บทความวิจัย

Saccharomyces cerevisiae

Ethanol Production from Chemical Pretreated Oil Palm Trunk by Yeast Saccharomyces cerevisiae

สุรีย์พร กำเนิดกลาง¹ นูรฮายาตี อามะ² กนกพร สังขรักษ์³ และสมพงศ์ โอทอง^4*

Sureeporn Kumneadklang¹, Nurahatee Arhma², Kanokporn Sangkarak³ and Sompong O-Thong ^4*

1 นิสิตปริญญาโท สาขาวิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000

2 นิสิตปริญญาตรี สาขาวิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000

3 อ.ดร., สาขาวิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000

4 อ.ดร., สาขาวิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ สงขลา 90000

* Corresponding author: E-mail:sompong.o@gmail.com, โทรศัพท์/โทรสาร: 0-7469-3992

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาการผลิตเอทานอลจากลำต้นปาล์มที่ผ่านการเตรียมโดยวิธีทางเคมีโดยศึกษาก ารเตรียมลำต้นปาล์มด้วย ร้อยละ 2 ของ H₂SO₄ NaOH และ NaOH+H₂O₂ ต่อคุณภาพของเซลลูโลสจากลำต้น ปาล์มในการย่อยเซลลูโลสด้วยเอนไซม์ และ ศึกษาสภาวะที่เหมาะสมในการผลิตเอทานอลด้วยยีสต์การเตรีย มลำต้นปาล์มด้วยร้อยละ 2 ของ NaOH+H₂O₂ ย่อยเฮมิเซลลูโลสได้สูงที่สุด รองลงมาคือร้อยละ 2 ของ NaOH และร้อยละ 2 ของ H₂SO₄ การเตรียมลำต้นปาล์มด้วยร้อยละ 2 ของ NaOH+H₂O₂ ที่อัตราส่วนเซลลูโลสต่อปริมาณ สารละลาย เท่ากับ ร้อยละ5 10 และ 15 ให้ของแข็งที่ได้ร้อยละ 82.67 86.55 และ 88.47 โดยน้ำหนักตามลำดับ นำลำต้นปาล์มที่ผ่านการเตรียมด้วย NaOH+H₂O₂ มาย่อยด้วยเอนไซม์ Cellulase และ -Galatosidase ให้ค่า ความเข้มข้นของน้ำตาลทั้งหมดสูงที่สุดถึง 20.34 กรัมต่อลิตร เมื่อนำมาทำการหมักด้วยเชื้อ Saccharomyces cerevisiae ที่อุณหภูมิห้องเป็นเวลา 72 ชั่วโมง ให้ผลผลิตเอทานอล 7.9 กรัมต่อลิตร

คำสำคัญ: เซลลูโสล ลำต้นปาล์มแก่ การปรับสภาพ เอทานอล

117

การผลิตเอทานอลจากลำต้นปาล์ม

สุรีย์พร กำเนิดกลาง และคณะ วารสารมหาวิทยาลัยทักษิณ

ปีที่ 15 ฉบับที่ 3 ฉบับพิเศษ 2555 จากงานประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 22 ปี 2555

ปาล์มน้ำมันเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ ปลูกมากในจังหวัดภาคใต้ของไทย ซึ่งจังหวัดที่ถือว่าเป็นเขตเศรษฐกิจบทนำ ปาล์มน้ำมัน ได้แก่ จังหวัดกระบี่ สุราษฎร์ธานี ชุมพร สตูล ตรัง ประจวบคีรีขันธ์ ระนอง นครศรีธรรมราช สงขลา และพังงา โดยมีพื้นที่ปลูกปาล์มน้ำมันทั้งสิ้น ประมาณ 3.5 ล้านไร่ในปี 2552 [1] และมีความสำคัญมากขึ้นเป็นลำดับ เนื่องจากรัฐบาลได้ให้ความสำคัญในเรื่องส่งเสริมพื้นที่การเพาะปลูกเพิ่มเป็น 10 ล้านไร่ภายในปี 2572 เพื่อ เพิ่มปริมาณวัตถุดิบทะลายปาล์มที่จะป้อนเข้าสู่โรงงานสกัดน้ำมันปาล์ม เพื่อให้มีน้ำมันดิบสำหรับการแปรรูป เป็นไบโอดีเซล ปาล์มจะเริ่มให้ผลผลิตเมื่ออายุ 2.5 ปี และมีผลผลิตลดลงเมื่ออายุ 20-25 ปี ดังนั้นจึงมีการ โค่นต้นปาล์มทิ้งเมื่ออายุได้ 25 ปี เพื่อปลูกใหม่ทดแทน และปล่อยทิ้งต้นปาล์มให้ย่อยสลายเป็นปุ๋ยหรือเผาทิ้ง ในส่วนปาล์ม ต้นปาล์มที่โค่นทิ้งหลังจากต้นปาล์มมีอายุมาก (>25 ปี) และมีผลผลิตน้อย มีจำนวนประมาณ 70 ตันน้ำหนักแห้งต่อไร่ของพื้นที่ปลูกปาล์ม [2] ใน ประเทศไทยมีพื้นที่ของต้นปาล์มน้ำมันที่รอโค่นประมาณ 20,000-45,000 ไร่ต่อปี ดังนั้นในแต่ละปีจะมีมวลชีวภาพจากลำต้นปาล์มประมาณ 1 ล้านตันต่อปี [3]

ต้นปาล์มน้ำมันมีเซลล์เก็บน้ำตาล (sap cell) ประมาณร้อยละ 70 ของน้ำหนักต้นเมื่อนำไปคั้นสดได้น้ำตาลมี

ความเข้มข้น 83 กรัมต่อลิตร [4] การนำลำต้นปาล์มน้ำโคนทิ้งไปบ่มเป็นเวลา 30 วัน ส่งเสริมการย่อยสลาย แป้งภายในลำต้นและส่งผลให้มีความเข้มข้นของน้ำตาลสูงถึง 153 กรัมต่อลิตร น้ำคั้นลำต้นปาล์ม ประกอบด้วยน้ำตาล กลูโคส ซูโครส ฟรุกโตส และกาแลกโตส ซึ่งเป็นน้ำตาลที่สามารถนำไปหมักด้วยยีสต์

