ـﺮر ـــــــــ اﻟﻤﻘـ ﻮﺻﯿـــﻒ ﺗ

(1)

مﻗر قﺣﻠﻣ ) 2

ـﻫ ﺔﯾدﻮﻌﺴﻟا ﺔـــﯿﺑﺮﻌﻟا ﺔـــــــــــــــــــــﻜﻠﻤﻤﻟا (

ﻲـــــــــﻟﺎﻌﻟا ﻢـــــــــــــــــﯿﻠﻌﺘﻟا ةرازو ﺔـــــــﻌﻣﺎﺟ

ىﺮﻘﻟا مأ

ﺔــﯿﻠﻛ ﺔﯿﻣﻼﺳﻹا ﺔﯿﻟﺎﻤﻟاو ﺔﯾدﺎﺼﺘﻗﻻا مﻮﻠﻌﻟا

ﻢـــــــــــــﺴﻗ ﺔﯿﻟﺎﻤﻟا قاﻮﺳﻻاو فرﺎﺼﻤﻟا

ﺗ ﻒـــﯿﺻﻮ ـﻘﻤﻟا

ـــــــــ رﺮـ

ﺔﯿﻣﻼﺳﻻا فرﺎﺼﻤﻟا ﺔﻤﻛﻮﺣ 63024502-2

ىوﺗﺳﻣﻟا ﻊﺑﺎﺳﻟا

ﻲـــــﺳارﺪﻟا مﺎﻌﻟا 1436 /

1437 ﻫـ

2016-2015

م

(2)

رﺮﻘﻤﻟا ﻒﯿﺻﻮﺗ جذﻮﻤﻧ

ﺮﯾﺮﻘﺘﻟا ﺦﯾرﺎﺗ :

10 / 1 /

1437 يﺮﻘﻟا مأ ﺔﻌﻣﺎﺟ :ﺔﯿﻤﯿﻠﻌﺘﻟا ﺔﺴﺳﺆﻤﻟا

ﻢﺴﻘﻟا

ﺔﯿﻟﺎﻤﻟا قاﻮﺳﻻاو فرﺎﺼﻤﻟا : ﺔﯿﻣﻼﺳﻻا ﺔﯿﻟﺎﻤﻟاو ﺔﯾدﺎﺼﺘﻗﻻا مﻮﻠﻌﻟا :ﺔﯿﻠﻜﻟا أ ﮫﻨﻋ ﺔﻣﺎﻋ تﺎﻣﻮﻠﻌﻣو رﺮﻘﻤﻟا ﺪﯾﺪﺤﺗ .

١ . هﺰﻣرو رﺮﻘﻤﻟا ناﻮﻨﻋ ﺔﯿﻣﻼﺳﻻا فرﺎﺼﻤﻟا ﺔﻤﻛﻮﺣ :

2- 63024502 -

٢ . ةﺪﻤﺘﻌﻤﻟا تﺎﻋﺎﺴﻟا

2

:

٣ . ﻲﺘﻟا ﺞﻣاﺮﺒﻟا وأ ﺞﻣﺎﻧﺮﺒﻟا ﺎﮭﻨﻤﺿ رﺮﻘﻤﻟا ﻢﯾﺪﻘﺗ ﻢﺘﯾ

ةرﺎﺷﻹا ﻰﺟﺮﯾ ،ةدﺪﻌﺘﻣ ﺞﻣاﺮﺑ ﻦﻤﺿ ﺔﯾرﺎﯿﺘﺧا ةدﺎﻤﻛ مﺪﻘُﯾ رﺮﻘﻤﻟا نﺎﻛ اذإ)

ﺞﻣاﺮﺒﻟا داﺪﻌﺗ ﻦﻣ ًﻻﺪﺑ ﻚﻟذ ﻰﻟإ ﺔﯾﻟﺎﻣﻟا قاوﺳﻷاو فرﺎﺻﻣﻟا سوﯾروﻟﺎﻛﺑ :(.

٤ ﺲﯾرﺪﺗ ﻦﻋ لوﺆﺴﻤﻟا ﺲﯾرﺪﺘﻟا ﺔﺌﯿھ ﻮﻀﻋ ﻢﺳا . رﺮﻘﻤﻟا

:: ددﺣﯾ مﻟ

٥ . ﻲﺘﻟا ﺔﻨﺴﻟا وأ ىﻮﺘﺴﻤﻟا رﺮﻘﻤﻟا هﺬھ ﺎﮭﯿﻓ مﺪﻘُﯾ

ﻊﺑﺎﺳﻟا :

٦ رﺮﻘﻤﻟا هﺬﮭﻟ ﻖﺑﺎﺴﻟا ﺐﻠﻄﺘﻤﻟا . )

ﺪﺟو نإ ﺔﯾﻣﻼﺳﻻا فرﺎﺻﻣﻟا ﻲﻓ رطﺎﺧﻣﻟا ةرادا :(

63023205-2

٧ رﺮﻘﻤﻟا هﺬﮭﻟ ﺐﺣﺎﺼﻤﻟا ﺐﻠﻄﺘﻤﻟا . )

ﺪﺟو نإ ﺪﺟﻮﯾ ﻻ:(

٨ ﺔﯿﻤﯿﻠﻌﺘﻟا ﺔﺴﺳﺆﻤﻠﻟ ﻲﺴﯿﺋﺮﻟا ﺮﻘﻤﻟا ﻲﻓ ﻦﻜﯾ ﻢﻟ نإ رﺮﻘﻤﻟا ﺲﯾرﺪﺗ نﺎﻜﻣ . ﺔﻌﻣﺎﺟﻟا لﺧاد :

٩ ﻢﯿﻠﻌﺘﻟا طﺎﻤﻧأ . )

ةرﺎﺷإ ﻊﺿ

 ﺐﺳﺎﻨﻤﻟا نﺎﻜﻤﻟا ﻲﻓ :(

أ يﺪﯿﻠﻘﺘﻟا ﻲﺳارﺪﻟا ﻞﺼﻔﻟا . ﺔﯾﻮﺌﻤﻟا ﺔﺒﺴﻨﻟا

ب ﺞﻣﺪﻤﻟا ﻢﯿﻠﻌﺘﻟا . ﯿﻧوﺮﺘﻜﻟﻹاو يﺪﯿﻠﻘﺘﻟا)

ﺔ ﺔﯾﻮﺌﻤﻟا ﺔﺒﺴﻨﻟا (

ج ﻦﻋ ﻢﯿﻠﻌﺘﻟا . ﺪﻌﺑ

ﺔﯾﻮﺌﻤﻟا ﺔﺒﺴﻨﻟا

د . ﺔﻠﺳاﺮﻤﻟا ﺔﯾﻮﺌﻤﻟا ﺔﺒﺴﻨﻟا

ـھ . قﺮط ىﺮﺧأ ﺔﯾﻮﺌﻤﻟا ﺔﺒﺴﻨﻟا

تﺎﻈﺣﻼﻣ :

**

100

(3)

ب فاﺪھﻷا .

١ ﺲﯿﺋﺮﻟا فﺪﮭﻟا ﺎﻣ .

؟رﺮﻘﻤﻟا اﺬﮭﻟ

1 فرﺎﺻﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣﻟ يرظﻧﻟا رﺎطﻹا مﮭﻓ- .

2 ﺔﯾﻣﻼﺳﻻا ﺔﯾﻓرﺻﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣ ﺎﮭﻘﻓو رﯾﺳﺗ ﻲﺗﻟا ﺔﯾﻠﻣﻌﻟا تاءارﺟﻹا مﮭﻓ- .

