research; it was the result of action from both themselves and ancestors. There were ๖ types of Kamma XII namely;
ana-kamma, Upatthambhaka-kamma, Ajinna-kamma, Katatta-kamma, Dittha dhamma-vedaniya-kamma, and Ahosi-kamma.
Kewords:
Kamma, Heiress, Vipakakamma๕ Journal of Graduate Studies Review MCU Phrae Vol. 3 No. 2 (July–December 2017)
บทนํา
ความเชื่อเรื่องกรรมและการแสดงผลของกรรม เปนความเชื่อที่ยิ่งใหญและสําคัญอยาง ยิ่งของผูที่นับถือพระพุทธศาสนา พุทธศาสนิกชนสวนใหญมีความเชื่อวาผูที่เกิดมาลวนมีวิถีชีวิต
ที่ดําเนินไปกรรมที่แตละชีวิตไดกระทําไว ทั้งในสวนที่เปนกรรมในอดีตและกรรมในปจจุบัน ไมวาจะเปนกรรมฝายดีหรือกรรมฝายไมดี ดังที่พระพุทธองคทรงตรัสไววา“กมฺมุนา วตฺตตี โลโก
: สัตวโลกยอมดําเนินไปตามกรรม” ในทางพระพุทธศาสนาไดสอนใหชาวพุทธไดตระหนักถึง ความจริงที่วา วิถีชีวิตของสรรพสัตวลวนตกอยูภายใตเงื่อนไขของกรรม ทุกชีวิตในมุมมองของ พระพุทธศาสนานั้นถือวา กรรมหรือการกระทําของแตละคนเปนตัวกําหนดพฤติกรรมทุกอยาง ของมนุษย และมนุษยมีความอิสระเพียงพอที่สามารถเลือกกระทําอะไรก็ไดตามเจตนารมณของ ตน และเมื่อกระทําอะไรไปแลวตนเองเทานั้นที่จะตองเปนผูรับผลของการกระทําที่ไดกระทําลง ไป ผูอื่นไมสามารถรับผลของการกระทําแทนกันได
หลักคําสอนทางพระพุทธศาสนาไดจําแนกหลักความเชื่อพื้นฐาน คือ สัทธา ๔ ประการ ไว ดังนี้๒
๑. กัมมสัทธา คือความเชื่อเรื่องกรรมและกฎแหงกรรม เชื่อวากรรมมีอยูจริง เชื่อวา
เมื่อทํากรรมอะไร โดยมีเจตนาคือจงใจทําทั้งที่รูยอมเปนกรรม ความดีความชั่วมีขึ้นในตน เปนเหตุเปนปจจัย กอใหเกิดผลดีผลรายเปนสันตติสืบชวงกันจึงไมตาย และตองเวียนวายตาย
เกิดร่ําไป
๒. วิปากสัทธา คือ ความเชื่อเรื่องวิบากหรือผลของกรรม เชื่อวาผลของกรรมมีจริง เชื่อวากรรมที่ทําแลวตองมีผล และตองมีผลดีเกิดจากกรรมดี และผลชั่วเกิดจากกรรมชั่ว
๓. กัมมัสสกตาสัทธา คือ ความเชื่อวาสัตวทั้งหลายมีกรรมเปนของตน เปนทายาทแหง กรรม กรรมยอมจําแนกสัตวใหเลวและประณีต จะตองเสวยวิบากกรรมที่ตนสรางเอาไว
๔. ตถาคตโพธิสัตตา คือ ความเชื่อวาการตรัสรูของพระพุทธเจาวามีจริง มั่นใจในองค
พระตถาคตวาเปนผูสิ้นทุกขสิ้นกิเลสเปนพระอรหันต และยังตรัสรูปญญาดานตาง ๆ ดวยพระองคเอง แลวทรงสั่งสอนอบรมใหผูอื่นบรรลุธรรมตามพระองคได
๒ พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยุตฺโต), พจนานุกรมพุทธศาสน ฉบับประมวลศัพท , พิมพครั้งที่ ๙, (กรุงเทพฯ : โรงพิมพมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๓), หนา ๓๒๓.