เพื่อผลิตเอทานอลได้ [5] นำน้ำคั้นลำต้นปาล์มน้ำมันสดมีความเข้มข้นน้ำตาลทั้งหมดเท่ากับ 85.2 กรัมต่อลิตร ไปผลิตเอทานอลด้วยยีสต์ Saccharomyces cerevisiae ได้เอทานอล 32 กรัมต่อลิตร [3] นำลำต้นปาล์มมาใช้

ประโยชน์เพื่อผลิตพลังงานทดแทน โดยได้นำต้นปาล์มมาคั้นเอาน้ำไปผลิตเอทานอล ได้น้ำคั้นประมาณ 250 ลิตร ต่อต้น และเหลือกากที่เป็นของแข็งประมาณ 1,400 กิโลกรัมต่อต้น คิดเป็นประมาณร้อยละ 90 ของมวลชีวภาพลำต้น คงเหลืออยู่ในรูปของแข็ง จากการศึกษาองค์ประกอบส่วนของแข็งจากลำต้นปาล์ม พบว่า มีปริมาณลิกนินร้อยละ 16.5 ปริมาณเซลลูโลสร้อยละ 41.0 และมีปริมาณเฮมิเซลลูโลสร้อยละ 34.0 [6] การย่อยวัสดุจำพวกลิกโนเซลลูโลส

Abstracts

This research was to study the production of ethanol from the oil palm trunks pretreated with H₂SO₄, NaOH and NaOH + H₂O₂ following by cellulose hydrolysis cellulase and -Galatosidase and ethanol fermentation by Saccharomyces cerevisiae. The effect of pretreatment on the quality of the cellulose was evaluated by enzymatic digestion. Treated oil palm trunks with 2% of NaOH + H₂O₂ releasing highest amount of hemicellulose. The second is 2 percent of NaOH and 2 percent of H₂SO₄ in the trunk of the palm, with 2 percent of NaOH + H₂O₂ ratio of acetic acid per volume of solution equal to 5 percent, 10 and 15, the solids obtained were 82.67 86.55 and 88.47. by weight, respectively. The palm tree that has been prepared by NaOH + H₂O₂ was digested with enzymes Cellulase and -Galatosidase. The highest concentration of total sugars and 20.34 grams per liter was used for fermentation. Saccharomyces cerevisiae at room temperature for 72 hours to yield 7.9 g of ethanol per liter

Keywords : Cellulose, Oil Palm Trunk, Pretreatment, Ethanol Production

เป็นการสกัดเอาส่วนที่เป็นเฮมิเซลลูโลสในลำต้นปาล์มออกมาซึ่งจะได้ทั้งของเหลวไฮโดรไลเสต และของแข็ง ที่มีโครงสร้างเป็นลิกนินยึดติดกับเซลลูโลสซึ่งมีปริมาณมากถึงร้อยละ 60 งานวิจัยนี้จึงมีความสนใจ ที่จะศึกษาสภาวะที่เหมาะสมในการปรับสภาพของแข็งเพื่อให้ได้ปริมาณเซลลูโลสจากลำต้นปาล์มน้ำมัน ที่มากที่สุดเพื่อนำมาใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตเอทานอลต่อไป

วิธีการวิจัย 1. วิธีการดำเนินการวิจัย

1.1 วิธีการเตรียมตัวอย่างลำต้นปาล์มน้ำมัน

ใช้ตัวอย่างลำต้นปาล์มน้ำมันที่มีอายุประมาณ 25 ปี เตรียมตัวอย่างลำต้นปาล์มโดยการตัดลำต้นปาล์ม เป็นชิ้นเล็กๆหนาขนาด 10 เซนติเมตร จากนั้นนำไปตัดบดให้มีขนาด 2 มิลลิเมตรด้วยเครื่องบดขยะ นำไป แช่น้ำเป็นเวลา 24 ชั่วโมง แล้วคั้นแยกน้ำคั้นออก(เก็บไว้ใช้ในขั้นตอนการหมักเอทานอล) และนำส่วนที่เป็นกาก ของแข็งไปอบที่อุณหภูมิ 95 องศาเซลเซียสเป็นเวลา 3 วัน จากนั้นนำไปบดให้มีความละเอียดขนาด 0.5 มิลลิเมตร โดยใช้เครื่องบดลำต้นปาล์ม (Hammer mill) แล้วจึงเก็บใส่ถุงพลาสติกไม่ให้โดนความชื้นเพื่อใช้ในการทดลองต่อไป

1.2 วิธีการเตรียมตัวอย่างเซลลูโลสจากลำต้นปาล์มด้วยวิธีการทางเคมี

ใช้ตัวอย่างลำต้นปาล์มน้ำมันจากข้อ 1.1 มาศึกษาการย่อยเซลลูโลสให้เป็นน้ำตาลเพื่อให้ได้น้ำตาลรีดิวซ์

สูงสุด โดยศึกษาเปรียบเทียบกันระหว่าง การย่อยด้วยสารละลาย H₂SO₄ การย่อยด้วยสารละลาย NaOH และการย่อยด้วยสารละลาย NaOH+H₂O₂ การเตรียมด้วยสารละลาย H₂SO₄, NaOH และNaOH+H₂O₂ นำตัวอย่างลำต้นปาล์มที่ผ่านการบดมาปรับสภาพโดยการแช่ในสารละลายกรด 2% (v/v) H₂SO₄ , 2% (w/v) NaOH และ 2% (w/v) NaOH+H₂O₂ ในอัตราส่วนของลำต้นปาล์มต่อสารละลาย (w/v) 5% (5g:100mL), 10%

(10g:100mL) และ 15% (15g:100mL) ผสมให้เข้ากันตั้งทิ้งไว้ที่อุณหภูมิห้อง เป็นเวลา 24 ชั่วโมง เก็บตัวอย่างเมื่อเวลาผ่านไป 0, 4, 8, 12, 16, 20 และ 24 ชั่วโมง นำตัวอย่างไปกรองแยกส่วนที่เป็นกากของแข็ง ออกจากส่วนที่เป็นของเหลวแล้วนำไปทำการวิเคราะห์หาปริมาณเซลลูโลส และวัดปริมาณน้ำตาลรีดิวซ์