3 - ﻰﻠﻋ فوﻗوﻟا ﺔﻠﺻﺗﻣﻟا قﺋاوﻌﻟاو تﻼﻛﺷﻣﻟا مھأ

ﺎﮭﺗﺟﻟﺎﻌﻣ ﺔﯾﻔﯾﻛو ﺔﯾﻓرﺻﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣﻟﺎﺑ

4 ﻟا ضﻌﺑ لﯾﻠﺣﺗو ﺔﻓرﻌﻣ - جذﺎﻣﻧ

ﺔﯾﻘﯾﺑطﺗﻟا ﺔﯾﻓرﺻﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣﻠﻟ

ﺔﯾﻣﻼﺳﻹا فرﺎﺻﻣﻟا ضﻌﺑ ﻲﻓ .

رﺮﻘﻤﻟا ﻦﯿﺴﺤﺗو ﺮﯾﻮﻄﺘﻟ ﺎھﺬﯿﻔﻨﺗ ﻢﺘﯾ ﻂﻄﺧ يأ رﺎﺼﺘﺧﺎﺑ ﻒﺻ2 ) .

ًﻼﺜﻣ ﺎﯿﺟﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﺗ ﻲﺘﻟا ﻊﺟاﺮﻤﻟا ماﺪﺨﺘﺳا ةدﺎﯾز :

ﻲﻤﻠﻌﻟا لﺎﺠﻤﻟا ﻲﻓ ةﺪﯾﺪﺟ ﺔﯿﻤﻠﻋ ثﻮﺤﺑ ﻰﻠﻋ ًءﺎﻨﺑ رﺮﻘﻤﻟا ىﻮﺘﺤﻣ ﻲﻓ تاﺮﯿﯿﻐﺗ وأ ،ﺖﻧﺮﺘﻧﻻا ﺔﻜﺒﺷ وأ تﺎﻣﻮﻠﻌﻤﻟا ( ﺔﻌﯾﺑطﺑ ﺎﯾﻟﺎﺣ كﺎﻧھ سﯾﻟو،ﺔﯾﻟﺎﻣﻟا قاوﺳﻷاو فرﺎﺻﻣﻟا مﺳﻘﻟدﯾدﺟ ﺞﻣﺎﻧرﺑ نﻣﺿ وھ ررﻘﻣﻟا لﺎﺣﻟا

مﺗﯾ ططﺧ

ررﻘﻣﻟا رﯾوطﺗﻟ ﺎھذﯾﻔﻧﺗ .

ج رﺮﻘﻤﻟا ﻒﺻو .

١ . رﺮﻘﻤﻠﻟ مﺎﻌﻟا ﻒﺻﻮﻟا )

ﺔﻈﺣﻼﻣ ﺞﻣﺎﻧﺮﺒﻟا ةﺮﺸﻧ وأ ﻞﯿﻟد ﻲﻓ ﺮﮭﻈﯾ ﺎﻤﻛ مﺎﻌﻟا ﻒﺻﻮﻟا قﺎﻓرإ ﻲﻐﺒﻨﯾ :

:( و ﺔﻣﺎﻋ ﺔﻤﻛﻮﺤﻟا مﻮﮭﻔﻣ رﺮﻘﻤﻟا اﺬھ حﺮﺸﯾ

و ﺔﯿﻣﻼﺳﻻا فرﺎﺼﻤﻟا ﻞﺧاد ﺎﮭﺗﺪﮭﻌﺑ طﻮﻨﻤﻟا روﺪﻟا و ﺔﺻﺎﺧ فرﺎﺼﻤﻟا ﺔﻤﻛﻮﺣ

ﺔﯿﻟﺎﺘﻟا ﻊﯿﺿاﻮﻤﻟا رﺮﻘﻤﻟا لوﺎﻨﺘﯾ ضﺮﻐﻟا اﺬﮭﻟ مﺎﮭﻣ :

فرﺎﺻﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣ تﻻﺎﺟﻣو

ﺎﮭﻠﻣﻋ ﻲﻓ ﺔﻣﻛوﺣﻟا تﺎﯾﻟا و ﺔﯾﺻوﺻﺧ ,

ﺔﯾﻣﻼﺳﻻا فرﺎﺻﻣﻟا رﯾﯾﺎﻌﻣ ,

ﺔﻌﺟارﻣﻟا ﺔﯾﻟودﻟا

ﺎھرودو رﯾوطﺗ ﻲﻓ

ﺔﺑﺎﻗرﻟا ﻲﻓ فرﺎﺻﻣﻟا ﺔﯾﻣﻼﺳﻹا

, رود ﺔﻣﻛوﺣﻟا

ﻲﻓ رﯾوطﺗوطﺑﺿ

لﻣﻌﻟا ﻲﻓرﺻﻣﻟا جذﺎﻣﻧ و ﻲﻣﻼﺳﻹا

ﺔﯾﻘﯾﺑطﺗ ﺔﻣﻛوﺣﻠﻟ

ﻲﻓ ضﻌﺑ فرﺎﺻﻣﻟا ﺔﯾﻣﻼﺳﻹا

تﺎﻋوﺿوﻣﻟا ﺔﻣﺋﺎﻗ ﻊﯾﺑﺎﺳﻷا ددﻋ

سﯾردﺗﻟا تﺎﻋﺎﺳ

موﮭﻔﻣ ﺔﻣﻛوﺣﻟا 2

4

ﺔﯾﻣھأ فادھأو ﺔﻣﻛوﺣﻟا

1 2

عاوﻧأ تﺎﻛرﺷﻟا ﺔﻣﻛوﺣ 1

2

مﺎﮭﻣ فرﺎﺻﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣ تﻻﺎﺟﻣو

ﺎﮭﻠﻣﻋ 2

4

ﺔﯾﺟﮭﻧﻣ لﻣﻋ

تﺎﻧوﻛﻣ ﺔﯾﻓرﺻﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣﻟا

1 2

ﺔﯾﻣﻼﺳﻻا فرﺎﺻﻣﻟا ﻲﻓ ﺔﻣﻛوﺣﻟا تﺎﯾﻟا و ﺔﯾﺻوﺻﺧ 2

4

رود فرﺎﺻﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣ ﻲﻓ

رﯾوطﺗوطﺑﺿ لﻣﻌﻟا

ﻲﻓرﺻﻣﻟا ﻲﻣﻼﺳﻹا

1 2

رﯾﯾﺎﻌﻣ لزﺎﺑ ﺔﻧﺟﻟ ﺎھرودو

رﯾوطﺗﻲﻓ ﺔﯾﻓرﺻﻣﻟا كوﻧﺑﻠﻟ ﺔﯾﺳﺳؤﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣﻟا 2

4

مھأ تﻼﻛﺷﻣﻟا قﺋاوﻌﻟاو

ﮫﺟاوﺗﻲﺗﻟا فرﺎﺻﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣ 1

2

جذﺎﻣﻧ ﺔﯾﻘﯾﺑطﺗ ﺔﯾﻓرﺻﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣﻠﻟ

ﻲﻓ ضﻌﺑ فرﺎﺻﻣﻟا ﺔﯾﻣﻼﺳﻹا

2 4

عوﻣﺟﻣﻟا 15

30

(4)

٣ . رﺮﻘﻤﻟا تﺎﻧﻮﻜﻣ ﻲﺳارﺪﻟا ﻞﺼﻔﻟا لﻼﺧ ةﺪﻤﺘﻌﻤﻟا تﺎﻋﺎﺴﻟاو ﺔﯿﻠﻌﻔﻟا ﺲﯾرﺪﺘﻟا تﺎﻋﺎﺳ عﻮﻤﺠﻣ)