๖ วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน มจร วิทยาเขตแพร ปที่ ๓ ฉบับที่ ๒ (กรกฎาคม–ธันวาคม ๒๕๖๐) พระพุทธศาสนามีหลักคําสอนวาดวยเรื่องกรรม และใหความสําคัญหลักกรรมวาเปน หลักใหญ ทั้งนี้เพราะกรรมไดมีความสัมพันธกับการดําเนินชีวิตของมนุษยมีอิทธิพลตอการ ดําเนินชีวิตประจําวันของคนในสังคม ความเจริญในอาชีพการงานหรือความเสื่อมลง มีสุขมีทุกข
นั้น มีผลมาจากกรรมของตนทั้งสิ้น ในการกระทําทุกอยางยอมมีผล เรียกวา วิปากกรรมที่บุคคล ผูกระทําเปนผูรับ
การแสดงผลของกรรมนั้น ก็เปนไปตามหลักคําสอนเรื่องกรรมหรือเรียกวา กฎแหง กรรม พระพุทธองคทรงตรัสยืนยันถึงการใหผลของกรรมวา “เรามีกรรมเปนของตน เปนผูรับ ผลของกรรม มีกรรมเปนกําเนิด มีกรรมเปนเผาพันธุ มีกรรมเปนที่พึ่งอาศัย เราทํากรรมใดไว
จะเปนกรรมดี หรือกรรมชั่วก็ตาม ยอมเปนผูรับผลของกรรมนั้น”๓ การรับผลแหงกรรมมีหลาย รูปแบบ ทั้งการแสดงผลทันทีในชาตินี้ และการแสดงผลของกรรมในชาติหนา ผลของกรรมที่ทํา
ใหมนุษยเกิดมามีรางกายแตกตางกัน เชน อายุสั้น อายุยืน มีโรคภัยไขเจ็บเบียดเบียนมาก มีโรคภัยไขเจ็บเบียดเบียนนอย มีผิวพรรณดี มีผิวพรรณทราม หรือมีรางกายพิการไม
สมประกอบ เปนตน ทั้งหมดก็เพราะกรรมหรือการกระทําของตนในอดีตชาติ สงผลหรือ แสดงผลในชาตินี้ ซึ่งพระพุทธองคทรงตรัสไวปรากฏในจูฬกัมมวิภังคสูตร๔ ดังนี้
“สัตวทั้งหลายมีกรรมเปนของตน มีกรรมเปนทายาท มีกรรมเปนกําเนิด มีกรรมเปน เผาพันธุ มีกรรมเปนที่พึ่งอาศัย กรรมจําแนกสัตวทั้งหลายใหทรามและดี” และ
“หญิง ชาย คฤหัสถ บรรพชิต ควรพิจารณาเนือง ๆ วา เรามีกรรมเปนของตน เปนผูรับผลของกรรม มีกรรมเปนกําเนิด มีกรรมเปนเผาพันธุ มีกรรมเปนที่อาศัย เราทํากรรม
อันใดไว ดีก็ตาม ชั่วก็ตาม เราจะไดรับผลของกรรมนั้น”๕
สรุปไดวาในทางพระพุทธศาสนานั้น ไดใหความสําคัญเกี่ยวกับความเชื่อเรื่องกรรมและ การแสดงผลของกรรมไวอยางชัดเจนวาบุคคลใดทํากรรมเชนไรไวจะไดรับผลของกรรมเชนนั้น การแสดงผลของกรรมอยางหนึ่งคือความแตกตางของรางกายมนุษยที่เกิดมามีความแตกตางกัน ดังปรากฏในจูฬกัมมวิภังคสูตรที่ไดกลาวแลว
๓ องฺ.ปฺจก. (ไทย) ๒๒/๕๗/๑๐๑.
๔ ม.อุ. (ไทย) ๑๔/๒๘๙-๒๙๖/๓๔๙-๓๕๕.
๕ ม.อุ. (ไทย) ๑๔/๕๘๑/๒๘๗.