3

1.2 ª·›¸„µ¦Á˜¦¸¥¤˜´ª°¥nµŠÁŽ¨¨¼Ã¨­‹µ„¨Îµ˜oœžµ¨r¤—oª¥ª·›¸„µ¦šµŠÁ‡¤¸

čo˜´ª°¥nµŠ¨Îµ˜oœžµ¨r¤œÎʵ¤´œ‹µ„…o° 1.1 ¤µ«¹„¬µ„µ¦¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­Ä®oÁžÈœœÎʵ˜µ¨Á¡ºÉ°Ä®oŗoœÎʵ˜µ¨¦¸—·ªŽr­¼Š­»— ×¥

«¹„¬µÁž¦¸¥Áš¸¥„´œ¦³®ªnµŠ „µ¦¥n°¥—oª¥­µ¦¨³¨µ¥ H_SO_ „µ¦¥n°¥—oª¥­µ¦¨³¨µ¥ NaOH ¨³„µ¦¥n°¥—oª¥­µ¦¨³¨µ¥

NaOH+H₂O₂

„µ¦Á˜¦¸¥¤—oª¥­µ¦¨³¨µ¥ H2SO4, NaOH ¨³NaOH+H2O2

œÎµ˜´ª°¥nµŠ¨Îµ˜oœžµ¨r¤š¸ÉŸnµœ„µ¦—¤µž¦´­£µ¡Ã—¥„µ¦ÂnĜ­µ¦¨³¨µ¥„¦— 2% (v/v) H₂SO₄ , 2% (w/v) NaOH ¨³ 2% (w/v) NaOH+H₂O₂ Ĝ°´˜¦µ­nªœ…°Š¨Îµ˜oœžµ¨r¤˜n°­µ¦¨³¨µ¥ (w/v) % (g:1mL) ,1% (1g:1mL) ¨³ 1% (1g:1mL) Ÿ­¤Ä®oÁ…oµ„´œ˜´ÊŠš·ÊŠÅªoš¸É°»–®£¼¤·®o°Š ÁžÈœÁª¨µ 24 ´ÉªÃ¤Š Á„ȝ˜´ª°¥nµŠÁ¤ºÉ°Áª¨µŸnµœÅž , 4, 8, 12, 16, 2

¨³ 24 ´ÉªÃ¤Š œÎµ˜´ª°¥nµŠÅž„¦°ŠÂ¥„­nªœš¸ÉÁžÈœ„µ„…°ŠÂ…ÈŠ°°„‹µ„­nªœš¸ÉÁžÈœ…°ŠÁ®¨ªÂ¨oªœÎµÅžšÎµ„µ¦ª·Á‡¦µ³®r®µ

ž¦·¤µ–ÁŽ¨¨¼Ã¨­ ¨³ª´—ž¦·¤µ–œÎʵ˜µ¨¦¸—·ªŽr

1.3 «¹„¬µ­£µª³š¸ÉÁ®¤µ³­¤Äœ„µ¦¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­‹µ„¨Îµ˜oœžµ¨r¤—oª¥Á°œÅŽ¤r

„µ¦š—¨°Šœ¸Ê¤¸ª´˜™»ž¦³­Š‡rÁ¡ºÉ°«¹„¬µ®µ­£µª³š¸ÉÁ®¤µ³­¤Äœ„µ¦¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­‹µ„¨Îµ˜oœžµ¨r¤—oª¥Á°œÅŽ¤r×¥

¤¸„µ¦‡´—Á¨º°„Á°µ˜´ª°¥nµŠžµ¨r¤š¸ÉŸnµœ„µ¦¥n°¥—oª¥ª·›¸šµŠÁ‡¤¸ ×¥Á¨º°„˜´ª°¥nµŠš¸É¤¸„µ¦¥n°¥—¸š¸É­»—…°ŠÂ˜n¨³ª·›¸¤µšÎµ„µ¦«¹„¬µ

­£µª³š¸ÉÁ®¤µ³­¤Äœ„µ¦¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­Ã—¥„µ¦Ä­n˜´ª°¥nµŠ 6 „¦´¤ Ĝ…ª—¦¼ž¤¡¼n ‹µ„œ´ÊœÁ˜·¤ 1 M Citrate buffer pH 4.8

 ¤·¨¨·¨·˜¦ œÎʵ„¨´Éœ 88 ¤·¨¨·¨·˜¦ Á˜·¤Á°œÅŽ¤r . ¤·¨¨·¨·˜¦ ɴ-glucosidase ¨³ . ¤·¨¨·¨·˜¦ Cellulase ¨ŠÄœ˜´ª°¥nµŠ ¨oª

œÎµÅžÁ…oµÁ‡¦ºÉ°ŠÁ…¥nµÃ—¥šÎµ„µ¦n¤š¸É°»–®£¼¤·  °Š«µÁŽ¨ÁŽ¸¥­ Á…¥nµ 12 ¦°/œµš¸ Á¡ºÉ°Ä®o˜´ª°¥nµŠŸ­¤Á…oµ—oª¥„´œ ¨³šÎµ

„µ¦Á„ȝ˜´ª°¥nµŠ ‡¦´ÊŠ¨n³ 2 ¤·¨¨·¨·˜¦š»„Ç 12 ´ÉªÃ¤Š‹œ‡¦ 72 ´ÉªÃ¤Š Á¦·É¤Á„ȝš¸ÉÁª¨µ , 12, 24, 36, 48, 6 ¨³ 72 ´ÉªÃ¤Š

˜µ¤¨Îµ—´ ‹µ„œ´ÊœœÎµ˜´ª°¥nµŠš¸ÉÁ„ȝު´—‡nµ„µ¦—¼—„¨ºœÂ­Šš¸É 4 œµÃœÁ¤˜¦ Á¡ºÉ°ª·Á‡¦µ³®r®µž¦·¤µ–œÎʵ˜µ¨¦¸—·ªŽr ×¥ª·›¸

