วัฒนธรรมยุคอินเทอรเน็ต (E-Culture)
สิปาง ดิเรกคุณากร
มหาวิทยาลัยศรีปทุม (วิทยาเขตบางเขน)
ยุคปจจุบัน ทุกคนยอมรับ เทคโนโลยีสารสนเทศ และอินเทอรเน็ต เพิ่มมากขึ้นทุกวัน ทั้งการ ใชงานในชีวิตประจําวัน ตลอดจนถึงการนําไปใชเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพใหกับองคกร ทั้งองคกรขนาด ใหญและองคกรขนาดยอม องคกรที่มีเทคโนโลยีสารสนเทศ และอินเทอรเน็ตอยูแลว ตางก็ตองการที่จะ พัฒนาใหมีประสิทธิภาพและนํามาใชงานใหหลากหลาย ทั้งทางดานการบริหาร จัดการ ตลอดจนถึงการ อํานวยความสะดวก รวดเร็ว กับผูที่มาติดตอ ทั้งที่เปนลูกคา หรือกลุมพันธมิตรทางการคา วัตถุประสงค
หลักอยางเดียว ที่ทุกองคกรตางก็ยอมทุมเทงบประมาณมหาศาลทางดาน เทคโนโลยี ก็เพื่อเพิ่มผลกําไร ที่แอบแฝงมากับเทคโนโลยีนั้นๆ สวนองคกรขนาดยอมเองตางก็ปรับกลยุทธการบริหาร เพื่อนําองคกร ใหกาวทันเทคโนโลยีที่เดินนําหนาอยางไมหยุดยั้ง ดังนั้นการเตรียมความพรอมในการปรับเปลี่ยน วัฒนธรรมองคกรตองปรับกระบวนการดําเนินงานภายใน และวัฒนธรรมภายในองคกรดวยจึงจะเกิด ประโยชน และไดประสิทธิภาพอยางแทจริง
การวางรากฐานการใชอินเทอรเน็ตภายในองคกรในอดีต กลายเปนวัฒนธรรมภายในองคกร ในปจจุบัน กลจักรภายในองคกรตางทํางานภายใตอินเทอรเน็ต เพื่อการสื่อสารทั้งภายในและภายนอก ทั้งหมดตั้งอยูบนรากฐานของเครือขายดานเทคโนโลยีทั้งสิ้น และนับวันยิ่ง ยิ่งใหญ สามารถ กวางขวาง แพรหลาย ราคาแพง และ สลับซับซอน ยากแกการควบคุมการใชเทคโนโลยีอยางมีสมดุล อีกทั้งเกิดการ ซ้ําซอนกับงานในดานอื่น ดังนั้นจึงมีการจัดระบบการดําเนินงาน เพื่อเปนแนวทางในการใชเทคโนโลยี
ใหเกิดประโยชนสูงสุด จึงกอใหเกิดการเรียนรู วัฒนธรรมยุคอินเทอรเน็ต หรือเรียกวา E-Culture เพื่อ ประโยชนตอผูบริหารองคกร โดย ผูใชงานจะสามารถใชเทคโนโลยีไดอยางคุมคา อีกทั้งประโยชนจาก ผูทําวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีจะไดสรางสรรคผลงานไดอยางถูกตอง เหมาะสมตอไป
การพัฒนาไปสู E-Culture สามารถนําไปประยุกตใชไดทั้งงานทางดานธุรกิจ หรือการนําไป ผสมผสานใหเขาเขากับ ศิลปะ และวัฒนธรรม ทั้งนี้เพื่อใหเกิดการเรียนรูวัฒนธรรมในยุคสารสนเทศ (Digital Culture Heritage Content) โดยถายทอด และนําเสนอสิ่งเหลานี้โดยผานรูปแบบดิจิตอล (Digital) เพื่อใหศิลปะ และวัฒนธรรม เหลานั้นเปนสวนหนึ่งในการเติบโตตามเทคโนโลยี ตลอดจนถึง การเปนสวนหนึ่งที่เกี่ยวของกับการสรางนวัตกรรมใหมๆ การเผยแพรศิลปะ และวัฒนธรรม ใน รูปแบบดิจิตอล สามารถทําได หลายวิธี แตจากสรุปผลงานวิจัยดานวัฒนธรรมและเทคโนโลยีจาก หลายๆ ที่ ไดสรุปตรงกันวา การเผยแพรวัฒนธรรมผานสื่อสารสนเทศนั้น จําแนกได 4 ประเภท ไดแก