๗ Journal of Graduate Studies Review MCU Phrae Vol. 3 No. 2 (July–December 2017)
มนุษยที่เกิดมาในโลกนี้ยอมมีความแตกตางกันทั้งดานรางกายและจิตใจ บางคนเกิดมา มีรางกายพิการ มีอวัยวะไมครบถวนสมบูรณ มีความบกพรองทางรางกายและมีโรคภัยไขเจ็บ เบียดเบียนมากนอยตามสภาพของแตละคน สภาพความแตกตางเหลานี้อาจมีมาตั้งแตกําเนิด หรือมีความบกพรองหลังกําเนิด ผูวิจัยเคยไดสอบถามเกี่ยวกับความเชื่อที่ทําใหพวกเขามีสภาพ รางกายที่แตกตางไปจากสภาพปกติ หลายคนบอกวาเปนเพราะกรรมของตนที่ไดกระทําไวทั้งใน ชาตินี้และชาติกอน มีบางคนบอกวาเปนเพราะกรรมที่ตนเองไมไดกระทําแตเปนการตกทอด กรรมที่บรรพบุรุษกระทําไว และกรรมนั้นไดมาแสดงผลของกรรมมาสูตน ยิ่งทําใหผูวิจัยเกิด ความสงสัยและตองการศึกษาวิเคราะหถึงความเชื่อเรื่องกรรม การแสดงผลของกรรมตอ ผูกระทําและการตกทอดผลกรรมสูทายาทวา การแสดงผลของกรรมนั้นมีสาเหตุและการ แสดงผลของกรรมอยางไร ผูที่ไดรับการแสดงผลของกรรมนั้นมีความเชื่ออยางไร ขัดแยงหรือ สอดคลองกับหลักความเชื่อเรื่องกรรมในทางพระพุทธศาสนาหรือไมอยางไร ผลของการวิจัยนี้
จะเปนองคความรูดานความเชื่อเรื่องกรรม มีผลตอพฤติกรรมและการปฏิบัติตนของคนในสังคม ชวยทําใหสังคมเกิดความเชื่อที่ถูกตอง และมีความมั่นใจในเรื่องกฎแหงกรรมมากขึ้น เมื่อทุกคน มีความเชื่อเรื่องกรรมและการแสดงผลของกรรมอยางถูกตองก็จะเปนพื้นฐานนําไปสูการ แกปญหาตางๆ ที่เกี่ยวกับการประพฤติปฏิบัติที่เกี่ยวของกับศีลธรรมและจริยธรรมของสังคม ตอไป
วัตถุประสงคของการวิจัย
๑. เพื่อศึกษาความเชื่อเรื่องกรรมและการแสดงผลกรรมอันเกิดจากการกระทําของตน ๒. เพื่อศึกษาความเชื่อเรื่องกรรมและการแสดงผลของกรรมอันเกิดจากการกระทําของ บรรพบุรุษและตกทอดผลของกรรมสูทายาท
๓. เพื่อวิเคราะหความเชื่อเรื่องการแสดงผลของกรรมและการตกทอดกรรมสูทายาท
๘ วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน มจร วิทยาเขตแพร ปที่ ๓ ฉบับที่ ๒ (กรกฎาคม–ธันวาคม ๒๕๖๐)
วิธีดําเนินการวิจัย
เปนการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมขอมูลโดยการสัมภาษณกลุมตัวอยางที่เชื่อวาตน เปนผูไดรับการแสดงผลของกรรมอันเกิดจากการกระทําของตนเอง และผูที่เชื่อวาตนเปนผูไดรับ การแสดงผลของกรรมที่เกิดจากการกระทําของบรรพบุรุษ หรือบุคคลอื่นในครอบครัวและกรรม นั้นตกทอดมาถึงตน ในพื้นที่จังหวัดนครศรีธรรมราชและจังหวัดใกลเคียง จํานวน ๑๓ ตัวอยาง โดยใชแบบสัมภาษณที่มีโครงสรางเปนเครื่องมือในการวิจัย ใชระยะเวลาในการเก็บรวบรวม ขอมูลจํานวน ๓๐ วัน ขอมูลที่ไดนํามาวิเคราะหโดยใชแนวคิดความเชื่อเรื่องกรรมทาง พระพุทธศาสนาและนําเสนอผลการวิจัยความเชื่อเรื่องกรรมและการแสดงผลของกรรมในมิติ
ทางสังคม