…°Š Somogyi – Nelson (Nelson, 1944; Somogyi, 192)

1.4 «¹„¬µž´‹‹´¥Â¨³­£µª³š¸ÉÁ®¤µ³­¤Äœ„µ¦Ÿ¨·˜Á°šµœ°¨

„µ¦š—¨°Šœ¸Ê¤¸ª´˜™»ž¦³­Š‡rÁ¡ºÉ°®µ­£µª³š¸ÉÁ®¤µ³­¤Äœ„µ¦Ÿ¨·˜Á°šµœ°¨ Ž¹ÉŠ‹³šÎµ„µ¦«¹„¬µ˜n°‹µ„ (…o°1.3)

—εÁœ·œ„µ¦Ã—¥„µ¦Á¨¸Ê¥ŠÁºÊ° Saccharomyces cerevisiae ¨ŠÄœ°µ®µ¦Á¨¸Ê¥ŠÁºÊ° YM medium ¨oªœÎµÅžn¤š¸É°»–®£¼¤·®o°Š®¦º°

37 °Š«µÁŽ¨ÁŽ¸¥­ šÎµ„µ¦Á…¥nµÄœnªŠ¦³®ªnµŠ 12 ¦°/œµš¸ ÁžÈœÁª¨µ 24-48 ´ÉªÃ¤Š ¨oª­´ŠÁ„˜‡ªµ¤…»nœ ‹µ„œ´ÊœœÎµÅžª´—‡nµ

„µ¦—¼—„¨ºœÂ­Šš¸É 62 œµÃœÁ¤˜¦ ‹µ„œ´ÊœœÎµ˜´ª°¥nµŠ‹µ„ (…o°1.3) ¤µšÎµ„µ¦Á˜·¤ÁºÊ°¥¸­˜rÁ¦·É¤˜oœš¸ÉÁ˜¦¸¥¤Åªo 1 ¤·¨¨·¨·˜¦ ˜µ¤

119

การผลิตเอทานอลจากลำต้นปาล์ม

สุรีย์พร กำเนิดกลาง และคณะ วารสารมหาวิทยาลัยทักษิณ

ปีที่ 15 ฉบับที่ 3 ฉบับพิเศษ 2555 จากงานประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 22 ปี 2555

1.3 ศึกษาสภาวะที่เหมาะสมในการย่อยเซลลูโลสจากลำต้นปาล์มด้วยเอนไซม์

การทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหาสภาวะที่เหมาะสมในการย่อยเซลลูโลสจากลำต้นปาล์มด้วยเอนไซม์

โดยมีการคัดเลือกเอาตัวอย่างปาล์มที่ผ่านการย่อยด้วยวิธีทางเคมี โดยเลือกตัวอย่างที่มีการย่อยดีที่สุดของแต่ละวิธี

มาทำการศึกษาสภาวะที่เหมาะสมในการย่อยเซลลูโลสโดยการใส่ตัวอย่าง 6 กรัม ในขวดรูปชมพู่ จากนั้นเติม 1 M Citrate buffer pH 4.8 5 มิลลิลิตร น้ำกลั่น 88 มิลลิลิตร เติมเอนไซม์ 0.5 มิลลิลิตร -glucosidase และ 0.5 มิลลิลิตร Cellulase ลงในตัวอย่าง แล้วนำไปเข้าเครื่องเขย่าโดยทำการบ่มที่อุณหภูมิ 55 องศาเซลเซียส เขย่า 120 รอบ/นาที

เพื่อให้ตัวอย่างผสมเข้าด้วยกัน และทำการเก็บตัวอย่าง ครั้งล่ะ 2 มิลลิลิตรทุกๆ 12 ชั่วโมงจนครบ 72 ชั่วโมง เริ่มเก็บที่เวลา 0, 12, 24, 36, 48, 60 และ 72 ชั่วโมงตามลำดับ จากนั้นนำตัวอย่างที่เก็บไปวัดค่าการดูดกลืนแสงที่

540 นาโนเมตร เพื่อวิเคราะห์หาปริมาณน้ำตาลรีดิวซ์ โดยวิธีของ Somogyi – Nelson 1.4 ศึกษาปัจจัยและสภาวะที่เหมาะสมในการผลิตเอทานอล

การทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหาสภาวะที่เหมาะสมในการผลิตเอทานอล ซึ่งจะทำการศึกษาต่อจาก (ข้อ1.3) ดำเนินการโดยการเลี้ยงเชื้อ Saccharomyces cerevisiae ลงในอาหารเลี้ยงเชื้อ YM medium แล้วนำไปบ่ม ที่อุณหภูมิห้องหรือ 37 องศาเซลเซียส ทำการเขย่าในช่วงระหว่าง 120 รอบ/นาที เป็นเวลา 24-48 ชั่วโมง แล้วสังเกตความขุ่น จากนั้นนำไปวัดค่าการดูดกลืนแสงที่ 620 นาโนเมตร จากนั้นนำตัวอย่างจาก (ข้อ1.3) มาทำ การเติมเชื้อยีสต์เริ่มต้นที่เตรียมไว้ 10 มิลลิลิตร ตามด้วย 1% Yeast extract 1 มิลลิลิตร นำไปบ่มที่อุณหภูมิ

35 องศาเซลเซียสเขย่า 150 รอบ/นาที เพื่อให้ตัวอย่างผสมเข้าด้วยกัน เก็บตัวอย่าง 2 มิลลิลิตรทุกๆ 24 ชั่วโมงจนครบ 72 ชั่วโมง นำตัวอย่างที่เก็บไว้ไปวิเคราะห์หาปริมาณน้ำตาลรีดิวซ์ โดยวิธีของ Somogyi – Nelson ที่ค่าการดูดกลืนแสง 540 นาโนเมตรและวัดปริมาณเอทานอลด้วยเครื่องวัดค่าการดูดกลืนแสงที่ 595 นาโนเมตร ขั้นตอนนี้ทำการทดลองโดยแปรผันค่าความเข้มข้นของน้ำตาลกับปริมาณ เอทานอลที่เกิดขึ้น โดยนำค่าการ ดูดกลืนแสงที่ได้ไปเทียบกับกราฟมาตรฐาน เพื่อหาความเข้มข้นของเอทานอลในสารละลายตัวอย่าง