ประเภทที่ 1 ดานจินตนาการ (Imagination)
ประเภทที่ 2 การสรางความประทับใจ (Impression) ประเภทที่ 3 การใชศิลปะการตอสู (Energy)
ประเภทที่ 4 การถายทอดวิทยาการความรู (Wisdom)
1. ดานจินตนาการ (Imagination) เปนการ ผสมผสานวัฒนธรรม ไวในนิทาน นิทานพื้นบาน ตํานาน
ประวัติบุคคล ประวัติศาสตร บทประพันธ วรรณคดี ที่มักมีตัวละครเอกเปนผูเกงกลาสามารถ มี
คุณธรรมสูงสง หรือเปนผูวิเศษ มีอภินิหาร หรือ ขนบธรรมเนียม ความเชื่อตามทองถิ่นโดยผานตัวละคร บทละคร ภาพยนตรการตูน หรือ เกม ในแบบ 2 มิติ หรือ 3 มิติ ผานสื่อนําเสนอ ไดแก โทรทัศน
ภาพยนตร โฆษณา สื่อสิ่งพิมพ เว็บ หนังสืออิเล็กทรอนิสก (E-Book) หรือโทรศัพทมือถือ ทั้งนี้ยังรวมถึงการใชวิชาการดานอักษรศาสตร นําเสนอรูปแบบตัวอักษร โดยการ ดัดแปลงตามวัฒนธรรมของชนชาติ (Modern Desktop Text) นั้นๆ ไดอีกดวย
2. การสรางความประทับใจ (Impression) โดยการผสมผสานลวดลาย ศิลปะ จิตรกรรม งาน ศิลป ภาพเขียน ภาพลายเสน ตัวอักษร ดนตรี ทาเตน และเสื้อผา
แฟชั่น เครื่องแตงกาย เครื่องประดับโดยการ ดึงเสนห และลวดลายวัฒนธรรมของสิ่ง เหลานี้ มาเปนสวนหนึ่งของการออกแบบ
ตกแตงออกมาสูสายตาของผูพบเห็น เชน สรางเปนภาพบนหนาจอคอมพิวเตอร หรือโทรศัพทมือถือ ในรูปแบบ ภาพเคลื่อนไหว ภาพนิ่ง สื่อมัลติมีเดีย ตลอดจนถึงการนําไปเปนองคประกอบของตัวละคร การตูน ฉากในบทละคร เกม สื่อโฆษณา เพื่อสรางเปนเอกลักษณที่ตองการสื่อวัฒนธรรม
3. การใชศิลปะการตอสู หรือการเลน (Energy) เพื่อถายทอดวัฒนธรรมผานศิลปะการตอสูหรือ การเลน การใชอาวุธ หรือสรรพวุธในสมัยอดีต ประจําชาติ การนําเสนอเรื่องราวการตอสูของวีรชนคน ในประวัติศาสตร โดยใชเทคโนโลยีสารสนเทศจําลอง
สถานการณการตอสู การเผยแพรศิลปะ การตอสู ในรูปแบบเกม ภาพนิ่ง การ เคลื่อนไหว การตัดสินใจเพื่อปองกันตัว
ของตัวละคร การตูน ที่แสดงออกถึงการมีทักษะและความชํานาญ อีกทั้งเพื่อเปน ตัวแทนการเผยแพรศิลปะการตอสู การเลน ของวัฒนธรรมนั้นๆ หรือเปนการ ฝกทักษะการตอสูโดยผานโปรแกรมจําลองสถานการณเพื่อการศึกษาเรียนรู
ศิลปะการตอสู และ การเลน ประจําชาติของเยาวชนรุนดิจิตอล (Digital)
4. การถายทอดวิทยาการความรู (Wisdom) การถายทอดวัฒนธรรมผานผลงานสถาปตยกรรม การเกษตร การเลี้ยงสัตว การอาหาร การแพทย ดาราศาสตร ไดแก การจําลองหมูดาวบนทองฟา หรือ ปรากฏการณบนทองฟา การจําลองทองฟาเสมือนจริง เพื่อบอกเลาเรื่องราวโดยใชเทคโนโลยีดิจิตอล เชนการประยุกตกับความใชในงานแตละดาน ดังนี้