:(

عﻮﻤﺠﻤﻟا ىﺮﺧأ ﻲﻠﻤﻌﻟا ﻞﻤﻌﻤﻟا سورﺪﻟا

ﺔﯿﻓﺎﺿﻹا ةﺮﺿﺎﺤﻤﻟا

30 - - - - 30 ﺔﯿﻠﻌﻔﻟا ﺲﯾرﺪﺘﻟا^{تﺎﻋﺎﺳ}

2 ^- ^- ^- ^- 2

تﺎﻋﺎﺴﻟا ةﺪﻤﺘﻌﻤﻟا

٤ عﻮﺒﺳﻷا ﻲﻓ ﺐﻟﺎﻄﻟا ﻦﻣ ﺔﻌﻗﻮﺘﻤﻟا ﺔﯿﻓﺎﺿﻹا ﻢﻠﻌﺘﻟا وأ ةﺮﻛاﺬﻤﻟا تﺎﻋﺎﺳ . 2

ﺔﻋﺎﺳ

٥ تﻼھﺆﻤﻠﻟ ﻲﻨطﻮﻟا رﺎطﻹا ﻖﻓو ﻢﻠﻌﺘﻟا تﻻﺎﺠﻣ ﺐﺴﺣ رﺮﻘﻤﻠﻟ ﻢّﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ . تﺎﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳاو ﻢﯾﻮﻘﺘﻟا قﺮط ﻊﻣ ﺎﮭﺘﻤﺋاﻮﻣو

ﺲﯾرﺪﺘﻟا . ةﺪﺣﻮﻣ ﺔﻣﻮﻈﻨﻣ ﻲﻓ ﺾﻌﺒﻟا ﺎﮭﻀﻌﺑ ﻊﻣ ﺲﯾرﺪﺘﻟا تﺎﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳاو ﻢﯾﻮﻘﺘﻟا قﺮطو رﺮﻘﻤﻠﻟ ﻢّﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ ﻦﻣ ﻞﻛ ﻞﻤﻌﺗ

ﺲﯾرﺪﺘﻟاو ،ﻢﯾﻮﻘﺘﻟاو ،بﻼﻄﻟا ﻢﻠﻌﺗ ﻦﯿﺑ ﻖﺳﺎﻨﺘﻣ قﺎﻔﺗا ﻦﻋ ﺔﻌﻤﺘﺠﻣ ﺮﺒﻌﺗ ﺔﻠﻣﺎﻜﺘﻣو

. ﺎﺠﻣ ﺲﻤﺧ تﻼھﺆﻤﻠﻟ ﻲﻨطﻮﻟا رﺎطﻹا ّﺮﻓﻮﯾ

دﺪﻋ ىﺪﻌﺘﯾ نأ ﺐﺠﯾ ﻻ ًةدﺎﻋو ،رﺮﻘﻤﻠﻟ ﻢﻠﻌﺗ تﺎﺟﺮﺨﻣ ﺪﯾﺪﺤﺗ ﻲﻐﺒﻨﯾ ،ﻢّﻠﻌﺘﻠﻟ تﻻ

ﺔﺴﻤﺨﻟا ﻢﻠﻌﺘﻟا تﻻﺎﺠﻣ ﻦﻣ ﺮﺜﻛأ وأ لﺎﺠﻣ ﻊﻣ ﺔﻤﺋاﻮﺘﻣ نﻮﻜﺗ تﺎﺟﺮﺨﻣ ﺔﯿﻧﺎﻤﺛ ﺪﺣاﻮﻟا رﺮﻘﻤﻠﻟ ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ .

ﻦﻤﻀﺘﺗ ﺪﻗ

رﺮﻘﻤﻠﻟ ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ ﻊﻣ ﺔﺠﻣﺪﻣ ﺞﻣﺎﻧﺮﺒﻠﻟ ﺮﺜﻛأ وأ ﺪﺣاو جﺮﺨﻣ ﺔﯿﺳارﺪﻟا تارﺮﻘﻤﻟا ﺾﻌﺑ ﻦﯿﺑ ﺔﻤﺋاﻮﻤﻟا رﺎﮭظﻹ ﻚﻟذو

ﺞﻣﺎﻧﺮﺒﻠﻟ ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣو رﺮﻘﻤﻠﻟ ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ تﺎﺟﺮﺨﻣ ﻦﻣ يأ ﺞﻣﺎﻧﺮﺒﻟا ﻢﻠﻌﺗ تﺎﺟﺮﺨﻣ ﻂﯿﻄﺨﺗ ﺔﻓﻮﻔﺼﻣ دﺪﺤﺗ .

ﺔﻨﯿﻌﻣ ﺔﯿﺳارد تارﺮﻘﻣ ﻊﻣ ﺔﺠﻣﺪﻣ ﺞﻣﺎﻧﺮﺒﻠﻟ ﻢﻠﻌﺘﻟا ﻌﻟا ﻲﻓ ﺔﻤﻗﺮﻣ تﻼھﺆﻤﻠﻟ ﻲﻨطﻮﻟا رﺎطﻹا ﻖﻓو ﺔﺴﻤﺨﻟا ﻢﻠﻌﺘﻟا تﻻﺎﺠﻣ جاردإ ﻢﺗ ﻲﻟﺎﺘﻟا لوﺪﺠﻟا ﻲﻓ. ﻦﻤﯾﻷا دﻮﻤ

. :لوﺪﺠﻟا ﺔﺌﺒﻌﺗ ﺪﻨﻋ ﺔﯿﻟﺎﺘﻟا تاﻮﻄﺨﻟﺎﺑ ﺪﯿﻘﺘﻟا ﻰﺟﺮﯾ

ًﻻوأ ﺔﻤﺋﻼﻤﻟا ﻢﻠﻌﺘﻟا تﻻﺎﺠﻣ ﻲﻓ ﺎﮭﻘﻘﺤﺗ بﻮﻠﻄﻤﻟاو سﺎﯿﻘﻠﻟ ﺔﻠﺑﺎﻘﻟاو ﺔﺒﺳﺎﻨﻤﻟا ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ جردأ : )

ﺔﻠﺜﻣﻷا ﺮﻈﻧا

لوﺪﺠﻟا ﺖﺤﺗ ﺔﺣﺮﺘﻘﻤﻟا ًﺎﯿﻧﺎﺛ .(

و ﻢﯾﻮﻘﺘﻟا قﺮط ﻊﻣ ﺔﻤﺋﻼﺘﻤﻟا ةﺪﻧﺎﺴﻤﻟا ﺲﯾرﺪﺘﻟا تﺎﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳا جردأ: ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ

ةﻮﺟﺮﻤﻟا . : ًﺎﺜﻟﺎﺛ ﺔﻗﺪﺑ ﻢﻠﻌﺘﻟا جﺮﺨﻣ ﻢَﯿﻘُﺗو ﺲﯿﻘﺗ ﻲﺘﻟاو ﺔﺒﺳﺎﻨﻤﻟا ﻢﯾﻮﻘﺘﻟا قﺮط جردأ رﺮﻘﻤﻠﻟ ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ ﻦﻣ جﺮﺨﻣ ﻞﻜﻟ ﻲﻐﺒﻨﯾ .

ﺔﻠﻣﺎﻜﺘﻣ ﻢﯿﻠﻌﺗو ﻢﻠﻌﺗ ﺔﯿﻠﻤﻌﻛ ﻲﻘﻄﻨﻣ ﻞﻜﺸﺑو ًﺎﯾﻮﺳ ﻢﻏﺎﻨﺘﺗ نأ ﺲﯾرﺪﺗ ﺔﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳإ ﻞﻛو ﻢﯾﻮﻘﺗ ﺔﻘﯾﺮط ﻞﻛو

. ﺟﺮﺨﻣ يأ جاردإ لﺎﺣ ﻲﻓ: ًﺎﻌﺑار

ﺔﻣﻼﻋ ﻊﺿو ﻰﺟﺮﯾ ﻲﺳارﺪﻟا رﺮﻘﻤﻠﻟ ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ ﻦﻤﺿ ﻲﻤﻠﻌﻟا ﺞﻣﺎﻧﺮﺒﻠﻟ ﻢﻠﻌﺗ تﺎ *

ﻲﻨﻌﻤﻟا جﺮﺨﻤﻟا مﺎﻣأ ﻢﻠﻌﺘﻟا تﻻﺎﺠﻣ ﻦﻣ لﺎﺠﻣ ﻞﻛ ﻦﻣ ﻢﻠﻌﺗ تﺎﺟﺮﺨﻣ ﻲﺳارد رﺮﻘﻣ ﻞﻛ ﻦﻤﻀﺘﯾ نأ ةروﺮﻀﻟﺎﺑ ﺲﯿﻟ . .