ผลการวิจัยและอภิปรายผลการวิจัย 1. ผลการเตรียมด้วยวิธีทางเคมีต่อคุณภาพของเซลลูโลสจากลำต้นปาล์ม

จากการศึกษาการเตรียมเซลลูโลสจากลำต้นปาล์มด้วยวิธีทางเคมี พบว่า ร้อยละของลำต้นปาล์มอบแห้ง 5 กรัม 10 กรัม และ15 กรัม ที่แช่ในสารละลาย 2% (v/v) H₂SO₄ มีการย่อยได้ดีสุดที่ชั่วโมงที่ 24 ซึ่งมีค่าความเข้มข้นของ น้ำตาลสูงเท่ากับ ลำต้นปาล์มอบแห้งที่แช่ในสารละลาย 2% (w/v) NaOH มีการย่อยได้ดีสุดที่ชั่วโมงที่ 24 ซึ่ง มีค่าความเข้มข้นของน้ำตาลสูงเท่ากับ และ ลำต้นปาล์มอบแห้งที่แช่ในสารละลาย 2% (w/v) NaOH+H₂O₂ มีการย่อยได้ดีสุดที่ชั่วโมงที่ 24 ซึ่งมีค่าความเข้มข้นของน้ำตาลสูงเท่ากับ และ ในส่วนของผลได้ของลำต้นปาล์ม ในไฮโดรลิซิส และปริมาณร้อยละของลำต้นปาล์มที่ผ่านการพรีทรีตเมนท์ แสดงดังตารางที่1.1 และ 1.2

จากผลการทดลองแสดงให้เห็นว่าการแช่ NaOH+H₂O₂ ให้ปริมาณน้ำตาลสูงกว่าการแช่ H₂SO₄ และ NaOH เนื่องจาก NaOH+H₂O₂ เกิดปฏิกิริยาที่รุนแรง สามารถย่อยเซลลูโลสได้ดี จึงส่งผลให้ได้ปริมาณน้ำตาลที่สูง

120

การผลิตเอทานอลจากลำต้นปาล์ม สุรีย์พร กำเนิดกลาง และคณะ วารสารมหาวิทยาลัยทักษิณ

ปีที่ 15 ฉบับที่ 3 ฉบับพิเศษ 2555

จากงานประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 22 ปี 2555

Á„ȝ˜´ª°¥nµŠ 2 ¤·¨¨·¨·˜¦š»„Ç 24 ´ÉªÃ¤Š‹œ‡¦ 72 ´ÉªÃ¤ŠœÎµ˜´ª°¥nµŠš¸ÉÁ„ȝŪoު·Á‡¦µ³®r®µž¦·¤µ–œÎʵ˜µ¨¦¸—·ªŽr ×¥ª·›¸…°Š

Somogyi – Nelson (Nelson, 1944; Somogyi, 192) š¸É‡nµ„µ¦—¼—„¨ºœÂ­Š 4 œµÃœÁ¤˜¦Â¨³ª´—ž¦·¤µ–Á°šµœ°¨—oª¥

Á‡¦ºÉ°Šª´—‡nµ„µ¦—¼—„¨ºœÂ­Šš¸É 9 œµÃœÁ¤˜¦ …´Êœ˜°œœ¸ÊšÎµ„µ¦š—¨°ŠÃ—¥Âž¦Ÿ´œ‡nµ‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨„´ž¦·¤µ–

Á°šµœ°¨š¸ÉÁ„·—…¹Êœ ×¥œÎµ‡nµ„µ¦—¼—„¨ºœÂ­Šš¸ÉŗoŞÁš¸¥„´„¦µ¢¤µ˜¦“µœ Á¡ºÉ°®µ‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠÁ°šµœ°¨Äœ­µ¦¨³¨µ¥

˜´ª°¥nµŠ

Ÿ¨„µ¦ª·‹´¥Â¨³°£·ž¦µ¥Ÿ¨„µ¦ª·‹´¥

1. Ÿ¨„µ¦Á˜¦¸¥¤—oª¥ª·›¸šµŠÁ‡¤¸˜n°‡»–£µ¡…°ŠÁŽ¨¨¼Ã¨­‹µ„¨Îµ˜oœžµ¨r¤

‹µ„„µ¦«¹„¬µ„µ¦Á˜¦¸¥¤ÁŽ¨¨¼Ã¨­‹µ„¨Îµ˜oœžµ¨r¤—oª¥ª·›¸šµŠÁ‡¤¸ ¡ªnµ ¦o°¥¨³…°Š¨Îµ˜oœžµ¨r¤°Â®oŠ  „¦´¤

1 „¦´¤ ¨³1 „¦´¤ š¸ÉnĜ­µ¦¨³¨µ¥ 2% (v/v) H₂SO₄ ¤¸„µ¦¥n°¥Å—o—¸­»—š¸É´ÉªÃ¤Šš¸É  Ž¹ÉŠ¤¸‡nµ‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨­¼Š

Ášnµ„´ ¨Îµ˜oœžµ¨r¤°Â®oŠš¸ÉnĜ­µ¦¨³¨µ¥ 2% (w/v) NaOH ¤¸„µ¦¥n°¥Å—o—¸­»—š¸É´ÉªÃ¤Šš¸É  Ž¹ÉŠ¤¸‡nµ‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°Š

œÎʵ˜µ¨­¼ŠÁšnµ„´ ¨³ ¨Îµ˜oœžµ¨r¤°Â®oŠš¸ÉnĜ­µ¦¨³¨µ¥ 2% (w/v) NaOH+H2O2 ¤¸„µ¦¥n°¥Å—o—¸­»—š¸É´ÉªÃ¤Šš¸É  Ž¹ÉŠ¤¸‡nµ

‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨­¼ŠÁšnµ„´ ¨³ Ĝ­nªœ…°ŠŸ¨Å—o…°Š¨Îµ˜oœžµ¨r¤ÄœÅ±Ã—¦¨·Ž·­ ¨³ž¦·¤µ–¦o°¥¨³…°Š¨Îµ˜oœžµ¨r¤

š¸ÉŸnµœ„µ¦¡¦¸š¦¸˜Á¤œšr ­—Š—´Š˜µ¦µŠš¸É. ¨³ .