สรุปผลการวิจัย
๑. ผูใหขอมูลเกี่ยวกับความเชื่อเรื่องการแสดงผลของกรรมและการตกทอดกรรมสู
ทายาท เปนเพศชาย จํานวน ๙ คน เปนเพศหญิงจํานวน ๔ คน ในจํานวนนี้เปนพระภิกษุ
จํานวน ๑ รูป มีอายุระหวาง ๕๕ – ๘๖ ป ใหขอมูลเกี่ยวกับความเชื่อเรื่องการแสดงผลของ กรรมและการตกทอดกรรมสูทายาท จํานวน ๑๒ กรณี เมื่อจําแนกเปนรายกรณีพบวา เปนกรณี
ของผูที่เชื่อวาตนไดรับการแสดงผลของกรรมจากการกระทําของตนโดยแสดงผลที่ตนเอง จํานวน ๕ กรณี และเปนกรณีของผูที่เชื่อวาไดรับการแสดงผลของกรรมจากการกระทําของตน หรือของบรรพบุรุษและแสดงผลของกรรมตกทอดสูทายาท จํานวน ๗ กรณี ในจํานวนนี้เปน กรณีการแสดงผลของกรรมที่เกิดจากกรรมไมดี (อกุศลกรรม) จํานวน ๑๑ กรณี และเปนกรณี
การแสดงผลของกรรมที่เกิดจากกรรมดี (กุศลกรรม) จํานวน ๑ กรณี ผูใหขอมูลทั้งหมดยินดี
เปดเผยชื่อนามสกุลและที่อยูจริงเพื่อประโยชนในการศึกษาเรื่องนี้
๒. กรณีที่เชื่อวาเปนการการแสดงผลของกรรมที่เกิดจากการกระทําของตนเอง ไดแก
๑) กรณีพระภิกษุรูปหนึ่ง เชื่อวาตนไดรับการแสดงผลของกรรมจากการกระทํา ตอพี่ชายในสมัยที่เปนวัยรุน โดยทุบตีพี่ชายที่บริเวณตนคอ กรรมไดแสดงผลกับตนโดยมีอาการ ปวดที่ตนคอไมสามารถรักษาใหหายขาดได ตนกระทั่งตนไดบวชและขออโหสิกรรมตอพี่ชาย อาการที่แสดงผลของกรรมตอตนเองจึงสิ้นสุด
๙ Journal of Graduate Studies Review MCU Phrae Vol. 3 No. 2 (July–December 2017)
๒) กรณีชาวบาน ที่เชื่อวาตนไดรับการแสดงผลของกรรมจากการประกอบ อาชีพ ฆาหมู โดยการใชมีดแทงที่บริเวณคอของหมู กรรมไดแสดงผลกับตนโดยทําใหตนมี
อาการบวมและปวดที่บริเวณลําคอ เมื่อแผลบวมแตกปรากฏมีเลือดผสมน้ําหนองไหลออกมา เหมือนกับเลือดที่ไหลจากลําคอของหมูที่ตนแทง เมื่อกรรมที่แสดงกับตนไดสิ้นสุด ตนเชื่อวา เปนเพราะตนไดหยุดจากอาชีพฆาหมูและบวชอุทิศสวนกุศลใหกับหมูที่ตนเองฆา
๓) กรณีชาวบาน ที่เชื่อวาการที่ตนตกจากตนไมทําใหขอมือขางซายหักพับ มีกระดูกขอมือหักโผลออกมา และทําใหตนตองเปนผูพิการนั้น เปนเพราะตนไดรับการแสดงผล ของกรรมจากการหักเทากระจงที่จับได
๔. ผลการวิเคราะหความเชื่อเรื่องการแสดงผลของกรรมและการตกทอดกรรมสูทายาท ตามแนวคิดเรื่องกรรมตามหลักคําสอนทางพระพุทธศาสนา จากกรณีเรื่องราวความเชื่อเรื่อง กรรมและการแสดงผลของกรรม
อภิปรายผลการวิจัย
ความเชื่อเรื่องกรรมและการแสดงผลของกรรมจากกรณีตางๆ ดังกลาวนั้น เปนการ แสดงถึงความเชื่อเรื่องการแสดงผลของกรรมและการตกทอดการแสดงผลของกรรมสูทายาท ในมิติทางสังคมซึ่งสะทอนใหเห็นถึงความเชื่อกรรมและการแสดงผลของกรรมของคนไทย ที่ไดรับการถายทอด และปลูกฝงมาจากหลักคําสอนที่ผสมผสานกันระหวางหลักคําสอนทาง