ﺔﻣﺪﺨﺘﺴﻤﻟا ﻢﯾﻮﻘﺘﻟا ﺐﯿﻟﺎﺳأ

رﺮﻘﻤﻟا ﻲﻓ رﺮﻘﻤﻟا ﺲﯾرﺪﺗ تﺎﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳا تﻼھﺆﻤﻠﻟ ﻲﻨطﻮﻟا رﺎطﻹاﻖﻓو ﻢّﻠﻌﺘﻟا تﻻﺎﺠﻣ رﺮﻘﻤﻠﻟ ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣو

ﺔﻓﺮﻌﻤﻟا ٠.١

1 - تارﺎﺑﺗﺧﻻا ﺔﯾﻬﻔﺷﻟا

1 فرﻌﺗﯾ - بﻟﺎطﻟا ﺔﯾﻣھأو موﮭﻔﻣ ﻰﻠﻋ

فادھأو ﺔﻣﻛوﺣﻟا

ﺔﯾﺳﺳؤﻣﻟا ﻲﻓ

(5)

5 فرﻌﺗﯾ - بﻟﺎطﻟا تﻼﻛﺷﻣﻟا مھأ ﻰﻠﻋ

ﺔﻠﺻﺗﻣﻟا قﺋاوﻌﻟاو ﺔﻣﻛوﺣﺑ

فرﺎﺻﻣﻟا 6 فرﻌﺗﯾ - بﻟﺎطﻟا جذﺎﻣﻧ ﻰﻠﻋ

ﺔﯾﻘﯾﺑطﺗ

ﺔﻣﻛوﺣﻠﻟ فرﺎﺻﻣﻟا ضﻌﺑ ﻲﻓ

ﺔﯾﻣﻼﺳﻹا .

ﺔﯿﻛاردﻹا تارﺎﮭﻤﻟا ٠.٢

1 فﺻﻟا لﺧاد ﻲﻓ مﯾوﻘﺗﻟا-

راوﺣﻟا لﻼﺧ نﻣ ﺔﺷﻗﺎﻧﻣﻟاو .

2 - ثﺎﺣﺑﻷاو تﺎﺑﺟاوﻟا .

1 - ﺔﺷﻗﺎﻧﻣﻟاو راوﺣﻟا .

2 ﺔﯾﺟرﺎﺧﻟا تاءارﻘﻟا- .

3 ﺔﯾﺛﺣﺑﻟا ﺔﺳاردﻟا-

ﺔﯾﻧادﯾﻣﻟا .

1 حرﺷﯾ- بﻟﺎطﻟا

ﺔﻣﻛوﺣ فادھاو مﺎﮭﻣ

فرﺎﺻﻣﻟا .

2 لﻠﺣﯾ- بﻟﺎطﻟا قﯾﺑطﺗ نﻣﺿ ﺔﻣﻛوﺣﻟا ﻊﻗاو

ددﺣﻣ .

3 روَطُﯾ- بﻟﺎطﻟا ﻲﻓ ﺔﯾﺳﺳؤﻣﻟا ﺔﻣﻛوﺣﻟا تﺎﯾﻟا

فرﺎﺻﻣﻟا .

4 دﻘﺗﻧﯾ- بﻟﺎطﻟا ةدﯾﺷرﻟا ﺔﻣﻛوﺣﻟا تﺎﯾﻟا لﺎﺟﻣ .

٢ . ١

ﺔﯿﻟوﺆﺴﻤﻟا ﻞﻤﺤﺗو صﺎﺨﺷﻷا ﻊﻣ ﻞﻣﺎﻌﺘﻟا تارﺎﮭﻣ ٠.٣ 1

ءﺎﺿﻋأ مﯾﯾﻘﺗ- نﻣﺿ دﺋﺎﻗ لﻛﻟ ﺔﻋوﻣﺟﻣﻟا

ةددﺣﻣ رﯾﯾﺎﻌﻣ .

2 لﻛ تازﺟﻧﻣ مﯾﯾﻘﺗ-

ﺔﻋوﻣﺟﻣ .

3 ءﺎﺿﻋﻷ دﺋﺎﻗ لﻛ مﯾﯾﻘﺗ-

ﺔﻋوﻣﺟﻣﻟا .

1 ﻰﻟإ بﻼطﻟا مﯾﺳﻘﺗ- لﻛﻟ ةرﯾﻐﺻ تﺎﻋوﻣﺟﻣ

دﺋﺎﻗ ﺎﮭﻧﻣ .

2 تﺎﻋوﻣﺟﻣﻟا ةدﺎﯾﻗ رﯾﯾﻐﺗ-

ةرﺗﻓ لﻛ .

3 ﺔﻋوﻣﺟﻣ لﻛ فﯾﻠﻛﺗ-

ﺔﯾﺿﻗ ﺔﺷﻗﺎﻧﻣﺑ ﺔﯾﻓرﺻﻣ

ررﻘﻣﻟا نﻣﺿ .

مﺪﺨﺘﺴ ﺐﻟﺎﻄﻟا ﻦﻤﺿ ﻞﻤﻌﻟا تﺎﻋﻮﻤﺠﻣ

.

٣ . ر ﻳ ١ ﺐﻟﺎﻄﻟا ﻢ ﻮﻘﺘﻟاو ﺪﻘﻨﻟا ﻲ اﺬﻟا

.

رﺎﺘﺨﻳ ﺔﻴﻔﻴﻛ ﺐﻟﺎﻄﻟا ﻞﻤﻌﻟا ةرادإ

ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ .

ﺔﯿﺑﺎﺴﺤﻟا تارﺎﮭﻤﻟاو تﺎﻣﻮﻠﻌﻤﻟا ﺔﯿﻨﻘﺗو لﺎﺼﺗﻻا تارﺎﮭﻣ ٠.٤ 1

ﺔﯾﻟزﻧﻣﻟا تﺎﺑﺟاوﻟا- .

2 ةرﯾﻐﺻﻟا تارﺎﺑﺗﺧﻻا- .

3 - تارﺎﺑﺗﺧﻻا ﺔﯾﮭﻔﺷﻟا

.

4 مﮭﺿﻌﺑﻟ نارﻗﻷا مﯾوﻘﺗ-

ضﻌﺑﻟا .

1 رﯾرﺎﻘﺗﻟاو تﺎﺑﺟاوﻟا- .

2 ﻲﻓ ةرﯾﻐﺻﻟا تارﺎﺑﺗﺧﻻا-

ددﺣﻣ عوﺿوﻣ .

3 ﺔﯾﻔﺻﻟا ﺔﺷﻗﺎﻧﻣﻟا- .

ﺖ ﺜُﻳ ﺐﻟﺎﻄﻟا ﻲ ﺎﺘﻜﻟاو ﻔﺸﻟا ﺒﻌﺘﻟا ﻋ ةرﺪﻘﻟا .

٤ . ﺖ ﺜُﻳ ١ ﺐﻟﺎﻄﻟا ﺢﻴﺿﻮﺗو ﻦﺮﺧ ﻊﻣ ﻞﺻاﻮﺘﻟا ﻋ ةرﺪﻘﻟا

ﻢﻴﻠﺳ ﻖﻄﻨﻤﺑ ةﺮﻜﻔﻟا .