‹µ„Ÿ¨„µ¦š—¨°ŠÂ­—ŠÄ®oÁ®Èœªnµ„µ¦Ân NaOH+H₂O₂ Ä®ož¦·¤µ–œÎʵ˜µ¨­¼Š„ªnµ„µ¦Ân H₂SO₄ ¨³ NaOH ÁœºÉ°Š‹µ„ NaOH+H₂O₂ Á„·—ž’·„·¦·¥µš¸É¦»œÂ¦Š ­µ¤µ¦™¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­Å—o—¸ ‹¹Š­nŠŸ¨Ä®oŗož¦·¤µ–œÎʵ˜µ¨š¸É­¼Š

˜µ¦µŠš¸É 1.1 Ÿ¨Å—o…°Š¨Îµ˜oœžµ¨r¤ÄœÅ±Ã—¦Å¨Á­˜

ª·›¸„µ¦ Ÿ¨Å—o…°Š¨Îµ˜oœžµ¨r¤ (mg/g)

 „¦´¤ 1 „¦´¤ 1 „¦´¤

2% (v/v) H₂SO₄ 13.88 8.6 6.1

2% (w/v) NaOH 14.9 9.9 7.32

2% (w/v) NaOH+H2O2 17.67 12.7 9.89

ตารางที่ 1.1 ผลได้ของลำต้นปาล์มในไฮโดรไลเสต

ตารางที่ 1.2 ลำต้นปาล์มหลังจากการพรีทรีตเมนท์

ภาพที่ 1.1 ค่าความเข้มข้นของน้ำตาลทั้งหมดที่ย่อยด้วยเอนไซม์

5

˜µ¦µŠš¸É 1.2 ¨Îµ˜oœžµ¨r¤®¨´Š‹µ„„µ¦¡¦¸š¦¸˜Á¤œšr

ª·›¸„µ¦ ¨Îµ˜oœžµ¨r¤ (¦o°¥¨³)

 „¦´¤ 1 „¦´¤ 1 „¦´¤

2% (v/v) H₂SO₄ 67.69 78.41 88.47

2% (w/v) NaOH 9.1 79. 86.

2% (w/v) NaOH+H₂O₂ 9.7 7.96 82.68

Ÿ¨„µ¦¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­—oª¥Á°œÅŽ¤r

‹µ„„µ¦«¹„¬µ„µ¦¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­—oª¥Á°œÅŽ¤r Ž¹ÉŠš—¨°ŠÃ—¥Á¨º°„˜´ª°¥nµŠš¸É¤¸„µ¦¥n°¥—¸š¸É­»— ¤µ¥n°¥ÁžÈœÁª¨µ 72 ´ÉªÃ¤Š ¡ªnµ „µ¦¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­—oª¥Á°œÅŽ¤r š¸ÉŸnµœ„µ¦ž¦´­£µ¡—oª¥ 2% (w/v) NaOH+H2O₂ ‹³¤¸‡nµ‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°Š

œÎʵ˜µ¨¦¸—·ªŽr¤µ„š¸É­»— ¦°Š¨Š¤µ‡º° 2% (w/v) NaOH ¨³ 2% (v/v) H₂SO₄˜µ¤¨Îµ—´

£µ¡š¸É 1.1 ‡nµ‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨š´ÊŠ®¤—š¸É¥n°¥—oª¥Á°œÅŽ¤r

Ÿ¨„µ¦Ÿ¨·˜Á°šµœ°¨—oª¥ª·›¸„µ¦®¤´„ Simultaneous saccharification and fermentation (SSF)

‹µ„„µ¦«¹„¬µ„µ¦Ÿ¨·˜Á°šµœ°¨Ã—¥„µ¦Äo¥¸­˜r—oª¥ª·›¸„µ¦®¤´„ª·›¸„µ¦®¤´„ Simultaneous saccharification and fermentation (SSF) šÎµ„µ¦š—¨°ŠÃ—¥Äo¦³¥³Áª¨µÄœ„µ¦®¤´„ 72 ´ÉªÃ¤Š ¡ªnµ š¸É´ÉªÃ¤Šš¸É 72 ž¦·¤µ–

‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨‹³¨—¨Š‹µ„´ÉªÃ¤ŠÁ¦·É¤˜oœ ˜n­Îµ®¦´Á°šµœ°¨‡ªµ¤Á…o¤…oœ‹³Á¡·É¤…¹ÊœÁ¦ºÉ°¥Ç˜µ¤¦³¥³Áª¨µ…°Š„µ¦

®¤´„

‹µ„Ÿ¨„µ¦š—¨°ŠÂ­—ŠÄ®oÁ®Èœªnµ Á¤ºÉ°¤¸„µ¦Á˜·¤¥¸­˜r¨ŠÅž ž¦·¤µ–‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨¨—¨Š ÁœºÉ°Š‹µ„™¼„čo Ĝ„µ¦Á‹¦·…°Š¥¸­˜r¨³Ÿ¨·˜Á°šµœ°¨‹¹ŠšÎµÄ®ož¦·¤µ–Á°šµœ°¨Á¡·É¤…¹Êœ

ผลการย่อยเซลลูโลสด้วยเอนไซม์

จากการศึกษาการย่อยเซลลูโลสด้วยเอนไซม์ ซึ่งทดลองโดยเลือกตัวอย่างที่มีการย่อยดีที่สุด มาย่อยเป็นเวลา 72 ชั่วโมง พบว่า การย่อยเซลลูโลสด้วยเอนไซม์ ที่ผ่านการปรับสภาพด้วย 2% (w/v) NaOH+H₂O₂ จะมีค่าความเข้มข้นของ น้ำตาลรีดิวซ์มากที่สุด รองลงมาคือ 2% (w/v) NaOH และ 2% (v/v) H₂SO₄ตามลำดับ

5

˜µ¦µŠš¸É 1.2 ¨Îµ˜oœžµ¨r¤®¨´Š‹µ„„µ¦¡¦¸š¦¸˜Á¤œšr

ª·›¸„µ¦ ¨Îµ˜oœžµ¨r¤ (¦o°¥¨³)

 „¦´¤ 1 „¦´¤ 1 „¦´¤

2% (v/v) H₂SO₄ 67.69 78.41 88.47

2% (w/v) NaOH 9.1 79. 86.