พระพุทธศาสนากับความเชื่อทางศาสนาพราหมณตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบัน ซึ่งสุพรรณ ณ บางชาง ไดอธิบายเกี่ยวกับเรื่องนี้สรุปความไดดังตอไปนี้๖
“...กรรมเปนหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ที่มีความสําคัญตอการดําเนินชีวิตของคน ไทยมาตั้งแตสมัยสุโขทัยจนถึงปจจุบัน พระมหาธรรมราชาลิไทย ทรงพระราชนิพนธ ไตรภูมิ
กถา หรือไตรภูมิพระรวง เพื่อปลูกฝงศรัทธาในพระพุทธศาสนาโดยใชอบรมและปลูกฝง จิตสํานึกของประชาชนในการทํากรรมดีละเวนกรรมชั่ว และมีความเกรงกลัวละอายตอบาป เกิดเปนเอกลักษณของไทยในเรื่องการทําบุญ ใหทาน รักษาศีล ไดปลูกฝงหลักธรรมเรื่องกรรม
๖ สุภาพรรณ ณ บางชาง, พุทธธรรมที่เปนรากฐานสังคมไทย กอนสมัยสุโขทัยถึงกอนการ เปลี่ยนแปลงการปกครอง, (กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, ๒๕๓๖), หนา ๔๕,๕๐,๙๔,๑๐๖.
๑๐ วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน มจร วิทยาเขตแพร ปที่ ๓ ฉบับที่ ๒ (กรกฎาคม–ธันวาคม ๒๕๖๐) อยางเปนระบบ เพื่อใหนํามาใชในชีวิตประจําวัน หลักธรรมดังกลาวไดรับการถายทอดมาสู
สังคมสมัยอยุธยา และมีอิทธิพลตอการดําเนินชีวิตประจําวัน ใหผูที่ทํากรรมดีมีเปาหมายของ ชีวิตที่ดีในชาติตอๆ ไป มีอิทธิพลตอความรูสึกของคนไทยในเรื่องบาป บุญ นรก สวรรค....
ตอมาสังคมไทยไดรับความเชื่อจากศาสนาพราหมณ และไสยศาสตรเขามาผสมผสานกับ หลักธรรมความเชื่อเดิมในพระพุทธศาสนาเพื่อสนองความตองการของสังคม ไดมีการผสมผสาน อิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริยเขาไปในหลักธรรม เกิดการยอมรับ วาเปนสิ่งที่ถูกตองตามหลัก พระพุทธศาสนา ความเชื่อเรื่องกรรม จึงมีลักษณะ “ทําดีไดดี ทําชั่วไดชั่ว” ....ในสมัยธนบุรีและ รัตนโกสินทร วรรณคดี เรื่องไตรภูมิพระรวง ไดถูกนํามาเปนแนวทางในการสอนหลักธรรมเรื่อง กรรม เพื่อใหเกิดความละอายชั่วกลัวบาป เปนการควบคุมประพฤติกรรมของประชาชนใหอยูใน ศีลธรรม “กรรม” จึงไดนํามาใชในความหมายถึง ผลของการกระทําที่เปนการกระทําที่ไมดี
และทําไวในอดีตชาติ เชน “ตามกรรมที่ทําไว” “กรรมสิ่งใดเลยชัดมาให” และ “ชะรอยกรรม เวรตามมาทัน” เปนตน...ในสมัยรัชกาลที่ ๔ และ ๕ หลักกรรมไดถูกนํามาเปนมาพื้นฐานการ ดํารงชีวิต โดยถูกนํามาสอนในลักษณะผลของกรรม ที่เกี่ยวเนื่องกับความสุข และความทุกขของ บุคคลและสังคมในชาติปจจุบัน ยอมรับกรรมที่เปนกระแสการเวียนวายตายเกิดอันเปนความ เชื่อพื้นฐานของสังคมไทย หลักธรรมเรื่องกรรม ไดถูกนํามาสอนเพื่อใหเกิดสํานึกในฐานะและ หนาที่ของตนที่จะตองปฏิบัติตอสังคม และในความหมายที่บุคคลจะเจริญขึ้นหรือเสื่อมลงได