ﺔﯿﻛﺮﺣ ﺲﻔﻨﻟا تارﺎﮭﻤﻟا ٠.٥

ﻖﺒﻄﻨﻳ ﻻ ﻖﺒﻄﻨﻳ ﻻ ﻖﺒﻄﻨﻳ ﻻ ١.٥

،تﻼھﺆﻤﻠﻟ ﻲﻨطﻮﻟا رﺎطﻹا ﻖﻓو ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ ﺔﻏﺎﯿﺻ ﻲﻓ ﺔﻣﺪﺨﺘﺴﻤﻟا لﺎﻌﻓﻷا ﺲﯾرﺪﺘﻟا تﺎﺠﯿﺗاﺮﺘﺳاو ﻢﯾﻮﻘﺘﻟا قﺮط لﻮﺣ تﺎﺣاﺮﺘﻗاو ﺔﺣﺮﺘﻘﻤﻟا لﺎﻌﻓﻷا ﻢﻠﻌﺘﻟا تﻻﺎﺠﻣ ﻲﻨطﻮﻟا رﺎطﻹا ﻖﻓو تﻼھﺆﻤﻠﻟ ،ﺦﺴﻨﯾ ،ﻆﻔﺤﯾ ،ﺮَﻛﺬﺘﯾ ،ﻒﺼﯾ ،ﺮﻛﺬﯾ ،ضﺮﻌﺘﺴﯾ ،ًﺎﻤﺳإ ﻊﻀﯾ ،فّﺮﻌُﯾ ،ﻞّﺠﺴُﯾ ،ﻲَﻤﺴُﯾ ،دَﺪﻌُﯾ

ﺐﺘﻜﯾ ،ﺮﺒﺨُﯾ ،ﻰﻠﻋ فّﺮﻌﺘﯾ ﺔﻓﺮﻌﻤﻟا

،نرﺎﻘُﯾ ،ﺐﺘﻜﯾ ،ﺺﺨَﻠُﯾ ،حﺮﺸﯾ ،رّﺪﻘُﯾ ،ﻦﯿﺑ قَﺮﻔُﯾ ،عوﺮﻓ ﻰﻟا ﻢّﺴﻘُﯾ ،ﻲﻧﺎﯿﺑ ﻢﺳﺮﺑ ﻞَﺜﻤُﯾ ،قّﺮﻔُﯾ

،رَﺮﺒُﯾ ،ﺄﺒﻨﺘﯾ ،حﺮﺸﯾ ،ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺪﯿﻌُﯾ ،ءﺎﻨﺑ ﺪﯿﻌُﯾ ،ﺪﻌُﯾ ،ﺊﺸﻨُﯾ ،رﻮَﻄُﯾ ،ﻒَﻟﺆُﯾ ،ﻞَﻠﺤُﯾ ،ﺐﺴﺤﯾ ،ﺪﻘﺘﻨﯾ ﺔﯿﻛاردﻹا تارﺎﮭﻤﻟا

(6)

ﺪﻘﺘﻨﯾ ،ﻢَﯿﻘُﯾ ،رّﺪﻘُﯾ ،ﻞّﻐﺸُﯾ ،لءﺎﺴﺘﯾ ،ﺚﺤﺒﯾ ،ﺮَﺴﻔُﯾ ،ﺢَﺿﻮُﯾ ،ﺐﺴﺤﯾ ،ﺖﺒﺜُﯾ ﺔﯿﻨﻘﺗو لﺎﺼﺗﻻا تارﺎﮭﻣ تارﺎﮭﻤﻟاو تﺎﻣﻮﻠﻌﻤﻟا ﺔﯿﺑﺎﺴﺤﻟا ،تاودأ وأ تارﺎﮭﻣ ﻒظّﻮُﯾ ،ﺔﯿﻣارد ﺔﯿﺣﺮﺴﻣ ﺔﻘﯾﺮﻄﺑ ﺮَﺒﻌُﯾ ،يدﺆُﯾ ،ﺢَﺿﻮُﯾ ،ﺮﮭﻈُﯾ ،ﺖﺒﺜُﯾ

،بﺮﺠُﯾ ،ﺐّﻛﺮُﯾ ،ﻞَﻜﺸُﯾ وأ ﻲﻨﺒﯾ ،ﺺﺤﻔﺘﯾ ،ﻲﻧﺎﯿﺑ ﻢﺳﺮﺑ ﻞﺜﻤُﯾ ،ﻢﺳﺮﯾ ،ﺞﺘﻨُﯾ ،ﺪﻌُﯾ ،ﻞّﻐﺸُﯾ ،ﺐﻋﻼﺘﯾ

ءﺎﻨﺑ ﺪﯿﻌُﯾ ﺔﯿﻛﺮﺣ ﺲﻔﻨﻟا تارﺎﮭﻤﻟا حﺮﺘﻘُﯾ ﻲﺘﻟا لﺎﻌﻓﻷا ﺎﮭﻣاﺪﺨﺘﺳا مﺪﻋ

ﺎﮭﻤﯿﯿﻘﺗو ﺎﮭﺳﺎﯿﻗ ﻦﻜﻤﯾ ﻲﺘﻟا ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣ ﺔﺑﺎﺘﻛﺪﻨﻋ

ﺮّﺒﻜُﯾ ﻦﻤﻀﯾ ﻊﺟاﺮُﯾ ﻞﻤﻜُﯾ ﺪﯾﺰﯾ وأ ﻢﺨﻀُﯾ ﺮﺒﺘﻌﯾ. ﺤﻔﯾ ﺲﻜﻌﯾ ﻲﻘﺒُﯾ وأ ﻆﻓﺎﺤﯾﻢﮭﻔﯾ ﻊَﺠﺸُﯾ ﻒﺸﺘﻜﺴﯾ يَﻮﻘُﯾ ﺺ

ﻖّﻤﻌُﯾ ﺔﻨﯿﻌﻣ ﺲﯿﯾﺎﻘﻣ وأ لﺎﻤﻋﺄﺑ ﺔﻗﻼﻋ تاذ ﺖﻧﺎﻛ اذا لﺎﻌﻓﻷا هﺬھ ﺾﻌﺑ ماﺪﺨﺘﺳا ﻦﻜﻤﯾ .

ﻲھ ﺔﺣﺮﺘﻘﻤﻟا ﺲﯾرﺪﺘﻟا تﺎﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳا و ﻢﯾﻮﻘﺘﻟا قﺮط :

ﺪﺨﺘﺳا تﺎﺳرﺎﻤﻤﻟا ﻞﻀﻓأو ثﺎﺤﺑﻸﻟ ﺎﻘﻓو بﻮﻠﻄﻤﻟا ﻦﻣ تﺎﮭﺟﻮﺘﻟا ﻞﻤﺸﺗو ،بﻼﻄﻟا ﻢﻠﻌﺗ ﻦﻣ ﻖﻘﺤﺘﻠﻟ ةﺮﻤﺘﺴﻣو ةدﺪﻌﺘﻣ قﺮط ما

ﻲﻈﻔﻠﻟا ﺮﯾﺪﻘﺘﻟا ﻢﻠﺳ ماﺪﺨﺘﺳﺎﺑ ﻢﯿﯿﻘﺘﻟا تاودأ ﻦﻣ ﺔﻌﺳاو ﺔﻋﻮﻤﺠﻣ ﺔﯿﻟﺎﺤﻟا )

Rubrics ﻰﻠﻋ ﺐﻟﺎﻄﻟا ءادأ سﺎﯿﻗ ﺔﻤﻈﻧأ ﺎﮭﻨﻤﺿ ﻦﻣ (

ﻲﻈﻔﻠﻟا ﺮﯾﺪﻘﺘﻟا ﻢﻠﺳ مﺪﺨﺘﺴﺗ ﻲﺘﻟاو ﺔﯿﺗﻮﺒﻜﻨﻌﻟا ﺔﻜﺒﺸﻟا )