การเผยแพรความรูทางดานการเกษตร สูเกษตรกรทองถิ่น เพื่อการเรียนรู ไดสะดวก รวดเร็ว โดยนําเทคโนโลยีที่มีอยูมาพัฒนาใหเกิดประโยชน เพื่อเพิ่มผลผลิต ไดแก การนําเสนอความรูเรื่องการ เพาะเลี้ยงสัตว ความรูเรื่องการเพาะปลูกตางๆ ตลอดจนถึงการแลกเปลี่ยนความรูระหวางผูเชี่ยวชาญกับ เกษตรกร ผานสื่อสารสนเทศเพื่อกอใหเกิดการพัฒนาอยางตอเนื่อง หรือ
การถายทอดวัฒนธรรมผานการอาหาร ไดแก วิธีการประกอบอาหาร การเลือกใชวัตถุดิบ การ คัดเลือกวัตถุดิบเพื่อนํามาประกอบอาหาร รวมไปถึงประวัติของอาหาร ทั้งนี้เพื่อบอกกลาววัฒนธรรม การกิน รสชาติ เสนหของอาหาร ซึ่งมีเอกลักษณประจําทองถิ่น จนกลายเปนธุรกิจอาหารที่กระจายไป ทั่วโลก (Food Business)
ซึ่งการถายทอดวัฒนธรรมดวยวิธีที่จําแนกไวดังกลาวขางตน สามารถนํามาผสมผสานผาน บทละคร นวนิยาย บทประพันธ การตูน เกม หรือ สารคดี เพื่อสอดแทรกวัฒนธรรมใหเปนสวนหนึ่ง ในความกาวหนาของเทคโนโลยี
การเตรียมความพรอมสําหรับการถายทอดวัฒนธรรม
การไดรับขอมูลทางวัฒนธรรมเพื่อพัฒนา และ สรางสื่อนําเสนอที่มีคุณภาพ ตองคํานึงหลัก ปฏิบัติ 4 ขอ ดังนี้
1. การเลือกประเภท โดยเลือกประเภทใดประเภทหนึ่ง หรือผสานทั้ง 4 ประเภท เพื่อจะได
เตรียมเนื้อหาใหสอดคลองไดอยางถูกตอง (Content Management Development)
2. การเตรียมเทคโนโลยี เพื่อใชสําหรับการพัฒนาผลงาน ไดแก อุปกรณตางๆ เชน เครื่อง คอมพิวเตอร เครื่องพิมพ ชุดคําสั่งหรือซอฟแวร อินเทอรเน็ต อี-บุค โทรศัพทมือถือ ซึ่งเปนสิ่งจําเปน ตองใชเพื่อพัฒนาผลงาน และเพื่อทดสอบผลงานที่พัฒนาขึ้น กอนจะนําไปเผยแพรตอไป
3. คาใชจายในการดําเนินงาน ซึ่งอาจจะเปนการไดรับการสนับสนุนคาใชจายตางๆ ในการวิจัย การพัฒนาผลงานเพื่อถายทอดวัฒนธรรม จากหนวยงานเอกชน หรือรัฐบาล
4. ความรูความเขาใจในวัฒนธรรมของทองถิ่นอยางถองแท ลึกซื่งถูกตอง เหมาะสม โดยการ เขาไปเปนสวนหนึ่งของวัฒนธรรมนั้น การศึกษาจากประวัติศาสตร และการดําเนินชีวิตของหมูชนใน ทองถิ่น เพื่อใหไดผลงานที่ทรงคุณคา ตลอดจนถึงการศึกษา อบรมฝกฝนการใชเทคโนโลยี เพื่อพัฒนา ผลงานไดอยางมีประสิทธิภาพ และสัมฤทธิ์ผล ทรงคุณคา และงดงามตามสมัย
วัฒนธรรมเปนเอกลักษณของทองถิ่นของชาติ ซึ่งสามารถปลูกฝงได และสามารถสรางขึ้นใหม
ไดเชนกันเพื่อดํารงไว บอกเลาวิถีการดําเนินชีวิต และระลึกถึงประวัติศาสตร ซึ่งตองมีการปรับเปลี่ยน วิธีการนําเสนอใหเหมาะกับยุคสมัย โดยตองอาศัยคนในทองถิ่น คนในชาติ ตองรวมกันอนุรักษ รักษา ไว เพื่อคงความเปนทองถิ่น ของชาติ นั้น
บทความเรื่อง “วัฒนธรรมยุคอินเทอรเน็ต (E-culture)” ลงตีพิมพใน หนังสือพิมพ กรุงเทพธุรกิจ ปที่ 19 ฉบับที่ 6561 วันเสารที่ 9 กันยายน 2549