เพราะการกระทําของตน หลักธรรมเรื่องกรรม จึงไดถูกนํามาสอนใหปฏิบัติเพื่อพัฒนาตนเอง และพัฒนาสังคม ดังนั้น “ทําดี ไดดี” จึงหมายถึง ผลของกรรมในชาตินี้ที่ใหผลความสําเร็จดาน วัตถุ และสามารถมองเห็น สัมผัสไดจากความสําเร็จของชีวิต เชน หนาที่การงาน ความมีฐานะดี
เปนตน
พระไพศาล วิสาโล๗ ไดอธิบายถึงความเชื่อเรื่องกรรมของสังคมไทยวา มีความแตกตาง ในบางประเด็นกับหลักพุทธศาสนาดั้งเดิม การยอมรับพุทธศาสนาของคนไทยไมไดเปนเพราะ เหตุผลในเชิงวิทยาศาสตร เพราะวิทยาศาสตรจัดการกับความไมแนนอนของชีวิตไดนอยมาก คนไทยสวนใหญจึงยังคงยึดแนวคิดตามคติผีและพุทธเปนหลักในการดํารงชีวิตและการอยู
๗ พระไพศาล วิสาโล, พุทธศาสนาไทยในอนาคต แนวโนมและทางออกจากวิกฤติ , (กรุงเทพฯ : มูลนิธิสดศรี – สฤษดิ์วงศ, ๒๕๔๖), ไมปรากฏหนา.
๑๑ Journal of Graduate Studies Review MCU Phrae Vol. 3 No. 2 (July–December 2017) รวมกับธรรมชาติ ความเชื่อเรื่องกรรมของคนไทยจึงมีทางออกในการประสมประสานคติพุทธ เขากับคติผีดวยการทํากรรมที่ดีละเวนความชั่ว และมีอิทธิพลโดยตรงตอพฤติกรรมการเผชิญ ปญหาและการดําเนินชีวิต แทรกตัวอยูในปรากฏการณทั้งในสภาพชีวิตปกติและในดานของพลัง อํานาจพิเศษ เปนเหตุผลที่อยูเบื้องหลังพฤติกรรมตางๆ เมื่อคนไทยเชื่อวากรรมเปนตนเหตุของ ความเปนไปตางๆ ในชีวิต จึงเชื่อตามมาวาการเปลี่ยนแปลงชีวิตคือการกระทํากรรมใหมที่ดี
คิดดี พูดดี และทําดี
ความเชื่อเรื่องกรรมจึงเปนความเชื่อที่มีคุณคาและสอดคลองกับหลักความเชื่อสําคัญ แหงพุทธศาสนา อันสงผลตอพฤติกรรมและการปฏิบัติตนของคนในสังคม ชวยทําใหสังคมเกิด ความเชื่อที่ถูกตอง และมีความมั่นใจในเรื่องกฎแหงกรรมมากขึ้น เมื่อทุกคนมีความเชื่อเรื่อง
กรรมและการแสดงผลของกรรมอยางถูกตองก็จะเปนพื้นฐานนําไปสูการแกปญหาตาง ๆ ที่เกี่ยวกับการประพฤติปฏิบัติที่เกี่ยวของกับศีลธรรมและจริยธรรมของสังคม
๑๒ วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน มจร วิทยาเขตแพร ปที่ ๓ ฉบับที่ ๒ (กรกฎาคม–ธันวาคม ๒๕๖๐)
เอกสารอางอิง
พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสตร ฉบับประมวลศัพท . พิมพครั้งที่ ๙.
กรุงเทพฯ : โรงพิมพมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๙.
พระไพศาล วิสาโล. พุทธศาสนาไทยในอนาคต แนวโนมและทางออกจากวิกฤติ . กรุงเทพฯ : มูลนิธิสดศรี – สฤษดิ์วงศ, ๒๕๔๖.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปฎก มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราช
วิทยาลัย ฉบับเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจาพระบรมราชินีนาถ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙.
สุภาพรรณ ณ บางชาง. พุทธธรรมที่เปนรากฐานสังคมไทย กอนสมัยสุโขทัยถึงกอนการ เปลี่ยนแปลงการปกครอง. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, ๒๕๓๖.