Rubrics ﺔﯾرﺎﯿﻌﻤﻟا تﺎﻧارﺎﻘﻤﻟاو (

) Benchmarks (

ءادﻷا تاﺮﺷﺆﻣو

ﺔﯿﺴﯿﺋﺮﻟا ) KPIs ﻲﻈﻔﻠﻟا ﺮﯾﺪﻘﺘﻟا ﻢﻠﺳ ﺮﺒﺘﻌﯾو ،ﻞﯿﻠﺤﺘﻟاو ( )

Rubrics ﻲﻋﻮﻨﻟا ﻢﯿﯿﻘﺘﻟا ﻲﻓ صﺎﺧ ﻞﻜﺸﺑ ﺪﯿﻔﻣ (

) Qualitative

Evaluation ﻲﻠﯾ ﺎﻣ ﻞﻤﺸﺘﻓ تﺎﻗوﺮﻔﻠﻟ ﺔﻨﯿﺒﻤﻟاو ﺔﯿﻋاﺮﻤﻟا ﻢﯿﯿﻘﺘﻟا تﺎﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳا ﺎﻣأ .(

ﺔﻠﯾﻮﻄﻟا تﻻﺎﻘﻤﻟا ،ﺐﻟﺎﻄﻟا ﻒﻠﻣ ،تارﺎﺒﺘﺧﻻا :

ﺔﺳارد ،تﺎﯿﻣﻮﯿﻟا ،تﺎﻘﺼﻠﻤﻟا ،ﺔﯿﻋﺎﻤﺠﻟاو ﺔﯾدﺮﻔﻟا ضوﺮﻌﻟا ،ﺔﯿﻠﯿﻠﺤﺘﻟا ﺮﯾرﺎﻘﺘﻟا ،ﻢﻠﻌﺘﻟا تﻼﺠﺳ وأ ﺔﻌﺑﺎﺘﻤﻟا ﺮﺗﺎﻓد ،ةﺮﯿﺼﻘﻟاو ﻢﻠﻌﺘﻟا تﻼﺠﺳ ،ﺐﻄﺨﻟا ،تاﺮظﺎﻨﻤﻟا ،ﻞﻤﻌﻣ ﺮﯾﺮﻘﺗ ،ﺔﯿﻋﺎﻤﺠﻟا ﺮﯾرﺎﻘﺘﻟا ،ﻮﯾﺪﯿﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ ،ﻞﻤﻌﻣ ةﺮﻛﺬﻣ ،ﺔﻟﺎﺤﻟا (Learning Logs)

، تﺎﻤﻈﻨﻤﻟا ،ﺔﯿﺤﯿﺿﻮﺘﻟا ضوﺮﻌﻟا ،لواﺪﺟ ﻞﻤﻋ ،ﻲﻣارﺪﻟا ءادﻷا ،تﺎﻣﻮﺳر ﻞﻤﻋ ،ﻮﯾﺪﯿﻓﻞﻤﻋ ،ﻲﺗاﺬﻟا ﻢﯿﯿﻘﺘﻟا ،ءﻼﻣﺰﻟا ﻢﯿﯿﻘﺗ ﺔﯾﺮﺼﺒﻟا (Graphic Organizers)

ﻢﻠﻌﺘﻟا دﻮﻘﻋ ،تﻼﺑﺎﻘﻤﻟا ،شﺎﻘﻨﻟا تﺎﯾﺪﺘﻨﻣ ، (Learning Contracts

( تﺎﻈﺣﻼﻣ ﻞﺠﺳ ،

ﺐﻟﺎﻄﻟا ﻰﻠﻋ ﻢﻠﻌﻤﻟا )

(Anecdotal Notes ﻢﻠﻌﺘﻟا لواﺪﺟ ،ﺔﯿﻨﻔﻟا لﺎﻤﻋﻷا ،

) KWL ) ( اذﺎﻣ اذﺎﻣ ؟فﺮﻋأ نأ ﺪﯾرأ اذﺎﻣ ؟فﺮﻋأ

؟ﺖﻤﻠﻌﺗ ﻢﯿھﺎﻔﻤﻟا ﻂﺋاﺮﺧ ،( .

بﻼﻄﻟا تﺎﺟﺎﯿﺘﺣاو ﻲﺳارﺪﻟا رﺮﻘﻤﻟا ىﻮﺘﺤﻣ ﻊﻣ ﺐﺳﺎﻨﺘﺗ ﺚﯿﺤﺑ تﺎﻗوﺮﻔﻠﻟ ﺔﯿﻋاﺮﻤﻟا ﺲﯾرﺪﺘﻟا تﺎﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳا رﺎﯿﺘﺧا ﺐﺠﯾ ةﻮﺟﺮﻤﻟا ﻢﻠﻌﺘﻟا تﺎﺟﺮﺨﻣو ﻲﻠﯾ ﺎﻣ ﺲﯾرﺪﺘﻟا تﺎﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳا ﻞﻤﺸﺗ .

: ﻐﺻ تﺎﻋﻮﻤﺠﻣ ﻲﻓ ﻞﻤﻌﻟا ،ةﺮظﺎﻨﻤﻟا ،ةﺮﺿﺎﺤﻤﻟا ﺔﺸﻗﺎﻨﻤﻟا ،ةﺮﯿ

،تاﺮظﺎﻨﻤﻟا ،ﻊﯾرﺎﺸﻤﻟا ،ﻞﻤﻌﻤﻟا ﻲﻓ ﻲﻠﻤﻌﻟا حﺮﺸﻟا ،ﺔﯿﺜﺤﺒﻟا تﺎطﺎﺸﻨﻟا ،ةﺮﯿﻐﺻ شﺎﻘﻧ تﺎﻋﻮﻤﺠﻣ ﻲﻓ وأ مﺎﻋ ﻞﻜﺸﺑ ﻞﺼﻔﻟا ﻊﻣ

،ﺔھﺎﻜﻔﻟا ،ﻆﻔﺤﻟا ،ثﺪﺤﺘﻣ ﻒﯿﻀﺑ ﺔﻧﺎﻌﺘﺳﻻا ،ﺔﻟﺎﺤﻟا ﺔﺳارد ،راودﻷا ﺐﻌﻟ ﺔﻋﻮﻤﺠﻣو ،ﻲﻨھﺬﻟا ﻒﺼﻌﻟا ،ﺔﯾدﺮﻔﻟا ضوﺮﻌﻟا ﻢﯾﺪﻘﺗ

ﻌﺘﻟا ﺔﻄﺸﻧأ ﻦﻣ ﺔﻋﻮﻨﺘﻣ ﺔﻌﺳاو ﺔﯿﻠﻤﻌﻟا ﻢﻠ

.

٦ ﻲﺳارﺪﻟا ﻞﺼﻔﻟا لﻼﺧ ﺔﺒﻠﻄﻟا ﻢﯿﯿﻘﺗ ﺎﮭﯿﻓ ﻢﺘﯾ ﻲﺘﻟا ﻒﯿﻟﺎﻜﺘﻟاو مﺎﮭﻤﻟا لوﺪﺟ . ﻲﺋﺎﮭﻨﻟا ﻢﯿﯿﻘﺘﻟا ﻦﻣ ﺔﺒﺴﻨﻟا ﻒﯿﻠﻜﺘﻟا وأ ﺔﻤﮭﻤﻟا ﻢﯿﻠﺴﺗ ﺪﻋﻮﻣ ﻢﯾﻮﻘﺘﻟا ﺔﻤﮭﻣ

) ًﻼﺜﻣ : رﺎﺒﺘﺧا ،ﻲﻋﺎﻤﺟ عوﺮﺸﻣ ،نﺎﺤﺘﻣا ،ﺔﻟﺎﻘﻣ

،ﻲﮭﻔﺷ ضﺮﻋ ،ﺔﺒﻄﺧ ،ﻲﻠﺼﻓ ...