2% (w/v) NaOH+H₂O₂ 9.7 7.96 82.68

Ÿ¨„µ¦¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­—oª¥Á°œÅŽ¤r

‹µ„„µ¦«¹„¬µ„µ¦¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­—oª¥Á°œÅŽ¤r Ž¹ÉŠš—¨°ŠÃ—¥Á¨º°„˜´ª°¥nµŠš¸É¤¸„µ¦¥n°¥—¸š¸É­»— ¤µ¥n°¥ÁžÈœÁª¨µ 72 ´ÉªÃ¤Š ¡ªnµ „µ¦¥n°¥ÁŽ¨¨¼Ã¨­—oª¥Á°œÅŽ¤r š¸ÉŸnµœ„µ¦ž¦´­£µ¡—oª¥ 2% (w/v) NaOH+H2O₂ ‹³¤¸‡nµ‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°Š

œÎʵ˜µ¨¦¸—·ªŽr¤µ„š¸É­»— ¦°Š¨Š¤µ‡º° 2% (w/v) NaOH ¨³ 2% (v/v) H₂SO₄˜µ¤¨Îµ—´

£µ¡š¸É 1.1 ‡nµ‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨š´ÊŠ®¤—š¸É¥n°¥—oª¥Á°œÅŽ¤r

Ÿ¨„µ¦Ÿ¨·˜Á°šµœ°¨—oª¥ª·›¸„µ¦®¤´„ Simultaneous saccharification and fermentation (SSF)

‹µ„„µ¦«¹„¬µ„µ¦Ÿ¨·˜Á°šµœ°¨Ã—¥„µ¦Äo¥¸­˜r—oª¥ª·›¸„µ¦®¤´„ª·›¸„µ¦®¤´„ Simultaneous saccharification and fermentation (SSF) šÎµ„µ¦š—¨°ŠÃ—¥Äo¦³¥³Áª¨µÄœ„µ¦®¤´„ 72 ´ÉªÃ¤Š ¡ªnµ š¸É´ÉªÃ¤Šš¸É 72 ž¦·¤µ–

‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨‹³¨—¨Š‹µ„´ÉªÃ¤ŠÁ¦·É¤˜oœ ˜n­Îµ®¦´Á°šµœ°¨‡ªµ¤Á…o¤…oœ‹³Á¡·É¤…¹ÊœÁ¦ºÉ°¥Ç˜µ¤¦³¥³Áª¨µ…°Š„µ¦

®¤´„

‹µ„Ÿ¨„µ¦š—¨°ŠÂ­—ŠÄ®oÁ®Èœªnµ Á¤ºÉ°¤¸„µ¦Á˜·¤¥¸­˜r¨ŠÅž ž¦·¤µ–‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨¨—¨Š ÁœºÉ°Š‹µ„™¼„čo Ĝ„µ¦Á‹¦·…°Š¥¸­˜r¨³Ÿ¨·˜Á°šµœ°¨‹¹ŠšÎµÄ®ož¦·¤µ–Á°šµœ°¨Á¡·É¤…¹Êœ

121

การผลิตเอทานอลจากลำต้นปาล์ม

สุรีย์พร กำเนิดกลาง และคณะ วารสารมหาวิทยาลัยทักษิณ

ปีที่ 15 ฉบับที่ 3 ฉบับพิเศษ 2555 จากงานประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 22 ปี 2555

ผลการผลิตเอทานอลด้วยวิธีการหมักแบบ Simultaneous saccharification and fermentation (SSF)

จากการศึกษาการผลิตเอทานอลโดยการใช้ยีสต์ด้วยวิธีการหมักแบบวิธีการหมักแบบ Simultaneous saccharification and fermentation (SSF) ทำการทดลองโดยใช้ระยะเวลาในการหมัก 72 ชั่วโมง พบว่า ที่ชั่วโมงที่

72 ปริมาณความเข้มข้นของน้ำตาลจะลดลงจากชั่วโมงเริ่มต้น แต่สำหรับเอทานอลความเข้มข้นจะเพิ่มขึ้น เรื่อยๆตามระยะเวลาของการหมักจากผลการทดลองแสดงให้เห็นว่า เมื่อมีการเติมยีสต์ลงไป ปริมาณความเข้มข้น ของน้ำตาลลดลง เนื่องจากถูกใช้ในการเจริญของยีสต์และผลิตเอทานอลจึงทำให้ปริมาณเอทานอลเพิ่มขึ้น

6

£µ¡š¸É 1.2 Áž¦¸¥Áš¸¥‡nµ‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨„n°œÂ¨³®¨´Š„µ¦Á˜·¤ÁºÊ°¥¸­˜r

£µ¡š¸É 1.3‡ªµ¤­´¤¡´œ›r¦³®ªnµŠž¦·¤µ–Á°šµœ°¨Â¨³¦³¥³Áª¨µ

6

£µ¡š¸É 1.2 Áž¦¸¥Áš¸¥‡nµ‡ªµ¤Á…o¤…oœ…°ŠœÎʵ˜µ¨„n°œÂ¨³®¨´Š„µ¦Á˜·¤ÁºÊ°¥¸­˜r

£µ¡š¸É 1.3‡ªµ¤­´¤¡´œ›r¦³®ªnµŠž¦·¤µ–Á°šµœ°¨Â¨³¦³¥³Áª¨µ ภาพที่ 1.2 เปรียบเทียบค่าความเข้มข้นของน้ำตาลก่อนและหลังการเติมเชื้อยีสต์

ภาพที่ 1.3 ความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณเอทานอลและระยะเวลา

สรุปและอภิปรายผลการทดลอง

จากการศึกษาการผลิตเอทานอลจากลำต้นปาล์มที่การเตรียมทางเคมี ซึ่งใช้ลำต้นปาล์มอบแห้ง 5 กรัม 10 กรัม 15 กรัม แช่ในสารละลาย H₂SO สารละลาย NaOH และสารละลาย NaOH+H₂O₂ เป็นเวลา 24 ชั่วโมง พบว่า ร้อยละของลำต้นปาล์มอบแห้ง 5 กรัม 10 กรัม 15 กรัม ที่แช่ด้วย ร้อยละ 2 ของ H₂SO เท่ากับ 67.69 78.41 และ 88.47 ที่แช่ด้วย ร้อยละ 2 NaOH เท่ากับ 59.15,79.55และ 86.55 ที่แช่ด้วย ร้อยละ 2NaOH+H₂O₂ เท่ากับ 59.7 75.96 และ 82.68 ตามลำดับ ค่าผลได้ของของลำต้นปาล์มในการไฮโดรลิซิส ที่แช่ด้วย ร้อยละ 2 ของ H₂SO เท่ากับ 13.88, 8, 6.1 ที่แช่ด้วย ร้อยละ 2 ของ NaOH เท่ากับ 14.9 9.6 7.32 ที่แช่ด้วย ร้อยละ 2 ของ NaOH+H₂O₂ เท่ากับ 17.67, 12.57, 9.9 มิลลิกรัมต่อกรัม ตามลำดับ

จากการศึกษาการย่อยเซลลูโลสด้วยเอนไซม์ ซึ่งใช้เอนไซม์ 2 ชนิด คือ Cellulase และ -galatosidase ช่วยในการย่อยสลายเซลลูโลส โดยเลือกตัวอย่างที่การย่อยดีที่สุด มาย่อยด้วยเอนไซม์เป็นเวลา 72 ชั่วโมง พบว่า การย่อยเซลลูโลสด้วยเอนไซม์ที่ผ่านการแช่ด้วย ร้อยละ 2 ของ NaOH+H₂O₂ มีค่าความเข้มข้นของน้ำตาล มากที่สุด เท่ากับ 9.8 กรัมต่อลิตร รองลงมาคือ เซลลูโลสที่ผ่านการแช่ด้วย ร้อยละ 2 ของ NaOH เท่ากับ 9.2 กรัม ต่อลิตร และ เซลลูโลสที่ผ่านการแช่ด้วย ร้อยละ 2 ของ H₂SO เท่ากับ 8.5 กรัมต่อลิตรตามลำดับ

จากการศึกษาการผลิตเอทานอลด้วยวิธี (SSF) โดยใช้ยีสต์ช่วยในกระบวนการหมัก ซึ่งทำการทดลอง ต่อจากการย่อยด้วยเอนไซม์ ระยะเวลาในการหมัก 72 ชั่วโมง ที่อุณหภูมิห้อง พบว่า ความเข้มข้นของ น้ำตาลลดลง โดยน้ำหมัก ด้วย ร้อยละ 2 ของ NaOH+H₂O₂ เท่ากับ 1.7 กรัมต่อลิตร น้ำหมัก ด้วย ร้อยละ 2 ของ NaOH เท่ากับ 1.2 กรัมต่อลิตร และน้ำหมักด้วย ร้อยละ 2 ของH₂SO เท่ากับ 1 กรัมต่อลิตร สำหรับ เอทานอลมีค่าเพิ่มขึ้น ความเข้มข้นเอทานอลสูงสุดได้จากน้ำหมักด้วย ร้อยละ 2 ของ NaOH+H₂O₂ เท่ากับ7.9 กรัม ต่อลิตรรองลงมาคือ น้ำหมักด้วย ร้อยละ 2 ของ NaOH เท่ากับ 7.1 กรัมต่อลิตร และ น้ำหมักด้วย ร้อยละ 2 ของ H₂SO เท่ากับ 7 กรัมต่อลิตร ซึ่งความเข้มข้นของน้ำตาลจะแปรผกผันกับปริมาณเอทานอลที่เกิดขึ้น ในกระบวนการหมักด้วยวิธี (SSF) เพราะยีสต์ใช้น้ำตาลในการเจริญและผลิตเอทานอล

คำขอบคุณ

ขอขอบคุณ ภาควิชาเคมี และภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณที่สนับสนุนสถานที่

และอุปกรณ์ในการดำเนินการวิจัย

123

การผลิตเอทานอลจากลำต้นปาล์ม

สุรีย์พร กำเนิดกลาง และคณะ วารสารมหาวิทยาลัยทักษิณ

ปีที่ 15 ฉบับที่ 3 ฉบับพิเศษ 2555 จากงานประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยทักษิณ ครั้งที่ 22 ปี 2555

เอกสารอ้างอิง

[1] สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2553). ทิศทางปาล์มน้ำมันไทย สืบค้นเมื่อ 20 พฤศจิกายน 2554, จาก http://www.kehakaset.com/index.php?option=com_content&view=article&id=127:2011- 03-02-12-48-15&catid=38:information

[2] Kee K.K. 2004. Nutrient reserves and recycling from oil plam trunk at replanting. In: Proceedings of the Fourth International Crop Science Congress on New Direction For a Diverse Plant, Brisbane, www.cropscience.org.au.

[3] สมพงศ์ โอทอง และอลิศรา เรืองแสง(2552). การพัฒนากระบวนการผลิตพลังงานชีวภาพจากลำต้นปาล์ม อย่างมีประสิทธิภาพ.รายงานการวิจัยสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ และภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ.

[4] Yamada. H., et al, (2010).“Old oil palm trunk: A promising source of sugars for bioethanol production”. biomass and bioenergy.34 :1608-1613.

[5] Kosugi, A., R. Tanaka, K. Magara, Y. Murata and T. Arai et al., 2010. Ethanol and lactic acid production using sap squeezed from old oil palm trunks felled for replanting. J. Biosci. Bioeng., 110: 322-325 [6] Punsuvon V., Anpanurak W., Vaithanomsat P. and Tungkananuruk N.(2005). Fraction of chemical

Components of Oil palm Trunk by Steam Explosion. 31^st Congress on Science and Technology of Thailand at Suranaree University of Technology.18-20 October 2005