ﺦﻟإ (

10% تﺎﺒﺟاﻮﻟا .أ

تاﺮﺿﺎﺤﻤﻟا ﻲﻓ ﺔﻛرﺎﺸﻣ ب

(7)

د ﺔﺒﻠﻄﻠﻟ مﺪﻘﻤﻟا ﻢﻋﺪﻟاو ﻲﻤﯾدﺎﻛﻷا دﺎﺷرﻹا . :

١ ﻲﻓ ﻦﻣو ﺲﯾرﺪﺘﻟا ﺔﺌﯿھ ءﺎﻀﻋأ ﺪﺟاﻮﺗ تﺎﺒﯿﺗﺮﺗ . بﻼﻄﻠﻟ يدﺮﻔﻟا ﻲﻤﯾدﺎﻛﻷا دﺎﺷرﻹاو ةرﻮﺸﻤﻟا ﻢﯾﺪﻘﺘﻟ ﻢﮭﻤﻜﺣ

. ) ةﺪﻤﻟا دﺪﺣ

عﻮﺒﺳﻷا ﻲﻓ ﺎﮭﻟﻼﺧ ﺲﯾرﺪﺘﻟا ﺔﺌﯿھ ءﺎﻀﻋأ ﺪﺟاﻮﺗ ﻊﻗﻮﺘﻤﻟا ﺔﯿﻨﻣﺰﻟا (

بﺗﻛﻣﻟا ﻲﻓ ﺎﯾﻋوﺑﺳأ نﺎﺗﻋﺎﺳ - ﻲﻧورﺗﻛﻟﻹا دﯾرﺑﻟا قﯾرط نﻋ رﻣﺗﺳﻣﻟا لﺻاوﺗﻟا -

ـھ ﻢّﻠﻌﺘﻟا ردﺎﺼﻣ . :

١ . ةرﺮﻘﻤﻟا ﺐﺘﻜﻟا ﺔﻤﺋﺎﻗ د ، ﺔﯾﻣﻼﺳﻹا فرﺎﺻﻣﻟا ﻰﻠﻋ ﺔﺑﺎﻗرﻠﻟ لﻣﺎﻛﺗﻣ ﺞﮭﻧﻣ وﺣﻧ: ، ﻰﻔطﺻﻣ مﯾھارﺑإ ﻰﻔطﺻﻣ /

ﺔﺣوﺗﻔﻣﻟا ﺔﯾﻛﯾرﻣﻷا ﺔﻌﻣﺎﺟﻟا نﻣ هاروﺗﻛد ﺔﻟﺎﺳر)

، ةرھﺎﻘﻟﺎﺑ 2012

( .

٢ ﺔﯿﺳﺎﺳﻷا ةﺪﻧﺎﺴﻤﻟا ﻊﺟاﺮﻤﻟا ﺔﻤﺋﺎﻗ . ،ﺮﯾرﺎﻘﺘﻟا ،ﺔﯿﻤﻠﻌﻟا تﺎﯾروﺪﻟا )

...

ﺦﻟإ :(

1 - ﺔﻤﻛﻮﺤﻟا ،ضﺎﯾﺮﻟا ،ﺔﯿﻓﺮﺼﻤﻟاو ﺔﯿﻟﺎﻤﻟا تﺎﻛﺮﺸﻟا ﺔﻤﻛﻮﺣ ﺮﻤﺗﺆﻣ ،ﺔﯿﻣﻼﺳﻻا ﺔﻌﯾﺮﺸﻟا ﻖﻓو ﺔﻠﻣﺎﻌﻟا ﺔﯿﻓﺮﺼﻤﻟاو ﺔﯿﻟﺎﻤﻟا تﺎﺴﺳﺆﻤﻟا ﻲﻓ

نﺎﺴﯿﻧ ٢٠٠٧ ص ،

٥ .

2 كﻮﻨﺒﻠﻟ ﺔﯿﺴﺳﺆﻤﻟا ﺔﻤﻛﻮﺤﻟا ،يدواد ﺐﯿﻄﻟا ،ﻞﯿﻠﺧ قازﺮﻟا ﺪﺒﻋ- ﺮﺋاﺰﺠﻟا ﺔﻌﻣﺎﺟ.

3 ﺔﯿﻤﻛﺎﺤﻟا ﺮﯾﻮﻄﺗ و ﻦﯿﺴﺤﺗ،فﺎﻔﻋ رز ﻮﺑأ ﻖﺤﺳا، ﻢﯿﻌﻧ ﺶﻤھد- و ﻲﻧﺎﺜﻟا ﺪﻠﺠﻤﻟا ، ﺮﺷﺎﻌﻟا دﺪﻌﻟا،ندرﻷا ﻲﻓ كﻮﻨﺒﻟا ﺔﻠﺠﻣ،كﻮﻨﺒﻟا ﻲﻓ ﺔﯿﺴﺳﺆﻤﻟا

ﺮﺒﻤﺴﯾد،نوﺮﺸﻌﻟا 2003

ص ص،

27 30- .

4 ﻲﻤﯿﻣ ﻲﻨﯾاﺪﺟ - ﺔﯿﻣﺎﺳ ﻲﻨﯾاﺪﺟ ,

, فرﺎﺼﻤﻟا ﺮطﺎﺨﻣ ةرادإ ﻲﻓ ﺔﻤﻛﻮﺤﻟا رود ﻲﻓ ﺮطﺎﺨﻤﻟا ةرادإ ﺔﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳإ لﻮﺣ ﺚﻟﺎﺜﻟا ﻲﻟوﺪﻟا ﻰﻘﺘﻠﻤﻟا .

تﺎﺴﺳﺆﻤﻟا تﺎﯾﺪﺤﺗو قﺎﻓآ ,

مﺎﯾأ, 26 _ 25 ﺮﺒﻤﻓﻮﻧ 2008 , ﻒﻠﺸﻟا , ص 3

4Hussein ElasragCorporate governance in Islamic Finance: Basic concepts and issues

2014https://www.academia.edu/7176218/Corporate_governance_in_Islamic_Finance_Basic_conc epts_and_issues

5. Chapra, M. U., & Ahmed, H. (2002). Corporate governance in Islamic financial institutions.

Occasional Paper No. 6, Jeddah, IRTI/IDB

٣ . ﺔﺣﺮﺘﻘﻤﻟا ﻊﺟاﺮﻤﻟاو ﺐﺘﻜﻟا ﺔﻤﺋﺎﻗ ،ﺮﯾرﺎﻘﺘﻟا ،ﺔﯿﻤﻠﻌﻟا تﺎﯾروﺪﻟا )

...

ﺦﻟإ

:( ) :ﺔﯾﻣﻼﺳﻹا ﺔﻓرﯾﺻﻟا ﺔﻠﺟﻣ

http://www.islamicbankingmagazine.org /

( ﺔﯾوﻧﺳﻟا ﺔﯾﻣﻼﺳﻹا فرﺎﺻﻣﻟا رﯾرﺎﻘﺗ

٤ ﺔﯿﻧوﺮﺘﻜﻟﻹا ردﺎﺼﻤﻟا ﺔﻤﺋﺎﻗ . )

ًﻼﺜﻣ : ،درﻮﺑ كﻼﺒﻟا مﺎﻈﻧ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟﻻا ﻞﺻاﻮﺘﻟا ﻞﺋﺎﺳو ،ﺖﻧﺮﺘﻧﻹا ﻊﻗاﻮﻣ ...

ﺦﻟإ

:( (/http://iefpedia.com/arab ) لﯾوﻣﺗﻟاو دﺎﺻﺗﻗﻻا ﺔﻋوﺳوﻣ

٥ . ﺔﯿﺠﻣﺮﺒﻟا ﺔﻤﻈﻧﻷا وأ ﺔﯿﻨﮭﻤﻟا ﺢﺋاﻮﻠﻟا وأ ﺮﯿﯾﺎﻌﻤﻟا وأ ﺔطﻮﻐﻀﻤﻟا صاﺮﻗﻷا وأ ﺮﺗﻮﯿﺒﻤﻜﻟا ﻰﻠﻋ ﺪﻤﺘﻌﺗ ﻲﺘﻟا ﺞﻣاﺮﺒﻟا ﻞﺜﻣ ىﺮﺧأ ﻢﻠﻌﺗ داﻮﻣ

: دﺟوﯾ ﻻ

و ﺔﺑﻮﻠﻄﻤﻟا تاﺰﯿﮭﺠﺘﻟاو ﻖﻓاﺮﻤﻟا .

(8)

ﻞﻣﺎﻌﻤﻟاو ﺔﯿﺳارﺪﻟا لﻮﺼﻔﻟا ﻢﺠﺣ ﻚﻟذ ﻲﻓ ﺎﻤﺑ رﺮﻘﻤﻟا تﺎﺟﺎﯿﺘﺣا دﺪﺣ )

ًﻼﺜﻣ ىﺪﻣ ،ﻞﻣﺎﻌﻤﻟاو ﺔﯿﺳارﺪﻟا لﻮﺼﻔﻟا ﻲﻓ ﺪﻋﺎﻘﻤﻟا دﺪﻋ :

،ﺮﺗﻮﯿﺒﻤﻜﻟا ةﺰﮭﺟأ ﺮﻓاﻮﺗ ...

ﺦﻟإ .(

١ ﺔﯿﻤﯿﻠﻌﺘﻟا ﻖﻓاﺮﻤﻟا . )

ًﻼﺜﻣ ،حﺎﻀﯾﻹا ﻞﻣﺎﻌﻣ وأ ضﺮﻌﻟا تﺎﻋﺎﻗ ،ﻞﻣﺎﻌﻣ ،ﺔﯿﺳارد لﻮﺼﻓ : ...

ﺦﻟإ

:( نﯾﻠﺟﺳﻣﻟا بﻼطﻟا ددﻌﻟ ﺔﯾﻓﺎﻛ ﺔﯾﺳارد ﺔﻋﺎﻗ

٢ ﺔﯿﺑﻮﺳﺎﺤﻟا تاﺰﯿﮭﺠﺘﻟا . )

ًﻼﺜﻣ او تﻮﺼﻟا ةﺰﮭﺟأ : ةرﻮﺼﻟ

،ﺮﺗﻮﯿﺒﻤﻜﻟا ﺞﻣاﺮﺑ ،ﺔﯿﻛﺬﻟا تارﻮﺒﺴﻟا ،ضﺮﻌﻟا ةﺰﮭﺟأ ،(AV) ...

ﺦﻟإ :(

ﺔﻌﻣﺎﺟﻟا لﺧاد تﻧرﺗﻧا ﺔﻛﺑﺷ

٣ . ىﺮﺧأ دراﻮﻣ )

ًﻼﺜﻣ ﺔﻤﺋﺎﻗ ﻖﻓرأ وأ تﺎﺟﺎﯿﺘﺣﻻا دﺪﺣ ﺔﻨﯿﻌﻣ ﺮﺒﺘﺨﻣ تاﺪﻌﻣ ًﺎﺑﻮﻠﻄﻣ نﺎﻛ اذإ : :(

دﺟوﺗ ﻻ

ز ﻢﯿﯿﻘﺗ . ﻦﯿﺴﺤﺘﻟا تﺎﯿﻠﻤﻋو رﺮﻘﻤﻟا :

١ ﺲﯾرﺪﺘﻟا ﺔﯿﻠﻤﻋ ﺔﯿﻟﺎﻌﻓ لﻮﺣ بﻼﻄﻟا ﻦﻣ ﺔﻌﺟاﺮﻟا ﺔﯾﺬﻐﺘﻟا ﻰﻠﻋ لﻮﺼﺤﻟا تﺎﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳا . : ( مﯾﯾﻘﺗ ﺔﻧﺎﺑﺗﺳا ) ﺔﻌﻣﺎﺟﻟا ﻊﻗوﻣ قﯾرط نﻋ ﻲﺑﻼطﻟا مﯾﯾﻘﺗﻟا

بﻼطﻟا ﻊﻣ رﺷﺎﺑﻣﻟا راوﺣﻟا

٢ سرﺪﻤﻟا ﻞَﺒِﻗ ﻦﻣ ﺲﯾرﺪﺘﻟا ﺔﯿﻠﻤﻋ ﻢﯿﯿﻘﺘﻟ ىﺮﺧأ تﺎﯿﺠﯿﺗاﺮﺘﺳا . ﺞﻣﺎﻧﺮﺒﻟا ﻲﻓ وأ ﻢﺴﻘﻟا ﻲﻓ

:

مﺳﻘﻟا ﻲﻓ ءﻼﻣزﻟاو ةذﺗﺎﺳﻷا ةرﺎﺷﺗﺳا ﺔﯾﺳارد لوﺻﻓ ةدﻋ لﻼﺧ بﻼطﻟا ﺞﺋﺎﺗﻧ ﺔﻌﺑﺎﺗﻣ ﺔﯾرودﻟا تاءﺎﻘﻠﻟا قﯾرط نﻋ بﻼطﻟا تﺎظﺣﻼﻣ لﺎﺑﻘﺗﺳا

٣ ﺲﯾرﺪﺘﻟا ﻦﯿﺴﺤﺗ تﺎﯿﻠﻤﻋ . مﯾﻠﻌﺗﻟا بﯾﻟﺎﺳأ نﻋ ﺔﯾﺑﯾردﺗ تارود روﺿﺣ:

ﻊﻣ تارﺑﺧﻟا لدﺎﺑﺗ ءﻼﻣزﻟاو ةذﺗﺎﺳﻷا

تاءﺎﻘﻠﻟا ضﻌﺑ ﻲﻓ نﯾﺻﺻﺧﺗﻣﻟا ضﻌﺑ ﺔﻓﺎﺿﺗﺳا

٤ ﺔﺒﻠﻄﻟا زﺎﺠﻧإ تﺎﯾﻮﺘﺴﻣ ﻦﻣ ﻖﻘﺤﺘﻟا تﺎﯿﻠﻤﻋ . )

ًﻼﺜﻣ لﺎﻤﻋأ ﻦﻣ ﺔﻨﯿﻌﻟ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺲﯾرﺪﺗ ﺔﺌﯿھ ﻮﻀﻋ ﻞﺒﻗ ﻦﻣ ﺢﯿﺤﺼﺘﻟا ﺔﻌﺟاﺮﻣ :

رﺪﺗ ﺔﺌﯿھ ﻮﻀﻋ ﻊﻣ ﺔﯾرود ﺔﻔﺼﺑ تﺎﺒﺟاﻮﻟا ﻦﻣ ﺔﻨﯿﻋ وأ تارﺎﺒﺘﺧﻻا ﺢﯿﺤﺼﺗ لدﺎﺒﺗ وأ ،ﺔﺒﻠﻄﻟا ىﺮﺧأ ﺔﯿﻤﯿﻠﻌﺗ ﺔﺴﺳﺆﻣ ﻲﻓ ﺲﯾ

:( دﺟوﯾ ﻻ

٥ ﻦﯿﺴﺤﺘﻠﻟ ﻂﯿﻄﺨﺘﻠﻟو رﺮﻘﻤﻟا ﺔﯿﻠﻋﺎﻔﻟ ﺔﯾروﺪﻟا ﺔﻌﺟاﺮﻤﻠﻟ ﻂﯿﻄﺨﺘﻟا تﺎﺒﯿﺗﺮﺗ ﻒﺻ .

: . ررﻘﻣﻠﻟ يرودﻟا مﯾوﻘﺗﻟا

لﻣﻋ ﺔﺷرو دﻘﻋ )

ﺔﻧﺟﻟ وأ ررﻘﻣﻟا رﯾوطﺗﻟ (

.

(9)